روزنامه صمت شماره 264

‫هشدار!اهنگجدایی‬ ‫پایداری‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و شصت و چهار‪9 /‬خرداد ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫حسینیانبرخالفموضع‬ ‫فراکسیوناصولگرایان‬ ‫به رقابت با الریجانی پرداخت‬ ‫امریکا به تکفیریها‬ ‫کمکمیکند‬ ‫گفتوگویمثلثبا‬ ‫کاظمیقمی‬ ‫مثلث‪ ،‬راههای پیش روی حسن روحانی در مذاکرات هستهای را بررسی‬ ‫میکند؛ «مشارکت» با حاکمیت یا «تنها شدن» با پرونده هستهای‬ ‫یکرئیسجمهور‬ ‫یکتصمیم‬ ‫تنها شـدن روحانی با پرونده هسـتهای از سـویی از تیم مذاکرهکننده‬ ‫مشـروعیت زدایـی میکنـد و از سـوی دیگر طـرف غربی را بـه صرافت‬ ‫گرفتن امتیاز بیشـتر در پی شـکاف میان حاکمیت – دولت میاندازد‬ ‫درحالـی کـه اتحـاد دولـت بـا حاکمیـت هـم راه را بـرای «توافـق خـوب»‬ ‫میگشـاید و هـم در صـورت بـه نتیجـه نرسـیدن مذاکـرات‪ ،‬روحانی را‬ ‫در مسـیر حفظ جایگاهش کمک میکنـد‪ /‬روحانی در ایـن روزها باید‬ ‫یـک تصمیم بـزرگ بگیرد‪ .‬اینکه حاضر اسـت بـرای بقـای دولتش تن‬ ‫بـه هرگونـه توافقـی بدهـد یـا اینکـه ترجیـح میدهـد در مشـارکت با‬ ‫حاکمیت پرونـده هسـتهای را جلو ببرد‬ ‫عالمتسوالهایبازرسی‬ ‫برخورد کوچکزاده با ظریف‬ ‫موردنقداصولگرایانقرارگرفت‬ ‫عملکردتیمهستهایدرزمینهبازرسیها‬ ‫موردانتقادقرارگرفتهاست‬ ‫جنگروانیحجاریان‬ ‫دوم خردادیها‬ ‫به دانشگاه بازگشتند‬ ‫حملهبهکدخدا‬ ‫اصولگرایان «توافق بد»‬ ‫را در هفته گذشته‬ ‫نقدکردند‬ ‫ج‬ ‫لد‬ ‫دوم‬ ‫امامایینهواحساس‬ ‫چرادنیابرایرفتناوماتمگرفت؟‬ ‫تحلیلیازقیام‪ 15‬خرداد‪،‬عملکرد‬ ‫دولتورسالتعلماوروحانیون‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫سالگرد ارتحال امام خمینی(ره) را تسلیت می گوییم‬ ‫بسم ال ّل ‏ه الرحمن الرحیم‬ ‫اعوذ بال ّل ‏ه من الشیطان الرجیم‬ ‫انال ّل ‏ه و انا الیه راجعون‬ ‫عالمت تمدن‪ ،‬کشتار ‪ 15‬خرداد!‬ ‫[گریۀ شدید حضار]من تاکنون احساس‬ ‫عجز در صحبتها نکــرده‏ام و امــروز خودم را‬ ‫عاجز می‏دانم‪ .‬عاجز می‏دانم از اظهار تالمات‬ ‫روحیه‏ای که دارم برای اوضاع اسالم عموم ًا‪،‬‬ ‫و اوضاع ایران خصوص ًا‪ ،‬و قضایایی که در این‬ ‫یک سال منحوس پیش امد؛ خصوص ًا قضیۀ‬ ‫مدارس علمی‪ ،‬قضیۀ ‪ 15‬خرداد‪ .‬قضیۀ ‪ 15‬خرداد من مطلع‬ ‫نبودم تا اینکه حبس به حصر تبدیل شد و اخبار خارج به من‬ ‫رســید‪ .‬خدا می‏داند که مرا اوضاع ‪ 15‬خــرداد کوبید[گریۀ‬ ‫شدید حضار]‪.‬‬ ‫من حاال که امدم به اینجا؛ امده‏ام از قیطریه؛ مواجه‬ ‫هستم با یک منظره‏هایی؛ با بچه‏های کوچک بی‏پدر[گریۀ‬ ‫شدید حضار]‪ ،‬با مادرهای جوان از دست داده‪ ،‬و مادرهای‬ ‫جوان مرده‪ ،‬با زنهای برادر مرده‪ ،‬با پاهای قطع شده[گریۀ‬ ‫شــدید حضار]‪ ،‬با افســردگیها‪ .‬اینها عالمت تمدن اقایان‬ ‫اســت و ارتجاع ما‪ .‬افســوس که دســت ما از عالــم کوتاه‬ ‫اســت؛ افســوس که صدای ما به عالم نمی‏رسد؛ افسوس‬ ‫که گریه‏های این مادرهای بچه مرده نمی‏رسد به دنیا[گریۀ‬ ‫شدید حضار]‪.‬‬ ‫‪10- 17‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫هشدار!اهنگجداییپایداری‬ ‫اس‪ 300‬به ایران می رسد‬ ‫جیسوندردادگاه‬ ‫درخواستاینستاگرامی عضومذاکره کنندهازمردم‬ ‫‪18- 25‬‬ ‫گفتارها‬ ‫خوبشنیدن‬ ‫کنشپیشگیرانه‬ ‫چگونهبایدبادنیامواجهشویم‬ ‫سبحانمنیمیتویحیی‬ ‫‪26- 47‬‬ ‫سیاست‬ ‫یکرئیسجمهور‪،‬یکتصمیم‬ ‫موقعیتویژهاقایرئیس جمهور‬ ‫همدلیتنهادردو قطبیشکنیاست!‬ ‫داد و بیداددرمجلس‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی اســت که سعی دارد روایتی‬ ‫منصفانه و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای‬ ‫اســت به سه ضلع اســتقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اســامی‪ .‬مرامش‬ ‫تقویت گفتمان انقالب اســامی‪ ،‬چارچوبش اســام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و‬ ‫رهبری‪ ،‬ارمانش گسترش و سیادت اســام خواهی در سراسر جهان و‬ ‫عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف‬ ‫ایــران و رونــق گرفتن عدالت‪ .‬مــرزش رواداری و تالیــف قلوب اهالی‬ ‫انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق‬ ‫و مشــرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت‬ ‫رونق گرفتن ســنت گفت وگــو میان فرهیختگان و نخبگان کشــور‬ ‫است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪،‬‬ ‫بر چارچوب مان مســتقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیاروبرسیاق ماناستواربمانیم‪.‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫ی اسالم‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬مینا عل ‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریمخان ‪-‬‬ ‫سارا میرشجاعی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫تبلیغات سوء علیه روحانیت‬ ‫ما را کهنه‏پرست معرفی می‏کنند‪ ،‬ما را مرتجع معرفی‬ ‫می‏کنند‪ ،‬علمای اســام را به ارتجاع ســیاه تعبیر می‏کنند‪.‬‬ ‫جرایــد خارج از ایــران‪ ،‬انهایی کــه با بودجه‏هــای گزاف‪،‬‬ ‫بــرای کوبیدن مــا مهیا شــده‏اند‪ ،‬در خــارج مــا را مخالف‬ ‫اصالحات ـ که اســام در راس اصالحات واقع شده است؛‬ ‫معرفی می‏کننــد؛ مخالف ترقی مملکــت معرفی می‏کنند؛‬ ‫می‏گویند اخوندهــا می‏خواهند با االغ باز ســوار بشــوند از‬ ‫این طرف به ان طــرف بروند؛ اخوندهــا می‏گویند که برق‬ ‫نمی‏خواهیم؛ اخوندها می‏گویند طیاره نمی‏خواهیم؛ اینها‬ ‫مرتجع هســتند؛ اینها می‏خواهند به قرون وسطی برگردند‪.‬‬ ‫اخوندها با این ســیاه‏روزیهایی که نصیب مملکت اســت‪،‬‬ ‫مخالفند؛ این کهنه‏پرســتی اســت؟ علمای اعــام با این‬ ‫زدنها‪ ،‬کشــتنها‪ ،‬قلدریها‪ ،‬دیکتاتوریها‪ ،‬استبدادها‬ ‫مخالفند؛ این کهنه‏پرستی اســت؟ علمای اسالم در‬ ‫صدر مشروطیت‪ ،‬در مقابل اســتبداد سیاه ایستادند‬ ‫و برای ملــت ازادی گرفتنــد‪ ،‬قوانین جعــل کردند‪،‬‬ ‫قوانینی که به نفع ملت است‪ ،‬به نفع استقالل کشور‬ ‫است‪ ،‬به نفع اسالم است‪ ،‬قوانین اسالم است؛ این‬ ‫را بــا خونهای خودشــان‪ ،‬با زجرهایی که کشــیدند‪،‬‬ ‫بــا بیچارگیهایی که متوجه به انها شــد‪ ،‬گرفتند؛ این‬ ‫اخوندها مرتجع هستند؟‬ ‫تاریخ‪1343/01/26 :‬‬ ‫محل‪ :‬قم‪ ،‬مسجد اعظم‬ ‫حضار‪:‬علما‪ ،‬روحانیون‪ ،‬بازاریان‪ ،‬دانشجویان و‬ ‫اقشار مختلف مردم‬ ‫‪58- 65‬‬ ‫بینالملل‬ ‫امریکا با تکفیری ها همکاری می کند‬ ‫محافظه کاری اقای نخست وزیر‬ ‫باید سناریوی تجزیه عراق را جدی بگیریم‬ ‫شهر دو هزار ساله سوریه در اختیار داعش‬ ‫‪66-71‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫شوک ‪ 1000‬تومانی‬ ‫بین بد و بدتر!‬ ‫شمیم بهبود اوضاع جهان‬ ‫ضرورت سیاست های محرک اقتصادی‬ ‫‪72-75‬‬ ‫ورزش‬ ‫جادوی سرمربی‬ ‫درباره «یحیی»‬ ‫بهترین اتفاق لیگ چهاردهم چه بود؟‬ ‫قلعه نویی باید با خودش بجنگد‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر اسماعیل تبار ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬دکترغالمحسنتقینتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫طراح جلد‪ :‬افشین جم‬ ‫عکس جلد‪ :‬امین خسروشاهی‬ ‫هشدار!اهنگجدایی‬ ‫پایداری‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و شصت و چهار‪9 /‬خرداد ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫حسینیانبرخالفموضع‬ ‫فراکسیوناصولگرایان‬ ‫به رقابت با الریجانی پرداخت‬ ‫امریکا به تکفیریها‬ ‫کمکمیکند‬ ‫گفتوگویمثلثبا‬ ‫کاظمیقمی‬ ‫مثلث‪ ،‬راههای پیش روی حسن روحانی در مذاکرات هستهای را بررسی‬ ‫میکند؛ «مشارکت» با حاکمیت یا «تنها شدن» با پرونده هستهای‬ ‫یکرئیسجمهور‬ ‫یکتصمیم‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0919 - 2341774 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫تنها شـدن روحانی با پرونده هسـتهای از سـویی از تیم مذاکرهکننده‬ ‫مشـروعیت زدایـی میکنـد و از سـوی دیگر طـرف غربی را بـه صرافت‬ ‫گرفتن امتیاز بیشـتر در پی شـکاف میان حاکمیت – دولت میاندازد‬ ‫درحالـی کـه اتحـاد دولـت بـا حاکمیـت هـم راه را بـرای «توافـق خـوب»‬ ‫میگشـاید و هـم در صـورت بـه نتیجـه نرسـیدن مذاکـرات‪ ،‬روحانی را‬ ‫در مسـیر حفظ جایگاهش کمک میکنـد‪ /‬روحانی در ایـن روزها باید‬ ‫یـک تصمیم بـزرگ بگیرد‪ .‬اینکه حاضر اسـت بـرای بقـای دولتش تن‬ ‫بـه هرگونـه توافقـی بدهـد یـا اینکـه ترجیـح میدهـد در مشـارکت با‬ ‫حاکمیت پرونـده هسـتهای را جلو ببرد‬ ‫عالمتسوالهایبازرسی‬ ‫برخورد کوچکزاده با ظریف‬ ‫موردنقداصولگرایانقرارگرفت‬ ‫عملکردتیمهستهایدرزمینهبازرسیها‬ ‫موردانتقادقرارگرفتهاست‬ ‫جنگروانیحجاریان‬ ‫دوم خردادیها‬ ‫به دانشگاه بازگشتند‬ ‫حملهبهکدخدا‬ ‫اصولگرایان «توافق بد»‬ ‫را در هفته گذشته‬ ‫نقدکردند‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫مساله پایداری‬ ‫خبرنامه‬ ‫انتخابات هیات رئیسهسال اخرمجلس حاشیه هایمهمیداشت‪.‬‬ ‫از کاندیداتوری رو ح الله حسینیان مقابل علی الریجانی تا البی های دو‬ ‫فراکسیون اصلی مجلس برای روز رای گیری‪ .‬در خبرنامه این هفته عالوه‬ ‫بر این موضوع ماجرای دادگاه جیســون رضاییان و موشک اس‪ 300‬را‬ ‫نیز بررسی کردیم‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫هشدار!اهنگجداییپایداری‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫حسینیانبرخالفموضعفراکسیوناصولگرایان‬ ‫بهرقابتباالریجانیپرداخت‬ ‫علی الریجانی برای هشــتمین ســال پیاپــی رئیس‬ ‫مجلس شــد‪ .‬الریجانی با ‪ 205‬رای از مجمــوع ‪ 263‬رای‬ ‫ماخــوذه در اخرین ســال مجلس نهــم مجددا بر کرســی‬ ‫ریاست تکیه زد‪ .‬یکی از شــگفتی های این دور از انتخابات‬ ‫هیات رئیسه حضور روح الله حسینیان به عنوان نامزد ریاست‬ ‫مجلس بود که تنها توانست ‪ 36‬رای که به طور حتم متعلق به‬ ‫جبهه پایداری است را از ان خود کند‪ .‬به نظر می رسد او بهتر‬ ‫از دیگران می دانســت در این مجلس رای نخواهد اورد‪ ،‬با‬ ‫این حال ورود او به این رقابت برای مخابره کردن یک پیام‬ ‫به اصولگرایان بود‪.‬‬ ‫شب قبل از رای گیری فراکسیون اصولگرایان بیانیه ای‬ ‫صادر کرد که در ان بر حمایت از علی الریجانی تاکید داشت‪.‬‬ ‫فراکسیون اصولگرایان را حدادعادل اداره می کند و ریاست‬ ‫ان را برعهــده دارد و در مقابل فراکســیون رهــروان که به‬ ‫الریجانی نزدیک است‪ ،‬جبهه پایداری در ان عضویت دارد‪.‬‬ ‫کاندیداتوری حســینیان در مقابــل الریجانی به این‬ ‫معنا بود که جبهه پایداری قصد ندارد تحت هیچ شــرایطی‬ ‫بــا الریجانــی ائتالف کند‪ .‬ســوی دیگــر ایــن موضوع به‬ ‫مســاله انتخابات اینده مجلس و نقش پایــداری در وحدت‬ ‫اصولگرایان بازمی گردد‪ .‬ظهــور جبهه پایداری با انتخابات‬ ‫مجلس نهم و شکاف میان اصولگرایان در لیست های دوگانه‬ ‫اغاز شــد و همچنان این رویه ادامه دارد‪ .‬با این حال جبهه‬ ‫پایداری روز دوشنبه نیز در جلسه ای که در دفتر حزب موتلفه‬ ‫اسالمی برگزار شــده بود‪ ،‬با دو حزب تاثیرگذار اصولگرایان‬ ‫ی در این جلســه که به‬ ‫جلســه ای را ترتیب داده بود‪ .‬پایدار ‬ ‫منظور وحدت بیشــتر اصولگرایان برگزار شــد‪ ،‬بــا موتلفه‬ ‫اسالمی و همچنین ایثارگران به گفت وگو نشسته بود که البته‬ ‫هنوز اخبار خاصی از ان بیرون نیامده است‪.‬‬ ‫پس از اتمــام رای گیری و انتخاب مجــدد الریجانی‬ ‫به عنوان رئیس مجلس‪ ،‬وی با تشــکر از نمایندگان گفت‪:‬‬ ‫«از اعتماد مجدد شما تشــکر می کنم و امیدوارم بتوانم در‬ ‫انجام وظایف محوله در حوزه کالن و امور مربوط به مردم با‬ ‫حمایت شما گام های خوبی بردارم‪ ».‬وی از ابتدای ورود به‬ ‫مجلس از ابتدای دوره هشتم تا سال پایانی دوره نهم‪ ،‬رئیس‬ ‫مجلس بوده است‪.‬‬ ‫ابوترابی فرد و باهنر نایب رئیس شدند‬ ‫همچنین نمایندگان مجلس شورای اسالمی در ادامه‪،‬‬ ‫حجت االسالم محمدحسن ابوترابی فرد و محمدرضا باهنر را‬ ‫به عنوان نواب رئیس مجلس در چهارمین سال نهمین دوره‬ ‫از مجلس شورای اسالمی انتخاب کردند‪.‬‬ ‫ی نمایندگان‪ ،‬حجت االسالم محمدحسن‬ ‫براساس را ‬ ‫ابوترابی فرد بــا ‪ 231‬رای و محمدرضا باهنر بــا ‪ 192‬رای از‬ ‫مجمــوع ‪ 264‬رای ماخوذه به عنــوان نواب رئیس انتخاب‬ ‫شدند و علی الریجانی پس از اعالم اسامی نواب رئیس برای‬ ‫انها ارزوی توفیق و سربلندی کرد‪ .‬با انتخاب علی الریجانی‬ ‫به عنوان ریاســت و محمدحســن ابوترابی فرد و محمدرضا‬ ‫باهنر به عنوان نواب رئیس‪ ،‬ریاست مجلس در سال پایانی‬ ‫از نهمین دوره مجلس شورای اسالمی تغییری نکرد و ثابت‬ ‫ماند‪ .‬این درحالی بــود که اخبــاری از کاندیداتوری جاللی‬ ‫در مقابل باهنر شــنیده می شــد‪ ،‬اما در اخرین روز مانده به‬ ‫رای گیری تکذیب شد‪ .‬براســاس ماده ‪ 15‬ایین نامه داخلی‬ ‫مجلس‪ ،‬هیات رییسه دائم مرکب از رئیس‪ ،‬دو نایب رئیس‪،‬‬ ‫شش دبیر و سه ناظر هستند‪.‬‬ ‫براســاس ماده ‪ 16‬ائین نامه داخلی مجلس‪ ،‬انتخاب‬ ‫رئیس در نوبت اول با اکثریت مطلق ارای نمایندگان صاحب‬ ‫رای در انتخــاب نواب رئیــس‪ ،‬دبیران و ناظــران هر کدام‬ ‫جداگانه و با اکثریت نسبی و رای مخفی و با ورقه خواهد بود‪.‬‬ ‫سایر نامزدهای عضویت در هیات رئیسه‬ ‫جواد جهانگیرزاده‪ ،‬احمدرضا دستغیب‪ ،‬محمد حسین‬ ‫فرهنگی‪ ،‬علیرضا منادی‪ ،‬جواد هروی‪ ،‬حسین سبحانی نیا‪،‬‬ ‫مهــرداد بذرپــاش‪ ،‬محمــد دهقــان‪ ،‬ضرغــام صادقــی‪،‬‬ ‫حجت االسالم سید علی طاهری و اسماعیل کوثری به عنوان‬ ‫دبیران هیات رئیسه در دور چهارم مجلس نهم نامزد شدند‪.‬‬ ‫عبدالرضا مصری‪ ،‬محمد اشوری تازیانی‪ ،‬سید شریف‬ ‫حسینی‪ ،‬احمد امیر ابادی‪ ،‬موســی غضنفرابادی‪ ،‬ابراهیم‬ ‫کارخانه ای و سید بهلول حســینی هم برای ناظرین مجلس‬ ‫در دور چهارم مجلس نهم نامزد شدند‪.‬‬ ‫یک تغییر در ناظرین هیات رئیسه مجلس‬ ‫نماینــدگان مجلــس شــورای اســامی ســه ناظر‬ ‫هیات رئیسه مجلس را با یک تغییر نسبت به دور قبل انتخاب‬ ‫کردند‪ .‬نمایندگان عبدالرضا مصری نماینده کرمانشــاه را با‬ ‫‪ 161‬رای‪ ،‬سید شریف حســینی نماینده اهواز را با ‪ 160‬رای‬ ‫و محمد اشــوری تازیانی نماینده بندرعبــاس را با ‪ 153‬رای‬ ‫به عنوان ناظرین مجلس در دور چهارم مجلس نهم انتخاب‬ ‫کردند‪ .‬این در حالی اســت که نمایندگان ‪ 265‬رای در این‬ ‫رای گیری به گلدان ها ریخته بودند‪.‬‬ ‫این یک تغییر‪ ،‬کنــار رفتن بهروز نعمتی ســخنگوی‬ ‫هیات رئیسه و جایگزینی عبدالرضا مصری است‪ .‬نعمتی و‬ ‫مصری هر دو عضو فراکسیون رهروان والیت هستند‪.‬‬ ‫دبیران؛ دستغیب جایگزین سبحانی نیا‬ ‫به عالوه نمایندگان مجلس شــورای اسالمی دبیران‬ ‫هیات رئیســه مجلــس را با یک تغییر نســبت بــه دور قبلی‬ ‫انتخاب کردند‪ .‬محمد حسین فرهنگی نماینده تبریز با ‪207‬‬ ‫رای‪ ،‬ضرغام صادقی نماینده شــیراز بــا ‪ 153‬رای‪ ،‬مهرداد‬ ‫بذرپاش نماینده تهران با ‪ 150‬رای‪ ،‬علیرضا منادی سپیدان‬ ‫نماینده تبریز با ‪ 145‬رای‪ ،‬ســید احمدرضا دستغیب نماینده‬ ‫شیراز با ‪ 139‬رای و محمد دهقان نماینده چناران با ‪ 136‬رای‬ ‫به عنوان دبیران هیات رئیسه دور چهارم مجلس نهم انتخاب‬ ‫شــدند‪ .‬این در حالی بود کــه نماینــدگان ‪ 267‬رای را برای‬ ‫این رای گیری در گلدان ها انداختند‪ .‬بر این اساس دبیران‬ ‫هیات رئیسه مجلس نســبت به دور قبل با یک تغییر مواجه‬ ‫شد که بر اســاس این تغییر احمدرضا دســتغیب جایگزین‬ ‫حسین سبحانی نیا در هیات رئیســه مجلس شد‪ .‬دستغیب‬ ‫و سبحانی نیا هر دو عضو فراکسیون رهروان والیت بودند‪.‬‬ ‫یک اختالف در دو فراکسیون‬ ‫حدادعادل‪ :‬رقابت با شما را به صالح نمی دانم‬ ‫در چنین شرایطی‪ ،‬یکی از نمایندگان موثر فراکسیون‬ ‫اصولگرایان مجلس با تاکید بر اینکه رهروان و اصولگرایان‬ ‫می توانند تشریک مساعی داشته باشند‪ ،‬گفت‪ :‬حدادعادل‬ ‫به الریجانی پیغام داده است در راستای وحدت اصولگرایی‬ ‫صالح نیست من با شما رقابت کنم‪».‬‬ ‫علیرضا زاکانی که سخنگوی فراکسیون اصولگرایان‬ ‫نیز هســت‪ ،‬در حاشــیه میزگرد «مشــق غیرت‪ ،‬بازرسی و‬ ‫بازجویی ممنوع» پیرامون اظهارات روزیکشنبه کاظم جاللی‬ ‫رئیس فراکسیون رهروان مجلس شورای اسالمی و تالش‬ ‫فراکسیون اصولگرایان برای اتحاد دو فراکسیون برای ارائه‬ ‫لیست واحد در انتخابات هیات رئیســه گفت‪« :‬تحلیلی در‬ ‫فراکسیون اصولگرایان و شخص اقای حداد وجود داشت‬ ‫که با عنایت به سال پایانی مجلس نهم و انتخابات پیش رو‬ ‫و ضرورت همدلی و همزبانی که بــه نوعی تجلی ان باید در‬ ‫مجلس و میان نمایندگان مشخص باشــد‪ ،‬این پیشنهاد را‬ ‫به دوستان رهروان بدهیم که برای انتخابات هیات رئیسه‪،‬‬ ‫فهرست واحدی ارائه دهیم‪ ».‬زاکانی معتقد بود که شرایط‬ ‫برای فراکسیون اصولگرایان بسیار بهتر از قبل شده و اقای‬ ‫حداد پیشــنهاد را به اقای جاللی داد که بــا اقای الریجانی‬ ‫صحبت کند‪.‬‬ ‫زاکانی توپ را به زمین جاللی انداخت و گفت که با این‬ ‫وجود جوابی از ان طرف نیامده است‪ .‬سخنگوی فراکسیون‬ ‫اصولگرایان در ادامه به اختالف بر سر برگزاری جلسه اشاره‬ ‫کرده و گفت‪« :‬عصر روز شنبه قرار بود اقای جاللی با اقای‬ ‫حدادعادل جلسه داشته باشند که مسئول دفتر اقای حداد به‬ ‫اقای جاللی گفتند اگر امکان دارد جلسه با ‪ 30‬دقیقه تاخیر‬ ‫شروع شود اما اقای جاللی گفتند وقت بنده محدود است‪.‬‬ ‫بعد مسئول دفتر اقای حدادعادل گفتند که پس جلسه راس‬ ‫همان ساعت شروع شود که اقای جاللی استنکاف کردند و‬ ‫گفتند فردا در صحن مجلس صحبت می کنیم‪».‬‬ ‫زاکانی امــا معتقد بود کــه «خیرخواهی اقــای دکتر‬ ‫حدادعــادل قریب بــه دو هفتــه روی زمین مانــد‪ ».‬از دید‬ ‫فراکســیون اصولگرایان خیرخواهی صورت گرفته بود که‬ ‫جاللی و فراکســیون رهروان به ان بی توجهی کرده بودند‪.‬‬ ‫او رسما درباره حرف های جاللی موضع گرفت و گفت که از‬ ‫مصاحبه او بر می امد که مشکل از فراکسیون اصولگرایان‬ ‫است و ادامه داد‪« :‬اصال این گونه نیست ما از ابتدا به دنبال‬ ‫وحدت بودیم‪ .‬ما منادی تفاهم بودیم اما دوستان از ابتدای‬ ‫مجلس گفتند ما تفاهم نمی کنیم‪ .‬ما خواهان تفاهم هستیم‬ ‫اما از دوستان گله می کنیم که در رســانه ها مطالبی را بیان‬ ‫می کنند که با واقعیت های مجلس متفاوت است‪».‬‬ ‫زاکانی توضیح داد‪« :‬می خواهند با پیشنهادات دقیق‪،‬‬ ‫منطقی و اصولگرایی فراکسیون اصولگرایان مجلس برخورد‬ ‫سیاســی کنند‪ ».‬به گفته زاکانی انها «نرمش نشان دادند»‬ ‫اما در عین حال نظر فراکســیون رهروان چیز دیگری بود و‬ ‫انها به رقابت در صحن علنی مجلس اعتقاد داشتند‪ .‬اما این‬ ‫اظهارات از سوی جاللی بی پاسخ نماند‪.‬‬ ‫جاللی‪ :‬برخی اظهارات زاکانی کذب محض است‬ ‫جاللی اما در واکنش به اظهــارات علیرضا زاکانی در‬ ‫رابطه با دالیل محقق نشدن وحدت اصولگرایان در انتخابات‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫اما مهمتر از خود نتایج انتخابات هیات رئیسه‪ ،‬اتفاقاتی‬ ‫بود که در پشت صحنه این انتخابات رخ داد‪ .‬زاکانی در یک‬ ‫اظهارنظر خبر داد که قرار است حدادعادل و کاظم جاللی‬ ‫برای رسیدن به یک تفاهم در میان اصولگرایان با یکدیگر‬ ‫دیدار کنند‪ .‬اما بعد از انتخابات هیات رئیســه کاظم جاللی‬ ‫پاسخ او را داد‪.‬‬ ‫یک روز مانده به انتخابات هیات رئیسه مجلس شورای‬ ‫اسالمی‪ ،‬همچنان اختالفات میان فراکسیون اصولگرایان‬ ‫و رهــروان والیت مجلــس برای رســیدن به کرســی های‬ ‫هیات رئیسه مجلس باقی بود‪ ،‬چون دو طرف نتوانستند در‬ ‫مورد لیستی مشترک به نتیجه برسند‪.‬‬ ‫ماجرای این اختالف از زمانی اغاز شد که زمزمه هایی‬ ‫از تهیه لیست مشــترکی میان دو فراکسیون اصولگرایان و‬ ‫رهروان والیت از ســوی برخی از اعضای این فراکسیون ها‬ ‫مطرح شــد‪ .‬عــده ای از انهــا معتقــد بودند کــه می توان‬ ‫هیات رئیسه کنونی مجلس را حفظ کرد و برخی معتقد بودند‬ ‫دو فراکسیون باید در ارائه لیست مشترک به نتیجه برسند‪.‬‬ ‫اســماعیل جلیلی‪ ،‬عضو شــورای مرکزی فراکسیون‬ ‫رهروان والیت مجلس ایــن احتمال را مطــرح کرد که «از‬ ‫هر فراکســیونی افرادی بخواهند در انتخابات هیات رئیسه‬ ‫مجلس شرکت کنند» و این احتمال را «بسیار زیاد» عنوان‬ ‫کرد‪ .‬اما با این وجود زمانی که عصر روز یکشنبه جلسه هر دو‬ ‫فراکسیون لغو شد‪ ،‬نشان می داد که دو فراکسیون به نتیجه‬ ‫نرسیده اند و پیش بینی می شد هر کدام از دو فراکسیون بزرگ‬ ‫مجلس کاندیداهای خود را معرفی کنند‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر‪ ،‬کاظــم جاللــی رئیس فراکســیون‬ ‫رهروان والیت مجلس روز یکشــنبه در جمــع خبرنگاران در‬ ‫مورد انتخابات هیات ریســه مجلــس و رایزنی های خود با‬ ‫حدادعادل رئیس فراکســیون اصولگریــان گفت‪« :‬اقای‬ ‫حدادعادل مدتی پیش بحثی را مبنی بر اینکه ترکیب فعلی‬ ‫هیات رئیسه حفظ شــود مطرح کرد که من به وی گفتم این‬ ‫موضوع را باید در فراکسیون رهروان والیت مطرح کنم چون‬ ‫روند فراکسیون دموکراتیک است‪.‬‬ ‫جاللی گفت که در کلیت موضوعات با حدادعادل به‬ ‫توافق رســیدند اما بعد زمزمه هایی شنیده می شود که برخی‬ ‫افراد در فراکسیون اصولگرایان می خواهند کاندیدا شوند‪.‬‬ ‫جاللی اسامی این افراد را به حدادعادل می دهد و می گوید‪:‬‬ ‫«باید این گونه باشد و باید همگرایی که بیان شده حفظ شود‬ ‫ولی اقای حداد گفت من با این افراد صحبت می کنم‪».‬‬ ‫به دنبال این موضــوع جاللی خبرهایی کــه در زمینه‬ ‫کاندیداتــوری برخی افراد داشــت را به حدادعــادل منتقل‬ ‫می کند‪ ،‬اما پاســخ حدادعادل این اســت که انهــا از یک‬ ‫«جبهه» هســتند و «ســلیقه ای دارند که مــورد توجه قرار‬ ‫نمی گیرد» که بعد از انتخابات مشــخص شد منظور جبهه‬ ‫پایداری است که از ان روح الله حسینیان کاندیدا شد‪ .‬جاللی‬ ‫در عین حال به حداد می گوید‪« :‬اینها از فراکســیون شــما‬ ‫هستند و شما باید پیگیری کنید‪».‬‬ ‫ادامه این ماجرا به انجا می رســد که از گفت وگوهای‬ ‫تلفنی نتیجه ای حاصل نمی شــود و حدادعــادل در نهایت‬ ‫خبری را بــه جاللی نمی دهد کــه در نهایــت جاللی چنین‬ ‫برداشــت می کند‪« :‬این موضــوع ایده ای اســت که اقای‬ ‫حــداد پیگیری صادقانــه می کند ولی انگار در فراکســیون‬ ‫اصولگرایان به جمع بندی نرسیده اند‪».‬‬ ‫هیات رئیسه مجلس گفت‪« :‬بخشی از صحبت های اقای‬ ‫زاکانی تعجب اور است‪ ،‬چون یا به وی اطالعات غلط ارائه‬ ‫شده یا از ماجرا خبر نداشته بنابراین بخشی از برداشت های‬ ‫شــخصی اش را مانند گذشته مطرح کرده اســت‪ .‬از این رو‬ ‫قطعا بخشی از اظهارات اقای زاکانی کذب محض است‪».‬‬ ‫جاللی توضیح داد که در ان نشســت ها چه گذشــته‬ ‫است‪ .‬او گفت‪« :‬ما در نشست شــورای مرکزی فراکسیون‬ ‫اصولگرایان رهروان والیت تصویب کردیم که نشست مجمع‬ ‫عمومی این فراکسیون برای بررســی پیشنهاد حدادعادل‬ ‫در رابطه با ارائه فهرســت مشــترک و ابقای اعضای کنونی‬ ‫هیات رئیسه عصر همان روز برگزار شود‪ .‬اما قبل از ان شورای‬ ‫مرکزی فراکســیون من را مکلف کرد که تا عصر نظر نهایی‬ ‫اعضای فراکســیون تعیین و همچنین نشســتی بین من و‬ ‫حدادعادل برای انجام توافق در مورد مقصود و دالیل ارائه‬ ‫لیســت مشــترک و ابقای اعضای کنونی فراکسیون برگزار‬ ‫شود‪».‬‬ ‫جاللی همچنین گفت که از سوی حدادعادل درحالی‬ ‫که قرار بود تماس گرفته شود‪ ،‬تماسی حاصل نشد و بنابراین‬ ‫در ان موقع یک پیامک به اقای حدادعادل ارسال می کند‬ ‫اما به این پیامک هم پاسخی داده نشــد‪ .‬در نتیجه جاللی‬ ‫تصمیم می گیرد جلسه فراکسیون اصولگرایان را لغو کند‪.‬‬ ‫این نماینده مــردم در مجلس نهم ادامــه داد‪« :‬با توجه به‬ ‫اتفاقــات مطروحه بــه نظر من اظهــارات اقــای زاکانی به‬ ‫هیچ وجه درست و قابل قبول نیســت زیرا اگر می خواستیم‬ ‫در این رابطه صادق نباشیم دکتر الریجانی به صورت مکرر‬ ‫جلسات متعددی از این دست را برگزار نمی کرد‪ ،‬حتی رئیس‬ ‫مجلس هفته قبل با بخشــی از دوســتانی که اتفاقا از ارائه‬ ‫لیست واحد ناراضی بودند جلســاتی برگزار و اعالم کرد که‬ ‫پیشــنهادت را رد نکرده و بررســی کنید و اگــر می توانید به‬ ‫وحدت برسید که این امر بهتر است‪».‬‬ ‫جاللی همچنین به تــاش الریجانی در رســیدن به‬ ‫وحدت اشاره می کند و از جزئیات جلسه ای خبر می دهد که‬ ‫بین او‪ ،‬الریجانی‪ ،‬ابوترابی و باهنر برگزار شــده بود‪ .‬در این‬ ‫جلســه باهنر به اتاق کناری می رود و بــا حدادعادل تماس‬ ‫می گیرد‪ ،‬براینــد این تماس ان می شــود کــه حدادعادل‬ ‫نتوانسته بود دوستانش را قانع کند‪ .‬جاللی ضمن بیان این‬ ‫موضوع که تنها مهرداد بذرپاش بود که پیگیری موضوع بود‪،‬‬ ‫گفته بود‪« :‬ما فکر می کنیم که اقای حدادعادل صادقانه و‬ ‫مسئوالنه این پیشــنهاد را مطرح و پیگیری و رئیس مجلس‬ ‫هم صادقانه و مسئوالنه این موضوع را پیگیری کرد و ما هم‬ ‫بر اساس رهنمود دکتر الریجانی حرکت کردیم و فکر می کنیم‬ ‫این موضوع می توانســت به عنوان مقدمه ای برای وحدت‬ ‫اصولگرایی باشد‪ ،‬اما متاسفانه دوستان همراهی نکردند و‬ ‫نشان دادند که برخی تنها در شعار موضوع وحدت را مطرح‬ ‫می کنند‪ ،‬اما در عمل راه خودشان را می روند‪».‬‬ ‫این شکاف میان دو فراکســیون اصولگرای مجلس‬ ‫در حالی رخ می دهد که تــاش برای ایجاد وحدت در میان‬ ‫اصولگرایــان بــرای انتخابات پیــش رو در جریان اســت‪.‬‬ ‫انتخاباتی کــه در ان اصولگرایان نیاز به وحدت بیشــتری‬ ‫دارند تــا در مقابل رقبای «اعتدال گــرا» و «اصالح طلب»‬ ‫به رقابت بپردازند‪ .‬از ســوی دیگر گفت وگوها و دیدارهایی‬ ‫در میان گروه های اصولگرا در جریان اســت تا طیف های‬ ‫مختلف این جریان را به هم نزدیک کنند‪ ،‬اما به نظر می رسد‬ ‫پایداری همچنان راهی را می رود کــه در انتخابات دور نهم‬ ‫مجلس رفت‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫اس‪ 300‬به ایران می رسد‬ ‫قرارداد بزرگ نظامی ایران و روسیه به‬ ‫سرانجام می رسد‬ ‫تکذیب بازداشت‬ ‫شایعات پیرامون‬ ‫اسماعیل احمدی مقدم رد شد‬ ‫جیسون در دادگاه‬ ‫محاکمه خبرنگار واشنگتن پست‬ ‫در تهران‬ ‫‪11‬‬ ‫اس‪ 300‬به ایران می رسد‬ ‫قرارداد بزرگ نظامی ایران و روسیه به سرانجام می رسد‬ ‫سرانجام قرار شد تا پس از گفت وگوهایی که در جریان‬ ‫اســت‪ ،‬ایران بتواند ســامانه اس ‪ 300‬را از روســیه تحویل‬ ‫بگیرد‪ .‬ســرگئی ریابکوف‪ ،‬معاون وزیر امور خارجه روســیه‬ ‫در این باره در اظهارنظری خبر داد‪« :‬کارشناســان ایرانی و‬ ‫روســی در حال نهایی کردن قراردادی هستند که بر اساس‬ ‫ان روســیه ســامانه دفاعی موشــکی اس ‪ 300‬را به تهران‬ ‫تحویل می دهد‪ ».‬این اظهارنظر بعــد از ان صورت گرفته‬ ‫که خبرهایی حاکی از عدم تحویل این ســامانه به ایران به‬ ‫گوش می رسید‪.‬‬ ‫چندی پیش روزنامه کویتی الجریده در خبری مدعی‬ ‫شده بود که پوتین بعد از مالقات محرمانه با نتانیاهو‪ ،‬تصمیم‬ ‫به لغو ارسال سامانه اس‪ 300‬به ایران گرفته و این موضوع را‬ ‫به اطالع تهران رسانده است‪ .‬به نوشته این روزنامه کویتی‬ ‫نتانیاهو به همراه یک هیات سفری سه ساعته به مسکو انجام‬ ‫می دهد و طی ان پوتین را متقاعد می کند تا این سامانه را به‬ ‫ایران تحویل ندهد‪ .‬مسکو هیچ واکنشی به انتشار این خبر‬ ‫از خود نشان نداد‪ ،‬اما از تهران معاون وزیرخارجه کشورمان‬ ‫که به مسکو سفر کرده بود گفت که رایزنی ها درباره تحویل‬ ‫اس ‪ 300‬به ایران با موفقیت پایان یافته و این کار به زودی‬ ‫انجام خواهد شــد‪ .‬ایران پیش از این نیز اعــام کرده بود‬ ‫انتظار می رود تا پایان سال ‪ 2015‬انتقال این سامانه دفاعی‬ ‫پس از گذشت چندین سال از امضای قرارداد مربوطه انجام‬ ‫شود‪ .‬نکته قابل تامل در این باره این است که مقامات مسکو‬ ‫حاال اعالم کردند که تحویل این سامانه به ایران در گرو حل‬ ‫مساله شکایت ایران از روسیه است‪.‬‬ ‫ریابکوف گفته اســت که زمان تحویــل اس ‪ 300‬به‬ ‫تکذیب بازداشت‬ ‫شایعات پیرامون‬ ‫اسماعیل احمدی مقدم رد شد‬ ‫پرونده های قضایی باز این روزها تعدادشــان زیادتر‬ ‫از گذشته شده است‪ .‬همین امر ایجاب می کند سخنگوی‬ ‫قوه قضائیــه به طور مرتب دربــاره انها توضیحاتــی را ارائه‬ ‫کند‪ .‬بعد از انکه در هفته های گذشــته برخی از سایت های‬ ‫ضدانقالب اخباری را مبنی بر بازداشت سردار احمدی مقدم‬ ‫و بازجویی از وی درباره یک پرونده مالی مطرح کرده بودند‪،‬‬ ‫ســخنگوی قوه قضائیه به میــان خبرنگاران امــد و ضمن‬ ‫برشمردن وضعیت برخی از پرونده ها‪ ،‬این خبر را تکذیب و‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫هشدار ایران به نزدیک شدن داعش‬ ‫بعد از انکه رهبر معظم انقالب از کشاندن جنگ نیابتی‬ ‫به نزدیکی مرزهای ایران سخن گفتند‪ ،‬وزیرکشور رسما اعالم‬ ‫کرد که خط قرمز ایران در مقابله با داعش ‪ 40‬کیلومتری مرز‬ ‫ایران است‪ .‬رحمانی فضلی گفت‪« :‬ما قبال هم اعالم کرده‬ ‫بودی ماگراینگروه هایتروریستیوتکفیریبه‪40‬کیلومتری‬ ‫مرزهای ایران نزدیک شوند ما اقدامات الزم را برای روبه رویی‬ ‫با انها انجام خواهیم داد‪».‬‬ ‫او گفــت‪« :‬ورود و حضور‬ ‫نیروهای خارجی از جمله امریکا‬ ‫به هیچ عنــوان نتوانســته مانع‬ ‫پیشروی این نیروهای تروریستی‬ ‫شــود چرا که نیروهــای خارجی‬ ‫همواره به دنبال اهداف و مقصود‬ ‫خودشان بودند‪».‬‬ ‫اعالم کرد که هیچ گونه تحقیقاتی از ایشان به عمل نیامده‬ ‫است‪ .‬او همچنین درباره پرونده های معروفی چون جیسون‬ ‫رضاییان‪ ،‬رویانیان‪ ،‬رحیمی و بابک زنجانی نیز توضیحاتی‬ ‫ارائه کرد‪.‬‬ ‫سخنگوی قوه قضائیه درباره پرونده رویانیان توضیح‬ ‫داد‪« :‬پرونده مدیرعامل سابق یکی از باشگاه های ورزشی‬ ‫که مدیریت ستاد ســوخت را بر عهده داشته هنوز به دادگاه‬ ‫نرفته است‪ ».‬محســنی اژه ای همچنین در این نشست در‬ ‫سیدحسنخمینی‪:‬‬ ‫شجاعتبه‬ ‫فریاد زدننیست‬ ‫یــادگار امــام بــا اشــاره به‬ ‫وضعیت فعلی گفت که شــرایط‬ ‫ایجاب می کند تا «وظایف خود را‬ ‫بشناسیموشجاعانهرویانهابایستیم‪».‬سیدحسنخمینیمعتقد‬ ‫استکهغربی هاوارتجاعمنطقهبهخوبیمی دانندکهمردمایران‬ ‫وقتی بحث اصل انقالب و نظام و تمامیت ارضی پیش بیاید‪،‬‬ ‫ثابت قدمهستندوسرسوزنیاختالفداخلیباهمندارند‪».‬او‬ ‫ضمنبیاناینکهشجاعتتنهابهفریاد زدننیست‪،‬گفت‪«:‬ان‬ ‫روزی که فرماندهی کل قوا تصمیم بگیرد که در مقابل اجانبی‬ ‫که مشــروعیت‪ ،‬مقبولیت‪ ،‬امنیت و تمامیت ارضی ما را هدف‬ ‫یتردیدبهخودراهنخواهدداد‪».‬‬ ‫قرارمی دهندبایستیم؛کس ‬ ‫ایران‪ ،‬به حل این شــکایت بســتگی دارد و در حال حاضر‬ ‫مشــغول کار روی قرارداد هســتند‪ .‬او توضیــح داد‪« :‬این‬ ‫قرارداد سال ‪ 2007‬بسته شــده است‪ .‬از ان زمان‪ ،‬تحوالت‬ ‫زیادی رخ داده و مساله بسیار پیچید ه و سیاسی شده است‪.‬‬ ‫نمی توان قرارداد ســال ‪ 2007‬را از منظر انطباق با واقعیات‬ ‫کنونی‪ ،‬تغییر داد‪ .‬روند مذاکرات در جریان است و ان مساله‬ ‫باید به نحوی حل شــود‪ ».‬ایران به دنبال خودداری مسکو‬ ‫از تحویل سامانه اس ‪ 300‬در دادگاه بین المللی شکایتی را‬ ‫علیه روسیه مطرح کرده است‪.‬‬ ‫پاســخ به ســوالی مبنی بر اینکه ایا اتهامی متوجه فرمانده‬ ‫سابق ناجا است و از او تحقیق به عمل امده یا خیر؟ گفت‪:‬‬ ‫«به هیچ وجه تحقیق نشده و شایعه ای که در برخی سایت ها‬ ‫امده به شــدت تکذیب می شــود‪ ».‬وی گفــت‪« :‬من این‬ ‫موضوع را پیگیری کردم و حرف هایی که برخی سایت ها در‬ ‫این باره زده بودند را به شدت تکذیب می کنم‪».‬‬ ‫رحیمی که اواخر سال گذشته به زندان رفته بود یک‬ ‫بار بعد از ان به علت بیماری همسرش به مرخصی امده بود‪.‬‬ ‫اندکی قبل نیز بار دیگر شــایع شــد که او به مرخصی امده‬ ‫است‪ ،‬اما سخنگوی قوه قضائیه این خبر را نیز تکذیب کرد‪.‬‬ ‫او خبر داد که قرار اســت روز سه شنبه دادگاه جیسون‬ ‫رضاییان برگزار شود‪ .‬درست یک روز بعد نیز این دادگاه در‬ ‫تهران برگزار شد‪.‬‬ ‫اما ســخنگوی قوه قضائیه درباره پرونده زمین خواری‬ ‫در اطراف تهران رقم شگفت انگیزی را اعالم کرد‪ .‬او گفت‬ ‫که هفت میلیون متر مربع از زمین هایی که به ناحق تصرف‬ ‫شــده بود به دولت واگذار شده اســت‪« :‬در ادامه مبارزه با‬ ‫زمین خــواری برای هفت میلیــون متر مربــع از زمین های‬ ‫اطراف تهــران به نام دولت ســند صادر شــده و این مقدار‬ ‫زمین از افرادی که به ناحق انها را تصرف کرده بودند گرفته‬ ‫شده است‪».‬‬ ‫دیدار در جماران‬ ‫محمود احمدی نژاد که ابتدای سال جاری مادر خودش‬ ‫راازدستداد‪،‬بعدازبرگزاریمراس مختمچندیاستکهبرای‬ ‫تشکر از بزرگانی که در جریان درگذشت مادرش به او تسلیت‬ ‫گفتهودرمراسمحاضرشدهبودند‪،‬باانهادیدارمی کند‪.‬دراین‬ ‫راستا او هفته گذشــته به دیدار سیدحسن خمینی در جماران‬ ‫رفت تا از او تقدیر و تشــکر کند‪ .‬البته احمدی نژاد پیش از ان‬ ‫نیز یک بار با سیدحســن خمینی‬ ‫در حرم حضرت امــام دیدار کرد‪.‬‬ ‫دیداری که بســیار خبرســاز شد‪.‬‬ ‫عالوه بــر سیدحســن خمینی‪،‬‬ ‫احمدی نژاد یک بــار نیز به دیدار‬ ‫ایت اللههاشمی شاهرودیرفتهو‬ ‫ازایشانبهخاطرحضوردرمراسم‬ ‫ختموالده اشتشکرکردهبود‪.‬‬ ‫محاکمه خبرنگار واشنگتن پست در تهران‬ ‫سرانجام پس از گذشت بیش از یک سال از دستگیری‬ ‫جیسون رضاییان و همسرش دادگاه این متهم برگزار شد‪.‬‬ ‫قاضی صلواتی که قضاوت این پرونده را برعهده داشــت‪،‬‬ ‫در حضور متهم و وکیل وی (لیال احسن) اتهامات خبرنگار‬ ‫واشنگتن پست را این گونه بر شمرد‪:‬‬ ‫‪ -۱‬جاسوســی از طریــق جمــع اوری اطالعــات‬ ‫طبقه بندی شده و قرار دادن ان در اختیار دول متخاصم‬ ‫‪ -۲‬فعالیت تبلیغی علیه نظام مقدس جمهوری اسالمی‬ ‫ایران‪.‬‬ ‫در ادامه جلسه دادگاه قاضی صلواتی ضمن اشاره به‬ ‫اینکه این جلســه در دادگاه انقالب و به ریاست وی برگزار‬ ‫می شود‪ ،‬به مواردی همچون ســوال از متهم در خصوص‬ ‫ارتباط با کنسولگری امریکا در دبی پرداخت‪.‬‬ ‫اما متهم ضمــن رد برخی موارد اتهامــی مدعی بود‪:‬‬ ‫«بنده فقــط خبرنگار هســتم و تمامــی فعالیت هایم تحت‬ ‫عنوان خبرنگار بوده و همه قانونی بوده است‪».‬‬ ‫در ادامــه قاضی صلواتی به پاره ای از اســناد اشــاره‬ ‫کرد و متهم پس از مقابله با اســناد گفت کــه «این موارد را‬ ‫قبول ندارم!»‬ ‫قاضی در پاســخ به ادعای جیســون عنوان داشــت‬ ‫که این اســناد جزو اقاریر متهم محســوب نمی شود و سند‬ ‫اســت که در یک جلســه دیگر به تفصیل اسناد یک به یک‬ ‫در دادگاه در مقابل متهم قــرار می گیرد‪ ،‬به صورت مجزا به‬ ‫ تمامی انها رسیدگی خواهد شد و متهم مورد پرس وجو قرار‬ ‫خواهد گرفت‪.‬‬ ‫در جریــان دادگاه‪ ،‬قاضی صلواتــی ترجمه متن نامه‬ ‫جیســون رضاییان به باراک اوباما را قرائت کــرد که در ان‬ ‫متهم ضمن اشاره به سوابق خود‪ ،‬عنوان کرده بود که «من‬ ‫در ایران با کارگر ساده تا مالهای با نفوذ در ارتباط هستم!»؛‬ ‫همچنین وی به داشتن شبکه ای از مرتبطین در داخل ایران‬ ‫در نامه خود به اوباما اشاره کرده بود‪.‬‬ ‫ریاست دادگاه در ادامه این جلسه از ارتباط متهم با‬ ‫«الرا سترکیان» ســوال کرد که متهم پاسخ داد‪« :‬ما هر‬ ‫دو خبرنگار هستیم و این ارتباط در همین راستا هست‪».‬‬ ‫قاضــی صلواتــی همچنیــن در دادگاه از ارتباط الرا‬ ‫ســترکیان و جیســون رضاییان دربــاره جلســه ای که الرا‬ ‫به صورت خصوصی با رئیس جمهور امریکا داشــته است‪،‬‬ ‫سردارسبزجامگان‬ ‫تغییردرکمیتهروسایدانشگاه ها‬ ‫یکتصمیمجدیدباعثشدتاانتقادهابهدولتدرزمینه‬ ‫تعیین روسای دانشگاه ها بیشتر شود‪ .‬در گذشته برای تعیین‬ ‫رئیس یک دانشــگاه باید وزیر علوم یا وزیر بهداشت فردی را‬ ‫که انتخاب می کنند به شورای عالی انقالب فرهنگی معرفی‬ ‫کنند و بعد از تائید توسط اعضای شورا این فرد به عنوان رئیس‬ ‫دانشگاه منصوب شود‪ ،‬اما حاال طبق یک تصمیم جدید قرار‬ ‫است از این به بعد بررسی و انتخاب روسای دانشگاه ها توسط‬ ‫کمیتــه ای پنج نفره متشــکل از‬ ‫دبیرشورایعالیانقالبفرهنگی‪،‬‬ ‫رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم‬ ‫رهبریدردانشگاه ها‪،‬وزیرعلوم‪،‬‬ ‫وزیر بهداشــت و مسئول بازرسی‬ ‫و نظــارت شــورای عالی انقالب‬ ‫فرهنگیصورتگیرد‪.‬‬ ‫فرماندهــی کل نیروهای‬ ‫مســلح عراق تصمیم گرفت تا‬ ‫برای جلوگیری از سوءاستفاده ها‬ ‫رمز عملیات ازادســازی استان‬ ‫سنی‪‎‬نشــین االنبار را از «لبیک‬ ‫یا حسین» به «لبیک یا عراق»‬ ‫تغییر دهــد‪ .‬منابع نظامی عراق‬ ‫می گوینــد که نام رمــز عملیات‬ ‫ازادســازی اســتان سنی‪‎‬نشین‬ ‫االنبار عــراق بنا بر اعالم ســخنگوی نیروهــای مردمی به‬ ‫منظور جلوگیری از سوءاستفاد ه برخی تغییر یافت‪ .‬تلویزیون‬ ‫دولتی عــراق هم گــزارش داد که نیروهــای مردمی عراق‬ ‫موسوم به «الحشد الشــعبی» که شعار لبیک یا حسین (ع)‬ ‫برای عملیات ازادسازی استان االنبار انتخاب کرده‪ ،‬نام رمز‬ ‫را به لبیک یا عراق تغییر داده است‪ .‬گفتنی است پنتاگون‬ ‫نیز به این رمز انتقاد کرده بود‪.‬‬ ‫هتلی برای استیضاح‬ ‫ماجرای یک تذکر در شورای شــهر تهران می رود تا‬ ‫برای شــهردار تهران تبدیل به‬ ‫استیضاح شود‪ .‬اگرچه مقامات‬ ‫شهرداری معتقدند هیچ تخلفی‬ ‫در ســاخت هتل اســپیناس در‬ ‫منطقه دو تهران رخ نداده است‪،‬‬ ‫امــا قناعتــی یکــی از اعضای‬ ‫شــورای شــهر دوماه پیش در‬ ‫تذکری بــه این موضوع اشــاره‬ ‫کرد و حاال طرح سوال از شــهردار را در دستورکار قرار داده‬ ‫است‪ .‬این مساله به اختالف در ساخت چند طبقه اضافه در‬ ‫این هتل باز می گردد‪ .‬شهردار تهران به خاطر اینکه معتقد‬ ‫بود هیچ تخلفی در این موضوع از سوی شهرداری صورت‬ ‫نگرفته ‪ ،‬در مهلت قانونی به شورای شهر نرفت‪.‬‬ ‫ظریف‪ :‬چرا به کمپ دیوید می روید‬ ‫وزیرخارجــه کشــورمان‬ ‫کــه در اجــاس ســازمان‬ ‫همکاری های اســامی حضور‬ ‫یافته بــود‪ ،‬از سیاســت تعامل‬ ‫ایران بــا کشــورهای منطقه و‬ ‫جهان ســخن گفت و از ســران‬ ‫کشــورهای عرب پرسید‪« :‬چرا‬ ‫بــه کمــپ دیویــد می رویــد در‬ ‫حالی که ما کنار شــما هستیم و‬ ‫می خواهیم با شما رابطه خوبی داشــته باشیم؛ درحالی که‬ ‫که امریکا خیر خواه شما نیست و به دنبال تحقق منافع خود‬ ‫اســت؟» ظریف تعامل ایران با عمان و رابطه دو کشــور را‬ ‫یک نمونه مطلوب عنوان کرد که ایران دوست دارد با بقیه‬ ‫نیز به همان صورت عمل کند‪ .‬او گفت که سیاست ایران در‬ ‫یمن مانند سیاست ایران در قبال سوریه است و در اینکه با‬ ‫مقامات سعودی دیدار کند‪ ،‬مانعی وجود ندارد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫دریــادار شــمخانی‪ ،‬بــه‬ ‫مناسب ســالگرد فتح خرمشهر‬ ‫و بــه بهانه بازگشــت محســن‬ ‫رضایی به سپاه در یادداشتی او‬ ‫را «سردار ســبز جامگان» لقب‬ ‫داد و گفت که او را «سرداری»‬ ‫می داند کــه با «لباس ســبز» و «بــی ان»‪ ،‬جامــه دفاع از‬ ‫انقالب را هیچ گاه از تن برون نیاورده‪ .‬شــمخانی نوشــت‪:‬‬ ‫«هم نســلی های ما نام او را همچون «خرمشهر» به خوبی‬ ‫می شناســند‪ .‬برای من که نزدیــک به چهل ســال افتخار‬ ‫دوستی و همرزمی با «اقا محسن» را داشته ام‪ ،‬دیدن دوباره‬ ‫قامت او در لباس سبز پاسداری که جزئی جداناشدنی از وجود‬ ‫این سردار پرافتخار ایران اسالمی است‪ ،‬حالوتی به شیرینی‬ ‫ایام فتح و پیروزی داشت‪».‬‬ ‫ســوال کرد؛ جلســه ای کــه در راســتای ان از جیســون‬ ‫درخواســت کرده بود کــه هرگونــه اخبــار‪ ،‬پیش بینی ها و‬ ‫همه اطالعات دربــاره شــخصیت نامزدهــای انتخاباتی‬ ‫ریاست جمهوری گذشته و خالصه ای از وضعیت سیاسی‪،‬‬ ‫اقتصادی و اجتماعی ایران را به منظور قرار دادن در اختیار‬ ‫اوباما به وی ارسال کند‪.‬‬ ‫متهم این اتهام را نیز تکذیب کرد که با پاســخ قاضی‬ ‫مبنی بر وجود اســناد محکم و متقن در این باره روبه رو شد‪.‬‬ ‫متهم از مترجم رسمی دادگستری در دادگاه برخوردار بود‪.‬‬ ‫همزمان با برگزاری دادگاه همسر و مادر متهم در سالن‬ ‫اجتماعات دادگاه حضور داشتند‪ ،‬عده ای از خبرنگاران نیز‬ ‫مقابل دادگاه تجمع کرده بودند‪ ،‬اما موفق به انجام مصاحبه‬ ‫با متهم نشــدند‪ .‬البته در این جلسه برای دفاع وکیل مدافع‬ ‫متهم فرصت ایجاد نشد‪.‬‬ ‫جیســون رضاییان خبرنگار واشنگتن پست به همراه‬ ‫همســرش و دو نفر دیگــر‪ ۳۱ ،‬تیر ماه ســال ‪ ۹۳‬در تهران‬ ‫دستگیر شــدند‪ ۱۳ .‬مرداد ماه همان سال حجت االسالم‬ ‫غالمحسین محسنی اژه ای سخنگوی دستگاه قضا گفت‪:‬‬ ‫«چهار نفر در این رابطه بازداشت شده اند که یکی از انها در‬ ‫همان روزهای اول با قرار ازاد شد‪».‬‬ ‫اژه ای در نشســت خبــری ‪ ۲۷‬مــرداد مــاه ‪ ۹۳‬بــا‬ ‫خبرنگاران در پاســخ بــه ســوالی مبنی بر اینکــه در برخی‬ ‫رســانه ها عنوان شــده که اتهام خبرنگار واشنگتن پســت‬ ‫جاسوســی اســت‪ ،‬ایا این موضــوع صحــت دارد؟ گفت‪:‬‬ ‫«به لحاظ قانونی بنــده از بیان جزئیات پرونــده و اتهامات‬ ‫متهمان معذورم و مســلما قاضی اتهامات را به خود متهم‬ ‫اعالم می کنــد‪ .‬قبال هم گفتم ســه نفــر در رابطــه با این‬ ‫موضوع بازداشــت شــده اند و مســائل انها مالی نیســت و‬ ‫امنیتی است و اکنون پرونده در مرحله تحقیقات مقدماتی‬ ‫است‪».‬‬ ‫‪ ۱۴‬مهر ماه ‪ ۹۳‬برخــی منابع خبری از ازادی همســر‬ ‫جیســون رضاییان خبر دادند که معــاون اول قوه قضاییه‬ ‫همان روز در نشست خبری خود در پاسخ به سوال خبرنگاری‬ ‫در این خصوص گفــت‪« :‬در رابطه با خبر ازادی که شــما‬ ‫می گویید اطالعــی ندارم اما از همــان مجموعه ای که در‬ ‫روزهای اول بازداشت شــدند ابتدا یک نفر و مدتی بعد نفر‬ ‫دیگری ازاد شد‪».‬‬ ‫تغییر رمزبهخاطرساکنان‬ ‫سنی نشین‬ ‫خبرنامه‬ ‫جیسوندردادگاه‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪13‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫میزگرد مشق غیرت‬ ‫در حاشیه سفر رئی س جمهور به غرب استان تهران‬ ‫اعتراض به مذاکرات هست ه ای در میدان فلسطین‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫دیدار وزرای خارجه ایران و عمان‬ ‫نخستین کنگره سراسری جمعیت جانبازان انقالب اسالمی‬ ‫خبرنامه‬ ‫ظریف در مجلس‬ ‫همایش دکتر سالم‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫کشتار در یمن‬ ‫خبرنامه‬ ‫ریزش سقف پارکینگ در سیت ی سنتر اصفهان‬ ‫‪15‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬خبر اقای محسنی اژه ای از زمین خواری ‪7‬میلیون‬ ‫متر مربعی در اطراف تهران یک فاجعه را به نمایش‬ ‫گذاشت؛ فاجعه ای که نشان می داد چرا رهبرانقالب‬ ‫تــا این انــدازه نســبت به موضــوع زمین خــواری‪،‬‬ ‫کوه خواری و جنگل خواری حساسیت داشتند‪.‬‬ ‫‪ l‬اظهارات مقامــات ایرانی نشــان می دهد خطر‬ ‫داعش برای ایران روز به روز بیشــتر می شــود‪ ،‬در‬ ‫این شرایط اتفاقا ارامش درکل کشور حاکم است‪.‬‬ ‫این نشان از اطمینان مردم به نیروهای مسلح دارد‪.‬‬ ‫‪ l‬وضعمون الاقل در دولــت احمدی نژاد از این‬ ‫جهت خوب بود که همه چیز یک شبه گرون می شد‪،‬‬ ‫دغدغــه نداشــتیم‪ .‬االن روز به روز خــون به جگر‬ ‫می شیم‪.‬‬ ‫‪ l‬امیــدوارم دولــت این بار هم شــفافیت به خرج‬ ‫بده و بعد از گرون شــدن بنزین نرخ تورم را شــفاف‬ ‫اعالم کند‪.‬‬ ‫‪ l‬داستان «مزایده» پرسپولیس و استقالل شده‬ ‫مثل «مذاکــره» ایران و غرب‪ .‬از ایــن «مذاکره به‬ ‫اون مذاکره» تبدیل شــده به «از این مزایده به اون‬ ‫مزایده‪».‬‬ ‫‪ l‬ثبت نام حســینیان بــرای رقابت بــا الریجانی‬ ‫پیام منفی در خود داشــت‪ .‬اینکه پایــداری با وجود‬ ‫شــعارهایی که در وحدت ســر می دهــد همچنان‬ ‫خودرای است‪.‬‬ ‫‪ l‬سهمیه بنزین که همون روز اول تموم می شد‪.‬‬ ‫کل ماه رو ما ازاد بنزیــن می زدیم‪ .‬این همه جنجال‬ ‫برای چیست؟‬ ‫‪16‬‬ ‫‪ l‬درگیــری اقای کوچــک زاده بــا وزیرخارجه در‬ ‫مجلس بیــش از انچه به وحدت ملــی کمک کند‪،‬‬ ‫موجب اختالفات شــده و خواهد شــد‪ .‬تا کجا باید‬ ‫نگران جبهه ای بود که موجب تفرقه میان مسئوالن‬ ‫می شود؟‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪ l‬در این روزها البته نباید چندان نگران پاکستان‬ ‫بود‪ ،‬اما باتوجه به بیعت طالبان افغانستان با داعش‬ ‫این خطر از ناحیه افغانســتان احساس می شود که‬ ‫لزوم مراقبت بیشتر را می طلبد‪.‬‬ ‫‪ l‬اینها کــه می گویند بنزین فقــط ‪ 18‬هزارتومان‬ ‫تفاوتش با قبل شده؛ یا در این کشور زندگی نمی کنند‬ ‫یا نمی دانند بنزین چه تاثیری در نرخ سایر اقالم دارد‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫درخواستاینستاگرامی عضومذاکره کنندهازمردم‬ ‫اعضایتیممذاکره کنندههسته ایایرانتالشمی کنند‬ ‫تا از فضای مجازی به نفع دیپلماســی عمومی ایران استفاده‬ ‫کنند‪.‬درهمینراستاعباسعراقچی‪،‬جوادظریفوبعیدی نژاد‬ ‫اعضایارشدتیممذاکره کنندهایرانیدرشبکه هایاجتماعی‬ ‫فعالیتمی کنند‪.‬برخالفظریفکهمهمترینپست هایشرا‬ ‫درفیس بوکمنتشرمی کرد‪،‬عراقچیوبعیدی نژادازاینستاگرام‬ ‫اســتفاده می کنند‪ .‬عراقچی اینســتاگرامش را به یک رسانه‬ ‫شخصیبدلکردهاستوحاالبعیدی نژاددیگرعضواینتیم‪،‬‬ ‫ازمردمدرخواستکردهتاخاطرات‬ ‫خودراپیرامونمذاکراتهسته ای‬ ‫روی اینستاگرام وی پیام بگذارند‪.‬‬ ‫متن در خواست حمید بعیدی نژاد‬ ‫عضو تیم مذاکره کننده هسته ای‬ ‫کههفتهگذشتهدرصفحهخودش‬ ‫منتشرکردبدینشرحاست‪:‬‬ ‫«در زندگــی هــر شــخص‬ ‫لحظات زیبا و باشکوهی است که‬ ‫جاودانه می شود‪ ،‬در یاد می ماند و‬ ‫هیچ گاهازخاطره هامحونمی شود‪.‬‬ ‫لحظاتی که پر از احســاس است‬ ‫و باز افرینی ان در ذهــن و روح‪ ،‬دل را پر می کند و قطراتی چه‬ ‫به شوق یا به حزن از چشــمانمان جاری می کند‪ .‬این لحظات‬ ‫را نمی توان دوباره ساخت ولی یاداوری ان‪ ،‬وجود ما را اکنده از‬ ‫حسیعمیقمی کند‪ .‬داستانزندگیملت هاهمبههمین گونه‬ ‫اســت‪.‬وقتی تجربه شــخصی ما به تجربه ای جمعی تبدیل‬ ‫می شود و یک ملت در حسی مشترک با هم لبخند می زنند‪ ،‬یا‬ ‫منیمنیهستم‬ ‫همزمان با تجاوز عربستان به یمن و جنگ نابرابری که‬ ‫موجب کشته شــدن زنان‪ ،‬کودکان و مردم بیگناه یمن شــده‬ ‫است؛ مردم ایران که همیشــه در حمایت از مظلومان جهان‬ ‫پیشتازبوده اندباروش هایمختلفبامردمیمنهمدردیکرده‬ ‫وسعیدارنددرحدتوانخودبهانانکمککنند‪.‬پیش ترنیزاین‬ ‫کمپن ها را در حمایت از مردم مظلوم بحرین و همچنین عراق‬ ‫کهدرچنگالداعشگرفتارامدهبودندمشاهدهکردیم‪ .‬دراین‬ ‫بین گروهی از گرافیست های ایرانی با طراحی اثار «من یمنی‬ ‫با هم اه برمی کشند ولی با هم یکی می شوند و به همین خاطر‬ ‫استکهخاطراتمانراثبتمی کنیمتاانهارابه یاداوریموامروز‬ ‫ملتمادریکواقعهتاریخ سازقرارگرفتهاستوالبتهثبتاین‬ ‫لحظات و خاطرات وقتی ان حس عمیق تکرار ناشدنی ما را در‬ ‫حال همبستگی جمعی قرار دارد‪ ،‬زیباست‪ .‬خوف و رجایی که‬ ‫برمامی رودحسغریبیاست‪.‬اینکهایاتوافقیکهدرمذاکرات‬ ‫هسته ایبه دنبالانهستیمحاصلمی شودیانهودرهرصورت‬ ‫چه انتظاری از ایــن توافق داریم محــل گفت وگوهای روزانه‬ ‫ماست‪ .‬جوانان و بزرگساالن همه‬ ‫به ان عمیقا نظر دارنــد و در فرایند‬ ‫مذاکرات ان‪ ،‬دلشــان همراه ان‬ ‫کاروانمذاکراتدرحرکتاست‪.‬‬ ‫روزانههمهماشایدباخاطرات‬ ‫زیبایــی در خصــوص مذاکــرات‬ ‫هســته ای روبه رو می شــویم که‬ ‫ممکــن اســت بخواهیم انهــا را‬ ‫بــا دوســتان بیشــتری در میــان‬ ‫بگذاریم‪.‬می خواهمپیشنهادکنم‬ ‫که انها را در اینجا و در این صفحه‬ ‫اینستاگرام با ما و دیگر عزیزان در‬ ‫میان بگذارید‪ .‬خاطره کالمی‪ ،‬رفتاری یا احساسی که برایتان‬ ‫پیشامدهاستیاهرچیزیکهدرمیانگذاشتنانبادیگران‬ ‫لذتبخشباشد‪،‬می توانیدانرابامادرمیانبگذارید‪.‬اینجاالبوم‬ ‫جمعیخاطراتما درخصوصمذاکراتهسته ایخواهدبود‬ ‫و با ان در اینده در مورد لحظات مشــترک خود حرف می زنیم‪.‬‬ ‫خاطراتخودرابرایمابفرستید‪».‬‬ ‫هستم» به کاربران مجازی این امکان را دادند که با طرح های‬ ‫جدیدگرافیکیواردفضایشبکه هایمجازیشوند‪.‬‬ ‫ازاد سازی بنزین از نگاه‬ ‫ده نمکی‬ ‫طرح صفحه رهبری برای‬ ‫عدم بازجویی دانشمندان‬ ‫حاشیه های یک جلسه‬ ‫غیرعلنی مجلس‬ ‫حضور ظریف و عراقچی در جلســه غیرعلنی مجلس‬ ‫شورای اسالمی در هفته گذشته موجب شد تا جنگ رسانه ای‬ ‫بزرگی در فضای مجازی اغاز شود‪ .‬انقدر که اگر این جلسه‬ ‫علنی بود این همه اختالف شاید پدید نمی امد‪ .‬بعد از انتشار‬ ‫تصاویر دادزدن ها و فیلم درگیری لفظی ظریف و کوچک زاده‬ ‫که رســانه ها از ان به عنــوان «دا د زدن کوچک زاده برســر‬ ‫ظریف» یــاد کردنــد‪ ،‬مهدی کوچــک زاده به ســرعت در‬ ‫اینستاگرام خودش به این موضوع واکنش نشان داد و معتقد‬ ‫بود که اینکه او بر سرظریف داد زده است دروغ است‪.‬‬ ‫او نوشــت‪« :‬تا کی می توان کم کاری های موجود در‬ ‫دولت را (به خصــوص در بحث مذاکرات) با حاشیه ســازی‬ ‫عبور عبدی ازگذشته‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫خبرنامه‬ ‫روزنامه ارمان در گزارشی به قلم مطهره شفیعی‪ ،‬مواضع عباس‬ ‫عبدی‪ ،‬فعال سیاسی اصالح طلب و عضو ســابق حزب مشارکت را به‬ ‫چالش کشید و وی را متهم کرد که نوک پیکان انتقاداتش را به سمت‬ ‫اصالح طلبان نشانه گرفته است‪.‬‬ ‫در این گزارش به پیشــینه او در چرخش های مواضع اشاره شده‬ ‫و یاداوری شده بود که او «برای مشــاوره» به همه جا دعوت می شد و‬ ‫اضافه شده است‪« :‬عبدی که به تدریج به ‪ 60‬سالگی نزدیک می شود‬ ‫می خواهد همان مردی باشد که شاید سال ها در اندیشه تبدیل به ان‬ ‫بود اما فرصت ان را نیافت؛ منتقدی که نوک پیکانش تنها به یک سمت نشانه می رود و ان هم به سمت اصالح طلبان!»‬ ‫به نظر می رســد روزنامه ارمان که به ایت الله هاشمی بسیار نزدیک اســت ناراحتی اصلی اش از مصاحبه عبدی با‬ ‫اندیشه پویاست ؛ جایی که عبدی درباره نقش افرینی ایت الله هاشمی در فضای فعلی گفته بود‪« :‬برای اینکه اصالح طلبان‬ ‫بی خاصیت هستند‪ .‬اصالح طلبان اگر قوی بودند کسی به اقای هاشمی این حد که االن هست کاری نداشت‪».‬‬ ‫نویسنده ارمان معتقد است عبدی در جایگاه انتقاد به اصالح طلبان نشسته است‪ .‬جایگاهی که متعلق به اصولگرایی‬ ‫است و نتیجه گیری می کند‪« :‬عبدی می خواهد دیده شود چرا که روزی اعالم سکوت کرد اما زیاد طول نکشید و گفت که‬ ‫من بیش از شش ماه است که هیچ گفت وگو و یادداشتی به نام خود منتشر نکرده ام‪ .‬دلیل ان نیز این بود که به این نتیجه‬ ‫رسیدم که نوشتن یا بیان برخی نکات موجب رنجش خاطر دوستان می شود‪ .‬بنابراین بهتر است مدتی سکوت کنم بلکه‬ ‫حساسیت های انان کمتر شود»‪ .‬عبدی‪ ،‬عبدی است اما نه عبدی سال ‪ 58‬و حتی نه عبدی دهه نخست سال ‪ .70‬عبدی‬ ‫می خواهد از گذشته عبور کند و ابزار او هم جز کنایه های تلخ نیست‪».‬‬ ‫جدیدترین خاطره ایت الله از امام‬ ‫اختالل غیرقابل رفع در مذاکرات‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫مهدی محمدی در ســرمقاله روزنامه وطن امــروز یک بار دیگر‬ ‫به مســاله توافــق هســته ای پرداخت و با اشــاره بــه مصاحبه عباس‬ ‫عراقچی با شبکه دو سیمای جمهوری اســامی معتقد بود که رویکرد‬ ‫مذاکره کنندگان تغییری نداشته است‪ .‬او نوشت‪« :‬تماشای مصاحبه‬ ‫دوشــنبه شــب اقای عباس عراقچی‪ ،‬عضو محترم تیم مذاکره کننده‬ ‫هسته ای با شبکه ‪ 2‬ســیما‪ ،‬این موضوع را کامال روشــن کرد که تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای به رغم همه روشنگری های انجام شــده و تذکرات پی در پی ای که دریافت کرده اند‪ ،‬نه راهبردها‬ ‫و نه حتی تاکتیک های مذاکراتی خود را تغییر نداده و همچنان در پی تحقق شعار «هر توافقی بهتر از توافق نکردن»‬ ‫هستند‪ .‬مشخصا در موضوع دسترسی ها و بازرسی ها‪ ،‬سخنان ایشان نشان داد تیم مذاکره کننده بی توجه به منافع کشور‬ ‫سر خویش گرفته و به راه خود می رود و قصد ندارد به هیچ وجه پروژه نخ نمای توجیه تراشی برای اتفاقات ناگواری را که‬ ‫در مذاکرات رخ داده‪ ،‬متوقف کند‪ ».‬محمدی بعد از برشمردن موارد اختالفی نتیجه گیری کرد‪« :‬نکته اخر این است که‬ ‫با این وضعیت مذاکراتی‪ ،‬متاســفانه باید گفت هیچ دورنمایی برای رسیدن به یک توافق خوب وجود ندارد و استراتژی‬ ‫مذاکراتی تیم ایرانی که عمدتا مبتنی بر پذیرش تقریبا بی چون و چرای ان چیزی اســت کــه امریکایی ها می خواهند‪،‬‬ ‫مذاکرات را دچار اختالالت غیرقابل رفع خواهد کرد‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫و جنجال رســانه ای پنهان کرد؟ تا کی می توان فریاد های‬ ‫دیگران را به اواز خوانی بلبل تشبیه کرد؟ ایا زمان ان نرسیده‬ ‫تا پرده از واقعیت هــا برداریم و مــردم را امین تر از غربی ها‬ ‫ی مجلس که با حضور اقایان ظریف‬ ‫بدانیم؟ در جلسه غیر علن ‬ ‫و عراقچی برای تشریح روند مذاکرات برگزار شد‪ ،‬باز شاهد‬ ‫حاشیه سازی دوستانی بودیم که میانه ای با واقعیت ندارند و‬ ‫در حالی که در پایان جلسه نمایندگان ملت برای توضیحات‬ ‫بیشتر با اقای ظریف صحبت می کردند‪ ،‬اما متاسفانه اقای‬ ‫وزیر با صدای بلند و لحنی تند شروع به توجیح کارهای خود‬ ‫کرد و این در حالی بود که وقتی نوبت به بنده و دیگر دوستان‬ ‫رسید‪ ،‬خبرنگاران وارد صحن مجلس شدند و تنها بازتابشان‬ ‫از صحبت هــای نمایندگان بــا اقای وزیر‪ ،‬حاشیه ســازی و‬ ‫بزرگنمایی صحبت هــای نمایندگان جهــت افزایش بازدید‬ ‫سایت هایشان بود‪ .‬حال باید پرسید تا کی می توان با تخریب‬ ‫دیگران و بد جلــو دادن چهره انان‪ ،‬واقعیــت را از دید مردم‬ ‫فهیم و ملت بزرگ ایران اسالمی پنهان کرد؟‬ ‫امــا در اتفاقی دیگر درباره همین جلســه بعــد از انکه‬ ‫خبرگزاری فارس و کریمی قدوسی از عراقچی نقل قول کردند‬ ‫که بازرسی از مراکز نظامی پذیرفته شده است‪ ،‬مذاکره کننده‬ ‫ارشد کشورمان بالفاصله به این خبر واکنش نشان داد و در‬ ‫اینســتاگرام خود «انها را به خدا واگذار کرد» اما خبرگزاری‬ ‫فارس در توضیحی که منتشــر کــرد گفت که ایــن تیتر به‬ ‫نقل از کریمی قدوسی منتشر شده و همچنین یکی دیگر از‬ ‫نمایندگان در گفت وگو با خبرگزاری جمهوری اسالمی متعلق‬ ‫به دولت نیز ان را تایید کرده است‪.‬‬ ‫عباس عراقچی در صفحه اینستاگرام خود نوشت‪« :‬جز‬ ‫انکه اقای کریمی قدوســی و خبرگزاری فارس را به خداوند‬ ‫بزرگ واگذار کرد چه می توان کــرد؟‪ ...‬الهی ال تکلنی الی‬ ‫نفسی طرفه عین ابدا‪».‬‬ ‫ایت الله هاشمی رفســنجانی یک بار دیگر در مصاحبه ای با نقل‬ ‫خاطره ای از امام گفت که امــام راضی به معامله بــا مک فارلین بود‪.‬‬ ‫به نظر می رســد پاسخ های محافظه کارانه هاشــمی به سواالت برای‬ ‫دوری از پذیرش مســئولیت خود در این واقعه بوده است‪ .‬هاشمی در‬ ‫جدیدترین خاطره خود از امام خمینی (ره) نسبت به رخداد مک فارلین‬ ‫این چنین نقل می کند‪« :‬امام هم گفتند‪ :‬اقدام کنید تا هرچه نیاز جنگ‬ ‫اســت‪ ،‬بگیرید و ما مخالفتی نداریم‪ .‬جنگ ما در راس امور است‪ ».‬و‬ ‫سپس در واکنش حسن روحانی به سالح های اسرائیلی اظهار داشت‪ :‬‬ ‫«انها نگفته بودند هیات به ریاســت مک فارلین که موقعیت ممتازی‬ ‫داشت‪ ،‬می اید‪ .‬ما فکر کردیم یک هیا ت تجاری است‪ .‬انها امدند و به‬ ‫همراه خود کانتینری پر از سالح هایی را که می خواستیم‪ ،‬اوردند‪ .‬یک بار موشک هایی اوردند که اقای روحانی به فرودگاه‬ ‫رفت و دید‪ ،‬چون اقای روحانی معاون من در قرارگاه بود‪ .‬ایشان رفت دید و گفت اینها مارک اسرائیلی دارد‪ .‬در هم انجا‬ ‫انها را نگاه داشــتیم که هواپیمایی امد و انها را برد و عوضش را اورد‪ ،‬یعنی تا این حد حساس بودیم که پای اسرائیلی ها‬ ‫در میان نباشد‪».‬‬ ‫هاشمی رفسنجانی در پاسخ به این سوال که به اعتقاد شما ان ماجرا تا چه اندازه به وضعیت امروز مذاکرات هسته ای‬ ‫ما شبیه است و شباهت و نقش تندروهای داخلی امروز را در ماجرای هسته ای با تندروهایی که ان روز ماجرا را فاش کردند‪،‬‬ ‫در چه می بینید؛ اظهار داشت‪« :‬ماهیت این دو موضوع کامال متفاوت است‪ .‬نمی توان دو موضوع متفاوت را با یک نگاه‬ ‫تفسیر کرد‪ .‬در ان موضوع بسیاری از کسانی که می توانســتند در مخالفت تندروی کنند‪ ،‬در جریان نبودند و در موضوع‬ ‫هسته ای تمام مسائل از چندسال پیش به صورت شفاف در جامعه گفته می شود‪ .‬این نوع افراط گری ها در یک چیز و ان‬ ‫هم نتیجه‪ ،‬مشترکند که به ضرر منافع ملی تمام می شود‪».‬‬ ‫‪17‬‬ ‫درباره گفتارها‬ ‫گفتارها‬ ‫باز نیمه خرداد شــده اســت روز رفتن پــدر امت‪ ،‬امــام خوبی ها‪.‬‬ ‫ســالگرد عروج او‪ ،‬اکنــون بهانه ای اســت بــرای گفتن فضائــل او‪ .‬در‬ ‫گفتارهــای ایــن هفتــه در یادداشــت هایی به بررســی ایــن موضوع‬ ‫پرداخته ایم‪.‬‬ ‫خوب شنیدن‬ ‫چند نکته درباره امام خمینی(ره)‬ ‫سید مصطفی هاشمی طبا‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫معاون سابق رئیس جمهور‬ ‫دربــاره امــام خمینــی (ره) صحبــت کــردن اهلیت‬ ‫ق و بعید است به جز تنی چند معدود‪،‬‬ ‫می خواهد و اشنایی دقی ‬ ‫کسی از عهده این کار براید‪.‬‬ ‫شاید بهترین فرد همســر امام‪ ،‬مرحوم حاج احمد اقا‪،‬‬ ‫مرحوم صــادق طباطبا یی و همچنین عروس ایشــان خانم‬ ‫طباطبا یی باشــد و البته انان که به عنوان شــاگرد یا کارگزار‬ ‫ایشان بوده اند نیز می توانند نظرات خود را مطرح کنند ولی‬ ‫فراموش نکنیم که نوع رابطه در قضاوت بســیار تاثیر گذار‬ ‫است و وقتی کسی از رابطه همسری‪ ،‬ایشان را می بیند لزوما‬ ‫در قضاوت تفاوت هایی با کسی که ایشان را به عنوان معلمی‬ ‫دیده است خواهد داشت‪.‬‬ ‫می توان گفت انچه درباره امام گفته می شــود بیشتر‬ ‫خاطره اســت و معموال هم افراد از خاطرات ‪ -‬حتی اگر یک‬ ‫مورد باشــد ‪ -‬اســتنباط های خویش را بــروز می دهند‪ .‬پس‬ ‫شنونده یا خواننده باید عاقل باشد و درک کند که توصیف ها‬ ‫با چند تکرار مصداق خورده است‪ .‬برای این نویسنده هم که‬ ‫عالوه بر درک حضور ایشان به عنوان رهبر انقالب اسالمی‬ ‫گاه و بیگاه از نزدیک شاهد حضور بوده ام طبعا چیزی بیش‬ ‫از یک درک سطحی نمی تواند ایجاد شود و علی القاعده اگر‬ ‫قضاوتی بشود ان را باید به حساب تعمیم کل فقط از یک جزء‬ ‫و یک تکرار تلقی کرد به خصوص انکه شخصیت و جذابیت‬ ‫(کاریزما) امــام قضاوت ها را تحت تاثیر قــرار می دهد و به‬ ‫همین لحاظ این نوشته باید تنها به عنوان یک خاطره و یک‬ ‫درک سطحی تلقی شــود‪.‬برای اولین بار امام را در سال ‪41‬‬ ‫در قم رویت کردم‪ .‬انجا که همراه برادر بزرگ تر برای دیدن‬ ‫مرجع تقلید جدید رفته بودم‪ .‬طبعا در ســن شانزده سالگی و‬ ‫به خصوص انکه هنوز ســایه ایت الله العظمی بروجردی بر‬ ‫مســاله فقاهت و اجتهاد وجود داشت نمی توانست تحلیلی‬ ‫به همراه داشته باشد‪ .‬حوادث سال ‪ 42‬و واقعه پانزده خرداد‬ ‫طبعا تاثیــرات و درک عمومی مذهبی را به دنبال داشــت و‬ ‫نمی تواند به درستی قضاوت یک نوجوان را به دنبال داشته‬ ‫باشد و این درک عمومی تا شهریورماه سال ‪ 57‬که با تنی چند‬ ‫از دوستان در نوفل لو شاتو با ایشان دیدار شد ادامه داشت‪.‬‬ ‫در پانزده روز اقامت در نوفل لو شاتو و دو بار اقامت که یک بار‬ ‫ان با مصاحبه و فیلمبرداری گذشت این بار در‪ 32‬سالگی درک‬ ‫جدیدی دست داد‪.‬مهمترین نکته این بود که ایشان شنونده‬ ‫بسیار خوبی بودند و تمام حرف ها را می شنیدند‪ .‬این شنونده‬ ‫خوب بودن از عهده هر کسی برنمی اید‪ .‬در ان زمان در کنار‬ ‫ایشان بودن ‪ -‬برخالف انچه به صورت عمومی ایشان پر ابهت‬ ‫جلوه می کردند‪ -‬بسیار ساده بود و مثل یک فرد عادی مهربان‬ ‫و ساده در مالقات خصوصی حضور داشتند و به سادگی و با‬ ‫زبان بسیارمعمولی و ساده پاسخ می دادند‪.‬‬ ‫سپس حضور در فرودگاه مهراباد و رویت ایشان دست‬ ‫داد‪ .‬با ان همه هیجــان و اینده نامعلوم و مبهم؛ ســکینه و‬ ‫ارامش ایشــان عجیب بود و گویی ارتبــاط بصری و ذهنی‬ ‫ایشان فراتر از معمول بود‪ .‬اما به نظر می رسید که در بهشت‬ ‫زهرا(س) شور و اشتیاق وصف ناشدنی مردم درطول مسیر‬ ‫تا بهشــت زهرا(س) و نیــز در همانجا ایشــان را هم دچار‬ ‫هیجان کرده و طبعا برای یک انسان این امر بسیار طبیعی‬ ‫می کرد‪ .‬یکبار که برای مالقات ایشــان برای طرح مسائل‬ ‫فرهنگی و گله گزاری از کارگزاران وقت رفته بودیم‪ ،‬همان‬ ‫کارگزاران با ترفند اینکه «جلســه مهمی است» احتراما ما‬ ‫را از ا تاق بیرون راندند‪ .‬پشت در ا تاق ایستادیم تا ببینیم چه‬ ‫می شــود‪ .‬فریادهای مردم که «ما منتظر خمینی هستیم»‬ ‫ایشان را از ا تاق بیرون اورد تا به پشت بام بروند‪ .‬راه ایشان را‬ ‫بستم و داستان را گفتم‪ .‬ایشان در همان هیاهو دقیقا گوش‬ ‫فرا دادند و گفتند بروید داخل خودم می ایم در حضورشــان‬ ‫بگویید‪ ،‬همان گوش فرا دادن نوفل دوشاتو‪.‬‬ ‫سپس در سال ‪ 60‬و در لباس وزیر صنایع با معاونان به‬ ‫دیدار ایشان شــتافتیم‪ ،‬با انبوهی جزوه و گزارش‪ .‬به دقت‬ ‫حرف هایمان را گوش دادند تا حرفمان به پایان رسید‪ .‬انگاه‬ ‫نظراتشــان را گفتند‪ .‬هفته بعد به مالقــات بزرگوار دیگری‬ ‫رفتیم‪ .‬هنوز چنــد جمله ای بیش نگفته بودیــم که با عجله‬ ‫حرف های خود را زدند‪ ،‬حرف ها یی که از قضاوت سطحی‬ ‫ایشــان حکایت می کرد‪ .‬با معاونان بعدا گفتیم ببین تفاوت‬ ‫ره از کجاســت تا به کجا‪ .‬چند بار هم با هیات دولت ایشان‬ ‫را مالقات کردیم‪ .‬باید بگویــم انچه به عنوان صنعت ممیزه‬ ‫ایشان برای من شکل گرفت خوب شنیدن بود‪.‬‬ ‫ایا ما هم صداها را می شنویم؟‬ ‫گفتارها‬ ‫امامایینه‬ ‫و احساس‬ ‫چرا دنیا برای رفتن او ماتم گرفت؟‬ ‫داوود حشمتی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫گفتارها‬ ‫صحیفه را که باز کنی ‪ ،‬درست در دومین نامه چشمت‬ ‫به نامه ای می خورد که همسرش را اینگونه خطاب می کند‪:‬‬ ‫«الهی قربانت بروم»‪« ،‬تصدقت شــوم نور دیده عزیزم»‪.‬‬ ‫مردی که در ســال ‪ 1357‬دنیا را تــکان داد‪ ،‬چهره ای ارام‪،‬‬ ‫اما مصمم داشت‪ .‬انســان واال مقامی که سرشار از عاطفه‬ ‫بود و هرکس از او چیزی می دید که در وجود خودش بود‪ .‬او‬ ‫ایینه ای بود پیش روی «انسانیت انسان»‪ ،‬در قرن بیستم‪.‬‬ ‫روزی که پس از ‪ 25‬ســال تبعید در صندلی هواپیمای‬ ‫ایرفرانس در پاســخ به خبرنگاری که از او پرسید‪« :‬حاال که‬ ‫دارید به کشــور بر می گردید چه احساســی دارید»‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«هیــچ» خیلی ها را شــگفت زده کرد‪ .‬این «هیــچ»‪ ،‬برای‬ ‫خیلی ها ان روز ها و حتی حاال به یک سوال بزرگ بدل شد‪ .‬ایا‬ ‫امام فردی «بی احساس» بود؟ انها که امام را می شناختند اما‬ ‫می دانستند که موضوع چیز دیگری است‪ .‬اگرچه حب الوطن‬ ‫من االیمان اســت‪ ،‬اما انچه برای امام مهم بــود‪ ،‬جوانانی‬ ‫بودند که پیروی اش می کردند‪ .‬دنیای مادی ســاخته ذهن‬ ‫خبرنگار غربی‪ ،‬تصور می کرد امام از اینکه قرار است به ایران‬ ‫برگردد باید از خوشحالی «بال در بیاورد» و از اینکه قرار است‬ ‫کشوری را اداره کند‪ ،‬سر از پا نشناسد‪ .‬او نمی دانست که در‬ ‫مکتبی که امام شاگردی اش را کرده است‪« ،‬حکومت از اب‬ ‫بینی بزی » بی ارزش تر است‪ ،‬اگر قرار نباشد «حق مظلومی ‬ ‫از ظالم گرفته شود»‪.‬‬ ‫امام در جماران و بر بــاالی ان صندلی بی االیش که‬ ‫روپوش سفید ســاده ای بر ان کشیده شــده بود‪ ،‬برای همه‬ ‫دست یافتنی بود‪ ،‬اما صالبتش و هیبتش در ان سال ها که‬ ‫سخت ترین روزگار ایران در حال ســپری شدن بود‪ ،‬وجهه‬ ‫مهمی از خصلت این مرد بزرگ را برای ما پنهان گذاشــت‪.‬‬ ‫ویژگی مهمی که از امام بــه پیروان وفادارش و شــهدا نیز‬ ‫سرایت کرده بود ؛ عشق به خانواده و همسر‪.‬‬ ‫موالنا در دفتر دوم از زبان خداوند و در توضیح چرایی‬ ‫خلقت انســان‪ ،‬اولیــا ی خــدا را وصف می کنــد‪ .‬همان ها‬ ‫که «اســمان جرعه نوش» ایشــان هســتند و «افتاب» از‬ ‫وجودشــان «زربفت پــوش» و در توصیف انهــا می گوید‪:‬‬ ‫چون از ایشــان مجتمع بینی دو یار ‪ /‬هم یکی باشــند و هم‬ ‫ششصد هزار‬ ‫بر مثال موج ها اعدادشان ‪ /‬در عدد اورده باشد بادشان‬ ‫و معتقد اســت که این یک افتاب اســت کــه از درون‬ ‫روزنه های متفاوت بیرون می تابد‪:‬‬ ‫مفترق شد افتاب جان ها ‪ /‬در درون روزن ابدان ما‬ ‫تفرقه در روح حیوانی بود ‪ /‬نفس واحد روح انسانی بود‬ ‫افتاب جان حضرت امام‪ ،‬با جان هزاران شهید پیرو او‬ ‫یکسان بود و یکی خصلت مشــترک داشت‪« :‬توجه ویژه به‬ ‫خانواده و عشق به همسر و فرزندان‪».‬‬ ‫برای روز سوم خرداد زندگینامه شهید جهان ارا را ورق‬ ‫می زدم و به همان «فصل مشترک» و ویژگی یکسان عشق به‬ ‫خانواده بر خوردم‪ .‬پیش از ان نیز در خاطرات همسر شهدای‬ ‫ن همت‪ ،‬باکری‪ ،‬حسین افشردی (باقری) و شهید‬ ‫بزرگی چو ‬ ‫بروجردی به این خصلت مشترک رسیده بودم‪ .‬عشق انها به‬ ‫خانواده یک «تضاد اشکار» بود‪ .‬از منظر نگاه افراد عادی‪،‬‬ ‫این از محاالت اســت که دو امر متضاد در درون یک فرد‪،‬‬ ‫جمع شود‪« ،‬عشق به مرگ و شهادت» و «عشق به خانواده‬ ‫و زندگی»‪ ،‬اما این تنها عقل مادی و بشــری است که راه به‬ ‫این امور نمی برد‪.‬‬ ‫صحیفه را که باز کنی‪ ،‬در دومین نامــه از جلد اول به‬ ‫جمالتی بر می خوری که تصورش هم برایت کمی مشــکل‬ ‫است‪ .‬خصوصا اینکه قرار باشد بپذیری این جمالت از زبان‬ ‫ایت اللهی چون امام و در سال ‪ 1312‬هجری شمسی بیان‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫امام در ان سال ها برای رفتن به حج در بیروت بود که‬ ‫برای همسرش نامه نوشــت و در مطلع ان اورد‪« :‬تصدقت‬ ‫ال به جدایی از‬ ‫شوم؛ الهی قربانت بروم‪ ،‬در این مدت که مبت ‬ ‫ان نور چشــم عزیز و قوت قلبم گردیدم متذکر شما هستم و‬ ‫صورت زیبایت در ا یینه قلبم منقوش است‪ .‬عزیزم امیدوارم‬ ‫خداوند شما را به سالمت و خوش در پناه خودش حفظ کند‪.‬‬ ‫[حال] من با هر شــدتی باشــد می گذرد؛ ولی بــه حمدالله‬ ‫تاکنون هرچه پیش امد‪ ،‬خوش بوده و االن در شــهر زیبای‬ ‫بیروت هســتم‪ .‬حقیقتا جای شما خالی اســت‪ ،‬فقط برای‬ ‫تماشای شهر و دریا خیلی منظره خوش دارد‪ .‬صد حیف که‬ ‫محبوب عزیزم همراهم نیســت که این منظره عالی به دل‬ ‫بچســبد‪( ».‬صحیفه نور جلد اول) امــا در همین نامه نکته‬ ‫بســیار مهمی را در مقام عمل یاد می دهد‪ .‬اگرچه در میان‬ ‫برخی از ادم ها هنوز هم رسم است که فرزندان را متعلق به پدر‬ ‫می دانند‪ ،‬اما امام نگاهی به شدت متفاوت داشت‪.‬‬ ‫او برخی از نامه هــای را با امضای «پــدر فرزندانت»‬ ‫برای همسرش می نوشــت‪ .‬و در همین نامه سال ‪ 1312‬از‬ ‫فرزند بزرگش طوری یاد می کند که انگار با خُ لق و خوی های‬ ‫مردســاالرانه مرســوم ان زمان کامال بیگانه است‪« :‬خیلی‬ ‫سفر خوبی است‪ ،‬جای شــما خیلی خیلی خالی است‪ .‬دلم‬ ‫برای پسرت [ســیدمصطفی] قدری تنگ شده است‪ .‬امید‬ ‫اســت که هر دو به سالمت و ســعادت در تحت مراقبت ان‬ ‫عزیــز و محافظت خدای متعــال باشــند‪ ».‬او اقا مصطفی‬ ‫را درحالی «پســرت» خطاب می کند که هنوز هم هســتند‬ ‫کسانی که بعد از ‪ 80‬سال از ان روزگار‪ ،‬فرزند را متعلق به مرد‬ ‫می دانند‪.‬‬ ‫امــام بــرای ازدواج با «خانــم» پنج با ر خواســتگاری‬ ‫می رود‪ .‬مســئولیت خواســتگاری را اقای لواسانی برعهده‬ ‫ت و جالب اینکه یکی از دالیل این بود که «خانم» تمایل‬ ‫داش ‬ ‫نداشــت در قم زندگی کند و مهمتــر از ان اینکه معتقد بود‪:‬‬ ‫«بعضی از طلبه ها به زن ها احترام نمی گذارند‪ ».‬اما او خوابی‬ ‫می بیند و در کمال ناباوری بعد از ده ماه جواب مثبت می دهد‪.‬‬ ‫در تمام خاطرات افرادی که با امام زندگی کرده اند گفته‬ ‫شده است که او مانند یک ســاعت زندگی اش تحت کنترل‬ ‫بود ؛ سر ســاعت می خوابیدند‪ ،‬سر ســاعت بر می خاستند‪،‬‬ ‫ســر یک ســاعت مشــخص پیاده روی می کردند و در یک‬ ‫ساعت مشخص کتاب می خواندند یا غذا می خوردند‪ .‬نقل‬ ‫اســت که در اواخر حیات امام‪ ،‬یک روز ایــن قاعده بر هم‬ ‫خورد‪ .‬حضرت امام هر روز راس ساعت دو بعد از ظهر ناهار‬ ‫می خوردنــد‪ .‬در یکی از روزها همســر امام بــرای زیارت به‬ ‫حرم عبدالعظیم رفته بودند و در بازگشت دیر می کنند‪ .‬امام‬ ‫یک ســاعت و نیم غذا نمی خورند تا وقتی «خانم» به خانه‬ ‫بر می گردند‪.‬‬ ‫شاید بهتر باشــد نحوه رفتار امام با همسرش را از زبان‬ ‫خانم ثقفی بشــنویم که تعریف کرده بود‪« :‬حضرت امام به‬ ‫من خیلی احترام می گذاشتند و خیلی اهمیت می دادند‪ .‬هیچ‬ ‫حرف بد یا زشتی به من نمی زدند‪ .‬امام حتی در اوج عصبانیت‬ ‫هرگز بی احترامی و اسائه ادب نمی کردند‪ .‬همیشه در اتاق‪،‬‬ ‫جای بهتر را به من تعارف می کردند‪ .‬تا من نمی امدم‪ ،‬ســر‬ ‫سفره‪ ،‬خوردن غذا را شروع نمی کردند‪ .‬حتی حاضر نبودند که‬ ‫من در خانه کار کنم‪ .‬همیشه به من می گفتند‪« :‬جارو نکن»‪.‬‬ ‫اگر می خواستم لب حوض روسری بچه را بشویم می امدند و‬ ‫می گفتند‪« :‬بلند شو‪ ،‬تو نباید بشویی‪»...‬‬ ‫سال ها بعد وقتی امام با همسرشــان در نجف زندگی‬ ‫می کردند‪ ،‬همسر امام برای ســرزدن به خانواده و اشنایان‬ ‫ســالی یک یا دوماه به ایران می امد‪ ،‬در همان زمان بود که‬ ‫امام دلتنگی کرده و برایشــان می نویسد‪« :‬مرقوم شما پس‬ ‫از مدت ها انتظار واصل شــد‪ .‬مثل اینکه شــما از نجف که‬ ‫خارج شدید‪ ،‬دیگر از فکر ماها بیرون رفتید و خیال نکردید از‬ ‫دیر امدن کاغذ‪ ،‬ما نگران می شویم‪ .‬در هر حال ان شاءالله‬ ‫تعالی خوش و ســالم باشــید‪( .‬صحیفه نور جلد سوم – ‪21‬‬ ‫تیرماه ‪)1353‬‬ ‫صالبت مردی کــه اداره کننده جبهه هــای جنگ در‬ ‫ســال های ابتدایی پیروزی انقالب بود‪ ،‬در خانه و خانواده‬ ‫اگرچه ذاتا وجود داشت‪ ،‬اما عطوفت و مهربانی‪ ،‬مهمترین‬ ‫خصیصه ای بود کــه او را به محبوب قلب هــای جوانان ان‬ ‫م امام چون ایینــه ای بود که‬ ‫روزگار بــدل کرد‪ .‬اینکــه گفتی ‬ ‫دیگران عیارخــود را در ان می دیدند‪ ،‬بی دلیــل نبود‪ .‬امام‬ ‫توانسته بود «انســانیت و حقیقت انســانی» را برایشان به‬ ‫نمایش بگذارد‪.‬‬ ‫و بی دلیل نبود که ایران در خرداد ســال ‪ 68‬سراســر‬ ‫از غم و ماتــم‪ ،‬پر شــد‪ .‬ماتم مردی کــه دنیا قصــد به زانو‬ ‫دراوردنش را داشــت اما او با «علی کوچولو هــا» در نهایت‬ ‫فروتنی بازی می کرد‪ .‬ماتم ان مرد‪ ،‬ان قدر ســنگین بود که‬ ‫ســینه زدن کفایت نمی کرد‪ .‬از همان ســال ها بود که برای‬ ‫اولین بار بر سر و صورت زدیم‪ .‬در ماتم مردی که «امام ایینه‬ ‫و احساس» بود‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫کنشپیشگیرانه‬ ‫ضرورت های امنیت سازی راهبردی در فضای تهدیدات گسترش یابنده از نگاه رهبر انقالب‬ ‫ابراهیم متقی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫امنیت سازی راهبردی را می توان در زمره ضرورت های‬ ‫تداوم‪ ،‬بق ا و ارتقا ی نظام های سیاســی دانســت‪ .‬بسیاری از‬ ‫رویکردهای ارائ ه شده از سوی مقام معظم رهبری در اردیبهشت‬ ‫‪ 1394‬معطوف به سازوکارهای امنیت سازی راهبردی است‪.‬‬ ‫بیان چنین رویکردهایی نشان می ده د جلوه هایی از تهدیدات‬ ‫تصاعد یابنــده امنیتــی در حوزه های محیطــی‪ ،‬منطقه ای و‬ ‫بین المللیدرحالشکل گیریاست‪.‬شایدبتوانبراینموضوع‬ ‫تاکید داشت که تهدیدات امنیتی جدید فراروی ایران ماهیت‬ ‫تصاعدیابنده پیدا کرده است‪.‬‬ ‫چنیــن نشــانه هایی بیانگــر شــکل گیری «تهدیدات‬ ‫خوشــه ای» فراروی امنیت ملی ایران اســت‪ .‬به همین دلیل‬ ‫است که مقام معظم رهبری در رویکرد خود بر ضرورت مقابله با‬ ‫ی نشانه های تهدید‬ ‫تهدیدات متنوعی تاکید داشته اند که تمام ‬ ‫خوشه ای را منعکس می سازد‪.‬‬ ‫در این ارتباط‪ ،‬موضوعاتی همانند ســازوکارهای کنش‬ ‫امنیتی امریکا‪ ،‬الگــوی کنش بازیگران منطقــه ای‪ ،‬رویکرد‬ ‫ایرانی در فرایند دیپلماسی هسته ای و ضرورت تداوم مقابله با‬ ‫بازیگران تکفیری در چارچوب جنگ هــای نیابتی مورد تاکید‬ ‫قرار گرفته است‪.‬‬ ‫هــر یــک از ایــن موضوعــات بخشــی از تهدیــدات‬ ‫تصاعدیابنده علیه ایران است‪ .‬واکنش مقام معظم رهبری در‬ ‫ارتباط با چنین موضوعاتی نشان دهنده ان است که تهدیدات‬ ‫در حال گســترش بوده و ضــرورت مقابله با چنیــن تهدیداتی‬ ‫در فضای راهبردی ایران و در ســطوح هویتــی‪ ،‬منطقه ای و‬ ‫بین المللیاجتناب ناپذیراست‪.‬مقابلهباتهدیداتاگردرفضای‬ ‫سازوکارهای «کنش و اقدامات پیشــگیرانه» انجام گیرد‪ ،‬از‬ ‫اهمیت‪ ،‬مطلوبیت‪ ،‬کارامدی و اثربخشی بیشتری برای مقابله‬ ‫با تهدیدات خوشه ای برخوردار خواهد بود‪.‬‬ ‫بنابراین می توان هشــدارهای مکــرر رهبری جمهوری‬ ‫اســامی ایران را به عنــوان بخشــی از ســازوکارهای کنش‬ ‫پیشــگیرانه در عصر تهدیدات خوشــه ای دانســت‪ .‬واقعیت‬ ‫ان اســت که افزایش تهدیدات صرفا از طریق ســازوکارهای‬ ‫پیشگیرانهوبازدارندهحاصلمی شود‪.‬مقابلهباچنینتهدیداتی‬ ‫را می توان به عنوان بخشــی از ســازوکارهای کنش راهبردی‬ ‫ایران در شرایط ظهور‪ ،‬گســترش و تصاعد تهدیدات امنیتی‬ ‫دانست ؛ تهدیداتی که حوزه های مختلف اجتماعی‪ ،‬دفاعی و‬ ‫تکنولوژیک ایران را دربرمی گیرد‪.‬‬ ‫به همین دلیل اســت که ضرورت مقابله با تهدیدات در‬ ‫فضای منازعات منطقه ای گسترش یابنده و جنگ های نیابتی‬ ‫درزمرهاصلی تریناهدافراهبردیایرانتلقیمی شود‪.‬الزمبه‬ ‫توضیح است که مخاطبا ن اصلی رهبری جمهوری را کارگزاران‬ ‫لشکری و کشوری تشکیل می دهند‪ .‬اگرچه شکل بندی نظام‬ ‫سیاســی ایران و الگوی تعامــل رهبری و جامعــه به گونه ای‬ ‫سازماندهی شده که گروه های اجتماعی نیز به عنوان نیروهای‬ ‫حامی امنیت ملی در شرایط گسترش تهدیدات مخاطب قرار‬ ‫خواهندگرفت‪.‬‬ ‫‪ .1‬ضــرورت مقابله با منازعات فرقــه ای و جنگ های‬ ‫نیابتی‬ ‫منازعات فرقه ای و جنگ های نیابتی از سال ‪ 2011‬اغاز‬ ‫شده است‪ .‬نقطه اغازین چنین بحران هایی را می توان مربوط‬ ‫به نقش یابی بازیگرانی در بحران ســوریه دانست‪ .‬بحرانی که‬ ‫تحت تاثیــر اموزه های تکفیری و نقش یابی حکومت ســلفی‬ ‫عربســتان قرار داشــته اســت‪ .‬هر یک از دو مولفه یادشده را‬ ‫می توان به عنوان بخشی از «تقاطع تهدید» دانست‪ .‬تقاطع‬ ‫تهدید دو حوزه بازیگران مداخله گر منطقه ای و کنش نیروهای‬ ‫اجتماعی هویت گرا را منعکس می ســازد‪ .‬هریک از نیروهای‬ ‫یادشده در تعامل با یکدیگر تالش دارند تا زمینه های الزم برای‬ ‫شکل گیریبحرانوگسترشتهدیداتامنیتیرابه وجوداورند‪.‬‬ ‫هدف اصلی چنین نیروهایی را می توان تالش برای تغییر در‬ ‫موازنه منطقه ای و جابه جایی قدرت سیاسی دانست‪.‬‬ ‫رهیافت های مختلفی درباره جابه جایی قدرت سیاســی‬ ‫وجود دارد‪ .‬تحوالت سیاســی خاورمیانــه در چارچوب فرایند‬ ‫بیداری اسالمینشانمی دهدکهحکومت هاتحتتاثیرشرایط‬ ‫فشارهای سیاسی و اجتماعی فرو می پاشند‪ .‬به موازات چنین‬ ‫فرایندی‪ ،‬نظام های سیاسی می توانند از ابزار جنگ در جهت‬ ‫بسیج توده های اجتماعی در جهت استحکام ساختار سیاسی‬ ‫اســتفاده کنند‪ .‬چنین فرایندی منجر به گســترش پوپولیسم‬ ‫گردیده و زمینه افزایش اقتدار حکومت ها را به وجود می اورد‪.‬‬ ‫حکومت های پوپولیســتی و نظام های سیاســی اقتدارگرای‬ ‫خاورمیانه‪ ،‬مشروعیت سیاســی خود را از طریق سازوکارهای‬ ‫کاربردقدرتپیگیریمی نمایند‪.‬‬ ‫تجربه سیاســی خاورمیانه نشــان داده که سرنوشــت و‬ ‫فرجام حکومت های اقتدارگرا به روندهایی از اشوب و بی ثباتی‬ ‫سیاسی منجر می شود‪ .‬در موارد بسیاری‪ ،‬جنگ های داخلی‬ ‫تکرار می شوند و چرخه ای از خشــونت که ممکن است برای‬ ‫یک دهه یا بیشتر تداوم داشته باشد را ایجاد می کنند‪ .‬باتوجه‬ ‫به چنین فرایندی‪ ،‬می توان بر این موضوع تاکید داشــت که‬ ‫اینده تحوالت اجتماعی‪ ،‬سیاســی و امنیتی بیداری اسالمی‬ ‫در خاورمیانه تابعی از رقابت گروه های سیاسی است که دارای‬ ‫گفتمان هایمذهبیرقیب هستند‪.‬‬ ‫علت شــکل گیری چنین فرایندی را می توان در فضای‬ ‫تو جو کرد‪ .‬منطقه ای که‬ ‫هویتی و اجتماعی خاورمیانه جســ ‬ ‫دارای تضادهای تاریخی بنیادین بوده و هر گروه مذهبی برای‬ ‫خودنشانه هاییازمشروعیتسیاسیرابازتولیدمی کند‪.‬منطق‬ ‫تحوالتاجتماعیوسیاسیدرکشورهایحوزهبیداریاسالمی‬ ‫را موضوعات هویتی تشــکیل می دهد‪ .‬زمانی که مولفه های‬ ‫هویتی ظهور پیدا کردند‪ ،‬اثار ان را می توان در افزایش تحرک‬ ‫بازیگرانمنطقه ایوبین المللیمشاهدهکرد‪.‬‬ ‫فرایند تسری منازعات داخلی به جنگ های منطقه ای را‬ ‫می توان در قالب نظریه هویــت و قطبیت تبیین کرد‪ .‬ماهیت‬ ‫جنگ های منطقه ای در شرایط موجود متفاوت از جنگ های‬ ‫کالسیک اســت‪ .‬اگرچه هم اکنون هیچ گونه منازعه نظامی‬ ‫بین ایران و عربستان مشاهده نمی شود‪ ،‬اما گروه های هویتی‬ ‫و کارگزاران عملیاتــی چنین بازیگرانــی در محیط منطقه ای‬ ‫بــه منازعــه پایان ناپذیری مبــادرت می کنند‪ .‬نشــانه هایی از‬ ‫«جنگ های نیابتی» وجود دارد که اثار ان را می توان در ارتباط‬ ‫با محیط منطقه ای خاورمیانه مشاهده کرد‪ .‬بنابراین منازعات‬ ‫داخلی در کشــورهای منطقه ای زمینه رویارویــی ژئوپلتیکی‬ ‫بازیگرانمنطقه ایدرچارچوبجنگ هاینیابتیونشانه هایی‬ ‫از جنگ کم شدت را فراهم می سازد‪.‬‬ ‫‪ -2‬ماهیت تهدیدات در فضای جنگ های نیابتی‬ ‫یکی از موضوعاتی که مقام معظم رهبــری بر ان تاکید‬ ‫داشتند‪،‬هشداربهنیروهایاجتماعیوحوزهنظامیکشوربرای‬ ‫مقابلههمه جانبهدربرابرتهدیداتهویتیگروه هایتکفیریدر‬ ‫قالب جنگ های نیابتی ا ست‪ .‬چنین رویکردی بیانگر ان است‬ ‫که ماهیت تهدیدات در حال تغییر و دگرگونی بوده و در نتیجه‬ ‫الگوی کنش در برابر نیروهای تهدیدکننده نیز باید بازســازی‬ ‫گفتارها‬ ‫شــود‪ .‬دراین شــرایط‪ ،‬زمینه برای شــکل گیری جنگ های‬ ‫نامتقارن به وجود امده است‪ .‬جنگ های نامتقارن جدید را باید‬ ‫ادامه منازعات کم شدت منطقه ای دانست‪.‬‬ ‫ماهیت اصلی قدرت و تهدیدات در سومین دهه قرن ‪21‬‬ ‫بر اساسنشانه هاییازعدمتقارنشکلمی گیرد‪.‬درسال هایی‬ ‫که قدرت‪ ،‬جنگ و تهدیدات ماهیت کالسیک داشت‪ ،‬رقابت‬ ‫بازیگران براساس ســازوکارهای کنش متقارن انجام گرفت‪.‬‬ ‫جنگ و صلح تابعــی از توازن و همپایگی قدرت بوده اســت‪.‬‬ ‫در عصر اینــده زمینه برای گســترش تهدیــدات نامتقارن در‬ ‫فضای داخلی‪ ،‬منطقه ای و بین المللی به وجود می اید‪ .‬بخش‬ ‫قابل توجهیازنبردهاییکدههگذشتهدرعراق‪،‬افغانستان‪،‬‬ ‫سوریه و لبنان ماهیت اعتقادی دارد‪.‬‬ ‫نبردهای هویتی با رویکرد سلفی براساس نشانه هایی از‬ ‫«تهدیدات نامتقارن» و «جنگ نیابتی» شکل گرفته است‪.‬‬ ‫ظهور و گســترش نیروهایی همانند داعش را باید بر اســاس‬ ‫چنین نشانه هایی تحلیل کرد‪ .‬مولفه هایی همانند بنیان های‬ ‫اعتقادی‪ ،‬جنگ فرقه ای‪ ،‬تحرک سریع‪ ،‬جنگ و گریز‪ ،‬کنش‬ ‫نامتقارن و جنگ کم شــدت را بایــد در زمره تهدیــدات اینده‬ ‫امنیت ملی ایران در محیط منطقه ای دانســت‪ .‬جنگ ویتنام‬ ‫و افغانستان را باید نشــانه های دیگری از تهدیدات نامتقارن‬ ‫بازیگرانمنطقه ایونیروهاییدانستکهدرگیرجنگکم شدت‬ ‫در برابر قدرت های بزرگ قرار می گیرد‪.‬‬ ‫اقداماتی که گروه هایی همانند «النصره» و «داعش» به‬ ‫انجام می رسانند‪ ،‬توسط سازمان ها و نهادهای دیگری در اینده‬ ‫ادامهخواهدیافت‪«.‬جنگمقدس»براساسنشانه هایاعتقاد‬ ‫شــکل گرفته و در برابر نیروهای اعتقادی نیــز قرار می گیرد‪.‬‬ ‫شکل گیری چنین وضعیتی زمینه های «تقارن نامتقارن» را به‬ ‫وجودمی اورد‪.‬بهاینترتیبمی توانتاکیدداشتکهتهدیدات‬ ‫در اینده اوال‪ ،‬ماهیت مذهبی و اعتقادی داشته‪ ،‬ثانیا‪ ،‬در قالب‬ ‫جنگ کم شدت ســازماندهی می شــود‪ .‬ثالثا‪ ،‬فرقه گرایی را‬ ‫در محیط های اعتقادی گســترش می دهد‪ .‬تجزیه ســاختار‬ ‫اعتقادی صرفا از طریق «فرقه گرایی راهبردی» سازماندهی‬ ‫خواهد شد‪ .‬در چنین فرایندی‪ ،‬گروه های فرقه ای زمینه های‬ ‫مشروعیت زدایی اعتقادی را ایجاد می کند‪.‬‬ ‫‪ .3‬هدف قدرت های بــزرگ و بازیگران منطقه ای در‬ ‫فرایندجنگ هاینیابتی‬ ‫جنگ های نیابتی طیف گســترده ای از الگوهای کنش‬ ‫امنیتی علیه کشــورهایی همانند ایران را منعکس می ســازد‪.‬‬ ‫فرســایش پرونده هســته ای‪ ،‬تداوم تحریم هــای اقتصادی‬ ‫امریکا‪ ،‬تهدیــد امریکا به کاربــرد نیروی نظامــی و حمایت از‬ ‫بازیگران هویتی سلفی در قالب جنگ های نیابتی را می توان‬ ‫در زمره تهدیدات خوشــه ای شکل گرفته علیه ایران دانست‪.‬‬ ‫تهدیدات خوشه ای ماهیت فرسایشی‪ ،‬تصاعدیابنده و متنوع‬ ‫پیدا کرده است‪ .‬هدف اصلی تهدیدات خوشه ای را می توان‬ ‫مشروعیت زداییازساختاروکارکردنظامسیاسیایراندانست‪.‬‬ ‫مشروعیت زداییهویتیدرقالب«جنگ هایفرسایشی»‬ ‫انجاممی گیرد‪.‬بههمیندلیلاستکهبازیگرانیهمانندامریکا‬ ‫و رژیم صهیونیستی از «نبردهای فرسایشی» بهره گرفته و از‬ ‫این طریق تالش دارند تا اراده سیاسی دشمن را در نبرد کاهش‬ ‫داده و در نهایت زمینه ایجاد انعطاف پذیری را فراهم ســازند‪.‬‬ ‫انعطاف پذیری در شرایطی ایجاد می شــود که نشانه هایی از‬ ‫تهدیدات فرسایشــی در محیط راهبردی به وجود اید‪ .‬امریکا‬ ‫از طریق گسترش جنگ فرسایشی در ســوریه‪ ،‬زمینه کاهش‬ ‫مشروعیت بشار اسد را ایجاد کرده است‪.‬‬ ‫داعش از ســازوکارهای نبرد فرسایشــی در عــراق بهره‬ ‫می گیرد‪ .‬رویکرد رژیم صهیونیستی در جنگ جوالی و اگوست‬ ‫‪ 2014‬ماهیت فرسایشی دارد‪ .‬ویژگی اصلی تهدیدات موجود‬ ‫ان اســت که به موازات «جنــگ» نشــانه هایی از «مدیریت‬ ‫راهبــردی» نیز مورد اســتفاده قــرار می گیــرد‪ .‬در تهدیدات‬ ‫فرسایشی‪« ،‬لجســتیک» از اهمیت ویژه ای برخوردار است‪.‬‬ ‫بنابراین مهمترین مساله نیروهای نظامی در شرایط تهدیدات‬ ‫نامتقارن را باید بر اساس ســازماندهی لجستیک برای مقابله‬ ‫در تهدیدات فرسایشــی تنظیم کــرد‪ .‬واقعیت ان اســت که‬ ‫بازیگرانی در نبرد نامتقارن و جنگ کم شدت به پیروزی می رسند‬ ‫که از قابلیت الزم برای ترمیم لجســتیک برخوردار باشند‪ .‬در‬ ‫تهدیدات پســت مدرن‪ ،‬نبردها برای کشــتن سربازان دشمن‬ ‫انجام نمی گیرد‪ ،‬بلکه باید ان را در قالب نابود کردن شــهامت‬ ‫دشمن دانســت‪ .‬بخشــی از جنگ های منطقه ای با ماهیت‬ ‫نامتقارن و کم شــدت‪ ،‬زمینه را برای کســب منافع اقتصادی‬ ‫فراگیــر به وجود مــی اورد‪ .‬هم اکنــون جنگ بــرای طالبان‪،‬‬ ‫داعش و کردها در اقلیم کردســتان عراق‪ ،‬بخشی از نیاز انان‬ ‫برای درامدهای اقتصادی فراگیر تلقی می شود‪ .‬به هر میزان‬ ‫که جنگ ها طوالنی تر شــود‪ ،‬زمینه برای شکل گیری اقتصاد‬ ‫خشــونت نیز به وجود می ایــد‪ .‬بنابراین تهدیــدات راهبردی‬ ‫اینده با اقتصــاد‪ ،‬هویت‪ ،‬اعتقاد‪ ،‬محیــط منطقه ای‪ ،‬الگوی‬ ‫کنش قدرت هــای بزرگ‪ ،‬تبهکاران ســازمان یافته و عشــایر‬ ‫جنگ ساالر پیوند می یابد‪ .‬هریک از نیروها و عوامل یاد شده‬ ‫را باید به عنوان بخشی از نشانه های تهدید در روند جنگ مدرن‬ ‫دانست‪.‬‬ ‫تعامل گراییضدنظامسلطه‬ ‫مدل موردنظر رهبر انقالب در سیاست خارجی چیست؟‬ ‫یوسف سیفی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫واقعیت هــای محیط راهبــردی ایران نشــان می دهد‬ ‫که زمینه برای شکل گیری و گســترش تهدیدات خوشه ای و‬ ‫تصاعد یابنده به وجود امده است‪ .‬چنین تهدیداتی را می توان‬ ‫درزمرهموضوعاتبنیادینامنیتملیایراندانست‪.‬تهدیدات‬ ‫خوشه ای شامل مسائل متنوعی در حوزه دیپلماسی هسته ای‪،‬‬ ‫نقش یابی گروه هایی همانند داعش‪ ،‬جنگ های منطقه ای و‬ ‫کنش بازیگران مداخله گر منطقه ای برای گسترش تهدیدات‬ ‫امنیت ملی علیه ساختار‪ ،‬هویت و کارکرد منطقه ای جمهوری‬ ‫اســامی اســت‪ .‬رویکرد مقام معظم رهبری در اردیبهشــت‬ ‫‪ 1394‬بیانگر ان است که برای مقابله با تهدیدات می بایست‬ ‫از سازوکارهای «کنش پیشگیرانه» بهره گرفت‪ .‬به این ترتیب‬ ‫الزم است تا زمینه های بازدارندگی در حوزه های کنش هویتی‬ ‫نیروهای مداخله گــر منطقه ای به وجود ایــد‪ .‬همان گون ه که‬ ‫ضرورت هــای راهبــردی ایران ایجــاب می کند تــا اهداف و‬ ‫مطالبات گســترش یابنده گروه های محافظــه کار در امریکا‪،‬‬ ‫البی های اسرائیل محور در سیاست جهانی کشورهای غربی و‬ ‫نگرش بازیگران گروه‪ 5+1‬متوازن شود ‪ ،‬چنین توازنی براساس‬ ‫قواعد بین المللی و نقش یابی ایران به عنوان بازیگر منطقه ای‬ ‫مورد تاکید قرار گرفته است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫راهبردی را به کار گیرد که ضمن حراســت از موضع انقالبی‬ ‫خود‪،‬حیاتسیاسیخودرانیزدرعرصهبین المللی‪،‬حفظکند‪.‬‬ ‫‪« -3‬تعامل گرایــی ضد نظام ســلطه» مطابق مواضع‬ ‫مقام معظم رهبری از دوسطحتشکیلمی شود‪.‬دریکسطح‬ ‫ما با ملت ها و دولت های تحت سلطه مواجهیم‪ .‬بازیگرانی که‬ ‫در سطح ملی یا فرو ملی در چارچوب یک ساختار هژمونیک –‬ ‫مانند نظام بین الملل – قرار دارند و فرصت تعامل با انان برای‬ ‫ما وجود دارد‪ .‬منظور از فرصت مجموعه قابلیت هایی از جمله‬ ‫ژئوپلتیک‪ ،‬منابع مالی و‪ ...‬اســت که امکان برقراری تعامل‬ ‫میان ما و انها را فراهم می کند‪ .‬جمهوری اسالمی در این الگو‬ ‫داراییکرسالت"بیدارگری"است‪.‬تعاملدراینجابرزدودن‬ ‫اثار استضعاف فکری و فرهنگی اشاره می کند که مهم ترین‬ ‫زمینه پذیرش استیال در جهان امروز است‪.‬‬ ‫در ســطح دیگر گفت وگوی انتقادی ما بــا دولت هایی‬ ‫است که در ابعادی مشخص‪ ،‬در نقش هژمون عمل می کنند‬ ‫و ملت یا ملت هایی را تحت استیالی خود دارند یا دارای چنین‬ ‫ی هستند‪ .‬نامه تاریخی امام خمینی به گورباچوف یکی‬ ‫اهداف ‬ ‫از اولین نمونه های این رویکرد در سیاست خارجی جمهوری‬ ‫اسالمی است‪ .‬پر واضح اســت که تحقق چنین سیاستی در‬ ‫مبتدای امر ناگزیر از مقاومت خود نظام‪ ،‬در برابر چنین سلطه‬ ‫گفتارها‬ ‫‪ -1‬جمهوری اســامی ایــران در ســاحت بین المللی‬ ‫خودش همواره با یک دوالیســم هویتی همراه بوده اســت‪.‬‬ ‫این وضعیت به دو حیثیت جمهوری اســامی به عنوان یک‬ ‫موجودیت ملی و انقالب اسالمی به مثابه یک هویت فراملی‬ ‫باز می گردد‪ .‬هماهنگی و تعادل میان این دو نقش جدا از هم‬ ‫رسالتی اســت که این نظام از بدو تاســیس به عهده گرفته و‬ ‫راه حل را نیز در اصل والیت فقیه یافته است‪ .‬ولی فقیه نقطه‬ ‫پیوستن این دو هویت غیر قابل انکار در ‪ 36‬سال گذشته بوده‬ ‫و به یک مدل برای زیست سیاســی انقالبی در نظام معاصر‬ ‫جهانی‪ ،‬بدل شده است‪.‬‬ ‫نظام جمهوری اسالمی‪ 26‬سال پر حادثه از حیات خود‬ ‫را تحت رهبری حضرت ایت الله خامنه ای گذرانده است و در‬ ‫طول این ســال ها‪ ،‬همانگونه که خود ایشان اشاره کرده اند‪،‬‬ ‫به برسازی یک راهبرد در برابر وضع موجود در نظام بین الملل‬ ‫یاری رسانده که به درســتی «تعامل گرایی ضد نظام سلطه»‬ ‫خوانده می شود‪ .‬منظری که رهبر معظم انقالب ان را «منطق‬ ‫و سیاستی نوین»(‪ )1‬در پهنه روابط بین الملل می داند‪.‬‬ ‫‪ -2‬هژمونــی یا ســلطه در عرصــه بین المللــی همواره‬ ‫مهمترین «دیگری» نظام جمهوری اســامی بوده اســت‪.‬‬ ‫غیریت ســازی موثری کــه برامد ان شــعار «نه شــرقی‪ ،‬نه‬ ‫غربی‪ »...‬در صدر انقالب اســت‪ .‬انچه جمهوری اسالمی‬ ‫به طور مشخص علیه ان به هویت انقالبی خود شکل داده‪،‬‬ ‫ضدیت بــا هر گونــه اســتیال در عرصه سیاســت بین الملل‬ ‫است‪ .‬سر باز زدن از فشــار های بین المللی که با هدف ترک‬ ‫موضع انقالبی اعمــال شــده اند‪ ،‬دارای مصادیق متعددی‬ ‫در رویارویی های سیاســت خارجی ایران اســت‪ .‬از مقاومت‬ ‫تحســین بر انگیز در جنگ تحمیلی تا هشــدار اخیر رهبری‬ ‫درباره «ســایه تهدید» در مذاکرات هسته ای‪ ،‬یک خط سیر‬ ‫قابل ترسیماستکهنشانمی دهدجمهوریاسالمیتوانسته‬ ‫‪ .4‬ضرورت هــای دیپلماســی هســته ای در عصر‬ ‫تهدیدات خوشه ای‬ ‫دیپلماسیهسته ایایرانبراساسنشانه هاوسازوکارهای‬ ‫همکاریبانهادهایبین المللیبراساسقواعداژانسبین المللی‬ ‫انرژی اتمی تنظیم شده است‪ .‬در این فرایند‪ ،‬بازیگران دیگری‬ ‫ایفاینقشکرده اندکهزمینهبرایافزایشمطالباتبین المللی‬ ‫ازحوزهدیپلماسیهسته ایوراهبردیایرانرابه وجوداورد ها ند‪.‬‬ ‫در چنین شــرایطی اســت که مقام معظم رهبری خطوط قرمز‬ ‫دیپلماسی هسته ای را بیان داشته اند‪ .‬اجرای خطوط قرمز به‬ ‫چگونگیقابلیت‪،‬اثرگذاریونقش یابیتیمدیپلماتیکبستگی‬ ‫دارد‪ .‬اگرچه در تفکر مقام معظم رهبری‪ ،‬تولید سالح هسته ای‬ ‫در زمره موضوعات حرام تلقی می شــود‪ ،‬اما می تــوان بر این‬ ‫موضوع تاکید داشت که ایشان بر ضرورت حفظ چرخه سوخت‬ ‫هسته ای و قابلیت های تکنیکی ایران در حوزه هسته ای تاکید‬ ‫داشته اند‪ .‬به همین دلیل است که موضوع مربوط به بازرسی از‬ ‫حوزه های نظامی و مصاحبه از دانشمندان هسته ای را به منزله‬ ‫نقض حاکمیت ملی ایران دانسته و به کارگزاران اجرایی توصیه‬ ‫کرده اند که از پذیرش چنین مولفه ها و نشــانه هایی خودداری‬ ‫نمایند‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫‪22‬‬ ‫گری هایی در روابط خود با دیگر کشور هاست‪ .‬به همین خاطر‬ ‫نیز حضرت ایت الله خامنه ای همواره چارچوب های روشــنی‬ ‫را برای گفت وگو با امریکا ترســیم کرده اند و بــر مبانی ان نیز‬ ‫ایستاده اند‪ .‬جمهوری اسالمی از حیث هویتی زمانی می تواند‬ ‫به عنوان "جمهوری اسالمی ایران" و با تمامیت هویت خود با‬ ‫امریکاواردیکمذاکرههمه جانبهشودکهمطمئنباشددرهمه‬ ‫این جوانب‪ ،‬هیچ استیالیی بر تصمیم سازی اش وجود ندارد‪.‬‬ ‫‪ -4‬بنابرایــن از منظــر رهبــر انقالب گفت وگــو با دیگر‬ ‫کشــورها‪ ،‬حتی انهایی که رفتارهای اســتیالجویانه دارند‪،‬‬ ‫در چارچوب این تعامل انتقادی نه تنها مانعی نداشــته‪ ،‬بلکه‬ ‫مورد استقبال نیز قرار می گیرد‪ .‬این در حالی است که چنین‬ ‫رویکردی ناگزیر از پذیرش ســیالیت ســلطه در نظام کنونی‬ ‫بین المللی اســت‪ .‬به این ترتیــب که ســاختار بین الملل به‬ ‫سمت یک ساختار سلسله مراتبی گرایش دارد که در ان همه‬ ‫بازیگران غیر از بازیگر هژمون مطلقا سلطه جو است‪ ،‬همواره‬ ‫میزانی ســلطه گر و میزانی ســلطه پذیرند‪ .‬مواجهــه موثر با‬ ‫چنین سیستمی مگر از طریق تعامل انتقادی میسر نیست‪.‬‬ ‫جمهوری اســامی ناگزیر از کنش و واکنش با چنین نظامی‬ ‫استوضدیتباسلطهیکهویتانقالبیدربرابراینساختار‬ ‫محســوب می شــود‪ .‬این هویت در ماهیت انتقادی تعامل‬ ‫جمهوری اسالمی با جهان پیرامونش نهفته است‪.‬‬ ‫‪ -5‬بنابرایــن در اندیشــه مقام معظم رهبــری در عرصه‬ ‫سیاســت خارجی تعامل انتقادی در تعارض با نظام ســلطه‪،‬‬ ‫مســیر اصلی پیگیری اهداف کالن در سیاست خارجی باید‬ ‫باشد‪ .‬نگاهی که بیانگر پویایی فقه شیعه پیرامون اصل "نفی‬ ‫سبیل" است‪ .‬نفی سبیل قاعده ای اسالمی است که هرگونه‬ ‫تسلط کفار بر مســلمانان را در هر زمینه ای از جمله سیاسی‪،‬‬ ‫اجتماعی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬اقتصادی و نظامی‪ ،‬جایز نمی داند‪ .‬این‬ ‫اصل فقهی در چارچوب مدل تعامل گرایی ضد نظام سلطه تا‬ ‫انجاتوسعهمی یابدکهبهیکموضع گیریمنطقیوکارامددر‬ ‫قبالنظامبین المللهژمونیکبدلمی شودومی تواندسال ها‬ ‫روندهایخودرادرعرصهعملیسیاستخارجیتداومبخشد‪.‬‬ ‫در این معنا از نفی ســبیل مخالفت با استضعاف و ظلم‬ ‫رسالت کالن اسالم برای تمامی ابناء بشر دانسته می شود و‬ ‫در کالن ترین سطح خود بدون در نظر گرفتن متغیر مذهب‪،‬‬ ‫تمامی ملت هــا و دولت ها را مخاطب خــود می داند‪ )2(.‬در‬ ‫جهان اسالم طبیعتا اولویت این راهبرد در اندیشه مقام معظم‬ ‫رهبری است‪ .‬مواضع ایشان در رخدادهای گوناگون جهان‬ ‫و خاورمیانه در طول ‪ 26‬سال گذشــته و در ادامه اندیشه امام‬ ‫خمینی برای حضور بین المللی ایران انقالبی‪ ،‬مبینیک روال‬ ‫ی ازادی خواهانه و رهایی جویانه علیه هژمونی اســت‪.‬‬ ‫دائم ‬ ‫این روال حتی به دفعات سلطه گری خودی را نیز نفی کرده و‬ ‫دستگاه سیاست خارجی را مورد خطاب قرار داده است‪.‬‬ ‫‪-6‬ازاینمنظردرشرایطکنونیبرانگیختنجنگداخلی‬ ‫در سوریه اگرچه در دوران خیزش ملت های عرب رخ می دهد‬ ‫اما دارای اهدافی سلطه جویانه است که هژمونی بین المللی‬ ‫به واسطه سلسله مراتب خود در منطقه پیگیری می کند‪ .‬در‬ ‫واقع راهبردی که وجود رژیم اشغالگر را در سرزمین فلسطین‬ ‫به رسمیت نمی شناسد‪ ،‬اســتیال جویی عربستان سعودی یا‬ ‫جمهوریالئیکترکیه را نیز در منطقه بر نمی تابد‪.‬‬ ‫بر این اساس مســیر ثبات و تطابق در سیاست خارجی‬ ‫جمهوری اسالمی از چنین زاویه ای بهتر قابل تبیین است و‬ ‫نشانمی دهدراهبرد«تعامل گراییضد نظامسلطه»به عنوان‬ ‫یک مدل در کالن ترین سطح نظام جمهوری اسالمی (ولی‬ ‫فقیه) در طول سال های گذشــته موفق شده تا به یک مدل‬ ‫برای سیاست خارجی اسالمی تبدیل شــود و راهبر کشور در‬ ‫عرصه خارجی باشد‪.‬‬ ‫پاورقی ها‪:‬‬ ‫‪ - 1‬سخنرانی رهبر انقالب در ‪ 9‬اسفند ‪ 1388‬در دیدار با‬ ‫مسئوالن وقت وزارت خارجه‬ ‫‪ -2‬سخنرانی مقام معظم رهبری در‪1392/1/21‬‬ ‫چگونه باید با دنیا مواجه شویم‬ ‫«دشمن شناسی» از دیدگاه رهبر معظم انقالب‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫دشمن شناسی در سیاســت خارجی هر کشوری یک‬ ‫اصل و متغیر مستقل محسوب می شــود‪ .‬به عبارت بهتر‪،‬‬ ‫نگاه دوســتانه به دشمنان مانند نگاه دشــمنانه به دوستان‬ ‫در ادبیات سیاست خارجی هر کشــوری منسوخ و غیر قابل‬ ‫توجیه است‪.‬‬ ‫زمانی که انقالب اســامی ایران در سال ‪ 1357‬و به‬ ‫رهبری حضرت امــام خمینی (ره) به پیروزی رســید‪ ،‬برخی‬ ‫بازیگران نظام بین الملل از جمله قدرت های شرقی و غربی‬ ‫به مخالفت محض با ماهیت انقالب ایران پرداختند‪.‬‬ ‫اســتقالل ملت و نظام ایران و عدم وابســتگی ان به‬ ‫ابرقدرت های ان زمان رمز دشمنی و نگاه سرسختانه امریکا‬ ‫و متحدانش نسبت به کشورمان بود‪ .‬هم اکنون بیش از ‪36‬‬ ‫سال از پیروزی انقالب شکوهمند اسالمی ایران سپری شده‬ ‫است‪ .‬طی این سال ها انقالب اســامی توانسته است از‬ ‫بسیاری از خطرها و گلوگاه هایی که هر یک برای براندازی‬ ‫فوری یک نظام سیاســی در جهان کافی بود گــذر نماید و‬ ‫دشمنان قسم خورده انقالب را در رسیدن به نقشه های شوم‬ ‫خود ناکام بگذارد‪.‬‬ ‫یکــی از مهم تریــن مولفه هــا و انگاره هایــی که در‬ ‫سیاســت خارجی ما کاربــردی وســیع و مصداقــی دارد‪،‬‬ ‫«دشمن شناســی» است‪ .‬دشمن شناســی در وهله اول به‬ ‫معنای شــناخت دشــمن و در مرحله بعدی به معنای رصد‬ ‫هوشمندانه و گام به گام رفتار ان است‪ .‬در اینجا « شناخت»‬ ‫و «رصــد» الزم و ملزوم یکدیگر هســتند‪ .‬در برخی موارد‪،‬‬ ‫«شــناخت بدون رصد» یا «رصد بدون شناخت» دشمنان‬ ‫سیاست خارجی کشورمان را در معرض خطرات مستقیمی‬ ‫ قرار داده اســت‪ .‬هر بار بــا این خطرها مواجه می شــویم‪،‬‬ ‫مقام معظم رهبری به عنوان فردی مدبر و مدیر و اگاه‪ ،‬اذهان‬ ‫را متوجه هر یک از این خطرات فرموده و «رصد هوشمندانه‬ ‫تحوالت منطقه و جهان» را در سایه «شناخت دشمنان ملت‬ ‫ایران» معنا و جلوه ای کامل می بخشد‪ .‬در دشمن شناسی‬ ‫اصولی وجود دارد که باید نسبت به ان توجه داشت‪.‬‬ ‫نخستین مســاله اینکه جمهوری اســامی ایران از‬ ‫نظام بین الملل «طلبکار» اســت و این طلب خــود را باید‬ ‫در مجرای «سیاســت خارجی تهاجمی» مطالبه نماید‪ .‬از‬ ‫ی کارتر تا کنون‪ ،‬ایاالت متحده‬ ‫زمان ریاست جمهوری جیم ‬ ‫امریکا به اشکال و عناوین مختلف حقوق حقه شناسایی شده‬ ‫تهران را زیر پا گذاشته اســت‪ .‬در طول هشت سال جنگ‬ ‫تحمیلی شــاهد همراهی وقیحانه بلوک شــرق و غرب در‬ ‫جهت نابودسازی ایران بودیم‪ .‬پس از پایان جنگ و سقوط‬ ‫کمونیسم‪ ،‬شاهد بودیم که جهان تک قطبی و سازمان های‬ ‫بین المللــی درون ان بــه کانون هایی جهــت تامین منافع‬ ‫امریکا تبدیل شــدند‪ .‬کاخ سفید ســاختار ژئو استراتژیک‬ ‫خاورمیانــه را با همراهی کشــورهای اروپایی بر هم ریخت‬ ‫و قواعد حقوق بین الملل عمومــی را صرفا در جهت توجیه‬ ‫ماجراجویی هــای خود مورد اســتناد قــرار داد‪ .‬در ابتدای‬ ‫هزاره ســوم و با حضور جبهه نومحافظه کار در واشــنگتن‬ ‫این روند تشــدید شــد و امریکا و تروئیکای اروپایی دست‬ ‫به دســت یکدیگر دادند تا مانع تحقق «ایرانی مستقل» و‬ ‫«قدرتمند» شــوند‪ .‬حضور نظامی امریکا در خلیج فارس‪،‬‬ ‫افغانستان‪ ،‬عراق و تاسیس پایگاه هایی مانند «اینجرلیک»‬ ‫باعینکنگریستنبهچرخهمعیوبیک‬ ‫رفتاراجتماعی‬ ‫منفعت های انی و شخصی و «دگر عضوها»یی که بی قرارند!‬ ‫یاسرهدایتی‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫گفته شده در زمان شــاه عباس برای پر کردن حوض‬ ‫معروف میدان نقش جهان چند سقا اجیر شده اند تا با ایجاد‬ ‫زنجیره ای در رفت و امد از اب انباری در ان حوالی مشک های‬ ‫خود را پر کرده و به داخل حوض بریزند‪ .‬در این زنجیره ابرسان‬ ‫برخی به خیال اینکه کســی متوجه نمی شــود از همان ابتدا‬ ‫مشــک خود را نیمه خالی حمل می کردند تا بــه این ترتیب‬ ‫بار کمتری به دوش بکشــند‪ .‬غافل از اینکه دیگران نیز هر‬ ‫کدام در همین سودا بوده و کار به جایی رسید که برخی تنها‬ ‫در مشک های خود هوا حمل می کردند‪ .‬نتیجه روشن بود؛‬ ‫از پس این زنجیره که تخمین زده می شــد تا ساعتی حوض‬ ‫را پراب کند بعد از گذشــت مدتــی اب حوض بــه نیمه هم‬ ‫نرسید‪ ...‬به این ترتیب ســقاهایی که می خواستند دیگران‬ ‫زحمت ایشان را به دوش بکشند‪ ،‬مجبور شدند چندین ساعت‬ ‫بیشتر کار کنند و ان رفت وامد های با مشک خالی نیز بهای‬ ‫زرنگی شان شد‪ .‬این حکایت اگرچه به دورانی مربوط می شود‬ ‫که از منظر جامعه شناختی ان را دوران پیشامدرن می شناسیم‬ ‫اما تمثیلی اشــنا از یک اســیب اجتماعی در جامعه اکنونی‬ ‫ما نیز محسوب می شــود‪ .‬جامعه ای که از منظری ان را باید‬ ‫اندام واره ای دانســت که به مثابه یک ارگانیسم زنده اگر هر‬ ‫قسمت از ان دچار اختاللی شود‪ ،‬می تواند به اندام های دیگر‬ ‫و در نهایت کل پیکره اسیب وارد کند‪ .‬این نگاه اندام واره به‬ ‫جامعه اگر چه از منظری نگاهی مدرن محسوب می شود اما‬ ‫باتوجه به انچه به عنوان جوهره حکمت انســانی در فرهنگ‬ ‫ایرانی شناخته می شود می توان رد پای ان را در حکمت کهن‬ ‫ایرانی نیز یافت‪ .‬کندوکاو در پند نامه های ادیبان و حکیمان‬ ‫فارسی زبان و داستان واره های منظوم پارسی ایینه ای صیقلی‬ ‫برای نمایاندن این موضوع است‪ .‬ایینه ای که در ان پندها و‬ ‫نقل های مختلفی را در فرهنگ ایران می توان سراغ گرفت‬ ‫که به لحن های گوناگون این موضوع را یاداوری می کنند که‬ ‫تشویق و ترغیب به دستگیری و یاری و مساعدت مردمان هم‬ ‫سلوکی فردی است و هم در نگاهی عاقبت اندیشانه تالش‬ ‫برای صالح و فالح اجتماع‪ .‬از این روســت که شاید بتوان‬ ‫گفت فرزانگی در حکمت ایرانی در واقع بر بستری واقع بینانه‬ ‫از اجتماع است که معنا پیدا می کند‪ .‬تلقی ایکهبهواسطهان‬ ‫هر فرد عضوی از اعضای یک پیکره واحد محسوب می شود‬ ‫گفتارها‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫و به تعبیر شیخ اجل هر بیقراری و دردی می تواند دیگر اعضا‬ ‫را «بی قرار» کند‪.‬‬ ‫با این صبغه و ســابقه اما انچه در گــذار جامعه ایرانی‬ ‫از دوران ســنتی خود به تجدد می توان شــاهد بــود‪ ،‬نوعی‬ ‫فرد گرایی (‪ )individualism‬است‪ .‬فرد گرایی ای که برخی از‬ ‫اندیشمندان ایرانی ان را طبیعی پنداشته و نتیجه تاثیر پذیری‬ ‫یک جامعه درحال گذار از ســنت به ســمت الگوهای تجدد‬ ‫می دانند‪ .‬اینکه این فرد گرایی ریشه گرفته از چه بنیان های‬ ‫معرفتی است و چگونه است که سویه های متضادی از این‬ ‫فرد گرایی را در جوامع امروز غربی می توان مشــاهده کرد‪،‬‬ ‫موضوع این نوشــتار نیســت اما جلب توجه به این موضوع‬ ‫اهمیت دارد که در فرهنگ امروز غرب به رغم در هم تنیدگی‬ ‫یوعملیجامعه‬ ‫اینفردگراییباشئونمختلفمعرفتی‪،‬علم ‬ ‫باز ما شاهد همگرایی های اجتماعی باالیی در برخی از این‬ ‫جوامع هستیم‪ .‬حضور پر قدرت سندیکاها و طرفدارانشان‪،‬‬ ‫تظاهرات و اعتصاب های صنفی و برخــی از رفتارهایی که‬ ‫نشانه های عمیقی از همگرایی عمیق شهروندی و اجتماعی‬ ‫دارد‪ ،‬در واقع نقطه تقابلی با این فرد گرایی است که امروزه از‬ ‫مشخصه های فرهنگ غربی محسوب می شود‪ .‬اعتراضات‬ ‫گسترده وال استریت و اتفاقات اخیر فرگوسن تنها نمونه ای از‬ ‫این همگرایی های شهروندی است که نوعی از جمع گرایی را‬ ‫در تقابل با فرد گرایی موصوف به نمایش می گذارد‪.‬‬ ‫با این وصف اما برخی از رفتارهای شایع اجتماعی که‬ ‫در سال های اخیر در کشورمان مشاهده می شود‪ ،‬رفتارهای‬ ‫به شدت فرد گرایانه ای نشان داده می شود که دقیقا در تضاد‬ ‫با اموزه های فرهنگی و دینی ما قرار دارد‪ .‬این رفتارها با تضاد‬ ‫عجیبی که با تلقی دینی و عرفی ما از پیکره واحد اجتماع در‬ ‫فرهنگ ایرانی ‪ -‬اسالمی وجود دارد‪ ،‬توانسته است شمایی‬ ‫دیگرگون و البته به غایت نابهنجار را از خود به جای بگذارد‪.‬‬ ‫برای درک این رفتار البته کافی است در رفتار های گوناگون‬ ‫شــهروندی ایرانیان دقت کنیم‪ .‬رفتارهایی کــه اگرچه گاه‬ ‫از شدت بی قاعدگی‪ ،‬فریاد بســیاری را در برداشته است اما‬ ‫باز گویی در روی همان پاشنه سابق می چرخد‪.‬‬ ‫در ترســیم مختصات این نوع رفتار یکی از مهمترین‬ ‫مشخصه هاتوجهافرادبهمنفعتانیرفتارشانو بی توجهیبه‬ ‫منافع دیگران از سویی و منافع اجتماعی از طرف دیگر است‪.‬‬ ‫اینمشخصهانگاهکهباویژگیدیگریچونعدمدور اندیشی‬ ‫و واقع بینی نسبت به نتیجه رفتار اجتماعی مان و همین طور‬ ‫رواج نوعی بی تفاوتی نسبت به اکنون و اینده رفتارمان همراه‬ ‫می شود‪ ،‬گویی مختصات یک نابهنجاری گسترده رفتاری را‬ ‫ ترسیممی کند‪.‬یکیازمشهور تریننمونه هایاینناهنجاری‬ ‫رفتاری در کشورمان‪ ،‬فرهنگ رانندگی و رفتار ما در این حوزه‬ ‫است‪ .‬این نمونه اخیر متاســفانه دیگر تبدیل به یک ویژگی‬ ‫فرهنگی ما نیز شده است‪ .‬به طوری که گفته می شود‪ ،‬کمتر‬ ‫خارجی و بیگانه ای است که با ورود به کالنشهرهای ایران و‬ ‫اقامت در این شــهرها این ویژگی فراموش ناشدنی ایرانی را‬ ‫مورد اشاره قرار ندهد‪.‬‬ ‫نمونه اخیــر دیگــری از این رفتــار که البتــه در حوزه‬ ‫اقتصــادی می تــوان ان را مشــاهده کــرد‪ ،‬رفتــار تعاملی‬ ‫شــهروندان و افراد جامعه در زنجیره داد و ستد اقتصادی با‬ ‫یکدیگراست‪.‬رفتاریکهالبتهباهمانمشخصاتپیش گفته‬ ‫از انجا که منفعت مادی در ان حرف نخست را می زند‪ ،‬صورت‬ ‫مبالغه امیز تری از نابهنجاری را نشــان می دهد‪ .‬نمونه اخیر‬ ‫قابل مشاهده این موضوع در بزنگاه های مختلف اقتصادی‬ ‫در ســال های اخیر به وضوح قابل مشــاهده اســت‪ .‬شاید‬ ‫نمونه ســهمیه بندی ســوخت و حاال تک نرخی شدن بنزین‬ ‫مثال ملموس مناسبی برای نمایاندن این رفتار فرد گرایانه‪،‬‬ ‫جامعه گریز و نابهنجار باشد‪ .‬زنجیره ای از گرانی های بدون‬ ‫علت و کشیده شــدن تورم به ســطوح مختلف اقتصاد خرد‬ ‫تنها به خاطر مثــا ‪ 300‬تومان افزایش قیمت ســوخت در‬ ‫سال های گذشــته بارزترین این نشانه اســت‪ .‬در این میان‬ ‫اگرچه نباید ضعف نهاد های مدیریتــی و نظارتی اقتصادی‬ ‫را نادیده گرفت اما انچه اصل مســلم اســت توجه به بافتار‬ ‫فرهنگی جامعه و همدلی و همگرایی مفقود شده ای است که‬ ‫می توانست در ســطوح مختلف اجتماع وجود داشته باشد‪،‬‬ ‫رفتاری و موضعی که قطعا می توانســت پیشــاروی بسیاری‬ ‫از معضالت اقتصــادی قرار بگیرد‪ .‬فرجام ســخن اینکه در‬ ‫جامعه ای که حتی شایعه گرانی مثال ‪ 100‬تومانی یک کاال‬ ‫می تواند صف های کیلومتری از افراد غیر نیازمند به ان کاال‬ ‫درســت کند‪ ،‬توجه به نیازهای انی دیگر افــراد جامعه به ان‬ ‫کاال‪ ،‬نشان ندادن تقاضای کاذب به بازار برای بهبود وضعیت‬ ‫عرضه و چیزهایی از این دست شاید یک تصور طنز به حساب‬ ‫بیاید‪ .‬در این میان البته در یک چرخه معیوب ما تنها اگرچه‬ ‫بر حسب منافع انی و شخصی خود رفتار می کنیم اما در اصل‬ ‫این خود ما هستیم که همیشه متضرریم‪ .‬بار دیگر به حکایت‬ ‫پیشانی نوشت این نوشتار بازمی گردم و البته دلم می سوزد به‬ ‫حال کسانی که از پس این همه امدن و رفتن با مشک های‬ ‫خالی‪ ،‬خودشان مانده اند و حوض خالی شان‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫در ترکیه و ساماندهی امکانات تسلیحاتی و نظامی امریکا‬ ‫در برخــی کشــورهای عربــی‪ ،‬جملگی با هدف اســتحاله‬ ‫«ایران اسالمی» در خاورمیانه صورت گرفته است‪ .‬پس از‬ ‫سرکار امدن باراک اوباما در ایاالت متحده امریکا و به رغم‬ ‫وعده های فریبنده ای که حتی برخی افراد را در داخل کشور‬ ‫در مســیر مواجهه با دشــمن واقعی ملت ایران تا حدودی‬ ‫سست کرد‪ ،‬واشنگتن تقابل خود با تهران را در عمل تشدید‬ ‫کرد‪ .‬این تقابل در دوره اول حضور اوباما در کاخ ســفید در‬ ‫حوزه جنگ نرم و در دور دوم حضور وی در قالب بسط دادن‬ ‫منازعات خطرناک نظامی و تهدیــدات امنیتی در محدوده‬ ‫جغرافیایی جهان اســام و خاورمیانه ظهــور و بروز یافت‪.‬‬ ‫تاسیس داعش از سوی ایاالت متحده امریکا و متحدانش‬ ‫یکی از این موارد بود‪.‬‬ ‫در چنین شــرایطی مســلما اتخاذ «سیاست خارجی‬ ‫تدافعــی» حکم پادزهــر و گشــاینده موانــع بین المللی را‬ ‫برای تهران ندارد‪ .‬نتایج اسفناک معامله برخی کشورهای‬ ‫مســلمان بــا امریکا‪ ،‬نشــان می دهد کــه نرمــش در برابر‬ ‫غرب ماحصلی جز «ســکون» و قرار گرفتن در «نقطه ای‬ ‫نامطلوب» نــدارد‪ .‬این در حالی اســت کــه ماهیت ایران‬ ‫اسالمی پویاســت والزمه تداوم این پویایی اتخاذ سیاست‬ ‫خارجی تهاجمی در مقابل نقض کنندگان حقوق ملت ایران‬ ‫در طول دهه هــای اخیر اســت‪ .‬در چنین شــرایطی حتی‬ ‫در میدان مذاکرات هســته ای با غرب‪ ،‬تنها در ســایه یک‬ ‫اســتراتژی پویا به نام «مدیریت رفتار دشــمن» باید عمل‬ ‫کرد‪ .‬هر اســتراتژی و قالبی که در ان «دشمن شناسی» ما‬ ‫خدشه دار شــود یا تصویری وارونه و غیر واقعی از دشمنان‬ ‫قسم خورده نظا م ترسیم کنیم‪ ،‬در نهایت محکوم به شکست‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫نکته بســیار مهــم دیگری کــه در فرمایشــات اخیر‬ ‫مقام معظم رهبری در خصوص مذاکرات هسته ای نیز مورد‬ ‫اشاره قرار گرفت‪ ،‬به اســتیصال و احســاس نیاز دشمنان‬ ‫انقالب بــه ایران باز می گــردد‪ .‬این احســاس نیاز مرهون‬ ‫قدرت جمهوری اسالمی ایران در ســایه رصد هوشمندانه‬ ‫رفتار دشمنان و شناخت عمیق انهاست‪ .‬به عبارت بهتر این‬ ‫«احساس نیاز» متاثر از واقعیاتی است که در منطقه و نظام‬ ‫بین الملل رخ می دهد‪.‬‬ ‫به عنوان مثــال‪ ،‬انچه ایاالت متحــده امریکا و دیگر‬ ‫اعضای ‪ 5+1‬را پای میز مذاکرات هسته ای نشانده و انها را‬ ‫وادار به دادن امتیازاتی به کشورمان ساخته است «ناتوانی‬ ‫انها در مواجهه با ایران قدرتمند» اســت‪ .‬در جریان حادثه‬ ‫طبس‪ ،‬جنگ هشــت ســاله تحمیلی علیه ایــران‪ ،‬اعمال‬ ‫تحریم های اقتصادی‪ ،‬حوادث مربوط به فتنه سال ‪1388‬‬ ‫و‪ ...‬ایاالت متحده امریکا نهایــت تالش و توان خود را در‬ ‫مسیر تقابل ســخت و نرم با جمهوری اسالمی ایران به کار‬ ‫برد و در نهایت به نقطه استیصال رسید‪ ،‬یعنی درست جایی‬ ‫که استراتژیست های ارشــد امریکایی اقرار کردند که تنها‬ ‫راه پیشروی واشــنگتن‪ ،‬اموختن قواعد همزیستی با ایران‬ ‫قدرتمند است‪.‬‬ ‫در خصوص مسائل جاری در منطقه و حضور گروه ها‬ ‫و جریان های تکفیری نیز مقام معظم رهبری تاکید موثر و‬ ‫مستقیمی بر رصد هوشمندانه میدان نبرد در منطقه دارند‪.‬‬ ‫به عنوان مثــال معظم له در توصیف پدیــده داعش اذهان‬ ‫را توجــه مصدری می نماید کــه گروه های تکفیــری متاثر‬ ‫و به وجود امده از ان می باشــند‪ .‬چندی پیــش رهبر معظم‬ ‫انقالب اســامی در دیــدار امیر کویــت با اشــاره به خطر‬ ‫گروه های تکفیری در منطقه‪ ،‬تاکید فرمودند‪:‬‬ ‫«متاسفانه برخی کشــورهای منطقه متوجه خطری‬ ‫کــه گروه هــای تکفیــری در اینده بــرای خود انهــا ایجاد‬ ‫خواهند کرد‪ ،‬نیســتند و همچنــان در حال حمایــت از این‬ ‫گروه ها هستند‪ .‬برخی کشورهای منطقه اکنون با کمک به‬ ‫گروه های تکفیری‪ ،‬از کشتار و جنایات انها در سوریه و برخی‬ ‫کشورهای دیگر حمایت می کنند اما در اینده نه چندان دور‪،‬‬ ‫این گروه ها بالی جــان همان کشــورهای حامی خواهند‬ ‫شــد و در نهایت مجبور خواهند بود که با هزینه زیاد‪ ،‬انها را‬ ‫از بین ببرند‪».‬‬ ‫بنابراین‪ ،‬پیرو رصد هوشــمندانه رهبر معظم انقالب‪،‬‬ ‫«داعش» یک جریان نیســت‪ ،‬بلکه جزئی از یک نقشــه‬ ‫اســت‪ .‬این موضوع باید در رصد امنیتی اوضاع منطقه نیز‬ ‫در نظر گرفته شود‪« .‬داعش» هم اکنون یک متغیر امنیتی‬ ‫مستقل محسوب نمی شود‪ ،‬بلکه متغیری وابسته به غرب و‬ ‫ارتجاع عرب است‪ .‬از این رو در ریشه یابی امنیتی تحرکات‬ ‫داعش باید روی مصادر اصلی و حامیان واقعی ان متمرکز‬ ‫شــد و تمرکز بر «صحنه عملیات میدانی در جنگ» ما را از‬ ‫«رصد جامع میدان نبرد واقعی» دور نکند‪.‬‬ ‫مقام معظــم رهبری در ســال ‪ 1392‬و قبــل از اینکه‬ ‫تحرکات داعش و گروه های تکفیری تا این اندازه در عراق‬ ‫تشدید شود‪ ،‬در این خصوص هشداری جدی دادند‪ .‬ایشان‬ ‫تاکید فرمودند‪:‬‬ ‫« یکی از خطرناک ترین چیزهایی که نهضت بیداری‬ ‫اســامی را تهدید می کنــد‪ ،‬اختالف افکنــی و تبدیل این‬ ‫نهضت ها به معارضه های خونین فرقه ای مذهبی و قومی و‬ ‫م ّلی اســت‪ .‬این توطئه هم اکنون از ســوی سرویس های‬ ‫جاسوســی غرب و صهیونیســم‪ ،‬با کمک دالرهای نفتی و‬ ‫سیاستمداران خودفروخته‪ ،‬از شرق اسیا تا شمال افریقا و‬ ‫به ویژه در منطقه عربی‪ ،‬با جد و اهتمام دنبال می شود و پولی‬ ‫که می توانســت در خدمت بهروزی خلق خدا باشــد‪ ،‬خرج‬ ‫تهدید و تکفیر و ترور و بمبگذاری و ریختن خون مسلمانان‬ ‫و برافروختن اتش کینه های درازمدت می گردد‪.‬‬ ‫انها که قــدرت یکپارچه اســامی را مانع هدف های‬ ‫خبیث خود می دانند‪ ،‬دامن زدن به اختالف ها در درون امت‬ ‫اسالمی را اسانترین راه برای مقصود شیطانی خود یافته اند‬ ‫و تفاوت های نظری در فقــه و کالم و تاریخ و حدیث را ‪ -‬که‬ ‫طبیعی و اجتناب ناپذیر است ‪ -‬دستاویز تکفیر و خونریزی و‬ ‫فتنه و فساد ساخته اند‪».‬‬ ‫معظم لــه در ســخنرانی ســال گذشــته خــود نیــز‬ ‫در مراســم ســالروز رحلت امــام خمینــی (ره) فعال کردن‬ ‫«گروه های تروریستی» را از دیگر روش های امریکا برای‬ ‫مقابله با کشورهایی برشمردند که حاضر نیستند زیر بار زور‬ ‫امریکا بروند‪.‬‬ ‫‪23‬‬ ‫شناسنامهامریکایی‪،‬حقمسلمفرزندانماست!‬ ‫پیرو سفر پیش از زایمان مهناز افشار به امریکا‬ ‫احسان رستگار‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫این مطلب بر اســاس خبری نگاشــته شــده که‬ ‫حکایت از سفر مهناز افشار به امریکا دارد‪ .‬امیدواریم‬ ‫این خبر نادرست باشد ولی به هر حال این مطلب فارغ از‬ ‫اشخاص به نقد یک پدیده اجتماعی می پردازد‪.‬‬ ‫دغدغه این نگاره‪ ،‬تعیین تکلیف برای بازیگران یا هیچ‬ ‫یک از مشاهیر هیچ یک از صنوف نیست‪ .‬مطابق با قوانین‬ ‫جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬اینکه زن و شوهری تصمیم بگیرند‬ ‫فرزندشان را در کدام کشور به دنیا اورند‪ ،‬مساله ای شخصی‬ ‫و خصوصی است و قانونا و شرعا نمی توان انها را از این چنین‬ ‫اقداماتی منع کرد‪ ،‬اما دغدغه این یادداشت قطعا این است‬ ‫که ایا عقال و متناسب به مطلوبیات اخالقی اسالمی ‪ -‬ایرانی‪،‬‬ ‫این عمل درســت اســت یا غلط‪.‬روزهای پایانی اردیبهشت‬ ‫امسال‪ ،‬خبری منتشر شد به شــرح زیر‪« :‬مهناز افشار مدتی‬ ‫است از کشــور خارج شــده تا ماه های اخر بارداری اش را در‬ ‫خارج از ایران بگذراند‪».‬در ابتدا شــاید این نوع جمالت به‬ ‫ذهن برسند که «خب به ما چه!» یا «رفته که رفته» یا «خوش‬ ‫به حالش که رفته» یا «کاش ما هم پول داشتیم و می رفتیم»‬ ‫وامثالهم‪.‬به عنوانیکتصمیمشخصیدلیلینداردکهمابه‬ ‫اصطالح اسالمی‪ ،‬تجسس کنیم در امور زندگی دیگران‪ ،‬اما‬ ‫وقتی این خبر به صورت خودخواسته و سفارشی در رسانه های‬ ‫مختلف منتشر می شــود و با در نظر گرفتن این نکته که اگر‬ ‫خانم مهناز افشار نمی خواست‪ ،‬طبیعتا کسی از رفتن وی یا‬ ‫ال اقل از نیتش باخبر نمی شــد‪ ،‬این دغدغه پیش می اید که‬ ‫رسانه ای شــدن این نوع تصمیمات شخصی و خصوصی‪،‬‬ ‫ال اقــل از وجه فرهنگ ســازی (نه حقوقی و قانونــی) از بعد‬ ‫شخصی فراتر رفته و می تواند در نگاه جوانان و پدر و مادرهای‬ ‫اینده ایــران‪ ،‬تاثیرات نامطلوب انکار ناپذیــری بگذارد‪ .‬این‬ ‫اولین بار نیســت که بازیگری تصمیم به سفر به کشورهای‬ ‫اروپایی و امریکا پیش از زایمان می گیرد؛ خانم شیال خداداد‬ ‫نیز پیش از ایــن برای وضع حمــل به خارج ســفر کرده بود‬ ‫تا بتواند برای پســرش سامیار شناســنامه غیر ایرانی بگیرد‪.‬‬ ‫بازیگران و سینماگران‪ ،‬امروزه در اقصی نقاط جهان و اتفاقا ‬ ‫در همان امریکا‪ ،‬نه تنها یک هنرمند هســتند‪ ،‬بلکه سفرای‬ ‫فرهنگی و حتی سیاسی محسوب می شــوند که دولت های‬ ‫متبوعه انان‪ ،‬با بهره گیری از شهرت و محبوبیت سینماگران‪،‬‬ ‫از انها در راســتای تبلیغ و تبیین فرهنگ‪ ،‬سیاســت‪ ،‬سبک‬ ‫زندگی و نیز اهداف ملی گرایانه شان در افکار عمومی سراسر‬ ‫جهان‪ ،‬از هیچ حسن استفاده یا بعضا سوءاستفاده ای دریغ‬ ‫نمی کنند‪ .‬در کشور ما نیز بسیاری از سینماگران و هنرمندان‪،‬‬ ‫پا را از فعالیت های اجتماعی و غیر سینمایی در داخل کشور‬ ‫فراتر نهاده و در ســطح جهانی و بین الملل‪ ،‬بــا عناوین و در‬ ‫ســطوح مختلف‪ ،‬اقدام به فعالیت های ا جتماعی‪ ،‬فرهنگی‬ ‫و بشردوستانه می کنند‪ .‬بسیاری از بازیگران مرد و زن ایران‪،‬‬ ‫برای مثال امروزه ســفرای صلح ســازمان ملل و نیز یونسکو‬ ‫هستند و در این فضا بســیاری از دغدغه هایشــان را مرتفع‬ ‫می سازند‪ .‬اگرچه این نوع فعالیت ها نیز می تواند در مواردی‬ ‫و در شرایطی بیشتر یک ژست و در باطن غلط ارزیابی شوند‪،‬‬ ‫ولی در مواردی قابل دفاع و قابل توجیه هستند و می توانند به‬ ‫جای خدمت ایرانی ها به خارجی ها‪ ،‬به عنوان خدمت ایرانی ها‬ ‫به ایرانی ها نیز مورد استفاده قرار گیرند‪ .‬حال تصور کنید که‬ ‫یک بازیگر ایرانی‪ ،‬بشود سفیر مهاجرت! ان هم مهاجرت به‬ ‫امریکا! قطع به یقین این عمل اگرچه خالف قانون نیســت‬ ‫ولی قطعا خالف منافع ملی و خالف امید به زندگی در ایران و‬ ‫اصالح و ترویج سبک زندگی اسالمی ‪-‬ایرانی به شمار می رود‪.‬‬ ‫حال سوالی که پیش می اید این است که ایا بازیگران قانونا یا‬ ‫شرعا یا عقال یا عرفا موظفند که سبک زندگی اسالمی‪ -‬ایرانی‬ ‫را ترویج دهند؟ به عقیده نگارنده قطعا پاسخ منفی است‪ .‬خیر؛‬ ‫کسی موظف نیست‪ ،‬ولی طبیعتا هنرمندان هر کشوری سعی‬ ‫در اصالح اوضاع مردم خودشــان و الگوسازی های زیستی‬ ‫قابل استفاده در داخل برای مردم کشورشان دارند‪.‬‬ ‫با لحاظ کردن این نکته غیرقابل اغماض که پزشکی‬ ‫ایران در برخی رشته ها در دنیا زبانزد است‪ ،‬این نکته که شاید‬ ‫مثال فالن بازیگر به خارج رفته تــا در انجا زایمان بدون درد‬ ‫کند هم تقریبا قوت خود را از دســت می دهــد؛ پس معقول‬ ‫است اگر حدس قوی را در ســفر مهناز افشار‪ ،‬صرف گرفتن‬ ‫شناســنامه امریکایی بــرای فرزندش در نظــر بگیریم و این‬ ‫تهمتیا برچسب محسوبنمی شود‪،‬بلکهیکحدسقویو‬ ‫معقول است‪ .‬سوال حیاتی که در اینجا پیش می اید این است‬ ‫که مسیر حرکت بازیگران ما متناسب با ارزش ها‪ ،‬ارمان ها‪،‬‬ ‫افکار و عقاید ایرانی ها‪ ،‬چه وضعیتی دارد و نیز ایا مسئوالن‬ ‫موظفند در رابطه به چنین فعالیت هایی که قطعا فعالیت علیه‬ ‫نظام یا علیه منافع ملی محســوب نمی شــود اما در راستای‬ ‫فعالیت تبلیغی بــه نفع دشــمن درجه یک ما امریکاســت‪،‬‬ ‫سیاست گذاری هایی انجام بدهند یا خیر؟‬ ‫به نظر می رســد اگــر بناســت بازیگــری در چارچوب‬ ‫صد او ســیما و نیز ســینمای جمهوری اســامی ایران رشد‬ ‫کند و بعد در جهت فرهنگ ســازی و الگو ســازی ضد ایرانی‬ ‫گام بردارد‪ ،‬باید مدیــران فرهنگی و نیز سیاســت گذاران و‬ ‫نمایندگان مجلس‪ ،‬بی تفاوت ننشــینند‪ ،‬چون این به معنای‬ ‫هدر رفت بیت المال و استفاده از ظرفیت های عمومی و ملی‪،‬‬ ‫علیه فرهنگ سازی ملی محسوب می شــود‪ .‬البته اینکه به‬ ‫دالیل چنین رفتارهایی مثال وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی‬ ‫تصمیم بگیرد تا فالن بازیگر را ممنوع الفعالیت کند‪ ،‬به نظر‬ ‫مدیریت هوشمندانه ای به حساب نمی اید‪ ،‬ولی خطا به نظر‬ ‫نمی رسد که با در نظر گرفتن برخی استثنائات مانند امریکا‪،‬‬ ‫وزارت امور خارجه جمهوری اسالمی ایران هم در نظر بگیرد‬ ‫که ایا عقال موظف است که شخصی که به اختیار والدینش‬ ‫پیش از تولد‪ ،‬ایران را به مقصد امریکا ترک کرده و بر اساس‬ ‫قوانین امریکا‪ ،‬اگر جنگی رخ دهد باید طرف امریکا بایستد و‬ ‫یک امریکایی اصالتا ایرانی به شمار می رود‪ ،‬به چه دلیل باید‬ ‫از امتیاز شناســنامه ایرانی برخوردار شود؟ اگر هم شناسنامه‬ ‫ایرانی برای وی صادر می شود‪ ،‬طبیعتا به دلیل تابعیت اولیه‬ ‫امریکایی‪ ،‬باید از تصدیگــری در مناصب حکومتی محروم‬ ‫شود و این تصمیم اصال ظالمانه محسوب نمی شود‪.‬‬ ‫فــارغ از نکات فوق‪ ،‬ایا جز این اســت کــه این جنس‬ ‫ن ایرانی به امریکا برای‬ ‫رفتارها و ســفر پیش از زایمان والدی ‬ ‫اینکه فرزندشان از موهبت (!!! ) شناسنامه امریکایی برخوردار‬ ‫شود‪ ،‬به معنای تحقیر شناسنامه و هویت ایرانی و یک عمل‬ ‫ضد ایرانی اســت؟ ایا این بدان معنا نیســت که ایران حتی‬ ‫ارزش این را ندارد که در ان متولد شویم و اگر در خاک دشمن‬ ‫ایران هم متولد شویم‪ ،‬بهتر از ان است که در این کشور دیده‬ ‫خودمان به جهان بگشاییم ؟ ایا به این معنا نیست که اگر در‬ ‫ایران متولد شویم‪ ،‬امریکا را از دســت می دهیم ولی اگر در‬ ‫امریکا متولد شویم‪ ،‬ایران مثل یک جنس درجه دوم! همواره‬ ‫سهل الوصول اســت؟ الغرض‪ ،‬پس منطقی است که چنین‬ ‫رفتاری که موجبات تحقیر عمومــی و ملی را ایجاد می کند‪،‬‬ ‫با تبعاتی حقوقی برای ان فرزند همراه شــود تا بدین وســیله‬ ‫والدیــن از چنین تصمیمی منصرف شــون د یــا اگر منصرف‬ ‫نشــدند‪ ،‬بدانند که با این تصمیم‪ ،‬فرزند امریکایی شــان که‬ ‫شناسنامه ایرانی هم دارد‪ ،‬حق اشتغال در مناصب حاکمیتی‬ ‫در جمهوری اسالمی ایران را ندارد‪ .‬این سیاست گذاری در‬ ‫راستای جریمه ان فرزند (که در تولدش در امریکا تقصیری‬ ‫هم نداشــته و والدینش تصمیم گیرنده بوده اند) یا مجازات‬ ‫والدین او پیشنهاد نمی شود‪ ،‬بلکه در راستای افزایش حس‬ ‫عزت عمومی و هویت ملی توصیه می شــود‪ .‬حتی می شود‬ ‫شرطی را پیشنهاد کرد که برای جلوگیری از ظلم به فرزندی‬ ‫که خود تصمیم نگرفته کــه در امریکا متولد شــود‪ ،‬وی در‬ ‫صورت انصراف از تابعیــت امریکایی اش (به هر طریقی که‬ ‫قانونا متصور اســت)‪ ،‬بتواند از امتیازات شهروندان عادی و‬ ‫غیر امریکایی نیز بهره مند شود‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫سبحان من یمیت و یحیی‬ ‫گفت وگوی من با اسمان درباره ‪« 175‬مرد»‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫یــک هفته اســت زل کــه می زنم بــه اســمان‪ ،‬دلم‬ ‫می گیرد‪ .‬فهمیده ام اسمان‪ ،‬ســر بزرگی داشته؛ یک راز و‬ ‫این همه ســال خاموشی‪ .‬این اســمان ان قدر حرف نزد تا‬ ‫زمین خودش دهان باز کرد و همه مگوها را گفت‪.‬‬ ‫گفت ماجرای یک شب لعنتی را‪.‬‬ ‫زل که می زنم به اسمان‪ ،‬دلم می گیرد‪ .‬فهمیده ام و از‬ ‫وقتی فهمیده ام بلوایی عجیب در دلم برپا شده؛ چه شورشی‪.‬‬ ‫هزار بار با خودم شمرده ام؛ یک جفت‪ ،‬دو جفت‪ ،‬سه‬ ‫جفت‪ ،‬اما هنوز که هنوز اســت این شــماره به اخر نرسیده‬ ‫است‪ .‬به نزدیکی های نیمه شمارش که می رسم یاد خیلی‬ ‫چیزها می افتم؛ غرق می شوم و هر بار می گویم این بار هم‬ ‫نشد تعداد دســتانی را که از پشــت برای زنده به گور شدن‬ ‫جفت شده‪ ،‬بسته شده بودند تا اخر بشمارم؛ تا ‪.175‬‬ ‫عجب دلــی دارد این اســمان‪ ،‬پس این همه ســر و‬ ‫صدایی که داشت در همه این سال ها‪ ،‬این همه بارش های‬ ‫تند و سیل اسا همه از فشار این سر نگفته بود‪.‬‬ ‫سبحان من یمیت و یحیی؛ اما اخر چرا با ما؟‬ ‫سکانس به سکانس که نه‪ ،‬پالن به پالن مرور کرده ام‬ ‫ماجرای ان شب لعنتی را؛ با همه سناریوهایی که می توان‬ ‫نوشت از زاویه قسی ترین ها!‬ ‫زل که می زنم به اسمان‪ ،‬یعنی همان جا که «ال اله اال‬ ‫هو الذی اخذالعهد فی الست» هست سراغ یکی از قسی ها‬ ‫را می خواهم‪.‬‬ ‫فقط برای کامل کردن یک داســتان ســر به مهر‪ .‬نه‬ ‫برای تالفی‪ ،‬نه قصاص! ان شــب در ان چــال عمیق چه‬ ‫رخ داده اســت؟ این را فقط خــدا می داند و اســمان و ان‬ ‫عفلقی ها!‬ ‫من فقط دلم برای ان شب شور می زند؛ همین!‬ ‫نه برای ان مردها‪ ،‬نه برای ان دســت های بســته با‬ ‫چشمان کامال باز؛ دلم برای ان شب شور می زند!‬ ‫من فقط یک سناریو می خواهم‪ ،‬نزدیک به حقیقت‪،‬‬ ‫درست مثل فاجعه‪ ،‬مثل ان شب‪.‬‬ ‫چــرا کســی چیــزی نمی گوید‪ ،‬چــرا کســی چیزی‬ ‫نمی داند؟! چرا فقط زمین امانتش را پس داده اســت؛ ان‬ ‫هم فقط برای چند روز!‬ ‫« ُق ْل ِان ت ُْخ ُفو ْا ما ِفــی صدُ و ِرکم َ‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ُب‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ــدُ‬ ‫یع َل ْمهُ ال ّلهُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ ْ ْ‬ ‫‪1‬‬ ‫الس َما َو ِ‬ ‫االر ِ‬ ‫ض»‬ ‫َو ْ‬ ‫ات َو َما ِفی ْ‬ ‫یع َل ُم َما ِفی َّ‬ ‫«اســمان»‪« ،‬اسمان»‪« ،‬اســمان» تو چرا سکوت‬ ‫کرده ای؟ البد برای من این ایه شــریفه را می خوانی؛ « ِاذا‬ ‫ض ِز ْلزا َلها َو َاخْ ر َج ِت ْ َ‬ ‫ُز ْل ِز َل ِت ْ َ‬ ‫ض َاثْقا َلها َو َ‬ ‫قال ْ ِ‬ ‫ال ْر ُ‬ ‫ال ْر ُ‬ ‫ْسان‬ ‫الن ُ‬ ‫َ‬ ‫ما َلهــا یوم ِئ ٍذ ت َُحــدِّ ُث َ‬ ‫خْ‬ ‫بارها ِب َا َّن َر َّبک َا ْوحــى‏ َلها»‪ 2‬و مرا‬ ‫ا‬ ‫َْ‬ ‫َ‬ ‫حواله می دهی به زمین‪ ،‬به همان که تا اینجای ان راز ســر‬ ‫به مهر را گفته است‪ .‬ســبحان الله! نگو‪ ،‬باز زبان به دهان‬ ‫بگیر!‬ ‫اصال‪ ،‬اسمان! من زل می زنم به تو‪ ،‬تو گوش کن به‬ ‫حرف های من‪ ،‬به داستان من‪ ،‬سناریوی خط به خط اغشته‬ ‫با خیال من!‬ ‫اسمان! من فکر می کنم‪ ،‬انجا تو بوده ای و خدا و ‪175‬‬ ‫مرد و یک دو جین قسی!‬ ‫زل که می زنم به اســمان؛ عکس هــا یکی یکی قاب‬ ‫می شــوند در خاطر خیال من‪ .‬چند دو جین مرد‪ ،‬ســبیل به‬ ‫سبیل کنار هم ایســتاده اند‪ .‬انگار نه انگار صف کشیده اند‬ ‫برای مرگ؛ تو گویی به «وصل نیکان» امده اند!‬ ‫با چشمان کامال باز‪ ،‬باز شدن دهان زمین را می بینند‪،‬‬ ‫اسماعیل شــده اند برای ابراهیم زمانه! رخ به رخ عفلقی ها‬ ‫به خط شده اند برای رفتن به مسلخ «یاران شتاب کنید که‬ ‫زمین نه جای ماندن که گذرگاه است‪ ،‬گذر از نفس به سوی‬ ‫رضوان حق‪ ،‬هیچ شــنیده ای که کســی در گذرگاه‪ ،‬رحل‬ ‫‪3‬‬ ‫اقامت بیفکند!؟»‬ ‫راهی چال که می شــوند‪ ،‬به زمین که می افتند‪ ،‬حاال‬ ‫زمان بســتن چشمانشــان فرا می رسد؛ نه با دســتمال نه با‬ ‫چشم بند با تلی از خاک‪.‬‬ ‫زمین دهان خود را می بندد‪ ،‬فرزندان زمانه را می بلعد‪.‬‬ ‫اخ! اسمان‪ ،‬حاال یادت امد‪ .‬به یاد اوردی چه سکوتی‬ ‫همه جا را فرا گرفته بود‪ ،‬دم سپیده دم؟!‬ ‫بخوان «قل اعــوذ برب الفلق»؛ بگو پنــاه مى‏برم به‬ ‫پروردگار سپیده دم!‬ ‫تمام شد‪ .‬همین! یک داستان چند خطی ساده‪.‬‬ ‫اسمان! حاال سبک شده ام‪ .‬تو به من نگفتی ان شب‬ ‫چه شد اما خط به خط ان سنایور را سکانس به سکانس که‬ ‫نه پالن به پالن برای خودم نوشته ام‪ .‬اصال چه نیازی به تو؛‬ ‫یر»‬ ‫هم خدا هست‪ ،‬هم نشانه هایش! « َوال َّلهُ ِب َما ت َْع َم ُل َ‬ ‫ون خَ ِب ٌ‬ ‫حاال با خیال راحت می توانم شماره را اغاز کنم؛ یک‬ ‫جفت دست بسته‪ ،‬دو جفت دست بسته و‪...‬‬ ‫انگشت اشاره را روی قلب هایمان بگذاریم و برای ان‬ ‫‪ 175‬مرد با هم بخوانیم‪ .‬فاتحه بخوانیم‪.‬‬ ‫***‬ ‫ای وای! اسمان چند روز است باز سر و صدا می کند‪،‬‬ ‫دلش پر شده‪ ،‬باران می بارد؛ رازهای دیگری دارد؟‬ ‫در این برهوت گمشدگی‪ ،‬زل که می زنم به اسمان دلم‬ ‫شور می زند؛ اینها سربازان اخر نبوده اند؟!‬ ‫(‪« )1‬بگو‪ :‬اگر انچه را در ســینه‏های شماســت‪ ،‬پنهان‬ ‫دارید یا اشکار کنید‪ ،‬خداوند ان را می‏داند‪ ،‬و (نیز) از انچه در‬ ‫اسمان ها و زمین است‪ ،‬اگاه می‏باشد»‬ ‫(‪ )2‬هنگامی که زمین بــا زلزله مخصوص خــود لرزانده‬ ‫شود‪ ،‬و زمین بارهایش را بیرون افکند‪ ،‬و ادمی گوید‪ ،‬ان را چه‬ ‫شده است‪ ،‬در ان روز زمین خبرهایش را باز گوید‪ .‬مسلما از ان‬ ‫روست که پروردگارت به ان الهام کرده است‪.‬‬ ‫(‪ )3‬شهید مرتضی اوینی‬ ‫سیاست‬ ‫روز واقعه‬ ‫زمــان زیادی بــه موعد پایــان مذاکــرات هســته ای باقی نمانــده و حاال‬ ‫تحلیل گران با رصد شرایط پیش رو به پیش بینی اتفاقات اینده و نوع مواجهه‬ ‫حسن روحانی با گزینه هایی که ممکن است پیرامون نتیجه مذاکرات پدید اید‬ ‫می پردازند‪ .‬در این پرونده این مساله را واکاوی کرده ایم‪.‬‬ ‫د وراهیپیش رویروحانی؛«مشارکت»با‬ ‫حاکمیتیا«تنهاشدن»باپروندههسته ای‬ ‫یکرئیسجمهور‪،‬یکتصمیم‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫فکر نمی کنم روحانی از خط قرمز‬ ‫نظامعبورکند‬ ‫‪26‬‬ ‫نظام را مقابل عمل انجام شده‬ ‫قرار دادن هزینه زیادی برای‬ ‫دولت دارد‬ ‫فیاضزاهد‬ ‫مهدی فضائلی‬ ‫دولت‬ ‫سعید اجورلو‬ ‫‪1‬‬ ‫سردبیر‬ ‫پایان سال دوم ریاســت جمهوری شاید سخت ترین‬ ‫دوران برای یک رئیس جمهور باشــد‪ .‬رئیس جمهور بعد از‬ ‫دو ســال کامال بــا واقعیت های بخش های مختلف اشــنا‬ ‫شــده‪ ،‬چالش های اقتصاد را دریافته‪ ،‬بــا محدودیت های‬ ‫ساختاری در تصمیم گیری به خوبی اشــنا شده‪ ،‬تقریبا یک‬ ‫سال از ماه عسلش پس از به قدرت امدن گذشته‪ ،‬مردم رفته‬ ‫رفته اماده قضاوت درباره علمکردش می شون د و نقاط ضعف‬ ‫برخی از همکارانش را دریافته و باید درباره ادامه همکاری‬ ‫با انها تصمیم گیری کند که این خــود می تواند اغاز چالش‬ ‫او با متحدان سیاسی و پارلمان و شاید رسانه ها باشد‪ .‬اغاز‬ ‫سال سوم ریاست جمهوری سخت ترین دوران است؛ گذر به‬ ‫مرحله تثبیت‪ .‬و برای حسن روحانی اغاز سال سوم سخت تر‬ ‫است چرا که عالوه بر اقتصاد‪ ،‬امنیت‪ ،‬جامعه و فرهنگ‪ ،‬او‬ ‫دو سال است که شــب و روز را در اندیشه پرونده هسته ای‬ ‫می گذراند‪ .‬پرونده ای که حل شــدنش وعده انتخاباتی او‬ ‫بود و حاال به ســرانجام نرسیدنش ممکن اســت به قیمت‬ ‫فرجام تلخ سیاســت ورزی او تمام شــود‪ .‬پایان ســال دوم‬ ‫ریاست جمهوری حسن روحانی شاید سخت تر از ان چیزی‬ ‫باشد که او فکر می کرد‪ .‬سخت تر از دوران ریاست جمهوری‬ ‫هاشمی‪ ،‬خاتمی و احمدی نژاد که این هر سه کمتر دغدغه‬ ‫بقا در قدرت داشتند‪.‬‬ ‫اکبر هاشمی رفسنجانی در ســال های پس از جنگ‪،‬‬ ‫دولتــی توســعه گرا شــکل داده بــود و بــا متحد ســاختن‬ ‫بوروکرات ها و تکنوکرات ها با ماموریت سازندگی به میدان‬ ‫تنها شــدن روحانی با پرونده هسته ای از سویی‬ ‫از تیم مذاکره کننده مشــروعیت زدایی می کند و‬ ‫از ســوی دیگر طرف غربی را به صرافت گرفتن‬ ‫امتیازبیشتر درپیشکافمیانحاکمیت–دولت‬ ‫می اندازد‪ ،‬درحالی که اتحاد دولت با حاکمیت هم‬ ‫راه را بــرای «توافق خوب» می گشــاید و هم در‬ ‫صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات روحانی را در‬ ‫مسیرحفظجایگاهشکمکمی کند‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫سیاست‬ ‫امده بود‪ .‬هنوز نه طبقه متوســط جدید در پی طبقه متوسط‬ ‫سنتی به میدان رقابت سیاسی پا گذاشته بود و نه طبقه پایین‬ ‫و کارگر فاصله خود با طبقات باال را باور می کرد‪ .‬جامعه هنوز‬ ‫دچار شکاف نشده بود و خبری از دو قطبی فقیر و غنی نبود‪.‬‬ ‫شــاید تنهــا صدایــی که شــنیده مــی شــد از ناحیه‬ ‫چپ اســامی بود که حول محور مجمع روحانیون مبارز در‬ ‫سطح قدرت و دفتر تحکیم وحدت در دانشگاه قابل ردیابی‬ ‫بود‪ .‬چپ گرایان مسلمان که دولت دوران جنگ را در دست‬ ‫داشتند‪ ،‬پس از گوشه گیری پایان دهه ‪ 60‬از ناحیه عدالت‬ ‫به نقد گفتمان توسعه اکبر هاشمی رفسنجانی می پرداختند‪.‬‬ ‫این گفتمان در نهایت در ســال‪ 72‬در غیــاب جناح چپ از‬ ‫ســوی احمد توکلی به عنوان چهره ای عدالتخواه در میان‬ ‫راستگرایان به مصاف رفسنجانی امد‪ .‬اما نه او مانند هاشمی‬ ‫ان چنان مشهور بود که کار سردار سازندگی را یکسره کند و‬ ‫نه گفتمان چپ ان چنان رونقی در جامعه داشت که جایگاه‬ ‫دولت وقت را تضعیف کند‪.‬‬ ‫داســتان محمد خاتمی اما جنس دیگری بود‪ .‬دولت‬ ‫او در پایان سال ‪ 78‬پوست اندازی کرده بود و رادیکال هایی‬ ‫مانند عبدالله نوری و مصطفی تــاج زاده را همراه نمی دید‪.‬‬ ‫واقعه کوی دانشــگاه را پشــت سرگذاشــته بود‪ ،‬مطالبات‬ ‫رادیکال را به چشــم در خیابان ها دیده بود و ترجیح می داد‬ ‫که از غلظت توسعه سیاسی بکاهد و به تکنوکراسی پناه برد تا‬ ‫راه بر توسعه اقتصادی بگشاید‪ .‬هرچه بود خاتمی همچنان‬ ‫از ارایش در سال ‪ 80‬مطمئن بود و رقیبی پیش رو نمی دید‪.‬‬ ‫اغاز ســال ســوم احمدی نژاد هم کم و بیش برای او‬ ‫مساعد بود‪ .‬حداقل یک دور از ســفرهای استانی اش تمام‬ ‫شده بود‪ .‬عشــق اش در دل طبقات پایین اجتماعی رسوخ‬ ‫کرده بود‪ .‬اعتماد کامل حاکمیت را در دســت داشــت و در‬ ‫نظر سنجی ها تصویر مطلوبی از دولتش پدیدار بود‪.‬‬ ‫اما داستان برای شیخ روحانی متفاوت است‪ .‬او پایه و‬ ‫اساس کمپین انتخاباتی و دولتش را برحل مساله هسته ای‬ ‫قرار داد جایی که می گفت‪« :‬هم سانتریفیوژ ها باید بچرخد‪،‬‬ ‫هم چرخ زندگی مردم»‪ ،‬می شــد ذهن پرزیدنت را خواند‪.‬‬ ‫اگر ســعید جلیلی و یارانش طور دیگری این شعار را تفسیر‬ ‫می کردند و مقاومــت را تنها راه چرخش همزمــان این دو‬ ‫چرخ می دانستند اما حســن روحانی برای مصالحه با غرب‬ ‫امده بود‪ .‬او به سرعتی باور نکردنی اما انبوهی از مخالفان‬ ‫را پیش رو دیــد؛ «دلواپســان» جماعتی کــه گرچه از یک‬ ‫جنس نبودند و از مخالف مذاکره تا موافق «توافق خوب»‬ ‫یعنی از «حجت االســام نبویان» تــا «مهدی محمدی»‬ ‫در میان شان دیده می شــد اما همگی در یک گزاره مشترک‬ ‫بودند؛ «غرب قابل اعتماد نیست»‪ .‬مخالف انچه روحانی‬ ‫می پنداشت و ظریف عمل می کرد‪ .‬چه انکه کلید مصالحه‬ ‫«اعتماد» اســت و برای روحانی توافق هسته ای «کلید»‬ ‫ماندن در قدرت‪.‬‬ ‫راه روحانــی و «دلواپســان» روز بــه روز از هــم دور‬ ‫می شد‪ .‬جدال بر سر روایت های متفاوت شکل گرفت‪ .‬یکی‬ ‫توافق «ژنو» و «لوزان» را پیروزی هســته ای می دانست‬ ‫و شکسته شدن ســاختار تحریم ها و دیگری باخت ایران و‬ ‫برد غرب‪ .‬از ژنو تا لوزان جدال دلواپس ‪ /‬دالور بر سیاســت‬ ‫ایران سایه انداخت‪ .‬حسن روحانی سعی کرد دلواپسان را‬ ‫در جامعه مساوی با «کاســبان تحریم» تفسیر کند و برخی‬ ‫از دلواپســان تفســیر مخالف فــن اوری هســته ای از تیم‬ ‫مذاکره کننده در سطح جامعه بسازند‪.‬‬ ‫پرونده مذاکرات دو سال پس از شروع دولت روحانی‬ ‫به شدت جناحی شده است ؛ ان چنان که توافق یا عدم توافق‬ ‫به منزله به حاشــیه رفتن یک گروه سیاســی معنا می شود‪.‬‬ ‫اکنون مذاکرات هســته ای برای گروه های سیاسی از ریل‬ ‫منافع ملی خارج شده و کامال به حاشــیه جناحی برده شده‬ ‫اســت‪ .‬حتی مواضع چهره هایــی مانند علــی الریجانی و‬ ‫علی اکبر والیتی هم نتوانســته از غلظت سیاسی شدن این‬ ‫پرونده بکاهد‪ .‬پرونده ای که هر قدر جناحی تر شود‪ ،‬فرجام‬ ‫ســخت تر و تلخ تری خواهد داشــت‪ ،‬چه برای شیخ حسن‬ ‫روحانی چه برای مخالفانش‪.‬‬ ‫در پایان سال دوم ریاســت جمهوری‪ ،‬روز شمار برای‬ ‫حسن روحانی اغاز شده‪ .‬روز شــماری که شاید بیش از هر‬ ‫چیزی به سرنوشت پرونده هســته ای وابسته است‪ .‬و انچه‬ ‫کار را بــرای او و دولتش ســخت تر می کنــد‪ ،‬تصمیم های‬ ‫اینده شیخ دیپلمات است و بهتر اگر بگوییم یک تصمیم از‬ ‫یک رئیس جمهور‪.‬‬ ‫امریکا برای دفاع از توافق هســته ای به دنبال مثلث‬ ‫برنامه هســته ای محدود برای ایران‪ ،‬بازگشــت پذیر بودن‬ ‫تحریم هــای اقتصــادی و بازرســی منظــم از تاسیســات‬ ‫هسته ای و نظامی در پایان مذاکرات است‪ .‬به نظر می رسد‬ ‫درباره ضلع اول مثلــث احتمال به تفاهم رســیدن ایران و‬ ‫‪ 5+1‬به ویژه امریکا بیشتر از هر زمان دیگری است‪ .‬درباره‬ ‫ضلع دوم هم به نظر می رسد نبرد دیپلماتیک همچنان ادامه‬ ‫داشته باشــد‪ .‬اما موضوع درباره ضلع سوم متفاوت است‪.‬‬ ‫نمی توان تردید داشت که توافق هسته ای مورد نظر امریکا‬ ‫باید توافقی باشــد که از پی ان بر نقش ایــران در تحوالت‬ ‫خاورمیانه تاثیر بگذارد‪ .‬به همین واســطه اســت که انها با‬ ‫اصرار بر ابعاد نظامی پروتکل الحاقی به دنبال ابتدا براورد‬ ‫اطالعاتی از ســطح امادگی ســخت افزاری ایران و سپس‬ ‫محدود کردن برنامه نظامی ایران به واسطه ربط دادن ان به‬ ‫برنامه هسته ای هستند‪ .‬به نظر بعد از مخالفت رهبر انقالب‬ ‫با بازرسی نظامی و بازجویی چهره های امنیتی – دانشگاهی‬ ‫مرتبــط با برنامه هســته ای محــل اصلی تمرکــز دو طرف‬ ‫مذاکره بر همین ضلع سوم متوقف می شود‪.‬‬ ‫در ایــن میان بــا اعالم موافقــت تیــم مذاکره کننده‬ ‫هســته ای با بازرســی نظامی مدیریت شــده طبق پروتکل‬ ‫الحاقی بــه پیچیدگی های موضوع افزوده می شــود و کار‬ ‫برای حسن روحانی سخت تر‪.‬‬ ‫از ســخنرانی او در تبریز می توان دو دریافت متفاوت‬ ‫داشــت ؛ او از ســویی تاکید کرد که اجازه هرگونه بازرســی‬ ‫نظامی را به طرف مقابــل نمی دهیم اما از ســوی دیگر به‬ ‫عادی بودن اجرای پروتکل الحاقی در حدود ‪ 120‬کشــور‬ ‫اشــاره کرد‪ .‬دو روایت متفاوت از یک ســخنرانی شاید اغاز‬ ‫انتخاب بین دو مسیر متفاوت از جانب اقای روحانی باشد‪.‬‬ ‫یک مسیر معطوف به سرانجام رساندن توافق با هر شرایطی‬ ‫با طرف ‪ 5+1‬است و مسیر دیگر تبدیل کردن توافق فعلی به‬ ‫«توافق خوب» و حتی بهتر است‪ .‬رفتن به مسیر اول‪ ،‬او را‬ ‫با پرونده هسته ای تنها می کند ‪ .‬توافق‪ ،‬از حمایت حاکمیت‬ ‫بی بهره می ماند و شــرایط اجــرا و حتی امضــای توافق به‬ ‫نظر غیرممکن می اید‪ .‬پس این گونه اســت که شــیخ باید‬ ‫«تنها شدن» با پرونده هسته ای را «خط قرمز» خود تعریف‬ ‫ کند نه نرســیدن به توافق را چراکه اتحاد شیخ با حاکمیت‬ ‫بر ســر «توافق خوب» غرب را از شکاف حاکمیت – دولت‬ ‫ناامید می کند و انها را با خواســته های تعدیل شــده به میز‬ ‫مذاکره می فرستد‪.‬‬ ‫تاکید تیــم مذاکره کننده بــه محدودیت های داخلی‬ ‫برای بازرســی و مصاحبه و تبدیل شــدن این محدودیت به‬ ‫قانون منع بازرسی نظامی و مصاحبه از جانب مجلس شاید‬ ‫منطقی ترین رفتار برای اتحاد مقابل طرف امریکایی باشد‪.‬‬ ‫تنها شدن روحانی با پرونده هسته ای از سویی از تیم‬ ‫مذاکره کننــده مشــروعیت زدایی می کند و از ســوی دیگر‬ ‫طرف غربی را به صرافت گرفتن امتیاز بیشتر در پی شکاف‬ ‫میان حاکمیت – دولت می اندازد‪ ،‬درحالی که اتحاد دولت‬ ‫با حاکمیت هم راه را برای «توافق خوب» می گشاید و هم‬ ‫در صورت به نتیجه نرســیدن مذاکرات روحانی را در مسیر‬ ‫حفظ جایگاهش کمک می کند‪ .‬قمار کردن بر ســر پرونده‬ ‫هسته ای عالوه بر خارج شدن از مســیر اعتدال بر غلظت‬ ‫جناحی شدن پرونده می افزاید و راه سیاست ورزی را بر دولت‬ ‫حســن روحانی می بندد و جاده ماندن در عرصه قدرت را بر‬ ‫او تنگ و دشــوار می کند‪ ،‬حال انکه اتحاد با حاکمیت یک‬ ‫استراتژی برد – برد است؛ اگر توافق صورت گیرد‪ ،‬مطمئنا‬ ‫«توافق خوب» مورد نظر حاکمیت صورت پذیرفته و روحانی‬ ‫به واسطه یک مجری خوب بودن مورد تقدیر حاکمیت قرار‬ ‫می گیرد و این فرصت را خواهــد یافت که «توافق خوب»‬ ‫را تبدیل به «گشایش اقتصادی» کند و اگر توافق صورت‬ ‫نگیرد‪ ،‬او همچنــان درون بازی حاکمیت قــرار دارد و این‬ ‫فرصت را می یابد که طرح دوم خود را ارائه کند و با تمرکز بر‬ ‫انضباط اقتصادی‪ ،‬شعارهای سیاست داخلی و فرهنگ یک‬ ‫قطب سیاست ایران باشد و در غیاب اصالح طلبان در سال‬ ‫‪ 96‬هم نمایندگی انان را در رقابت انتخاباتی به عهده گیرد‪.‬‬ ‫دو سال سرنوشت ساز ریاست جمهوری حسن روحانی‬ ‫در حال اغاز شدن است ؛ روزهایی همزمان با مشخص شدن‬ ‫سرنوشت پرونده هسته ای‪ .‬او در این روزها باید یک تصمیم‬ ‫بزرگ بگیرد‪ .‬اینکه حاضر اســت برای بقای دولتش تن به‬ ‫هرگونه توافقی بدهد یا اینکه ترجیح می دهد در مشارکت با‬ ‫حاکمیت پرونده هسته ای را جلو ببرد ‪.‬‬ ‫انتخــاب هــر مســیر‪ ،‬سرنوشــت متفاوتی بــرای او‬ ‫می ســازد ‪ .‬امیــدوارم تصمیم او مشــارکت بــا حاکمیت و‬ ‫استراتژی برد – برد باشد‪.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫موقعیتویژهاقایرئیس جمهور‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫‪2‬‬ ‫حســن روحانی در یک موقعیت فوق ویژه قرار گرفته‬ ‫است‪ .‬موعد سرنوشت فرا می رسد‪ ،‬عقربه های ساعت بدون‬ ‫هیچ درنگی می چرخند و او بهتر از هر کس دیگری برای روز‬ ‫واقعه لحظه شماری می کند‪.‬‬ ‫یک بوروکرات محافظه کار که در یک شرایط استثنایی‬ ‫رئیس جمهور ایران شده اکنون در وضعیتی ویژه قرار گرفته‬ ‫است‪ .‬ریســک بزرگ او در مرحله تعیین تکلیف است‪ .‬بهتر‬ ‫است شفاف و صریح بگوییم؛ همه نگاه ها به اقای پرزیدنت‬ ‫دوخته شده و اینکه او این چند هفته باقیمانده را چگونه سپری‬ ‫خواهد کرد‪ .‬یک هماوردی ســنگین در راه اســت و حســن‬ ‫روحانی باید تصمیمات مهمی بگیرد؛ تصمیماتی شاید برای‬ ‫اوضاع متفاوت‪.‬‬ ‫اگر بنا بر بررسی همه گزینه های پیش رو باشد می توان‬ ‫ماجرا را اینگونه صورت بندی کرد‪:‬‬ ‫‪ -1‬به رغم همــه جنجال های خبری توافق هســته ای‬ ‫ســرانجام در موعد مقرر با تبادل امتیاز از ســوی طرفین به‬ ‫سرانجام می رسد‬ ‫‪ -2‬دو طرف تمدید را به شکست ترجیح داده و همچنان‬ ‫در شرایط فریز در برابر فریز به سر خواهند برد‪.‬‬ ‫‪ -3‬به رغــم تمــام تالش های صــورت گرفتــه توافق‬ ‫هسته ای با شکست مواجه می شود‬ ‫این سه گانه البته کلی ترین صورت بندی از ان چیزی‬ ‫است که ممکن اســت رخ دهد‪ .‬بهترین حالت برای حسن‬ ‫روحانی این اســت که بتواند تالش های ‪ 18‬ماهه خود را به‬ ‫ثمر رسانده و به توافقی در موعد مقرر دست یابد‪ .‬اما در چنین‬ ‫حالتی ما با چه شرایطی مواجه خواهیم شد؟‬ ‫اولین نتیجه ان است که حسن روحانی می تواند اعالم‬ ‫کند به مهمترین وعده ای که در انتخابــات داده عمل کرده‬ ‫اســت‪ .‬او در چنین شــرایطی با دســتی پر ابتدا با انتخابات‬ ‫مجلس مواجه خواهد شــد و سپس به اســتقبال انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری دوازدهم خواهد رفت‪.‬‬ ‫کســانی که قرابت سیاســی خود با حســن روحانی را‬ ‫از انتخابات ‪ 92‬تا کنــون حفظ کرده انــد در صورت حصول‬ ‫چنین نتیجه ای می توانند دســت باال را در انتخابات مجلس‬ ‫داشــته باشــند‪ .‬به یک معنا تغییر ترکیب مجلس شــورای‬ ‫اسالمی در دوره دهم به نتیجه مذاکرات هسته ای به عنوان‬ ‫مولفه ای بســیار تاثیر گذار مرتبط اســت‪ .‬ایــن البته به ان‬ ‫معنا نیســت که اصالح طلبانی که از موتلفین حسن روحانی‬ ‫هستند لزوما اکثریت مجلس را به دســت اوردند‪ .‬چه اینکه‬ ‫انها اکنــون همچنان با عوارض اتفاقات ســال ‪ 88‬دســت‬ ‫و پنجه نــرم می کنند‪ .‬پــس همانگونه که تصمیم ســازان و‬ ‫تئوریسین هایشــان می گوینــد در بهترین حالــت امکانات‬ ‫تشکیلیکفراکسیوناقلیتقدرتمندازجانبانهادرصورت‬ ‫خوب بودن همه شــرایط و پیروزی در مذاکرات هســته ای‬ ‫متصور خواهد بــود‪ .‬انچه اما در چنین شــرایطی به صورت‬ ‫همزمان رخ خواهد داد حضور کم تر منتقدان و مخالفان او‬ ‫در مجلس بعدی خواهد بود‪ .‬به یک معنا در مجموع می توان‬ ‫پیش بینی کرد که مجلســی با تعداد اصالح طلبان بیشتر و‬ ‫اصولگرایان معتدل پرتعداد تشــکیل شود‪ .‬این برای حسن‬ ‫روحانی کار را بسیار اســان خواهد کرد‪ .‬او می تواند دوسال‬ ‫باقیمانده از دولتش را با ارامش بیشتری به پایان برده و شهد‬ ‫توافق هسته ای را با لذت بیشتری بنوشد‪ .‬اما در سطح دیگری‬ ‫از تحلیل سوال این است که ایا اگر توافق هسته ای حاصل‬ ‫شود (توافقی که حاکمیت عالی نظام با ان مخالفتی نداشته‬ ‫حسن روحانی کدام راه را برمی گزیند؟‬ ‫باشــد)ایا علم توافق نامطلوب توســط مخالفان روحانی بر‬ ‫دست گرفته شده و حسن روحانی باید جور انتقادهای تند و‬ ‫تیز را نیز بکشد؟‬ ‫پاسخ این سوال به احتمال زیاد منفی خواهد بود‪ .‬اگر‬ ‫چنین توافقی حاصل شــود لزوما نهادهــای مهم حاکمیتی‬ ‫ان را یک توافق و پیروزی صرفا دولتــی نخواهند نامید‪ .‬به‬ ‫دیگر سخن اینکه در چنین شرایطی حتما اعالم خواهد شد‬ ‫که این توافق ملی است که با نظر جمع حاکمان نظام پدید‬ ‫امده؛ پس در چنین شرایطی عجالتا توافق تند و تیز به نوعی‬ ‫مواجهه با حاکمیت تلقی شده و نوعی افراط به شمار خواهد‬ ‫رفت‪ .‬منتقدان حسن روحانی (غیر از طیفی که اندیشه های‬ ‫رادیکال تری دارند و همیشه تکلیف را بدون توجه به نتیجه‬ ‫دنبال کرده اند) حتما در چنین وضعیتی خود را قرار نمی دهند‪.‬‬ ‫از این منظر می توان گفت قاطبه اصولگرایان که بارها اعالم‬ ‫کرده اند با اصل توافق مخالف نیســتند در موضع افراطیون‬ ‫قرار نخواهند گرفــت‪ .‬این طبیعتا یک پیروزی در سیاســت‬ ‫داخلی برای حسن روحانی به شمار خواهد رفت‪.‬‬ ‫گمانه دیگر ان است که دو طرف به این نتیجه برسند‬ ‫که هنوز زمان چیدن میوه مذاکرات فرا نرسیده همانگونه که‬ ‫این حالت در ژنو و وین تجربه شده اســت‪ .‬شاید ساده ترین‬ ‫تحلیل در این وضعیت این باشــد که دو طرف بــار دیگر به‬ ‫یک تمدید رضایت خواهند داد‪ .‬اما تمدید با حســن روحانی‬ ‫چه خواهد کرد؟ به راحتی می توانیم پیش بینی کنیم که این‬ ‫گزینه اضطراری برای اقای رئیس جمهور است که شاید برای‬ ‫روز مبادا نیم نگاهی به ان داشته باشد‪ .‬مخالفین او در چنین‬ ‫وضعیتیپرشور تر ازگذشتهمیوه های دوران نقد و اعتراض به‬ ‫او را خواهند چید و چرا از ان برای انتخابات مجلس بیشترین‬ ‫بهره را نبرند؟ ســاده بگوییم دو قطبــی مصالحه‪ ،‬مقاومت‪،‬‬ ‫دوقطبیداغیدرانتخاباتاسفندایجادخواهدکردکهباتوجه‬ ‫به شــرایط پیچیده پیش بینی نتیجه انتخابات حتی به دلیل‬ ‫نداشتن این تحلیل که این رقابت تا چه حد با استقبال مردم‬ ‫مواجه می شود امکان پذیر نیست‪.‬‬ ‫حاال اگر نتیجــه چنین انتخاباتی تکــرار ترکیب فعلی‬ ‫مجلس باشد حسن روحانی حتما برای انتخابات ‪ 96‬ناامید تر‬ ‫از همیشه خواهد شد‪.‬‬ ‫تصمیم مهم‬ ‫اما مهم ترین گزینه ای که باید به بررســی ان پرداخت‬ ‫احتمال شکست مذاکرات اســت‪ .‬باتوجه به اهمیت مساله‬ ‫شــاید حتی بهتــر باشــد نگاهی صریح تــر داشــت از انچه‬ ‫ممکن اســت پدید اید‪ .‬واقعیت این است که حسن روحانی‬ ‫پیروزی اش را در انتخابات ریاست جمهوری مدیون شرایطی‬ ‫است که پیرامون چگونگی مواجهه با غرب به وجود امده بود‪.‬‬ ‫یک دو قطبی غیر منتظره که صحنه انتخابات را تغییر داد‪ .‬هر‬ ‫چه بود او پیروز ان رقابت شد اما رقیب با ان پیروزی کنج عزلت‬ ‫برنگزیدوحاالبهیکیازمهمترینطرف هایسیاستداخلی‬ ‫عباس عبدی معتقد اســت که براورد دولت روحانی در‬ ‫موردزمانبهنتیجهرسیدنمذاکراتاشتباهبود‬ ‫ایران در جایگاه گفتمانی قرار گرفته است‪.‬‬ ‫صریح تر بگوییم؛ اکنون رقیــب اصلی او در انتخابات‬ ‫حرف هــای مهمی می زند و ابایی هم نــدارد از اینکه با کنایه‬ ‫بگوید‪« :‬خرمشــهر را خدا ازاد کــرد نه کدخــدا»‪ .‬امروز در‬ ‫مجلس منتقدان و معترضان تند تر او بر سر وزیر خارجه اش‬ ‫فریاد می زنند و حتی تند ترین انها هراســی ندارد از اینکه بر‬ ‫سر مرد اول مذاکره کننده ایران فریاد بزند که «تو خائنی!»‬ ‫اکنون حسن روحانی در شرایطی بسیار ویژه قرار گرفته‬ ‫است‪ .‬شاید بتوان این شــرایط را اینگونه تفسیر کرد‪« :‬اول‬ ‫اینکه حاکمیت عالی نظام هیچ مخالفتــی با یک توافق که‬ ‫ویژگی های مناسبی داشــته باشــد ندارد‪ .‬نکته دیگر اینکه‬ ‫جابه جایی برخی خطوط قرمز که خواســته حســن روحانی‬ ‫برای باز شدن دست مذاکره کنندگان است تا حدودی با پاسخ‬ ‫مثبت و البته در مواردی با قاطعیت با پاسخ منفی مواجه شده‬ ‫است‪ .‬واقعیت این اســت که از ابتدای تشکیل کابینه زمان‬ ‫بسیاری از شخص اول کابینه صرف به ثمر رسیدن مذاکرات‬ ‫شــده اســت و این البته حتما از وقت‪ ،‬فرصت و زمینه توجه‬ ‫او به سایر حوزه ها کاسته اســت‪ .‬به یک معنا حسن روحانی‬ ‫می توانست با سرمایه گذاری روی محورهای دیگری یا دور‬ ‫دوم ریاست جمهوری اش را به جهت کسب رضایت مردمی‬ ‫گارانتی کند و یا اینکه در صورت یک دوره ای شدن خاطره ای‬ ‫بهتر را برای مردم به جای بگذارد‪ .‬این مهم می توانســت از‬ ‫رهگذر بهبود وضعیت مسکن‪ ،‬بیکاری‪ ،‬معاش و حتی برخی‬ ‫مباحث سیاست داخلی حاصل شود‪ .‬او اما ترجیح داد با کلید‬ ‫بزرگ تری که برچسب توافق هسته ای داشت قفل سیاست‬ ‫داخلیرابهنفعخودشبچرخاند‪.‬حسنروحانیسیاستمداری‬ ‫تیزهوش است و صفت محافظه کاری او موجب شده است‬ ‫که مانند محمــود احمدی نژاد چنــدان غیر قابل پیش بینی‬ ‫نباشد‪ .‬او اگر چه گاهی بسیار تند با معترضان برخورد می کند‬ ‫امــا در مواجهه با ســاخت حاکمیتی ایران به جهت ســابقه‬ ‫زیست سیاسی در ان محتاط عمل می کند‪ .‬این اما نمی تواند‬ ‫تضمینی باشد برای اینکه بگوییم در شرایط استثنایی‪ ،‬یعنی‬ ‫قوی شدن احتمال شکست مذاکرات او چگونه عمل خواهد‬ ‫کرد‪ .‬در صورت جدی بودن احتمال شکست مذاکرات او سه‬ ‫راه پیش روی خود دارد‪ .‬می تواند از همان ابتدا خود به جبهه‬ ‫مخالفان غرب پیوســته و از موضعی باال همراســتا با ارکان‬ ‫باالی حاکمیتی حرف های ضد غرب بزند‪.‬‬ ‫می تواند تمام تالشش را به صورت مشهود و با استفاده‬ ‫از ابزارهای حاکمیتی برای جابه جا کردن خطوط قرمز انجام‬ ‫دهد و یک توافق نامطلوب را به نظام تحمیل کند‪.‬‬ ‫ودربدترینحالتمی توانددرهمانجایگاهیقراربگیرد‬ ‫که محمود احمدی نژاد در دو ســال اخر قدرتش قرار گرفت؛‬ ‫یعنی حرکت با ســرعت تمام برای خروج از حاکمیت‪ .‬به نظر‬ ‫ایناخریدرطبیعتحسنروحانینمی گنجد‪.‬اوبایدبیشتراز‬ ‫هر چیزی به راه اول فکر کند‪ .‬روحانی ساخت های قدرت را در‬ ‫ایرانبهخوبیمی شناسد‪.‬پیش بینیرفتاراوسختاست؟‬ ‫نظام را مقابل عمل انجام شده قرار دادن‬ ‫هزینه زیادی برای دولت دارد‬ ‫گف ت وگوی مثلث با مهدی فضائلی‬ ‫‪3‬‬ ‫مهدی فضائلی بر این باور است که شاید تیم‬ ‫مذاکره کننده و اقــای روحانی نگران این باشــند‬ ‫که اگر نتوانند توافق کنند ممکن است موقعیت‬ ‫خودشان را در جامعه از دست بدهند‪ .‬با او در مورد‬ ‫تاثیر مذاکرات هسته ای در دولت یازدهم گفت وگو‬ ‫کردیم‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫برخی می گویند نباید با نگاه ارمانگرایانه به موضوع‬ ‫مذاکرات هسته ای فرصت توافق نهایی با‪ 5+1‬را از‬ ‫دســت داد چون اگر مردم ببینند که توافق نشده از‬ ‫دولت روحانی ناامید می شوند و مخالفان و منتقدان‬ ‫نیز همین را می خواهند که توافق هسته ای حاصل‬ ‫نشــود و ان زمان موج اجتماعی علیه اقای روحانی‬ ‫شود و او نتواند در دوره بعدی انتخابات رای بیاورد‪.‬‬ ‫پسشماایندیدگاهراتاییدنمی کنید؟‬ ‫چه کســانی کــه می کوشــند موضوع هســته ای را‬ ‫سرمایه ایبرایانتخاباتمجلسوریاست جمهوریایندهکنند‬ ‫وچهکسانیکهخوشحالخواهندشدمذاکراتبهنتیجهنرسد‬ ‫تاجریانرقیب شاندرانتخاباتمجلسودوربعدیانتخابات‬ ‫ریاست جمهوری شکســت بخورد‪ ،‬نگاه شان به هیچ عنوان با‬ ‫منافع ملی همراه و منطبق نیست‪ .‬این نگاه جناحی و سیاسی‬ ‫کوتاهمدتاستکههرکدامازدوطرفماجرابخواهندبراین‬ ‫اساسمسالههسته ایرادنبالکنندودغدغه شانمسالهکالن‬ ‫نظامومردمنیست‪.‬منوبسیاریازکسانیکهنگاهانتقادیبه‬ ‫روند مذاکرات داریم‪ ،‬ارزوی مان این اســت که دولت بتواند با‬ ‫حفظ عزت و استقالل کشور غیرتمندانه مذاکرات را به نتیجه‬ ‫برساندومنافعکشورراتضمینکندووضعیتمردمهمبهبودیابد‬ ‫وزندگی شانبهسمترفاهبیشتریسوقپیداکند‪،‬اینخواسته‬ ‫اکثریت قریب به اتفاق کسانی است که دلسوز کشور و نظام و‬ ‫منافعمردمهستند‪.‬‬ ‫شــرایط پیش رو را چگونه ارزیابی می کنید؟ در یک‬ ‫ماهی کــه از مذاکرات باقی اســت توافــق حاصل‬ ‫می شودیاخیر؟‬ ‫باتوجهبهتجربهقبلیمذاکراتکهبینسال های‪ 82‬تا‬ ‫‪ 84‬باسهکشوراروپاییداشتیموهمتجربهدوسالاخیربههیچ‬ ‫عنوان حسن نیتی برای طرف مقابل قائل نیستم‪ ،‬یعنی اگر ما‬ ‫همکاری هایفنیوحقوقیکنیموشفافیتدرحدمعقولیانجام‬ ‫شود‪،‬بازمسالهانهاباماحلنخواهدشدچونماهیتاینپرونده‬ ‫سیاسیاست‪.‬غربهمیشهدنبالبهانه جوییبوده‪،‬بنابراینهر‬ ‫گامی کهمادرجهتحلمسائلفنیوحقوقیبرداریمنه تنهابه‬ ‫سمتتوافقخوبنزدیکنشدیم‪،‬بلکهانهازیاده خواهی هایشان‬ ‫رابیشترکردندوحرف هاییزدندکهمنجر بهانشدکهمذاکرات‬ ‫کالبهنتیجهنرسد‪.‬کتابامنیت ملیودیپلماسیهسته ایدکتر‬ ‫روحانی گرچه همه وقایع ان دوره از مذاکرات را ندارد‪ ،‬اما همین‬ ‫مقدارکهگفته شدهگویایاینمسالهاست‪.‬انموقعسهکشور‬ ‫اروپایی بعد از کلی همکاری و انعطاف ایران و اجرای داوطلبانه‬ ‫پروتکل الحاقی و اجازه دسترسی های بعضا نظامی و بازجویی‬ ‫از دانشــمندان هســته ای ما در اخر گفتند ما فقط در شرایطی‬ ‫توافق را می پذیریم که ایران کل تاسیســات هسته ای را بردارد‬ ‫و فراتر از پروتکل الحاقی دسترسی برای بازرسی فراهم کند که‬ ‫پاسخ اقای روحانی در ان زمان نشان می دهد که او چقدر از این‬ ‫موضوع عصبانی شد چون موضع سه کشــور اروپایی را مشابه‬ ‫کاپیتاالســیون ارزیابی کرد و از انها خواســت که از ملت ایران‬ ‫عذرخواهیکنند‪،‬ضمنانکهفرقاجرایپروتکلوفراپروتکلرا‬ ‫تشریحکردواتفاقعراقرایاداورشد‪.‬معتقدماالنبدترازهمان‬ ‫رفتارداردتکرارمی شودولیمی بینیماقایروحانیاینواکنشرا‬ ‫هنوزنشانندادهاست‪.‬شایددرایندهلزوماتخاذچنینموضوعی‬ ‫رااحساسکند‪.‬اینراهمبگویمانبخش هاییکهامریکایی ها‬ ‫دربارهتعدادسانتریفیوژهاینطنزوفردووحفظماهیتابسنگین‬ ‫اراکپذیرفتندوبهانتندادندبهخاطراناستکهدرگذشتهما‬ ‫سیاست‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫با توجه به مواضــع اقــای روحانی بفرماییــد او چه‬ ‫رویکردی را در قبال مذاکرات هسته ای پیش گرفته‬ ‫است؟‬ ‫چند پیش فرض در ذهن اقای روحانی بوده و هســت‬ ‫کهبراساسانمفروضاتفرایندمذاکراتراشروعودنبالکرد‪،‬‬ ‫شــاید تغییر خیلی جدی هم نســبت به دوره قبل که مسئولیت‬ ‫پرونده هســته ای را به عنوان شــورای عالی امنیت ملی کشور‬ ‫داشت‪ ،‬ایجاد نشده باشد‪ .‬نکته اول انکه او بازیگر نقش اصلی‬ ‫اینمسالهراامریکامی داند‪،‬برایهمیندرمجموعه‪ 5+1‬بهبقیه‬ ‫اعضا خیلی اعتنایی ندارد و تمام تمرکز و پیگیری ها را از طریق‬ ‫امریکایی هاپیشمی بردکهاینرویکردحتیموردگالیهبعضی‬ ‫ازاعضای‪ 5+1‬قرارگرفتهاست‪.‬زمانیکهاقایروحانیدردولت‬ ‫اصالحات مسئول مذاکرات هسته ای با سه کشور اروپایی بود‬ ‫ان زمان قبح مذاکره مستقیم با امریکایی ها بیشتر بود‪ ،‬بنابراین‬ ‫شرایطی برای مذاکره مستقیم با امریکا نداشت اما همان موقع‬ ‫به دیگر اعضای شورای امنیت ســازمان ملل همچون چین و‬ ‫روسیه وقعی نمی نهاد‪ .‬البته در این دوره خیلی شفاف تر مطرح‬ ‫کرد که بحث هســته ای را باید با کدخدای دنیا به تفاهم رسید‪.‬‬ ‫نکته دوم اینکه چون او نقش اصلی را برای امریکا قائل اســت‬ ‫اعتقاد دارد اگر مذاکره میان دو کشــور باشد می توان مسائل را‬ ‫حلکرد‪،‬وگرنهبهنتیجهنمی رسیمبنابراینازهمانابتدایدولت‬ ‫یازدهمواردمذاکرهمستقیمباامریکایی هاشد‪.‬دراینبخش ها‬ ‫امتیازاتزیادیمجموعهنظامبهاوداد‪،‬یعنییکیازمهمترین‬ ‫خط قرمزهایی که داشــتیم بحث مذاکره با امریکایی ها در این‬ ‫ماجرا بود‪ .‬این امتیازها داده شــد تا باالخره دســت او برای حل‬ ‫مساله هسته ای باز باشد که البته در بعضی بخش ها زیاده روی‬ ‫ه م صــورت گرفت‪ .‬پیش فــرض اقای روحانی این اســت که‬ ‫امریکایی هارقیبندنهدشمنوچونرقیبهستندمی توانباانها‬ ‫وارد تعامل شد و یک تعامل سازنده ای را با انها به انجام رساند‪.‬‬ ‫نکتهچهارماینکهاوماهیتپرونده ایکهبرایایرانساختهشده‬ ‫راعمدتافنیوحقوقیمی داند‪،‬بنابراینتالشمی کنددرابعادفنی‬ ‫وحقوقیمسالهراحلوفصلکند‪.‬درحقیقتپذیرفتهکهطرف‬ ‫امریکاییفقطنگرانانحرافدرفعالیت هایهسته ایما است‪،‬‬ ‫لکردوبهنگرانی‬ ‫بنابراینبامقولهشفافیتمی تواناینمسالهراح ‬ ‫طرفمقابلخاتمهداد‪.‬بهگمانمناینهاپیش فرض هایاقای‬ ‫روحانیبرایمذاکراتاستکهقابلنقداست‪.‬‬ ‫تاکتیک هــای اجرای ایــن پیش فرض هــا را اقای‬ ‫روحانیچگونهجلومی برد؟‬ ‫مهمترین تاکتیک بحث مذاکره مستقیم با امریکا و‬ ‫ایجادشفافیتدرفعالیت هایهسته ایاستکهیکبخشی‬ ‫از ان جنبه سیاست دارد و براســاس این سیاست ها عمال وارد‬ ‫اقداماتی شد که می توان انها را تاکتیک نامید ولی باالخره او‬ ‫براساسهمینچارچوب عملمی کند‪.‬‬ ‫با توجه به صحبت های شــما نگاه اقــای روحانی به‬ ‫توافق چیســت؟ ایا می خواهد توافق را حتما انجام‬ ‫دهد؟ در این مســیر نگاه نظــام را دنبــال می کند یا‬ ‫می خواهدنظامرادریکعملانجامشدهقرار دهد؟‬ ‫اینکه بگوییم اقــای روحانی می خواهد نظام را مقابل‬ ‫عملانجام شدهقراردهدهزینه اشخیلیباالست ‪.‬امیدواریماو‬ ‫چنینقصدینداشتهباشد‪.‬فکرمی کنماقایروحانیمهمترین‬ ‫چیزی که باعث رای اوری اش شد صحبت ها و ادعاها در حوزه‬ ‫حلموضوعهسته ایبود‪،‬یعنیاقایروحانیدرفرایندتبلیغات‬ ‫انتخاباتریاست جمهوریمدعیشدکهتیممذاکره کنندهقبلی‬ ‫کار بلد نبود و اهلیت الزم را نداشــت‪ ،‬اما او این کار را بلد اســت‬ ‫و می تواند انجام دهد‪ ،‬به طوری که هــم زندگی مردم بچرخد و‬ ‫هم سانتریفیوژ‪ ،‬همین وعده را به مردم و افکار عمومی جامعه‬ ‫ایران داد‪ .‬این مســاله برای مردم هم در کنار بقیه مسائل مهم‬ ‫بود‪.‬باالخرهاتفاقخیلیخوبیاستکهماهمفناوریهسته ای‬ ‫را داشته باشیم و ان را از دســت ندهیم و از ان طرف با تعاملی‬ ‫که با دنیــا خصوصا با کدخــدای دنیا انجام می دهیم شــرایط‬ ‫اقتصادیرابهبودببخشیمومردمبهلحاظمعیشتییکتحولی‬ ‫در زندگی شــان ببینند‪ .‬در واقع اقای روحانی بر همین اســاس‬ ‫ایام انتخابات ریاســت جمهوری وعده کرد که در‪ 100‬روز اول‬ ‫اتفاقاتخیلیبزرگاقتصادیدرکشوربیفتدکه اینهمنشات‬ ‫گرفته از این بود که با حل ســریع مساله هســته ای تحریم ها‬ ‫برداشته و پول های بلوکه شــده از فروش نفت ازاد می شود که‬ ‫این مساله اتفاقات بزرگ اقتصادی را در کشور به وجود خواهد‬ ‫اورد‪ .‬به عبارت دیگر اقای روحانی با طرح چنین مســاله ای در‬ ‫انتخاباتتوانستازمردمرای‪ 50/7‬درصدیبگیردوطبیعتابعد‬ ‫ازانتخاباتهمتمامتخم مرغ هایشرادرسبدموضوعهسته ای‬ ‫گذاشت‪ .‬هم اکنون از مجموعه دولت جز دکتر ظریف و دکتر‬ ‫هاشمی وزیر بهداشت چیز دیگری نمی شنویم‪ .‬اقای ظریف‬ ‫به دلیل انجام مذاکرات هسته ای و رویکرد دولت در این حوزه‬ ‫و اقای دکتر هاشــمی به خاطر پیگیری های شخص خودش‬ ‫نامشانمطرحاست‪.‬یاداورمی شومکهاقایهاشمیدردولت‬ ‫جایگاه ویژه ای برای او قائل نشدند اما شخص خودش پیگیر‬ ‫مسائلحوزهبهداشتودرماناستکهناماورانزدافکارعمومی‬ ‫مطرح کرده است اما از بقیه دولت چیز زیادی نمی شنویم ‪ .‬اگر‬ ‫ازاکثریتقریببهاتفاقجامعهدربارهناماعضایدولتسوال‬ ‫شوددرصدزیادیناموزرارانمی دانند‪.‬اینمسالهبه نوعینشان‬ ‫می دهدبحثمذاکراتبرایاقایروحانیحیثیتیشدهوهمه‬ ‫توفیق و عدم توفیق دولت خود را در گرو به نتیجه رسیدن این‬ ‫مذاکرات می داند‪ .‬این ناخوداگاه شــاید منجر به این برداشت‬ ‫شودکههرتوافقیحاصلشودبهترازاناستکههیچتوافقی‬ ‫حاصلنشود‪.‬یعنیایننگرانیوجودداردچوناقایروحانیبا‬ ‫موضوعهسته ایتاکنوناینطوربرخوردکردهاست‪،‬یعنیاصل‬ ‫توافقموضوعیتپیداکردهتاکیفیتتوافقواینکهاز ِق َبلتوافق‬ ‫منافعملیکشورحاصلمی شودیانمی شود‪.‬ممکناستیک‬ ‫اتفاقکوتاه مدتوحرکتروانیوفضاسازیتبلیغیصورتگیرد‬ ‫ولیدرواقعیتامرمابهچنیندستاوردینرسیم‪.‬طبیعتابایدبه‬ ‫جناب اقای روحانی و تیم مذاکره کننده این اطمینان را بدهیم‬ ‫و جدی و صادقانه به انها بگوییم «شما در دو حالت برای مردم‬ ‫جایگاه تانمحترموموردتکریموتقدیراست؛یکی‪،‬درصورتی‬ ‫کهتوافقخوبحاصلشودیعنیازفناوریهسته ایبرخوردار‬ ‫باشیم‪،‬معاهدهانپیتیهمچونبرایهمهکشورهاییعضو‬ ‫این معاهده برای ما هم اجرا شــود‪ ،‬زندگی مــردم بچرخد و لغو‬ ‫همه تحریم ها در سایه حفظ عزت و حیثیت کشور اتفاق افتد‪.‬‬ ‫حالتدومایناستکهدولتزیربارتوافقبدنرود‪،‬یعنیمقابل‬ ‫زیاده خواهی های غرب و مطالبات دست درازانه انها شجاعانه‬ ‫بایستد‪».‬‬ ‫شایدتیممذاکره کنندهواقایروحانینگراناینباشندکه‬ ‫اگرنتوانندتوافقکنندممکناستموقعیتخودشانرادرجامعه‬ ‫ازدستبدهند‪،‬حالانکهاگرمردمایناحساسراداشتهباشند‬ ‫دولت شجاعانه در مذاکرات ایســتاده و به دلیل دفاع از کیان و‬ ‫عزتواقتدارکشورمقابلزیاده خواهی هایدشمنعقب نشینی‬ ‫نکردوزیربارتوافقبدنرفت‪،‬اگرموقعیتوجایگاهشنزدمردم‬ ‫افزون تر نشود حتما کمتر از شرایطی که توافق خوب را بتوانند‬ ‫رقمبزنندنخواهدشد‪.‬‬ ‫دولت‬ ‫‪29‬‬ ‫اینهارانداشتیموگفتندتمامی تاسیساتهسته ایایرانبرداشته‬ ‫شوداماامروزمی بینندکهما‪ 20‬هزارسانتریفیوژدرنطنزداریمپس‬ ‫نمی توانندبگویندهمهراجمعکنیمبنابراینمی پذیرندکهپنجهزار‬ ‫سانتیریفیوژدرنطنزبماند‪،‬درفردومی بینندسه هزارسانتریفیوژ‬ ‫امادهتولیداستمی گویندفقطهزارتاسانتریفیوژکارکندکهبعدا‬ ‫نیزدبهدرمی اورندکهتعدادسانتریفیوژهاکمترشود‪.‬درکلاگر‬ ‫در بخش هایی کوتاه امدند به خاطر پیشرفت هایی است که ما‬ ‫در طول هشت سال اخیر داشتیم‪ .‬بنابراین انها چاره ای جز این‬ ‫نداشتندکهتنبهاینمقدارپذیرشاززیر ساخت هایهسته ای‬ ‫مابدهندولیدربخش هایدیگربیشترازقبلدارندمواضعخود‬ ‫را تکرار می کنند و ما انتظار داریم اقای روحانی همان برخورد و‬ ‫واکنشیراکهانزمانداشتاینبارهمنشاندهد‪.‬‬ ‫شمامی گوییدماتوافقینهایتانخواهیمداشت؟‬ ‫چشم اندازیرانمی بینمکهمابهتوافقخوبیکهمدنظر‬ ‫استبرسیم‪.‬‬ ‫برخیافرادیکهدیدگاهمقابلشمارادارندمی گویند‬ ‫االن بیشــترین نزدیکی از لحاظ دیــدگاه باتوجه به‬ ‫شرایطمنطقه ایورویکاربودندولت هایمیانه رو‬ ‫بین تهران و واشــنگتن وجود دارد‪ .‬به عبارت دیگر‬ ‫رویکردهای میانــه رو دولت های دو کشــور و منافع‬ ‫مشترک منطقه ای موجب نزدیکی بی سابقه ایران و‬ ‫امریکادر‪ 36‬سالاخیرشدهاست‪.‬اگرتوافقیحاصل‬ ‫نشــود دیگر فرصتی وجود نخواهد داشت و گزینه‬ ‫بعدیجنگاست‪،‬کما اینکهدرسخنانامریکایی ها‬ ‫به ویژهاوباماچنینمفاهیمی دیدهمی شودکهچاره ای‬ ‫جز توافق نیست‪ ،‬وگرنه گزینه بعدی جنگ خواهد‬ ‫بود‪،‬نظرشماچیست؟‬ ‫گزاره دو قطبی مذاکره ‪ -‬جنگ ساختگی برای توجیه‬ ‫امتیازگیری های بیشتر امریکایی هاست‪ .‬اتفاقاتی که االن در‬ ‫منطقهوجودداردبه مراتببدتروملتهب ترازدورانیاستکهدر‬ ‫البازیگرهایدیگریبودند‪،‬حاالبازیگرهای‬ ‫گذشتهداشتیم‪.‬قب ‬ ‫جدید امده اند‪ .‬امــروز در عراق و ســوریه و یمــن اتفاقاتی رخ‬ ‫می دهد ‪،‬ایاایناتفاقاتخواستهامریکایی هانیست؟واقعانتیجه‬ ‫میانه رویدولتامریکاایناست؟فکرمی کنماینگزارهساخته‬ ‫و پرداخته شده است یک جریانی در امریکا برای گرفتن امتیاز‬ ‫بیشترویکجریانیدرداخلایرانبرایتوجیهعقب نشینی های‬ ‫بیشــتر اســت‪ .‬امریکا به هیچ عنوان در شــرایطی نیست که‬ ‫بتواند مستقیم وارد جنگ با ایران شــود‪ .‬انها هیچ وقت چنین‬ ‫حماقتیراانجامنمی دهنداماتالشمی کنندکهچنینفضایی‬ ‫را بسازند و از ِق َبل چنین فضاهایی بتوانند امتیازهای بیشتری را‬ ‫ازمابگیرند ‪ .‬تردیدنشوداگرتوافقیکهمدنظرامریکایی هاست‬ ‫انجام شود هیمنه و اقتدار کشور شکســته خواهد شد و پشت‬ ‫ســر شکسته شــدن اقتدار تهدید حمالت داعش و اقدامات‬ ‫ضد امنیتی به مراتب بیشتر می شــود‪ .‬در واقع مثل یک کشور‬ ‫ضعیفشدهخواهیمبود‪،‬چونبهلحاظاحساسسرخوردگیدر‬ ‫داخلکسیدیگرانگیزهمقابلهنداردامااگرامروزدراینشرایط‬ ‫ما مقتدرانه بایستیم و زیربار توافق بد نرویم یا یک توافق خوب‬ ‫کنیم‪ ،‬حداقل صالبت‪ ،‬اقتدار و هیمنه نظام حفظ می شود که‬ ‫ما به ازای اقتصادی و امنیتــی دارد و اتفاقا یکی از اهدافی که‬ ‫امریکاییدارنددنبالمی کنندبرایاینکهاینمذاکراترابهاین‬ ‫نحوکهمدنظرشاناستبهماتحمیلکنندوماراناگزیرکنندکه‬ ‫درحوزه هایدیگریعقب نشینیکنیموتنبهتحقیرمدنظرانها‬ ‫بدهیم‪،‬بهخاطراناستکهانهامی داننداگرچنیناتفاقیبیفتد‪،‬‬ ‫ایرانتحقیرشدهدرمذاکراتهسته ایبهمراتباسیب پذیرتر‬ ‫ن درجریانمذاکراتبااقتدارتوانسته‬ ‫خواهدبوداززمانیکهایرا ‬ ‫ازحقوقخوددفاعکند‪.‬‬ ‫اگر توافقی حاصل نشــود چه راهکار دیگری وجود‬ ‫دارد؟بعضیمی گویند«اینکهتوافقنشودگزینهنگاه‬ ‫بهشرقمی توانددردستورکارقرارگیرد‪،‬اتفاقیبود‬ ‫که در دولت اقای احمدی نژاد به شکل افراطی دنبال‬ ‫شدوحاصلینداشت»‪،‬نظرشماچیست؟‬ ‫نــگاه بــه شــرق را خیلی شــاید مــا در دولــت اقای‬ ‫احمدی نــژاد شــاهد نبودیــم ‪ .‬ان مقــدار هــم که بــود یک‬ ‫مابهازاهاییبرایماداشت‪.‬حاالنمی خواهمواردانبحثشوم‬ ‫اما همین االن بعضی از چهره ها و سیاســتمداران گزینه های‬ ‫دیگریراپیشنهاد می کنندکهمی توانددرفرایندهمینمذاکرات‬ ‫با‪ 5+1‬دنبالشود‪،‬یعنیکسیموافقایننیستکهمامذاکرات‬ ‫را ترک و تعطیل کنیم‪ .‬ما می گوییم براساس یک مدل بهتری‬ ‫مذاکرات را پیگیری و ســامان دهیم ‪ .‬به هر حــال از دو حالت‬ ‫خارج نیست یا نهایتا طرف مقابل ما خواهد پذیرفت یا حداقل‬ ‫مابرنامه هایخودمانراپیشخواهیمبرد‪.‬اندوگانه ایاست‬ ‫که احســاس کنند ما هیچ راه دیگری غیر از این نداریم‪ ،‬قطعا‬ ‫این طور نیست‪ .‬همین االن پیشنهادهای دیگری وجود دارد‬ ‫کهمی توانیمبراساسیکمدلدیگریبا‪ 5+1‬مذاکرهکنیم‪.‬‬ ‫مثالچهگزاره هایی؟‬ ‫مثال اخیر اقــای جواد الریجانی یک پیشــنهادی را‬ ‫مطرح کرد که می تواند مورد مطالعه و بررســی باشد‪ .‬اگر این‬ ‫فضا باز شــود و پذیرفته شــود که ما مدل های دیگری را ارائه‬ ‫کنیمقاعدتاافرادیهستندکهمی تواننداینپیشنهادرابدهندیا‬ ‫پیشنهادهایشانامادهاستومنتظریکفضایمناسبیهستند‪.‬‬ ‫در صورتی که فضا را مناسب ببینند می توانند این پیشنهادها را‬ ‫امادهطرحکنند‪.‬‬ ‫برزخ لوزان و راه سخت توافق‬ ‫محمد ابراهیم رسولی‬ ‫مدیر مسئول سایت نماینده‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دولت یازدهم جمهوری اسالمی ایران که با شعارهای‬ ‫ویژه حســن روحانی در زمان انتخابات ریاست جمهوری در‬ ‫باب مسائل هســته ای (چرخ ســانتریفیوژ بچرخد‪ ،‬زندگی‬ ‫مردم هم بچرخد) بر سر کار امد‪ .‬اکنون با گذراندن نیمی از‬ ‫عمر خود هنوز نتوانسته در عمل به شعارهایش و به خصوص‬ ‫در این حوزه خاص به نتیجه مشخصی دست یابد‪ .‬در بررسی‬ ‫اوضاع کنونی مذاکرات و توافق ‪ 5+1‬می توان به دو مرحله‬ ‫اشاره کرد‪.‬‬ ‫مرحله قبل از بیانیه لــوزان‪ :‬تا قبــل از بیانیه لوزان‬ ‫می توان روند مذاکرات را با ســرعت قابل قبول و مشکالت‬ ‫کمتر دید‪ ،‬گرچه در ان دوران هم هر چند وقت یکبار شاهد‬ ‫سخنانی متناقض و توقف در رویکردها بودیم اما امید رسیدن‬ ‫به نتایج خــوب‪ ،‬به اندازه امــروز کمرنگ نبــود‪ .‬حد فاصل‬ ‫شعارهای انتخاباتی تا پیروزی دولت یازدهم و پس از شروع‬ ‫به کار تا نوروز‪ 94‬که به بیانیه لوزان ختم شد دولت گرچه تمام‬ ‫تالش خود را کرد‪ ،‬اما جز وعــده و وعیدهای پر زرق و برق‪،‬‬ ‫خبر دیگری نبود و مردم در شرایط مختلف فکری و سیاسی‬ ‫و اجتماعی هرچند با بدبینی‪ ،‬اما امیدوار بودند‪ .‬دولت تمام‬ ‫تمرکز خود را بر مذاکرات گذاشته بود و از سویی با این انتقاد‬ ‫روبه رو بود که چرا مدیریت کشــور معطوف مذاکرات شده و‬ ‫در حوزه های دیگر همچون صنعت‪ ،‬کشاورزی و‪ ...‬تغافلی‬ ‫چشــمگیر صورت می گیرد‪ .‬علی ایحال بــا حرف و حدیث‬ ‫فراوان دوران تالش رسیدن به یک «دستگیره» به سر امد‬ ‫و به نوروز ‪ 94‬منتهی شد‪.‬‬ ‫فکر نمی کنم‬ ‫روحانی از خط قرمز‬ ‫نظامعبورکند‬ ‫تو گوی مثلث با فیاض زاهد‬ ‫گف ‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪3‬‬ ‫با توجه به مواضع و ســخنرانی های اقای روحانی‬ ‫بفرمایید که او به مذاکرات هســته ای چه نگاهی‬ ‫دارد؟‬ ‫فکر می کنم اقای روحانی به مذاکرات هسته ای هم‬ ‫نگاه استراتژیکی و هم نگاه تاکتیکی دارد‪ .‬استراتژیک از این‬ ‫جهت که اقای روحانی در تحلیل علل مشکالتی که به عنوان‬ ‫یک رئیس جمهور با ان مواجه اســت و کســی که وقتی در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری برنده شــد‪ ،‬به این جمع بندی و‬ ‫اولویت گذاری رســید که بزرگترین مانع و مشکل در تحقق‬ ‫برنامه ها و اهداف تعیین شده دولت‪ ،‬پرونده هسته ای است‬ ‫چون می بیند محدودیت های ایجاد شــده ناشــی از پرونده‬ ‫هسته ای عمال ارتباطات ایران را با جامعه جهانی فلج کرده‪،‬‬ ‫دسترســی به بازارهای کاالهای اســتراتژیک به خصوص‬ ‫در حوزه انرژی به حد بسیار بحرانی رســیده‪ ،‬امکان انتقال‬ ‫داشته های اقتصادی ناممکن شده و اجازه سرمایه گذاری‬ ‫خارجی در بخش های مختلــف زیربنایی و روبنایی کشــور‬ ‫را ســلب کرده و عمال تا پرونده هســته ای حل نشود کشور‬ ‫از این پیچ خطرناک و مســیر پر بحران نخواهد گذشت‪ .‬از‬ ‫این نظر تاکتیک محسوب می شود که اگر مسیر مذاکرات‬ ‫هســته ای مطابق بــا چارچوب هایــی که بــر واقعیت های‬ ‫حاکمیت جمهوری اسالمی منطبق است پیش نرود و رقبا و‬ ‫مخالفان ایران در عرصه بین المللی و منطقه ای مشکالتی‬ ‫ایجاد کنند می تواند به یک اولویت درجه دوم بدل شود‪ ،‬به‬ ‫این معنا که اگر اقای روحانی واقعا از حل مســاله هسته ای‬ ‫ناامید شود از ان به عنوان یک فرصت قابل مالحظه استفاده‬ ‫می کند‪ ،‬در جهت تبیین و بیان وجود مشکالتی که در دوران‬ ‫ریاست جمهوری او وجود داشــت که نتوانست به انها جامه‬ ‫عمل بپوشاند و ان مشکالت را حل کند‪.‬‬ ‫مرحله بعــد از بیانیه لوزان‪ :‬بیانیه لــوزان را می توان‬ ‫برزخ مذاکرات نامید‪ .‬مردم و مسئوالن‪ ،‬بدبین اما امیدوار به‬ ‫مذاکرات‪ 5+1‬نوروز‪ 94‬را اغاز کردند‪ .‬با امید انکه شاید بدبینی‬ ‫ملت نسبت به غرب و امریکا تعدیل شود‪ ،‬اما گویی تاریخ این‬ ‫کشور گواه چراغ اینده است‪ .‬بیانیه لوزان صادر شد اما این اغاز‬ ‫دوران پر تنش تیم مذاکره کننده و بازی سیاسی غرب بود‪ .‬عدم‬ ‫اطالع رسانی دقیق و درست تیم مذاکره کننده منجر به تذکر‬ ‫جدی رهبر انقالب در این حوزه شــد‪ .‬در عین حال ســخنان‬ ‫متناقض دول غربی و امریکایی در باب گزاره برگ باعث شد تا‬ ‫نوعی تشویش و بدبینی حاکم شود‪ .‬در این ایام چنان فشاری‬ ‫به تیم مذاکره کننده به دلیل ضعف اطالع رســانی و تبیین و‬ ‫توضیح موضوع در جامعه ایران حاصل شــد کــه در پاره ای‬ ‫مواقع شــخص رئیس جمهور و وزیر خارجه هم مجبور شدند‬ ‫جلوی زیاده خواهی امریکا و دول غربی عکس العمل نشان‬ ‫دهند‪« .‬دبه» واژه ای شــد که این روزها نقل محافل سیاسی‬ ‫و حتی اجتماعی نســبت به ســخنان دول غربــی مخصوصا‬ ‫امریکایی هاست‪.‬امریکاکههرروزبرسریکیازبندهایبیانیه‬ ‫لوزان حرف و حدیثی جدید می زند امروز گستاخ تر از همیشه‬ ‫دولت‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫اماده ترفندی سیاسی در مذاکرات است‪ .‬گرچه امریکایی ها‬ ‫بسیار مشتاق به توافقات هستند و این مشتاق بودن نیز جای‬ ‫ابهام است‪ ،‬اما این اشــتیاق می تواند سراغاز گرفتاری هایی‬ ‫برای جمهوری اسالمی ایران باشد‪ .‬رهبر انقالب در سال ‪94‬‬ ‫از مشهد تاکنون با یاداوری و ترسیم خطوط قرمز کیان نظام‬ ‫را حفظ کردند‪ ،‬اما باید دید که این مذاکره کننده و رئیس دولت‬ ‫چگونه می خواهند این مسیر ســخت و ناهموار را طی کنند‪.‬‬ ‫مســیری که هر روز با مانعی جدید روبه رو می شــود؛ روزی از‬ ‫تعلیق تحریم می گویند‪ ،‬روزی از بازرسی ها می گویند و روزی‬ ‫دیگــر از بازجویی ها‪ .‬ابتدا بحث فقط مراکز هســته ای بود و‬ ‫صلح امیز بودن ان‪ ،‬اما امروز به موشک ها و تجهیزات نظامی‬ ‫ایران و بازرسی ها و بازجویی ها رسیده و حتی لغو تحریم ها به‬ ‫صورت دفعی زیر سوال اســت‪ .‬دولت یازدهم که سبدی جز‬ ‫مذاکرات در رســیدن به توافق بــرای تخم مرغ هایش ندارد‬ ‫نگران شکسته شــدن تمام وعده و وعید هاست؛ شعارهایی‬ ‫که امروز با خطر جدی روبه رو شــده است‪ .‬حال در خرداد ‪94‬‬ ‫مردم ایران بــا صبوری و متانت در واکنــش به گرفتاری های‬ ‫اقتصادی‪ ،‬عدم تغییر در وضعیت معاش و تک نرخی شــدن‬ ‫بنزینوبعضاحذفیارانه هاکهالبتهمی بایستبر اساسقانون‬ ‫حذف شود‪ ،‬منتظر تحقق شعارهای دولت یازدهم هستند‪ .‬به‬ ‫نظر می رسد امروز دولت با تیم مذاکره کننده در کنار تالش خود‬ ‫برای رسیدن به نتیجه مطلوب ملت ایران در توافق باید به فکر‬ ‫عملیات پس از روز نهایی مذاکرات باشد دولت باید استراتژی‬ ‫خود را در زمینه های مختلــف در دوران پس از توافق یا عدم‬ ‫توافق مشخص کند تا بتواند حداقل در برابر ملت توضیحی‬ ‫قانع کننده نسبت به ایام گذشته داشته باشد‪.‬‬ ‫و اما بعد سیاسی‪ :‬در ســالی که منتهی به انتخابات‬ ‫مجلس شورای اسالمی است‪ ،‬شائبه سیاسی بودن بعضی‬ ‫مواضع و تصمیم گیری ها محتمل است‪ .‬به رغم انکه بعضا‬ ‫در مقاطع مختلف زمانی صراحتا نیز به این موضوع اشــاره‬ ‫شــده اســت اما برخی بر این باورند که دولت یازدهم برای‬ ‫رسیدن به هر نوع توافقی عجله خواهد داشت که البته این‬ ‫عجله می تواند نشــان دهنده همان مقاصد سیاسی باشد‪.‬‬ ‫درعین حال و در کمال انصاف نباید از بعضی مواضع اصولی‬ ‫رئیس جمهور در دو هفته اخیر نیز گذشت‪ ،‬انجا که در مقابل‬ ‫زیاده خواهی امریکا ایســتاد‪ .‬اما به واقع دولــت یازدهم با‬ ‫اتخاذ سیاست و رویکردی که از ابتدای شروع به کار تاکنون‬ ‫داشته راهی جز رسیدن به توافق در مذاکرات ندارد‪ .‬با روشن‬ ‫شــدن فضای مذاکرات‪ ،‬تا اواخر خرداد می توان به تحلیل‬ ‫دقیق تری دســت یافت اما با پاســخ به بعضی سواالت زیر‬ ‫می توان به نتایج تقریبی و احتمالی از مذاکرات نزدیک شد‪:‬‬ ‫الف) توافق چگونه با خطوط قرمــز نظام از جمله لغو‬ ‫تحریم ها‪ ،‬بازرسی ها و بازجویی ها به سرانجام خواهد رسید؟‬ ‫ب) منشاء «دبه» در سخنان امریکایی ها از کجاست؟‬ ‫ج) ایــا دولــت اســتراتژی خاصــی در مقابــل‬ ‫زیاده خواهی ها دارد؟‬ ‫د) تیم مذاکره کننده چگونه می خواهد بر نقاط ضعف‬ ‫بیانیه لوزان چیره شود؟‬ ‫اینها تنها چند نمونه از شــبهاتی است که پاسخ به انها‬ ‫می تواند ما را در رساندن به نتیجه یک توافق ـ که می بایست‬ ‫توافقی خوب برای ملت ایران باشــد ـ رهنمون کند‪ .‬هرچند‬ ‫رسیدن به یک توافق خوب و لغو تحریم های اقتصادی علیه‬ ‫ملت ایران ارزوی هر ایرانی اســت‪ ،‬اما یک توافق ضعیف‬ ‫نیز وضعیت کشور را بیش از پیش به مخاطره می اندازد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫االن برای نیل به این هدف‪ ،‬اینکــه اقای روحانی‬ ‫چه رویکردی را پیش می گیرد‪ ،‬سه گزینه محتمل‬ ‫است؛ او نظام را در شرایط عمل انجام شده قرار‬ ‫می دهد‪ ،‬تابع سیاســت های نظام جلــو می رود یا‬ ‫جلوی مخالفان توافق کــه می تواند حاکمیت هم‬ ‫باشد می ایستد‪ ،‬به نظر شما چه کار خواهد کرد و‬ ‫چه تصمیمی می گیرد؟‬ ‫فکر می کنم به بخشــی از این ســوال نمی شــود‬ ‫پاســخ داد‪ ،‬به این جهــت که پاســخ من درگیــر ملزوماتی‬ ‫اســت که این در شــرایط فعلی می تواند بــرای منافع ملی‬ ‫خطرناک باشد یا مورد سوءاستفاده قرار بگیرد‪ .‬همه می دانیم‬ ‫وضعیت اقتصادی کشور چگونه است و از نظر منطقه ای هم‬ ‫می دانیم االن خطرات مختلفی دارد کشور را تهدید می کند‪،‬‬ ‫جنگ های نیابتی از یک ســو و از طرفی رشــد قارچ گونه و‬ ‫عجیب گروه های تکفیری و نزدیک شدن شان به مرزهای‬ ‫ایران و فتنه هایی که می تواند از طرف برخی همســایگان‬ ‫شــرور به ایران تحمیل شــود و البته بحران های درونی که‬ ‫حول محور اقتصــاد و ثبات اجتماعی می چرخــد‪ ،‬به نظرم‬ ‫مجموعه حاکمیــت را به این نتیجه رســاند که بایــد درباره‬ ‫حل مساله هســته ای ایران فکری کرد یا پرونده هسته ای‬ ‫در راســتای منافع ایران اســت و ایران نباید گروگان پرونده‬ ‫هســته ای شــود‪ .‬به نظرم می اید در این نکته همه مقامات‬ ‫عالی رتبه همصدا هستند چه بسا اگر به صورت دیالوگتیکی‬ ‫به موضوع نگاه کنیم چنین وضعیتی اصال سبب شد حسن‬ ‫روحانی رئیس جمهور ایران شــود‪ .‬اگر بــا چنین وضعیت و‬ ‫چالش هایــی رو به رو نبودیم چه بســا امروز فــرد دیگری که‬ ‫ادبیات و قیافه اش خیلی به ان مرد رفته شبیه بود‪ ،‬در پاستور‬ ‫می نشست و کارهای اجرایی کشور را هدایت می کرد‪ .‬باور‬ ‫من این است که اقای روحانی بین دو مفهوم ارمان و واقعیت‬ ‫دارد عمل می کند‪ ،‬یعنی از یک طرف ارمان های هسته ای را‬ ‫در نظر می گیرد و می خواهد با باالترین دستاورد از مذاکرات‬ ‫خارج شود‪ .‬طبعا ما وقتی وارد مذاکره و گفت وگو شویم حتما‬ ‫در این مذاکرات امتیاز داده و گرفته می شــود‪ .‬باور من این‬ ‫اســت که اقای روحانی در تالش است که با دادن کمترین‬ ‫امتیاز ممکن به باالترین دستاورد برای گذر از بحران برسد‬ ‫و فکر نمی کنم با ســوابقی که از او ســراغ داریم بخواهد از‬ ‫خطوط قرمز نظام عبور کند‪ ،‬بلکه فکر می کنم استراتژی او‬ ‫همراهی و هماهنگی و توجیه اقداماتی است که در برخی از‬ ‫پیچ های این مذاکرات ضرورت پیدا خواهد کرد‪.‬‬ ‫به نظر شــما شــرایط پیش روی مذاکــرات به چه‬ ‫صورت است؟‬ ‫فکر می کنم منافــع دولت های امریــکا و ایران به‬ ‫شکل بی سابقه ای در موفقیت مذاکرات هسته ای گره خورده‬ ‫است‪ .‬فارغ از اظهارات دیپلماتیک نمایندگان کنگره و سنا و‬ ‫دولتمردان کاخ سفید و همین طور مواضع مقامات عالی رتبه‬ ‫ایران‪ ،‬رفتار طرفین به نظر شبیه دولت های متخاصمی است‬ ‫که تصمیم به اتش بس گرفتند و تالش می کنند تا رسیدن به‬ ‫روز تمدید اتش بس بیشترین امتیاز های ممکن را از یکدیگر‬ ‫بگیرند‪ .‬فکر می کنم یک اراده جدی وجود دارد که دو طرف‬ ‫در فرصــت باقیمانده درباره مابقی مســائل بــه یک راه حل‬ ‫نهایی نائل شوند‪.‬‬ ‫به نظر شما اگر توافق حاصل شود یا توافق حاصل‬ ‫نشود چه تاثیری روی سرنوشت و اینده سیاسی‬ ‫اقای روحانی خواهد داشت؟‬ ‫سوال لغزنده ای اســت‪ .‬با صراحت می گویم همه‬ ‫تحلیل خود را بــه دالیلی بیان نخواهم کــرد‪ ،‬ولی می دانم‬ ‫مخالفان اقای روحانی در داخل همه تالش شان را می کنند‬ ‫که مذاکرات به نتیجه نرســد و اگر بخواهم از نگاه انها این‬ ‫مساله را بگویم یاداور می شوم که مخالفان اقای روحانی بر‬ ‫این باورند که اگر اقای روحانی نتواند مذاکرات هسته ای را‬ ‫به نتیجه برساند و مذاکرات با مفهوم شکست عجین شود‪،‬‬ ‫اقای روحانی دیگر شانسی برای موفقیت در ادامه کار خود‬ ‫نخواهد داشــت‪ .‬چون واقعیت این اســت کــه با وضعیتی‬ ‫که االن در داخل کشــور داریم‪ ،‬تحقق خیلی از برنامه های‬ ‫اقتصادی دولت ناممکن است‪ .‬ارامشی که اقای روحانی در‬ ‫پیش گرفت یعنی مماشات کردن با برخی مطالبات سیاسی‬ ‫نیروهای حامی خود بسیار مهم بود‪ .‬او به دلیل معذوراتی که‬ ‫داشت نزد افکار عمومی خیلی توضیح داده که چرا وارد حل‬ ‫مساله حصر یا وضعیت زندانیان سیاسی یا ایجاد انسجام و‬ ‫گشایش در حوزه های سیاسی و فرهنگی نشده یا اگر شده چه‬ ‫اقدامات روشن و درخشــانی انجام داده است‪ .‬البته اوضاع‬ ‫امروز در ایــران بــا دوران احمدی نژاد اصال قابل مقایســه‬ ‫نیست و این دستاورد بسیار بزرگی برای دولت اقای روحانی‬ ‫محسوب می شود‪ .‬اگر مذاکرات به توافق هسته ای نرسد‪،‬‬ ‫تصمیم عمومی این خواهد بود که اقای روحانی موفق نبوده‬ ‫بالطبع نیروهای حامی و نیروهایی که معموال در هر انتخابات‬ ‫به طور گسترده ای باتوجه به فضا و موج حاکم بر جامعه تمایل‬ ‫خودشان را به یک نامزد نشان می دهند‪ ،‬از او ناامید می شوند‬ ‫اما اگر اقای روحانــی بتواند در مذاکرات به نتایج روشــنی‬ ‫دست پیدا کند پیش بینی این خواهد شد که او هم بتواند در‬ ‫انتخابات مجلس و هم در انتخابات ریاست جمهوری دست‬ ‫باالتر را داشته باشد‪.‬‬ ‫به نظر شما اگر توافق هسته ای حاصل نشود اقای‬ ‫روحانی راهکار دیگری دارد؟ برخی موضوع تقویت‬ ‫نگاه به شرق را مطرح می کنند‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫سوال می کنم ایا دولت اقای احمدی نژاد که نگاه‬ ‫افراطی به شــرق را دنبال کرد‪ ،‬توانست موفق شود؟ عمال‬ ‫چیزی به نام شرق وجود ندارد‪ .‬شرقی که ارتباط ایران با ان‬ ‫می تواند برای کشور مفید باشــد کره جنوبی و ژاپن‪ ،‬مالزی‬ ‫و ســنگاپور اســت‪ .‬انها هم که کامال با دولت های اروپایی‬ ‫و امریکا هماهنگ هســتند‪ .‬اگر نگاه به شرق منظور دولت‬ ‫فخیمه چین است که در این سال ها همه گونه مناسباتی را با‬ ‫چین داشتیم و همه ان مناسبات وضعیتی بود که ما را وادار‬ ‫کرد به طور جدی به مســاله گفت و گوها با کشورهای ‪5+1‬‬ ‫به طور مشخص با امریکا برســیم‪ .‬اگر نتوانیم در مذاکرات‬ ‫با امریکایی ها و دولت های اروپایی به نتیجه برسیم دورنما‬ ‫خیلی روشن نخواهد بود‪.‬‬ ‫اگر از فرصتی که می گویید ایران و امریکا به طور‬ ‫ بی سابقه ای تمایل دارند تا توافق هسته ای انجام‬ ‫شود استفاده نشود و طبق محاســبات مخالفان‬ ‫دولت‪ ،‬محبوبیت رئیس جمهــور کاهش یابد و در‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری اینده نتواند اکثریت‬ ‫مطلق ارا را کســب کنــد ایا رئیس جمهــور بعدی‬ ‫می تواند در یک قالب و شــکل دیگری وارد شــود‬ ‫و توافق هســته ای بــا ‪ 5+1‬را رقم بزند ؟شــما چه‬ ‫تحلیلی دارید؟‬ ‫با همه احترامی که برای ان عده ای که چنین فکر‬ ‫می کنند قائلم‪ ،‬معتقدم چنین نگاهی بیشتر به خیال پردازی‬ ‫شبیه اســت‪ .‬اگر پرونده هســته ای ایران به نتیجه نرسد در‬ ‫وضعیت سیاسی دولت اوباما تاثیر معکوس خواهد گذاشت و‬ ‫دولت اوباما که هم اکنون متهم به این است که از حوزه های‬ ‫اکت نظامی به ویژه در اوکراین‪ ،‬ســوریه و عراق نتوانســته‬ ‫قدرت نظامی امریکا را نشــان دهد و به عنوان یک ابرقدرت‬ ‫ضعیف در میان متحدانش مطرح است‪ ،‬با شکست پرونده‬ ‫هســته ای ایران به نظرم وضعیت در کاخ سفید دچار تغییر‬ ‫خواهد شد و شــانس خانواده بوش برای بازگشت به قدرت‬ ‫بسیار زیاد خواهد بود و بازگشــت نئوکان ها به کاخ سفید به‬ ‫این معنی است که در ایران هم حتما باید امیدوار باشیم که‬ ‫معادل معکوس انها به قدرت برسند یعنی دوباره تندروها در‬ ‫ایران سرکار بیایند چراکه تندروها تندروها را طلب می کنند و‬ ‫میانه روها میانه روها را؛ در این وضعیت شاهد خواهیم بود که‬ ‫تنش میان دو کشور افزایش پیدا خواهد کرد و ما حتما وارد‬ ‫یک مرحله نزدیک به جنگ خواهیم شد‪.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫اختاللدرفرایندتصمیم سازیهستهای‬ ‫کلید روحانی برای یک قفل طراحی شده است‬ ‫عبدالمطهر محمدخانی‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫‪5‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مذاکرات ‪ 13‬ساله کشــورمان با طرف های غربی درباره‬ ‫موضوع هســته ای را از منظرهای گوناگون یا با مالک های‬ ‫مختلفی می توان به ادوار مختلف تقسیم کرد‪ .‬از منظر تغییر‬ ‫مسئوالن و تیم مذاکرات‪ ،‬سیاست ها و تاکتیک ها و حتی ادوار‬ ‫ریاست جمهوری می توان دوره های مختلفی را از هم متمایز و‬ ‫نامگذاری کرد‪ .‬اما بنده می خواهم از یک منظر متفاوت همه‬ ‫این ‪ 13‬ســال را به دو قســمت کامال متمایز دسته بندی کنم‪.‬‬ ‫دوره اول از ابتدای مذاکرات در ســال ‪ 1381‬تا انتشــار بیانیه‬ ‫لوزان در فروردین‪ 1394‬و دوره دوم از فردای انتشار بیانیه لوزان‬ ‫تاکنون‪ .‬نگارنده معتقد است شرایط پس از توافق لوزان یک‬ ‫تفاوت جدی و تاثیرگذار با همه ماهها و سالهای قبل خود دارد و‬ ‫ان نقصی است که برای اولین بار در فرایند تصمیم سازی نظام‬ ‫درباره مذاکرات هسته ای رخ داده است‪.‬‬ ‫به نمودار زیر توجه کنید‪:‬‬ ‫رهبر انقالب(فرمانده کل قوا) ↔ شورای هسته ای ↔‬ ‫رئیس جمهور(رئیس شــورای عالی امنیت ملی) ↔ شورای‬ ‫عالی امنیت ملی ↔ وزارت امورخارجه ↔ تیم مذاکره کننده‬ ‫فرایند تصمیم ســازی و تصمیم گیری نظــام در پرونده‬ ‫هســته ای همیشــه اینگونه بوده که سیاســت های کالن با‬ ‫مشورت شورای هسته ای از ســوی رهبر معظم انقالب ابالغ‬ ‫و توســط رئیس جمهور و در تعامل با شورای عالی امنیت ملی‬ ‫به وزارت امورخارجه و تیم مذاکره کننده منتقل و توســط انان‬ ‫اجرایی می شده است‪ .‬البته این فرایند در تمام‪ 13‬سال گذشته‬ ‫به همین منوال نبوده و گاهی بخشــی به صورت نسبی نقش‬ ‫کمرنگ تر یا پررنگ تری را در فرایند ایفا کرده است‪ .‬به عنوان‬ ‫نمونه در دوره دوم اقای احمدی نژاد نقش شورای عالی امنیت‬ ‫ملی و دبیرخانه ان بسیار پررنگ و نقش وزارت امورخارجه بسیار‬ ‫کمرنگ شده بود اما در دوره ریاســت جمهوری اقای روحانی‬ ‫عکس ان را شاهد هستیم‪ .‬این فرایند در تمام‪ 13‬سال گذشته‬ ‫به رغم تمام اختالفات پیدا و پنهان در میان اجزای انکه حاصل‬ ‫تغییرات در دولت ها‪ ،‬افراد‪ ،‬اولویت هــا‪ ،‬نگاه ها و روش های‬ ‫مذاکراتی بوده‪ ،‬در هر صورت با رعایت چارچوب های تصمیم‬ ‫سازی و ساختارهای مبنایی نظام کار خود را پیش برده و به یک‬ ‫سرانجام واحد و البته مشخص رسیده است‪ .‬چه انجا که رئیس‬ ‫دولت اصالحات شاید به رغم میل باطنی خود تن به باز کردن‬ ‫پلمب تاسیسات و از سرگیری فعالیت های هسته ای کشورمان‬ ‫می دهد‪ ،‬چه انجا که اقای جلیلی پیشنهاد ارائه شده به طرف‬ ‫غربی برای خروج مــواد ‪ 20‬درصد را اصــاح می کند‪ ،‬چه ان‬ ‫زمانکهاقایاحمدی نژاددرمصاحبهباخبرنگارانباکنایهخود‬ ‫را برکنار از فرایند تصمیم سازی معرفی می کند و حتی انجایی‬ ‫که اقای ظریف به رغم تاکیدات قبلی درباره توافق دومرحله ای‬ ‫ان را با تنزل توافق سیاســی به یک بیانیــه مطبوعاتی مرتفع‬ ‫می کند؛درهمهاینموارددرانتهایاینفرایندمجریانودست‬ ‫اندرکارانپروندهبهصورتعلنیبااتخاذتصمیموروشواحدبه‬ ‫کار خود ادامه داده اند‪.‬‬ ‫نگارندهمعتقداستاینرویهمرسومدرهمه‪ 13‬سالاخیر‬ ‫در دو ماه اخیر دچار تغییر معناداری شــده است‪ .‬برای توجیه‬ ‫منطقی این دسته بندی و مشخص کردن این وجه تمایز کافی‬ ‫است به اتفاقات و تحوالت مرتبط با بیانیه لوزان و رخدادهای‬ ‫پسازان دقتکنید‪ .‬رهبرحکیمانقالبدرتمام اظهارنظرها و‬ ‫موضع گیری هایخودپسازبیانیهلوزانتاکنونلحنتندتری‬ ‫نســبت به مخاطرات مذاکرات پیدا کرده اند و با حرارت بسیار‬ ‫بیشتری نسبت به فریب کاری دشــمن ابراز نگرانی می کنند‪.‬‬ ‫از این باالتر رهبری برای اولین بار در همه این سال ها «اصل‬ ‫مذاکــره» را در خطر می بیننــد و به صراحت ادامــه مذاکرات‬ ‫زیر سایه تهدید را ناپســند اعالم می کنند‪ .‬از ان سو تهدیدات‬ ‫دشمن را نیز با تندترین و قاطع ترین بیان و لحن و با استفاده از‬ ‫تندترین کلمات ممکن پاسخ می گویند‪ .‬از ان سو تیم مذاکره‬ ‫کننده را نیز تاحدود زیادی تایید و همگان را توصیه به اعتماد‬ ‫به تیم می کنند‪ .‬ریشــه و دلیل تغییر محسوس ادبیات و لحن‬ ‫رهبر انقالب در چیست؟ نگاه به بیانات رهبری و دقت در مشی‬ ‫و مرام ایشان در همه سال ها و بلکه دهه های گذشته نشانگر‬ ‫این واقعیت است که شــیوه رهبری همواره مطالبه حداکثری‬ ‫از مسئوالن امر و در عین حال اعتماد به ساختار‪ ،‬فرایند و البته‬ ‫قاطبه کارگزاران است‪ .‬سخنان رهبری بعد از بیانیه لوزان هم‬ ‫همینامرراتصدیقمی کند‪.‬‬ ‫حاال یک بار دیگر به نمودار دقــت کنید‪ .‬رهبر انقالب‪،‬‬ ‫شــورای عالــی امنیت ملــی‪ ،‬وزارت امورخارجــه و کلیت تیم‬ ‫مذاکره کننده در رفتارها‪ ،‬سیاســت ها و اهداف تغییری نکرده‬ ‫اســت‪ .‬پس فارغ از تحوالت خارجی و تغییر لحن محسوس‬ ‫امریکایی ها چه عامل دیگری می توانــد این تغییر را در داخل‬ ‫کشور در درون این فرایند توجیه کند؟‬ ‫حاال یک فالش بــک بــه کارزار انتخاباتی ســال ‪ 92‬و‬ ‫سخنرانی ها و اعالم موضع های کاندیداهای انتخاباتی بزنید و‬ ‫اقای رئیس جمهور را در قامت یک کاندیدای پرشور انتخاباتی‬ ‫به یاد بیاورید‪ .‬اقای روحانی به صراحت و مکــررا در ان دوران‬ ‫گفت که برای تغییر در معادله هسته ای و حل پرونده پیچیده ما‬ ‫و غرب به میدان امده و راه ان را در گفت و گو با کدخدا به جای‬ ‫اروپایی هامی بیند‪.‬تنهایکیازکاندیداهایانتخاباتیبودکهبه‬ ‫نوعیکندیحرکتچرخاقتصادرابهشتابحرکتسانتریفیوژها‬ ‫نســبت داد و حل مشــکل اقتصاد را با اســتفاده از دیپلماسی‬ ‫امکان پذیر دانست‪ .‬حاال با یاداوری شعارها‪ ،‬مواضع و تبلیغات‬ ‫انتخاباتی کاندیدای پیروز انتخابات‪ 92‬راحت تر می توان فرایند‬ ‫تصمیم سازی در پرونده هسته ای را بررسی و اختالل احتمالی‬ ‫در ان را تشــخیص داد‪ .‬کاندیدای پیروز انتخابات ‪ 92‬که تنها‬ ‫به امید حل مشکل هســته ای از راه انعطاف و تعامل با غرب پا‬ ‫به میدان رقابت گذاشته بود و همه مشکالت اقتصادی کشور‬ ‫را ناشی از تندروی هشت ســال پیش از خود در عرصه سیاست‬ ‫خارجی ارزیابی می کرد‪ ،‬حاال با وضعیت ویژه ای مواجه شــده‬ ‫است‪.‬اورئیسدولتیاستکهتنهابایکنقشهواردمیدانشده‬ ‫ودرصورتعدمتوفیقدرمذاکراتنقشهجایگزینیرابرایاین‬ ‫شرایط اماده نکرده است‪.‬‬ ‫چهبسااساسااعتقادیبهروشجایگزیننداشتهوحقیقتا‬ ‫یگانه راه حل اداره کشور را در میانه میز لرزان مذاکرات می بیند‪.‬‬ ‫بنابراین هیچ راهی جز افزایش فشار بر تیم مذاکره کننده برای‬ ‫انعطافبیشتروباالبردناحتمالتوافقندارد‪.‬تیممذاکره کننده‬ ‫این روزها شــرایط سختی را می گذراند؛ فشــار افکارعمومی و‬ ‫وجدانی که او را در برابر تاریخ مسئول می داند از یک سو و دولتی‬ ‫که همه برنامه های خود را در انتظــار یک توافق بزرگ متوقف‬ ‫کرده در سوی دیگر خود می بیند‪ .‬از این منظر رمز هشدارهای‬ ‫دلسوزانه و البته قاطع رهبری را باید در همین زمینه ارزیابی کرد‪.‬‬ ‫رهبری نه از باب بی اعتمادی به تیــم مذاکره کننده بلکه برای‬ ‫خنثی کردن فشار بیش از تحمل دولتمردان روی تیم مذاکره‬ ‫کننده برای رسیدن به توافق با هر قیمتی است که فریاد می زند‪.‬‬ ‫در حقیقت رهبری بــرای جبران اختالل پیش امــده در فرایند‬ ‫تصمیم سازی در پرونده هسته ای است که روش خود در ورود‬ ‫به مساله را تغییر داده اند‪.‬‬ ‫همــه ایــن مصائــب از ایــن روســت کــه کلیــد اقای‬ ‫رئیس جمهور تنها برای یک قفل طراحی شده است‪.‬‬ ‫همدلیتنهادر‬ ‫دو قطبیشکنی‬ ‫است!‬ ‫تحلیلخاکستری‬ ‫از تیم مذاکرات هسته ای‬ ‫محسن مهدیان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪6‬‬ ‫موضــع هســته ای دولــت یازدهــم چیســت؟ نگاه‬ ‫رئیس جمهور محترم به حوزه تعامــات بین الملل و به تبع‬ ‫ان ســهم روابط خارجی در مســائل داخلی چگونه اســت؟‬ ‫در نهایت اینکه دولت از مذاکرات هســته ای چه تصویری‬ ‫دارد و چه تفاوتی میان نگاه مسلط بر دولت با موضع رسمی‬ ‫نهادهای «فرادولتی» است؟‬ ‫بــرای اینکه به این ســوال پاســخ دهیم الزم اســت‬ ‫به مقدمه ای اشــاره شــود که این مقدمــه مهمترین عامل‬ ‫بدفهمی رایج از موضع سیاست خارجی این دولت است‪.‬‬ ‫اصلی تریــن معضــل تحلیلــی مــا شــکل گیری‬ ‫دوقطبی های تو در تو در سیاســت اســت‪ .‬دو قطبی های‬ ‫سیاسی ناشی از اختالفات سیاسی نابالغ است‪ .‬جریان هایی‬ ‫که هنوز به این سطح از رشد و کمال نرسیده اند که در تحلیل‬ ‫گروه های رقیب دچار «خود حق بینی» مطلق نشــوند‪ .‬در‬ ‫چنین تنازعاتی همواره پای ایدئولوژی های خودساخته ای‬ ‫دولت‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫سیاست‬ ‫در میان است که قدرت استدالل را به شدت تضعیف می کند‬ ‫و فرد را از هرگونه تحلیل فرا جریانی برحذر می دارد‪ .‬در چنین‬ ‫شــرایطی جامعه در هر حوزه دو قطبی می شــود‪ .‬در جامعه‬ ‫سیاسی «استقالل ‪ -‬پرسپولیسی» انچه حاکم است‪ ،‬تنها‬ ‫و تنها اهرم قدرت است‪ .‬کسی که در قدرت است حرف اخر‬ ‫را می زند چه این قدرت رسمی و به پشتوانه مردم باشد و چه‬ ‫غیررسمی و با تکیه بر نهادهای فرا مردمی است‪.‬‬ ‫در جامعه دو قطبی همه چیز سیاه و سفید است‪ .‬همه‬ ‫ادم ها در دو گروه تقسیم می شوند‪ .‬یا متعلق به این جبهه و‬ ‫یا سوی دیگر‪ .‬اما اینها خیلی نگران کننده نیست‪ .‬چه وقت‬ ‫جامعه دو قطبی به معنای واقعی نگران کننده می شود؟ وقتی‬ ‫که تحلیل شرایط برای مردم نیز صفر و صدی صورت گیرد‪.‬‬ ‫در این صورت مردم نیز همراه گروه های سیاســی ســیاه و‬ ‫سفید می شوند‪ .‬اما چه وقت این فرایند شکل می گیرد؟‬ ‫زمانی تحلیل مردم صفر و یکی می شود که تریبون ها‬ ‫و نهادهای اصلی و رسانه ای نیز به دست گروه های سیاسی‬ ‫متعصب می افتد یا صدای اصلی و بلندترین صدا مربوط به‬ ‫افراطیون باشد‪ .‬در چنین شــرایطی بدترین اتفاق تحلیل‬ ‫غیر واقع بینانه است‪.‬‬ ‫در ایــن مدل تحلیلــی ادم ها یــا کامال بد هســتند یا‬ ‫همیشــه خوب‪ .‬دولت ها نیــز در همین چارچــوب تحلیل‬ ‫می شوند‪ .‬در این مدل ادم های سیاسی و دولت ها برچسب‬ ‫ایدئولوژیک دارنــد و بنابراین تمام رفتار انهــا در چارچوب‬ ‫همین قواعد ایدئولوژیک اســت‪ .‬در چنیــن مدلی افراد و‬ ‫گروه ها و دولت های رقیــب از دو حالت خارج نیســتند؛ یا‬ ‫منحرفند یا منافق‪ .‬اگر رفتار سیاســی انها در تضاد کامل با‬ ‫رفتار سیاســی جریان منتقد باشــند‪ ،‬منحرفند و اگر با گروه‬ ‫مذکور شــباهت داشته باشــد‪ ،‬نفاق اســت‪ .‬بنابراین مهم‬ ‫نیست که به خانواده های شهدا سر می زند یا خیر‪ .‬براساس‬ ‫تحلیل افراطی طرف مقابل اگر ســر نزند انحراف اســت و‬ ‫ســر بزند نفاق‪ .‬ظریف اگر از مذاکره با امریکا دم بزند اهل‬ ‫مماشات اســت و منحرف و اگر چفیه بیندازد و از استقامت‬ ‫بگوید در بهترین حالت ماموریت گرفته و نقش بازی می کند‬ ‫و در حالت بدتر نفاق رفتاری دارد و بدترش نیز نفاق در نیت‬ ‫است‪ .‬این تنها برای یک گروه نیست‪ .‬گروه مقابل نیز چنین‬ ‫رفتاری دارد‪.‬‬ ‫در چنین چارچوبی مساله ای به نام اشــتباه نیز وجود‬ ‫ندارد‪ .‬افراد حق اشــتباه کردن ندارند‪ .‬هر اشــتباهی تنها‬ ‫یک علت دارد و ان نیز غرض است‪ .‬بنابراین کسی اشتباه‬ ‫نمی کند مگر اینکه غرض داشــته باشــد‪ .‬صدای بلند این‬ ‫سبک تحلیل‪ ،‬مردم را نیز دو قطبی می کند‪ .‬و اما این مقدمه‬ ‫نســبتا طوالنی چه ارتباطی به نگاه مسلط بر دولت در حوزه‬ ‫سیاست خارجی دارد؟‬ ‫عملکرد دولت در حوزه سیاســت خارجی را باید در دو‬ ‫ساحت تحلیل کرد‪ .‬ســاحت اول موضع فکری این دولت‬ ‫بیرون از قدرت اســت و حالت دوم عملکــرد این دولت در‬ ‫درون قدرت؛ این دو با هم تفاوت جدی دارد‪.‬‬ ‫در حالت اول این دولت لیبرال است‪ .‬لیبرال بودن این‬ ‫دولت در حوزه سیاست خارجی نیز تعامل حداکثری با غرب‬ ‫است‪ .‬این دولت به این نگاه متهم نیست و بلکه از این نگاه‬ ‫دفاع می کند‪ .‬جریان اقتصادی حاکم بر این دولت از حیث‬ ‫مکتبی معتقد به اقتصاد بازار افراطی اســت‪ .‬معتقد اســت‬ ‫که سازوکار تعادل اقتصادی به دست نیروهای بازار حاکم‬ ‫می شود و این مهم وقتی است که درهای کشور باز باشد و‬ ‫درهای کشور باز نمی شود مگر در تعامل حداکثری با بیرون‬ ‫مرزها‪ .‬در این نگاه استقالل و خودکفایی تعابیر جامعه پیش‬ ‫از تاریخ صنعتی است و امروزه هیچ کشوری نمی تواند بدون‬ ‫اتکای متقابل بــر قدرت های توســعه یافته روی پای خود‬ ‫بایســتد‪ .‬این دولت در حوزه فرهنگ نیز به تبع اقتصاد نگاه‬ ‫جهانی شــدن دارد و معتقد اســت که جامعه در حال گذار‪،‬‬ ‫جامعه مشوشی است که هویت التقاطی یافته است و تنها‬ ‫با گذر از این دوران است که به ثبات می رسد‪ .‬مدل فکری‬ ‫این جریان دین سکوالر است‪.‬‬ ‫این جریــان اخــاق و معنویت را در دوران ســیطره‬ ‫مدرنیته کارا تر از دین می پندارد‪ .‬رویکرد این دولت در حوزه‬ ‫سیاســت خارجی نیز خارج از این چارچوب نیســت‪ .‬جمله‬ ‫معروف رئیس جمهور محترم درخصوص ساختن با کدخدا‬ ‫در همین رابطه است‪ .‬اما ایا تحلیل رفتاری و عملکردی این‬ ‫دولت در حوزه های سیاست خارجی و حتی سیاست داخلی‬ ‫را باید با همان تحلیل خارج از قدرت سنجید؟ اشتباهی که‬ ‫صورت می گیرد اینجاست‪.‬‬ ‫افــراد و گروه ها وقتی به قدرت می رســند رفتارشــان‬ ‫تغییر می کند و دیگر نمی شــود رفتار انها را صرفا بر مبنای‬ ‫ایدئولوژی خارج از قدرت تحلیل کرد‪ .‬هم رفتارشان تغییر‬ ‫می کند چــون با واقعیت هــای اجرایی مواجه می شــوند و‬ ‫هم تحمیل به تغییر می شــود‪ .‬به تعبیر دیگر ورود به قدرت‬ ‫باعث فاصله ایجاد کردن بین اندیشه های دیروز و عملکرد‬ ‫امروز انها می شــود‪ .‬نمونه های ان زیاد اســت‪ .‬هیچ کس‬ ‫فکر نمی کــرد دولــت انقالبــی احمدی نــژاد در اقتصاد‪،‬‬ ‫مسیر ســرمایه دارها و لیبرال ها را برود‪ .‬یا کمتر کسی باور‬ ‫می کرد نهادگرایان و منتقدان سرســخت دولت هاشــمی‪،‬‬ ‫برنامه چهارم در دولت خاتمی را در چارچوب اقتصاد لیبرال‬ ‫بنویسند و همه از سبک رفتاری رئیس لیبرال شورای رقابت‬ ‫در دولت احمدی نژاد در عجب بودند که چطور حاضر شده‬ ‫زیر بار قیمت گذاری های ضد بازار برود‪ .‬مساله روشن است‪.‬‬ ‫تحلیل افراد در قــدرت باید فراتر از ایدئولوژی انها باشــد‪.‬‬ ‫این هم مثبت اســت و هم منفی‪ .‬مثبت است از این جهت‬ ‫که حکومتی که نظام داشته باشــد با امد و شد افراد و حتی‬ ‫رفت و امد افکار‪ ،‬مســیرش تغییر نمی کند و از سویی منفی‬ ‫اســت به این علت که حامیان جریانات سیاسی نمی توانند‬ ‫به اصالحــات وعده داده شــده دل ببندند‪ .‬افراد سیاســی‬ ‫حاضر در قدرت را نباید ساده تحلیل کرد‪ .‬ادم ها در شرایط‬ ‫قدرت‪ ،‬تحت تاثیر ده ها مولفه موثر قرار می گیرند که کمتر‬ ‫می توانند متناسب با فکر و ایدئولوژی خود رفتار کنند‪ .‬این‬ ‫موضوع وقتی حاد تر می شــود که ما برای افــراد‪ ،‬فراتر از‬ ‫فکر و اعتقاد انها برچسب و اتیکت سیاسی نیز قائل شویم‪.‬‬ ‫مســاله این اســت که ساده ســازی عملکرد افراد انهم در‬ ‫جامعه ای دو قطبی به شــدت گمراه کننده است‪ .‬در جامعه‬ ‫که همه چیز قطبی و سیاه و سفید است‪ ،‬ساده سازی تحلیل‬ ‫ادم ها و بی توجهی به شــرایط حاکم بر تصمیم گیری انها‪،‬‬ ‫فوق خطاست‪.‬‬ ‫نمونه این خطای اشــکار در تحلیل رویکرد هسته ای‬ ‫تیم مذاکره کننده است‪ .‬خطای اول دو قطبی دیدن مساله‬ ‫است‪ .‬در این چارچوب کسانی که سیاسی تحلیل می کنند‬ ‫و سیاســت را صفر و یکــی می بینند ادم ها را یــا «بامن» یا‬ ‫«برمن» می شناســند‪ .‬در ایــن چارچوب هــر حرکتی فارغ‬ ‫از درســتی یا غلط بودن ان سیاســی تعبیر می شــود‪ .‬این‬ ‫تحلیل دوقطبی وقتی بدتر می شــود که تحلیــل افراد نیز‬ ‫ساده سازی شــود و فارغ از شــرایط حاکم و موثر سیاسی‪،‬‬ ‫ادم ها تنها با سابقه فکری شــان تحلیل شوند‪ .‬در این مدل‬ ‫ظریف به دنبــال رابطه با امریکاســت‪ .‬چرا؟ چــون نگاه او‬ ‫ضد امریکایی نیست و از اصولگرایان محسوب نمی شود‪.‬‬ ‫برای ظریف هیچ حالت میانه ای تعریف نمی شود‪ .‬این نگاه‬ ‫اجازه نقد منصفانه تیم هســته ای را هــم نمی دهد‪ .‬چرا که‬ ‫ویژگی جریان های متعصب این اســت که بــا صدای بلند‬ ‫تحلیل می کنند و فریاد می زنند و به همین دلیل صدای نقد‬ ‫منصفانه شنیده نمی شود‪.‬‬ ‫این جریان نمی تواند تحلیل کنــد که یک نفر ضمن‬ ‫داشــتن ویژگی های مثبت‪ ،‬اشــتباه هم بکند یا ضعفی هم‬ ‫داشته باشد‪ .‬به همین دلیل هیچ گاه از زبان جریان سیاسی‬ ‫منتقد تعریف و تمجیدی شنیده نمی شود‪ .‬حتی انتقاد انها‬ ‫در سطح خطا و اشــتباه نخواهد بود‪ .‬همانطور که گفته شد‬ ‫هیچ اشتباهی نداریم مگر غرضی وجود داشته باشد‪ .‬بدتر‬ ‫اینکه هیچ کار درســتی از گروه سیاســی مقابل سر نمی زند‬ ‫مگر اینکه نفاقی شکل گرفته باشــد‪ .‬تیم هسته ای در این‬ ‫تحلیل و با این نــگاه افراطی از دو حالت خارج نیســت؛ یا‬ ‫خیانت دارند یا بالهت‪.‬‬ ‫اما بزرگترین ضرری که این سبک تحلیل دارد چیست؟‬ ‫راه را برای نقد اصالح گرا می بندد‪ .‬این نــوع تحلیل اجازه‬ ‫نمی دهد افراد متناســب با شــرایطی که در ان قرار گرفتند‬ ‫تحلیل شوند‪ .‬به همین دلیل یا به منجی می رسند یا خائن‪.‬‬ ‫هیچ گاه نبایــد فراموش کرد کــه نماینده ســابق مذاکرات‬ ‫به همین دلیــل قابل نقد نبود و کســی اجازه نقــد او را پیدا‬ ‫نمی کرد و نماینده ایــن دوره مذاکرات نیز بــه همان دلیل‬ ‫هیچ نکته مثبتی ندارد‪ .‬نگاه این دولت به سیاســت خارجی‬ ‫بیرون از قدرت‪ ،‬لیبرالیسم است اما در درون قدرت به دلیل‬ ‫وجود نهادهای مقــاوم و نظام های برنامه ریــز و مطالبات‬ ‫گروه های سیاسی و توقعات مردم نمی تواند همان باشد که‬ ‫اعتقادشان می گوید‪ .‬در نهایت این که مسیری را می روند که‬ ‫شرایط بر انها تحمیل می کند‪ .‬با این سخن سهم گرایشات‬ ‫انها چه می شــود؟ بی تردید ســهم خواهد داشت‪ .‬اما وزن‬ ‫ســهم گرایشــات انها را نباید فراتر از مولفه هــای موثر در‬ ‫واقع تحلیل کرد‪ .‬اگر این وزن در نظر گرفته شــود نقد تیم‬ ‫مذاکره و رویکرد این دولت منطقی و منصفانه خواهد بود و‬ ‫با واقعیت ها منطبق می شود‪ .‬در چنین مدلی می شود انتظار‬ ‫همدلی و همراهی داشت‪ .‬به تعبیر دیگر اگر این طور تحلیل‬ ‫شود می توان انتظار داشت که به رغم اختالفات سیاسی‪،‬‬ ‫برای مسائل ملی اجماع داخلی ایجاد شود و با همدلی موانع‬ ‫بزرگ بر سر راه انقالب برداشته شــود‪ .‬در غیر این صورت‬ ‫همواره جنگ هایی درون و خارج از قدرت شکل می گیرد و‬ ‫هیچ گاه بر سر هیچ مساله ای‪ ،‬حتی موضوعات ملی اجماع‬ ‫وحدت ساز شکل نخواهد گرفت‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫داد و بیداد درمجلس‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫برخوردکوچک زادهباظریفموردنقداصولگرایانقرارگرفت‬ ‫دولت‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪35‬‬ ‫‪1‬‬ ‫مجلس هفته گذشته با یک اتفاق غیرمنتظره مواجه‬ ‫بود؛ یک جدال عجیب میــان محمد جواد ظریف و مهدی‬ ‫کوچک زاده‪ .‬خبری کــه ابتدا توســط خبرنگارانی مخابره‬ ‫شــد که بالفاصله بعد از پایان جلسه غیر علنی مجلس وارد‬ ‫جایگاه خبرنگاران در باالی صحن شــده بودند‪ .‬انها دیدند‬ ‫که مهدی کوچک زاده با صدای بلند و چهره ای بر افروخته‬ ‫با محمدجواد ظریف مواجه شده است‪.‬‬ ‫مخابــره ایــن خبر ایــن تحلیل را بــه وجــود اورد که‬ ‫مجلس جلســه تلخی را پشت ســر گذاشــته و باید منتظر‬ ‫واکنش متقابل بهارستان و پاستور درباره پرونده هسته ای‬ ‫و البته اثرات ان بود‪ .‬اما این بار هم شــبکه های اجتماعی‬ ‫گوی ســبقت را از خبرنــگاران ربودنــد‪ .‬مجادلــه ظریف و‬ ‫کوچــک زاده که همراه شــد با حاشــیه ای مهــم پیرامون‬ ‫اظهارات سید عباس عراقچی در صحن غیر علنی مجلس از‬ ‫طریق اینستاگرام طرفین ماجرا تبدیل به یک مباحثه جدی‬ ‫در فضای مجازی شد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫از روایت حضار تا روایت کوچک زاده‬ ‫ماجرای ان یکشــنبه جنجالی از این قرار بود که وزیر‬ ‫امور خارجه برای ارائه گزارش اخرین روند مذاکرات ایران‬ ‫با ‪ 5+1‬درجلســه غیر علنــی مجلس به همراه ســید عباس‬ ‫عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای حضور یافت‬ ‫که پس از اتمام ســخنان ظریف در هنــگام خروج درگیری‬ ‫لفظی کوچک زاده با ظریف حاشیه ساز شد‪.‬‬ ‫ظریف پس از اتمام ســخنانش‪ ،‬به سوی در خروجی‬ ‫حرکــت کــرد و در میانــه مســیر‪ ،‬در حــال خداحافظی با‬ ‫نمایندگان بود کــه یکباره مهــدی کوچک زاده خــود را به‬ ‫وزیر خارجه رســاند و با لحنــی تند گفــت‪« :‬در منطقه گند‬ ‫زدید»‪ ،‬کوچک زاده سپس فریاد کشــید که رهبری دستور‬ ‫داده مذاکــرات را متوقف کنیــد! پــس از داد و فریاد این‬ ‫نماینده مجلس‪ ،‬وزیر خارجه بــه او ارام گفت‪[« :‬رهبری]‬ ‫چه موقع دستور داده اند؟» براساس فایل تصویری منتشر‬ ‫شده کوچک زاده ادامه داد اقای ظریف اگر وحدتی که در‬ ‫کشور است به دلیل کارهای شــما به هم بریزد اول کسانی‬ ‫که ضرر می کنند خود شمایید و وزیر خارجه هم در واکنش‬ ‫می گوید من دارم وحدت را به هم می زنم یا ان فردی که به‬ ‫من می گوید خائن؟ و کوچک زاده با اشاره به صحبت های‬ ‫مقام معظم رهبری فریاد می زند ان کسی که به شما می گوید‬ ‫با مذاکره زیر ســایه تهدید موافق نیستم‪ .‬ظریف با تعجب‬ ‫می پرسد؛ او به من می گوید خائن؟ که این نماینده مجلس‬ ‫با فریاد بیان می کند مــن از زبان او (مقــام معظم رهبری)‬ ‫می گویم و وزیر خارجه بــا عصبانیت خطاب به کوچک زاده‬ ‫پاســخ می دهد‪ « :‬بیجا می کنی از زبــان او (رهبری) حرف‬ ‫می زنی ایشان خود زبان «برا»ی این نظام است‪».‬‬ ‫این رویداد البته با یک پدیده جالب هم مواجه شــد‪.‬‬ ‫یکــی از نمایندگان کــه هنوز هم معلوم نشــده چه کســی‬ ‫اســت به صورت پنهانی از این مجادلــه فیلمبرداری کرده‬ ‫بود؛ فیلمی که البتــه بعد از اظهارات مهــدی کوچک زاده‬ ‫منتشــر شــد‪ .‬کوچک زاده که با موج اخبار مختلف در مورد‬ ‫نحوه برخــوردش با وزیر خارجه مواجه شــده بود به یکی از‬ ‫خبرگزاری ها ماجرا را اینگونه روایت کرد‪« :‬گفت وگوی من‬ ‫با اقای ظریف ارام البته چالشی بود و محتوای ان‪ ،‬این بود‬ ‫که گفتم شــما با این رویه تان به حرف اقا توجه نمی کنید و‬ ‫موجب خدشه در وحدت جامعه می شوید و خودتان فرمودید‬ ‫که داعش در منطقه چه می کند و کشــورهای منطقه خیلی‬ ‫با ما بد هستند و در این شرایط به وحدت احتیاج داریم و جز‬ ‫مسیر اقا نمی شود‪ .‬در این هنگام اقای ظریف داد کشید که‬ ‫به من می گویند خائن‪ .‬شما چرا این را نمی نویسید که اول‬ ‫ایشان داد کشید؟ چرا می نویسید کوچک زاده فریاد زد؟ این‬ ‫درست نیســت‪ .‬بله‪ ،‬بعد از این اصوال فضای گفت وگو بلند‬ ‫صحبت کردن بود‪ ،‬نه دعوایی بود و نه کسی به کسی فحش‬ ‫داد‪ ،‬ایشان بی جهت صدا را برد باال و بی ادبی کرد و جوابش‬ ‫را هم گرفت و رفت‪ ».‬عضو کمیسیون اموزش و تحقیقات‬ ‫مجلس گفت‪« :‬شما هر طور صالح می دانید عمل کنید نظر‬ ‫مثبتی که ما داریم عوض می شود البته این تهدید نیست و‬ ‫اگر فرصت کنم در اینستاگرام هم می نویسم‪».‬‬ ‫ایــن قائلــه واکنش هایی را هــم در برداشــت‪ .‬پرویز‬ ‫اســماعیلی معاونــت ارتباطــات و اطــاع رســانی دفتــر‬ ‫رئیس جمهوری در یادداشــتی با عنوان «فریــاد» به رفتار‬ ‫مهدی کوچک زاده در صفحه اینســتاگرام خود اعتراض و‬ ‫در این یادداشت چهار نکته را یاداوری کرد‪« :‬یک؛ «امام‬ ‫خمینی رحمت الله علیه‪ :‬هر چه فریاد دارید بر ســر امریکا‬ ‫بکشید‪».‬‬ ‫دو؛ «رهبــر معظــم انقــاب‪ :‬هیــچ کــس نبایــد‬ ‫مذاکره کنندگان را سازشکار بداند و یا مورد تضعیف و توهین‬ ‫قرار دهد (‪ .)92/8/12‬اطمینان داریــم تیم مذاکره کننده‬ ‫اجازه دست اندازی به حقوق ملت را نمی دهند (‪.)93/4/16‬‬ ‫مذاکره کننــدگان ما حقــا و انصافا‪ ،‬و با منطق ایســتادگی‬ ‫می کنند (‪ .)93/9/6‬و‪...‬‬ ‫سه؛ جان کری‪« :‬در طول خدمتم تنها دیپلماتی که در‬ ‫مذاکرات سر من بارها داد کشیده‪ ،‬جواد ظریف است‪ .‬به او‬ ‫گفتم در طول عمرم هیچ فردی اینگونه سرم فریاد نکشیده‬ ‫و مرا اینگونه متهم به سوء نیت و بی اعتمادی نکرده بود‪».‬‬ ‫چهار؛ «اقای کوچک زاده جانباز دفاع مقدس و انسان‬ ‫دلسوزی است‪ .‬ان شاالله هدفش از اینگونه سخن گفتن با‬ ‫«فرزند انقالب» این اســت که او این حرارت و فریاد را در‬ ‫دور بعدی مذاکرات بیشتر به طرف امریکایی منتقل کند»‪.‬‬ ‫اســماعیلی کوچک زاده در زیر این یادداشــت اینستاگرام‬ ‫معاونت ارتباطات و اطالع رســانی دفتر رئیس جمهوری در‬ ‫قســمت نظر مخاطبان نوشت‪« :‬ســام اقای اسماعیلی‬ ‫ایا می دانید ظریــف چه گفــت؟ ارام گفت یــا در حالی که‬ ‫چشمانش از حدقه درامده بود فریاد زد و گفت؟ ایا می دانید‬ ‫او با فریاد زدن شروع کرد یا من؟ اقای اسماعیلی می دانید‬ ‫ال تقف ما لیس لک به علم چه معنی داره؟ اقای اسماعیلی‬ ‫می دانید عراقچی مثل بادیگارد ظریف وقتی من با ظریف‬ ‫حرف زدم چه رفتار سخیفی کرد؟» و همچنین این نماینده‬ ‫مجلس شورای اسالمی در صفحه اینستاگرام خود نوشت‪:‬‬ ‫«تاکی می توان چهــره واقعی افراد را از دیــد مردم پنهان‬ ‫کرد؟ تا کــی می تــوان کم کاری های موجــود در دولت را‬ ‫(به خصوص در بحث مذاکرات) با حاشیه ســازی و جنجال‬ ‫رسانه ای پنهان کرد؟ تا کی می توان فریاد های دیگران را‬ ‫به اواز خوانی بلبل تشبیه کرد؟ایا زمان ان نرسیده تا پرده از‬ ‫واقعیت ها برداریم و مردم را امین تر از غربی ها بدانیم؟»‬ ‫این اما پایان ماجرا نبود‪ .‬مدیرکل اداره امور خلع سالح‬ ‫و مدیرکل سیاسی و بین المللی پس از اجالس ان پی تی که‬ ‫در نیویورک برگزار شد در مطلبی در صفحه اینستاگرامش با‬ ‫انتقاد به اتفاق رخ داده در مجلس نوشت‪« :‬چون اقایان از‬ ‫چیزی خبر ندارند‪ .‬نمی دانند ولی بایــد بدانند که مذاکرات‬ ‫فشرده طوالنی که داشتیم شب و روز و استراحت ما را گرفته‬ ‫بود‪ .‬پشت میزها نشســته اند و بی پروا قضاوت می کنند‪ .‬اما‬ ‫اقای عزیز! قضاوت خیلی مســئولیت دارد‪ ،‬باالخره جایی‬ ‫ادم باید پاسخ بدهد‪.‬‬ ‫شما چه جراتی داری که اینجوری صحبت می کنی‪.‬‬ ‫وقتی دیدم که بعضی از نمایندگان محترم بعد از ســخنان‬ ‫اقای دکتر ظریف و اقــای عراقچی باز همــان حرف های‬ ‫خودشان را منتها این بار به این بزرگان نسبت داده اند‪ ،‬گفتم‬ ‫کجا می رویم‪ .‬ببخشــید قرار بود از ارامــش صحبت کنیم‪،‬‬ ‫انچه که خیلی کم داریم ولی ازش خیلــی حرف می زنیم‪.‬‬ ‫من از صمیم قلب از خداوند می خواهم ارامش را بر دل های‬ ‫همه ما و شــما حاکم کند تا هم با خودمان ارام باشــیم هم‬ ‫ارامش مردم عزیزمــان و دیگران را بــا قضاوت های غلط‬ ‫ذهنی خودمان به هم نزنیم‪ .‬خداوند به ما در این ماه اینده با‬ ‫این فشارهای کاری و روانی کمک کند‪».‬‬ ‫توصیه های مدبرانه رهبری‬ ‫نمایندگان مجلس شــورای اســامی هفته گذشــته‬ ‫به دیــدار رهبر معظم انقــاب رفتند‪ .‬ایشــان در این دیدار‬ ‫توصیه هــای مهمــی بــه نماینــدگان مجلــس داشــتند‪.‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنــه ای با تاکید بر اینکــه مواضع ما در‬ ‫مسائل هسته ای همان مطالبی اســت که علنا برای مردم‬ ‫بیان کرده ایم‪ ،‬فرمودند‪« :‬مذاکره کنندگان با پافشــاری بر‬ ‫مواضع اساسی مصلحت کشور را تامین کنند‪».‬‬ ‫حضرت ایت اللــه خامنــه ای‪ ،‬رهبر معظــم انقالب‬ ‫اســامی ضمن تاکید بر لزوم اســتمرار کار و تالش جدی‬ ‫در یک ســال پایانی مجلس نهم و قرار نگرفتن تحت تاثیر‬ ‫عامــل انتخابات‪ ،‬تعامل بــا دیگر قوا به خصــوص دولت‪،‬‬ ‫اهتمام ویژه بــه موضوع اقتصاد مقاومتــی به خصوص در‬ ‫بررسی قانون برنامه ششم و بودجه سال ‪ 1395‬و پافشاری بر‬ ‫مواضع و مبانی اصلی نظام و انقالب را از مهم ترین وظایف‬ ‫نمایندگان مجلس برشــمردند و تاکید کردنــد‪« :‬کلید حل‬ ‫مشکالت اقتصادی کشور و همچنین موضوع هسته ای‪،‬‬ ‫تکیه بر ظرفیت های درونی و باور به اقتصاد مقاومتی است‪.‬‬ ‫در کشور بن بستی وجود ندارد‪ ،‬راه عالج مشکالت تقویت‬ ‫تولید داخلی و رعایت انضباط مالی است‪».‬‬ ‫ایشان توصیه سوم خود را به موضوع تعامل با دیگر قوا‬ ‫به ویژه دولت اختصاص دادند و افزودند‪« :‬دولت مسئولیت‬ ‫میانداری را در میان قوا و دستگاه های دیگر به عهده دارد‬ ‫و عملکرد موفق ان در حرکت ســایر دســتگاه ها تاثیرگذار‬ ‫خواهد بود‪ ،‬بنابرایــن تعامل با دولــت الزم و مظهر واقعی‬ ‫همدلی و همزبانی است‪».‬‬ ‫رهبــر انقــاب اســامی یکــی از لــوازم تعامــل را‬ ‫«حســن ظن» دانســتند و خاطرنشــان کردند‪« :‬تعامل با‬ ‫ُ‬ ‫سوءظن و بنا را بر سازش‪ ،‬خیانت و سوءاستفاده طرف مقابل‬ ‫گذاشــتن به وجود نخواهد امد‪ ،‬ضمن انکه حســن ظن به‬ ‫معنای خوش باوری و فریب خوردن نیز نیست‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنــه ای با تاکید بــر اینکه تعامل‬ ‫با گروکشــی متفاوت اســت‪ ،‬گفتند‪« :‬مبنای نمایندگان و‬ ‫وزرا در تعامل‪ ،‬باید وظیفه قانونی و مصالح کشــور باشد نه‬ ‫گروکشــی از یکدیگر‪ ».‬ایشــان برخورد محترمانه و همراه‬ ‫با ادب با وزرا به خصوص در کمیســیون ها را یکی دیگر از‬ ‫ضروریات تعامل برشــمردند و افزودند‪« :‬نه نمایندگان باید‬ ‫نگاه تحقیرامیز و همراه با اهانت داشــته باشند و نه دولت و‬ ‫وزرا‪ ،‬نگاه ســلطنت مابانه‪ .‬در همه مراحل باید ادب رعایت‬ ‫شــود‪ ».‬رهبر انقالب اسالمی خاطرنشــان کردند‪« :‬برای‬ ‫موضوع هســته ای راه حل هایــی وجود دارد کــه همه انها‬ ‫منوط به تکیه بر ظرفیت های داخلی و تقویت تولید است‪».‬‬ ‫حضرت ایت اللــه خامنه ای افزودنــد‪« :‬در چارچوب‬ ‫مســائلی که با امریکا‪ ،‬غرب و صهیونیســم داریم‪ ،‬غیر از‬ ‫موضوع هسته ای‪ ،‬مسائل پی در پی دیگری همچون حقوق‬ ‫بشر را نیز پیش بینی می کنیم‪ ،‬اما اگر بر توان داخلی متمرکز‬ ‫شویم و مشــکالت داخلی را حل کنیم‪ ،‬حل این مسائل نیز‬ ‫اسان خواهد شد‪».‬‬ ‫تذکر قاضی القضات‬ ‫اتفاقات روز یکشــنبه هفته گذشــته مجلــس البته با‬ ‫بازخوردهای فراوانی میان مســئوالن هم مواجه شــد‪ .‬در‬ ‫یکی از این اظهارنظرهــا ایت الله املــی الریجانی گفت‪:‬‬ ‫«توهین به تیم مذاکره کننده یا انتشــار مذاکرات غیرعلنی‬ ‫مجلس با تیم مذاکره کننده هیچ کمکــی به روند مذاکرات‬ ‫نمی کند و وجهی ندارد و امیدواریم توصیه های مشفقانه در‬ ‫خصوص حمایت از مذاکــرات و همدلی در این زمینه مورد‬ ‫پذیرش واقع شــود‪ ».‬رئیس قوه قضائیــه همچنین گفت‪:‬‬ ‫«طرف هــای مذاکره کننده ایران بایــد بدانند یک مجلس‬ ‫دولت‬ ‫بیدار و اگاه در کنار مردم با بصیرت و رهبری هوشیار و مقتدر و‬ ‫معتقد به صالبت و اقتدار مردم پشت این مذاکرات و ناظر به‬ ‫ان هستند و دشمنان خیال نکنند مردم ما گرفتار مشکالت‬ ‫شده اند پس حاضرند به هر نوع مذاکره ای تن بدهند!»‬ ‫یک گفت وگوی ویژه‬ ‫صفحه اینستاگرام مهدی کوچک زاده‬ ‫صفحه اینستاگرام پرواز نمایشی‬ ‫این اظهارات سید عباس عراقچی اما با واکنش برخی‬ ‫منتقدان تیم مذاکره کننده مواجه شد‪ .‬پیش رو تر از همه این‬ ‫مهدی محمدی بود که در روزنامه وطن امروز تالش کرد به‬ ‫بررسی فنی اظهارات سید عباس عراقچی بپردازد‪.‬‬ ‫او نوشــت‪« :‬تماشــای مصاحبه دوشنبه شــب اقای‬ ‫عباس عراقچی‪ ،‬عضو محترم تیم مذاکره کننده هسته ای‬ ‫با شــبکه ‪ 2‬ســیما‪ ،‬این موضوع را کامال روشن کرد که تیم‬ ‫مذاکره کننده هســته ای به رغم همه روشنگری های انجام‬ ‫شده و تذکرات پی در پی که دریافت کرده‪ ،‬نه راهبردها و نه‬ ‫حتی تاکتیک های مذاکراتی خود را تغییر نداده و همچنان‬ ‫در پی تحقق شــعار «هر توافقی بهتــر از توافق نکردن»‬ ‫اســت‪ .‬مشــخصا در موضوع دسترســی ها و بازرســی ها‪،‬‬ ‫سخنان ایشان نشان داد تیم مذاکره کننده بی توجه به منافع‬ ‫کشور سر خویش گرفته و به راه خود می رود و قصد ندارد به‬ ‫هیچ وجه پروژه نخ نمای توجیه تراشی برای اتفاقات ناگواری‬ ‫را که در مذاکرات رخ داده‪ ،‬متوقف کند‪».‬‬ ‫او در عین حال ادامه داد‪« :‬اقای عراقچی گفته است‬ ‫ایران هیچ رژیم بازرســی نامتعارفــی را نخواهد پذیرفت در‬ ‫حالی که ایشان مطلقا در موقعیتی نیست که چنین ادعایی‬ ‫بکند‪ .‬براساس متن اسناد توافق شــده‪ ،‬تیم مذاکره کننده‬ ‫یک رژیم بازرســی ویژه و کامال نامتعــارف را پذیرفته که به‬ ‫تصریح مقام های امریکایی در هیچ کجای جهان ســابقه‬ ‫ندارد و حتی فراتر از رژیم بازرســی هایی است که در فاصله‬ ‫سال های ‪ 1991‬تا ‪ 2003‬در عراق (تحت عنوان انسکام)‬ ‫اجرا شد و با ایجاد دسترسی وســیع به اطالعات محرمانه‪،‬‬ ‫زمینه حمله به ان کشور را فراهم کرد‪ .‬درباره همان پروتکل‬ ‫الحاقی هم توضیحــی که تیم محتــرم مذاکره کننده ارائه‬ ‫می دهد ناقص و غیرصادقانه اســت‪ .‬این درست است که‬ ‫طبق ماده چهار پروتکل الحاقی برخی از دسترسی هایی که‬ ‫به اژانس داده می شود می تواند مدیریت شده باشد ولی این‬ ‫امر به هیچ وجه به ان شکل مضحکی که تیم مذاکره کننده‬ ‫ادعا می کند نیست‪.‬‬ ‫حتــی در یــک دسترســی مدیریت شــده اژانــس‬ ‫می توانــد از هــر نقطــه ای کــه بخواهــد بازدیــد کنــد‪،‬‬ ‫می توانــد خواســتار مشــاهده دقیقــا همــان چیزهایــی‬ ‫شــود کــه روی انهــا پوشــانده شــده و می توانــد فراتــر‬ ‫از نمونه بــرداری‪ ،‬کارهای دیگــری مانند عکســبرداری‪،‬‬ ‫صحبت با افــراد و انجام تاییــدات بصری‪ ،‬انجــام بدهد‪.‬‬ ‫ایــن امــری اســت کــه اقــای عراقچی اگــر به ســوابق‬ ‫بازرســی های پروتکلی و فراپروتکلی ســال های ‪ 82‬تا ‪84‬‬ ‫که خود زمانی منتقد ان بودنــد ‪ -‬مراجعه کنند‪ ،‬نمونه های‬‫زیادی برای ان خواهند یافت‪ .‬در ان مدت کوتاه‪ ،‬بیش از‬ ‫‪ 27‬بار به افراد‪ ،‬اسناد و ســایت های نظامی دسترسی داده‬ ‫شد و اگرچه این روند در دولت بعدی متوقف شد‪ ،‬اما ثمرات‬ ‫ان اقدامات غیرقابل توجیه همچنان گریبان کشور را گرفته‬ ‫اســت‪ .‬بنابراین مفهوم مدیریت شــدگی به هیچ وجه رافع‬ ‫نگرانی های جدی امنیتی کشور نخواهد بود‪».‬‬ ‫انچه امــا از حوادث مجلــس در هفته گذشــته قابل‬ ‫دریافــت اســت‪ ،‬مرزبنــدی اصولگرایــان با نــوع برخورد‬ ‫اقای کوچــک زاده با محمدجــواد ظریف اســت‪ .‬بهتر بود‬ ‫اقای کوچک زاده به جای به کار بردن الفاظ نادرستی چون‬ ‫خائن‪ ،‬نقــد اصولی از تیم مذاکره کننــده ارائه می داد‪ .‬این‬ ‫رفتار او بی شک موجب نقد اصولگرایان شد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫طول مذاکرات داده شده بود‪ .‬البته هنوز که توافقی نداریم و‬ ‫پذیرفته نشده است‪ .‬البته خطوط قرمز ممکن است جابه جا‬ ‫شوند و ممکن است پروتکل الحاقی در مقطعی مورد پذیرش‬ ‫باشد و در مقطع دیگر تصمیمی عوض شود اما هنوز عوض‬ ‫نشده و دســتورالعمل های ما هنوز تغییر نکرده است‪ .‬اگر‬ ‫مقامات نظامی‪ ،‬مجلس و شورایی که حضرت اقا مشخص‬ ‫کردند به این نتیجه برسند که بازرسی که در پروتکل الحاقی‬ ‫وجود دارد در زمره بازرسی هایی است که مقام معظم رهبری‬ ‫اشاره کردند‪ ،‬مطاع اســت و ما حتما خواهیم گفت و اجازه‬ ‫همین دسترسی مدیریت شده را نخواهیم داد‪ ».‬عراقچی‬ ‫در پاســخ به این ســوال که ایا در همه موارد ایــن اجازه را‬ ‫می دهیم‪ ،‬گفت‪« :‬باید بررسی شــود که درخواست اژانس‬ ‫معقول باشــد و اینکه جایی را که می خواهد ببیند دسترسی‬ ‫به اسرار نظامی ما نباشد‪ ،‬در غیر این صورت حتی به معنای‬ ‫فســخ توافق‪ ،‬امنیت ملی خودمان را با هیچ چیزی معامله‬ ‫نقد سخنان اقای دیپلمات‬ ‫سیاست‬ ‫مناظره های هسته ای به موازات مذاکرات هسته ای‬ ‫میــان ایــران و ‪ ٥+١‬ادامــه دارد‪ .‬در شــرایطی کــه تیــم‬ ‫مذاکره کننده ایران هفته گذشته با همتایان خود از ‪ ٥+١‬در‬ ‫وین دیدار می کردند‪ ،‬ســیدعباس عراقچی‪ ،‬مذاکره کننده‬ ‫ارشد ایران برای چندمین بار از زمان بازگشت تیم هسته ای‬ ‫از مذاکرات لوزان بــه تلویزیون رفت و با مــردم از جزئیات‬ ‫مذاکرات گفت و به بخش هایی از دغدغه های انها جواب‬ ‫داد‪ .‬اصلی ترین بخش از پاســخ های سیدعباس عراقچی‬ ‫به مســاله بازدیــد از تاسیســات نظامی ایــران و ادعاهای‬ ‫مطرح شــده در این خصــوص و همچنین مســاله پروتکل‬ ‫الحاقی اختصاص داشــت؛ دو مســاله ای که ایــن روزها‬ ‫بیشــترین واکنش ها را به دنبال داشته اســت‪ .‬سیدعباس‬ ‫عراقچــی‪ ،‬درباره بازرســی از مراکــز نظامــی و مصاحبه با‬ ‫دانشــمندان هســته ای که اقای ظریف گفتند در پروتکل‬ ‫الحاقی استثنا شــده و اینکه ایا این امر صحت دارد‪ ،‬بیان‬ ‫کرد‪« :‬موضوع دسترسی اژانس به افراد‪ ،‬اسناد و مراکز در‬ ‫ارتباط با موضوع هســته ای ایران مســاله حساسی است و‬ ‫بسیاری از افراد و منتقدان با حساسیت زیادی با ان به عنوان‬ ‫خط قرمز برخورد کردند‪».‬‬ ‫رئیــس تیــم مذاکره کننده در پاســخ بــه ابهام هایی‬ ‫در خصوص خطــوط قرمز ایــران در مذاکرات هســته ای‬ ‫گفت‪« :‬دیپلمات هــا و مذاکره کننــدگان در هر مذاکره ای‬ ‫مطابق دســتورالعمل های مشــخص خود عمــل می کنند‬ ‫و در هر مذاکــره و گفت وگوی دیپلماتیکی هر فرســتاده و‬ ‫سفیری مامور است یک سری دستورالعمل های مشخصی‬ ‫را اجرا کنــد‪ .‬از خود اختیار خاصی نــدارد‪ ،‬مگر یک قدرت‬ ‫مانوری در برخــی جزییات و محدوده و نــوع بیان مطالب‪.‬‬ ‫اما دســتورالعمل ها‪ ،‬چارچوب ها و خطوط قرمز مشخص‬ ‫و تعریف می شــود‪ .‬در موضوع هســته ای که یک موضوع‬ ‫بســیار حســاس و مرتبط با منافع ملی کشــور و اینده ایران‬ ‫اســت‪ ،‬چارچوب ها‪ ،‬اصول و خطوط قرمزی وجود دارد که‬ ‫بسیار مهم است‪.‬‬ ‫مقام معظم رهبری در سخنرانی عمومی که داشتند‪،‬‬ ‫اعالم کردند خطوط قرمز و چارچوب ها تحت نظر ایشــان‬ ‫طراحی و تدوین می شــود و بعد جزییات به کســانی که در‬ ‫صحنه هســتند واگذار می شــود‪ .‬یــک شــورایی نیز برای‬ ‫طراحی عملیاتی مذاکرات و تدوین دســتورالعمل ها وجود‬ ‫دارد و افرادی هستند که مشخص شده اند و این افراد تحت‬ ‫نظر مستقیم رئیس جمهور نظارت دارند و دستورالعمل ها و‬ ‫چارچوب ها به تیم مذاکره کننده ابالغ می شود و ما در صحنه‬ ‫عمل موظف به اجرا و حرکت در مســیر این خطوط قرمز و‬ ‫چارچوب ها هستیم‪».‬‬ ‫عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای در این باره که‬ ‫در نظارت های عادی اژانس تاکنون ما متضرر شــده ایم و‬ ‫اگر این نظارت ها به این شــکل ادامه پیدا کند و اطالعات‬ ‫امنیتی ما به دست جاسوسان اژانس بیفتد‪ ،‬ما چه سرنوشتی‬ ‫خواهیم داشــت و چه ضمانتی وجود دارد‪ ،‬اظهار داشت‪:‬‬ ‫«این مــوارد در چارچــوب پروتکل الحاقی کــه یک نظام‬ ‫متعارف بین المللی اســت که اکنون ‪ ۱۲۴‬کشور چه برنامه‬ ‫هسته ای داشته باشند و چه نداشــته باشند در حال اجرای‬ ‫ان هستند‪ ،‬تعریف شده است‪ .‬در رژیم متعارف شیوه هایی‬ ‫پیش بینی شــده که سوءاســتفاده از نظارت ها ایجاد نشود‬ ‫و ما باید دقــت کنیم که این راه های پیش بینی شــده دقیقا‬ ‫رعایت شود‪.‬‬ ‫اینکه در گذشــته ممکن است رعایت نشــده باشد و‬ ‫اطالعاتی از داخل مراکز ما به دست بازرسان رسیده باشد‪،‬‬ ‫نقطه ضعفی است که باید برطرف شود و این همان نگرانی‬ ‫اســت که اکنون داریم‪ .‬باید به قواعد و استانداردها کامال‬ ‫مسلط باشیم‪».‬‬ ‫معاون امــور حقوقــی و بین الملل وزیــر امور خارجه‬ ‫افــزود‪« :‬پروتــکل الحاقی به عنــوان یک رژیــم متعارف‬ ‫بین المللی برای ما خطوط قرمز نبوده اســت‪ .‬خطوط قرمز‬ ‫را هم بنده و تیم تصمیم نمی گیریم و از همان ابتدا به دلیل‬ ‫متعارف بودن اجازه پذیرفته شدن پروتکل الحاقی به ما در‬ ‫نخواهیم کرد‪ .‬مردم مطمئن باشند که ما امنیت ملی و اسرار‬ ‫نظامی و دستاوردهای دانشمندان خود را به هیچ قیمتی از‬ ‫دست نمی دهیم و این امر قابل معامله با هیچ چیزی نیست‪.‬‬ ‫تیم مذاکره کننده درباره دسترسی ها تصمیم گیری نمی کند‬ ‫و مقامات نظامی و فرمانده کل قوا در این باره تصمیم گیری‬ ‫می کنند‪».‬‬ ‫‪37‬‬ ‫حملهبهکدخدا‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اصولگرایان هفته گذشته به نقد «توافق بد» پرداختند‬ ‫طی یک هفته اخیر‪ ،‬موضوع مذاکرات هسته ای ایران‬ ‫و اعضــای ‪ 5+1‬به یکــی از داغ ترین ســوژه های تجمعات‪،‬‬ ‫جلسات و ســخنرانی های دانشــجویی تبدیل شــد‪ .‬بازه ابراز‬ ‫مخالفتبامذاکراتهسته ایدرایندورهزمانیگستردهبودهو‬ ‫از«مخالفتبااصلمذاکراتهسته ای»تا«مخالفتبانحوه‬ ‫مذاکرات» را شامل می شد‪ .‬همچنین موضوع «تاکید امریکا‬ ‫بر بازرسی های نظامی نا محدود» یکی از چالش برانگیز ترین‬ ‫موضوعاتدرپرسشوپاسخ هاوتجمعاتدانشجوییبود‪.‬‬ ‫ابرازدلواپسیعلنیسعیدجلیلیدردانشگاهامیرکبیر‬ ‫مخالفت سعید جلیلی با تیم مذاکره کننده هسته ای و‬ ‫نحوه مذاکرات هسته ای موضوعی نبود که برکسی پوشیده‬ ‫باقی بماند‪ ،‬با این حال دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی‬ ‫کشورمان طی حدود یک سال و نیم اخیر سعی کرد در قبال‬ ‫مذاکرات هســته ای مواضع مســتقیمی اتخاذ نکند‪ .‬وی‬ ‫بیشــتر موضع گیری های خود در این خصوص را از طریق‬ ‫دیگر اعضــای تیم مذاکره کننــده هســته ای و در محافل‬ ‫مختلف به افراد مختلــف و از جمله اعضای جبهه پایداری‬ ‫در مجلس شورای اسالمی منتقل می کرد تا خود در چالش‬ ‫مســتقیم با تیم مذاکره کننده قرار نگیرد‪ .‬الزم به ذکر است‬ ‫که اکثر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری سال ‪،1392‬‬ ‫منتقد نحوه مذاکرات هســته ای و اداره ان توســط ســعید‬ ‫جلیلی بوده و استمرار مذاکرات به ســبک و سیاق گذشته‬ ‫را مترادف بــا افزایش تحریم ها و پیچیده تر شــدن پرونده‬ ‫هسته ای می دانســتند‪ .‬در این میان صریح ترین انتقادات‬ ‫از ســوی دکتر علی اکبــر والیتی‪ ،‬مشــاور امــور بین الملل‬ ‫مقام معظم رهبــری و وزیر امور خارجه اســبق کشــورمان‬ ‫خطاب به جلیلی مطرح شــد‪" :‬ببینید جنــاب اقای جلیلی!‬ ‫بحث دیپلماسی کالس فلسفه نیست‪ ،‬انچه مردم می بینند‬ ‫این است که شما چند سال است مسئول پرونده هسته ای‬ ‫هستید‪ ،‬یک قدم هم پیش نرفته ایم‪ ،‬تحریم ها بیشتر شده‬ ‫و هر روز فشــارش روی مردم می اید‪ .‬هنر دیپلماســی این‬ ‫است که حق هسته ای را حفظ کنید و در عین حال تحریم ها‬ ‫دولت‬ ‫که کدخدا بخواهد ان را بدهد‪ .‬ازادســازی خرمشهر نشان‬ ‫داد که می شود مقاومت کرد و در دهان کدخدا زد ایا امروز‬ ‫نگرانی استکبار به دلیل چند سانتریفیوژ ماست؟ خیر نگرانی‬ ‫انان به این خاطر است که می بینند قدرتی پیدا شده که در‬ ‫مقابل انان ایستاده و به دنیا نشان داده که می توان مقاومت‬ ‫و در عین حال پیشرفت کرد‪ .‬مناسبات دنیا بر پایه باج خواهی‬ ‫نیست که شما اعالم کنید این چهار امتیاز را بگیر و این دو‬ ‫سانتریفیوژ را از بین ببر؛ باید حقوق ملت ها قابل توجه قرار‬ ‫گیرد و اینگونه نیســت که مناســباتی تعریف شود و بگویند‬ ‫حقوق ملت همین چیزی است که ما تعریف می کنیم‪».‬‬ ‫جلیلــی در بخشــی دیگــر از اظهارات خــود گریزی‬ ‫نیز به دوران مذاکــرات هســته ای در دوره علی الریجانی‬ ‫زد‪« :‬موضوعی کــه در دوره اقای الریجانــی در مذاکرات‬ ‫هسته ای مطرح بود‪ ،‬این بود که اصال طرف مقابل چه کاره‬ ‫است که باید ما در موضوع هسته ای با انان گفت وگو کنیم‪.‬‬ ‫در ان زمان گفتیم ما عضو ‪ NPT‬هستیم و این عضویت یک‬ ‫ســری حقوق و تکالیف دارد‪ .‬تمام بحث ما ایــن بود که ما‬ ‫قبول نمی کنیم یک استثنا باشــیم و تکالیف بیشتری بر ما‬ ‫تحمیل شود‪ .‬ما در ان زمان عنوان کردیم که ما می توانیم‬ ‫مشــکالتمان را با اژانس در قالب ‪ NPT‬حــل کنیم که این‬ ‫موضوع به ان مدالیته نوشته شده رسید‪ .‬اژانس عنوان کرد‬ ‫مســائل باقیمانده شش تاســت‪ .‬برخی که می خواستند در‬ ‫این موارد کارشــکنی کنند عنوان کردند ایــران می خواهد‬ ‫وقت بخرد به همین خاطر در ‪ ۱۸‬ماه باید این موضوع را حل‬ ‫کند‪ ،‬که ما نیز در جواب گفتیم مســائل خود را مطرح کنید‬ ‫تا ما یک بار برای همیشــه حل کنیم‪ .‬ما این شــش مساله‬ ‫را در عرض شــش ماه حل کردیم و اژانس نیــز نامه داد که‬ ‫این مسائل از نظر ما حل شده است‪ .‬این در حالی است که‬ ‫می گویند در ان زمان تنها بیانیه خوانده شــد‪ .‬چهار روز بعد‬ ‫از این موضوع قطعنامه ای علیه ما صــادر کردند به همین‬ ‫خاطر اســت که مقام معظم رهبری می فرماینــد انان قابل‬ ‫اعتماد نیستند‪».‬‬ ‫توافق بد بشه ایران قیامت می شه!‬ ‫مشق غیرت در ‪ 4‬ماه‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫در حالی که هنوز مناقشات ســایت ها و خبرگزاری ها‬ ‫در خصوص برگزاری کلیت تجمع روز دوم خرداد در میدان‬ ‫فلســطین به قوت خود باقی مانده بود‪ ،‬دو روز بعد و در روز‬ ‫‪ 4‬خرداد مــاه‪ ،‬نشســت خبری «مشــق غیرت؛ بازرســی و‬ ‫بازجویی ممنوع» با محور حمایت از تیم مذاکره کننده‪ ،‬تبیین‬ ‫توافق خوب و تاکید برعدم بازجویی از دانشمندان و بازرسی‬ ‫از مناطق نظامی با حضور چهره های سیاسی در خبرگزاری‬ ‫مهر برگزارشد‪.‬در این نشست خبری که به دعوت جمعی از‬ ‫دانشجویان برگزار شــد‪ ،‬محمد حسین صفارهرندی‪ ،‬احمد‬ ‫توکلی‪ ،‬محمد ســعید احدیان‪ ،‬مهدی فضائلــی و علیرضا‬ ‫زاکانی به سوال خبرنگاران و دانشجویان پاسخ دادند‪.‬‬ ‫علیرضا زاکانــی‪ ،‬نماینده مــردم تهــران در مجلس‬ ‫شورای اسالمی در این نشست با بیان اینکه مساله فناوری‬ ‫هسته ای امروز و در اینده نقش تعیین کننده ای در سرنوشت‬ ‫کشــورهای مختلف جهان دارد‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬نکته ای‬ ‫که باید به ان توجه کرد این که مذاکــره ما با ‪ ،5+1‬مذاکره‬ ‫بین دو اردوگاه «تفکر نوین اسالمی» و «جاهلیت مدرن»‬ ‫است که از زاویه نگاه خود‪ ،‬خودشان را اقا و دیگران را برده‬ ‫و نوکر می دانند‪ .‬نکته دیگری که باید به ان توجه شود‪ ،‬این‬ ‫است که انچه امروز با عنوان موضوع هسته ای مورد مذاکره‬ ‫قرار گرفته‪ ،‬تنها یکــی از بهانه های طــرف مقابل به ویژه‬ ‫شیطان بزرگ‪ ،‬امریکا است؛ او برای مهار انقالب اسالمی و‬ ‫جمهوری اسالمی به عنوان جریان مورد تائید امت اسالمی‪،‬‬ ‫بهانه های مختلفی را فراهم کرده اســت‪ .‬تحریم ها بی اثر‬ ‫نبوده‪ ،‬اما کســی که تحریم ها را انقدر اثربخش ببیند که به‬ ‫واســطه ان‪ ،‬ما را تســلیم بیگانه کند‪ ،‬خدمت نکرده و نباید‬ ‫اشــتباه براوردی دشــمن را تقویت کنیم‪ .‬انهــا یک معیار‬ ‫به عنوان «گریــز اتمی» در نظــر گرفته انــد و همه حقوق‬ ‫هســته ای ما را با این ســنجه در نظر می گیرند؛ بنابراین ما‬ ‫نیز باید یکســری معیارها را تعریف کرده و روند مذاکره را با‬ ‫ان بســنجیم؛ از جمله اینکه تحریم ها بایــد در روز اجرای‬ ‫توافق برچیده شود یا در رژیم بازرسی ها نباید قبول کنیم که‬ ‫استثناء باشیم‪ .‬همچنین نباید با اجازه بازرسی از دانشمندان‬ ‫و اماکن نظامی و اسناد‪ ،‬زمینه جاسوسی دشمن از خودمان‬ ‫را فراهم کنیم و نیز باید به موضوع تحقیق و توسعه به طور‬ ‫کامل توجه کنیم‪».‬‬ ‫سعید احدیان‪ ،‬مدیرمســئول روزنامه خراسان نیز در‬ ‫این نشست گفت‪« :‬امروز در عرصه سیاسی با مبنای انچه‬ ‫در ازادسازی خرمشهر مورد استفاده قرار گرفت می توانیم‬ ‫سیاست‬ ‫کاهش پیدا کند و بر ان اضافه نشود‪».‬‬ ‫برگزاری نشست اخیر در دانشــگاه امیر کبیر‪ ،‬مجالی‬ ‫برای ابــراز مخالفت مســتقیم ســعید جلیلی با مشــی تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای‪ ،‬ان هم به صورتی علنی و در استانه‬ ‫رســیدن به ضرب االجل تیرماه بود‪ .‬سعید جلیلی به دعوت‬ ‫بسیج دانشجویی دانشگاه امیرکبیر در این دانشگاه حضور‬ ‫یافت و پیرامون ســوم خرداد سالروز ازادســازی خرمشهر‬ ‫ســخنرانی کرد‪ .‬وی در این ســخنرانی ابراز کرد‪« :‬کسانی‬ ‫که می گویند سیاســت خارجی جای ارمان نیســت‪ ،‬جای‬ ‫واقعیت است باید بدانند همین کسانی که این افراد انان را‬ ‫پدر اندیشه معرفی می کنند بر این عقیده هستند که سیاست‬ ‫خارجی جای ارمان است‪ .‬در همین سند امریکا عنوان شده‬ ‫که اقدامات انان مطابق ارزش هایشان است و ارزش های‬ ‫انان منبع قدرتشــان اســت حال برخی شــبهاتی را مطرح‬ ‫می کنند و در خصوص ایدئولوژی زدایــی و ارزش زدایی از‬ ‫سیاست خارجی ما سخن می گویند‪ .‬حق ملت صدقه نیست‬ ‫برگــزاری تجمــع اعضــای بســیج دانشــجویی‬ ‫دانشگاه های تهران در میدان فلســطین تهران به سوژه و‬ ‫موضوع اصلی اکثر سایت ها و خبرگزاری ها تبدیل شد‪ .‬این‬ ‫تجمع در حالی برگزار شــد که مجوزی برای ان صادر نشده‬ ‫بود‪ .‬با این حال میدان فلسطین تهران میزبان دانشجویانی‬ ‫بود که نسبت به روند مذاکرات هسته ای یا اصل ان معترض‬ ‫بودند‪ .‬بسیج دانشجویی دانشــگاه های تهران در روزهای‬ ‫قبل از برگزاری تجمع اعالم کردند که قرار اســت تجمعی‬ ‫در مقابل مجلس در اعتراض به روند مذاکرات هســته ای‬ ‫برگزار کنند‪.‬‬ ‫دوم خــرداد مــاه‪ ،‬برگزارکنندگان ایــن تجمع اعالم‬ ‫کردند که مسئوالن با برگزاری این تجمع در مقابل مجلس‬ ‫مخالفت کرده و با درخواســت مســئوالن قرار اســت این‬ ‫تجمع در میدان فلســطین برگزار شــود که بعد از گذشت‬ ‫یک روز پس از این خبر و دقایقی قبل از برگزاری تجمع در‬ ‫میدان فلسطین مســئوالن برگزاری تجمع بار دیگر اعالم‬ ‫کردند که اســتانداری تهران مجوز برگــزاری تجمع را لغو‬ ‫کرده و ما به صورت رســمی تجمعی برگزار نخواهیم کرد‪.‬‬ ‫نیروی انتظامی که به نظر می رســید انتظار چنین اقدامی‬ ‫ را داشــت از قبل در محل حاضر شــده بود و سعی داشت‬ ‫جمعیت را کنترل کند‪.‬‬ ‫منتقدان به روند مذاکرات هسته ای از همان ابتدای‬ ‫تجمع با ســر دادن شــعارهایی مانند «توافق بد بشه ایران‬ ‫قیامت می شــه‪ ،‬نظارت نظامی عجب خیال خامی‪ ،‬توافق‬ ‫بد ما نافی عزت ما‪ ،‬لغو همه تحریم ها شرط مذاکره است‪،‬‬ ‫ما ملت غیرتیم مدافع عزتیم‪ ،‬این همه لشکر امده به عشق‬ ‫رهبر امده‪ ،‬مذاکره نکردیم حرف زیاد بشنویم و این اخرین‬ ‫کالم اســت هیهات منه الذله» اعتراض خود را نســبت به‬ ‫روند مذاکرات هســته ای اعالم کردند‪.‬همچنین تعدادی‬ ‫از دانشــجویان پالکاردهایی را در دســت داشتند که روی‬ ‫ان شــعارهایی مانند «به امریکا بی اعتماد هســتیم‪ ،‬اجازه‬ ‫نمی دهیم از فرزنــدان ما بازجویی کنند‪ ،‬خسته شــدگان از‬ ‫انقالبی بودن ادامه راه را به انقالبیون بسپارند‪ ،‬تحریم باشد‬ ‫ذلت نباشــد‪ ،‬عزت ما مذاکره کردنی نیســت و امریکا غلط‬ ‫می کند تهدید کند» نوشته شده بود‪.‬‬ ‫معترضان بــه روند مذاکرات هســته ای بارها شــعار‬ ‫مرگ بر امریــکا و مرگ بر اســرائیل را فریاد زدنــد و از تیم‬ ‫مذاکره کننده هســته ای خواســتند به خطوط قرمز ترسیم‬ ‫شده توجه داشــته باشــد‪ .‬دانشــجویان و مردم حاضر در‬ ‫تجمع میدان فلسطین یکی از خواسته های خود را انتشار‬ ‫گزاره برگ ایرانی بیان کردند و از تیم مذاکره کننده خواستند‬ ‫برای شفاف شدن مذاکرات هسته ای و اطالع مردم از روند‬ ‫ان گزاره برگ ایرانی را منتشر کنند‪.‬‬ ‫حضــور محمد علی رامین‪ ،‬معاون مطبوعاتی ســابق‬ ‫وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی در دوران ریاست جمهوری‬ ‫محمود احمدی نژاد و فرج الله سلحشور کارگردان تلویزیون‬ ‫و سینما از نکات جالب توجه در این تجمع بود‪.‬‬ ‫‪39‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫عمل کنیم و در ایــن صورت قطعا به نتایــج خوبی خواهیم‬ ‫رسید‪ .‬شش ارمان و شــاخص اصلی وجود دارد که باید هر‬ ‫توافق و بیانیه ای را با ان سنجید‪ .‬داشتن حق غنی سازی‪،‬‬ ‫غنی ســازی صنعتی برای رفع نیازها و وارد شدن به صنعت‬ ‫هســته ای‪ ،‬امکان تحقیــق و توســعه برای باقــی ماندن‬ ‫این صنعت اســت که اگر از این علم عقــب بمانیم تا پایان‬ ‫عقــب افتاده ایم‪ .‬رفــع تحریم ها‪ ،‬حفظ اســتقالل‪ ،‬عزت‬ ‫و امنیت ملی‪ ،‬حفــظ رویکرد استکبارســتیزی از مهمترین‬ ‫شــاخص هایی اســت که باید هر توافق و بیانیه ای را با ان‬ ‫سنجید‪».‬‬ ‫همچنین مهدی فضائلی‪ ،‬کارشناس مسائل سیاسی‬ ‫در این نشســت اظهار کرد‪« :‬موضوع هسته ای پیشینه ای‬ ‫‪ 13‬ساله دارد‪ .‬ما در این ‪ ۱۳‬سال فراز و فرودهایی را سپری‬ ‫کردیم که امروز می خواهیم براســاس ان تصمیم مناسبی‬ ‫اتخاذ کنیم‪ .‬باید تحلیل درســتی از شــرایط داشته باشیم‬ ‫و یک رفتار دقیقی را در نظر بگیریم‪ .‬باید به این ‪ ۱۳‬ســال‬ ‫مراجعه کنیم و نباید بگوییم گذشته ها گذشته است چراکه‬ ‫انچه امروز اتفاق می افتــد همانند ان چیزی اســت که در‬ ‫گذشــته تجربــه کرده ایم‪ .‬اژانس در ســال های گذشــته‬ ‫شش مساله به ما اعالم کرد که مســئوالن باور نمی کردند‬ ‫حل شــود‪ ،‬اما حل شــد ولی بعد از ان یک مرتبه در اخرین‬ ‫گــزارش البرادعی مطالعــات ادعایی مطرح شــد و دوباره‬ ‫پرونده ما بدون حل مســاله در اژانس باقی ماند‪ .‬امروز هم‬ ‫مانند گذشــته طرف مذاکره را امریکایی ها در نظر گرفتیم‬ ‫و ســراغ کدخدا رفتیم و مذاکرات چهره به چهــره را انجام‬ ‫می دهیم که وضعیت ان را امروز شما مشاهده می کنید‪...‬‬ ‫تیم هسته ای بر اســاس انچه رهبر معظم انقالب فرمودند‬ ‫از فرزندان انقالب و باتجربه هستند اما ما به همان میزان‬ ‫که به مذاکره کنندگان خود اعتمــاد داریم‪ ،‬به طرف مقابل‬ ‫ بی اعتماد هســتیم و نگران حیله و مکر دشــمن هستیم‪.‬‬ ‫نباید این موضــوع را فرامــوش کنیــم‪ .‬باید بدانیــم که با‬ ‫دشــمن فریبکار مذاکره می کنیم و الزم است که براساس‬ ‫تجربه های قبلی خود اقدام کنیم‪».‬‬ ‫محمد حســین صفار هرندی‪ ،‬عضو مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام نیز در این نشست اظهار کرد‪« :‬حقیقت امر‬ ‫این است که بنده در مباحث هســته ای نه به لحاظ حقوقی‬ ‫و نه فنی‪ ،‬تبحری نــدارم و به همین دلیــل کمتر به مباحث‬ ‫هســته ای ورود می کنم‪ .‬از این جهت که بنــده تبحری در‬ ‫مباحث هسته ای ندارم‪ ،‬هیچ گاه در زمره کسانی که دغدغه‬ ‫و دلواپسی داشــته اند نبوده ام‪ ،‬اما امروز می گویم بنده نیز‬ ‫دلواپس هســتم و جزو ان دســته از مردمی خواهم بود که‬ ‫دغدغه هســته ای دارند‪ .‬البته دلواپســی بنده به این معنی‬ ‫نیست که اکنون اطالعات ویژه ای در مورد مباحث هسته ای‬ ‫پیدا کرده باشم اما انچه در محیط عمومی می گذرد و ادبیات‬ ‫مقامات امریکایــی و واکنش های ضعیف طــرف ایرانی‪،‬‬ ‫نگرانی بنده را نیز برانگیخته است‪».‬‬ ‫احمد توکلی‪ ،‬نماینده مردم تهران در مجلس شورای‬ ‫اســامی نیز در خصوص ارتباط سیاست خارجی و اقتصاد‬ ‫به نکاتی اشــاره کرد‪« :‬در کشــور گروه های مختلفی فکر‬ ‫می کنند که همه اصالحات کشور از مسیر سیاست خارجی‬ ‫میــدان فلســطین تهــران میزبــان‬ ‫دانشــجویانی بود که نســبت به روند‬ ‫مذاکرات هسته ای یا اصل ان معرتض‬ ‫بودند‪ .‬بسیج دانشجویی دانشگاه های‬ ‫تهران در روزهای قبل از برگزاری تجمع‬ ‫اعالم کردند کــه قرار اســت تجمعی‬ ‫در مقابــل مجلس در اعــراض به روند‬ ‫مذاکرات هسته ای برگزار کنند‬ ‫دنبال می شــود‪ .‬دیپلماســی خارجــی در دنیــای ظالمانه‬ ‫البته موضوع مهمی اســت امــا این تصور کهنــه و قدیمی‬ ‫ در ســال های بعد از انقالب که بین برخی اعضای نهضت‬ ‫ازادی نیز وجود داشت‪ ،‬اشتباه است‪ .‬در دولت جدید و این‬ ‫اواخر نیز این تصور را بیان کردند و متوجه شدند که اشتباه‬ ‫است‪ .‬اینکه مسائل اقتصادی زمانی حل می شود که مسائل‬ ‫خارجی حل شده باشد‪ ،‬اساس محکمی ندارد و خودشان هم‬ ‫متوجه شدند که این روش اشتباهی است‪ .‬ما گرفتار مسائلی‬ ‫در کشور هســتیم که در ارتباط با امریکا ممکن است بدتر‬ ‫شود‪ .‬فساد سیســتماتیک در ارتباط با امریکا بدتر خواهد‬ ‫شد‪ ،‬اشــرافی گری باعث می شــود نوع تقاضای کاالهای‬ ‫مختلف تغییر پیدا کند و تولید به نفع طبقات ضعیف کاهش‬ ‫یابد؛ بر این اساس ارتباط با امریکا این مسائل را در جامعه با‬ ‫مشکل بیشتری مواجه می کند‪».‬‬ ‫عالمت سوال های‬ ‫بازرسی‬ ‫تاملی در خصوص موضوع بازرسی ها‬ ‫در مذاکرات هسته ای‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫ابوطالبی از پروتکل الحاقی می گوید‬ ‫اعتراضات مطرح شده در خصوص موضوعات مربوط‬ ‫به بازرسی های فراپادمانی و مسائلی از این قبیل در تجمعات‬ ‫دانشجویی و سخنرانی های صورت گرفته‪ ،‬معاون سیاسی‬ ‫دفتر رئیس جمهــور را به واکنش واداشــت‪ .‬ابوطالبی این‬ ‫واکنش را در قالــب یک یادداشــت و در روز پنج خرداد ماه‬ ‫صورت داد‪ .‬حمید ابوطالبی در بخشــی از یادداشت خود با‬ ‫عنوان «پروتکل الحاقی و ضرورت یکپارچگی ملی» اورده‬ ‫اســت‪« :‬این روزها «پروتکل الحاقی» دشــمنان بسیاری‬ ‫دارد‪ ،‬از مخالفیــن روند مذاکــرات در ایران تــا جناح های‬ ‫تندرو در امریکا‪ ،‬هریک از منظری و دیدگاهی‪ .‬یکی نگران‬ ‫ازاین که مبادا پروتکل اجرا شــود و دیگری هراسان از انکه‬ ‫مبادا اجــرای ان کفایت نکنــد‪ .‬اولی بر این باور اســت که‬ ‫اجرای پروتکل یعنی نابودی اســرار نظامــی و از بین رفتن‬ ‫امنیت ملی کشور و ایراد خساراتی جبران ناپذیر‪ ،‬تا انجا که‬ ‫ایران شبیه عراق شــود؛ و دومی بر این باوراست که مبادا‬ ‫به جهت ضعف های این پروتــکل و امکانات فراوان گریز‬ ‫از اجرای ان و اشــکاالت مجری یعنی اژانــس بین المللی‬ ‫انــرژی اتمی و زیرکی ها و هوشــیاری های طــرف مقابل و‬ ‫نبود بودجــه و اطالعات کافــی‪ ،‬عدم کفایــت پروتکل به‬ ‫گریز هســته ای بینجامد؛ بنابراین هر دو تصمیم گرفته اند‬ ‫بــا مذاکره کنندگان بــه چالشــی باورناکردنــی بپردازند؛ تا‬ ‫سرانجام یکی عقب نشینی کند و مذاکرات شکست بخورد‪.‬‬ ‫مذاکره کنندگان هر دو ســو هم‪ ،‬تنها راه گریز از این جدال‬ ‫درونی را اجرای همین پروتکل ظاهرا مشکلدار و مشکل زا‬ ‫دانسته و بران پای می فشرند‪»....‬‬ ‫ابوطالبــی در تشــریح مــاده پنــج پروتــکل الحاقی‬ ‫می گوید‪« :‬اما نــزاع در هر دو ســو و ســخن در خصوص‬ ‫پروتکل الحاقی بر سر چیســت؟ ماده پنج مخاصمه افرین‬ ‫ل می گوید‪« :‬هر مکان تعیین شده توسط اژانس‬ ‫این پروتک ‬ ‫غیر از مکان های اشاره شده در بندهای الف و ب این ماده‬ ‫جهت انجام نمونه برداری های محیطی مختص ان مکان‪،‬‬ ‫چنانچه کشور عضو نتواند امکان دسترسی به این مکان ها‬ ‫را فراهم اورد‪ ...‬باید فورا هر تالش معقولی را جهت براوردن‬ ‫خواسته های اژانس از مناطق مجاور یا از طریق روش های‬ ‫دیگر به کار بندد‪».‬‬ ‫بنابراین متن پروتکل و مفهوم این ماده کامال روشن‬ ‫اســت که درصورت مخالفت کشــورها بااجازه دسترسی به‬ ‫مکان های خاص‪ ،‬انان حتی می توانند در مناطق همجوار‪،‬‬ ‫این دسترســی را فراهم کرده یا روش های دیگــر را به کار‬ ‫بندند‪ .‬لیکن مهم این اســت که در ان ســو‪ ،‬اقــای اوباما‬ ‫می خواهد این باور غلط را ایجاد کند که با این پذیرش‪ ،‬من‬ ‫می توانم به هر جا که می خواهم رفته و بازجویی و بازپرسی‬ ‫کنم؛ این یعنی همان زیاده خواهی و وحشــت افرینی‪ .‬این‬ ‫پروتکل اقای اوباما اســت و نــه پروتــکل الحاقی اژانس‬ ‫بین المللی انرژی اتمی‪».‬‬ ‫‪3‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫اخیــرا مقام معظم رهبری در مراســم دانش اموختگی‬ ‫دانشــجویان دانشــگاه امام حســین(ع) فرمودند‪« :‬باز در‬ ‫مذاکرات حرف های تازه می زنند‪ .‬درباره بازرســی ها گفتیم‬ ‫اجازه نمی دهیــم از هیچ یــک از مراکز نظامــی هیچ گونه‬ ‫بازرســی از ســوی بیگانگان انجام شــود‪ .‬می گویند اجازه‬ ‫مصاحبه با دانشمندان هســته ای باید داده شود‪ .‬این یعنی‬ ‫بازجویــی‪ .‬من اجازه نمی دهــم بیگانگان با دانشــمندان و‬ ‫فرزندان عزیز ملت که این دانش را به اینجا رســاندند بیایند‬ ‫حرف بزنند‪».‬‬ ‫در این خصوص الزم است نکاتی را مدنظر قرار دهیم‪.‬‬ ‫نخستین مورد از ان‪ ،‬به سوابق مخدوش و منفی بیگانگان در‬ ‫خصوص بازرسی از مراکز هسته ای و نظامی ما باز می گردد‪.‬‬ ‫این ســوابق منفی ایجاب می کند گارد ما در مقابل دشمنان‬ ‫هسته ای ایران محکم تر باشد‪ .‬اصلی ترین سوال اینجاست‬ ‫که در حالی که اعضــای ‪ 5+1‬و اژانــس بین المللی انرژی‬ ‫اتمی خود نیز نسبت به صلح امیز بودن فعالیت های هسته ای‬ ‫اگاه بوده و توافــق احتمالی نهایی (در صورتی که اساســا‬ ‫کارشــکنی های غرب راه را برای امضــای توافق نبندد) نیز‬ ‫هرگونه بهانــه ای را در این خصــوص از مدعیان دروغین و‬ ‫ناالیق ســلب می نماید‪ ،‬اصرار ویژه انها مبنی بر بازجویی از‬ ‫دانشمندان هسته ای نشان دهنده چیست؟‬ ‫در این میان بهتر است روی نام «یوکیو امانو» و مقامات‬ ‫اژانــس بین المللی انرژی اتمــی که این روزها در کســوت‬ ‫مهره های بی اراده امریکا در مسیر مذاکرات سنگ اندازی‬ ‫می کنند تمرکــزی ویژه نماییم‪ .‬در این خصوص ســواالتی‬ ‫وجود دارد که بهتر است امانو سریعا نسبت به انها پاسخ دهد‪:‬‬ ‫ اژانــس بین المللــی انــرژی اتمــی به چه ســبب در‬‫بازرسی های قبلی اطالعات مربوط به دانشمندان هسته ای‬ ‫و اطالعات محرمانه مربوط به مراکز هسته ای کشورمان را‬ ‫در اختیار امریکا و رژیم صهیونیستی قرار داد؟‬ ‫ یوکیو امانو به همراه نهاد متبوعش به واسطه رد و بدل‬‫کردن اطالعات محرمانه مربوط به فعالیت های هسته ای‬ ‫ایران به دستگاه های جاسوسی سیا و موساد و افرادی مانند‬ ‫اولی هاینونن‪ ،‬معاون سابق اژانس (که هم اکنون در موسسه‬ ‫دیوید البرایت در امریکا مشغول شــانتاژ و جو افرینی دوباره‬ ‫علیه ایران است ) یکی از اصلی ترین بانیان ترور و شهادت‬ ‫شهدای بزرگوار هسته ای ما محسوب می شود‪ ،‬چه اقدامی‬ ‫ در راستای جبران گذشته سیاه خود و اژانس نزد ملت ایران‬ ‫صورت داده است؟‬ ‫ چرا کشورهای دارای سالح های هسته ای که اتفاقا‬‫مکان نگهداری انها نیز مشــخص اســت! مورد بازجویی و‬ ‫بازخواست اژانس قرار نگرفته و بالعکس‪ ،‬هر با ر هنگام تعیین‬ ‫مدیرکل اژانس صاحب رای و نظر هستند؟!‬ ‫‪ -‬چندی پیــش ایهود اولمرت‪ ،‬نخســت وزیر ســابق‬ ‫دولت‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫سیاست‬ ‫رژیم اشــغالگر قدس از وجود ســاح های اتمی مرگبار در‬ ‫سرزمین های اشــغالی خبر داد‪ .‬اخیرا نیز وزیر جنگ کابینه‬ ‫صد تکه و محکوم به شکست نتانیاهو صراحتا کشورمان را‬ ‫نسبت به وقوع حادثه ای مشابه بمباران هیروشیما و ناکازاکی‬ ‫تهدید کرد‪ .‬به راســتی واکنش اقای امانــو و دیگر مقامات‬ ‫اژانــس در مقابل ایــن اعتراف ها و تهدیدهای اشــکار چه‬ ‫بوده است؟ در نهایت اینکه جمهوری اسالمی ایران به هیچ‬ ‫عنوان زیر بار بازجویی از دانشمندان هسته ای خود‪ ،‬ان هم‬ ‫از سوی تروریست های هسته ای شناخته شده دنیا و نهادی‬ ‫که بر امده از اراده همین تروریست هاست و مدیرکل ان نیز‬ ‫منتخب انهاست نخواهد رفت‪.‬‬ ‫نکته دیگر اینکه اگرچه در اینجا میان «دسترســی»‪،‬‬ ‫«بازرســی» و «نظــارت» تفــاوت وجــود دارد ‪ ،‬اما طرف‬ ‫امریکایی اساســا عالقه ای نســبت به مرزبندی میان این‬ ‫واژگان ندارد‪ .‬طرف امریکایی در مواردی که قوانین حقوقی‬ ‫به ضرر ان است دست به تفســیر عامدانه از انها زده و همه‬ ‫این موارد را در چشم به هم زدنی همسان سازی می کند‪ .‬اما‬ ‫در مواردی که قوانین به سود اوست‪ ،‬روی حرف به حرف و‬ ‫جمله به جمله اساسنامه ها و ایین نامه های مکتوب اژانس‬ ‫تمرکز کرده و خود را محق جلوه می دهد‪ .‬در جریان امضای‬ ‫توافقنامه موقت ژنو در اذرماه ‪ 1392‬شــاهد بودیم که جان‬ ‫کری صراحتــا بند ‪ 4‬معاهــده ‪ NPT‬در خصــوص حق ذاتی‬ ‫غنی ســازی امضا کنندگان این معاهده را نادیده انگاشت و‬ ‫اعالم کرد ایران حق غنی ســازی ندارد! بــا این حال زمانی‬ ‫که شرایط به ضرر امریکاست‪ ،‬کاخ ســفید به همان بندها و‬ ‫مفاد و تبصره ها استناد می کند تا جمهوری اسالمی ایران را‬ ‫در زمینه استفاده از انر ژی صلح امیز هسته ای بیش از پیش‬ ‫تحت فشار قرار دهد‪.‬‬ ‫ایاالت متحده امریــکا و دیگر اعضــای ‪ 5+1‬و حتی‬ ‫مقامات اژانــس بین المللی انــرژی اتمی مرزبنــدی میان‬ ‫نظارت‪ ،‬دسترســی و بازرســی را حتی در گفتار خود رعایت‬ ‫نکرده و حدود و ثغوری میان انه ا ترسیم نمی کنند‪ .‬در چنین‬ ‫شــرایطی موضع گیری ســخت در مقابل امریــکا و اژانس‬ ‫اجتناب ناپذیر خواهد بود‪.‬‬ ‫نکته بسیار مهم دیگر‪ ،‬به رویکرد ایاالت متحده امریکا‬ ‫و متحــدان ان در قبال بازرســی ها ب از می گردد‪ .‬به راســتی‬ ‫چرا واشــنگتن و متحدان ان که خود نماد تروریســت های‬ ‫هســته ای در نظام بین الملل محسوب می شــوند روی این‬ ‫مســاله تا این حد متمرکز شــده اند؟ ایاالت متحده امریکا‪،‬‬ ‫ی به صورتی‬ ‫فرانسه‪ ،‬انگلیس و اژانس بین المللی انرژی اتم ‬ ‫هدفمند موضــوع بازرســی های نا محدود زمانــی و مکانی‬ ‫و موضوع بازجویی از دانشــمندان ایرانــی را مطرح کرده و‬ ‫روی ان طی روزهای اخیر اصرار ورزیده اند‪ .‬واشنگتن و دو‬ ‫متحد غربی ان در حالی روی موضوع بازجویی از پاک ترین‬ ‫فرزندان ایران اصرار می ورزند که خود به واســطه در اختیار‬ ‫داشتن انواع سالح های هسته ای‪ ،‬میکروبی و شیمیایی و‬ ‫اســتفاده ان علیه زنان و کودکان مظلوم منطقه و همچنین‬ ‫به واسطه کشــتار میلیون ها انســان در عراق و افغانستان‬ ‫و لبنان و شــمال افریقا‪ ،‬مولد تروریســم در نظام بین الملل‬ ‫محسوب می شوند‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬امریکا به عنوان کشوری‬ ‫که بمباران هسته ای هیروشیما و ناکازاکی را مرتکب شده‪،‬‬ ‫در کسوت یک تروریست تمام عیار هسته ای مورد شناسایی‬ ‫نظام بین الملل قرار گرفته اســت‪ .‬این در حالی اســت که‬ ‫جمهوری اسالمی ایران بر اساس فتوای مقام معظم رهبری‬ ‫و صدها نشانه دیگری که دال بر صلح امیز بودن فعالیت های‬ ‫هسته ای کشورمان است‪ ،‬تاکنون کمترین انحرافی در این‬ ‫حوزه نداشته است‪.‬‬ ‫نکته دیگر اینکه طرف امریکایی در صدد است موضوع‬ ‫مهم بازرسی ها را در سایه شانتاژهای دیگر خود محو نماید‪.‬‬ ‫غربی ها با طرح دوباره موضوع فردو قصد دارند در مذاکرات‬ ‫فن بدل زده و در بهترین حالت با بازگشــت دوبــاره به بیانیه‬ ‫لــوزان‪ ،‬از این کنــش و واکنــش مصنوعــی به عنوان یک‬ ‫امتیازدهی به ایران یاد کنند‪ .‬این در حالی است که چشمان‬ ‫بیدار و اگاه ملت ایران و مسئوالن نظام روی حیله گری طرف‬ ‫مقابل باز است‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬امریکا درصدد است با طرح‬ ‫دوباره موضوع فردو و القای کمبود زمــان تا تیرماه‪ ،‬مانع از‬ ‫تمرکز جمهوری اسالمی ایران روی موضوع بازرسی ها و رفع‬ ‫کامل تحریم ها شود‪.‬در خصوص بازرسی های فراپادمانی‬ ‫نیز همیــن طور اســت‪ .‬طــرف امریکایی از بازرســی های‬ ‫نامحدود زمانی و مکانی در ایران و حتی بازرســی از اماکن‬ ‫نظامی سخن گفته و در صدد عبور از خطوط قرمز و غیر قابل‬ ‫تغیی ر ترسیم شده از سوی کشورمان برامده است‪.‬‬ ‫نکتــه پایانی اینکه واشــنگتن ســعی دارد اصرار خود‬ ‫بر موضوع بازرســی ها را به نگرانی هــای خود! در خصوص‬ ‫فعالیت های هسته ای ایران مرتبط سازد و اژانس بین المللی‬ ‫ی نیــز در این بازی وقیحانه بــه همراه ترو ئیکای‬ ‫انرژی اتم ‬ ‫اروپایی واشــنگتن را یاری می دهد‪ .‬بهترین پاســخ به این‬ ‫ادعــای مضحکانــه مقامــات امریکایــی را چنــدی پیش ‬ ‫برژینســکی‪ ،‬مشــاور امنیت ملی اســبق امریــکا و یکی از‬ ‫استراتژِیست های ارشد حوزه سیاست خارجی این کشور داده‬ ‫است‪ .‬برژینسکی در سال گذشــته و پس از کارشکنی های‬ ‫مســتمر امریکا و فرانســه پای میز مذاکرات هســته ای به‬ ‫مقامات کاخ ســفید هشــدار داد که «حقه بازی هسته ای»‬ ‫خود در قبال ایران را متوقف کنند‪ .‬برژینسکی صراحتا اعالم‬ ‫کرد که نگرانی غرب نسبت به اینکه ایران در صدد دستیابی‬ ‫به بمب هسته ای اســت نوعی حقه بازی بوده و امریکا خود‬ ‫نیز نســبت به دروغین بودن این ادعا واقف است‪ .‬در چنین‬ ‫شرایطی شــاهد مانور دغدغه های سیاســی و غیر حقوقی‬ ‫امریکا و دیگــر اعضای ‪ 5+1‬پای میز مذاکرات هســته ای‬ ‫هستیم‪.‬‬ ‫انچــه مســلم اســت اینکــه در نظــام بازرســی ها و‬ ‫دسترســی های اژانس به اماکن هسته ای و غیر هسته ای‪،‬‬ ‫قواعــد و مقــررات خاصــی وجــود دارد‪ .‬این بازرســی ها و‬ ‫بررســی ها نمی تواند متاثر از مطالعــات ادعایی و دروغینی‬ ‫باشــد که مصدری غیر حقوقی دارد‪ .‬همان گونه که اشــاره‬ ‫شد‪ ،‬تجربه های تلخ سال های گذشــته نشان داده چگونه‬ ‫برخی جاسوسان امریکایی در کســوت بازرسان اژانس وارد‬ ‫تاسیسات هســته ای کشور شــده و اطالعات محرمانه ای‬ ‫که ایــن مجموعه ملــزم به حفظ ان هاســت را بــه مقامات‬ ‫غربی منتقل کرده انــد‪ .‬اقای امانو طی ســال های اخیر به‬ ‫صورت مکــرر در زمین امریــکا و متحدانش بــازی کرده و‬ ‫در تنظیم گزارش های دو پهلو و غیر مســتند خــود‪ ،‬از هیچ‬ ‫ی هاینونن‪ ،‬معاون سابق‬ ‫اقدامی فروگذار نکرده اســت‪ .‬اول ‬ ‫اژانــس و یکی از دشــمنان هســته ای ملت ایــران همان‬ ‫فردی بود که در ســال ‪ 2010‬میالدی مدعی شد ایران چند‬ ‫هفته بیشتر تا دسترســی به بمب هســته ای فاصله ندارد!‬ ‫ایا با مشــاهده این شــانتاژها‪ ،‬دروغ گویی ها و لفاظی های‬ ‫خطرناک کمترین جایی برای اعتماد به اژانس و باز گذاشتن‬ ‫دست ان در خصوص بازرســی های فراقانونی باقی خواهد‬ ‫ماند؟ بدیهی اســت که در این خصوص باید طرف مقابل را‬ ‫وادار به شفاف ســازی و در مرحله بعدی ناچــار به حرکت در‬ ‫قالب خطوط قرمز منطقی ترسیم شده از سوی خود نماییم‪.‬‬ ‫بدیهی اســت اگر طرف غربی و اژانس نخواهنــد یا نتوانند‬ ‫چنین موضوعی را پذیرا باشند‪ ،‬توافقی برای امضا در پایان‬ ‫مذاکرات هسته ای وجود نخواهد داشت‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫جنگروانیحجاریان‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫دوم خردادی ها به دانشگاه بازگشتند‬ ‫سالنچمراندانشکدهفنیدانشگاهتهرانهفتهگذشته‬ ‫شاهد برنامه ای تحت عنوان «دوم خرداد؛ تالقی جمهوریت‬ ‫ومشروطیت»بود‪.‬‬ ‫برنامه ای که به همت انجمن اســامی دانشــجویان‬ ‫دانشکدهفنیوباهمکاریانجمن هایاسالمیدانشکده های‬ ‫پزشکیبرگزارشدهبود‪.‬اینمراسمدوسخنراندربرنامهاصلی‬ ‫داشت و میزگردی که بعد از ان در نقد مطبوعات دهه هفتاد با‬ ‫حضور محمدرضا جالیی پور و تعدادی دیگر از اصالح طلبان‬ ‫برگزارشد‪.‬‬ ‫حجاریان اگرچه توانایی سخن گفتن به مدت طوالنی را‬ ‫ندارد اما در این مراسم از سر شوق و اشتیاق چند کلمه ای هم‬ ‫که بود حرف زد‪ .‬اشــتیاقش از این بابت بود که بعد از سال ها‬ ‫به دانشگاهی بازگشته بود که در ان خودش را «صاحبخانه»‬ ‫می دانست‪.‬دانشکدهفنیدانشگاهتهرانوهمچنیندانشکده‬ ‫پزشکیازجملهدانشکده هاییهستندکهدرطولدورانقبلو‬ ‫بعدازانقالببیشترینتاثیرپذیریراازسویجریان هایچپ‬ ‫واصالح طلببهخوددیده اند‪.‬‬ ‫حجاریان برای این نشســت متنی را اماده کرده بود و در‬ ‫کنار ان به سخنرانی کوتاهی پرداخت‪ .‬به طور معمول سال ها‬ ‫بود که اصالح طلبان و به ویژه انها که در جریان انتخابات سال‬ ‫‪ 88‬دستگیر شده بودند‪ ،‬نمی توانستند در دانشگاه حضور پیدا‬ ‫کنند‪.‬ازهمینروبودکهحجاریانخودشهمشگفت زدهشده‬ ‫و می پرسید‪« :‬افتاب از کدام طرفدرامده است؟»‬ ‫دوم خردادی دیگر‬ ‫حجاریان در این نشســت در بخشی از سخنانش حرف‬ ‫مهمی زد که نباید به سادگی از ان عبور کرد‪ .‬او از امکان وقوع‬ ‫دوم خردادی دیگر ســخن گفت‪ .‬این حــرف از انجا اهمیت‬ ‫بیشــتری پیدا می کند که توجه کنیــم حجاریــان از اولین و‬ ‫مهمترین تئوریســین های اصالح طلبان به شمار می رود‪ .‬او‬ ‫و دوستانش که ســال ها قبل و پس از ارتحال حضرت امام به‬ ‫مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫رفته بودند‪ ،‬در واقع و به گفته خودشان‪ ،‬پایه های دوم خرداد‬ ‫را ریختند‪ .‬این جمــع در این مرکــز که ریاســتش را ان زمان‬ ‫موســوی خوئینی ها بر عهده داشــت‪ ،‬مطالعاتی را با عنوان‬ ‫«نوســازی سیاســی» پی ریزی کردند که بعدهــا مبنای دوم‬ ‫خرداد شد‪.‬‬ ‫به جز ســعید حجاریان‪ ،‬عبــاس عبــدی‪ ،‬رحمت الله‬ ‫بیگدلی‪،‬کامبیزنوروزی‪،‬حمیدرضاجالیی پورواساتیددانشگاه‬ ‫تهراندراینمراسمحاضرشدند‪.‬‬ ‫لزوم بازنگری گذشته‬ ‫عبدی که ایــن روزهــا در قامت یــک اصالح طلب که‬ ‫نقد های بی رحمانه ای بــه اصالحات می کند‪ ،‬حاضر شــده‬ ‫است‪ ،‬طوالنی ترین سخنرانی این مراســم را انجام داد‪ .‬او از‬ ‫لزوم بازنگری در گذشته اصالحات سخن گفت و تاکید داشت‬ ‫که باید از گذشــته درس گرفت‪« :‬امسال بعد از یک دهه این‬ ‫مراسم به صورت ابرومندانه ای برگزار شده است و می طلبد که‬ ‫موضوع درس گرفتن از گذشته را مورد توجه قرار دهیم تا شاید‬ ‫چراغراه اینده مان باشد‪».‬‬ ‫هم عبدی و هم برگزار کنندگان مراسم از انتقادات او به‬ ‫جریاناصالحاتاگاهیداشتند‪.‬عبدیکهاخیراعلممخالفت‬ ‫با هاشمی را هم تیز کرده و در گفت وگویی «اصالح طلبان را‬ ‫بی خاصیت» توصیف کرده بود که اجازه دادند هاشمی به این‬ ‫جایگاهبرسد‪،‬دراولیناظهاراتشدراینمراسمگفتکهشاید‬ ‫بهخاطرنوعنگاهانتقادی اش فردمناسبوسخنرانخوبیبرای‬ ‫گفتنازدومخردادنباشد‪،‬کهمجریبرنامهپسازاتمامسخنان‬ ‫عبدی رو به او گفت‪« :‬ما دنبال شــنیدن همین صحبت ها از‬ ‫شمابودیم‪».‬‬ ‫فصل مشــترک گفته های عبدی و حجاریان جایی بود‬ ‫که از لزوم حرکت به جلو ســخن می گفتند‪ .‬حجاریان از دوم‬ ‫خرداد دوم که احتمال وقوع دارد گفت و عبدی وضعیت ایران‬ ‫را «سرطان غیرقابل عالج» نمی دانست و گفت که الزم است‬ ‫مشکالت حل شود‪ .‬او در تشریح وقایع ایران گفت‪« :‬جامعه‬ ‫ایران در یک قرن گذشــته دو انقالب و چند جنبش اجتماعی‬ ‫داشته و اگرچه شاید این موضوع را برخی نقطه قوت بدانند و‬ ‫بگوینداینموضوعنشانهپویاییمردمیکجامعهاستاماباید‬ ‫گفتکهمعنایدقیق تررخدادناینانقالب هاوجنبش هااین‬ ‫استکهباوجوداینهاجامع هایراننتوانستموضوعاتخودرا‬ ‫شخصیت ها‬ ‫احزابودولت‬ ‫حل کند و البته در ادامه یک سوال کلیدی پیش می اید مبنی‬ ‫براینکهاگرنتوانستهمساله اشراحلکندایااینیکسرطان‬ ‫غیرقابلعالجاستیا می توان انرا درمانکرد؟»‬ ‫عبدی معتقد بــود که «نقد» ابزاری اســت برای حرکت‬ ‫و پویایی نه تخریب رقیب‪ .‬او این حرف هــا را برای این می زد‬ ‫تا بتواند اثبات کنــد‪ ،‬نقدهــای وی به اصالحــات از موضع‬ ‫خیرخواهانه اســت و با همین رویکرد از «احساس حقارتی »‬ ‫گفتکهبعدازرویکارامدناحمدی نژاددچاراصالحاتشده‬ ‫بود‪« :‬موضوعی که خیلی مورد توجه قرار می گیرد این است‬ ‫که در ان دوره هشت ساله بیشــتر به انسان احساس حقارت‬ ‫دست می داد و این سوال پیش می امد که چرا جامعه ما بعد از‬ ‫دوم خرداد باید به سمتی برود که این چنین به ذلت بیفتد و فکر‬ ‫کردنبهاینموضوعازهرنوعزندانوشکنجهبرایکسانیکه‬ ‫می خواستندمسئوالنهرفتارکنندبدتربود‪».‬‬ ‫امید به بازگشت اصالحات در سال جاری‬ ‫عبدی در ادامه بازگشــت اصالحات و احیا کردن ان را‬ ‫مطرحکردامادرشرایطیکهاشکاالتگذشتهرانداشتهباشد‪.‬‬ ‫اومی گفتکهنبایدازنقد ترسیدوامیدواریمی دادکهمی توان‬ ‫بهاصولاصالحاتبازگشت‪«:‬مامی توانیمبهبخشیازاصول‬ ‫اصالح طلبیبرگردیموانرااحیاکنیمالبتهاینکهفقطبهحرف‬ ‫و بیان به ان ملتزم باشیم کافی نیست‪ .‬راهبرد اصالحات سر‬ ‫جایخوداستاماانچهموجبنقصانشده‪،‬نبودتشخیص‬ ‫مصادیقوتعیینتاکتیکاست‪».‬‬ ‫به اعتقاد عبدی اصالح طلبان مهمترین نیروی سیاسی‬ ‫حال و اینده ایران هســتند و این نقطه ای اســت کــه با وجود‬ ‫اختالفات میان عبدی و حجاریان هر دو بــر ان تاکید دارند‪.‬‬ ‫عبدی گفته بود‪ « :‬به لحاظ شــخصی امیدوارم امسال سالی‬ ‫باشدکهمابتوانیمبهفضایگذشتهبرگردیموبهترینزمینهدر‬ ‫این راستا هم انتخابات مجلس است‪ .‬در این راستا نباید برای‬ ‫مامهمباشدکهطرفمقابلمی خواهدچهکاریانجامدهد‪.‬ما‬ ‫نمی توانیمبرایانتعیینتکلیفکنیمامابایدبدانیمکهبازی‬ ‫اصالح طلبان می تواند بازی دیگران را هم شکل دهد چرا که‬ ‫اصالح طلبان مهم ترین نیروی سیاسی کشور هم برای حال و‬ ‫همبرایایندههستند‪».‬‬ ‫ورود حجاریان‬ ‫سخنرانی عبدی درحالی انجام شده که سعید حجاریان‬ ‫دیگر سخنران مراسم در جلســه حاضر نبود‪ .‬بالفاصله بعد از‬ ‫اتمامحرف های عبدی‪،‬مسئوالنبرگزاری ایننشستکلیپی‬ ‫راپخشکردندکهبخش هاییازان حذفشده بود‪.‬‬ ‫درقسمت هاییازاینکلیپ‪،‬صدایدانشجویانبادیدن‬ ‫شخصیت های مورد عالقه شان سالن را فرا می گرفت‪ .‬اتمام‬ ‫این کلیپ هم با تصاویری از تیم مذاکره کننده هسته ای ایران‬ ‫همراه شده بود‪ .‬بالفاصله بعد از اتمام این کلیپ و در حالی که‬ ‫دانشجویان از اشتیاق به وجد امده بودند‪ ،‬سعید حجاریان را‬ ‫واردسالنکردند‪.‬‬ ‫روانیدوراناصالحاتمی شناسند‪.‬‬ ‫حجاریان اما دیگر حرف نــزد و گفت که صحبت کردن‬ ‫برایاوسختاست‪.‬ازهمینرومتنیراکهامادهکردهبودبرای‬ ‫خواندهشدنتوسطیکیازدانشجویانقرائتشد‪.‬‬ ‫در این متن در بخشی به دالیل به وجود امدن دوم خرداد‬ ‫پرداختشدهبودواوویژگی هایپنج گانهانتخاباتدومخرداد‬ ‫رااینگونهبرشمرد‪:‬‬ ‫‪ -1‬رقابــت‪ :‬در دوم خرداد برای اولین بار بود که مســاله‬ ‫رقابت مطرح شــد چون تا قبل از ان ما در هیچ دوره ای رقابت‬ ‫جدینداشتیم‪.‬معتقدمبعدازدومخردادبودکهسنترقابتدر‬ ‫انتخاباتریاست جمهورینهادینهشدوقدرتبدونحاشیهبه‬ ‫ارامی دستبه دستشد‪.‬‬ ‫‪ -2‬مشــارکت‪ :‬در دوم خرداد مشارکت بســیار باال رفت‬ ‫به طوری که ان را حماســه نیز نامیدند‪ .‬منظور از ان این است‬ ‫کهدرایراننفسرقابتباعثافزایشمشارکتمی شود‪.‬یعنی‬ ‫هرچه رقابت جدی تر‪ ،‬ازادانه تر و منصفانه تر باشــد مشارکت‬ ‫نیز باال مــی رود و همین موجب تضمین رابطــه دولت و ملت‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫‪ -3‬گفتمان ســازی‪ :‬انباشــت تالش هــای تئــوری در‬ ‫زمینه های دینی‪ ،‬سیاســت داخلــی و خارجــی‪ ،‬اقتصادی و‬ ‫فرهنگیواخالقیپشتوانه ایرابرایایجادگفتماناصالحات‬ ‫فراهم کرد که خود را در برنامه خاتمی نشان داد و حتی تا امروز‬ ‫نیزجاذبهانبرنامهباقیماندهاست‪.‬به طوریکهبرخیتالش‬ ‫می کنندعناصریازانرامصادرهکنندوبعضیدیگرمی کوشند‬ ‫در ان تجدیدنظر کنند‪ .‬امــا در برابر گفتمــان اصالحات که‬ ‫می توان ان را به یک نرم افزار تشبیه کرد گفتمان رقیبی وجود‬ ‫نداشت‪.‬‬ ‫‪ -4‬مظلومیت‪ :‬بــا اینکه گفتمان اصالحــات دل طبقه‬ ‫متخصص را ربوده بود تاثیری روی طبقات محروم نداشــت‬ ‫و این طبقات بیشــتر از زاویه ســیادت و مظلومیت به خاتمی‬ ‫می نگریستند و در دوم خرداد احساس می کردند که انتخابات‬ ‫منصفانهنیستوبههمینخاطرازخاتمیحمایتکردند‪.‬‬ ‫‪-5‬خردهقدرتوکالنقدرت‪:‬درانقالب‪ 57‬معدنخرده‬ ‫قدرتکشفشدوامام(ره)انرامفصل بندیکرد‪.‬منظورمناز‬ ‫خردهقدرتتاثیرگذاریشهروندمتفرداستدرحالیکهکالن‬ ‫قدرت اثرگذاری نهادها و ســازمان های رسمی است‪ .‬در دوم‬ ‫خرداد این معدن دوباره کشف شد و این بار یک روحانی دیگر‬ ‫خردهقدرتراتجمیعکردوبهصحنهاورد‪.‬‬ ‫درباره این ویژ گی ها که حجاریان بر شمرد ویژگی سوم‬ ‫یعنیگفتمانسازیداراینیشوکنایه هاییاستکهحجاریان‬ ‫بهدولتی هاواردکردهاست‪.‬خصوصادربخشیکهمی نویسد‪:‬‬ ‫«برخیتالشمی کنندتاعناصریازانرامصادرهکنندوبعضی‬ ‫دیگرمی کوشندتادرانتجدیدنظرکنند‪».‬اودرواقعدودسته‬ ‫را از جمله کسانی معرفی می کند که از این گفتمان قصد دارند‬ ‫استفاده کنند‪ .‬برای دسته اول می توان دولت و روحانی را نام‬ ‫برد که تنها به «عناصری» از گفتمان دوم خرداد اعتقاد دارند‬ ‫و برای بخش دوم می توان از کسانی چون عبدی و یا صادق‬ ‫خرازی و حزب ندا نام برد‪.‬‬ ‫امانکتهمهمراحجاریانبرایبخشاخرنگاهداشتهبود‪.‬‬ ‫او بعد از برشمردن این ویژگی ها سوال می کند ‪« :‬بد نیست به‬ ‫یکپرسشپاسخبگوییمواناینکهایادومخرداداستثناییبر‬ ‫یک قاعده بود یا خیر؟» و خودش پاسخ می دهد‪« :‬به نظر من‬ ‫بهدالیلیکهمجالشدراینجانیستدومخردادیکاستثنابود‪،‬‬ ‫استثنایی که امکان دارد در اینده به اشکال نوینی خود را بروز‬ ‫دهدوهمهراباردیگرغافلگیرکند‪».‬‬ ‫امکان وقوع دوباره دوم خرداد‪ ،‬در شــرایطی که دولت‬ ‫روحانیبرسرکاراستوشنیدناناززبانتئوریسیناصالحات‬ ‫چیزی نیســت که به راحتی بتوان از ان عبور کرد‪ .‬چراکه دوم‬ ‫خرداد در شرایطی به وقوع پیوســت که دولت خاتمی پس از‬ ‫دولتهاشمیپابهعرصهوجودگذاشت‪.‬‬ ‫این روزها بار دیگر شاهد این هســتیم که فعالیت بدنه‬ ‫اصالح طلبانجاندوباره ایگرفتهاست‪.‬اصالح طلبانبه طور‬ ‫بالقوه دو پایگاه اجتماعی مهم را در اختیار دارند که عبارتند از‪:‬‬ ‫‪ -1‬دانشجویان و دانشگاهیان‪ – 2‬مطبوعات و روزنامه نگاران‪.‬‬ ‫حضور دوبــاره رضا خاتمی و ابراهیم اصغرزاده در دانشــگاه و‬ ‫همچنینوقایعاتفاقافتادهدردانشگاهامیرکبیرنشانمی دهد‬ ‫کهانهاباردیگرمشغولفعالیتگستردهبرایانتخاباتپیش رو‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫روحانــی دولتش را مدیــون اصالح طلبــان نمی داند‪،‬‬ ‫امــا اصالح طلبان معتقدند کــه در پیروزی او نقش بســزایی‬ ‫داشته اند‪ .‬با نزدیک شــدن به انتخابات مجلس و باتوجه به‬ ‫اهمیتی که حسن روحانی برای مجلس قائل است‪ ،‬می توان‬ ‫انتظار بــروز اختالف میان طیــف دولــت و اصالح طلبان را‬ ‫داشت‪ .‬حسن روحانی سال های ابتدایی انقالب نایب رئیس ‬ ‫اکبرهاشمی رفســنجانی در مجلس بود و به نقش مجلس در‬ ‫تحوالتکشورتوجهویژه ایدارد‪.‬ازطرفدیگراصالح طلبان‬ ‫نیزکهمدلسیاست ورزیپارلمانتاریستیرابرندخودمی دانند‪،‬‬ ‫به صندلی های ســبز رنگ مجلس چشــ م دوخته اند‪ .‬در این‬ ‫شرایط ســخنرانی ســعید حجاریان را باید نوعی جنگ روانی‬ ‫علیه اصولگرایان و حتی اعتدال گرایان قلمداد کرد‪ .‬امکان‬ ‫وقوع دوم خرداد دیگر به این معناســت کــه اصالح طلبان نه‬ ‫حسن روحانی را اصالح طلب می دانند و نه واقعه ‪ 24‬خرداد را‬ ‫همپای دوم خرداد می پندارند‪ ،‬از همیــن رو اظهار امیدواری‬ ‫می کنند که با عبور از روحانی و در رقابــت با اصولگرایان یک‬ ‫اصالح طلب را به ســاختمان پاســتور روانه کنند‪ .‬انگار سعید‬ ‫حجاریاننمی خواهددستازجنگروانیبردارد‪.‬‬ ‫ورودی پر سر و صدا‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫سیاست‬ ‫بعد از اتمام کلیپ برنامه ســعید حجاریان وارد ســالن‬ ‫می شود‪.‬اوحرف هایشراباکنایهاغازکرد‪«:‬اوالبااینکهاینجا‬ ‫حق اب و گل دارم‪ ٬‬مدت هاست که نمی گذاشتند من به این‬ ‫دانشگاه بیایم اما خوشحالم امروز دعوت شده ام و توانسته ام‬ ‫بهایندانشگاهبیایم‪ ».‬حجاریاندراینجلسهگفت‪«:‬چیزی‬ ‫کهمی گویمبهسال‪ ۷۶‬باز می گردد؛انموقعمی گفتندبنویسیم‬ ‫«خاتمی»‪ ،‬بخوانیم «ناطق»؛ جناح راســت به من می گفت‬ ‫این جنگ روانی را تو درست کرده ای‪ .‬من گفتم کار من نبوده‬ ‫ولی اگر فکر می کنید من درست کرده ام شما هم بر عکس ان‬ ‫درست کنید‪ .‬جناح راست می گفت ما نمی توانیم چون مردم‬ ‫باورنمی کنند‪».‬درسابقهسعیدحجاریانتدریسجنگروانی‬ ‫موجوداستوازهمینروویرابه عنوانتئوریسینجنگ های‬ ‫‪43‬‬ ‫درباره یک چهره‬ ‫شیخ نور‬ ‫در هاله ابهام‬ ‫سکوت؛ نطق ناطق‬ ‫مسعود ندافان‬ ‫پژوهشگر سیاسی‬ ‫«دولــت طالبانــی»‪« ،‬شــیخ اعتــدال»‪« ،‬یــاور‬ ‫حزب‪‎‬اللــه»‪« ،‬حامی اصالحــات» روایت هــای متناقض‬ ‫نسبت به کنش سیاسی حجت االسالم ناطق نوری است؛ هر‬ ‫دو طیف سیاسی مطرح کشور از «تغییر» او سخن می گویند؛‬ ‫مخالفان دولت طالبانی وی‪ ،‬هم اکنون او را شــیخ اعتدال‬ ‫لقب می دهند و اصولگرایان عصبانی هستند که چرا نظرات‬ ‫سیاسی یاور حزب الله به همسویی با شیخ ساختمان خیابان‬ ‫یاسر رسیده است‪ .‬در این یادداشت به صورت موجز ابتدا به‬ ‫کنش های سیاسی حجت االسالم ناطق نوری در ادوار مهم‬ ‫تاریخی و سپس به احتمال الگوی رفتاری وی در انتخابات‬ ‫اتی بهارستان می پردازیم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫رخداد تلخ خرداد‬ ‫عصر عسرت شیخ نور از دوم خرداد اغاز شد؛ رئیس‬ ‫مجلس شورای اســامی در مقابل وزیر مستعفی فرهنگ‬ ‫و ارشاد اسالمی شکست ســختی خورد؛ یاران وزیر ارشاد‬ ‫دولت سازندگی بارقه امیدی برای اقلیتی اثرگذار در جامعه‬ ‫پس از ناکامی هــای متوالی در دنیای سیاســت داشــتند‬ ‫اما دســت زمانه انان را روانه نهاد ریاســت جمهوری کرد‪.‬‬ ‫ناطــق نوری پیرامــون چرایی شکســت خــود‪ ،‬حمایت از‬ ‫هاشمی رفســنجانی و فضاســازی رســانه ای را مهمترین‬ ‫دلیل دانست؛ شــیخ کهنه کار در یادداشتی برای ویژه نامه‬ ‫سیاســی روزنامه ایران نوشت؛ «مســاله دیگر این بود که‬ ‫وقتــی مــن از سیاســت های اقتصادی دولت و شــخص‬ ‫ایشــان دفاع کردم‪ ،‬می گفتند‪ :‬پس ناطق که شق القمری‬ ‫نمی کند و تحولــی در کشــور ایجاد نمی شــود؛ او هم راه‬ ‫رفســنجانی را ادامه می دهد‪ .‬طبیعتا ایــن جریان اثر خود‬ ‫را روی ارا می گذاشــت‪ .‬در واقع یکی از عواملی که سبب‬ ‫شــد من رای نیاوردم‪ ،‬حمایت من از اقای هاشمی‪ ،‬به این‬ ‫بیانی که عرض کردم‪ ،‬بود و حمایت از اقای هاشمی چوب‬ ‫خوردن داشت‪ ».‬همچنین ناطق نوری در کتاب خاطرات‬ ‫خود نسبت به پروپاگاندای رسانه ای اصالح طلبان و موج‬ ‫تخریب این جریان سیاســی علیــه وی می گوید‪« :‬جنگ‬ ‫روانی علیه من بسیار شدید بود و متاسفانه کسی هم اینها را‬ ‫پیگیری نکرد‪ .‬بیشترین تهمت ها به من زده شد و انعکاس‬ ‫ان به این صورت بود که دیگران خیلی مظلوم واقع شدند‪.‬‬ ‫مثال اینکه اگر فالنــی بیاید‪ ،‬مثل طالبــان عمل می کند‪.‬‬ ‫انها با تبلیغات خــود فرصت فکر کردن و اندیشــیدن را از‬ ‫مردم گرفتند که این از مصادیق اســتثمار فکری اســت‪.‬‬ ‫این را اختناق می گویند‪ ،‬این ضد ازادی است که با بمباران‬ ‫تبلیغاتی جلوی فکر مردم را بگیرند‪ ،‬اصال انها ازادی فکر را‬ ‫گرفتند و افکار مردم را به یک سو کانالیزه کردند‪».‬‬ ‫گالیه ناطق؛ پایان کارتشکیالتی‬ ‫«من از کار تشــکیالتی کنار کشیدم»‪« ،‬می خواهم‬ ‫انفرادی در سیاست فعالیت کنم»‪ 1‬روایت ناطق نوری یک‬ ‫ســال پس از روی کار امدن دولت نهم است؛ ناطق نوری‬ ‫گالیــه دارد از ان هنگامی کــه زعمــای اصولگرایی برای‬ ‫جانشــینی رئیس دولت اصالحات کنار هم قــرار گرفتند تا‬ ‫خروجی گعده انان در مقابــل جبهه پاره پاره اصالحات یک‬ ‫نفر باشــد‪ .‬شــورای هماهنگی نیروهای انقــاب تصمیم‬ ‫بر حضور علــی الریجانی‪ ،‬رئیــس صداوســیما‪ ،‬در کارزار‬ ‫انتخابات داشت اما شــهردار تهران برای حضور در پاستور‬ ‫از پذیرش ایت الله زاده فیلسوف امتناع کرد‪ .‬او برنامه های‬ ‫محمود احمدی نــژاد را «فضایی» می دانســت و این گونه‬ ‫از جلســات انتخاباتی با شــهردار تهران روایــت می کند‪:‬‬ ‫«اقای احمدی نژاد هم جزو همین کاندیدا ها بود‪ .‬ایشــان‬ ‫می گفت‪«:‬من طرح برای اداره کشــور دارم و بقیه نامزدها‬ ‫ندارند‪ .‬شــما هم اجازه نمی دهید من طرحم را بدهم‪ ».‬ما‬ ‫با کاندیداهای دیگر دو جلسه داشتیم‪ ،‬با ایشان سه جلسه‬ ‫برگزار کردیم‪ .‬یــک روز به اقای باهنر گفتــم یک وقتی به‬ ‫اقای احمدی نژاد بدهیــد چون می گویند من بــرای اداره‬ ‫کشور یک طرح ویژه دارم‪ .‬جلســه زمانش هماهنگ شد و‬ ‫ایشان به همین دفتر بنده امد و مرحوم اقای عسگر اوالدی‪،‬‬ ‫باهنر‪ ،‬بنده و برخی دیگر از دوســتان بودند‪ .‬ایشــان در ان‬ ‫جلسه دوساعت طرحش را توضیح داد‪ .‬بنا هم بود تا پایان‬ ‫صحبت ایشان حرفی نزنیم‪ .‬ایشان وقتی صحبتش را تمام‬ ‫کرد من رئیس جلســه بودم و اگر چه منشی جلسه شخص‬ ‫دیگری بود ولی برای اینکــه مطالب یادم بماند چیزهایی را‬ ‫می نوشــتم که خود ان نوشــته ها چهار صفحه شد! قبل از‬ ‫اینکه من صحبت کنم‪ ،‬مرحوم اقای عسگر اوالدی رو کردند‬ ‫به بنده و حرفی زدند که شاید شما هم تا االن نشنیده باشید‪.‬‬ ‫اقای عســگر اوالدی گفت‪« :‬این برادر ما احساس می کند‬ ‫که اسالم را فقط او می شناسد‪ ،‬این برادر ما احساس می کند‬ ‫انقالب را فقط او درک کرده اســت‪ .‬این برادر ما احســاس‬ ‫می کند امــام را فقط او می شناســد‪ ».‬بنده هــم خطاب به‬ ‫اقای احمدی نژاد گفتم‪ :‬اقای احمدی نژاد! من حرف های‬ ‫شما را خیلی دقیق گوش دادم‪ ،‬حقیقتا هرچه دقت کردم‪،‬‬ ‫هیچ نفهمیدم‪ .‬یا سطح معلومات شــما خیلی باالست و ما‬ ‫نمی فهمیم شــما چه می گویید یا اینکــه حرف های«باال‬ ‫ابری» می زنید‪».‬‬ ‫گالیه های ناطق نوری باعث شد هنگامه بزم صدارت‬ ‫اصولگرایان گوشه نشــینی در دنیای سیاست را به جای کار‬ ‫تشکیالتی انتخاب کند و اولین زمزمه ها برای همگرایی او‬ ‫با جریان اصالحات شنیده شود‪ .‬جفای یاران بر گالیه های‬ ‫شــیخ نور در انتخابات ‪ 88‬افزود؛ ان هنگامــی که محمود‬ ‫احمدی نژاد در مناظره با جدی ترین رقیبش؛ او و هاشــمی‬ ‫را خط دهنده اصالح طلبــان معرفی کرد و یاران قدیمی اش‬ ‫نســبت به ســخنان رئیس جمهور دولت نهم سکوت کردند‬ ‫تا ناطق نوری دیگر پای در جلســات روحانیت مبارز در دفتر‬ ‫مرحوم ایت اللــه مهدوی کنی در دانشــگاه امام صادق(ع)‬ ‫نگذارد‪ .‬فصل جدیــد داســتان جدایــی او از اصولگرایان‬ ‫در انتخابــات ‪ 92‬رقــم خــورد؛ ناطق نــوری بــه حمایت از‬ ‫حجت االســام روحانی پرداخــت؛ فردی کــه مانند وی از‬ ‫روحانیت مبارز قهــر کرده و در مقطــع فعلی یارانــی از تبار‬ ‫اصالحات عکس وی را بــرای حضور مجدد در پاســتور به‬ ‫اهتزاز دراورده اند‪ .‬شــکاف میان ناطق نوری و اصولگرایان‬ ‫به بیشترین حد ممکن رسید گرچه او خود را حامی اصالحات‬ ‫نمی داند بلکه از اعتدال پس از تندروی سخن می گوید‪.‬‬ ‫ابهام در سیاست ورزی‬ ‫ســعید حجاریان مخالف جدی ســابق ناطق نوری در‬ ‫گفت وگو یی می گوید‪« :‬به نظر من حضور اقای ناطق نوری‬ ‫در مجلس بعدی بسیار موثر خواهد بود و من از حضور چنین‬ ‫نیروهایی در مجلس بعدی اســتقبال می کنم‪ ».‬از ســوی‬ ‫دیگر حسین شریعتمداری در اسفند ‪ 92‬به او اخطار می دهد‬ ‫که «تعجب اور و صدالبته تاسف اور نیز هست که این روزها‬ ‫به جریان یادشده نزدیک شــده اید! یا دستکم اینکه با انان‬ ‫مرزبندی مشــخص ندارید‪ ،‬تا انجا که جریان مورد اشاره‪،‬‬ ‫همه جا در رســانه ها و محافل و مصاحبه هــا و اظهارنظرها‬ ‫جناب ناطق را در جبهه خود تعریف می کنند و حضرت ایشان‬ ‫نیز نه فقط در مقابل این ادعا کمترین عکس العملی نشان‬ ‫نمی دهد‪ ،‬بلکه با اظهارات و مواضع چندساله ‪ -‬و مخصوصا‬ ‫چندماهه ‪ -‬اخیر خود‪ ،‬ادعای انان را تائید نیز می کند!»‬ ‫در میان اخطــار شــریعتمداری و اقبــال حجاریان و‬ ‫رد پیشــنهاد حزب فراگیــر باهنر و ابا از حضــور در همایش‬ ‫اصالح طلبــان‪ ،‬الگــوی سیاســت ورزی منحصر بــه فرد‬ ‫ناطق نوری نمایــان می شــود‪ .‬ترجیح کارگزار بر ســاختار؛‬ ‫کنش فردی در میان هیاهوی سیاسی که نماد پایبندی وی‬ ‫به عهد سال ‪ 84‬خود است‪.‬‬ ‫ناطق نوری میان اصولگرایان و حامیان رئیس جمهور‬ ‫سابق تفکیک قائل است و ماحصل رفتاری خود را «نه»‬ ‫به حضور طیف احمدی نژادی ها بر ســریر قدرت‬ ‫تلقی می کند‪ .‬او در انتخابات اتی به طور حتمی‬ ‫ در پازل اصالح طلبان نقش افرینی نخواهد‬ ‫کرد تا راهبرد انتخاباتی انان یعنی یارگیری‬ ‫برای ایجاد اختــاف در بدنه اصولگرایان‬ ‫تکمیل شــود‪ ،‬زیرا به صراحت در پاسخ به‬ ‫حسین شــریعتمداری اعالم کرده است‪:‬‬ ‫«من جــذب اصالح طلبان نشــده ام و کار‬ ‫خودم را می کنم‪».‬‬ ‫از ســوی دیگر ناطق نوری در نشســت‬ ‫کانون نمایندگان ادوار مجلس درباره حضورش‬ ‫در انتخابات مجلس اتی گفــت‪« :‬در زمینه ورود‬ ‫به انتخابات احساس تکلیف شرعی نمی کنم و در‬ ‫جناح یا گروه خاصــی نیز قرار نمی گیــرم‪ ».‬تا نطق‬ ‫ناطق در انتخابات بهارستان ســکوت باشد مگر انکه‬ ‫خطر تاریخــی حضور حلقه احمدی نژادی ها احســاس‬ ‫تکلیف شرعی را برای او ایجاد کند‪.‬‬ ‫‪ .1‬روزنامه شرق؛ ‪16‬فروردین‬ ‫‪1385‬‬ ‫دولت‬ ‫سیاست‬ ‫بازگشت ناطق؟‬ ‫معتدلین چپ و راست با محوریت ناطق وارد عرصه شوند‬ ‫درسالگرد دوم خرداد‬ ‫درباره وضعیت امروز علی اکبر‬ ‫ناطق نوری بحث کرده ایم‬ ‫اسماعیل دوستی‬ ‫عضو شورای شهر تهران‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫سیاست‬ ‫مــن به طورکلی بــا بازگشــت نیروی هــای اصیل‬ ‫انقالب چه راست‪ ،‬چه چپ‪ ،‬چه اصولگرا و اصالح طلب‬ ‫به صحنه سیاســت کشــور موافقــم‪ .‬اقــای ناطق هم‬ ‫جزو ا ن هاســت‪ .‬البتــه در خصــوص اقای ناطــق باید‬ ‫گفت بنده بــه دلیل اینکه در دور پنجــم نماینده مجلس‬ ‫بودم و اقای ناطق ریاســت مجلس را بر عهده داشــت‬ ‫با روحیات ایشــان اشــنا هســتم‪ .‬اقای ناطق انســانی‬ ‫بســیار دلســوز‪ ،‬مدیری قوی‪ ،‬با تدبیر و فراگیر هستند‪،‬‬ ‫یعنی کســی اســت که فکرش فراگیر است و اصال فکر‬ ‫جناحی ندارد‪.‬‬ ‫در شرایط کنونی که کشور ما نیاز به نیروهایی دارد که‬ ‫جامع الشرایط باشند و جامع الشرایط فکر کنند به نیروهایی‬ ‫مثل اقای ناطق بســیار نیــاز دارد‪ .‬مــن معتقدم االن‬ ‫جامعه ایشان از امدن به عرصه استقبال می کند و‬ ‫محکم هم از ایشان دفاع می کند‪.‬‬ ‫اقای ناطق هرگز بازنشســته نمی شود‪،‬‬ ‫خیل عظیمی از نیروهای اصیل انقالب‪ ،‬از‬ ‫چپ و راست‪ ،‬اقای ناطق را می شناسند و‬ ‫با ایشان کار کرده اند‪ .‬بنده اولین ابالغ‬ ‫خود به عنــوان بخشــدار شهرســتان‬ ‫کوهدشت را از اقای ناطق گرفته ام‪.‬‬ ‫همه نیروهای اصیل و استخوان دار‬ ‫انقالب‪ ،‬اقای ناطق را می شناســند‬ ‫و اماده هستند با ایشان کار کنند‪.‬‬ ‫د ر خصــوص ناطــق ‪ 76‬و‬ ‫‪ 94‬باید گفــت که این اشــتباهی‬ ‫است که برخی دوســتان مرتکب‬ ‫شده اند‪ .‬ایشان هیچ تفاوتی نکرده ‬ ‫است‪ .‬اقای ناطق شرایط عمومی‬ ‫کشــور را به گونــه ای تشــخیص‬ ‫می دهند که انطور باید اداره شود‪.‬‬ ‫ایشان نگران تندروی هاست‪.‬‬ ‫اقــای ناطق اصال تنــدروی را‬ ‫دوست ندارد‪ .‬شما اگر به تاریخ وزارت‬ ‫کشور نگاه کنید می بینید که استانداران‬ ‫ایشــان هم از طیف چپ بوده اند هم از‬ ‫طیف راست‪ .‬ایشــان هم به ان هایی که‬ ‫در اردوگاه راست بوده اند بها می داد و هم‬ ‫به امثال ما که در اردوگاه چپ بودیم‪ .‬یعنی‬ ‫در اداره امور کشور مروت و انصاف داشت‪.‬‬ ‫شما ببینید اولین کابینه اقای خاتمی که به مجلس‬ ‫معرفی شــد اقای ناطــق رئیس مجلس بــود ولی طوری‬ ‫اداره کردند که همــه اعضــای کابینــه رای اوردند زیرا‬ ‫برایش کشــور و انقالب مهم بــود‪ .‬به نظر مــن جناح ها‬ ‫اصال برای ایشــان مهم نبــود و همین گونــه هم بود که‬ ‫وقتــی در انتخابات شکســت خــورد بالفاصلــه به اقای‬ ‫خاتمی تبریک گفت‪ .‬من به خوبی ایشان را می شناسم‪،‬‬ ‫ایشان ادم بسیار بزرگی است‪.‬‬ ‫اثرگــذاری ایشــان در عرصه سیاســت نیــز عالی‬ ‫است‪ .‬اقای ناطق اگر ســکان مجلس اینده را به عهده‬ ‫بگیرد بهتــر می تواند بــه دولت و اقــای روحانی کمک‬ ‫کند‪ .‬هرچنــد اقای الریجانی هم بــه دولت کمک کرده‬ ‫و کارنامه خوبــی در ارتباط با دولــت دارد‪ .‬البته معتقدم‬ ‫که ایشــان در زمان اقــای احمد ی نژاد می توانســت با‬ ‫قدرت بیشــتری مجلــس را اداره کند‪ .‬یا مثــا مجلس‬ ‫هفتم بسیار ضعیف بود و از ضعف ان اقای احمد ی نژاد‬ ‫سوءاســتفاده بســیاری کــرد‪ .‬حتی سوءاســتفاد ه های‬ ‫قانونی‪ .‬اما اقــای ناطق اجازه هیچ سوءاســتفاد ه ای را‬ ‫نمی دهد‪ ،‬چه چپ و چه راست‪.‬‬ ‫تنها چیزی که برای ناطق مهم است خط انقالب است‬ ‫و منویات رهبری‪ .‬ایشــان خیلی به رهبری نزدیک هســتند‬ ‫و برایش فقط انقالب و ارمان ها مهم اســت‪ .‬بنده معتقدم‬ ‫مجلس اینده باید مجلس اعتدالی باشد‪ .‬یعنی معتدلین چپ‬ ‫و راست جمع بشــوند و با محوریت اقای ناطق یک مجلس‬ ‫خوب تشکیل بدهند‪.‬‬ ‫علت اصــرار طیف چپ بــرای امدن اقــای ناطق به‬ ‫عرصه شرایط عمومی کشور است‪ .‬من معتقدم ژنرال های‬ ‫انقالب باید به صحنه انتخابات بیایند‪ .‬ان هایی که می توانند‬ ‫صالحیت شورای نگهبان را بگیرند باید بیایند کاندیدا شوند‬ ‫و به این کشور خدمت کنند‪.‬‬ ‫ما امروز با شــرایط حادی روبه رو هستیم‪ .‬در ارتباط با‬ ‫عراق و ســوریه و کل منطقه ما مشــکل داریم و به نظر من‬ ‫در اینده خیلی باید مراقب باشــیم‪ .‬تاکیــدی که رهبری در‬ ‫خصوص حساس شدن اوضاع منطقه داشتند کامال درست‬ ‫اســت و ما به این اعتقاد داریم‪ .‬بنابراین هم مجلس و هم‬ ‫دولت باید با تدبیر حرکت کنند و به نظر من دیگر جایی برای‬ ‫تندرو ها نیست‪ .‬انها نباید بیایند‪.‬‬ ‫جریان راســت در طــی این ســال ها به اقــای ناطق‬ ‫کم لطفی کرده است‪ .‬نمی دانم ایشــان چه کاری کرده که‬ ‫انها ایــن کار را انجام داده اند‪ .‬البتــه نمی توان گفت جناح‬ ‫راست بلکه باید گفت طیف تندرو جناح راست با ایشان خوب‬ ‫نیستند‪ .‬جناح معتدل راســت با اقای ناطق مشکلی ندارد‪،‬‬ ‫طیف تندرو هستند که با ایشان مشکل دارند‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫درباره یک عکس‬ ‫هفته گذشــته نامه ای منسوب به ایت الله‬ ‫مهدوی کنی منتشــر شــد که مربوط بــه زمان‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری و درخواست ایشان‬ ‫از اقای والیتی برای کناره گیری از کاندیداتوری‬ ‫در انتخابــات ریاســت جمهوری بــود‪ .‬پس از‬ ‫انتشــار این نامه انگشت ها به نشــانه اتهام به‬ ‫سوی یکدیگر اشاره رفت‪ .‬اما به واقع چه کسی‬ ‫ان را منتشر کرده بود؟ برای پی بردن به زوایای‬ ‫پنهان انتشار این نامه به سراغ چند تن از فعاالن‬ ‫سیاســی کشــورمان رفتیم و نظارت انان را به‬ ‫صورت موجز دریافتیم‪.‬‬ ‫حجت االسالم ابراهیمی‪ :‬انتشار این نامه اقدام بدی بود‬ ‫بنده معتقدم هرکس که اقدام به انتشار این نامه کرد‪ ،‬دو طرف یعنی هم مرحوم ایت الله مهدوی کنی‬ ‫و هم اقای والیتی را هدف قرار داده اســت‪ .‬با انتشــار این نامه خواســتند این گونه القا کنند که مرحوم‬ ‫ایت الله مهدوی کنی در افراد نفوذ نداشــت و هم اینکه بگویند اقای والیتی حرف یک روحانی موجه را‬ ‫قبول نکرد و در استانه انتخابات ممکن است از این کارها به قصد تخریب جناح اصولگرا انجام بدهند و‬ ‫این چیزها را پخش کنند اما انچه مربوط به تخریب افراد است خالف شرع است‪.‬‬ ‫این گونه کارها مناسب نیست و اقدامات بدی اســت که هیچ ارزش دیگری ندارد‪ .‬مردم را نسبت‬ ‫به شخصیت ها بدبین کردن و تخریب دیگران کار ناپسندی است و انسان های متدین و عاقل اینگونه‬ ‫اقدامات را انجام نمی دهند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫پرویز سروری‪ :‬در شرایط فعلی ضرورت جدل نمی بینم‬ ‫از محتوای نامه منتشر شــده خیلی ها اطالع داشتند و چیزی نیســت که بگویم االن با انتشارش‬ ‫اطالع رسانی شده است اما اینکه در شرایط کنونی که وضعیت خاصی در منطقه داریم و به نوعی نیازمند‬ ‫همگرایی‪ ،‬هم فکری و هم دلی هســتیم نمی دانم که اصال ضرورت انتشــار چنین نامــه ای باتوجه به‬ ‫شرایطی که ذکر کردم‪ ،‬چیست‪.‬‬ ‫انتشــار این نامه اقدامی بود که در زمانی غیر از زمــان خودش انجام شــد‪ .‬نامه هایی که مرحوم‬ ‫ایت الله مهدوی کنی نوشته اند و این نامه که منتشر شد‪ .‬کسانی که ان را منتشر کردند قبل از این هم در‬ ‫اختیارشان بود‪ ،‬نمی توانم بگویم از طرف دفتر ایشــان این نامه منتشر شده چرا که دفتر رسما نسبت به‬ ‫انتشار ان اعتراض کرد و معلوم شد که این نامه به غیر از دفتر در اختیار دیگران هم بوده است‪.‬‬ ‫البته انتشــار این نامه را امر بی جایی نمی دانم چون به هر حال نامه وجود داشــته است و قبال هم‬ ‫منتشر شده بود اما به این گستردگی نبود و ما هم نشنیدیم که ایشان بگویند کسی حق انتشار نامه های مرا‬ ‫ندارد ولی اینکه نامه در زمانی غیر مربوط با زمان خودش می اید و منتشر می شود این اقدام مناسبی نبود و‬ ‫برای بنده علت این انتشار در شرایط فعلی مشخص نشده است‪ .‬اما اینکه چرا به محتوای نامه عمل نشد‬ ‫فعال مطرح شدن این مساله را مناسب نمی دانم‪ ،‬چرا که در شرایطی قرار داریم که باید همدل باشیم و‬ ‫هم اکنون نیز تالش های زیادی برای وحدت اصولگرایان در حال انجام است الاقل ضرورت پاسخگویی‬ ‫به این مساله در شرایط فعلی را برای خودم ضرورت جدل نمی بینم‪.‬‬ ‫دولت‬ ‫سیاست‬ ‫داریوش قنبری‪ :‬به طور قطع انتشار این نامه از سوی اصالح طلبان نبوده است‬ ‫بنده فکر می کنم شــاید اختالفات درونی خود اصولگرایان در این زمینه تاثیرگذار است و باعث بروز این‬ ‫مســاله شــده باشــد بنابراین اصولگرایان برای فرار به جلو رقیب را در این زمینه متهم می کنند اما واقعیت این‬ ‫اســت که اختالفات عمیقی میان این جناح وجود دارد و این اختالفات در مجمــوع از همان دوران انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ‪ 92‬خودش را نشــان داد یعنی اختالفات تا جایی بود که اقای والیتی در مناظره انتخاباتی از‬ ‫اقای جلیلی انتقاد کرد و گفت که شــما مذاکره را برای مذاکره انجام می دهید و دســتاوردی نداشته اید‪ .‬االن‬ ‫میان دو طیف اصولگرا یعنی افراطیون جبهه پایداری و سایر اصولگرایان اختالفات جدی و اساسی وجود دارد‬ ‫و نمی شود از انان به عنوان جریان واحد اصولگرایی نام برد بلکه باید بگوییم اصولگراها‪ .‬در مجموع بعید نیست‬ ‫که خود اصولگراها یعنی جریان تندرو و افراطی انان این قبیل اقدامات را انجام داده باشد چرا که بخشی از انان‬ ‫هم اساسا به دنبال شکل گیری وحدت نیســتند در این میان جریان احمدی نژاد هم وجود دارد‪ .‬ظاهرا تاکنون‬ ‫جایی برایشان در میان اصولگراها در نظر گرفته نشده است و بعید نیســت که از طرف طرفداران احمدی نژاد‬ ‫ی انچه گفته شد حدس و گمان است اما‬ ‫این اقدام صورت گرفته باشد و این نامه را انان منتشر کرده باشند‪ .‬تمام ‬ ‫به طور قطع فکر می کنم که این مساله از سوی اصالح طلبان نبوده است چرا که این نامه میان دو فرد اصولگرا‬ ‫رد و بدل شده یعنی مرحوم ایت الله مهدوی کنی به عنوان لیدر اصولگرایان و این نامه را به اقای والیتی که فردی‬ ‫اصولگرا است نوشــته و قطعا خود اصولگرایان از محتوای این نامه اگاه هستند‪ .‬از سوی دیگر به نظر می رسد‬ ‫که اصولگرایان برای بازگرداندن انسجام از دست رفته شان دست به این قبیل اقدامات زده اند تا با متهم کردن‬ ‫اصالح طلبان بتوانند ان شکاف را برطرف کنند اما شکاف های این جریان به حدی جدی است که با این قبیل‬ ‫اقدامات برطرف نخواهد شد‪.‬‬ ‫مجید متقی فر‪ :‬انتشار این نامه کار ملی ‪-‬مذهبی ها بود‬ ‫به نظر من چون اقای والیتی در نقد مذاکرات هسته ای و علیه امریکایی ها موضعی انقالبی‬ ‫گرفت‪ ،‬ملی ‪ -‬مذهبی ها این نامه را منتشــرکردند تا اثر ان مصاحبه و موضع را از بین ببرند و به طور‬ ‫یقین انتشار ان نامه کار جریانات مخالف نظام بود‪.‬‬ ‫اینکه چرا اقای والیتی به مفاد ان نامه عمل نکرد در زمان خــود جای نقد دارد و این نامه هم‬ ‫باید همان زمان منتشر می شــد‪ .‬اما امروز بحث اصلی این است که چرا در شرایط فعلی و بعد از ان‬ ‫مصاحبه اقدام به انتشار این نامه کردند؟ اینها که ان نامه دستشان بود چرا ان زمان منتشر نکردند؟‬ ‫و نامه را تا به امروز نگه داشتند‪.‬‬ ‫نامه را نزد خود حفظ کردند تا در زمان خود علیه نظام اســتفاده کنند حاال اینکه چرا والیتی به‬ ‫تعهدی که داشت عمل نکرد مربوط به خودش می شــود اما بحث این است که انتشار این نامه در‬ ‫فضای فعلی احتماالت بسیاری را به ذهن می اورد‪.‬‬ ‫اقای والیتی در ان مصاحبه از نظام و اقا دفاع کردند و اینها بدشان امد و نامه را منتشر کردند و‬ ‫انتشار ان نامه کار همان جریانات ملی مذهبی‪ ،‬سکوالر است چرا که مجموعه اینها یکی است‪ ،‬اگر‬ ‫در همه جا هم با هم نباشند اما در جاهایی و مواردی کامال با هم هستند و می خواهند در مذاکرات‬ ‫چیزی گیر امریکایی بیاید و چیزی گیر ملت نیاید‪ .‬در حقیقت سعی در غبار الود کردن فضایی دارند‬ ‫که به نفع نظام پیش می رود‪ .‬چنانچه ما از اینکه والیتی به تعهدش عمل نکرد خوشــمان نیامد اما‬ ‫مهمتر از ان انتشار این نامه در شرایط فعلی است‪.‬‬ ‫محسن کوهکن‪ :‬انتشار این نامه کاری غیراخالقی بود‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫سیاست‬ ‫همواره بحث ها و گفتمان خصوصی میان افراد و مسئوالن نظام وجود دارد که با هم صحبت‬ ‫می کنند و حتی ممکن است از یکدیگر انتقاد کنند و زمانی که مصالح نظام درمیان باشد با یکدیگر‬ ‫رودر بایســتی نداشته باشــند‪ ،‬این نامه نیز از این قبیل موارد اســت‪ .‬به حکم عقل و منطق ممکن‬ ‫است افراد مسائلی را که صالح می دانند علنی بگویند و مسائلی را که صالح نمی دانند علنی مطرح‬ ‫نکنند اما مسلما انتشار چنین نامه ای ان هم در شرایطی بدون اجازه نویسنده نامه که در قید حیات‬ ‫هم نیست کار غیراخالقی و نامناسبی است و اصال قابل دفاع هم نیســت‪ .‬ما فرد خاصی را متهم‬ ‫نمی کنیم اما نباید به خودمان اجازه بدهیم که چنین مســائلی را به راحتی انجام بدهیم و با ابروی‬ ‫افراد بازی کنیم‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫اتحاد برای جنگ‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫اسرائیل و عربستان به دنبال تغییر منازعه کالسیک و تاریخی در خاورمیانه هستند‪.‬‬ ‫هردوبازیگر می خواهند از طریق فعال کردن گسل های قومیتی و مذهبی جنگ‬ ‫نیابتی علی جمهوری اســامی ایران در خاورمیانه را کلید بزنند‪ .‬با این کار سطح‬ ‫منازعه از حوزه نزاع برای صلح خاورمیانه به سطح نزاع هویتی کشیده می شود و این‬ ‫یعنی برد استراتژیک برای اسرائیل و عربستان‪.‬‬ ‫بازدارندگیتهران‬ ‫اسرائیلوعربستانبه دنبال جنگنیابتیباایرانهستند‬ ‫ابراهیم متقی‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫‪1‬‬ ‫جنگ های نیابتی را می توان به عنوان واقعیت جدید‬ ‫منازعات منطقه ای دانست‪ .‬بسیاری از تحلیلگران مسائل‬ ‫امنیت منطقه ای بر این اعتقادند کــه رویارویی های ایران‬ ‫و عربستان از طریق ســازماندهی و گســترش جنگ های‬ ‫منطقه ای انجام گرفته اســت‪ .‬هریک از دو کشور ایران و‬ ‫عربستان دارای اموزه های سیاســی و نگرش ژئوپلیتیکی‬ ‫کامال متفاوت و متعارضی هستند‪ .‬رقابت های ژئوپلیتیکی‬ ‫با تضادهای هویتی برســازی خواهد شــد‪ .‬به همین دلیل‬ ‫است که می توان ویژگی منازعات جدید امنیتی علیه ایران‬ ‫را در قالب دو مولفه هویت سلفی و تضادهای ژئوپلیتیکی با‬ ‫عربستان تبیین کرد‪ .‬طبیعی است که نتیجه چنین فرایندی‬ ‫زمینه شــکل گیری جنگ هــای نوین در قالــب جنگ های‬ ‫نیابتی را به وجود اورده است‪.‬‬ ‫روند تحوالت منطقه ای خاورمیانه نشان می دهد که‬ ‫تهدیدات اینده با نشانه هایی از «خشونت های تروریستی»‬ ‫پیوند یافته است‪ .‬گروه هایی همانند «داعش»‪« ،‬النصره»‬ ‫و «القاعــده» به عنوان نمادهــای تهدید نامتقــارن برای‬ ‫کارگــزاران راهبــردی‪ ،‬نظامــی و دفاعی ایران محســوب‬ ‫می شــوند‪ .‬هریک از این نیروها در اینده در وضعیت تکثیر‬ ‫قرار می گیرنــد‪ .‬تغییر در شــکل بندی نیروهــای فرقه گرا‬ ‫تاثیری در ماهیت جنگ های نیابتی منعکس شــده و نقش‬ ‫موثری در شــکل گیری تهدیدات اینده امنیــت ملی ایران‬ ‫ایجاد کرده ا ست‪.‬‬ ‫جنگ هــای نویــن در محیــط منطقــه ای ماهیــت‬ ‫تصاعد یابنــده و گســترش یابنده دارد‪ .‬چنیــن منازعاتــی‪،‬‬ ‫نشــانه هایی از ظهــور جنــگ داخلی‪ ،‬جنــگ منطقه ای و‬ ‫جنگ فراملی را به وجود می اورد‪ .‬پیوند جنگ های داخلی‪،‬‬ ‫منطقــه ای و فراملــی در زمــره تهدیدات مرکــب نامتقارن‬ ‫محسوب می شود‪ .‬در چنین شرایطی است که بهره گیری از‬ ‫ابزارهای دیپلماتیک برای کنترل منازعات با دشواری های‬ ‫بیشــتری روبه رو می شــود‪ .‬هویت یابی گروه هــای قومی‪،‬‬ ‫مذهبی و نژادی در محیط منطقه ای سطح منازعه را گسترده‬ ‫کرده و امکان درگیری های امنیتی براســاس نقش افرینی‬ ‫بازیگران منطقه ای و بین المللی را تشدید می کند‪.‬‬ ‫در ســال های بعد از جنگ ســرد همواره نشانه هایی‬ ‫از رویارویــی بازیگرانــی به وجود امده که عامــل اصلی ان‬ ‫را می تــوان برجسته ســازی موضوعات فروملــی و هویتی‬ ‫دانســت‪ .‬در ایــن دوران‪ ،‬موضوعاتی هماننــد منافع ملی‬ ‫براســاس نقش افرینی دولت‪ ،‬کارکرد خود را از دست داده‬ ‫است‪ .‬ایاالت متحده ضمن بهره گیری از مفاهیمی همانند‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫«دولت های ورشکسته»‪« ،‬دولت های یاغی» و «رویارویی‬ ‫تمدنی» تــاش می کند تــا ســطح جدیــدی از منازعه را‬ ‫بازتولید نماید‪ .‬هر یک از این مفاهیم نشان می دهد چگونه‬ ‫موضوعات حقوق بشــر و مداخــات بشردوســتانه زمینه‬ ‫گسترش منازعات منطقه ای در خاورمیانه و در حوزه مرزهای‬ ‫ژئوپلیتکی ایران را به وجود اورده است‪.‬‬ ‫‪ .2‬نقش عربســتان در ظهور و گســترش فرقه گرایی‬ ‫هویتی و جنگ های نیابتی‬ ‫عربســتان بــا وســعت ‪ 6901492‬کیلومتر مربــع‬ ‫دوازدهمین کشور جهان در جنوب غربی اسیا قرار دارد که‬ ‫از غرب به دریای سرخ‪ ،‬از شمال به کویت‪ ،‬عراق و اردن‪،‬‬ ‫از شــرق به خلیج فارس‪ ،‬قطــر و امارات متحــده عربی و از‬ ‫جنوب به کشورهای عمان و یمن محدود است‪ .‬این کشور‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫اقدامات تروریستی مبتنی بر بهره گیری‬ ‫از سازوکارهایی اســت که زمینه افزایش‬ ‫تهدیدات را به وجود می اورد ؛ تهدیداتی‬ ‫که متوجــه زیرســاخت های اقتصادی‪،‬‬ ‫نظامی و راهربدی باشد‪ ،‬رصفا بخشی از‬ ‫تهدیدات اینده را شامل می شود‪ .‬بخش‬ ‫دیگــر معطوف به ســازوکارهایی اســت‬ ‫که از طریق ایجاد منازعات فرسایشــی‬ ‫زمینه های الزم بــرای تهدیدات جدید را‬ ‫به وجود می اورد‬ ‫‪ .3‬فراینــد تصاعد تهدیدات عربســتان بــرای امنیت‬ ‫ملی ایران‬ ‫در سال ‪ 1979‬ایران تنها یک چالش ساده منطقه ای‬ ‫برای عربســتان ســعودی نبود بلکه چالش داخلــی نیز به‬ ‫حســاب می امد‪ ،‬زیرا رهبر انقالب حکومت های پادشاهی‬ ‫را به طور کلی با عنوان غیر اســامی بودن مورد انتقاد قرار‬ ‫می داد‪ .‬در پی ان اقلیت شیعه عربستان که در استان شرقی‬ ‫نفت خیز این کشور ساکن بودند به ندای ایران با اعتراضات‬ ‫و تظاهرات پاسخ دادند‪ .‬ظهور انقالب اسالمی ایران زمینه‬ ‫جایگاه یابــی شــیعیان در عرصه سیاســت و فضای کنش‬ ‫اجتماعی عربستان را به وجود اورد‪.‬‬ ‫ماهیت دوگانه تهدیداتی که سعودی ها با ان مواجهند‬ ‫قدرت ســنتی و جاذبه ایدئولوژیک گــه گاه باعث پیچیده‬ ‫سیاست‬ ‫‪ .1‬نقش هویت گرایی ســلفی و تروریســم فرقه ای در‬ ‫جنگ های نیابتی خاورمیانه‬ ‫هویت گرایی فرقه ای با رویکرد تکفیری زیرســاخت‬ ‫تروریســم را شــکل داده اســت‪ .‬هم اکنــون خاورمیانه با‬ ‫نشــانه هایی از تهدید امنیتی تروریستی روبه رو شده است‪.‬‬ ‫کاربرد تروریســم از ســوی گروه های فرقه گرا‪ ،‬شــکلی از‬ ‫کاربرد خشونت به حساب می اید‪ .‬هدف تروریسم را می توان‬ ‫بهره گیری از ســازوکارهای خشــونت در فضای اجتماعی‬ ‫دانست‪ .‬اگر نیروهای نظامی در جنگ کالسیک هدف خود‬ ‫را غلبه بر نیروهای نظامی قرار داده اند‪ ،‬گروه های تروریستی‬ ‫از ســازوکارهای خشــونت امیز برای غلبه بر اراده نیرو های‬ ‫اجتماعی بهره می گیرند‪ .‬اســتراتژی های تروریســتی به‬ ‫پیامدهای فیزیکی مســتقیم نظــر ندارند؛ بلکــه به دنبال‬ ‫پیامدهای روانی کاربرد خشونتند‪.‬‬ ‫در راهبرد گروه های تروریســتی‪ ،‬تمرکز اصلی را باید‬ ‫حداکثرســازی خســارات مادی از جمله گســترش میزان‬ ‫تخریب‪ ،‬افزایش تعداد کشــته ها‪ ،‬مختل شــدن سیستم‬ ‫تدارکاتی و پشتیبانی دانســت‪ .‬هریک از اقدامات یاد شده‬ ‫زمینه شــکل گیری وحشــت اجتماعی را به وجود می اورد‪.‬‬ ‫گروه های تروریســتی کــه به عنــوان تهدیــد امنیت ملی‬ ‫ایران در ســال های اینده تلقی می شوند‪ ،‬به وحشتی توجه‬ ‫دارند که به واســطه حمالت گســترش می یابد‪ .‬هریک از‬ ‫گروه های تروریســتی از طریق ایجاد وحشت تالش دارند‬ ‫تا هزینه هــای اجتماعی حکومت را افزایــش داده و از این‬ ‫طریق زمینه هــای الزم برای انعطاف پذیری ســاختاری در‬ ‫ایران را به وجود اورند‪.‬‬ ‫تروریســم بــه ایــن مفهــوم‪ ،‬نوعــی اســتراتژی‬ ‫ارتباطــی اســت کــه بــه واســط ان‪ ،‬پیام هــا به شــیوه و‬ ‫روشــی جنجال برانگیــز منتشــر می شــوند‪ .‬همچنان که‬ ‫«کالوزویتس»‪ ،‬نبــرد را معیاری برای ســنجش نیروهای‬ ‫اخالقی و فیزیکی با اســتفاده از نیروی فیزیکی به حساب‬ ‫اورده است‪ ،‬با اســتفاده از این فرمول می توان تروریسم را‬ ‫حمله ای مستقیم با حداقل نیروی فیزیکی به ظرفیت های‬ ‫هویتی‪ ،‬اخالقی‪ ،‬اراده سیاســی و اعتماد به نفس کشــور‬ ‫هدف تعریف کرد‪ .‬در این راهبرد‪ ،‬گروه های تروریستی که‬ ‫مورد حمایت مستقیم و غیرمســتقیم بازیگران منطقه ای و‬ ‫قدرت های بزرگ قرار دارند‪ ،‬راهبرد خود را به نحوی کامال‬ ‫اگاهانه از رویارویی مســتقیم با نیروهــای فیزیکی ارتش‬ ‫و نهادهــای نظامی به ســوی گروه هــای اجتماعی منتقل‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫الگوی راهبــردی اســرائیل در نوار غــزه و همچنین‬ ‫الگوی راهبردی داعش در عراق و ســوریه علیه گروه های‬ ‫اجتماعی سازماندهی شــده است‪ .‬حتی می توان اقدامات‬ ‫امریکا در تحریم اقتصادی ایران را به عنوان نمادی از اقدام‬ ‫تروریستی دانست‪ ،‬زیرا در روند تحریم اقتصادی ایران بیش‬ ‫از انکه دولت و ساختار هسته ای دچار مشکالت کاربردی‬ ‫شود‪ ،‬زمینه برای ایجاد فشارهای اقتصادی علیه گروه های‬ ‫اجتماعی به وجود امده اســت‪ .‬تصمیم گیری برای پیشبرد‬ ‫منازعه مســلحانه با ابزار تروریستی‪ ،‬نشــان دهنده ترس و‬ ‫وحشت متعارف نیست؛ بلکه بیشتر‪ ،‬پیامد براورد منطقی و‬ ‫عقالنی مناسبات قدرت است‪.‬‬ ‫اقدامات گروه های تروریستی در مقابله با هدف های‬ ‫امنیتی علیــه ایران‪ ،‬می تواند معطوف بــه حوزه جغرافیای‬ ‫سرزمینی یا راهبردی قرار گیرد‪ .‬اعمال خشونت گروه های‬ ‫تروریستی صرفا به شــیوه پارتیزانی انجام نمی شود‪ .‬بلکه‬ ‫یکی از کارویژه های اصلی گروه های تروریستی و تروریسم‬ ‫دولتی را باید بهره گیری از سازوکارهایی دانست که تاثیر ان‬ ‫معطوف به ایجاد فرسایش در قدرت ساختاری‪ ،‬اجتماعی‬ ‫و اراده سیاســی حکومت اســت‪ .‬به همین دلیل است که‬ ‫راهبردهــای جدیــد صرفا ماهیــت تاکتیکی نــدارد‪ ،‬بلکه‬ ‫تروریســم جدید به عنوان نیروی تهدید کننــده به اقدامات‬ ‫راهبردی مبادرت می کند‪.‬‬ ‫اقدامــات تروریســتی مبتنــی بــر بهره گیــری از‬ ‫سازوکارهایی اســت که زمینه افزایش تهدیدات را به وجود‬ ‫می اورد ؛ تهدیداتی که متوجه زیرســاخت های اقتصادی‪،‬‬ ‫نظامی و راهبردی باشد‪ ،‬صرفا بخشی از تهدیدات اینده را‬ ‫شامل می شود‪ .‬بخش دیگر معطوف به سازوکارهایی است‬ ‫که از طریق ایجاد منازعات فرسایشی زمینه های الزم برای‬ ‫تهدیدات جدید را به وجود مــی اورد‪ ،‬تهدیداتی که مربوط‬ ‫به فرسایش تاسیسات اقتصادی‪ ،‬نهادهای اجتماعی و اراده‬ ‫گروه های عمومی جامعه اســت‪ .‬موفقیت مجموعه های‬ ‫تروریستی در قالب جنگ های فرقه ای‪ ،‬تهدیدات نامتقارن ‬ ‫یا کنش مستقیم گروه یا متحدان انان انجام می گیرد‪ .‬هر‬ ‫گروه تروریستی دارای پشــتوانه راهبردی بوده و در نتیجه‬ ‫زمینه های الزم برای «تهدیدات مرکب» را ایجاد می کند‪.‬‬ ‫هدف اصلــی گروه هــای تروریســتی ان اســت که‬ ‫زمینه های الزم برای ایجاد فرســایش در ساختار اجتماعی‬ ‫را فراهم کند‪ .‬چنین فرایندی نشــان می دهد که تهدیدات‬ ‫پست مدرن براساس نشانه های کنش اجتماعی و در فرایند‬ ‫ایجاد فرسایش راهبردی انجام می گیرد‪ .‬تروریسم در قرن‬ ‫‪ 21‬دارای نشانه های اجتماعی‪ ،‬ایدئولوژیک و ژئوپلتیکی‬ ‫اســت‪ .‬باتوجه به چنین نشــانه هایی اســت کــه می توان‬ ‫تهدیدات گروه های تروریستی علیه منافع راهبردی ایران‬ ‫در لبنان‪ ،‬سوریه‪ ،‬عراق و یمن را مورد مالحظه قرار داد‪.‬‬ ‫برخــی از نظریه پردازان موضوعــات راهبردی براین‬ ‫اعتقادند که تروریســم مســتقیما برای اقتصاد قدرت های‬ ‫مــورد تهاجــم و جهت گیــری غالب انهــا در زمینــه منافع‬ ‫اقتصادی که با عزم و امادگی انها برای قربانی دادن مغایر‬ ‫است‪ ،‬مشــکلی ایجاد نمی کند‪ .‬در برخی از مواقع ابزارها و‬ ‫الگوهای کنش خشــونت امیز گروه های تروریســتی که از‬ ‫الگوهای تهدید هویتی بهره می گیرند‪ ،‬توسط شبکه های‬ ‫رسانه ای مورد حمایت واقع می شوند‪ .‬اگر تراکم رسانه ای‬ ‫به میزان مناسب نباشد یا تهیه خبر با سانسور سیاسی همراه‬ ‫باشد‪ ،‬در ان شرایط راهبردهای تروریستی در محیط هدف‬ ‫با مشکالت متعددی روبه رو می شود‪.‬‬ ‫حدود چهار پنجم شبه جزیره عربستان را در بر گرفته است ؛‬ ‫سرزمینی پوشیده از فالت ها و بیابان های وسیع‪ .‬جمعیت‬ ‫ان در سال ‪1358‬بالغ بر هشــت میلیون نفر بوده که با رشد‬ ‫ساالنه ‪ 4/3‬درصد هر ‪22‬سال دو برابر خواهد شد‪ .‬پیش بینی‬ ‫می شود در سال ‪2025‬برابر چهل میلیون نفر جمعیت را در‬ ‫خود جای دهد‪.‬‬ ‫از نظــر منطقه ای عربســتان با وســعت زیــاد از بعد‬ ‫نظامی‪ ،‬دولتی ضعیف اســت که تالش می کند استقالل‬ ‫و خودمختاری را از طریق جلوگیــری از ظهور هژمون های‬ ‫منطقه ای حفظ نماید‪ .‬این کشــور مدعی نقش هژمون در‬ ‫شــبه جزیره عربی است که بیشــتر خود را به عنوان شریک‬ ‫برتر دولت های پادشاهی کوچک تر یعنی همان کشورهای‬ ‫تشــکیل دهنده شــورای همکاری خلیج فــارس می داند‪.‬‬ ‫سیاســت خارجی عربســتان در منطقه از نظــر هویت های‬ ‫سیاســی فراملی که همان عربیسم و اســام در خاورمیانه‬ ‫است‪ ،‬پیچیده است‪.‬‬ ‫همچنین ظرفیت بســیج جنبش های سیاســی ناشی‬ ‫از هویت اســت که نقش عربســتان را در منطقه پیچیده تر‬ ‫می کند‪ .‬عربستانی ها مجبورند نه تنها در قبال تغییر قدرت‬ ‫نظامی و اقتصادی درون منطقه بلکــه در مقابل تهدیدات‬ ‫کامال سیاسی که مشــروعیت و امنیت داخلی ان را تهدید‬ ‫می کنــد از خــود واکنش نشــان دهند‪ .‬تحوالت سیاســی‬ ‫عربستان با شکل بندی های هویتی و ژئوپلتیکی ان کشور‬ ‫پیوند یافته اســت‪ .‬هرگونه تحول سیاســی اثــار خود را در‬ ‫ساختار جغرافیایی و امنیت ملی عربستان به جا می گذارد‪.‬‬ ‫عربســتان ســعودی به عنــوان یکــی از بازیگــران‬ ‫اصلی در منطقه خاورمیانه محســوب می شــود که دارای‬ ‫تا ثیرگذاری های قابل توجهی درعرصه تحوالت منطقه ای‬ ‫است؛ از این منظر نمی توان واقعیت های مربوط به عناصر‬ ‫قدرت و پیامدهای رفتاری ان را در منطقه و امنیت خاورمیانه‬ ‫نادیده گرفت‪ .‬بازیگران صحنه خاورمیانه به لحاظ ساختاری‬ ‫به ســه مجموعه کلی تقســیم بندی می شــوند که در چهار‬ ‫ســطح عمده «همکاری‪ ،‬تقابل‪ ،‬رقابت و ائتالف» در حال‬ ‫تعامل با یکدیگر هستند‪ .‬بازیگران غیر دولتی یکی دیگر از‬ ‫فعاالن اصلی عرصه خاورمیانه به شمار می روند که تاثیرات‬ ‫جدی بر سطوح تعامالت از خود برجای می گذارند‪.‬‬ ‫با این تفاســیر می توان بازیگران اصلی خاورمیانه را‬ ‫به شــرح ذیل معرفی کرد‪ :‬ایران‪ ،‬عربستان‪ ،‬ترکیه‪ ،‬مصر‪،‬‬ ‫عراق‪ ،‬سوریه و رژیم صهیونیستی به همراه پنج عضو دایم‬ ‫شــورای امنیت عمده تریــن دولت های بازیگــر در صحنه‬ ‫خاورمیانه هستند‪ .‬به جرات می توان گفت که در حال حاضر‬ ‫ایران و عربســتان‪ ،‬دو بازیگر اصلی خاورمیانه هســتند که‬ ‫تعامل انها از شکل «رقابت» به «تقابل نرم» رسیده است‪.‬‬ ‫گســترش جنگ های نیابتی را می تــوان در زمره الگوهای‬ ‫تقابل نرم در کنش امنیتی عربســتان علیه ایران دانســت‪.‬‬ ‫چنیــن نشــانه هایی را می توان در زمــره عوامــل بنیادین‬ ‫گسترش بحران امنیتی خاورمیانه دانست‪.‬‬ ‫‪49‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫شدن سیاست خارجی انها شده است‪ .‬همچنین احساسات‬ ‫عرب گرایانه و اســامی فراملی ازادی عمل سعودی ها را‬ ‫محدود می کند و ســد راه حرکت هایی در سیاســت خارجی‬ ‫می شــود که از منظر توازن قــوای صرف طبیعــی به نظر‬ ‫می رسد‪ .‬اگر هویت های سیاسی فراملی خاورمیانه را چیزی‬ ‫جز تهدید در قبال رژیم سعودی بدانیم‪ ،‬دچار خطا شده ایم‪.‬‬ ‫سیاســت های امنیتی عربســتان ماهیــت مذهبی‪،‬‬ ‫هویتی و ژئوپلتیکــی دارد‪ .‬ریاض توانســته از جایگاه خود ‬ ‫به عنوان کلیددار حرمین شــریفین برای پیشــبرد اهداف‬ ‫سیاســت خارجی خود اســتفاده کند و اســام را به عنوان‬ ‫اصول ســامان دهنده سیاســت منطقه ای در پیش گرفته‬ ‫است‪ .‬باتوجه به تفاوت های ادراکی و هویتی برخی دیگر از‬ ‫کشورهای خاورمیانه‪ ،‬عربستان کشورهای غیر عرب چون‬ ‫ایران و ترکیه را جدای از عربیسم به درون ترکیب منطقه ای‬ ‫کشــانده اســت‪ .‬از نشــانه های موفقیت و ابتکار عمل ان‬ ‫تاسیس سازمان کنفرانس اسالمی در سال ‪ 1969‬است‪.‬‬ ‫عربســتان تــاش دارد تا زمینــه کنتــرل گروه های‬ ‫اســامی را به وجود اورده و از این طریق از گســترش موج‬ ‫انقالبی گری در خاورمیانه جلوگیــری به عمل اورد‪ .‬الگوی‬ ‫تعامل عربستان با اسرائیل نیز تابعی از چنین ضرورت هایی‬ ‫در ارتباط بــا محیط امنیتــی خاورمیانه تلقی می شــود‪ .‬در‬ ‫فرایند جنگ غــزه که در جــوالی و اگوســت ‪ 2014‬انجام‬ ‫گرفت‪ ،‬مقامات عربستان و مصر الگوی حمایتی در ارتباط‬ ‫با سیاست امنیتی اسرائیل را در دستورکار قرار دادند‪ .‬چنین‬ ‫رویکردی را باید به عنوان بخشی از موازنه گرایی راهبردی‬ ‫عربستان در محیط امنیتی خاورمیانه دانست‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫زمینه های تاریخی جنگ نیابتی مربوط به سال ‪2006‬‬ ‫است‪ .‬در این مقطع زمانی ایاالت متحده زمینه شکل گیری‬ ‫کنفرانس شرم الشیخ را به وجود اورد‪ .‬هدف ایاالت متحده‬ ‫از ســازماندهی و هدایت کنفرانس شرم الشــیخ در مصر را‬ ‫می توان مقابله با اهــداف تاکتیکی و راهبــردی ایران در‬ ‫منطقه دانســت‪ .‬کنفرانس شرم الشــیخ براساس مشارکت‬ ‫کشورهای مصر‪ ،‬عربســتان‪ ،‬اردن‪ ،‬امارات عربی متحده‪،‬‬ ‫انگلیس و امریکا ســازماندهی شــد‪ .‬در ایــن کنفرانس بر‬ ‫ضرورت مقابله بــا اهداف راهبــردی و موقعیت ژئوپلتیکی‬ ‫ایران در منطقه تاکید شــد‪ .‬برگزاری کنفرانس شرم الشیخ‬ ‫بیانگر ان اســت که شــکل جدیدی از منازعه با نشانه های‬ ‫هویتی و ســاختاری به وجود امده و در این فرایند بازیگران‬ ‫منطقه ای خود را متعهد به مقابله با اهداف راهبردی ایران‬ ‫می دانند‪ .‬بررســی روندهای منطقه ای بیانگر ان است که‬ ‫جنگ های نیابتی براساس نقش بازیگران هویتی به همراه‬ ‫نیروهای منطقه ای منازعه گرا حاصل می شــود‪ .‬از ســوی‬ ‫دیگر ســازوکارهای بین المللی در شــکل گیری و گسترش‬ ‫چنین فرایندی نقش موثر و تعیین کننده ای داشته است‪.‬‬ ‫واقعیت محیط امنیتی خاورمیانه نشــان می دهد که‬ ‫جلوه هایی از تهدید ناشــی از جنگ های نیابتی در مقابله با‬ ‫ضرورت های راهبردی ایران شــکل گرفته در این فرایند‪،‬‬ ‫بازیگران جنــگ نیابتــی را می توان طیف گســترده ای از‬ ‫کشــورهای منطقه ای‪ ،‬بازیگــران دولتی‪ ،‬ســازمان های‬ ‫منطقه ای همانند شورای همکاری خلیج فارس و گروه هایی‬ ‫با هویت تکفیــری همانند داعش و جبهه النصره دانســت‪.‬‬ ‫در این فرایند اســرائیل نیــز تالش دارد تا زمینه گســترش‬ ‫تضادهای امنیتی گروه ها و کشورهای اسالمی را به وجود‬ ‫اورد‪ .‬مطلوب ترین نتیجه جنگ نیابتی عربستان و داعش‬ ‫علیه ایران را می توان انحراف از منازعه بنیادین خاورمیانه‬ ‫در مقابلــه با اشــغالگری و ســازوکارهای کنــش تهاجمی‬ ‫ اسرائیل دانست‪ .‬به همین دلیل است که در چنین فرایندی‪،‬‬ ‫اسرائیل و عربستان از رویکرد «موازنه تهدید» در مقابله با‬ ‫ایران بهره می گیرند‪.‬‬ ‫داعش در بلندمدت برای ایران خطرناک است‬ ‫نادر انتصار درگفت وگو با مثلث‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫به دنبــال هشــدارهای اخیــر مقام معظم رهبــری‬ ‫مبنی بر پاســخ ســخت ایران به کشــورهایی که‬ ‫می خواهند جنگ های نیابتــی را به مرزهای ایران‬ ‫بکشانند‪ ،‬به نظر می رسد تهران نوعی استراتژی‬ ‫بازدارندگی را در دســتورکار خود قرار داده است‪.‬‬ ‫ایا بــا در نظرگرفتن شــرایط فعلــی منطقه چنین‬ ‫سیاستی در دفع خطرات احتمالی به خصوص از‬ ‫ناحیه گروه تروریستی داعش موثر خواهد بود؟‬ ‫به نظر می رســد فعال جمهوری اســامی ایران در‬ ‫خصوص داعش یک سیاست کلی و مجزا ندارد و طی این‬ ‫مدت نیز بــه گروه های شــیعه و بعضا کردهــا کمک کرده‬ ‫ک نیز‬ ‫تا با داعش مبــارزه کنند همچنین از لحاظ اســتراتژی ‬ ‫حمایت هایی انجام داده است‪ .‬اما انطور که مشخص است‬ ‫تهران هنوز سیاست مشخصی برای مبارزه و مقابله بلند مدت‬ ‫با داعش تدوین نکرده است‪.‬‬ ‫در واقع اگــر هم جمهوری اســامی سیاســتی را در‬ ‫نظر داشــته باشــد ان را به طور عمومی اعالم نکرده است‪.‬‬ ‫به هر حال شکی در این نیست که پهنه توسعه داعش اگر به‬ ‫همین صورت ادامه پیدا کند تدوین یک سیاست کلی الزم‬ ‫می شود‪ .‬امروز فعالیت های داعش دیگر محدود به سوریه و‬ ‫عراق نیست بلکه براساس برخی اخباری که منتشر شده این‬ ‫گروه تروریستی در افغانستان نیز فعال شده است‪ .‬بنابراین‬ ‫تحرک داعش در مرزهای شرق و غرب ایران‪ ،‬خطر عمده ای‬ ‫در مرزهای کشور به شمار می اید‪.‬‬ ‫این خطــر نیاز بــه تدوین یــک سیاســت بلندمدت و‬ ‫دفاعی عمده دارد‪ .‬سخنان رهبری را نیز می توان در همین‬ ‫چارچوب ارزیابی کرد زیــرا هرچقدر این گــروه به مرزهای‬ ‫ایران نزدیک تر می شود دیگر خطر ان یک خطر غیرمستقیم‬ ‫نیست بلکه یک خطر مستقیم خواهد بود‪.‬‬ ‫امروز منطقه درگیــر جنگ های نیابتی اســت‪ .‬به‬ ‫نظر شما عربســتان که یک عامل اصلی در اغلب‬ ‫این ناارامی ها به شــمار می اید‪ ،‬چه نقشی در این‬ ‫درگیری های نظامی دارد؟‬ ‫امروزه از جمله جنگ های نیابتی می توان به جنگ‬ ‫ســوریه اشــاره کرد که هنوز ســرانجام و اینده ان مشخص‬ ‫نیســت‪ .‬همچنین حمله عربســتان به یمن را نیــز از جمله‬ ‫جنگ های نیابتی می توان نام برد‪.‬‬ ‫در واقع سیاســت خارجی عربستان در برهه فعلی یک‬ ‫سیاست تهاجمی اســت‪ .‬این در حالی اســت که ریاض در‬ ‫دوره های اخیر همواره یک سیاســت محتاط را دنبال کرده‬ ‫بود ؛ حال چه در حوزه سیاست خارجی و چه سیاست داخلی‪.‬‬ ‫اما انچنان که مشخص است با حضور پادشاه جدید و شرایط‬ ‫کنونی منطقــه‪ ،‬تغییرات عمــده ای در چارچوب سیاســت‬ ‫خارجی عربستان در حال روی دادن اســت که یکی از این‬ ‫تغییرات گسترش جنگ های محلی است که خطر ان متوجه‬ ‫ایران نیز خواهد بود‪.‬‬ ‫هر چقد ر منطقه خلیج فارس ناامن تر شود به ضرر ایران‬ ‫نیز هست‪ .‬بنابراین در دراز مدت ماجراجویی های عربستان‬ ‫و تغییر سیاســت این کشــور در قبال ایران نیــاز به تدوین‬ ‫سیاست های جدی د از سوی تهران در برابر ریاض دارد‪ .‬یعنی‬ ‫سیاست هایی که سال هاســت ایران در مورد عربستان اجرا‬ ‫می کند دیگر کاربرد چندانی نخواهد داشت‪.‬‬ ‫می توان گفت عربستان به واسطه توافق احتمالی‬ ‫هســته ای و تغییر موقعیــت ایــران در منطقه در‬ ‫تالش برای ایجاد جنــگ نیابتی در مرزهای ایران‬ ‫است یا می خواهد ایران را وارد یک درگیری نظامی‬ ‫یا ناامنی کند‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬اینطور که پیداست سیاست خارجی عربستان‬ ‫و همپیمانان ان در منطقه روی ان بنا شده که ناامنی منطقه‬ ‫یعنی عراق و سوریه را به داخل مرزهای ایران بکشانند‪ .‬این‬ ‫خطر جدی برای ایران است و شــاید سیاست دفاعی سابق‬ ‫ایران در قبال عربســتان دیگر سیاست درســتی نباشد زیرا‬ ‫ی در قبال ایران در پیش گرفته و‬ ‫ریاض یک سیاست تهاجم ‬ ‫ی میان ایران‬ ‫هر چقدر به امضای قرارداد احتمالی توافق اتم ‬ ‫و گروه ‪ 5+1‬نزدیک می شــویم‪ ،‬می بینیم ماجراجویی های‬ ‫ی این است‬ ‫عربستان نیز افزایش می یابد‪ .‬هدف کلی سعود ‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫خواهد کر د خود را به نحوی با دیگر کشورهای پرقدرت چون‬ ‫ایاالت متحده امریکا متحد کند‪ .‬به بیان دیگر عربستان به‬ ‫تنهایی از پس درگیری نظامی احتمالی با ایران بر نخواهد امد‬ ‫و خود نیز نسبت به این مساله اگاه است‪.‬‬ ‫در رابطــه بــا بحــث جنگ هــای نیابتــی بــرای‬ ‫ایاالت متحده امریکا که در حال حاضر با ایران بر‬ ‫سر مساله هســته ای مشــغول مذاکره است‪ ،‬چه‬ ‫نقشــی را می توان قائل شــد و ایا واشنگتن نیز از‬ ‫ناامن شدن ایران استقبال می کند؟‬ ‫امریکای فعلی با ریاست جمهوری باراک اوبامای‬ ‫دموکرات به دنبال ناامن شدن ایران نیســت‪ .‬اما باید توجه‬ ‫داشت که اوباما تنها یک سال و نیم دیگر در کاخ سفید حضور‬ ‫دارد و اگر جانشین او یک فرد جمهوریخواه باشد نمی توان‬ ‫برنامه های او در قبــال ایران را پیش بینی کرد‪ .‬بســیاری از‬ ‫افرادی که برای نامزد شدن در حزب جمهوریخواه در حال‬ ‫تالش هســتند سیاســت هایی به شــدت ضدایرانی دارند و‬ ‫برداشت انها از ایران کامال منفی است‪ .‬به این ترتیب بعید‬ ‫نیســت اگر یکی از این افراد رئیس جمهور شــود سیاستی‬ ‫کامال مخالف با سیاســت کنونــی باراک اوبامــا را در پیش‬ ‫بگیرد‪ .‬یعنی ممکن است یک رئیس جمهور جمهوریخواه‬ ‫عالوه بر انکه در ایران ناامنی ایجاد کند زیر قرارداد هسته ای‬ ‫با ایران نیز بزند‪.‬‬ ‫رژیم صهیونیســتی نیز از دیگر عناصری اســت‬ ‫که می توان در پشــت پرده تحوالت علیه ایران به‬ ‫ان اشــاره کرد‪ .‬کمی هم راجع به نقش این رژیم‬ ‫توضیح دهید ‪.‬‬ ‫رژیم صهیونیســتی قــدرت نظامی باالیــی دارد و‬ ‫همچون عربستان در برابر یک درگیری نظامی خیلی ناتوان‬ ‫نیست‪ .‬اما سیاست های رژیم صهیونیســتی اصوال در خط‬ ‫امریکا قرار دارد و سیاســت هایش وابســتگی مســتقیم به‬ ‫سیاست های کاخ سفید دارد‪ .‬بنابراین اگر یک رئیس جمهور‬ ‫جمهوریخــواه روی کار بیایــد چــون محافظــه کاران بــه‬ ‫ رژیم صهیونیســتی نزدیک ترند برای ایــن رژیم مطلوب تر‬ ‫خواهد بــود‪ .‬در این صورت شــاید اصال الزم نباشــد خود‬ ‫اسرائیل دست به اقدامی بزند و احتماال دولت جمهوریخواه‬ ‫همــان کاری که تل اویــو می خواهد را انجــام خواهد داد‪.‬‬ ‫بنابراین انتخــاب رئیس جمهور اینده امریکا تاثیر بســزایی‬ ‫روی سیاست های امریکا و همچنین رژیم صهیونیستی در‬ ‫قبال تهران خواهد داشت‪ .‬البته اسرائیل نیز به تنهایی جرات‬ ‫مقابله با ایران را ندارد و به اصطالح پشــتش به امریکا گرم‬ ‫اســت‪ .‬به همین خاطر اگر یک رئیس جمهور محافظه کار‬ ‫در امریکا انتخاب شود برای رژیم اســرائیل نیز خیلی بهتر‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫هفته گذشته فرمانده نیروی زمینی ارتش نسبت‬ ‫به نزدیکی داعش به ایران هشدار دادند‪ .‬باتوجه‬ ‫به چنین صحبت هایی خطر داعش در قبال ایران‬ ‫چقدر جدی است؟‬ ‫در برهه فعلی خطر داعش برای ایران خیلی جدی‬ ‫نیست اما اگر محور توسعه داعش به همین صورت توسعه‬ ‫پیدا کند خطر مرزی برای کشور خواهد بود و می تواند برای‬ ‫مدت زمانی ایران را در مرزهایش درگیــر کند‪ .‬البته داعش‬ ‫به هیچ وجــه نمی تواند ان عملیات هایی را که در ســوریه و‬ ‫عراق انجام داده در داخل ایران نیز انجام دهد اما می تواند‬ ‫ناامنی هایی را در مرزهای بزرگ ایران در شرق و غرب ایجاد‬ ‫کند‪ .‬یعنی اگر توســعه قدرت داعش ادامه پیدا کند ممکن‬ ‫اســت ایران را در مرزهایش مشــغول کند‪ .‬در نهایت با این‬ ‫تفاسیر نمی توان داعش را به عنوان یک خطر بلند مدت برای‬ ‫ایران نادیده گرفت‪.‬‬ ‫با توجه بــه اهمیت رســیدن به توافق هســته ای‬ ‫میان ایران و قدرت های جهانــی و همچنین با در‬ ‫نظر گرفتن برخی اختالف دیدگاه ها میان ایران و‬ ‫غرب در مورد اجرای پروتکل الحاقی‪ ،‬اکنون این‬ ‫سوال مطرح است که اینده مذاکرات به چه سمتی‬ ‫خواهــد رفت و مســاله پذیرش پروتــکل الحاقی‬ ‫توسط ایران به چه صورت خواهد بود؟‬ ‫اگر ایران پروتکل الحاقی را بپذیرد بر اســاس این‬ ‫ی می تواند تقاضا کند ‬ ‫پروتکل‪ ،‬اژانس بین المللی انرژی اتم ‬ ‫عالوه بر تاسیســات هســته ای‪ ،‬مکان های دیگر از جمله‬ ‫تاسیســات نظامی را در صورت وجود شک و شــبهه و ارائه‬ ‫ســند و مدرک بازدید کند‪ .‬البته بازدید از مراکز نظامی باید با‬ ‫اطالع قبلی به دولت ایران باشــد و همچنین مدارک الزم را‬ ‫نیز ارائه دهد‪ .‬در نتیجه اگر ایران به پروتکل الحاقی بپیوندد‬ ‫و ان را تصویب کند بازدیدهای مدیریت شده از سایت های‬ ‫نظامی ایران اصال دور از انتظار نیســت‪ .‬این در شــرایطی‬ ‫است که مراکز نظامی هر کشــوری کامال سری و محرمانه‬ ‫است و اصال درست نیســت که این اطالعات به بیرون درز‬ ‫پیدا کند‪ .‬بنابراین اگر هم قرار باشــد بازدید از مراکز نظامی‬ ‫صورت بگیرد باید خیلی احتیاط بــه خرج داد که اطالعاتی‬ ‫به بیرون درز نکند‪ .‬همچنین اگر پروتکل امضا شــد اژانس‬ ‫ی می تواند هر تعداد دفعاتی که خواست‬ ‫بین المللی انرژی اتم ‬ ‫از سایت های هسته ای ایران بازدید کند و محدودیتی ندارد‪.‬‬ ‫همچنین در خصوص مناطق غیرهســته ای نیــز می تواند‬ ‫تقاضایش را با سند و مدرک ارائه دهد‪.‬‬ ‫در نهایــت اینطور به نظر می اید کــه معاهده ای میان‬ ‫ایران و گروه ‪ 5+1‬امضا خواهد شد اما اینکه این توافقنامه تا‬ ‫چه حد جامع باشد هنوز مشخص نیست‪ .‬ظواهر امر این طور‬ ‫نشان می دهد که دو طرف به قراردادی دست یابند که کامال‬ ‫نهایی نباشد و باز نیاز به گفت و گو داشته باشد‪ .‬اما از فضای‬ ‫حاکم ایــن طور بر می اید کــه این بار یک قــراردادی امضا‬ ‫می شــود که مفاد ان در مقایســه با بیانیه ژنو و لوزان خیلی‬ ‫مشخص تر خواهد بود‪ .‬به بیان دیگر تعهدات ایران و ‪5+1‬‬ ‫در این توافق کامال مشخص می شــود ولی احتماال باز هم‬ ‫تو گوهای طرفین دارد‪.‬‬ ‫نیاز به گف ‬ ‫سیاست‬ ‫که ایران همواره در انزوا قرار بگیرد‪ .‬به بیان دیگر عربستان‬ ‫مایل است اب گل الودی درمنطقه وجود داشته باشد و انها از‬ ‫ی تا مقدار زیادی‬ ‫ان ماهی بگیرند‪ .‬اما با امضای قرارداد اتم ‬ ‫معادله های عربســتان برهم می خورد و انهــا باید به دنبال‬ ‫مسیری باشند تا بازهم بتوانند ایران را یک کشور خطرناک‬ ‫معرفی کننــد‪ .‬بنابراین در پی ان هســتند که شــلوغی ها و‬ ‫ناامنی های منطقه ای را به نحوی به ایران نیز بکشانند و هدف‬ ‫بلندمدت انها در منطقه چیزی جز ناامن کردن ایران نیست‪.‬‬ ‫شما می فرمایید که تهران باید سیاست دفاعی اش‬ ‫را در برابر ریــاض تغییر دهد‪ .‬به ایــن ترتیب چه‬ ‫سیاستی را باید در دستورکار قرار دهد؟‬ ‫سیاســت تهاجمی به مفهوم نبرد و درگیری نظامی‬ ‫با عربستان که در این برهه درســت نیست بلکه باید رویکرد‬ ‫ایــران در قبال عربســتان تغییر کند‪ .‬مقامات تهــران بارها‬ ‫طی این ســال ها اعالم کرده اند که عربســتان کشور برادر‬ ‫و همسایه است و می خواهند با ان کشــور همکاری داشته‬ ‫باشــند‪ .‬اما در حال حاضر این سیاست ها در مورد عربستان‬ ‫دیگر کاربردی نخواهد بــود‪ .‬زیرا ریــاض در مقطع کنونی‬ ‫تبدیل به یک کشــور ماجراجو و غیرقابل اطمینان شــده و‬ ‫نمی توان گام ها و تصمیمات بعدی این کشور را پیش بینی‬ ‫کرد‪ .‬ممکن است عربســتان در باتالق یمن گرفتار شود و‬ ‫صدمات زیادی ببیند که در ان صورت مشاهده این وضعیت‬ ‫برای ایران که در بیرون گود است خیلی مطلوب خواهد بود‪.‬‬ ‫عربســتان ســه هدف برای خودش در یمــن تعریف‬ ‫کرده اســت؛ ‪ -1‬بازگرداندن منصور هادی رئیس جمهوری‬ ‫فراری یمن به کشــورش‪ - 2‬از بین بردن حوثی ها و ‪ -3‬ایجاد‬ ‫سیستم فدرال در یمن به صورتی که خودمختاری نسبی در‬ ‫جنوب و شمال این کشور ایجاد شود اما همچنان تحت نفوذ‬ ‫عربستان باقی بماند‪.‬‬ ‫اگــر ریــاض بتواند بــه این ســه هــدف نایل شــود‬ ‫ماجراجویی هایش را گســترش خواهد داد و خطرش برای‬ ‫ایران نیز افزایش خواهد یافت‪ .‬ولی اگر عربستان در رسیدن‬ ‫به این اهداف شکســت بخورد‪ ،‬پایه اش متزلزل می شود و‬ ‫یمن به باتالقی برای ریاض تبدیل می شود‪ .‬در این صورت‬ ‫حتی ممکن اســت همپیمانان منطقه ای عربســتان نیز از‬ ‫این کشور فاصله بگیرند‪ .‬بنابراین انچه در ماه های اینده در‬ ‫یمن اتفاق خواهد افتاد مشخص می کند که ایران باید با چه‬ ‫روندی سیاست خود را در قبال عربستان جلو ببرد‪.‬‬ ‫اگــر در ســناریوهای پیــش رو‪ ،‬ایــران در بحث‬ ‫هسته ای به توافقی دست یابد و عربستان نیز در‬ ‫یمن به اهداف خود نایل شود‪ ،‬چه تحوالتی اتفاق‬ ‫خواهد افتاد؟‬ ‫در این صورت رقابت میان دو کشور بیشتر خواهد‬ ‫شد و ریاض تالش خواهد کرد ایران را در منطقه منزوی نگه‬ ‫دارد‪ .‬همچنین عربستان تالش می کن د رابطه ایران با غرب‬ ‫را تا جایی که ممکن است به صورت رابطه ای تشنج زا حفظ‬ ‫کند‪ .‬یعنی کاری می کند که اگر توافقی میان ایران و غرب‬ ‫امضا شد روابط و مناســبات دو طرف از این حد فراتر نرود‪.‬‬ ‫البته این مســائل فقط اهداف و خواسته های عربستان در‬ ‫این سناریو است و بعید به نظر می رسد که ریاض به هرانچه ‬ ‫می خواهد دست پیدا کند‪.‬‬ ‫ایا ممکن است عربستان پیشگام یک ماجراجویی‬ ‫نظامی در مورد ایران باشد؟‬ ‫عربستان تجربه جنگ ندارد و در حمله نظامی اش‬ ‫به یمن این مســاله کامال مشخص شــد‪ .‬ریاض به واسطه‬ ‫انکه یک سری هواپیماهای مدرن جنگی را خریداری کرده‬ ‫دست به این ماجراجویی نظامی زد‪ .‬در واقع ریختن بمب با‬ ‫این هواپیماها روی کشور بی دفاع یمن اصال کار دشواری‬ ‫نیست‪ .‬عربســتان باوجودی که به دنبال ماجراجویی است‬ ‫اما می داند که هیچ وقت به خودی خود و تنهایی نمی تواند‬ ‫در برابر کشوری چون ایران بایستد‪ .‬بنابراین ریاض تالش‬ ‫‪2‬‬ ‫دکتــر نــادر انتصــار‪ ،‬رئیس‬ ‫دانشکده علوم سیاسی دانشگاه‬ ‫االبامای جنوبــی در گفت و گو با‬ ‫مثلــث در خصوص هشــدارهای‬ ‫اخیر مقام معظم رهبری پیرامون‬ ‫کشــاندن جنگ هــای نیابتی به‬ ‫مرزهای ایران به تحــرک داعش در مرزهای شــرق و‬ ‫غرب کشــور اشــاره می کند و می گوید که این خطر‬ ‫نیاز به تدوین یک سیاست بلندمدت و دفاعی عمده‬ ‫دارد‪.‬بهگفتهانتصار‪،‬سخنانرهبریرانیزمی تواندر‬ ‫همینچارچوبارزیابیکرد‪،‬زیراهرچقدر اینگروهبه‬ ‫مرزهای ایران نزدیک تر می شــود دیگر خطر ان یک‬ ‫خطر غیرمستقیم نیســت بلکه یک خطر مستقیم‬ ‫خواهد بود‪ .‬او همچنین معتقد اســت کــه ریاض به‬ ‫تنهایی وارد درگیــری و ماجراجویی نظامی در قبال‬ ‫ایران نخواهد شد و تالش خواهد کر د خود را به نحوی‬ ‫با دیگر کشورهای پرقدرت چون ایاالت متحده امریکا‬ ‫متحد کند؛ زیرا عربستان به تنهایی از پس درگیری‬ ‫نظامی احتمالی بــا ایران بر نخواهد امــد‪ .‬اما انتصار‬ ‫توضیح می دهد که در حال حاضر امریکای فعلی با‬ ‫ریاســت جمهوری باراک اوبامای دموکرات به دنبال‬ ‫ناامن شدن ایران نیست اما یک سال و نیم دیگر که‬ ‫اوباما دیگر رئیس جمهور نباشــد و احتماال یک فرد‬ ‫جمهوریخواه وارد کاخ ســفید شود‪ ،‬دیگر نمی توان‬ ‫انتظار داشت واشنگتن همین سیاست ها را در قبال‬ ‫ایران در پیش بگیرد؛ یعنی هم ممکن است زیر توافق‬ ‫احتمالی بزند و هم ممکن اســت در پی ناامن کردن‬ ‫مرزهای ایران براید‪.‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫‪51‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫اسرائیل‪ ،‬سناریوی جنگ نیابتی را هدایت می کند‬ ‫سیاست‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫محسن صالحی خواه‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫جنگ نیابتی علیه ایران موضوع جدیدی اســت ؛‬ ‫نقش امریکا و رژیم صهیونیستی در کشاندن این‬ ‫نوع جنگ به مرزهای جمهوری اســامی ایران را‬ ‫چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫جنگ نیابتی عبارت اســت از بازیگــران محلی که‬ ‫به نیابت از اسرائیل با تفکر شیعه و ایران می جنگند‪ .‬جنگ‬ ‫نیابتی علیه ایران حداقل از هشت تا ‪ 10‬سال پیش و از زمان‬ ‫ریاست جمهوری «جورج بوش» اغاز شده است‪ .‬در دولت‬ ‫قبلی ایاالت متحده‪ ،‬تصمیم بر ان شــد تا برخورد محکمی ‬ ‫با ایران صورت بگیرد‪ .‬در ان زمان تهدیدهای نظامی علیه‬ ‫ایران از طرف اســرائیل و امریکا زیاد شــده بود؛ اما پس از‬ ‫تغییر دولت در واشــنگتن و روی کار امدن «باراک اوباما»‬ ‫شــاهد ان بودیم که رویکرد ایاالت متحده تا حدودی تغییر‬ ‫کرد و مذاکره برای حل مناقشــه هســته ای ایران به عنوان‬ ‫یکی از بحران های اصلی طرفین مطرح شد و امروز نیز ادامه‬ ‫دارد‪ .‬امروز اسرائیل ســناریوی جنگ نیابتی علیه جمهوری‬ ‫اسالمی ایران را کارگردانی می کند‪.‬‬ ‫یعنی ایاالت متحــده در دوره ریاســت جمهوری‬ ‫اوباما مایل به جنگ نیابتی با ایران نیست و تل اویو‬ ‫فرماندهی جنگ را بر عهده دارد؟‬ ‫بله؛ تغییر رویکرد امریکا نســبت به ایران و مساله‬ ‫هســته ای عنصری نبود کــه به مــذاق تل اویــو و نتانیاهو‬ ‫خوش بیاید؛ اســرائیل از همان ابتدای تغییر نگاه امریکا‪،‬‬ ‫مخالفت خــود را با ایــن موضــوع اعالم و تــاش کرد که‬ ‫مقابله نظامی با ایران را ادامه دهــد‪ .‬همین وضعیت باعث‬ ‫شد بین ایاالت متحده امریکا و اســرائیل و به طور ویژه تر‪،‬‬ ‫اوباما و نتانیاهو اختالف نظر زیادی به وجود بیاید؛ تا جایی‬ ‫که دعوای لفظی میــان این دو سیاســتمدار را نیز شــاهد‬ ‫بودیم‪ .‬رژیم صهیونیســتی تصمیم گرفت به جــای اتکا بر‬ ‫ایاالت متحده‪ ،‬خود دست به کار شود‪ .‬اســرائیل شروع به‬ ‫فرستادن سیگنال های ایران هراســی به کشورهای عربی‬ ‫منطقه کرد تا این کشــورها را علیه کشــورمان بشوراند و بر‬ ‫ناامنی در منطقه غرب اسیا بیفزایند‪.‬‬ ‫القای حس ناامنی به کشورهای عربی منطقه و معرفی‬ ‫ایران به عنــوان تهدید موجودیت این کشــورها نیز ریشــه‬ ‫در زمان ریاســت جمهوری بوش دارد‪ .‬امریــکا در ان زمان‬ ‫با اســتفاده از دالرهای نفتی عربســتان ســعودی‪ ،‬جریان‬ ‫وهابیت و تکفیر را در پاکســتان و افغانستان یا به تفسیری‬ ‫دیگــر در مرزهای شــرقی ایران ایجــاد کــرد‪ .‬داعش نیز‬ ‫جدیدترین پدیده از این نوع اســت که در عراق و ســوریه با‬ ‫پول سعودی و تحریک اسرائیل پشــتیبانی شده و فعالیت‬ ‫می کند‪ .‬شــاید صحبت های مقــام معظم رهبــری در مورد‬ ‫جنگ نیابتی امریکا و اســرائیل علیه ایران باشد؛ اما به نظر‬ ‫من امریکا در ایــن جنگ نیابتی در این برهــه از زمان فعال‬ ‫نیست‪ .‬بلکه رژیم صهیونیستی است که این جنگ را به شدت‬ ‫دنبال می کند؛ تا انجا که عربستان سعودی را تحریک کرد ‬ ‫به یمن حمله نظامی کند‪ ،‬همانطور که چند ســال قبل وارد‬ ‫بحرین نیز شدند‪.‬‬ ‫دلیل اجرای این ســناریو از طرف ریاض و تل اویو‬ ‫چیست؟‬ ‫امروز دشمنان به طور مستقیم در برابر ایران نیستند‪.‬‬ ‫خالف انکه یک دهه قبل به طور مســتقیم در برابر ایران قد‬ ‫علم کرده و تهدید نظامــی می کردند ‪ ،‬امــروز نایبان خود را‬ ‫در منطقه وادار می کنند که دســت به اقدامــات خرابکارانه‬ ‫علیه ایران بزنند‪ .‬این موضوعی اســت که امــروز تمام دنیا‬ ‫گفت وگوی مثلث با پیروز مجتهدزاده‬ ‫‪3‬‬ ‫مقام معظــم رهبــری در بیانات خــود در جمع‬ ‫دانشــجویان و پاسداران دانشــگاه امام حسین (ع)‬ ‫نســبت به تالش برخی ســران کشــورهای حاشیه‬ ‫خلیج فارس برای کشاندن جنگ نیابتی به مرزهای‬ ‫ایران هشــدار دادنــد‪ .‬ایشــان همچنیــن در بخش‬ ‫دیگری از ســخنان خود اعالم کردند که پاســداران‬ ‫انقالب اسالمی و همه پاسداران حریم امنیت ملی در‬ ‫سازمان هایمختلفبیداروهوشیارندواگرشیطنتی‬ ‫صورت بگیرد‪ ،‬واکنش جمهوری اسالمی ایران بسیار‬ ‫سخت خواهد بود‪ .‬برای بررسی این موضوع و تالش‬ ‫برای کشــاندن جنــگ نیابتی بــه مرزهای ایــران‪ ،‬با‬ ‫«پیروز مجتهدزاده» گفت وگو کردیم‪ .‬این کارشناس‬ ‫مســائل بین الملل معتقد اســت که جنــگ نیابتی‬ ‫علیه ایران ســابقه ای طوالنی دارد و امروز عربستان‬ ‫و رژیم صهیونیســتی صحنه گــردان ایــن موضوع‬ ‫هستند‪.‬به گفته وی‪ ،‬امریکا از زمان ریاست جمهوری‬ ‫باراک اوباما تمایلی به راه انداختن جنگ نیابتی علیه‬ ‫ایران ندارد و به همین دلیل‪ ،‬اسرائیل وارد معرکه شده‬ ‫و این سناریو را رهبری می کند‪.‬‬ ‫ان را می بیند‪ .‬همه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس‬ ‫در توطئه جدید عربســتان نقــش ندارند‪ ،‬اما کشــورهایی‬ ‫مانند بحرین و امارات و برخی اوقــات قطر‪ ،‬به طور علنی از‬ ‫ادامه جنــگ نیابتی علیه ایران صحبــت می کنند‪ .‬از طرف‬ ‫دیگر داعش را می بینیم کــه در مرزهای غربــی ایران و در‬ ‫سوریه بسیار فعال اســت و به رغم شکست هایی که داشتند‬ ‫فعالیت های جدیدی را اغاز و شهر الرمادی را اشغال کردند‪.‬‬ ‫این موضوع هشدار بســیاری جدی برای کشورهای منطقه‬ ‫اســت‪ ،‬به همین دلیل هشــدار مقام معظم رهبری در مورد‬ ‫جنگ نیابتی بسیار به موقع است‪.‬‬ ‫رویکرد فعلی برای مبارزه با داعش را چطور ارزیابی‬ ‫می کنید ؛ به نظر شــما نیروهای عراقی به تنهایی‬ ‫قادر به شکست جریان تکفیری هستند؟‬ ‫باید پیش بینی های جدیدی برای مقابله با داعش‬ ‫و جریانی که از طرف اسرائیل و عربستان هدایت می شود‪،‬‬ ‫صورت بگیرد‪ .‬اخیرا برخی مقامات ایران اعالم کردند که اگر‬ ‫داعش به ‪ 40‬کیلومتری مرزهای ما نزدیک شــود‪ ،‬واکنش‬ ‫نشان می دهیم‪ .‬به نظر من باید از این حد فراتر رفت و دولت‬ ‫عراق به طور رســمی از تمام همسایگان خود کمک نظامی‬ ‫طلب کند تا این جنگ تمام شود‪ .‬خاورمیانه اوضاع امنیتی‬ ‫مطلوبی ندارد‪ .‬از یک طرف داعش برای تشــکیل خالفت‬ ‫به اصطالح اســامی در عراق و ســوریه فعالیت می کند و‬ ‫از طرف دیگر‪ ،‬ســعودی به بهانه حمایت ایران از شــیعیان‬ ‫یمن به این کشــور حمله کرده اســت‪ .‬بهانه ای که به طور‬ ‫مرتب تکرار می شــود اما هیچ وقت مدرکی برای اثبات این‬ ‫ادعا ارائه نکرده اند‪ .‬به همین دلیل می گویم دولت عراق و‬ ‫سوریه برای مبارزه با تروریسم تمهیدات جدیدی اتخاذ کرده‬ ‫و از همسایگان خود برای سرکوبی داعش و دیگر گروه های‬ ‫تروریستی به طور رسمی درخواست کمک نظامی کنند‪ .‬در‬ ‫صورت ادامه این غائله‪ ،‬منطقه ابســتن حوادث فجیع تری‬ ‫خواهد شد که زندگی در خاورمیانه را مختل می کند‪.‬‬ ‫جنگ نیابتی در خاورمیانه و علیه ایران امروز در جریان‬ ‫است‪ .‬ال سعود به نیابت از اسرائیل یمن را بمباران می کند و‬ ‫در عراق و سوریه‪ ،‬گروه های تکفیری با نام های مختلف به‬ ‫راه انداخته و جنگ نیابتی را پشتیبانی می کند‪ .‬داعش یک‬ ‫پدیده اسرائیلی – سعودی است که از این دو محور پشتیبانی‬ ‫شده و در منطقه جوالن می دهد‪ .‬به همین دلیل است که من‬ ‫معتقدم نباید منتظر رسیدن داعش به مرزهای خود باشیم؛‬ ‫تروریست های تکفیری در حال پیشروی هستند و به مناطق‬ ‫مرزی ما نیز می رسند‪ .‬تفکر ما باید این باشد که دولت عراق‬ ‫را قانع کنیم کــه از طریق جدیدی به فکر ریشــه کن کردن‬ ‫داعش باشد‪.‬‬ ‫برخی جریان های معارض ‪ ،‬به خصوص شبکه های‬ ‫تلویزیونــی و پایگاه هــای خبــری تحــت کنترل‬ ‫ســعودی تالش می کنند جنگ عراق با داعش را‬ ‫جنگ میان شیعه و سنَی یا به عبارتی دیگر جنگ‬ ‫ایران با اهل ســنت معرفی کنند‪ .‬نظر شما در این‬ ‫باره چیست؟‬ ‫حســاب داعــش از اهــل تســنن جداســت‪.‬‬ ‫تروریســت های تحت فرمان ابوبکر البغدادی‪ ،‬تندروهایی‬ ‫وهابی و متعصب هستند که در انتها با شیعه دشمنی دارند‪.‬‬ ‫بزرگ ترین برج و باروی محکم تشــیع در جهان اسالم ‪ ،‬در‬ ‫حال حاضر ایران اســت‪ .‬ما نباید این تصور را داشته باشیم‬ ‫که داعــش برای شــوخی با ما بــه مرزهای ایــران نزدیک‬ ‫می شود‪ .‬نزدیک شدن داعش به خطوط مرزی ایران امری‬ ‫بســیار خطرناک اســت و باید به فکر اقدامات پیشــگیرانه‬ ‫باشــیم‪ .‬همانطور که پیش از این نیز گفتــم‪ ،‬دولت عراق‬ ‫باید وضعیت خود را بســنجد و در صورتی که به تنهایی قادر‬ ‫به حل بحرانی به نام داعش نیســت از کشورهای دوست و‬ ‫همسایه خود بخواهد وارد عمل شوند‪ .‬زیرا از انچه ائتالف‬ ‫بین المللی به رهبری امریکا نامیده می شود تا امروز فعالیت‬ ‫چشــمگیری ندیدیم‪ .‬برخی از کشــورهایی کــه در ائتالف‬ ‫بین المللی حضور دارند‪ ،‬همان حامیان داعش هســتند‪ .‬به‬ ‫همین دلیل دولت عراق نباید دســت روی دســت بگذارد و‬ ‫منتظر لطف امریکایی ها باشد؛ ان هم در شرایطی که امریکا‬ ‫نسبت به تمام مسائل تغییر سیاست داده و حاضر به درگیری‬ ‫نیست‪ .‬اسرائیل صحنه گردان تمام این بحران است و عراق‬ ‫نمی تواند منتظر واکنش ایاالت متحده باشــد‪ .‬برای همین‬ ‫می گویم که باید تمهیدات دیگری در نظر گرفت‪.‬‬ ‫اســرائیل با مصر و اردن و به طور نیابتی با عربســتان‬ ‫ســعودی در ســال ‪ 2006‬تصمیم گرفتند بحثی موسوم به‬ ‫هالل شــیعی را مطرح و به دنیا و جهان اســام بگویند که‬ ‫شیعیان به دنبال تسلط بر خاورمیانه هستند و باید با انها مبارزه‬ ‫کرد‪ .‬این یک اعالم رسمی بود‪ .‬امریکا راه خود را از اسرائیل‬ ‫جدا کرد و تمام دنیا می بینند که بین رهبران دو طرف جنگ‬ ‫لفظی در می گیرد‪ .‬اوباما وقتی سران کشورهای عربی را به‬ ‫کمپ دیوید دعوت کرد‪ ،‬برخی ســران به دستور تل اویو به‬ ‫امریکا نرفتند‪ .‬به همین دلیل از کمپ دیوید نتیجه مطلوبی‬ ‫به دست نیامد‪ .‬به نظر من نمی توان ال سعود را متوجه اشتباه‬ ‫خود کرد‪ ،‬زیرا اســرائیل انهــا را دیوانه کرده اســت‪ .‬امروز‬ ‫اسرائیل زیربنای تمام این ماجراجویی ها است‪.‬‬ ‫فتنه پشت پرده‬ ‫تعاملسازندهاولویتاستراتژی منطقه ایایراناست‬ ‫مهدی مطهرنیا‬ ‫اینده پژوه سیاسی‬ ‫‪4‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫سیاست‬ ‫تالش دشــمن برای کشــاندن جنگ های نیابتی به‬ ‫مرزهای ایران‪ ،‬ان چیزی اســت که رهبری نیز نسبت به ان‬ ‫هشــدار داده اند؛ اما اکنون پرسش اینجاســت که ایا واقعا ‬ ‫پشت صحنه‪ ،‬برخی صحنه گردانان در پی درگیر کردن ایران‬ ‫هستند و می خواهند جنگ های نیابتی را وارد مرزهای کشور‬ ‫کنند‪ .‬در پاسخ به این پرســش دو دیدگاه را می توان مدنظر‬ ‫داشت و از دو دریچه مختلف به ان نگریست ؛ دیدگاه نخست‬ ‫ان اســت که ایران را مرکز ثقل تمام تحــوالت منطقه ای و‬ ‫بین المللی ببینیم یا به تعبیر گراهــام فولر ایران را قبله عالم‬ ‫بپنداریم و جنگ های موجود و اشــوب های حاصل از ان را‬ ‫تنها در گردونه این جایگاه استعالیی بنگریم‪.‬‬ ‫همچنیــن ان را دال غایــی بر تمام تحــوالت موجود‬ ‫منطقه ای و بین المللی بشــماریم‪ .‬نگاه دیگر ان اســت که‬ ‫ایران را نه در غایت این تحوالت بلکه در مرکز این دگرگونی ها‬ ‫از جایگاه کلیدی برخــوردار ببینیم و بر ایــن واقعیت صحه‬ ‫بگذاریم که در گستره دســتیابی به یک هدف غایی و بس‬ ‫مهم‪ ،‬مدیریت ایران جایگاهــی پراهمیت در حصول به ان‬ ‫هدف را به خود اختصــاص می دهد‪ .‬در نگرش نخســت‪،‬‬ ‫رفتارهــا و کنش هــای ایــران در برابر این تحــوالت در هر‬ ‫وضعیتی باید بازدارنده و کندسازنده باشد چرا که هدف غایی‪،‬‬ ‫ایران و ســتیزش با نظام حاکم بر این کشور و سرنگونی ان‬ ‫به عنوان هدف نهایی است‪.‬‬ ‫این در حالی اســت کــه اگــر دریچه نگــرش دوم را‬ ‫بازگشــاییم و این واقعیــت را بپذیریــم که ایران در ســپهر‬ ‫دگرگونی های کنونی دارای نقطه مرکزی است‪ ،‬درخواهیم‬ ‫یافت که این دگرگونی ها و تحوالت نه تنها تهدید نیست بلکه‬ ‫می تواند در صورت مدیریت صحیح به فرصت تبدیل شود‪.‬‬ ‫از این منظر نظریه مرکزیت گرایی ایران در کنار غایت انگاری‬ ‫ایــران در تحوالت کنونــی منطقــه ای و بین المللی مطرح‬ ‫می شــود‪ .‬من بر این باورم که نظریه مرکزیت گرا به واقعیت‬ ‫نزدیک تر است و باید تالش شود تا ایران در چارچوب منافع‬ ‫ملی و مصالح دینی خــود از این جایگاه رفیع برای توســعه‬ ‫و رشــد توان و قــدرت ملی خود اســتفاده کنــد‪ .‬اما نگرش‬ ‫دیگری نیز وجود دارد که در این اندیشــه است تمام جهان‬ ‫از طلوع تا غروب و از غروب تا طلوع مجدد خورشــید در پی‬ ‫ایجاد فضایی ضــد ایران هســتند و غایت تمــام تالش ها‬ ‫ســرنگونی رژیم حاکم بر ایران و به پیروی از ان ضربه زدن‬ ‫به منافع ملی و مصالح دینی ایرانیان است‪ .‬در اینجاست که‬ ‫موضع گیری ها‪ ،‬موضع گیری های کالم محورانه می شود‪.‬‬ ‫ســپید و ســیاه می بیند و بین صفر و یک حدوســطی قائل‬ ‫نیست‪ .‬به نظر می رســد رهبری نظام جمهوری اسالمی بر‬ ‫این نکته تاکید دارند که ایران مهمترین مرکز شــکل دهی‬ ‫و محتوابخشــی به تحوالت اینده منطقه و نظام بین الملل‬ ‫اســت و جنگ های نیابتــی بر انند به ایــن مرکزیت نزدیک‬ ‫شوند‪ .‬بنابراین قبول جنگ های نیابتی از یک سو و همچنین‬ ‫قبول نزدیک شــدن این جنگ ها به مرزهای کشور از سوی‬ ‫دیگر یــک واقعیت انــگاری هرمنوتیکی در بــاب تحوالت‬ ‫موجود اســت که از تفســیری درســت برخوردار است‪ .‬اما‬ ‫مســاله اینجاســت که برخی از کنشــگران درونی و فعاالن‬ ‫عرصه سیاسی این هرمنوتیک سیاســی را در قالب دیدگاه‬ ‫نخست برداشت می کنند و بر اســاس برداشت های خود به‬ ‫نــاگاه موضع گیری های رادیکالیســتی را در فضای جامعه‬ ‫منعکس می سازند‪.‬‬ ‫این گونه رفتارها گستره فرصت خیز ناشی از این نگرش‬ ‫و تفســیر را محدود می کند و بدین ترتیــب در عین پذیرش‬ ‫فرمان های رهبری در عمل با رفتار و کنش رادیکالیستی در‬ ‫حوزه برداشت های سطح نخست فضای درونی را ملتهب و‬ ‫فضای بیرونی را از فرصت تهی می سازد؛ همچنین فضای‬ ‫بیشتری را برای تهدید باز می نماید‪.‬‬ ‫از دیگر ســو برای انکه متوجه شــویم پشــت صحنه‬ ‫کدام بازیگر نقش بیشــتری دارد باید در نظر بگیریم سطح‬ ‫بازیگــران در نظــام بین الملل متفاوت اســت و بر اســاس‬ ‫تفاوتی که در سطح بازی انها وجود دارد هدف گذاری های‬ ‫انها نیز از یکدیگر متمایز می شود‪ .‬بازیگران از لحاظ قدرتی‬ ‫که در نظام بین الملــل دارند از یکدیگر منفک می شــوند‪.‬‬ ‫بازیگری چون ایاالت متحده امریکا به عنوان یک ابرقدرت‬ ‫در هدف گذاری هــای منطقــه ای اش‪ ،‬مناطــق را در حوزه‬ ‫عقالنیت ابــزاری خود برای حفظ پرســتیژ و افزایش قدرت‬ ‫خود می نگرد‪ .‬بنابرایــن بازی در مناطــق جغرافیایی هدف‬ ‫زیرمجموعه ای از بازی های بین المللی و جهانی اوســت‪.‬‬ ‫به باور مــن امریکا در نظریــه مکیندری ســه الیه هارتلند را‬ ‫هدف قــرار داده اســت؛ هارتلند نو یعنی خاورمیانــه؛ بعد از‬ ‫ان نئوهارتلند یعنی فالت ایران و خلیج فــارس و در نهایت‬ ‫الیه اصلی یعنی هارتلند علیا یا هدف در قرن بیســت و یکم‬ ‫میالدی که همان تبت اســت‪ .‬از ایــن رو نئوهارتلند یعنی‬ ‫ایران‪ ،‬پل پیروزی امریکا در قرن ‪ 21‬میالدی است و این بار‬ ‫نه پل پیروزی بین خلیج فارس و روسیه که بین خلیج فارس‬ ‫و تبت است‪.‬‬ ‫(این نظریه را برای اولین بار در تاریخ ســوم خرداد در‬ ‫دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران در پنل تخصصی‬ ‫مربوط به سیاست خارجی اروپا در قبال ایران مطرح کردم‪).‬‬ ‫ اینجاست که ایران اهمیتی حیاتی پیدا می کند و نوع‬ ‫رفتار امریکا در چارچوب جنگ های نیابتی و تالش در سوق‬ ‫دادن و ممانعت به عمل اوردن از ان به طرف مرزهای ایران‬ ‫بستگی مســتقیم به مذاکرات هســته ای دارد‪ .‬به گونه ای‬ ‫که حتی در صورت شکست مذاکرات هسته ای‪ ،‬سناریوی‬ ‫تشکیل یک صهیونیسم اسالمی در کنار مرزهای ایران به نام‬ ‫داعش دور از انتظار نیست و این می تواند بر سطح معادالت‬ ‫منطقه ای و بین المللی در اینده جهان بسیار موثر واقع شود‪.‬‬ ‫از این جهت باید بر این نکته تاکید داشته باشم که نوع نگاه‬ ‫امریکا به ایران در جنگ های نیابتی نــه نوع غایت انگارانه‬ ‫که نگاهی مرکز محورانه است‪ .‬این در حالی است که نگاه‬ ‫بازیگران منطقه ای چون عربســتان به ایران یا از ان فراتر‬ ‫صهیونیســم تل اویو نشــین به ایران غایت انگارانه است‪.‬‬ ‫چرا که انها نه بازیگران بین المللی و جهانی که بازی گردانان‬ ‫منطقه ای هستند و از این رو در چارچوب دگر استراتژیک خود‬ ‫به ایران می نگرند و حذف رژیم حاکم بر ایران را در دستورکار‬ ‫دارند‪ .‬با این تفاسیر باید پیام اشکار سخنان رهبری را متوجه‬ ‫این دو بازیگر و بازیگران پیرامونی انها دانســت‪ .‬نکته مورد‬ ‫توجه در اینجا ان اســت که رهبر انقالب اسالمی به اشکارا‬ ‫بر فتنه های پشــت پرده بعضی از ســران این کشــورها نیز‬ ‫اشاره کردند‪ .‬درواقع ایشــان به نوعی انگاره مذکور را مورد‬ ‫توجه قرار دادند‪.‬‬ ‫بیان این نکات پیامی اشکار برای همه این بازیگران‬ ‫در ســطح منطقه ای و فرامنطقه ای دارد و ان این است که‬ ‫بازیگران فرامنطقه ای باید بدانند که ایران هوشیارانه در پی‬ ‫دوری از جنگ و مدیریت صلح در منطقه است و تعامل سازنده‬ ‫را بر تقابل کورکورانه ترجیح می دهد؛ همچنین به بازیگران‬ ‫منطقه ای هشــدار می دهد در صورت بــروز هرگونه تحرکی‬ ‫ایران امادگی هوشیارانه دارد‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫نبرد بازدارنده‬ ‫باید خارج از خانه با دشمن رودر رو شویم‬ ‫سیدحسین نقوی حسینی‬ ‫نماینده مجلس‬ ‫سیاست‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫‪5‬‬ ‫واقعیت هایی که میدان عملیات در خاورمیانه نشــان‬ ‫می دهد‪ ،‬تغییر و تحوالت به گونه ای اســت کــه غربی ها و‬ ‫صهیونیســت ها با بازیگــران منطقه ای که وابســته به انها‬ ‫هســتند در حال انجام یک مجموعه از اقدامات هستند که‬ ‫هدفشــان برهم زدن ارامــش و امنیت جمهوری اســامی‬ ‫اســت‪ .‬در طراحی چنین حرکتی قطعا تهاجم نظامی کشور‬ ‫خاصی علیه جمهوری اسالمی ایران اصال دنبال نمی شود‪،‬‬ ‫زیرا یک بار در گذشته چنین طرحی دنبال شد اما این کشورها‬ ‫تجربه تلخی را چشیدند‪ .‬در واقع انها در جنگی ‪ 8‬ساله عراق‬ ‫را با جمهوری اســامی ایران درگیر کردند اما به اهدافشان‬ ‫دســت نیافتند و ســیلی محکمی نیز خوردند‪ .‬بنابراین این‬ ‫کشــورها متوجه شــدند برنامه هایی از این دست نمی تواند‬ ‫موجب تضعیف نظام جمهوری اسالمی ایران شود یا اینکه‬ ‫اوضاع کشــور ما را در عرصه داخلی و خارجــی برهم بزند‪.‬‬ ‫زیرا حرکت ها و تحرکاتی از این دست همواره موجب اتحاد‬ ‫و وحدت ملت ایران بوده اســت‪ .‬به طوری‬ ‫که این طرح های خصمانه نــه تنها ایران را‬ ‫تضعیف نکرد بلکه دســتاوردهای عظیمی‬ ‫ نیز برای جمهوری اســامی ایــران در پی‬ ‫داشــت‪ .‬اینکه رهبر معظم انقــاب امروز‬ ‫نسبت به جنگ های نیابتی می گویند و به این‬ ‫کشورها هشدار می دهند نیز به دلیل ان است‬ ‫که این کشــورها بعد از تجربه های بسیاری‬ ‫که در زمینه خصومت علیه ایران داشته اند‬ ‫حاال بــرای جنگ های نیابتــی برنامه ریزی‬ ‫می کننــد‪ .‬جنگ هایی که توســط انهــا و با‬ ‫کمک هم پیمانان منطقه ای شــان صورت‬ ‫گرفته اســت‪ .‬بنابراین هرچقدر که امریکا‪،‬‬ ‫رژیم صهیونیستی و کشــورهای وابسته به‬ ‫انها مثل عربستان سعودی به روی خودشان‬ ‫نیاورند ولــی افکار عمومی جهــان همه به‬ ‫خوبی می دانند تشــکیل القاعده‪ ،‬طالبان و‬ ‫گروه های تروریســتی کوچکی مانند ریگی‬ ‫برای مقابله و تضعیف جمهوری اســامی‬ ‫ایران بوده است‪ .‬انها بعد از انکه نتوانستند‬ ‫از این گروه ها به اهداف خود در منطقه برسند‬ ‫امروز با تشــکیل گروهی تروریســتی تحت‬ ‫عنوان داعش به دنبال اجــرای برنامه های‬ ‫خود هســتند‪ .‬تشــکیل همه این گروه ها و‬ ‫جنگ هایی که امروز در منطقه شاهد هستیم‬ ‫در واقع برای مقابله با ایران بوده‪ ،‬اما در هیچ‬ ‫کدام از موارد موفق نشدند‪ .‬به همین دلیل‬ ‫امروز شاهد ان هستیم که این کشورها با تشکیل گروهی به‬ ‫اصطالح اسالمگرا با عنوان داعش تالش دارند در منطقه بار‬ ‫دیگر به ایجاد ناامنی بپردازند‪ .‬ما به جهت اشنایی و تجربیاتی‬ ‫که از توطئه ها و اقدامات امریکایی ها و رژیم صهیونیستی‬ ‫داریم‪ ،‬می دانیم هیچ کدام از رفتارهای ظاهری انها معنای‬ ‫واقعی ندارد‪ .‬انهــا می داننــد باید با یک سیاســت مذهبی‬ ‫وارد شــوند و خودشان را هم رنگ و هم شــکل کنند‪ .‬زیرا در‬ ‫غیر این صورت با مقاومت مردمی روبه رو خواهند شــد‪ .‬ما‬ ‫مطمئن هستیم گروه تروریستی داعش انحراف از بیداری‬ ‫اسالمی است زیرا بیداری اسالمی برای نابودی ریشه بنیاد‬ ‫حکومت های اســتبدادی در منطقه شــکل گرفــت‪ .‬برای‬ ‫اینکه بیداری اسالمی منحرف شود‪ ،‬یکی از سیاست های‬ ‫امریکا و رژیم صهیونیســتی که از دهه های گذشته تاکنون‬ ‫دنبال کرده اند‪ ،‬دعوای مذهبی میان مسلمانان بوده است‪.‬‬ ‫انها همواره سعی دارند جریانات اسالمی را با یکدیگر درگیر‬ ‫کنند‪ .‬برهمین اساس با حجم وســیعی از امکانات نظامی‪،‬‬ ‫مالی و پشتیبانی های لجستیکی به تقویت داعش پرداختند‬ ‫تا به این شکل شــاید بتوانند علیه امنیت جمهوری اسالمی‬ ‫ایران اقدام کنند‪.‬‬ ‫جنــگ نیابتی که مقــام معظــم رهبری به ان اشــاره‬ ‫می کنند به این معناست که پشت سر این حرکات تروریستی‬ ‫کشــورهایی چون امریکا و عربستان ســعودی قرار دارند‪.‬‬ ‫درواقع بهتر ان است که بگوییم کشورهایی چون امریکا‪،‬‬ ‫رژیم صهیونیســتی و عربســتان ســعودی در منطقــه بــه‬ ‫شکل گیری مثلثی پرداختند تا بتوانند به امنیت ایران لطمه‬ ‫وارد کنند‪ .‬مسلم اســت که چنین حرکتی توســط امریکا و‬ ‫هم پیمانان منطقــه ای بار دیگر با شکســت روبه رو خواهد‬ ‫شد‪ .‬زیرا حمایت این کشورها و تقویت یک گروه تروریستی‬ ‫در منطقه همواره به ضرر خود انها بوده است‪ .‬امروز در دنیا‬ ‫همه به خوبی می دانند داعش دست پرورده این مثلث شوم‬ ‫است‪ .‬هدف انها ایجاد ناامنی‪ ،‬درگیری نظامی و تهاجمات‬ ‫وحشیانه در داخل کشــورهایی چون یمن‪ ،‬عراق‪ ،‬سوریه‬ ‫و‪ ...‬اســت که در همســایگی ایران قرار دارنــد و در مدار‬ ‫استراتژیک جمهوری اسالمی ایران در حال فعالیت هستند‪.‬‬ ‫مسئوالن نظام براساس رهنمودهای مقام معظم رهبری این‬ ‫اطمینان را دارند و دشمن نیز این فهم را دارد که جمهوری‬ ‫اسالمی ایران از توانمندی الزم برای مقابله بسیار اسان با‬ ‫این نوع خصومت ها و تنش ها برخوردار است‪ .‬بنابراین اگر‬ ‫جمهوری اسالمی ایران احســاس کند یک گروه یا تشکل‬ ‫تروریســتی بنا دارد از خاک کشــور دیگری علیه جمهوری‬ ‫اســامی کوچکترین حرکتی کند‪ ،‬جمهوری اســامی در‬ ‫خاک همان کشور این حرکات را در نطفه خفه می کند و اجازه‬ ‫نمی دهد این تهدید امنیتی عملیاتی علیه جمهوری اسالمی‬ ‫ایران بشــود‪ .‬ولی جنگ نیابتی با مدیریت این مثلث شوم‬ ‫صورت گرفته و مقام معظم رهبری هم دست انها را رو کردند‬ ‫و نقشه راه انها را افشــا کردند تا ملت ایران و افکار عمومی‬ ‫به خوبی بدانند چه اتفاقاتی در حال صورت گرفتن است‪ .‬از‬ ‫ســوی دیگر مقام معظم رهبری با افشای جنگ های نیابتی‬ ‫در منطقه به این کشورها هشدار دادند دشمن بداند هر گونه‬ ‫تهدیــد امنیتی علیه کشــور با جواب دندان شــکنی روبه رو‬ ‫خواهد شد‪ .‬جمهوری اسالمی ایران از قدرت خود مطمئن‬ ‫است‪ .‬زیرا دستگاه های امنیتی و اطالعاتی کشورمان کامال‬ ‫به امور مشرف هستند و هرگونه تحرکی را در منطقه مدنظر‬ ‫دارند و اجازه نمی دهند هیچ تهدیدی از بیرون متوجه ایران‬ ‫شــود‪ .‬بنابراین گروه های متجاوز تالش می کنند خارج از‬ ‫مرزهای جمهوری اسالمی به حوزه منافع ملی ایران لطمه‬ ‫وارد کنند‪ .‬داعش کوچکتر از ان اســت که تهدیدی برای‬ ‫ایران باشد‪ ،‬اما همانگونه که حضرت اقا در بیاناتشان اشاره‬ ‫کردند و قبال نیز به این نکته اشاره کرده بودند‪ ،‬این کشورها‬ ‫توانایی ان را ندارند که بخواهند به ایران اسیبی برسانند زیرا‬ ‫نیروی نظامی ایران یکی از قدرت های مهم منطقه است و‬ ‫از ســوی دیگر به جز توان نظامی توان انسانی و اعتقادی‬ ‫ما چندبرابر است‪.‬‬ ‫بنابراین باید براســاس فرمایشات‬ ‫مقام معظم رهبــری در حــوزه دفاعــی‬ ‫کشــور تمام تالش مان را به کار بگیریم‬ ‫و دســتاوردهای علمــی و تکنولوژیکــی‬ ‫خود را ارتقا دهیم تا امادگی دفاعی کشور‬ ‫به اندازه ای باشــد که هیچ قدرتی جرات‬ ‫نکنــد حتی به خــودش اجازه دهــد علیه‬ ‫ایــران تهدیــدی انجام دهد یــا بخواهد‬ ‫تهدید خود را عملیاتی کنــد‪ .‬یکی دیگر‬ ‫از اهداف ما از ابتدای انقالب اســامی‬ ‫حمایت از ملت های مظلوم و کشورهایی‬ ‫است که تحت ظلم و جنایات این کشورها‬ ‫قرار گرفتنــد‪ .‬از ابتدا ما ایــن موضوع را‬ ‫به عنــوان یــک تکلیــف انســانی انجام‬ ‫داده ایــم بنابراین بایــد از انهــا حمایت‬ ‫کنیم چون مردم انها نباید تحت جنایات‬ ‫وحشــیانه ای که در قرن بیســت و یکم‬ ‫موجب شرم بشریت اســت قرار بگیرند‪.‬‬ ‫کشــتار کودکان‪ ،‬زنان بی پنــاه و مردان‬ ‫جوان در کشــورهای منطقه که توســط‬ ‫نیروهای دست پروده انها صورت می گیرد‬ ‫موجــی از نفــرت را ایجاد کرده اســت‪.‬‬ ‫بنابراین جمهوری اســامی ایران با یک‬ ‫سیاســت تهاجمی باید از این ملت های‬ ‫مظلــوم حمایت کنــد و اجــازه ندهد این‬ ‫گروه های تکفیری حتی در کشــورهای‬ ‫دیگر باعث قتل عام ملت ها شــوند‪ .‬انها‬ ‫‪ 35‬سال اســت ایران را تهدید می کنند اما توانایی مقابله با‬ ‫ایران از هر طریق را ندارند‪ .‬سید حسن نصرالله به یک نکته‬ ‫جالب توجهی اشاره کرده اند و گفتند اگر ما امروز در سوریه‬ ‫نجنگیم فردا باید در خاک لبنان علیه این کشورها بجنگیم‪.‬‬ ‫بنابراین باید در برابر این کشورها عملیات بازدارندگی انجام‬ ‫داد و تهدیدهــای صورت گرفتــه در همان ســرزمینی که‬ ‫شکل گرفته اســت را در نطفه خفه کرد تا در اینده تهدیدی‬ ‫برای مرزهای کشور نباشــد‪ .‬این موضوع باید درسی برای‬ ‫تکفیری ها باشد‪.‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫باید برای مقابله با دشمن اماده باشیم‬ ‫تو گو با مثلث‬ ‫حشمت الله فالحت پیشه درگف ‬ ‫فرشاد گلزاری‬ ‫خبرنگار‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫بین خواهد برد که امریکا باید چنــد هفته صبر کند و منتظر‬ ‫باشد تا عربستان برای درخواست کمک بتواند با واشنگتن‬ ‫تماس برقرار کند‪.‬‬ ‫این یک واقعیتی اســت که یک مقام رسمی سیاسی‬ ‫ نظامی ایاالت متحده ان را مطرح می کنــد‪ ،‬بنابراین باید‬‫گفت ایران با توان خود اتکایی به این جایگاه رسیده و باید‬ ‫بیان کرد که نیروی نظامی ایران نیرویی اســت که توانسته‬ ‫امادگی کامل و الزم خــود را برای مقابله بــا هر گونه اقدام‬ ‫نظامی کسب کرده و ارتقا دهد‪.‬‬ ‫ایا ســناریوی دیگری در جهت تجاوز احتمالی به‬ ‫کشورمان از سوی غربی ها یا کشورهای دیگر در‬ ‫این بین متصور است؟‬ ‫در حــوزه نظامــی ان واقعیتی که وجــود دارد این‬ ‫اســت که باید روی حماقت احتمالی دشــمنان حساب باز‬ ‫کرد‪ .‬به عبارتی ممکن است کشــوری دچار حماقت شود و‬ ‫دست به اعمالی بزند که مخاطرات ان در سطح بین المللی‬ ‫حس شود‪ .‬همان طور که از ســال ‪ 1990‬میالدی معموال‬ ‫بارها نومحافظه کاران امریکا سعی داشتند حماقت هایی را‬ ‫به کشور خودشان تحمیل کنند تا اقدام نظامی علیه ایران‬ ‫صورت گیرد که این اقدام صورت نگرفت که اگر این اقدام‬ ‫به سرانجام می رسید در قالب معادالت منفی می توانستیم‬ ‫از ان به عنوان یک حماقت یــاد کنیم‪ .‬به هر حال نظامیان‬ ‫ایران باید در چارچوب اصول دفاعی گوش به زنگ باشــند‬ ‫و خودشــان را برای مقابله با حماقت احتمالی دشمن اماده‬ ‫نگه دارند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫رهبری در هفته اخیر در خصــوص احتمال وقوع‬ ‫جنگ نیابتی در پشت مرزهای کشورمان و سپس‬ ‫ورود ان بــه داخل کشــور هشــداری را بــه افکار‬ ‫عمومی ایران مخابره کردند که در بطن ســخنان‬ ‫ایشــان هم اتمام حجتــی با طرف هــای غربی و‬ ‫کشورهای مخالف جمهوری اسالمی ایران دیده‬ ‫می شد‪ .‬شما ســخنان ایشــان را چگونه ارزیابی‬ ‫می کنید؟‬ ‫با توجه بــه اینکه در طول هفته هــای اخیر از روی‬ ‫میز بودن انواع و اقســام گزینه ها در امریکا نسبت به ایران‬ ‫صحبت شــده و بارها موضوع گزینه احتمالــی علیه ایران‬ ‫مطرح شــده‪ ،‬این موضع و ســخنان رهبری بیشتر به یک‬ ‫ت مبنی بر اینکه جمهوری اسالمی‬ ‫موضع بازدارنده شبیه اس ‬ ‫ایران از توان بازدارنده برای هر گونه مقابله برخوردار است‪.‬‬ ‫دلیل اینکه رهبری از جنگ نیابتی سخن گفته اند‬ ‫چه می تواند باشد؟‬ ‫تعریف جنــگ نیابتی این اســت که یــک بازیگر‬ ‫سیاسی به عنوان مهره شطرنج یک بازیگر دیگر‪ ،‬جنگی را‬ ‫برای ان کشور و علیه کشور دیگر انجام دهد و چون عنوانش‬ ‫جنگ است‪ ،‬می تواند جنگ مستقیم باش د یا در قالب سلسله‬ ‫اقدامات ایذ ایی از ان نام برد‪.‬‬ ‫من معتقدم نوع دوم این تعریف یعنی همان اقدامات‬ ‫ایذ ایی به طور معمول در مورد ایران و بعد از جنگ تحمیلی‬ ‫شکل گرفته اســت‪ .‬یعنی اگر ما جنگ تحمیلی را در نوک‬ ‫هرم تعریف خود قرار دهیم و صدام را مهــره نیابتی در این‬ ‫جنگ قلمداد کنیم‪ ،‬به راحتی می توان مفهوم جنگ نیابتی‬ ‫را درک کرد چرا که حزب بعث از ســوی رژیم صهیونیستی و‬ ‫برخی از کشورهای غربی و به ویژه نظام های ارتجاعی عرب‬ ‫نیابتا با ایران وارد جنگ شد‪.‬‬ ‫ایا عملیات ایذایی و مداخالتی از این جنس تنها‬ ‫در جنگ تحمیلی علیه ایران شکل گرفت؟‬ ‫خیــر‪ .‬بعد از جنــگ هــم عملیات هــای ایذ ایی‬ ‫علیه ایران مدام شــکل گرفت که می توان بــه اقدامات‬ ‫تروریســتی که در مرزهای کشــورمان صورت گرفته بود‬ ‫اشــاره کرد کــه ارتباطی هم بــا دســتگاه های اطالعاتی‬ ‫خارجــی داشــتند‪ .‬امــا معنــای این بحــث که امــروزه تا‬ ‫موضع گیــری و اظهارنظر برخــی مقامات عالــی نظامی‬ ‫کشــور پیش رفته اســت می تواند معنایش جنگ و مقابله‬ ‫یک کشور با ایران باشد‪.‬‬ ‫دقیقا منظورتان کدام کشورها ست؟ ایا کشورهای‬ ‫منطقــه خاورمیانه و خلیج فارس مدنظر اســت یا‬ ‫دولت های فرامرزی و فــرا قاره ای مطرح خواهند‬ ‫بود؟‬ ‫به طــور مشــخص ان کشــور ممکــن اســت از‬ ‫کشور های ارتجاع عرب یا رژیم صهیونیستی باشد‪ .‬اما بنده‬ ‫اعتقاد دارم که هر دو موردی که عرض کردم در شــرایطی‬ ‫با ایران وارد جنگ می شــوند که این شــرایط یک وضعیت‬ ‫باالنس نظامی یا معادله نظامی یا توازن نظامی نباشد‪ ،‬بلکه‬ ‫در ان نوعی حماقت شــکل گرفته باشــد چراکه به هر حال‬ ‫هیچ کدام از این کشــورها نمی توانند اقدامــی علیه ایران‬ ‫انجام بدهند‪ .‬به گونه ای که در نهایت ممکن اســت از این‬ ‫اقدام نتیجه پشیمان کننده ای را دریافت کنند‪.‬‬ ‫به نظر شما استراتژی جمهوری اسالمی ایران در‬ ‫این خصوص چگونه باید باشد؟‬ ‫جمهوری اســامی ایــران بعد از جنــگ تحمیلی‬ ‫ساختار دفاعی خود را به صورت خود اتکا و بومی به گونه ای‬ ‫ســامان داد که این موضوع عمال به قدرت اصلی و ستون‬ ‫فقرات دفاعی در منطقه تبدیل شــده اســت و هر کشوری‬ ‫که علیه ایران اقدام نظامی صورت دهد بی شــک پاسخی‬ ‫دریافت خواهد کرد که پشیمانی و روسیاهی ان سالیان سال‬ ‫برای انها باقی خواهد ماند‪.‬‬ ‫صحبت های «کالین پاول» وزیر دفاع سابق امریکا را‬ ‫می توان در خالل این بحث مهم ارزیابی کرد‪ .‬به گونه ای که‬ ‫اظهارات وی بسیار قابل تامل بود و در سخنان خود اظهار‬ ‫کرده است که اگر عربستان با ایران وارد جنگ بشود‪ ،‬ایران‬ ‫ی زیر ساخت های مخابراتی‪،‬‬ ‫تنها در طول چهار ساعت تمام ‬ ‫نظامی و تمامی طرح ریزی های خرد و کالن ان را طوری از‬ ‫‪6‬‬ ‫سخنان مقام معظم رهبری‬ ‫کــه هفتــه گذشــته در خروجی‬ ‫خبرگزاری ها قرار گرفت و روز بعد‬ ‫از ان مطبوعات هــم ان را به چاپ‬ ‫رساندند‪ ،‬یکی از رویدادهایی بود‬ ‫که در جای خود به دلیل شــرایط‬ ‫نه چندان مســاعد منطقه قابلیت بحث و گفت وگو‬ ‫دارد‪ .‬چراکه منش ا اظهارات حکیمانه ایشان بی شک‬ ‫براســاس وقایعی که در اینده بــروز و ظهور خواهند‬ ‫کرد‪ ،‬اســتوار اســت‪ .‬حشــمت الله فالحت پیشــه‪،‬‬ ‫نماینده مجلس هفتم و هشــتم و کارشناس مسائل‬ ‫منطقــه ای در گفت وگــو با مثلــث به بحــث در این‬ ‫خصوص پرداخت‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫هرج و مرج منطقه ای برای اسرائیل امنیت افرین است‬ ‫سیاست‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫فرشاد گلزاری‬ ‫خبرنگار‬ ‫ اقای رویوران ! نظرتان در مورد سخنان اخیر رهبری‬ ‫که در خصوص تحرکات دشمن در پشت مرزهای‬ ‫ایران بود‪ ،‬چیست؟‬ ‫انچه از طرف رهبــری مطرح شــده به عنوان یک‬ ‫احتمــال و گزینــه ای که دشــمن ممکــن اســت روی ان‬ ‫سرمایه گذاری کند در اینجا بروز و ظهور می کند و به طور کلی‬ ‫به عنوان یک اتفاق یا بستری که بخواهیم ان را حائز اهمیت‬ ‫بدانیم می تواند در اینجا محتمل ارزیابی باشد‪.‬‬ ‫ایا می توان گفت که کشور یا دولت های مشخصی‬ ‫در صدد به چالش کشیدن منطقه و خصوصا ایران‬ ‫هستند؟‬ ‫اولین بحثی که در این زمینه وجود دارد این است که‬ ‫نوع نگاه اسرائیل به مباحث امنیتی منطقه تغییر کرده است‪،‬‬ ‫یعنی اسرائیل براســاس برتری نظامی یک نوع بازدارندگی‬ ‫داشــت و موضوع بازدارندگی یک توان و برتری را برای ان‬ ‫به وجود می اورد و هر دولت و شخصی که اسرائیل را تهدید‬ ‫می کرد‪ ،‬تل اویو مستقیما وارد عمل می شد و به مقابله با طرف‬ ‫مقابل یا حریف می پرداخت‪.‬‬ ‫در این چارچوب رژیم اسرائیل به کشورهای همجوار‬ ‫مانند عراق‪ ،‬ســوریه‪ ،‬لبنان‪ ،‬ســودان و تونس حمله کرده و‬ ‫همه اینها در قالب یک نوع بازدارندگی به دلیل داشتن برتری‬ ‫نظامی است‪ .‬اما بعد از جنگ سی و سه روزه این توان برتری‬ ‫تا حدودی ناکارامد شده که در گزارش کمیسیون وینوگراد هم‬ ‫این موضوع مطرح شد که رژیم صهیونیستی برتری دارد اما‬ ‫برتری ان تضعیف شده و در نهایت ناکارامد ارزیابی می شود‬ ‫و امنیت اسرائیل را نمی تواند حفظ کند‪ .‬در نتیجه اتفاق مهم‬ ‫و جدیدی به وقوع پیوســت و ان‪ ،‬این اســت که اسرائیل با‬ ‫این برتــری نمی تواند امنیتش را حفظ کنــد‪ ،‬بنابراین امده و‬ ‫راهبردش را تغییر داده است‪ .‬یعنی راهبرد ان مبنی بر حفظ‬ ‫امنیت از طریق برتری تبدیل شده به امنیت اسرائیل در ناامن‬ ‫کردن دیگــران‪ .‬در عین حال به دلیل اینکــه وجود ناامنی‪،‬‬ ‫کشورهای همجوار را مشغول خودشان می کند‪ ،‬این موضوع‬ ‫عمال به رژیم اسرائیل امنیت می بخشد‪.‬‬ ‫ایا عربستان هم در این بین نقش قابل مالحظه ای‬ ‫را داراست؟‬ ‫متاسفانه در این مساله رژیم اسرائیل چند پیمانکار‬ ‫منطقه ای پیدا کرده است که عبارتند از عربستان‪ ،‬ترکیه و قطر‬ ‫و کلید ناامنی در منطقه توسط انها زده شد‪ .‬این گروه در طرح‬ ‫براندازی در سوریه براساس حمایت از نیروهای تروریستی و‬ ‫سازمان های تکفیری وارد عمل شدند و در عراق هم همین‬ ‫سناریو را پیش بردند و هم اکنون در یمن به صورت مستقیم با‬ ‫اعالمجنگازطرفعربستانهمینناامنیرادنبالمی کنند‪.‬‬ ‫اینکه چه کسی سفارش دهنده ناامنی است‪ ،‬پاسخ قطعا رژیم‬ ‫اسرائیلخواهدبودواینکهچهکسیمجریاینسفارشاست‬ ‫جوابش عربستان‪ ،‬ترکیه‪ ،‬اردن و قطر است و این بخشی از‬ ‫واقعیت صحنه خاورمیانه را کامال به تصویر می کشد‪.‬‬ ‫استراتژی جمهوری اسالمی ایران در این خصوص‬ ‫چه بوده است؟‬ ‫ایران همواره بحث ایجاد یک نوع ائتالف منطقه ای‬ ‫براساس تضاد با اسرائیل را مطرح می کرد که در نهایت محور‬ ‫مقاومتراتشکیلداد‪.‬امادرمقابلعربستاننمی خواهدیک‬ ‫محور ضد مقاومت تشکیل دهد‪ ،‬بلکه امده یک محور سنی‬ ‫علیه مقاومت تعریف کرده است‪ .‬یعنی سعودی ها با تاکید بر‬ ‫‪7‬‬ ‫گفت وگو با حسین رویوران‬ ‫داعــش بــه شــکلی فعــال در عــراق کــه‬ ‫طوالنی ترین مرز را با ایــران دارد‪ ،‬در حال جنگ و‬ ‫درگیری است‪ ،‬از ســوی دیگر اخیرا اخباری مبنی‬ ‫بر تحرکات این گروه در افغانســتان منتشــر شده‬ ‫است‪ .‬این همه در شرایطی است که مقامات کشور‬ ‫و رهبری نیز نســبت به این تحرکات بارها هشدار‬ ‫داده انــد‪ .‬حســین رویوران‪ ،‬کارشــناس مســائل‬ ‫خاورمیانه در گفت وگــو با مثلث به بررســی ابعاد‬ ‫ناهمگون در منطقــه و حضور بازیگران سیاســی‬ ‫مختلف پرداخت‪ .‬رویوران به نقش رژیم اسرائیل در‬ ‫ناامن کردن منطقه اشاره کرده و می گوید از انجایی‬ ‫که وجود ناامنی‪ ،‬کشــورهای همجوار را مشــغول‬ ‫خودشــان می کنــد‪ ،‬این موضــوع عمال بــه رژیم‬ ‫اسرائیل امنیت می بخشــد‪ .‬این کارشناس معتقد‬ ‫است رژیم اســرائیل چند پیمانکار منطقه ای دارد‬ ‫که عبارتند از عربستان‪ ،‬ترکیه و قطر و کلید ناامنی‬ ‫در منطقه توسط انها زده شده است‪.‬‬ ‫اختالفات مذهبی راهبردشان را تعریف کرده اند‪ ،‬در حالی که‬ ‫ایران هیچ گاه بحث مذهب را پیش نکشیده و اساسا به دنبال‬ ‫این موضوع هم نیست‪ .‬بنابراین بحث مذهب و فتنه مذهبی‬ ‫باز هم یکی از محصوالت عربستان سعودی در اجرای پروژه‬ ‫اسرائیلی در سطح منطقه است‪.‬‬ ‫واشــنگتن و دولتمردان حاکم بر کاخ ســفید چه‬ ‫نقشی را در مناقشات و تغییر دادن متغیرها دارند؟‬ ‫امریکا خودش را در جبهه اســرائیل تعریف کرده‪.‬‬ ‫پروژه براندازی در ســوریه یک طرفش امریکا است و اساسا‬ ‫واشــنگتن؛ ترکیه‪ ،‬عربســتان‪ ،‬قطــر و اردن را برای تحقق‬ ‫ن کشورها به دستور‬ ‫اهداف اسرائیل به صف کرده است و ای ‬ ‫امریکا این کار را انجام می دهند‪ .‬اما یک بحثی وجود دارد و‬ ‫ان‪ ،‬این است که عربســتان که مجری دستور امریکا است‬ ‫در کجا توانســته نیروهای تکفیری را وارد کند؟ پاســخ این‬ ‫است که در محیط هایی که بستر سنی وجود دارد‪ .‬هیچ گاه‬ ‫تکفیری ها در محیط های غیر سنی قادر به استقرار‪ ،‬حرکت‬ ‫و فعالیت نبوده اند ‪ ،‬بنابراین انچه در مورد ایران مطرح است‬ ‫این خواهد بود که از بسترهای سنی مرزهای کشورمان برای‬ ‫چنین فعالیت ها و توطئه هایی علیه جمهوری اسالمی ایران‬ ‫استفاده کند‪.‬‬ ‫در ایران اساسا بین شیعه و سنی مشکل یا تضاد خاصی‬ ‫وجود ندارد‪ .‬تاکنــون ریگی ها و جیش العدل نتوانســته اند‬ ‫یک بستری برای فعالیت تروریســتی خود ایجاد کنند و این‬ ‫نشان دهنده این است که در ایران شــرایط متفاوت است و‬ ‫خشونت‪ ،‬پایگاه اجتماعی ندارد‪.‬‬ ‫امریکا در دو پروژه‪ ،‬افغانستان و عراق را در سال ‪2002‬‬ ‫و‪ 2003‬اشغال کرد و تقریبا دو هزار میلیارد دالر هم هزینه این‬ ‫اقدامات خود کرد‪ .‬به این امید که ایران را از دو طرف تحت‬ ‫فشار قرار دهد اما انها در این کار موفق نشدند و به رغم اینکه‬ ‫عراق را با ‪ 170‬نظامی اشــغال کرده بود‪ ،‬ناگزیر به تفاهم با‬ ‫ایران در مورد عراق ش د که نشــانه تاثیر گذاری باالی ایران‬ ‫در عراق است و نکته بسیار مهمی قلمداد می شود‪ .‬بنابراین‬ ‫امریکا بعد از عراق به این جمع بندی رسید که سیاست تقابل‬ ‫ان را به دلیل هزینه کردن همان دو هزار میلیارد دالر ناچار به‬ ‫ورود در مرحله رکود کرد و در ادامه دچار مشــکالت و بحران‬ ‫اقتصادی شــد‪ .‬درنهایــت امریکا تصمیم گرفــت از مرحله‬ ‫تقابل به مرحله تعامل با ایران انتقال وضعیت دهد که ناگزیر‬ ‫به هزینه های تقابل نشود‪.‬‬ ‫در ماه گذشــته شــاهد رفت و امدهای مشــکوکی‬ ‫از ســوی رئیس جمهــور فرانســه به کشــورهای‬ ‫خلیج فارس مانند قطر و عربستان بودیم‪ .‬ایا ورود‬ ‫اوالند بــه خلیج فــارس مفهوم خاصــی را مخابره‬ ‫می کند؟‬ ‫گفت وگوهایی که هم اکنون جریان دارد نتیجه چنین‬ ‫شرایطی از طرف غربی ها ست‪،‬بنابراینامریکاتصمیمگرفته‬ ‫ی خود‬ ‫شرایط تقابل را به نوعی تعامل تبدیل کند تا هزینه ها ‬ ‫را کاهش دهد‪ .‬در چنین شرایطی فرانسه وارد میدان شده و‬ ‫خودش را در مقابل ایران تعریف می کند‪ .‬چرا که احســاس‬ ‫می کند شیخ نشــین های خلیج فارس بر سیاست های تقابل‬ ‫اصرار دارند اما امریکا تمکین نمی کند و از این رو فرانســه را‬ ‫به عنوان پیمانکار تقابل با ایران تعریف کرده اند و مقداری هم‬ ‫به ان رشوه می دهند‪ ،‬یعنی همین خرید جنگنده های رافائل‬ ‫و مســائلی از این قبیل رشوه هایی اســت که این کشورها به‬ ‫فرانسه می دهند‪.‬‬ ‫به نظر شما ایا فرانسه می تواند خارج از راهبردهای‬ ‫ایاالت متحده در منطقه قدم بردارد؟‬ ‫خیــر ‪ ،‬فرانســه نمی توانــد خــارج از چارچــوب‬ ‫سیاست های امریکا فعالیت کند‪ .‬بی تردید پاسخ کامال منفی‬ ‫اســت چرا که بدون اجازه امریکا نمی تواند دســت به چنین‬ ‫کاری بزند‪ .‬تصورم این است که فرانســه نمی تواند خارج از‬ ‫سیاســت های امریکا حرکت کند و بی شــک چراغ سبزی از‬ ‫سمت غربی ها نشان داده شده تا یک نوع فعالیت و جایگیری‬ ‫محدودی در این زمینه صورت بگیرد امــا اجازه کامل برای‬ ‫جایگزینی فرانسه به جای امریکا وجود ندارد‪.‬‬ ‫به عنوان اخرین ســوال‪ ،‬ایا در بحــث یمن تقابل‬ ‫ایران و عربستان به صورت جدی ملموس خواهد‬ ‫بود؟‬ ‫در پرونده یمن‪ ،‬عربســتان در بحــران کامل قرار‬ ‫دارد‪ .‬یعنی نه با ادامه جنگ توان تحقــق اهدافش را دارد و‬ ‫نه با توقف جنــگ چنین چیزی امکان پذیر اســت‪ ،‬بنابراین‬ ‫سعودی ها چه ادامه بدهند شکســت خورده اند و اگر جنگ‬ ‫را متوقف هم بکنند باز هم بازنده میدان هستند ‪ .‬باید بگویم‬ ‫عربســتان به دنبال یک راه در ر و برای پایــان دادن به چنین‬ ‫جنگی است‪ .‬در چنین شرایطی که عربستان در بحران است‬ ‫طبیعی است که ایران نمی ایدخودشراواردجنگکندچراکه‬ ‫سعودی هابهاندازهکافیدرچنینجنگیدچاربحرانهستند‪،‬‬ ‫بنابراین ایران فقط بحث کمک های انسانی را برای خودش‬ ‫تعریف کرده اســت تا برادری خویش را نسبت به مردم یمن‬ ‫ثابت کند ولی در مورد جنگ ایران به این یقین رسیده است‬ ‫که عربستان توانایی ادامه ان را ندارد و چاره ای جز اعتراف و‬ ‫توقف این جنگ نخواهد داشت‪.‬‬ ‫نخست وزیر غربگرا‬ ‫العبادی نخست وزیر محبوب امریکا و غرب است‪ .‬او با توجه به تجربه حکومت داری نوری‬ ‫مالکی تصمیم گرفته است با مالحظات بیشــتری امور دیپلماتیک و سیاست خارجی عراق را‬ ‫تنظیم و تدوین کند‪ .‬یکی از این مالحظات دغدغه های امنیتی امریــکا در منطقه خاورمیانه‬ ‫و به خصوص عراق است به همین دلیل العبادی در ماه های گذشته تالش کرده است فعالیت‬ ‫شبه نظامیان شیعه را د ر کشــور خود محدود کند‪ .‬اما سقوط رمادی نشــان داد که استراتژی‬ ‫اقای نخست وزیر برای برقراری ثبات و امنیت در عراق ابتر و ناکارامد است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫امریکا با تکفیری ها‬ ‫همکاریمی کند‬ ‫بین الملل‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫گفت وگویمثلثباکاظمیقمی‪،‬سفیرسابقایراندرعراق‬ ‫ایــران و عــراق دو کشــور همســایه بــا مرزهایی‬ ‫طوالنی هســتند که هم ســابقه درگیری نظامی و‬ ‫هم همکاری های نزدیک امنیتی را در بیش از سه‬ ‫دهه روابط خود ثبت کرده انــد‪ .‬در ابتدا کمی راجع‬ ‫به پیشینه روابط دو کشور در زمان حضور بعثی ها‬ ‫در عراق بگویید ‪.‬‬ ‫روابط ایران و عراق تا قبل از ســقوط بعث مبتنی بر‬ ‫سیاســت های خصمانه ای بود که حاکمیــت بعثی عراق در‬ ‫روابط دوکشور داشت؛ازجملهاینکهیک جنگهشتسالهرا‬ ‫بردوملتتحمیلکرد‪.‬پسسمتوسویاینسیاستبرپایه‬ ‫نگاه حاکمیت بعثی ها نسبت به ایران خصمانه بوده و طبیعتا‬ ‫وقتییکجنگرانیزبهایرانتحمیلکردهبودنمی شدانتظار‬ ‫داشــت روابط دو کشــور در عرصه های سیاسی‪ ،‬اقتصادی‬ ‫و فرهنگی یک روند رو به توســعه داشــته باشد‪ .‬همچنین با‬ ‫وجود این نگاه خصمانه‪ ،‬ظرفیت های همکاری دو کشور هم‬ ‫عملیاتی نشد‪،‬هرچند ظرفیت هایخوبی برایهمکاری های‬ ‫دو کشور وجود داشت‪.‬‬ ‫ســقوط صدام دوره جدیدی را در عراق رقم زد؛ در‬ ‫ابتدای برکنــاری رژیم بعث از عراق‪ ،‬شــرایط این‬ ‫کشــور به چه صورت بود و روابط تهران ‪ -‬بغداد چه‬ ‫شکلی به خود گرفت؟‬ ‫بعد از سقوط رژیم بعث در عراق با پدیده اشغالگری‬ ‫با محوریــت امریکا مواجه شــدیم‪ .‬هژمونی ســلطه امریکا‬ ‫با چند هدف بود که عبارتند از؛ ‪ -1‬به اســم دموکراســی یک‬ ‫نظام سیاسی مدل امریکایی را در این کشور پایه گذاری کند‬ ‫‪ - 2‬ســاختار دفاعی ‪ -‬امنیتی عراق را امریکایی کند ‪ -3‬حضور‬ ‫نظامی اش را در این کشــور تثبیت کند‪ .‬همچنین واشنگتن‬ ‫تالش داشت روابط دو کشور ایران و عراق در چارچوب منافع‬ ‫و ظرفیت های موجود شکل نگیرد‪ .‬از سال‪ 1382‬یا‪ 2003‬در‬ ‫عراق با این پدیده مواجه شدیم‪.‬‬ ‫از طــرف دیگــر این کشــور با هــرج و مرج‪ ،‬شــرایط‬ ‫انارشیسم‪ ،‬تروریسم‪ ،‬موج ناامنی و تالش دشمن برای ایجاد‬ ‫جنگ شیعه و سنی مواجه شــد و رهبران این کشور از ابتدا با‬ ‫موضوعات تروریسم و ناامنی مواجه شدند‪ .‬مساله دیگری که‬ ‫بعد از سقوط بعث قابل توجه است شکل گیری یک فضای‬ ‫روانی سنگین علیه ایران است‪ .‬این پدیده توسط بازماندگان‬ ‫رژیم سابق و همچنین اشغالگران و کشــورهایی که نگران‬ ‫شرایط حاکم بر عراق جدید بودند‪ ،‬پیگیری شد‪ .‬این کشورها‬ ‫انتخابات و دموکراسی در عراق را بر نمی تابیدند و به هر ترتیب‬ ‫العبادی با مالحظات امریکا روابط با‬ ‫ایران را تنظیم می کند‬ ‫محافظه کاری اقای نخست وزیر‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪1‬‬ ‫حسن کاظمی قمی‪ ،‬اولین ســفیر ایران در عراق‬ ‫بعد از ســقوط حکومت بعث در گفت وگویی تفصیلی با‬ ‫هفته نامه مثلث به بررسی دالیل سقوط رمادی‪ ،‬روابط‬ ‫و همکاری های ایران و عراق در برهه فعلی و همچنین‬ ‫فرازوفرودهای روابط دو کشــور طی ســال های اخیر‬ ‫ی به نقش امریکا در سقوط رمادی‬ ‫پرداخت‪ .‬کاظمی قم ‬ ‫اشــاره کرده و می گوید انها طی یک فضاســازی مانع‬ ‫بســیج نیروهای مردمی شــدند و مدعی شــدند که در‬ ‫این صورت جنگ شیعه و سنی در انجا رخ خواهد داد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫همان ابتدا نگاه ایران کمک به ســاخت یک عراق با ثبات‪،‬‬ ‫امن و مستقل باشد‪ .‬این در شرایطی است که اشغالگر در این‬ ‫کشور وجود دارد و تروریسم نیز در حال نابودی زیرساخت های‬ ‫عراق است و از دیگر سو کشورهای ارتجاعی نیز نمی خواهند‬ ‫عراق جدید با مشخصه های دموکراســی و انتخابات شکل‬ ‫بگیرد‪ .‬در این میان فقط جمهوری اسالمی تمام قد ایستاده و‬ ‫تالش دارد اجازه نده د بر ثبات و استقالل عراق خدشه وارد‬ ‫شود‪ .‬به دنبال همین سیاســت ها بود که جمهوری اسالمی‬ ‫ایران با وجود تمام مخالفت ها و دشــواری ها به کمک مردم‬ ‫و رهبران عراق در کمک به ساخت عراق جدید شتافت‪ .‬اگر‬ ‫روند تحوالت عراق از ســال ‪ 2003‬تا به امــروز را نیز نگاهی‬ ‫بیندازیم‪ ،‬در می یابیم باوجودی که این کشور اشغال شده و‬ ‫ناامنی و بحران امنیتی در ان وجود دارد اما روند نظام سیاسی‬ ‫در ان شکل گرفته است‪ .‬حتی عراق توانست یک «نه»بزرگ‬ ‫به حضور نظامی اشغالگران بگوید‪.‬‬ ‫شما در صحبت هایتان به برخی موانع و مشکالت‬ ‫در روابط دو کشور اشاره کردید؛ این موانع چقدر بر‬ ‫سر راه توسعه روابط اثرگذار بوده است؟‬ ‫همانطور که اشاره کردم اگر چه این روابط رو به رشد‬ ‫بوده ‪ ،‬اما هنــوز فاصله زیادی میــان ظرفیت های همکاری‬ ‫و وضــع موجود همــکاری وجــود دارد که باید تالش شــود‬ ‫این فاصله کم شــود‪ .‬یعنی اگر امروز میــزان و حجم روابط‬ ‫اقتصادی دو کشــور به ‪ 13‬میلیارد دالر رســیده امــا درواقع‬ ‫ظرفیت های همکاری اقتصــادی ایران و عــراق در حالت‬ ‫خوشبینانه باید حداقل دو برابر این میزان باشد‪ .‬در یک سند ‬ ‫چشــم انداز همکاری در بازه زمانی پنج ســاله حتما باید این‬ ‫میزان را به دو برابر برســانیم و این امر مســتلزم انجام برخی‬ ‫اقدامات است‪ .‬همچنین اگر در ســال ‪ 1393‬حجم رفت و‬ ‫امد اتباع دو کشور‪ ،‬سه و نیم میلیون بوده در یک بازه زمانی‬ ‫‪ 10‬ســاله ان را باید به ‪ 10‬میلیون برســانیم‪ .‬البته مجموعه‬ ‫حوزه های همکاری نشان می دهد که ایران و عراق در حال‬ ‫رفتن به ســمت یک روابط راهبردی هســتند؛ می بینیم که‬ ‫ایران در مبارزه با پدیده تروریسم یا همان داعش به گونه ای‬ ‫همکاری می کند که ان را نه یک مشــکل بــرای عراق بلکه‬ ‫برای امنیــت منطقه و حتی منافــع ملی خــود می داند‪ .‬اگر‬ ‫امروز جریانی مانند تکفیر که در داخل عراق شــکل گرفته و‬ ‫خالفت اسالمی را در مرزهای عراق و سوریه راه اندازی کرده‬ ‫است‪ ،‬مهار نشود می تواند به دیگر مرزها نیز سرایت یابد‪ .‬زیرا‬ ‫تروریســم مرز ندارد و این ناامنی فقط محدود به جغرافیای‬ ‫عراقنیستومی تواندتسریپیداکند‪.‬بنابراینکشوریچون‬ ‫ایران با درک این واقعیت که باید با پدیده تروریسم مقابله کند‬ ‫هم در چارچوب موازین بین المللی و هــم در چارچوب یک‬ ‫همکاری بین دو دولت‪ ،‬به حمایت و کمک به عراق برخاسته‬ ‫اســت‪ .‬از جمله حمایت های ایران در ایــن زمینه‪ ،‬اموزش‪،‬‬ ‫کمک های مستشاری و همکاری های لجستیکی است‪.‬‬ ‫این درحالی است که تمامی کشــورها باید در مبارزه با‬ ‫تروریســم به کمک دولت عراق بیایند‪ .‬در این میان ائتالف‬ ‫دروغین امریکا به اسم مبارزه با داعش شکل گرفته اما در واقع‬ ‫در حال همکاری با جریان تکفیری اســت‪ .‬متاسفانه برخی‬ ‫کشورهای منطقه مانند عربستان سعودی در پرونده تروریسم‬ ‫و ناامنی مسئول هســتند؛ یعنی ریاض به همان اندازه که در‬ ‫کشتار مردم بی دفاع یمن و تجاوز به این کشور مسئول است‬ ‫در کمک به گسترش تروریسم در عراق نیز مسئولیت دارد‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه اکنون به جز عراق‪ ،‬بسیاری دیگر‬ ‫از کشــورهای منطقه همچون ســوریه و یمن نیز‬ ‫درگیر هستند‪ ،‬سیاست خارجی بغداد را در قبال این‬ ‫کشورها چطور می بینید؟‬ ‫باوجودی کــه عــراق خود تحت فشــار اســت و با‬ ‫چالش های ناامنی و تروریسم دست و پنجه نرم می کند‪ ،‬اما‬ ‫در قبال تحوالت منطقه ای‪ ،‬مواضع مستقلی اتخاذ می کند‪.‬‬ ‫عراق سیاســت حمایت از دولت اســد و مردم مظلوم یمن و‬ ‫بحرین را در پیش گرفته و این مساله نشان می ده د پتانسیل‬ ‫عراق نه تنها در حل مشکالت داخلی خود بلکه در حل مسائل‬ ‫منطقه ای اســت‪ .‬بنابراین عراق باوجود تمام مشــکالت و‬ ‫موانعی که در برابر خود دارد‪ ،‬مواضعی که در قبال مســائل‬ ‫منطقه ای می گیرد بسیار مسئوالنه و مستقل است‪ .‬از انجایی‬ ‫که سیاســت ایران نیز در دفاع از محرومان‪ ،‬مســتضعفان‬ ‫و ایســتادگی در برابر تجاوز اســت یک همســویی میان دو‬ ‫دولت ایران و عراق و رهبران دو کشور وجود دارد‪ .‬اگر عراق‬ ‫سیاست مسئوالنه و مســتقلی را دنبال می کند به این خاطر‬ ‫است که برای این کشــور قابل لمس است که جریان تکفیر‬ ‫یک جریان پدیده امده از داخل عراق نیست بلکه یک جریان‬ ‫استعماری اســت که با طراحی دیگران وارد این کشور شده‬ ‫است‪ .‬عراق می داند که اگر در برابر تجاوز ال سعود به یمن و‬ ‫گسترشتحرکاتبدونمشروعیتتکفیردرمنطقهایستادگی‬ ‫ش نیز به کار گرفته‬ ‫نکند‪ ،‬این رویه می تواند علیه کشور خود ‬ ‫شود‪ .‬به همین خاطر تاکید می کنم انچ ه جمهوری اسالمی‬ ‫ایران در عراق‪ ،‬ســوریه و یمن انجام می دهــد فقط از نگاه‬ ‫اخالقی‪ ،‬انسانی و اسالمی نیســت و ایران اگر از چارچوب‬ ‫منافع ملی اش نیز به این وقایع نگاه کند باز باید همین حرکت‬ ‫را در حمایت از این دولت و ملت ها در پیش گیرد‪.‬‬ ‫با توجه به ســقوط الرمادی‪ ،‬حــرف و حدیث هایی‬ ‫پیشامدمبنیبراینکهدرسیاستحمایتیایراناز‬ ‫عراق تغییراتی ایجاد شده و به نوعی این حمایت ها‬ ‫کاهش یافته است‪ .‬به نظر شما این تحلیل درست‬ ‫است؟‬ ‫سیاست جمهوری اســامی ایران نه امروز بلکه از‬ ‫روز نخست شکل گیری عراق جدید‪ ،‬بر پایه این بود که یک‬ ‫عراق باثبات و مستقل شکل بگیرد‪ .‬به همین خاطر نی ز ایران‬ ‫با اشغالگری و تروریسم مخالف بود‪ .‬همکاری های امنیتی‬ ‫امروز تهران ‪ -‬بغداد نیز بر پایه نیاز و درخواســت دولت عراق‬ ‫است؛ این هم یک امر طبیعی اســت‪ ،‬چراکه بعد از سقوط‬ ‫رژیم گذشته‪ ،‬ارتش عراق منحل شــد‪ ،‬امریکا این کشور را‬ ‫اشغال کرد و وقتی دید نمی تواند سلطه خود را بر ملت عراق‬ ‫تحمیل کند تروریســم را ترویج کرد‪ .‬همچنین امریکا اجازه‬ ‫نداد که در عــراق یک ارتش حرفه ای و ملی شــکل بگیرد؛‬ ‫مانع روابط نظامی عراق با دیگر کشــورها می شــد؛ از طرف‬ ‫دیگر‪ ،‬عراق تروریســم را بال و پر می داد و در اخرین مرحله‬ ‫بین الملل‬ ‫می خواستن د این کشور بر پایه مردم ساالری به یک وضعیت‬ ‫جدید نا ئل نشود‪ .‬انها حتی بهانه می کردند که ایران در حال‬ ‫نفوذ پیدا کــردن در عراق اســت و باید جلوی نفــوذ ایران را‬ ‫بگیرند‪ .‬البته این حرف ها تماما بهانه بود‪ .‬بنابراین کشورهای‬ ‫مذکور با عملیات روانی شان اوال مساله ایران هراسی را پدید‬ ‫اوردند و دوم اینکه گام های عملی برمی داشتند تا اجازه ندهند‬ ‫روابط دو کشور شکل بگیرد‪.‬‬ ‫عالوهبرنقشکشورهایمنطقهوکشورهایغربی‬ ‫و امریکا چه متغیرهای دیگــری در روابط تهران ‪-‬‬ ‫بغداد اثرگذار است؟‬ ‫عامل دیگــری که بر روابط دو کشــور اثر می گذارد‬ ‫ساختارنامتجانسمدیریتیواداریحاکمبراینکشوراست‪.‬‬ ‫یعنی رژیم ســقوط کرده اما حاکمیتی که از قبل بوده باوجود‬ ‫برخی تغییرات همچنان پابرجاســت‪ .‬بنابراین این ســاختار‬ ‫نگاهش به سمت مرزهای شرقی اش نبود و تمام این روابط‬ ‫و ساختار ضد شــرق و همکاری با ایران بود و همکاری را به‬ ‫سمت کشورها و مرزهای دیگر شیفت کرده بود‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫همچنانازبازماندگانرژیمگذشتهنیزدراینحاکمیتحضور‬ ‫داشتند که نمی خواستند روابط دو کشور به سمت بهبود سوق‬ ‫پیدا کند‪ .‬عامل اثرگذار دیگر برخی پرونده های باقیمانده از‬ ‫حاکمیت گذشته است؛ به عنوان نمونه مشکالت مرزی میان‬ ‫دو کشور را می توان نام برد‪ .‬عهدنامه میان دو کشور موسوم‬ ‫به قرارداد ‪ 1975‬الجزایر (قراردادی میان کشورهای ایران‬ ‫و عراق با وساطت الجزایر است که خط مرزی ایران و عراق‬ ‫در اب های اروندرود را تعیین کرده است) که صدام ان را پاره‬ ‫کرده بود‪ ،‬یکی از مشکالت به جا مانده است که می تواند بر‬ ‫روابط دو کشور تاثیر بگذارد‪ .‬در کنار این متغیرهای منفی یک‬ ‫ســری متغیرهای مثبت نیز در روابط دو کشور قابل مشاهده‬ ‫است‪ ،‬به خصوص مشــترکات فرهنگی‪ -‬دینی که دو کشور‬ ‫همســایه دارند و ظرفیت خوب همکاری و مرزهای طوالنی‬ ‫میان ایران و عــراق را می توان نام بــرد‪ .‬در عین حال وجود‬ ‫اماکن مقدسه که در دو کشور وجود دارد را نیز نباید به عنوان‬ ‫یک عنصر اثرگذار از قلم انداخت‪ .‬باتوج ه به این متغیرها روند‬ ‫روابط دو کشور از سال ‪ 2003‬تا امروز با رشد فزاینده ای رو به‬ ‫توسعه بوده است‪ .‬حوزه همکاری های دو کشور نیز در تمامی ‬ ‫زمینه هااعمازاقتصادی‪،‬فرهنگی‪،‬سیاسی‪،‬دفاعیوامنیتی‬ ‫قابل تعریف است‪ .‬حتی به اعتقاد من روابط دو کشور با وجود‬ ‫تمام موانع و مشکالت می تواند به عنوان الگو و مدالیته ای‬ ‫برای روابط دیگر کشورها با عراق باشد‪.‬‬ ‫در دوران حضور نیروهای اشــغالگر در عراق و‬ ‫همچنین پس از سقوط صدام حسین‪ ،‬ایران چه‬ ‫نقشــی را در ســازندگی این کشــور در این دوران‬ ‫ایفا می کرد؟‬ ‫از انجایی که عراق نزدیک به دو‪ ،‬سه دهه درگیر جنگ‬ ‫بوده و دچار ویرانی شــده و از ابتدا نیز تروریسم در حال نابود‬ ‫کردن زیرســاخت های ان کشور بوده و هســت‪ ،‬این پدیده‬ ‫به عنوان یک عنصر اثرگذار بر روابط دو کشور تعریف می شود‬ ‫و همچنین اراده رهبران جدید عراق برای همکاری با ایران به‬ ‫ب کشورمان در سازندگی نیز قابل مشاهده‬ ‫واسطه تجربه خو ‬ ‫بود‪ .‬سیاست ایران در قبال عراق جدید نیز این بوده که این‬ ‫کشور به ســمت ثبات‪ ،‬شکوفایی و اســتقالل حرکت کند و‬ ‫حاکمیت ملی در ان شکل بگیرد‪ .‬این سیاست سبب شد ه از‬ ‫باید سناریوی تجزیه عراق را جدی‬ ‫بگیریم‬ ‫گفت وگوی مثلث با سیروس برنا‬ ‫بلداجی‬ ‫شهر دو هزار ساله سوریه‬ ‫در اختیار داعش‬ ‫پالمیرا سقوط کرد‬ ‫‪59‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫‪60‬‬ ‫شــاهد هســتیم که جریان تکفیر و داعش در عــراق ظاهر‬ ‫شده است‪ .‬باید توجه داشت که پدیده تروریسم یک پدیده‬ ‫داخلی عراق نیســت و طبیعی اســت عراقی که درگیر با این‬ ‫فضاســت نیازمند کمک و همکاری است بنابراین جمهوری‬ ‫اسالمی نیز بر اساس سیاســت ها و مواضعش و مسئولیتی‬ ‫که احساس کرد و همچنین در چارچوب منافع منطقه و منافع‬ ‫خود‪ ،‬همکاری های امنیتی با عراق را اغاز کرد‪ .‬وقتی ایران‬ ‫نگاه به ثبات و اســتقالل یک کشــور دارد برایش خوشایند‬ ‫نیست که گفته شود جمهوری اسالمی به دنبال شرایطی در‬ ‫عراق است که همیشه این کشور به ان نیازمند باشد‪ .‬این در‬ ‫حالی است که سیاست ایران بر این مبناست که روزی برسد تا‬ ‫عراق بتواند خود به تنهایی بر همه مشکالتش فائق اید‪ .‬در‬ ‫عین حال اگر ایران ورودی در صحنه همکاری های دفاعی و‬ ‫امنیتی کرده‪ ،‬بر اساس خواسته های دولت عراق بوده است‪.‬‬ ‫این همکاری ها امروز باوجودی که خوشایند دیگران نیست‬ ‫همچنان ادامه دارد‪ .‬در واقع امریکایی ها نمی خواهند هیچ‬ ‫نوع همکاری میان ایــران و عراق در جریان باشــد حال چه‬ ‫همکاری هــای دفاعی‪-‬امنیتی و چه اقتصادی یا سیاســی‪.‬‬ ‫امریکا هدفش این بود که با اشغال عراق سلطه خود را بر این‬ ‫کشورحاکمکنداماایناتفاقنیفتادوامریکاناکامشدبنابراین‬ ‫امروز به دنبال انتقا م از ناکامی اش است‪ .‬اینکه امریکایی ها‬ ‫بخواهند در روابط ایران و عراق مانع ایجاد کنند منتفی نیست‬ ‫اما این مساله که ایا عراق به دنبال این است که رابطه اش با‬ ‫ایران را محدود کند‪ ،‬باید گفت خیر‪ .‬مواضع رهبران عراقی‬ ‫از جمله نخســت وزیر و رئیس جمهور نیز این مساله را نشان‬ ‫می دهد که انهــا به دنبال کاهــش روابط با ایران نیســتند‪.‬‬ ‫همچنانکه همواره در صحبت هایشان نیز به لزوم همکاری با‬ ‫ایران برای از بین بردن تروریسم اشاره می کنند‪ .‬در نتیجه نه‬ ‫تنها امروز همکاری های دفاعی‪ -‬امنیتی بین دو کشور قطع‬ ‫نشــده بلکه همکاری ها در تمام حوزه ها به خصوص همین‬ ‫حوزه دفاعی در حال توسعه است‪.‬‬ ‫این مساله که گاها گفته می شود مواضع برخی رهبران‬ ‫عراقی نشان می دهد که انها خواهان این همکاری نیستند‪،‬‬ ‫دلیل ان مشخص است‪ .‬اگر بعضا رهبران کشورها مواضعی‬ ‫این چنینی می گیرند به این دلیل اســت که بار مسئولیتی به‬ ‫عهده خودشان اســت و می خواهند نشان دهند که خواهان‬ ‫ان هستند که مسائل امنیتی شان را خودشان حل می کنند‪.‬‬ ‫در مورد عراق برخی ســخنان رهبران عراق را تفســیر‬ ‫نابجــا کر ده انــد مبنی بــر اینکه انهــا نمی خواهند بــا ایران‬ ‫همکاری هایشان را ادامه دهند‪ .‬اما در عرصه عمل می بینیم‬ ‫که امروز به دلیل ویژگی ها و شرایط موجود روند همکاری ها‬ ‫در حال توسعه یافتن است‪.‬‬ ‫باید بر این نکته تاکید کنم مقابله با تروریسمی که امروز‬ ‫در عراق شکل گرفته و سقوط بغداد یکی از اهداف ان بود‪،‬‬ ‫به تنهایی از عهــده ارتش و دولت عــراق بر نمی امد‪ ،‬چرا که‬ ‫همانطورکهگفتمامریکااجازهندادیکارتشحرفه ایوملی‬ ‫در عراق شکل بگیرد زیرا اگر چنین ارتشی شکل می گرفت‬ ‫دیگر نیازی به اشــغالگر نبود و اگر داعش شکل نمی گرفت‬ ‫امریکا نمی توانســت ائتالفی دروغین برای مبارزه با داعش‬ ‫تشکیل دهد‪ .‬امریکا در تالش اســت که برخی از عشایر را‬ ‫تســلیح کند یا بارها بحث تجزیه عراق را مطرح کرده است‪.‬‬ ‫این تسلیح کردن عشایر کرد و سنی عراقی بدون هماهنگی‬ ‫با دولت بغداد است‪.‬‬ ‫این در شرایطی است که امریکایی ها با بغداد توافقنامه‬ ‫همکاری و قرارداد دارند و باید قراردادهای تسلیحاتی شان را‬ ‫عملیاتی کنند‪ .‬تا دیروز به بهانه نوری مالکی از همکاری سر‬ ‫باز می زدند اما در دولت جدید العبادی نیز امریکا همکاری ها‬ ‫را انجام نمی دهد‪ .‬در چنین فضایی طبیعی بود دولت و ارتش‬ ‫عراق به تنهایی نتواند در مقابل تروریسمی که حمایت همه‬ ‫جانبه می شود‪ ،‬مقابله کند‪.‬‬ ‫داعش سه ماه هرگونه تجاوزی در عراق انجام داد اما‬ ‫حقوق بشر ســاکت بود‪ .‬بعد از ‪ 3‬ماه که داعش نتوانست به‬ ‫اهدافی که انها تعریف کرده بودند دست یابد‪ ،‬ائتالف علیه‬ ‫داعش را شکل دادند‪.‬‬ ‫درواقع تا به امروز عراق به واسطه چند گزینه توانست‬ ‫جلوی عراق را بگیرد که به شهرهای دیگر راه پیدا نکنند که‬ ‫عبارتنــد از ‪ -1‬فتوای مرجعیت‪ -2‬بســیج مردمی در کمک به‬ ‫دولت‪ -3‬همکاری کشوری مانند ایران‪.‬‬ ‫پس همکاری های امنیتی ایران و عراق همچنان‬ ‫مانند قبل ادامه دارد؟‬ ‫نه تنها ادامه دارد بلکه رو به توســعه اســت‪ .‬زیرا در‬ ‫عمل می بینیم که همکاری های دو کشــور همچنان جدی‬ ‫است‪.‬‬ ‫کمی بیشــتر درباره نقش امریکا در سقوط رمادی‬ ‫توضیح دهید‪.‬‬ ‫در خصوص رمادی‪ ،‬در یک فضاســازی که توسط‬ ‫برخی کشــورهای دیگــر از جملــه امریکا صــورت گرفت‪،‬‬ ‫این گونه نشــان دادند که اگــر نیروهای بســیج مردمی به‬ ‫ان منطقه بیایند این باعث می شــود که یک جنگ شــیعه و‬ ‫سنی در انجا اغاز شــود پس بســیج مردمی نباید وارد شود‪.‬‬ ‫همچنین امریکایی ها اعالم کرده بودنــد که مانع از تهاجم‬ ‫داعش می شــوند‪ .‬امــا مشــاهده کردیم که ســتون طویل‬ ‫نظامی نیروهای داعش از مرزهای ســوریه و شــمال غرب‬ ‫وارد این شــهر شــد و امریکا نیز انها را دید ولی مانع نشــد‪.‬‬ ‫دولت عراق بالفاصله بعد از اینکه متوجه شــد امریکایی ها‬ ‫نیت شــومی دارند و درخواســتی که عشــایر منطقه رمادی‬ ‫و شــورای اســتان این منطقه داشــت در خصــوص کمک‬ ‫بسیج به ارتش و عشایر منطقه برای حل بحران‪ ،‬وارد عمل‬ ‫شــد‪ .‬بنابراین با همکاری اهالی منطقه در کمک به ارتش‪،‬‬ ‫عملیات ها در رمادی ســازماندهی شــد و طــی چندین روز‬ ‫توانستند جلوی پیشروی های داعش را بگیرند و ارتش عراق‬ ‫نیز خود پیشروی هایی داشــت‪ .‬با این حرکتی که اغاز شده‬ ‫قابل پیش بینی است که رمادی را بازپس بگیرند و شرایط به‬ ‫حالت قبل بازگردد‪.‬‬ ‫با توجه به صحبت های شــما کــه فرمودید روابط‬ ‫ایران و عراق رو به توسعه است و همچنین باتوجه‬ ‫به شرایطی که اکنون بر عراق حاکم است‪ ،‬روابط‬ ‫ایران با دولت نوری مالکی بهتر بود یا دولت حیدر‬ ‫العبادی؟‬ ‫اگر بخواهیم یک ارزیابی واقعی داشته باشیم باید‬ ‫گفت همکاری های سیاسی‪ ،‬اقتصادی و فرهنگی میان دو‬ ‫کشــور طی این چند سال شکل گرفته اســت‪ .‬این در حالی‬ ‫اســت که جریان تکفیر با نماد داعش وقتی وارد عراق شــد‬ ‫هنوز مالکی نخست وزیر بود و همکاری های دفاعی ‪ -‬امنیتی‬ ‫به شکل کنونی از ان زمان شکل گرفت‪ .‬زمانی که مسئولیت‬ ‫مالکی به العبادی واگذار شد این روند همچنان ادامه پیدا کرد‬ ‫و به میزانی که فضای امنیتی و بحران امنیتی در عراق توسعه‬ ‫یافتطبیعیاستکهروندهمکاری هایامنیتیتهران‪-‬بغداد‬ ‫نیز گسترده تر شــد‪ .‬بنابراین به دلیل شــرایط کنونی عراق‪،‬‬ ‫سیاست رهبران دو کشور بر همکاری استوار است و بر همین‬ ‫اساس روند همکاری های دوجانبه با یک رشد فزاینده ای رو‬ ‫به توسعه است‪ .‬به خصوص در برهه فعلی که همکاری های‬ ‫دفاعی امنیتی شدت گرفته است‪.‬‬ ‫با وجودی که حرف و حدیث های بســیاری مطرح‬ ‫شد که ممکن است ایران و امریکا بر سر داعش به‬ ‫همکاری با یکدیگر در عراق روی بیاورند اما چنین‬ ‫امری را شاهد نبودیم‪ .‬دلیلش چیست؟‬ ‫باید توجه داشته باشیم که مســئول پرونده امنیتی‬ ‫در عراق‪ ،‬دولت عراق است و نه امریکا؛ در نتیج ه باید بدانیم‬ ‫امریکایی که خود تروریسم را در این کشور توسعه داده است‬ ‫به دنبال برقراری امنیــت واقعی در عراق نیســت‪ .‬حتی اگر‬ ‫یک ائتالف ضدداعش تشکیل داد فقط بهانه ای بود برای‬ ‫ادامه سلطه اش بر منطقه‪ .‬امریکا همچنان به دنبال بازگشت‬ ‫به عراق اســت و می خواهد عدم موفقیتش در امضای یک‬ ‫توافقنامه امنیتی با عراق را جبران کند‪ .‬بنابراین نگاه امریکا‬ ‫با نگاه جمهوری اسالمی که به دنبال ایجاد ثبات و امنیت در‬ ‫منطقه و عراق است کامال با هم تفاوت دارد و دو کشور هیچ‬ ‫وجه مشترکی برای همکاری پیرامون پرونده امنیتی در عراق‬ ‫ندارند‪ .‬ضمن اینکه مسئولیت برقراری امنیت با دولت عراق‬ ‫استوجمهوریاسالمینیزهمکاری هایشراباعراقدراین‬ ‫زمینه انجام می دهد‪.‬‬ ‫در حال حاضر مناســبات دولت العبــادی با امریکا‬ ‫چگونه است؟‬ ‫سیاســت عراق خواهان همکاری با همه کشورها‬ ‫به جز رژیم اشغالگر قدس اســت و بنابراین طبیعی است که‬ ‫عراقی ها به دنبال ایجاد رابطه با همه کشورها مبتنی بر مصالح‬ ‫و منافع شان باشــند‪ .‬اکنون دیگر امریکاست که باید به این‬ ‫رویکرد و سیاســت عراق یک واکنش مثبت نشان دهد‪ .‬اما‬ ‫متاسفانه امریکا در نگاهش به کشورها همیشه دنبال منافع‬ ‫خودش بوده است و از جمله دالیلی که امریکا در منطقه ناکام‬ ‫ماند یکی این است که منافع دیگران را نمی بیند و دیگر اینکه‬ ‫به هنجارهای فرهنگــی ‪ -‬اجتماعی این کشــورها بی توجه‬ ‫است‪.‬قابلپیش بینیاستکهدرچنینشرایطیعراقمجبور‬ ‫استبرایمصالحومنافعخودباهمهکشورهارابطهبرقرارکند‬ ‫و روابطش با امریکا نیز بســتگی به این دارد که امریکایی ها‬ ‫تاچه حد این همکاری را جدی بگیرند‪ .‬البته امریکا تا به امروز‬ ‫در عمل نشــان داده که در مســاله مبارزه با تروریســم و حل‬ ‫مشکالت امنیتی هیچ کمکی به کشــورها نمی کند و دولت‬ ‫عراق نیز نســبت به این موضوع اگاه است‪ .‬همچنین دولت‬ ‫عراق نیز از همکاری های امریکا رضایت ندارد‪ ،‬زیرا این کشور‬ ‫نه به توافقاتش عمل کرده و نه در مقابله با تروریسم و ناامنی‬ ‫ک به‬ ‫همکاری هایی داشته است‪ .‬درواقع امروز امریکا در کم ‬ ‫جبهه مخالفان در عراق متهم است‪.‬‬ ‫با توجه به انکه داعش تاکنون توانسته چند شهر‬ ‫در عراق را به اشغال خود در اورد و تا ‪ 30‬کیلومتری‬ ‫بغداد نیز پیش رفته اســت‪ ،‬اینده پیشــروی های‬ ‫داعش در عراق را چطور می بینید و ایا دولت عراق‬ ‫می تواند در برابر این گروه تروریســتی ایستادگی‬ ‫کند؟‬ ‫تهدید داعش هنوز بر سر عراق است اما این کشور‬ ‫نشــان داد با پتانســیلی که دارد و حمایــت مرجعیت و مردم‬ ‫می تواند بر بحران فعلی فائق اید‪ .‬اما در این مساله عالوه بر‬ ‫اتحاد دولت و ملت و حمایت مرجعیت‪ ،‬دیگر کشورها نیز باید‬ ‫به عراق کمک کنند‪ .‬اگر این همکاری ها وجود داشته باشد‬ ‫می توان به از بین رفتن خطر داعش امیدوار بود اما اگر این‬ ‫ی نباشد حل بحران کمی دشوارتر است‪ .‬از‬ ‫انسجام و همکار ‬ ‫سوی دیگ ر از انجایی که ارتش عراق حرفه ای و ملی نیست‬ ‫در بسیاری از شهرها پیش از انکه داعش بیاید نیروهای ارتش‬ ‫شهر را ترک کرده اند‪ .‬اگر در عراق یک ارتش حرفه ای وجود‬ ‫داشته باشــد می تواند با پدیده داعش مبارزه کند یا اگر یک‬ ‫ارتش ملی باشد دیگر طایفه ای نخواهد شد‪ .‬اما امریکا اجازه‬ ‫تشکیلچنینارتشیراندادوهمچنینتجهیزاتوتسلیحات‬ ‫مدرن را نیز در اختیار عراق قرار نداد‪.‬‬ ‫با تمام این تفاسیر اکنون خطر داعش خیلی کمرنگ‬ ‫شده اســت اما ممکن است این شــعله دوباره اوج بگیرد که‬ ‫باتوجه به ظرفیت عراق‪ ،‬انســجام حاصل شده‪ ،‬ایستادگی‬ ‫مرجعیت و کمک های جمهوری اسالمی به نظر می رسد که‬ ‫عراق بتواند خطر داعش را تضعیف کند‪ .‬باید توجه داشــت‬ ‫که اگر این اتفاق نیفتاد ممکن است این خطر حتی مرزهای‬ ‫ایران را نیز تهدید کند‪ .‬اما پیش بینی من این است هم ان طور‬ ‫که ایران تــا امروز خالــق فرصت هــا در دل چالش ها بوده‪،‬‬ ‫بحران داعش را نیز می تواند با کمک عــراق تبدیل به یک‬ ‫فرصت کند‪.‬‬ ‫العبادیبامالحظاتامریکا‬ ‫روابطباایرانراتنظیممی کند‬ ‫محافظه کاری‬ ‫اقاینخست وزیر‬ ‫سید جالل ساداتیان‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫‪2‬‬ ‫پیشینه روابط ایران و عراق‬ ‫روابط ایران و عراق از دیر باز‪ ،‬روابط همسایگی مبتنی‬ ‫ بر اشتراکات بسیار عمیق فرهنگی و اعتقادی بوده است؛ به‬ ‫ویژه با وجود بقاع متبرکه ائمه شیعه در عراق همچون مرقد‬ ‫مولی علی (ع) در نجف اشــرف‪ ،‬کربالی معلی‪ ،‬کاظمین‪،‬‬ ‫ســامرا و حضور علمای بزرگ ایران در حوزه نجف اشرف و‬ ‫ تردد و زندگی ایرانیان بسیار به عنوان مجاور عتبات عالیات‬ ‫در سال های طوالنی این روابط عمیق تر شــده و از این راه‬ ‫ارتباطات فامیلی و ازدواج های بســیاری بین اتباع دو کشور‬ ‫صورت گرفته که مناسبات را به بعد از سقوط صدام محدود‬ ‫نمی ساخته و نمی سازد‪ .‬لیکن انتقال قدرت به اکثریتی که‬ ‫سال ها در اثر سرکوب وحشیانه توسط صدام‪ ،‬از حقوق خود‬ ‫محروم بودند و خیلی از انها که کمترین مقاومتی داشــتند‬ ‫توسط بعثی ها یا شهید شدن د یا اواره کشور های دیگر شدند‪،‬‬ ‫به طور طبیعی مردم و حکومت ایران و عــراق را به یکدیگر‬ ‫نزدیک ساخت و مناسبات جدیدی بر مبنای همین قرابت ها‬ ‫و اشتراکات شکل گرفت‪.‬‬ ‫داعش و گروه های تکفیری‬ ‫در پیشــروی داعش و مهاجمــان انها ابتــدا از غرب‬ ‫عراق و اســتان های غربی و شــمال غرب تا نزدیک شدن‬ ‫به بغــداد و بعضا برخــی مناطق کرد نشــین‪ ،‬ادوات نظامی‬ ‫و تجهیــزات غربــی‪ ،‬پشــتیبانی های ترکیه و عربســتان و‬ ‫ســرویس های اطالعاتی اروپا یی ها کمک کار داعشی ها‬ ‫بوده است‪ .‬هر چند از سال گذشــته که ائتالف کشور های‬ ‫متحد ضد داعش در عراق شــکل گرفت بــه ظاهر بمباران‬ ‫مناطق تحت کنترل داعش انجام شــده اما به نظر می رسد‬ ‫فرماندهــان امریکا یــی اموزش دهنده نیرو هــای عراقی‪،‬‬ ‫توانسته باشــند برخی فرماندهان عراقی را به انجام خیانت‬ ‫وادار کنند که انان عدم مقاومت را از فرماندهان و نیرو های‬ ‫تحت امر خود خواسته باشــند تا الرمادی و استان االنبار به‬ ‫همین راحتی سقوط کند همچنانکه در گذشته نیز به همین‬ ‫روش موصل به عنوان دومین شهر بزرگ عراق سقوط کرد و‬ ‫مقادیر عظیمی سالح و مهمات و ثروت به دست مهاجمان‬ ‫داعشــی افتاد‪ ،‬در حالیکه ارتش مجهز عــراق با ‪ 350‬هزار‬ ‫نیرو نتوانســت در مقابل تعداد قلیلی داعشی مقاومت کند‪.‬‬ ‫در ماجــرای اخیر هم نیرو هــای مهاجم به راحتــی زیر دید‬ ‫هواپیماهای مهاجم از سمت سوری به سمت الرمادی امدند‬ ‫و کار خود را به ثمر رساندند و هیچ کس‪ ،‬به خصوص نیرو های‬ ‫ائتالف‪ ،‬متعرض انان نشد‪.‬‬ ‫نقش ایران در روابط اخیر‬ ‫به نظر می رسد المالکی با جسارت بیشتری روابطش را‬ ‫با ایران تنظیم می کرد و اقای العبادی با مالحظات بیشتر و‬ ‫با لحاظ کردن مالحظات امریکایی ها روابط خود را با ایران‬ ‫شکل می دهد‪ ،‬هر چند این مالحظات کمک چندانی به او‬ ‫برای فائق امدن بر مشــکالت عدیده ای که برایش فراهم‬ ‫امده‪ ،‬نکرده است‪ .‬تالش غرب ان است که بتواند عراق را‬ ‫تقسیم کند و در این راستا حداکثر تالش صورت می گیرد تا‬ ‫از نقش ایران در حضور مســتقیم در عراق جلوگیری کرده و‬ ‫حتی در اموزش و بســیج نیرو های مردمی در عراق بکاهد ؛‬ ‫نیرو هایی که درموفقیت های دولت عراق در کســب برخی‬ ‫پیروزی هــا و باز پس گیری برخی مناطــق از داعش‪ ،‬نقش‬ ‫موثری ایفا کردند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫تفکــر افراطی و تنــدروی ســال های اخیــر را باید در‬ ‫اعتقادات تبلیغ شده از سوی علمای وهابی عربستان سراغ‬ ‫گرفت که از مقابله با اشــغال افغانستان توسط قوای ارتش‬ ‫سرخ اتحاد جماهیر شوروی سابق اغاز شد و تا شکل گیری‬ ‫حکومت طالبان در افغانستان پیش رفت‪ .‬با سقوط طالبان‬ ‫اکثــر ان افراد جمع شــده در افغانســتان که بــه اموزش و‬ ‫تجهیزات غربی مجهز شــده بودند‪ ،‬به ســرزمین های خود‬ ‫سقوط الرمادی و االنبار‬ ‫بین الملل‬ ‫در زمــان بوش پســر‪ ،‬پس از اشــغال کویت توســط‬ ‫نیروهای صدام و ســقوط صدام حســین با حمله نیروهای‬ ‫امریکایی به عراق‪ ،‬دولتی در عراق شکل گرفت که اکثریت‬ ‫ان با شیعیان عراقی و اقلیت ان با قومیت کرد و اهل تسنن‬ ‫عراق بود‪ .‬بر همان مبنا قانون اساسی نوشته شد و سهم هر‬ ‫یک را در حکومت تعیین کرد؛ رئیس جمهور عراق از کردها‬ ‫(جالل طالبانی)‪ ،‬نخست وزیر شیعه (ابراهیم جعفری) و به‬ ‫همین ترتیب سایر مناصب و پست ها تقســیم شد تا دولت‬ ‫وحدت ملی در عراق به وجود اید‪.‬‬ ‫نارضایتی اهل ســنت عراق‪ ،‬به خصوص ان بخشــی‬ ‫که در قدرت بودند‪ ،‬خیلی زود اغاز شــد و تحریکات بیرونی‬ ‫که مطرح می ســاختند نیز بــا پیوند عراق به محــور ایران –‬ ‫عراق ‪ -‬سوریه که محور مقاومت را تکمیل کرد مزید بر علت‬ ‫بود تا نا ارامی را در مناسبات تازه شکل گرفته سیستم جدید‬ ‫حکومتی در عراق دامن بزند‪ .‬این نا ارامی تا انجا پیش رفت‬ ‫که اعضای ســنی مجلس و دولت عراق از سمت های خود‬ ‫اســتعفا داده و از دولت و مجلس خارج شدند‪ .‬تحریکات از‬ ‫ناحیه عربستان ســعودی که گمان می کرد با تکمیل محور‬ ‫شیعی‪ ،‬قدرت و نفوذ ایران در حال گسترش و توسعه است‬ ‫بیش از دیگــران بود‪ .‬ترکیه‪ ،‬قطر‪ ،‬امــارات عربی متحده و‬ ‫کشــورهای خارج از منطقه نیز به طور مرتب به دخالت ها و‬ ‫تحریکات خود در عراق می افزودند تا دولت تازه پا نتواند به‬ ‫استحکام و ثبات الزم برسد‪.‬‬ ‫انفجــار و بمب گذاری هــا در اماکــن پــر جمعیــت‬ ‫شیعه نشین که نوعا با وسیله های نقلیه صورت می گرفت و‬ ‫هم زمانی ان با انفجارهای انتحاری نشان دهنده دو نوع اقدام‬ ‫به ایجــاد نا امنی در عراق از ناحیه دشــمنان دولت جدید در‬ ‫این کشور با هدف ممانعت از شکل گیری روابط و مناسبات‬ ‫همســایگی بود که نتیجه ان تقویت محور شیعی و توسعه‬ ‫روز افزون نفوذ ایران در منطقه تلقی می شد‪.‬‬ ‫ اوریل سال ‪ 2006‬ابراهیم جعفری نخست وزیر عراق‪،‬‬ ‫جای خود را به یکی دیگر از اعضای حزب اسالمی الدعوه‬ ‫عراق یعنــی «نوری کامل محمد حســن المالکــی» داد تا‬ ‫با قاطعیت بیشــتری بتواند نســبت بــه اداره امــور و کنترل‬ ‫شــرایط بحرانی عراق اقــدام نماید‪ .‬این دوره از مناســبات‬ ‫به عنوان خشونت بیشتر اقای مالکی نسبت به اهل تسنن و‬ ‫موضع گیری های شدیدتر انان و به تبع شرایط به وجود امده‬ ‫بیان انتقادات تندتر مخالفان و دولت ها و قدرت های حامی ‬ ‫انان‪ ،‬به اینکه دســت ایران در امور عراق بسیار بازتر شده و‬ ‫نفوذ ایران کامال در عراق توسعه یافته است‪ ،‬منجر شد‪.‬‬ ‫باز گشتن د یا در ســایر بالد‪ ،‬به خصوص کشور های اسالمی‬ ‫پراکنده شدند و با تجاربی که از صحنه های جنگ و در گیری‬ ‫در افغانستان به دســت اورده بودند در مناطق تازه‪ ،‬جنگ و‬ ‫درگیری به وجود اوردند‪.‬‬ ‫ انچه پــس از حادثه ‪ 11‬ســپتامبر و انفجــار برج های‬ ‫دو قلوی تجارت شــهر نیویــورک به وجود امــد تکثیر تفکر‬ ‫تکفیری و تند روانه جریانی بنام القاعده بود که در هر کشوری‬ ‫به نوعی تجلی کردند و از چچن در روسیه تا شهر های اروپایی‬ ‫و امریکا‪ ،‬تا بالد اســامی بــا حمایت ها و پشــتیبانی های‬ ‫سخاوتمندانه سعودی ها و بعضا قطر و امارات عربی متحده‪،‬‬ ‫امنیت و ارامش این کشور ها را دچار مشکل کرده و به تدریج‬ ‫بر وسعت تند روی خود افزوده و در هر مرحله و هر کشور نامی ‬ ‫جدید بر خود نهادند و جنایاتی مرتکب شدند که تاریخ شاید‬ ‫نتواند شدت سبعیت و وحشیگری های اتفاق افتاده انان را‬ ‫به درستی باز گو نماید!!!‬ ‫اینان در ســوریه با جنایاتی مثل دریدن ســینه سرباز‬ ‫کشته شده سوریه و به دندان کشیدن جگر او نام و خشونت‬ ‫جبهه «النصرت النضهه» را در صدر اخبار جهانی قرار دادند!‬ ‫و متعاقب ان انشعاب انان در عراق که با هماهنگی و مدیریت‬ ‫بعثی های عراقی به سردمداری عزت ابراهیم الدوری پیش‬ ‫رفت‪ ،‬داعش (دولت اســامی عراق و شام ) و بعد از کسب‬ ‫پیروزی های جدید‪ ،‬نام دولت اسالمی را برای خود بر گزیدند‬ ‫و جنایات و سبعیت های خارج از تصوری را نسبت به اسیران‬ ‫خود روا داشتند که تاریخ از بازگو کردن ان شرم می کند ‪.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫باید سناریوی تجزیه عراق را جدی بگیریم‬ ‫گف ت وگوی مثلث با سیروس برنا بلداجی‬ ‫فرشاد گلزاری‬ ‫خبرنگار‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫اقــای دکتــر! باتوجه به اینکــه ایــران و عراق از‬ ‫ســالیان گذشــته د ر صــدد تقویت روابطشــان‬ ‫بوده اند‪ ،‬جنابعالــی این رابطه را چگونــه ارزیابی‬ ‫می کنید؟‬ ‫بحث روابط ایران و عــراق را می توان در دو محور‬ ‫مورد بحث قرار داد‪ .‬اول؛ کم و کیف روابط این دو کشور از‬ ‫حیث مقایسه در زمان نوری المالکی و حیدر العبادی و دوم؛‬ ‫سقوط الرمادی و تاثیر ان در روابط ایران و عراق‪.‬‬ ‫ســه‪ ،‬چهار ماه قبــل از انتخابات اخیر عــراق‪ ،‬یعنی‬ ‫انتخابــات مجلــس ملی عــراق‪ ،‬عوامــل حــزب الدعوه‬ ‫االســامیه و در واقع یــاران نوری المالکــی‪ ،‬به دنبال این‬ ‫بودند در ایــن انتخابات؛ حمایت مســئوالن مبادی ذیربط‬ ‫جمهوری اسالمی ایران را از جلب کنند‪ ،‬مانند مبادی ذیربط‬ ‫شبه نظامی‪ ،‬بیوت علما و جاهای دیگر‪.‬‬ ‫اما در مجموع نتوانستند این حمایت را به صورت کامل‬ ‫جلب کنند و به تعبیر مشخص تر‪ ،‬جمهوری اسالمی ایران‬ ‫به این جمع بندی قطعی رسیده بود که طبعا باید از نیروهای‬ ‫به اصطالح موسوم به اصولگرا‪ ،‬از جمله حزب دعوه حمایت‬ ‫کند‪ ،‬منتهــا باتوجه به برخــی ضعف هــای مدیریتی که از‬ ‫طرف اقای مالکی اعمال شــده بود و اســیب ها و افت ها و‬ ‫هزینه هایی که برای حکومت ملی عراق ایجاد کرده بود‪ ،‬به‬ ‫این جمع بندی رسیده بودند که شاید خیلی صالح نباشد ماال‬ ‫از شخص ایشان حمایت بشود!‬ ‫در مجموع رخدادهایی کــه در انتخابات مجمع ملی‬ ‫اتفاق افتاد‪ ،‬کار را به جایی رســاند که حتی اعضای ارشــد‬ ‫حزب الدعــوه داخل عراق تــاش کردند اقــای مالکی را‬ ‫مجاب کنند تــا از قــدرت کناره گیری کنــد و در واقع اقای‬ ‫«حیدر العبادی» به عنوان نخست وزیر تعیین شد و از اقای‬ ‫نوری المالکی در جای مناسبی استفاده کنند که این اتفاق‬ ‫صورت گرفت‪ .‬یعنی اســتفاده از ایشان در جایگاه معاونت‬ ‫ریاســت جمهوری‪ .‬ضمن اینکه طبیعی است این اتفاق در‬ ‫قلمرو داخلی تشــکیالت گروه هــای اصولگرا به خصوص‬ ‫حزب الدعوه‪ ،‬اثار و اسیب هایی را به جا بگذارد و مشکالتی‬ ‫را ایجاد کنــد که همچنان هــم ادامــه دارد و احتماال طی‬ ‫سال های اتی انشــعاباتی را در این حزب کهنه کار(‪1957‬‬ ‫تا کنون) ایجاد در روابــط ایران و عراق هــم موثر خواهد‬ ‫بود و به بیانی رســاتر؛ اقای مالکی از این موضوع ناراحت‬ ‫و دلگیــر شــدند و از اینکه انتظار داشــت ایــران تمام قد و‬ ‫تمام عیار از انها حمایت کند تا ایشــان نخست وزیر شود‪،‬‬ ‫گالیه مند است!‬ ‫نکته دیگر اینکه مــا به لحاظ راهبــردی‪ ،‬بعد از روی‬ ‫کارامــدن حیدر العبادی شــاهد یــک تغییر راهبــردی در‬ ‫مناسبات دو جانبه ایران نبوده و نیستیم و نخواهیم بود‪ .‬به‬ ‫عبارتی دیگر‪ ،‬مهمترین مســائل مناســبات دو جانبه ایران‬ ‫و عراق عبارتند از‪ -1 :‬اقدام و اصــرار بر پیگیری مفاهمات‬ ‫و توافقنامه های دو جانبه ای که در گذشــته منعقد شــده و‬ ‫تاکنون اجرا نشــده و بر اجرایی شدن ان تاکیدات ویژه ای‬ ‫صورت گرفته اســت‪ -2 .‬نیاز جنوب عراق بــه نیرو و انرژی‬ ‫ایران و نیز تســریع در توسعه زیر ســاخت ها مانند خط اهن‬ ‫خرمشهر – بصره و تکمیل ان‪ -3 .‬مساله کم و کیف حضور‬ ‫برخی از گرو ه های معارض ایرانی مستقر در عراق و ‪ -4‬کم‬ ‫و کیف حمایت های مستقیم و غیر مستقیم ایران از راهبرد‬ ‫عراق در تقابل با داعــش‪ ...‬از جمله معطوف به جلوگیری‬ ‫از واگرایــی و تجزیه عراق کــه در این زمینــه دو مالحظه‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫چه مالحظاتی‪...‬؟‬ ‫اول اینکــه؛ طبیعــی اســت ایــران تمام عیــار‪،‬‬ ‫ظرفیت ها و قابلیت های کامــل خود را بــه کار گرفته و به‬ ‫اصطالح حمایت های مشورتی و مستشاری خود را به عراق‬ ‫ارائه می کند و این موضوع را در سیاســت های «اعالنی»‬ ‫خودش‪ ،‬هم در زمینه ســوریه و هم در زمینــه عراق اعالم‬ ‫کرده اســت‪ .‬دوم اینکه؛ هم اکنــون و در شــرایط فعلی‪،‬‬ ‫خصوصا پس از ســقوط الرمــادی‪ ،‬این موضــوع منجر به‬ ‫چالشی جدی میان عراق و امریکا شده است‪ .‬به گونه ای که‬ ‫دولت ملی عراق همواره تالش می کرده از مساعدت های‬ ‫نســبتا مســتقیم ایران و به تعبیر دیگر از حضــور نیروهای‬ ‫مردمی یا همان «جیش الشعبی»(های) عراق در تقابل با‬ ‫فعالیت های تروریستی و از جمله مقابله با داعش استفاده‬ ‫کند‪ ،‬اما امریکایی ها‪ ،‬مخالف این راهبرد دولت ملی عراق‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫دالیل این مخالفت ها چیست؟ ایا این مخالفت ها‬ ‫را می تــوان در محورهــای مشــخصی مطــرح و‬ ‫بررسی کرد؟‬ ‫علت اول این است که امریکایی ها معتقدند ورود‬ ‫نیروهای شبه نظامی و نیروهای تجهیز شده مردمی شیعی‬ ‫(بسیج شــیعیان) در قلمرو شــمال عراق‪ ،‬منجر به تشدید‬ ‫دامنه اختالفات فرقه ای و طایفــه ای در ان منطقه خواهد‬ ‫شــد‪ .‬دلیل دوم امریکایی ها این اســت که انها می گویند؛‬ ‫وقتی صحبت از حضــور نیروهای امــوزش دیده و هدایت‬ ‫شده مردمی در شمال عراق به میان می اید‪ ،‬به تعبیر دیگر‬ ‫و به طریق اولی‪« ،‬حضور ایرانی ها» را در کنار انها خواهیم‬ ‫دید‪ .‬بنابراین به این دو دلیل امریکایی ها با این استراتژی‬ ‫مخالف هســتند‪.‬بنابراین در وضعیت فعلــی‪ ،‬دولت ملی‬ ‫عراق مدعی است اگر تمام توانایی خود را در الرمادی‪،‬‬ ‫پیــش از اینها‪ ،‬به کار گرفته بودیم این شــهر ســقوط‬ ‫نمی کرد‪ .‬ولی امریکایی ها ادعای دیگری دارند‪.‬‬ ‫به هر ترتیــب اگر بخواهیم یــک جمع بندی از‬ ‫‪3‬‬ ‫ســقوط شــهر الرمــادی در‬ ‫هفته هــای اخیــر‪ ،‬بحث هــا و‬ ‫اظهارنظرهای زیــادی را هم در بین‬ ‫موافقان عراق و هم در بین دشمنان‬ ‫این کشــور بــه وجود اورده اســت‪.‬‬ ‫ســخنانی که عده ای بیان کرده اند‬ ‫به واســطه ان ممکن اســت هوای تعامالت و روابط‬ ‫دیپلماتیک میان تهران و بغداد مقداری ابری و شاید‬ ‫غبار الود شــود‪ .‬از این رو مثلث در گفت وگو با دکتر‬ ‫سیروس برنا بلداجی‪ ،‬کارشناس ارشد مسائل عراق‬ ‫و عضو کمیســیون امنیت ملی مجلس هشــتم‪ ،‬به‬ ‫واکاوی این موضوع پرداخته و سناریوهای محتمل‬ ‫را بررسی کرده است‪.‬‬ ‫این موضوع داشــته باشــیم؛ باید گفت روابــط راهبردی و‬ ‫استراتژیک ایران و عراق تغییر چندانی نکرده است‪ .‬بلکه‬ ‫به تعبیر دیگر‪ ،‬در اینده قاعدتا باید شاهد تثبیت‪ ،‬تحکیم و‬ ‫اســتمرار روابط دو جانبه باشیم‪ .‬از ســوی دیگر؛ به نظرم با‬ ‫ســقوط الرمادی‪ ،‬وضعیت عراق پیچیده تــر و خطرناک تر‬ ‫شده است و اینده روشــنی برای عراق نمی بینم‪ .‬به عبارتی‬ ‫دیگر باید بگویم در اینده عراق‪ ،‬شــاهد وضعیتی خواهیم‬ ‫بود که از دو حالت خارج نیست‪.‬‬ ‫این دو وضعیت را تشریح بفرمائید‪.‬‬ ‫اول و در ســطحی پایین یا ســطح نازل تر‪ ،‬به این‬ ‫معنا که حدوث و تحقق ان حتمی اســت‪ ،‬لیکن اثر گذاری‬ ‫و تغییر افرینــی ان‪ ،‬در ســطح کمتــر و نازل تر اســت – در‬ ‫مقام قیاس با حالت احتمالی دوم‪ -‬بررســی می شود‪ .‬یعنی‬ ‫همین وضعیت ســاختار فدرالــی عراق که طــی ان و بنا بر‬ ‫مفاد مندرج در قانون اساســی کنونی عراق‪ ،‬این کشــور با‬ ‫ایالت ها و با اختیاراتی محلی از جمله در حوزه های مختلف‬ ‫تصمیم سازی و تصمیم گیری – به جز در زمینه های ارتش و‬ ‫پول و سیاســت خارجی واحد ملی‪ -‬نهادینه شود و به همان‬ ‫نسبتی که در شــرایط فعلی‪ ،‬دولت اقلیم کردستان عراق‪،‬‬ ‫دارای اختیارات‪ ،‬وظایف و مسئولیت هاست‪ ،‬در دو قلمرو‬ ‫دیگر یعنــی در مرکز و غرب با محوریت ســنی ها و جنوب با‬ ‫محوریت شیعیان شاهد نهادینه تر شدن ساختار فدرال عراق‬ ‫خواهیم بود که چنین ظرفیتی در قانون اساسی نوین فعلی‬ ‫و دائمی عراق وجود دارد‪ .‬لیکن طبعا در بدو امر تنش هایی‬ ‫را ایجاد خواهد کرد‪ ،‬چرا که در واقع ساختار فدرال مبتنی بر‬ ‫تقسیم «قدرت و ثروت» است و این امر یعنی وجود ظرفیتی‬ ‫برای اختالف و تنش و مباحثی از این دست‪.‬‬ ‫دوم؛ بحث مهــم «تجزیه احتمالی عــراق» که بنده‬ ‫با عنایت به جمیع جهات‪ ،‬احتمــال زیادی برای این فرض‬ ‫قائل هستم‪.‬‬ ‫با توجه به محتمل بودن بحــث تجزیه عراق‪ ،‬چه‬ ‫پارامترهایی می تواند در این بین مد نظر باشد؟‬ ‫زمانــی که از عبــارت «تجزیــه عراق» اســتفاده‬ ‫می شود‪ ،‬این کلمه تجزیه‪ ،‬بار معنایی نسبتا منفی و سنگینی‬ ‫دارد و ممکن اســت بعضــی از بازیگران و کنشــگران این‬ ‫حوزه‪ ،‬چنیــن وضعیتــی را برنتابند که البتــه در این دالیلی‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫دلیل ابتدایی این اســت که پیروزی های ایران ‪ -‬طی‬ ‫یک دهه اخیر‪ -‬در حیاط خلوت عربســتان در جاهایی مانند‬ ‫عراق که ســنی ها اکثریت را در دست داشــتند و همچنین‬ ‫در لبنان که پیروزی هایی توســط حزب الله به دســت امد‪،‬‬ ‫باعث شــد تا عربستان از این اوضاع بســیار براشفته شود‪.‬‬ ‫ی ام القرایی جهان عرب با محوریت اهل‬ ‫عربستانی که ادعا ‬ ‫تسنن خودش را دارد و معتقد است در سال های اخیر بعد از‬ ‫تحوالتی کــه در مصر رخ داد‪ ،‬گوی ســبقت را در خصوص‬ ‫پیش قراولی جهان عرب از مصر هم ربوده و از این رو چنین‬ ‫وضعیتی را مطلوب خود نمی داند و ماال خواستار یک عراق‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تجزیه شده ای که یک ســوم ان در اختیار سنی ها باشد و با‬ ‫سیاست های منطقه ای عربستان هماهنگ باشد‪ ،‬هستند و‬ ‫از یک عراق منسجم‪ ،‬متحد و یکپارچه با محوریت شیعیان‬ ‫که اساسا با جمهوری اسالمی ایران همفکر و همگرا است‪،‬‬ ‫در هراس هستند‪ .‬که البته این امری بدیهی است‪.‬‬ ‫بــه اعتقــاد بنــده دلیــل عمــده دوم این اســت که‬ ‫امریکایی ها با کشــورهای دیگر غربی و عربستان در پشت‬ ‫پرده‪ ،‬طی یکی‪ ،‬دو ســال اخیر خصوصا از زمانی که اقای‬ ‫«داوود اوغلو» در ترکیه به قدرت رسید و پست وزارت خارجه‬ ‫را اشــغال کرد‪ ،‬گفت و گو هایی را صورت دادند‪ .‬به گونه ای‬ ‫که دکترین سیاست خارجی ترکیه که نسبتا دکترین موفقی‬ ‫در قلمرو مناســبات جهانی اســت و داوود ادغلو شــخصا‬ ‫ان را اداره می کنــد‪ ،‬مبتنی بر اســتراتژی «توســعه طلبانه‬ ‫نئو عثمانی» پایه ریزی شــده اســت‪ .‬از همین رو غربی ها‬ ‫امدند یک نوع تقسیم کار منطقه ای را بین اسرائیل‪ ،‬ترکیه و‬ ‫عربستان صورت دادند و غرب این قول را به ترکیه داد که با‬ ‫سیاست های منطقه ای ترک ها همراه خواهد بود‪ ،‬به شرط‬ ‫اینکه ترکیه هم موافقت کند کردســتان عراق شبه مستقل‬ ‫شــود و در مقابل انها(غربی ها) تضمین کنند که مســتقل‬ ‫شدن کردستان عراق‪ ،‬در اینده عوارض و هزینه هایی برای‬ ‫ترکیه نخواهد داشت‪.‬‬ ‫بنابراین غربی ها خیلی وقت اســت به این جمع بندی‬ ‫رسیده اند که فضا را به سمت تجزیه این منطقه پیش ببرند‪،‬‬ ‫که البته گره خوردگی هایی در عراق و سوریه وجود دارد که‬ ‫باید در اینده و بر اســاس متغیرهایی که مطرح خواهد شد‪،‬‬ ‫بررسی شود‪.‬‬ ‫ایــا فروپاشــی حکومت صــدام در ســال ‪2003‬‬ ‫می تواند دلیل دیگری بر این موضوع باشد؟‬ ‫بله شــاید بتوان این موضوع را هــم در این قالب‬ ‫گنجاند‪ .‬چراکه از فردای ســقوط نظام بعثــی در عراق که‬ ‫فرایند سیاســی دولت – ملت ســازی در عراق شــروع شد‪،‬‬ ‫سنی های این کشــور پنج پله (فاز) را طی کردند‪ .‬در مقطع‬ ‫اول اینکه انها هیچ عالقه ای به مشــارکت در این موضوع‬ ‫نداشــتند که به ناچار در مقطع دوم مجبور بــه ورود در این‬ ‫فرایند شدند‪ .‬در مقطع سوم انها شاهد برخی از اقدامات تند‬ ‫اقای مالکی بودند و دچار نوعی ســرخوردگی و بی انگیزگی‬ ‫شــدند و در پله چهــارم این موضــوع را مطــرح کردند که‬ ‫باتوجه بــه اینکه در حالت فعلی داعش بــه میدان امده و با‬ ‫حمایت های مالی و لجســتیکی که از عربســتان‪ ،‬امارات‬ ‫و قطر جذب کــرده‪ ،‬در حال تقابــل با دولت ملــی عراق و‬ ‫جمهوری اسالمی ایران است‪ ،‬فضای ذهنی مردمانی که‬ ‫در محدوده سنی نشین عراق ساکن هســتند به این سمت‬ ‫حرکت خواهد کــرد که همین گروه اســت کــه می تواند با‬ ‫شیعیان‪ -‬مستظهر به ایران‪ -‬تقابل کند‪.‬‬ ‫منظورکدام گروه است؟‬ ‫منظــور «داعش» اســت‪ .‬وقتــی داعــش ابتدا‬ ‫بستر سازی می کند و بعد حمله خود را صورت می دهد‪ ،‬قطع‬ ‫ نظر از اینکه متاســفانه ارتش ملی عراق و همینطور پلیس‬ ‫محلی عراق به راحتی مواضع خــود را ترک می کنند!؟ و به‬ ‫اصطالح فرار را بر قرار ترجیح می دهند‪« ،‬شــیوخ عشایر»‬ ‫ی محلی هستند‪ - ،‬غالبا ‪ -‬با داعشی ها‬ ‫عراق که نیروهای بوم ‬ ‫از لحاظ نظری و فکری کنار می اینــد و عراقی را که اگر در‬ ‫اینده به سه بخش تقسیم بشــود و یک بخش ان به دست‬ ‫داعش بیفتد‪ ،‬ترجیح می دهند!‬ ‫در تشــریح پلــه پنجم؛ مبنی بــر اینکــه «جرقه های‬ ‫تجزیه زده شده اســت» باید بگویم زمانی که درگوشه ای‬ ‫از کشــوری خونی ریخته شود‪ ،‬ممکن اســت یک خانواده‬ ‫یا یک جامعه محلی تحت الشعاع قرارگیرد و متشنج شود‪.‬‬ ‫مانند درگیری هایی که میان پلیس امریکا و سیاهپوستان به‬ ‫وقوع پیوســت که یک منطقه به اتش کشیده شد‪.‬و یا مثال‬ ‫درگیری های پاریس در سال ‪ ،2007‬حاال با این پیش فرض‬ ‫چگونه می تــوان تصور کرد در قلمرو سنی نشــین مرکزی و‬ ‫غربی عراق‪ ،‬در مدت یکی دو سال اخیر‪ ،‬این همه کشتار و‬ ‫قتل عام صورت گرفته که اساس این خونریزی ها مبتنی بر‬ ‫اختالفات قومیتی و مذهبی است‪ .‬یعنی می خواهم بگویم‬ ‫این مساله یک مبنای فکری دارد و زمانی که مبنای اعتقادی‬ ‫دارد‪« ،‬انگیزه افرین» خواهد شد‪.‬یعنی در این فکر هستند‬ ‫این همه خون ریخته می شــود و فردا روزی حکومت ملی‬ ‫عراق در انجا مستقر می شــود‪ ،‬امنیت برپا خواهد شد و اب‬ ‫از اب تکان نخواهد خــورد! اگر چنین اســت‪ ،‬این به نظر‬ ‫سطحی نگری است‪ ،‬باید گفت که به قول دکتر نقیب زاده در‬ ‫کتاب تاریخ روابط بین الملل «نیروهای ژرف تاریخی» اثر‬ ‫خود را در میان مدت و دراز مدت نشان خواهد داد‪.‬‬ ‫مــن معتقــدم کــه پدیده هــا و مقوالتــی که ریشــه‬ ‫جامعه شناختی دارد‪ ،‬اینگونه نخواهد بود‪ .‬چراکه خشونت ها‬ ‫و خونریزی های امروزی اثار خود را در جاهای دیگر نشان‬ ‫خواهد داد و انگیزه ســاز خواهد بود‪ .‬به تعبیر دیگر مردمی ‬ ‫که در انجا کشــته شــده اند و خون داده انــد‪ ،‬ضمن اینکه‬ ‫بخشــی از انها صبغه ناسیونالیســتی دارند و تفکراتشان از‬ ‫یک عراق یکپارچه و منسجم برایشان مهمتر است به همراه‬ ‫دالیلی که انها بر شــمردم‪ ،‬بدون تردید یک دولت مستقل‬ ‫یا شبه مســتقل را ترجیح خواهند داد تا التیامی باشد بر ان‬ ‫زخم هایی که بر پیکره انها وارد شده است‪.‬‬ ‫به طورکلــی معتقــدم وضعیتــی کــه اتفــاق افتاده‪،‬‬ ‫اینده چشــم نوازی از عراق را به تصویر نمی کشد و شرایط‬ ‫پیچیده تر و ســخت تری متصور خواهد بــود‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫زمانی که عراق روی لبــه تجزیه حرکت کنــد‪ ،‬در ان طرف‬ ‫یعنی نقطه مقابل دولت ملی عراق‪ ،‬شاهد گروهکی هستیم‬ ‫که دارای «ویژگی های نسبتا منحصر به فرد» است‪ .‬یعنی‬ ‫با نگاهی به کم و کیف فعالیت های گروه های معارضی که‬ ‫در اقصی نقاط جهان شکل گرفته‪ ،‬می فهمیم که هیچ کدام‬ ‫از انها ویژگی های این گروه یعنی در قد و قواره داعش‪ ،‬هم‬ ‫به لحاظ دامنه عملکردی وهم به لحاظ شــدت و ماهیت را‬ ‫ندارند‪ .‬به تعبیر دیگر قوی ترین گــروه معارض در قرن ‪20‬‬ ‫و ‪ ،21‬که از «القاعده» هم قدرتر اســت‪ ،‬همین گروهک‬ ‫تروریستی داعش خواهد بود‪.‬‬ ‫به نظر شما ویژگی های انها بر چه پایه ای استوار‬ ‫است؟‬ ‫اول اینکه استراتژی و سیاست جنگی انها بر اساس‬ ‫«اســتراتژی جنگ نامتقــارن» پایه گذاری شــده و نوعی‬ ‫سیالیت در انها وجود دارد‪ .‬یعنی امروز منطقه ای که در ان‬ ‫عملیات کرده را از دســت می دهد و به نوعی عقب نشــینی‬ ‫می کنــد! و بالفاصله چنــد روز بعد‪ ،‬در منطقــه دیگری که‬ ‫حاال ممکن است در عراق باشد یا سوریه‪ ،‬پیشروی صورت‬ ‫می دهد و انجا را اشغال می کند‪.‬‬ ‫مبحــث دوم اینکه؛ در مجمــوع این گــروه به لحاظ‬ ‫تزریق مالــی و تســلیحاتی‪ ،‬کوچکترین مشــکلی در این‬ ‫خصوص ندارد‪.‬‬ ‫ســومین محــور از ویژگی های ان‪ ،‬این اســت که ما‬ ‫هرروزه شاهد کشته شدن تعداد زیادی از انها هستیم‪ ،‬ولی‬ ‫مجددا نفراتی به انها تزریق می شــود‪ .‬افــرادی که به این‬ ‫گروه ها وارد شــده اند‪ ،‬قطعا در بازه زمانــی در یکی دو دهه‬ ‫گذشته کارهای ذهنی و روانی زیادی روی انها خصوصا در‬ ‫«اروپا» انجام شده اســت‪ .‬بنابراین این افراد انگیزه هایی‬ ‫دارند که در همان زمان جنگ‪ ،‬رزمنده های ما داشــته اند‪.‬‬ ‫البته به هیچ وجه نمی خواهــم بگویم که خط و خطوط انها‬ ‫با رزمنده های ما یکی اســت‪ ،‬اما به نوعی درصدد هستند تا‬ ‫قرینه تفکرات ما را در قلمرو خــود پیاده کنند و این انگیزه با‬ ‫انگیزه های نیروی نظامی کالسیک خیلی متفاوت تر است‪.‬‬ ‫نکته چهارم اینکه ظرفیت «شــبکه های اجتماعی»‬ ‫باعث شده تا فرایند جذب و بهسازی نیروی انسانی انها‪ ،‬با‬ ‫سیر صعودی پیش برود‪ ،‬که این خود امکاناتی را برای انها‬ ‫به وجود اورده است‪.‬‬ ‫مبحث پنجم و اخرین محور را هم می توان در موضوع‬ ‫و مصادیــق تکریــت و الرمادی بررســی کرد‪ .‬بــه عبارتی‬ ‫متاسفانه نیروهای ارتش ملی عراق‪ ،‬توان و قابلیت حداقلی‬ ‫برای ایستادگی و مبارزه با تروریســت ها را ندارند‪ .‬بنابراین‬ ‫مجموع ایــن موضوعــات و عوامل‪ ،‬وضعیتــی را به وجود‬ ‫اورده که بنده که در تمامی ســمینارها‪ ،‬کتب و مقاالتی که‬ ‫در ‪ 20‬سال گذشته درباره عراق به رشته تحریر دراورده ام‪،‬‬ ‫هم اکنون باید بگویم؛ «تجزیه» عراق را به شــدت تهدید‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫و این موضــوع را بایــد جدی گرفــت و بــرای اثار و‬ ‫پیامدهای احتمالی ان فکر کرد‪ .‬در شرایط فعلی امریکا با‬ ‫عربستان یک اختالف محوری دارد و انهم فشاری است که‬ ‫امریکایی ها بر عرب ها در نشست «کمپ دیوید» وارد کردند‬ ‫که عمدتا در مورد مذاکرات با ایران بود و از سمتی دیگر هم‬ ‫غربی ها خواستار انجام اصالحات اجتماعی در کشورهای‬ ‫عرب نشین هستند و همچنین اصالح تفکرات افراطگرایانه‬ ‫را خواهان هســتند‪ .‬بنابرایــن؛ ضمن اینکــه غربی ها این‬ ‫خواسته ها را از سعودی ها داشــته اند‪ ،‬درخواست کرده اند‬ ‫تا در تقســیم بندی عراق نقشی زیر پوســتی داشته باشند و‬ ‫به نظر می رســد این توافقات به صورت «نانوشته» در این‬ ‫بین وجود دارد‪.‬‬ ‫‪63‬‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫پالمیرا سقوط کرد‬ ‫بین الملل‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫شهردو هزارسالهسوریه دراختیارداعشقرارگرفت‬ ‫با سقوط شهر باستانی «پالمیرا» کنترل ‪ ۵۰‬درصد خاک‬ ‫سوریه در اختیار گروه تروریستی داعش قرار گرفت‪ .‬خالفت‬ ‫خودخوانده اســامی با تصرف شــهر «پالمیرا» در سوریه در‬ ‫عمل بخش عمــده ای از خاک این کشــور را بــه کنترل خود‬ ‫دراوردهاست‪.‬پالمیراکهدرمرکزاستانحمصودرقلبسوریه‬ ‫واقع شده‪ ،‬در ‪ 210‬کیلومتری شمال شــرق دمشق قرار دارد‪.‬‬ ‫«دیده بان سوری حقوق بشر» که مقر ان در لندن قرار دارد‪ ،‬روز‬ ‫پنج شنبه ‪ 31‬اردیبهشت ماه اعالم کرد که داعش کنترل تقریبا‬ ‫‪ 95‬هزار کیلومتر از سوریه را در دســت دارد‪ .‬به تعبیر دیگر‪9 ،‬‬ ‫استان از‪ 14‬استان سوریه هم اکنون در اختیار داعش است‪ .‬به‬ ‫گزارش الجزیره‪ ،‬پیش تر شهر «بسرا» در استان «درعا» در ماه‬ ‫مارس به تصرف داعش درامده بود‪ .‬این شهر از سوی یونسکو‬ ‫به عنوان میراث جهانی نام برده شده بود‪ .‬در ماه اوریل‪ ،‬داعش‬ ‫موفقبهتسخیربخشاعظمیرموکشدکه‪ 8‬کیلومتربادمشق‬ ‫فاصلهدارد‪.‬یرموکعمدتااقامتگاهفلسطینی هابود‪.‬‬ ‫گزارش هــا حاکی اســت که این شــهر روز چهارشــنبه‬ ‫‪30‬اردیبهشــت ماه به طور کامل در اختیار داعش قرار گرفت‪.‬‬ ‫برخی فعاالن به شرط فاش نشدن نام شان به الجزیره گفتند که‬ ‫پالمیرا به طور کامل به دست خالفت خودخوانده افتاد و مردم‬ ‫در حال ترک شــهر هســتند‪ .‬یکی از همین فعاالن می گوید‪:‬‬ ‫«داعشبرشهرتسلطیافته‪.‬درشهرنهبرقوجودداردونهاب‪.‬‬ ‫ن ترس و وحشت حاکم است و ما نمی دانیم چه‬ ‫در میان ساکنا ‬ ‫چیزی در انتظار ماست‪ ».‬فرد دیگری که ا ز ترس داعش گریه‬ ‫امانش را بریده بود‪ ،‬می گوید‪« :‬نیروهای دولتی برخی اهداف‬ ‫داعشرابمبارانکردندامادراینمیانبرخیازغیرنظامیانهم‬ ‫کشته شدند‪ .‬مساجد عثمان بن عفان و االمام هم تخریب شد‪.‬‬ ‫بیمارستان ها یکی پس از دیگری از میان می رود‪ ،‬نه پزشکی‬ ‫هســت و نه دارویی‪ .‬مجروحان به دلیل فقدان دارو و پزشک‬ ‫جان خود را در بیمارستان ها از دست می دهند‪ .‬بیمارستان ها‬ ‫به کشتارگاه تبدیل شده اســت‪ ».‬ناصر‪ ،‬روزنامه نگاری که در‬ ‫پالمیراست‪ ،‬می گوید‪« :‬برخی ســاکنان شهر از ترس داعش‬ ‫نتوانســته اند این شــهر را تخلیه کنند‪ ».‬او می افزاید‪170« :‬‬ ‫هزار نفر هنوز در شهر هستند از جمله ‪ 50‬هزار اواره داخلی که‬ ‫از حمص و دیرالزور به این شهر پناه اورده بودند‪ ».‬او می گوید‪:‬‬ ‫«رفتار داعش با مردمان شــهر بهتر از جاهای دیگر نخواهد‬ ‫بود‪ .‬از انجا که مردم‪ ،‬داعش را تروریســت می نامند‪ ،‬احتمال‬ ‫می رود قتل انها از سوی این گروه بســیار رقت انگیزتر از سایر‬ ‫جاها باشد‪ ».‬دیده بان سوری حقوق بشر می گوید از ‪ 13‬ماه مه‬ ‫ (‪23‬اردیبهشت) یعنی زمانی که داعش حمالت خود به پالمیرا‬ ‫را شروع کرد‪ ،‬حدود‪ 462‬نفر کشته شده اند‪ .‬این گروه همچنین‬ ‫چهارشنبه به محض تسلط بر شهر‪ 17،‬نفر را از دم تیغ گذراند‪.‬‬ ‫اینگروهسوریدرادامهگزارشخودمی افزاید‪«:‬داعش‬ ‫هم اکنون کنترل بیشــتر میادین نفت و گاز سوریه را در اختیار‬ ‫دارد‪ .‬میدان نفتی رمیله که نیروهای کرد سوریه کنترل ان را در‬ ‫دستدارندومیداننفتیالشارکهدردستدولتسوریهاست‪،‬‬ ‫تنها میادین نفتی اند که در کنترل داعش نیســتند‪ .‬تلویزیون‬ ‫دولتی ســوریه هم اعالم کرد که «داعش با نیروهایی فراوان‬ ‫و به شکل خشــونت باری وارد شهر شد‪ ».‬مامون عبدالکریم‪،‬‬ ‫مدیرکل موزه ها و اثار باســتانی ســوریه‪ ،‬می گوید‪« :‬حمالت‬ ‫داعش به اثار باستانی ســوریه انتقامی است از جامعه و تمدن‬ ‫ســوریه‪ ».‬ایرنا بوکووا‪ ،‬مدیرکل ســازمان یونسکو پنج شنبه از‬ ‫جهانیان خواســت تا برای حفظ میراث تاریخی پالمیرا متحد‬ ‫شــوند‪ .‬او به خبرنگاران گفت‪« :‬هرگونــه تخریب در محوطه ‬ ‫باستانیپالمیرانه تنهامصداقجنایتجنگیاست‪،‬کهبهمنزله‬ ‫نابود شدن بخشی از هویت انسانی هم ه جهانیان است‪».‬‬ ‫به گزارش خبرگزاری المان با اینکه کنترل شهر تاریخی‬ ‫و اســتراتژیک پالمیرا به دســت داعش افتاده امــا این گروه‬ ‫تروریستی در برخی مناطق دیگر سوریه با تلفات روبه رو و ناچار‬ ‫به عقب نشینی شده اســت‪ .‬این خبرگزاری به نقل از دیده بان‬ ‫حقوق بشر سوریه گزارش داد که نیروهای کرد در مناطق غربی‬ ‫کشور توانستند کنترل چهار روســتا را از نیروهای داعش پس‬ ‫بگیرند‪ .‬این پیروزی نیروهای مسلح کرد در حالی به دست امد‬ ‫کهچهارشنبهنیزنیروهایکردتوانستندتکفیری هایداعشرا‬ ‫در مناطق کوهستانی جبل عبدالعزیز به عقب نشینی وا دارند‪.‬‬ ‫پالمیرا که به عنوان «ونیز ماسه ها» نیز شناخته می شود یکی‬ ‫از قدیمی ترین و زیباترین شــهرهای دنیاست‪ .‬این شهر یکی‬ ‫از مکان های میراث فرهنگی تحت حمایت یونسکو است که‬ ‫یکی از زیباترین و قدیمی ترین اثار باستانی را در خود جای داده‬ ‫است‪ .‬حضور نیروهای داعش در این منطقه‪ ،‬نگرانی تخریب‬ ‫این اثار باســتانی را به وجود اورده است‪ .‬پالمیرا حدود دو هزار‬ ‫سال قدمت دارد و مشابه هیچ یک از امپراتوری های رم نیست‪.‬‬ ‫به گفته باستان شناسان این منطقه ترکیبی از فرهنگ یونان‪،‬‬ ‫رم و پارس هاست که مجموعه ای از اثار باستانی یکتا را در خود‬ ‫جای داده است‪.‬‬ ‫پیشروی های داعش‬ ‫خالفت خودخوانده اسالمی دو هفته اخیر را در کارنامه‬ ‫خودثبتخواهدکرد‪.‬ازیکسوپیشروی هایاینگروهدرسوریه‬ ‫و تسخیر ‪ 50‬درصد از خاک این کشور و از سوی دیگر تسخیر‬ ‫الرمادیدرعراق‪.‬شایدرهبرانخالفتخودخواندههرگزتصور‬ ‫نمی کردند که روزی بخش هایی از دو کشور عراق و سوریه را به‬ ‫تسخیر خود دراورند‪ .‬اما چه شد که داعش به سرعت پیشروی‬ ‫کرد و بخش هایی از عراق و ســوریه را به تسخیر خود در اورد؟‬ ‫واکنشایاالت متحدهبهاینپیشروی هاچیست؟درمورددالیل‬ ‫«ظاهری»‪« ،‬سواتی شــارما» در واشنگتن پست می نویسد‪:‬‬ ‫سقوط الرمادی نه تنها شکســت بزرگ برای ارتش عراق بود؛‬ ‫بلکه شکست بزرگ برای استراتژی امریکا در مبارزه با داعش‬ ‫بود و ضربه ای هم بر اعتبار دولت عراق وارد کرد‪ .‬روبرت بائر در‬ ‫سی ان ان می نویسد انچه در ظاهر دیده می شود این است که‬ ‫«عراق رفته است» و باید این را پذیرفت‪ .‬او می نویسد‪« :‬بغداد‬ ‫می تواندالرمادیرابازپسگیردامابهچهقیمتی؟»اوبااشارهبه‬ ‫هزینه هایباالیازادسازیمی افزاید‪«:‬بمبارانهواییگسترده‬ ‫و نبرد خیابان به خیابان برای ازادســازی این شهر الزم است‪.‬‬ ‫البته باید دید در این میان سنی ها با دولت همراهی می کنند یا‬ ‫علیه دولت و در همراهی با داعش علم طغیان بر می افرازند‪».‬‬ ‫روبرتبائرمی گوید‪«:‬عراقوسوریهامروزکشورهاییمصنوعی‬ ‫هستند؛ مرزهایشان با بی دقتی ترسیم شد‪ .‬این مرزها ابتدا از‬ ‫سوی عثمانی و سپس قدرت های استعماری که فاقد درکی از‬ ‫ترکیب جمعیت شناسی این کشورها بودند از ن و ترسیم شد‪ ».‬او‬ ‫می گویدداعشباپیبردنبهاینواقعیتمدعیدر همشکستن‬ ‫این مرزها و ترسیم دولتی برامده از برداشت های مذهبی خود‬ ‫اســت‪ .‬نیویورک تایمز در گزارشی می نویسد‪ :‬پیش از تسخیر‬ ‫شهرهایپالمیرادرسوریهوالرمادیدرعراقبسیاریبراینباور‬ ‫بودند که «داعش رو به افول است‪ ».‬انها استدالل می کردند‬ ‫که از دست دادن کوبانی در سوریه و تکریت در عراق از سوی‬ ‫داعش نشــانی از این افول اســت‪« .‬تیم ارانگو» در گزارش‬ ‫خود می افزاید‪« :‬سقوط دو شهر در عراق و سوریه خطای این‬ ‫دیدگاه را اثبات کرد‪ ».‬او می نویسد؛ پیروزی های دو هفته اخیر‬ ‫داعش در عراق و سوریه مهر تاییدی بر فلسفه این گروه بود‪:‬‬ ‫اینکه در چند جبهه بجنگید‪ ،‬دســت به وحشت افرینی بزنید تا‬ ‫مقاومت را از میان ببرید و خالفت را در جایی پیاده کنید که مرز‬ ‫عراق و ســوریه را به هم می پیوندد‪« .‬ارانگو» تصریح می کند‬ ‫که «یک گام به پیش و دو گام به پس داعش در همین راستا‬ ‫قابل ارزیابی است‪ .‬داعش نه تنها از شکست ها جان به در برد‪،‬‬ ‫بلکه موفق به کســب پیروزی های جدید شده است‪ ».‬به نظر‬ ‫می رسد داعش سرزمین های هدف را با دقت انتخاب می کند‪.‬‬ ‫«ان بارنارد»‪ ،‬در گزارشــی دیگر در نیویورک تایمز‪ ،‬می نویسد‬ ‫داعش سرزمین های هدف را به دقت انتخاب می کند‪« :‬این‬ ‫سرزمین ها از یکســو دارای جمعیت اندک و البته وحشت زده‬ ‫هستند و از سوی دیگر دارای منابع زیرزمینی یا روزمینی است‪.‬‬ ‫او می افزاید‪« :‬این منابع یا نفت و گاز هستند یا اثار باستانی که‬ ‫با قاچاق انها به درامد دسترسی می یابند‪ ».‬این دیدگاه در میان‬ ‫برخی کارشناســان غربی وجود دارد که داعش «می ترســد از‬ ‫اینکه سرزمین هایش را از دست بدهد‪ ».‬این گروه پس از رقابت ‬ ‫با رقبایش توانست به وسعت ســرزمینی برسد‪ .‬اگرچه القاعده‬ ‫یک دهه پیش با حمالت امریکایی ها زیرزمینی شد و در عمل‬ ‫نفوذ خود را از دست داد اما «القاعده در عراق» یا همان داعش‬ ‫فعلیپسازگذرازکاتالیزوررقابت هایدرونیوبیرونیتوانست‬ ‫پیروز میدان رقابت شود‪ .‬اکنون این گروه می ترسد در صورتی‬ ‫که ســرزمین های خود را از دســت بدهد‪ ،‬به دست نیروهای‬ ‫رقیب «بلعیده» شــود‪ .‬اما چه دالیل پشت پرده ای وجود دارد‬ ‫که همچون خون تازه در کالبد داعش عمــل می کند؟ اولین‬ ‫دلیلی که «ان بارنارد» به ان اشاره می کند «از خودبیگانگی و‬ ‫سرخوردگینیروهایمحلیازرفتارهایحکومت»است‪.‬وقتی‬ ‫رفتارحکومتبابخشیازشهروندانشازریلتعادلخارجشود‪،‬‬ ‫پیامد ان ســرخوردگی و بی توجهی به دولت و فرش قرمز پهن‬ ‫کردندربرابرمهاجمخارجیاست‪«.‬برایافیشمان»‪،‬تحلیلگر‬ ‫ضد تروریسم در «بنیاد امریکای جدید» می گوید‪« :‬داعش در‬ ‫بخش هایی از حمص عقب نشســت چراکه باید با گروه های‬ ‫رقیبدستبهرقابتمی زد‪.‬داعشبرایحفظتوانخودمقابله‬ ‫با رقبا را به روزی دیگر وانهاد و تمرکز خود را به منطقه ای دیگر‬ ‫معطوف کرد‪ .‬اکنون این گروه به دلیل سرخوردگی اهل سنت‬ ‫در شهرهای فلوجه‪ ،‬الرمادی‪ ،‬انبار و موصل پایگاه دارد‪ ».‬او‬ ‫می گوید در واقع داعش توانست قلب اهل سنت در الرمادی و‬ ‫پالمیرا را بشکافد و در دل اهل سنت به پیش رود‪.‬‬ ‫ل بر سر‬ ‫جدا ‬ ‫کاخ سفید اردوغان‬ ‫پس از انکه رجب طیب اردوغان‪ ،‬رئیس جمهور ترکیه‪ ،‬در سال‬ ‫‪ 2014‬کاخ «اق سرای» را به عنوان محل اقامت جدید خود برگزید‪،‬‬ ‫روند انتقاد از او ســیری صعودی گرفت‪ .‬در فضای داخلی این کشور‬ ‫برخی ســاخت این کاخ را بی فایده و هدردادن ثروت ملی می دانند و‬ ‫عده دیگری هم ان را متناسب با شان و جایگاه رئیس جمهور ارزیابی‬ ‫می کنند‪ .‬کاخ اق ســرای (که به کاخ سفید هم معروف است) ‪۱۱۵۰‬‬ ‫اتاق دارد و ‪ ۴۰۰‬میلیون یورو هزینه ساخت ان شده است‪ .‬با این حال‪،‬‬ ‫اکنون پای قوه قضاییه ترکیه به کاخ سفید هم باز شده است‪ .‬انجمن‬ ‫معماران ترکیه اعالم کرد که این کاخ در منطقه حفاظت شده ساخته‬ ‫شــده و علیه ان به دادگاه اداری شــکایت کــرد‪ .‬دادگاه عالی اداری‬ ‫ترکیه رای داده که مقررات ویژه ای که ساخت این کاخ بر اساس انها‬ ‫به جریان افتاده غیرقانونی بود ه و لغو می شــوند‪ .‬برخی کارشناســان‬ ‫معتقدند که مبارزات انتخاباتی برای گزینش نمایندگان پارلمان ترکیه‬ ‫به مراحل اخر خود نزدیک می شود‪ .‬حزب عدالت و توسعه می کوشد‬ ‫در این انتخابات که روز ‪ ۷‬ژوئن برگزار می شود‪ ،‬به دوسوم کرسی های‬ ‫مجلس دست یابد تا با تغییر قانون اساســی نظام سیاسی ترکیه را به‬ ‫یک جمهوری ریاستی بدل کند‪ .‬در این نظام رئیس جمهور (اردوغان)‬ ‫دارای اختیاراتی وسیع خواهد بود و مجلس اختیارات کنونی خود را تا‬ ‫حدود زیادی از دست خواهد داد‪ .‬حزب عدالت و توسعه می کوشد در‬ ‫این انتخابات که روز هفت ژوئن برگزار می شود‪ ،‬به دوسوم کرسی های‬ ‫مجلس دست یابد تا با تغییر قانون اساسی نظام سیاسی ترکیه را به یک‬ ‫جمهوری ریاســتی بدل کند‪ .‬در این نظــام رئیس جمهور (اردوغان)‬ ‫دارای اختیاراتی وسیع خواهد بود و مجلس اختیارات کنونی خود را تا‬ ‫حدود زیادی از دست خواهد داد‪.‬‬ ‫سفرمبهم طیب اغا‬ ‫ایا هیات طالبان به تهران امده است؟‬ ‫پیرمحمد مالزهی‬ ‫کارشناس مسائل افغانستان‬ ‫عک‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫پترائوس بینجامد‪ .‬بر اســاس این طرح‪ ،‬طالبان افغانستان‬ ‫به بخشی از قدرت در کابل دســت می یابند و در یازده ایالت‬ ‫شرقی و جنوبی افغانســتان که مناطق پشتون نشین است‬ ‫قدرت خود را سازماندهی خواهند کرد‪ .‬این امر نیازمند تغییر‬ ‫قانون اساسی افغانستان از طریق تشکیل لویه جرگه خواهد‬ ‫بود که پیشنهاد دکتر عبدالله عبدالله‪ ،‬رئیس شورای اجرایی‬ ‫دولت وحدت ملی اســت‪ .‬طبق طرح دکتر عبدالله ساختار‬ ‫قدرت در افغانســتان از حالــت تمرکز کنونی که بر اســاس‬ ‫اجالس ُبن اول شــکل گرفــت تغییر خواهد کرد و کشــور‬ ‫به صورت فدرال درخواهد امد که در ان حداقل چهار قومیت‬ ‫اصلی یعنی پشــتون ها‪ ،‬تاجیک ها‪ ،‬تــرک تبارها و هزاره ها‬ ‫در مناطــق قومی خودشــان حکومت خودمختــار خواهند‬ ‫داشت و به نســبت وزن سیاســی و اجتماعی شان در قدرت‬ ‫مرکزی شریک خواهند شد‪ .‬همچنین پست نخست وزیری‬ ‫در افغانستان احیا خواهد شد و رئیس اجرایی کنونی که در‬ ‫قانون اساســی تعریفی برای ان وجود ندارد تبدیل به پست‬ ‫نخســت وزیری می شــود و بنابراین عبدالله نخســت وزیر‬ ‫افغانستان خواهد شد‪.‬‬ ‫در نتیجه انچه که اکنون در افغانستان اتفاق می افتد‬ ‫می تواند جهت گیری کلی افغانســتان را در نحــوه اداره در‬ ‫داخل کشور و سیاســت خارجی اش در ارتباط با کشورهای‬ ‫منطقه مانند ایران‪ ،‬پاکستان‪ ،‬هند‪ ،‬عربستان سعودی‪ ،‬قطر و‬ ‫ترکیه و همچنین در ارتباط با منابع جهانی قدرت مانند امریکا‪،‬‬ ‫اروپا‪ ،‬چین و روسیه را مشخص کند‪.‬‬ ‫در نهایت باید توجه داشت که در دولت حامد کرزای‪،‬‬ ‫نگاه سیاست خارجی در ارتباط با پاکستان نگاه تقابلی بود که‬ ‫البته ان سیاست پاســخ نداد و شکست خورد و بنابراین نگاه‬ ‫دولت اقای اشرف غنی به پاکســتان تعاملی است و انتظار‬ ‫دارد که این نگاه باعث شــود که پاکســتان‪ ،‬طالبان را پای‬ ‫میز مذاکره بکشاند و صلح و ثبات به افغانستان بازگردد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اخیرا اخباری مبنی بر حضور هیات سیاسی طالبان در‬ ‫ایران منتشر شد که البته این خبر رسما تایید نشد؛ ولی گفته‬ ‫می شود طیب اغا‪ ،‬مسئول دفتر سیاســی طالبان در قطر با‬ ‫هیاتی به ایران امد و مذاکراتی انجام داد‪ .‬یکی از محورهای‬ ‫این مذاکرات نیز بحث داعش و خطرات ان در منطقه بوده‬ ‫است به خصوص که اخیرا در منطقه هلمند درگیری نظامی‬ ‫میان طالبان و نیروهــای داعش صورت گرفته اســت‪ .‬در‬ ‫ایران این تصور وجود دارد که داعش از حمایت های پشت‬ ‫پرده کشورهای منطقه و نیز امریکا و رژیم اسرائیل برخوردار‬ ‫اســت و این احتمال وجود دارد که به طرف مرزهای شرقی‬ ‫ایران هدایت شود‪.‬‬ ‫اگر این برداشــت درســت باشــد در ان صورت ورود‬ ‫هیات طالبان به ایــران قابل توضیح می شــود؛ به این معنا‬ ‫که طالبــان فکر می کند کــه در اینده ممکن اســت داعش‬ ‫جایگزین طالبان در افغانستان شود و در اینجا خطر مشترکی‬ ‫برای ایران و طالبان تعریف می شود‪ .‬بر این اساس طبیعی‬ ‫خواهد بود که طالبان تالش کنند به ایران نزدیک شــوند و‬ ‫ایران هم مواضع متعادل تری را در ارتباط با طالبان در پیش‬ ‫بگیرد‪ .‬به خصوص که مذاکرات صلح میان طالبان و دولت‬ ‫وحدت ملی افغانستان در جریان است و طیب اغا بعد از سفر‬ ‫به ایران به پکن رفته و با تشــویق نواز شریف‪ ،‬نخست وزیر‬ ‫پاکســتان مذاکراتی را با مقامات چینی انجام داده اســت‪.‬‬ ‫در همین حال گفته می شــود که همزمان با حضور طالبان‬ ‫در پکن یک هیات افغانی هم وارد چین شــده و مذاکراتی‬ ‫بین طالبان و هیات صلح افغانســتان صورت گرفته است‪.‬‬ ‫اگر این اطالعات درست باشد به نظر می رسد که یک تغییر‬ ‫جهت کلی در جنوب اســیا قابل تصور باشد و انتظار از ورود‬ ‫طالبان به شکل جدی تر در روند صلح و مذاکره با دولت کابل‬ ‫در پیش خواهد بود‪ .‬این یک تغییر جهت مهمی اســت که‬ ‫طالبان از خود بروز خواهند داد‪ .‬در کنار این موضوع باید به‬ ‫هشداری که دولت و ارتش پاکستان به طالبان داد مبنی بر‬ ‫اینکه عملیات بهاره خود را متوقف کنند یا با عواقب ان روبه رو‬ ‫شوند توجه داشت‪ .‬این هشــدار نشان می دهد که سیاست‬ ‫پاکستان در قبال افغانســتان نیز در حال تغییر است؛ یعنی‬ ‫پاکســتان می خواهد به روند صلح کمک کند‪ .‬نشــانه های‬ ‫این تغییر را در ســفر نواز شــریف و ژنرال راحیل شــریف‪،‬‬ ‫فرمانده ارتش و رئیس ای اس ای به کابل می توان دید که به‬ ‫امضای یک تفاهم نامه بین ای اس ای پاکستان و شورای‬ ‫امنیت ملی افغانستان انجامید‪ .‬هرچند که این تفاهمنامه در‬ ‫داخل افغانستان با انتقادهای شدیدی روبه رو شد ولی نوعی‬ ‫همکاری علیه جریانات افراطی در امتداد مرزهای مشترک‬ ‫دو کشور مورد تایید قرار گرفته است‪ .‬هشدار ارتش پاکستان‬ ‫به طالبان در واقع به معنای عملیاتی کــردن این توافق در‬ ‫صورت عدم توجه طالبان به هشدار پاکستان است‪ .‬بنابراین‬ ‫می توان تصور کرد که مذاکرات صلح در افغانستان با حمایت‬ ‫چین و پاکستان در نهایت به عملیاتی شدن طرح قبلی ژنرال‬ ‫س هفته‬ ‫‪65‬‬ ‫شوک بنزینی‬ ‫مردم باورشان نمی شــد که یکی از همین ماه ها کارت های سوختشان‬ ‫نه تنها شارژ نشود ‪ ،‬بلکه به انان اعالم شود از این پس باید با بنزین هزارتومانی‬ ‫سرکنند‪ .‬از ان غیرقابل باورتر سهمیه خودروهای عمومی بود که چند روز پس‬ ‫از شارژ شدن ‪ ،‬سوخت‪ .‬اما کارشناســان معتقدند وضعیت کسری بودجه در‬ ‫پرداخت یارانه نقدی طوری بوده که انتظار افزایش بیشتری داشتند‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫اول‬ ‫شوک‪1000‬تومانی‬ ‫چرادولتسهمیهسوختراناگهانیقطعکرد؟‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫خبرنگار‬ ‫خبــر‪ ،‬خیلــی صریــح و ســاده اعــام شــد‪ ،‬بنزین‬ ‫ســهمیه بندی دیگر تو زیع نخواهد شــد‪ .‬دولــت خودش را‬ ‫در گیر حاشیه های اعالم پیش از اجرای تصمیم های گرفته‬ ‫شده نکرده است و یک روز که مردم از خواب بیدار شده اند‬ ‫تیتر اول روزنامه ها این بود « بنزین ‪ 1000‬تومان»‪.‬‬ ‫مســاله افزایش قیمت بنزین به ‪ 1000‬تومان‪ ،‬مساله‬ ‫امروز و دیروز نیست ‪ ،‬اردیبهشــت ماه سال ‪ ،92‬کارشناسان‬ ‫اقتصادی در یــک بحث جــدی در مورد قیمت ســوخت و‬ ‫تناســب ان با هزینه هــا و در امد های دولت بــه این نتیجه‬ ‫رسیده بودند که قیمت سوخت باید افزایش پیدا کند و احمد‬ ‫توکلــی‪ ،‬رئیس وقت مرکــز پژوهش های مجلــس صراحتا‬ ‫اعالم کرده بود که دولت برای تامین هزینه های ناشــی از‬ ‫محل هدفمندی یارانه ها چــاره ای غیــر از افزایش قیمت‬ ‫سوخت و حامل های انرژی ندارد‪ .‬اما این تصمیم از کجا اب‬ ‫می خورد؟ ان طور که وزارت نفت و شرکت تابعه اش ‪ ،‬پاالیش‬ ‫و پخش فر اورده های نفتی اعالم کرده اند‪ ،‬طی حد اقل یک‬ ‫سال گذشته‪ ،‬چهار پنجم کل مصرف بنزین در کشور به نرخ‬ ‫ازاد بوده اســت‪ .‬یعنی در حالی که دولت ماهانه کارت های‬ ‫سوخت را شارژ می کرد که مردم ‪ 60‬لیتر بنزین ‪ 700‬تومانی‬ ‫داشته باشند‪ ،‬عمال این میزان بنزین تنها شش روز از مصرف‬ ‫بنزین مردم را پوشش می داد و در باقی ماه‪ ،‬مردم بنزین را با‬ ‫نرخ ازاد می سوزاندند‪.‬‬ ‫بــرای همین در یک جلســه هیات دولت با پیشــنهاد‬ ‫وزارت نفت‪ ،‬دولت مصوب کرد که بنزین تک نرخی شــود‪.‬‬ ‫یعنی شارژ کارت های ســوخت متوقف شود و همه مصرف‬ ‫به قیمت ‪ 1000‬تومان باشد‪ .‬تصمیمی که در واقع در ادامه‬ ‫اجرای قانون برنامه پنجم توسعه گرفته شده است که دولت‬ ‫را موظف می کند هر ساله بیست درصد به قیمت فراورده های‬ ‫سوختی اضافه کند‪ .‬البته این بند از قانون برنامه پنجم توسعه‬ ‫هم مانند بســیاری بند های دیگر تحت تاثیر تصمیم دولت‬ ‫احمدی نژاد برای اجرای طرح هدفمندی یارانه ها ســال ها‬ ‫مورد بی توجهی قرار گرفته بود‪.‬‬ ‫با این حــال بعد از اینکه شــب اول خرداد تمام شــد و‬ ‫کارت های سوخت خودرو های شخصی و موتور سیکلت ها‬ ‫شارژ نشد‪ ،‬در حالی که تقریبا روشن شده بود که دولت قصد‬ ‫دارد بنزین سهمیه بندی شــده را حذف کند‪ ،‬انتقاد ها از این‬ ‫جنبه باال گرفت که ایــا دولت با ان پشــتوانه مردمی که به‬ ‫ان افتخار می کنــد‪ ،‬نگرانی خاصی در مــورد اعالم صریح‬ ‫تصمیم هایش به مردم دارد یا صرفا فراموش کرده است که‬ ‫مصوبه اخیر خودش را به اطالع عمومی برساند‪.‬‬ ‫لغو سهمیه بندی و سرنوشت کارت های سوخت‬ ‫همزمان با اعــام خبر حذف ســهمیه بنزین‪ ،‬بعضی‬ ‫ناظران این سوال را مطرح کردند که پس تکلیف این همه‬ ‫ســامانه کارتخوان و کارت های حافظه داری که در دســت‬ ‫مردم است و تا همین چهارم خرداد ماه ‪ ،‬میزان مصرف بنزین‬ ‫را ثبت می کرد چه می شــود ؟بعضی ها هم زبان به انتقاد باز‬ ‫کردند که اقدام دولــت در حذف ســهمیه ها نا دیده گرفتن‬ ‫سرمایه گذاری های صورت گرفته برای سهمیه بندی است‪.‬‬ ‫هم زمــان این احتمال هم مطرح شــد که دولــت عالوه بر‬ ‫تک نرخی کردن قیمت سوخت ‪ ،‬سهمیه بندی ان را هم ادامه‬ ‫خواهد داد و صحبت از این به میان امد که هر شهروند در ماه‬ ‫تنها می تواند بین ‪ 500‬تا ‪ 600‬لیتر سوخت خریداری کند‪.‬‬ ‫البته همــه این احتمال ها به ســرعت رد شــد‪ .‬داوود‬ ‫عرب علــی‪ ،‬رئیــس روابــط عمومی شــرکت ملــی پخش‬ ‫فر اورده هــای نفتی یک روز بعــد از اعالم خبــر تک نرخی‬ ‫شدن ســوخت گفت که بنزین ‪ 1000‬تومانی سهمیه بندی‬ ‫نخواهد بــود و توضیح داد کــه کارت های ســوختی که در‬ ‫دست مردم است هم به فراموشی ســپرده نمی شود ‪ .‬طبق‬ ‫اعالم مدیرعامل شــرکت ملــی پخــش فراورده های نفتی‬ ‫ایران هیچ گونــه محدودیتی در عرضه بنزیــن وجود ندارد‪.‬‬ ‫به خودروداران توصیه می شــود که هنگام ســوختگیری از‬ ‫کارت سوخت خود استفاده کنند؛ این امر مزیت هایی دارد؛‬ ‫در واقع افراد می توانند برای ســوختگیری از کارت سوخت‬ ‫جایگاه داران اســتفاده کنند اما باتوجه به اینکه هر جایگاه‬ ‫یک یا دو عدد کارت در اختیار دارد ممکن است سوختگیری‬ ‫با زمان باال انجام شــود‪ .‬همچنین یکی دیگر از مزیت های‬ ‫استفاده از کارت سوخت شــخصی این است که در صورتی‬ ‫که فرد به حجــم بنزین دریافتی از جایگاه اعتراض داشــته‬ ‫کارشناسان منتظر افزایش بیشتر‬ ‫قیمت بنزین بودند‬ ‫گفت وگوی مثلث با عضو کمیسیون‬ ‫برنامه و بودجه‬ ‫باشد می توان از طریق کارت سوخت مورد نظر این موضوع‬ ‫را بررسی کرد‪ ».‬اقای عرب علی همچنین توضیح داد که با‬ ‫وجود توقف سهمیه بندی بنزین ‪ ،‬شرکت پخش فر اوده های‬ ‫ســوختی به پایش مصرف ســوخت مــردم از طریق کنترل‬ ‫کارت های ســوخت که اطالعــات ســوخت گیری را ثبت‬ ‫می کنند ادامه خواهد داد‪ ،‬تا در صورتی که کســی بخواهد‬ ‫برداشــت غیر معقول از پمپ بنزین ها داشته باشد موضوع‬ ‫قابل بررسی و پیگیری باشد‪.‬‬ ‫اختیار قیمت سوخت به قانون ربطی ندارد‬ ‫بالفاصله بعد از اعالم خبر حذف بنزین ‪ 700‬تومانی از‬ ‫پمپ بنزین ها منتقدان دولت را به تخلف از وعده هایش متهم‬ ‫کردند ‪ .‬بسیاری از مردم عادی هم در اعتراض به این تصمیم‬ ‫به اظهارات رئیس جمهور استناد می کردند که در اغاز سال‬ ‫اعالم کرده بود تالش می کند تا قیمت همه کاال ها تا جای‬ ‫ممکن کنترل شود و از افزایش قیمت ها که نتیجه ان فشار‬ ‫بیشــتر به طبقه متوسط است‪ ،‬جلوگیری شــود‪ .‬با این حال‬ ‫نگرانی در مورد اینکه حــذف بنزین های ‪ 700‬تومانی باعث‬ ‫افزایش عمومی قیمت ها شود‪ ،‬منجر به متهم شدن دولت به‬ ‫ بی قانونی و رفتار خالف تعهد هایش شد تا ابوترابی فرد نایب‬ ‫رئیس مجلس شورای اسالمی در یک اظهارنظر رسمی به‬ ‫دفاع از دولت بپردازد ‪:‬‬ ‫«ما در مجلس در مورد تعیین قیمت بنزین برای دولت‬ ‫تکلیفی را تعیین نکرده ایم چرا کــه معتقدیم اگر بخواهیم‬ ‫وارد جزئیات شویم قطعا برای دستگاه اجرایی مشکل ایجاد‬ ‫می شود‪ .‬دستگاه اجرایی از ما خواسته اجازه دهیم تا سطح‬ ‫درامدها را از محل هدفمندســازی یارانه هــا افزایش دهد‪،‬‬ ‫ما هم در بودجه ســاالنه این اجازه را به دولت دادیم اما این‬ ‫اختیار که چگونه این افزایش رخ دهد مربوط به دولت است‪.‬‬ ‫شــاید مردم خیلی اثر کاهش تورم را حس نکرده باشند ولی‬ ‫واقعیت این اســت که امروز نرخ تورم به حــدود ‪ 15‬درصد‬ ‫کاهش یافته است‪».‬‬ ‫یکی از جدی ترین احتمال های مطرح در مورد علت‬ ‫افزایش قیمت سوخت در خرداد ماه مساله کسری بودجه و‬ ‫تامین هزینه های هدفمندی یارانه ها است‪.‬‬ ‫خودرو های عمومی در مرحله دوم ازاد سازی‬ ‫بیست وپنج درصدی ان در اغاز سال جاری صحبت نکرده اند‪.‬‬ ‫کارشناســان می گویند کل سهم قیمت ســوخت در فرایند‬ ‫حمل و نقل در کشور هفت درصد اســت‪ ،‬بنا بر این احتمال‬ ‫اینکه حذف ســهمیه بندی تاثیر چشــمگیری روی افزایش‬ ‫میزان کرایه حمل و نقل عمومی و برون شهری داشته باشد‪،‬‬ ‫بسیار کم اســت‪ ،‬هر چند که تعاونی ها و اصنافی که در این‬ ‫حوزه فعالیــت می کنند همــواره از هر نــوع افزایش قیمت‬ ‫استقبال می کنند با این حال ‪ ،‬افرادی مانند احمد رضا عامری‪،‬‬ ‫رئیس اتحادیه تعاونی های حمل ونقل برون شهری کشور‬ ‫هم تصریح کرد ه که موضوع احتمال تاثیر ازادسازی مصرف‬ ‫بنزین بر کرایه ها در شــبکه حمل ونقل نیاز به بررســی های‬ ‫کارشناسی دارد و هنوز برای ا ظهار نظر در این مورد زود است‪.‬‬ ‫در کنار این اظهارنظر‪ ،‬عباس اخوندی وزیر راه هم در‬ ‫واکنش به نگرانی ها در مورد احتمــال افزایش هزینه های‬ ‫حمــل و نقــل در اینــده نزدیــک تصریــح کرد کــه حذف‬ ‫سهمیه های ســوخت تاثیری بر افزایش هزینه های ناوگان‬ ‫حمل و نقل عمومی در کشور نخواهد داشت‪.‬‬ ‫ایا این ازاد سازی است؟‬ ‫حذف سهمیه بندی سوخت چقدر مهم است؟‬ ‫وقتی مسئوالن توزیع سوخت در کشور می گویند تنها‬ ‫یک پنجم از مصرف سوخت کشور توسط بنزین سهمیه بندی‬ ‫هنوز هم با کشور های منطقه تناسبی ندارد‬ ‫در بســیاری از کشــور ها مصرف کننــدگان بنزیــن و‬ ‫سوخت های فســیلی موظف هســتند که به دولت مالیات‬ ‫بپردازند و این مالیات را بر حســب میزان مصرف ســوخت ‬ ‫هنگام پر کردن باک خودرو هایشان می پردازند‪ ،‬این موضوع‬ ‫تنها شامل کشورهای توســعه یافته و مرفه نیست ‪ ،‬در ترکیه‬ ‫همســایه شــمال غربی ایران‪ ،‬قیمت هر لیتر بنزین تقریبا‬ ‫روی رقمی معادل شش هزار تومان در نوسان است‪ ،‬چیزی‬ ‫بیش از دو برابر قیمت بنزین به نرخ فوب خلیج فارس‪ ،‬مازاد‬ ‫ان مالیات بر مصرفی است که به دولت پرداخته می شود تا‬ ‫هزینه عوارض استفاده از خودرو ها را بپردازند‪ ،‬الودگی های‬ ‫زیســت محیطی را مدیریت کنند و تحقیقات برای توســعه‬ ‫صنایع دوستدار محیط زیست را پیش ببرند ‪ ،‬با وجود اینکه در‬ ‫تهران و بیشتر شهر های بزرگ ایران‪ ،‬مساله محیط زیست و‬ ‫هوای سالم به مرحله بغرنج رسید ه اما از انجا که هنوز بسیاری‬ ‫تصور می کنند مساله قیمت سوخت موضوع امنیت ملی است‬ ‫و بسیاری دیگر تصو ر می کنن د کشور به دلیل دارا بودن منابع‬ ‫نفت و گاز باید این محصوالت را بــا کم ترین قیمت ممکن‬ ‫در اختیار مردم بگــذارد نه تنها قیمت واقعی ســوخت هنوز‬ ‫قابل مطالبه نیســت ‪ ،‬در مورد مالیات بر مصرف سوخت هم‬ ‫هیچ وقت حرفی زده نشده است‪ .‬برخی کارشناسان نزدیک‬ ‫به دولت می گویند در حال حاضر هزینه تمام شده عرضه هر‬ ‫لیتر بنزین در کشور حدود ‪ 2500‬تومان است‪.‬‬ ‫با یک محاسبه سر انگشتی می توان فهمید که حذف‬ ‫بنزین ‪ 700‬تومانی تنها حدود ‪ 17‬هزار تومان به هزینه های‬ ‫ماهانه خانوار ها اضافه می کند که در مقایســه با هزینه ای‬ ‫که دولــت برای تامین ســوخت ‪ ،‬مبارزه با قاچاق ســوخت‪،‬‬ ‫تحقیقات برای تولید ســوخت بهتر‪ ،‬تــاش برای کاهش‬ ‫الودگــی محیط و در نهایــت هزینه های تحمیلی ناشــی از‬ ‫این الودگی های زیســت محیطی پرداخت می کند‪ ،‬بسیار‬ ‫ناچیز است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫مطبوعات به ســرعت برای توصیف تک نرخی شدن‬ ‫قیمت بنزین بعد از چندین سال ســهمیه بندی ســوخت در‬ ‫کشور از عنوان ازادسازی قیمت ها صحبت کرده اند‪ ،‬اما ایا‬ ‫واقعا می توان گفت که تک نرخی شدن قیمت سوخت همان‬ ‫ازاد سازی ان است؟‬ ‫طبق قانون هدفمندی یارانه ها دولت مجاز است قیمت‬ ‫سوخت در کشور را به ‪ 90‬درصد قیمت فروش ان در نرخ فوب‬ ‫خلیج فارس ‪ ،‬قیمت معامله بنزین روی اب های خلیج فارس‪،‬‬ ‫ برساند‪ .‬همین موضوع بود که به دولت اجازه داد تا در صورت‬ ‫موفقیت برای حذف یارانه های سوخت و حامل های انرژی‬ ‫پرداخت نقدی ماهانه به مردم را در دستورکار قرار دهد ‪ ،‬منتها‬ ‫شرایط اقتصادی این امکان را فراهم نکرد که قیمت بنزین به‬ ‫قیمت فوب خلیج فارس نزدیک شود‪ .‬در ابتدای هدفمندی‬ ‫قیمت بنزین بر اساس فوب خلیج فارس ‪ 587‬تومان بود که‬ ‫دولت بر اساس قیمت بنزین‪ 400‬تومانی‪ 187‬تومان به مردم‬ ‫یارانه پرداخت می کرد اما با افزایش قیمت دالر‪ ،‬قیمت بنزین‬ ‫بر اساس فوب خلیج فارس به سه هزار تومان رسید و باز هم‬ ‫افزایش پیدا کرد در نتیجه میزان یارانــه ای که دولت روی‬ ‫سوخت پرداخت می کرد باز هم بیشتر شد‪.‬‬ ‫در حال حاضر بعد از اعمال قیمت هزارتومان برای هر‬ ‫لیتر بنزین و ‪ 300‬تومان برای هر لیتر گازوئیل باز هم قیمت‬ ‫این محصوالت بســیار کم تر از قیمت انها در کشــور های‬ ‫همســایه و کشــور های دیگر اســت ؛ هر لیتر بنزین عادی‬ ‫‪ 30‬سنت‪ ،‬هر لیتر بنزین سوپر ‪ 36‬ســنت و هر لیتر گازوئیل‬ ‫تنها ‪ 9‬سنت‪.‬‬ ‫دولت هنــوز هم به نســبت قیمت هــای جهانی روی‬ ‫مصرف سوخت داخلی به مردم یارانه پرداخت می کند‪ ،‬همین‬ ‫موضوع یکی از دالیل رونق ادامه دار قاچاق سوخت از ایران‬ ‫به کشور های همسایه است‪ ،‬چرا که با و جود تمام تالش های‬ ‫انجام شده هنوز قیمت سوخت در ایران به نسبت کشور های‬ ‫همسایه کم تر است و در نتیجه انگیزه اقتصادی برای قاچاق‬ ‫سوخت وجود دارد‪.‬‬ ‫پوشش داده می شد‪ ،‬علی القاعده حذف بنزین سهمیه بندی‬ ‫شده نباید ان قدر ها موجب نگرانی باشد ‪ ،‬کارشناسان مالی و‬ ‫اقتصادی هم تا حدودی همین نظر را دارند‪.‬‬ ‫محمد خوش چهره ‪ ،‬نماینده سابق مجلس و کارشناس‬ ‫اقتصادی در این مــورد می گوید‪« :‬اگــر بخواهیم در مورد‬ ‫تک نرخی شــدن قیمت بنزین به صــورت انتزاعی و مجرد‬ ‫صحبت کنیم‪ ،‬این تصمیم یک اقدام مالی ســاده از سوی‬ ‫دولت بود‪ .‬در حقیقت معتقدم افزایش قیمت بنزین رخ نداده‬ ‫و در این مقطع تنها تغییر قیمت از سهمیه بندی به ازاد است‪.‬‬ ‫حدودا از ‪ 70‬میلیون لیتر مصرف روزانه بنزین در کشور بیش‬ ‫از چهار پنجم به صورت ازاد مصرف می شد‪ ،‬از این رو برداشته‬ ‫شدن سهمیه بنزین نمی تواند مشکالتی را ایجاد کند و حتی‬ ‫می توان گفت اتفاق جدیدی رخ نداده است‪».‬‬ ‫با این حال این کارشــناس اقتصادی معتقد است که‬ ‫الزم اســت دولت اعالم کن د با در امد هــای حاصل از محل‬ ‫حذف عرضه ســهمیه بندی بنزین‪ ،‬می خواهد چه اقدامی‬ ‫ انجام دهــد‪« .‬اگر دولت درامد حاصل از تک نرخی شــدن‬ ‫بنزین را برای تا مین کسری یارانه برنامه ریزی کند می تواند‬ ‫به موفقیت هایی برســد‪ .‬دولت باید این درامد را در پرداخت‬ ‫یارانه به دهک های کم درامد اصلــی و ایجاد فرصت های‬ ‫شــغلی برای این افراد هزینه کند‪ .‬قطعا در چنین شــرایطی‬ ‫قطع ســهمیه بنزین برای خودروهای شخصی قابل توجیه‬ ‫و دفاع است‪».‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫وقتی وزارت نفت در اغاز اعالم کرد که ســهمیه بندی‬ ‫سوخت معلق خواهد شد‪ ،‬اســمی از خودرو های عمومی به‬ ‫میان نیامده بود‪ .‬در حالی که سهمیه سوخت این خودرو ها‬ ‫اول خرداد ماه به کارت ها واریز شــده بود‪ ،‬این سوال پیش‬ ‫امد که با اجرای لغو سهمیه بندی و ازاد شدن قیمت سوخت‬ ‫از ششم خردادماه‪ ،‬سوخت این ماه خودرو های عمومی چه‬ ‫خواهد شد ؟‬ ‫وزارت نفت در اطالعیه ای برای تکمیل اطالعیه اول‬ ‫در مورد تک نرخی شدن قیمت ســوخت بود اعالم کرد که‬ ‫سوخت واریز شده به کارت های خودرو های عمومی هم صفر‬ ‫خواهد شد ‪ ،‬منتها نه قبل از پایان روز پنجم خرداد‪.‬‬ ‫در نتیجه نگرانی در مورد افزایش مجدد قیمت کرایه‬ ‫حمل ونقل شهری و بین شــهری به وجود امد‪ .‬کلیشه تاثیر‬ ‫مستقیم قیمت سوخت بر تمام کاالهای مصرفی در حالی از‬ ‫طرف برخی رسانه های منتقد دولت تبلیغ می شود که هنوز‬ ‫نهاد های سیاســت گذار از جمله شــورا های شهر و مدیران‬ ‫سازمان های حمل ونقل عمومی به صورت رسمی از احتمال‬ ‫افزایش قیمت حمل ونقل عمومی بعد از افزایش بیســت تا‬ ‫بین بد و بدتر!‬ ‫توضیحات نوبخت در توجیه یک‬ ‫تصمیم‬ ‫ضرورت سیاست های محرک‬ ‫اقتصادی‬ ‫راهکارهای قطع وابستگی اقتصاد‬ ‫کشور به نفت چیست؟‬ ‫‪67‬‬ ‫ورزش‬ ‫اقتصاد‬ ‫کارشناسانمنتظرافزایش‬ ‫بیشتر قیمت بنزین بودند‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫گفت وگویمثلث باعضوکمیسیونبرنامهوبودجه‬ ‫ اقــدام اخیــر دولت بــرای تغییــر قیمــت بنزین‬ ‫واکنش های زیادی به دنبال داشته است شما در‬ ‫مورد تصمیمی که اول خرداد ماه اعالم شد و منجر‬ ‫به حذف سهمیه های سوخت ‪ 700‬تومانی شد چه‬ ‫نظری دارید؟‬ ‫اول باید این موضــوع را اصالح کنم و تصریح کنم‬ ‫که دولت قیمت ســوخت را تغییر نداده اســت‪ ،‬اتفاقی که‬ ‫افتاده تنها نوعی مدیریت پخش سوخت در کشور است‪.‬‬ ‫دولت تصمیم گرفته اســت که بنزیــن به قیمت‬ ‫‪ 700‬تومان دیگــر در جایگاه ها توزیع نشــود و به‬ ‫جای ان همه مــردم تمام مصرف خودشــان را به‬ ‫قیمت ‪ 1000‬تومان تهیه کنند‪ ،‬این تصمیم از کجا‬ ‫بر خاسته است؟‬ ‫مساله بسیار ساده اســت‪ ،‬طبق قانون هدفمندی‬ ‫یارانه ها که چند سال پیش تصویب شد دولت موظف است‬ ‫که در ســال ‪ 94‬قیمت پخش بنزین در سر تا سر کشور را به‬ ‫قیمت ‪ 90‬درصد فوب خلیج فارس برســاند‪ ،‬در حال حاضر‬ ‫قیمت فوب خلیج فارس‪ 1500 ،‬تومان برای هر لیتر است‪.‬‬ ‫یعنی علی القاعده دولت باید قیمت بنزین را به حدود ‪1300‬‬ ‫تومان می رساند‪ .‬اما تصمیم دولت این بود که حداقل تنش‬ ‫را وارد کند و بنا بر این تنها کاری که کــرد حذف بنزین ‪700‬‬ ‫تومانی بود‪ .‬هر چند ما انتظار داشــتیم کــه دولت قیمت را‬ ‫بنزین را افزایش بدهد اما صالح را این طور دیده اند که فعال‬ ‫فشار بیشتری به علت تغییر قیمت بنزین نباشد‪.‬‬ ‫بنا بر ایــن هنوز هــم قیمــت بنزینی کــه در ایران‬ ‫توزیع می شــود غیر واقعی اســت و با قانون هم‬ ‫مغایرت دارد‪.‬‬ ‫بله ‪ ،‬قیمت بنزین در ایران غیر واقعی است و همین‬ ‫موضوع باعث می شود که کل مجموعه کشور متحمل ضرر و‬ ‫زیان بشود‪ .‬تا زمانی که در کشور قیمت سوخت واقعی نباشد‬ ‫ما با پدیده قاچاق سوخت رو به رو خواهیم بود‪ .‬از طرف دیگر‬ ‫مساله اقتصاد کوپنی و سهمیه بندی این است که هر کسی‬ ‫می تواند ســهم خود را در بازار ازاد بفروشــد‪ .‬یعنی یک بازار‬ ‫جانبی برای کاالیی که با کوپن یا سهمیه قابل دسترسی است‬ ‫‪2‬‬ ‫هادی قوامــی‪ ،‬عضو کمیســیون برنامه و بودجه‬ ‫مجلس مانند بیشــتر نماینده های مجلس که پیشینه‬ ‫اقتصادی دارنــد‪ ،‬از حذف بنزین ســهمیه بندی دفاع‬ ‫می کند‪ .‬او با تاکیــد بر اینکه اقدام دولــت در افزایش‬ ‫قیمت بنزین قانونی اســت و انتظار می رفت که دولت‬ ‫قیمت ها را بیشتر از این هم افزایش بدهد ‪ ،‬یک بار دیگر‬ ‫تصریح می کند که دولت با مشــکل کسر بودجه مواجه‬ ‫است و بیش از این نمی توان بر صرف هزینه های دولت‬ ‫از محل ردیف های سرمایه گذاری اکتفا کرد‪.‬‬ ‫ایجاد می شود که شما مصداق ان را می توانید به راحتی در‬ ‫پمپ بنزین ها ببینید که مردم بنزیــن در کارت خود را معامله‬ ‫می کنند‪ .‬همه این نشــانه ها به ما می گوید که قیمت بنزین‬ ‫باید تغییر کند‪.‬‬ ‫البته افزایشــی که دولت اعمال کرده اصال ان قدر ها‬ ‫زیاد و چشــمگیر نیســت و همان طور که گفتم بســیاری از‬ ‫کارشناس ها پیش بینی کرده بودند که این میزان بیشتر باشد‪.‬‬ ‫یکــی از انتقاد هایــی کــه بــه دولت می شــود در‬ ‫مورد نحــوه اطالع رســانی در مورد حــذف بنزین‬ ‫ســهمیه بندی شــده اســت‪ ،‬منتقدان می گویند‬ ‫دولت یا برنامه ای نداشــته یا به ســرعت تصمیم‬ ‫گرفته یا اینکــه ترجیح می دهد مــردم را کمتر در‬ ‫سیاست گذاری ها دخیل کند‪.‬‬ ‫این طور نیست‪ ،‬من به شــخصه اشکالی در نحوه‬ ‫اطالع رســانی در مورد ایــن موضوع نمی بینــم‪ .‬اگر دولت‬ ‫می خواســت موضوع را زود تر اعــام کند هــم انتقاد ها به‬ ‫شکل دیگری انجام می شــد‪ .‬بنزین کاالیی است که روی‬ ‫تورم انتظاری تاثیر گذار اســت و دولت نمی توانست از یک‬ ‫ماه جلو تر خبر بدهد که می خواهد چنیــن تغییر کوچکی را‬ ‫اعمال کند‪.‬‬ ‫با وجود تمام تالش هایی کــه برای کاهش قاچاق‬ ‫سوخت شده اما همین حاال هم با وجود سهمیه و‬ ‫کارت و کنترل برداشت و افزایش قیمت ها مساله‬ ‫قاچاق سوخت وجود دارد‪.‬‬ ‫درمــان مشــکل قاچــاق ســوخت مــا گرفتــن و‬ ‫جریمه کردن و سهمیه بندی نیست‪ ،‬این کار تنها و تنها یک‬ ‫راه دارد و ان هم واقعی کردن قیمت هاست‪.‬‬ ‫دولت می گوید این افزایش قیمت اخیر که اعمال‬ ‫شده تنها سه هزار میلیارد تومان از کسر درامد های‬ ‫هدفمنــدی یارانه ها را جبران می کنــد در صورتی‬ ‫که‪...‬‬ ‫ اجــازه بدهید من ایــن موضوع را صریح و روشــن‬ ‫بگویم‪ ،‬این چیزی نیســت که ما در مورد ان تعارف داشــته‬ ‫باشــیم‪ ،‬دولت دچار مشــکل کسری بودجه اســت‪ .‬وقتی‬ ‫کسری بودجه وجود داشــته باشد دولت ناچار است از محل‬ ‫بودجه شرکت های سرمایه گذاری پول بردارد و در هزینه های‬ ‫جاری خرج کند‪ .‬اتفاقی که در طــول دولت های قبل بار ها‬ ‫رخ داده است‪ .‬نتیجه این برداشــت ها چه بود؟ از هر بشکه‬ ‫نفتی که فروخته می شــود ‪ 14.5‬درصــد درامد ها متعلق به‬ ‫وزارت نفت اســت تا با پول ان در عمران و ســرمایه گذاری‬ ‫برای توســعه میادین و تحقیقات خرج کند‪ .‬زمانی که نفت‬ ‫ی حدود ‪ 15‬دالر به‬ ‫بشکه ای ‪ 108‬دالر بود از هر بشــکه رقم ‬ ‫اقتصاد‬ ‫وزارت نفت می رسد‪ ،‬االن نفت شده اســت حدود ‪ 50‬دالر ‪،‬‬ ‫از هر بشــکه فروش نفت تقریبا بین هفت تا هشــت دالر به‬ ‫وزارت نفت می رسد‪ .‬این یعنی کاهش توان سرمایه گذاری‬ ‫ناشــی از کاهــش درامد های نفتــی‪ .‬حاال اگــر دولت هم‬ ‫بخواهد از همیــن محل یعنی محــل درامد هایــی که باید‬ ‫صرف سرمایه گذاری شود ‪ ،‬برای هزینه های جاری اش پول‬ ‫برداشــت کند نتیجه می شــود اینکه مثال وزارت نفت برای‬ ‫برداشــت از یک چاه نفت نیاز دارد که به ان چاه گاز تزریق‬ ‫کند اما نمی تواند چون پولی برای ایــن کار ندارد‪ .‬در نتیجه‬ ‫تولید پایین امده و در ادامه در امد پایین می اید و این چرخه‬ ‫ادامه خواهد داشت‪ .‬سرمایه گذاری در صنایع پایین دستی‬ ‫هم به همین ترتیب کند می شود یا اصال به فراموشی سپرده‬ ‫می شــود‪ .‬ما همین االن برای پرداخت هزینه های ناشی از‬ ‫هدفمندی یارانه ها دچار مشکل هســتیم‪ .‬با در نظر گرفتن‬ ‫اینها باید به دولت حق داد کــه بخواهد برخی افزایش های‬ ‫جزئی را اعمال کند و همان طور که گفتم انتظار کارشناس ها‬ ‫بیش از اینها هم بود‪ .‬به هر حال دولت از نظر قانونی موظف‬ ‫بوده است که قیمت بنزین را در سال ‪ 94‬به قیمت ‪ 90‬درصد‬ ‫فوب خلیج فارس برساند‪.‬‬ ‫بنا بر این باید منتظر باشیم که دولت برای بار دوم‬ ‫هم افزایــش قیمت روی بنزین اعمــال کند چون‬ ‫ظاهرا این تکلیف قانونی برای او وجود دارد‪.‬‬ ‫بعید است که امسال دوباره دولت بخواهد افزایش‬ ‫قیمتی روی بنزین اعمال کند اما باید منتظر باشیم که کم کم‬ ‫این اتفاق رخ بدهد و در سال های بعد قیمت بنزین باالخره‬ ‫بعد از این همه تالش منطقی تر بشود‪.‬‬ ‫فکر می کنید کــه افزایش قیمت اعمال شــده در‬ ‫روز های اخیر تاثیر تورمی هم خواهد داشت؟‬ ‫اگر هم چنین تاثیری داشــته باشد بسیار محدود و‬ ‫اندک خواهد بود‪ ،‬ضمن اینکه به هر حال چاره ای هم نیست‪ ،‬‬ ‫دســتکاری در هر متغیری متغیر دیگر را دســتخوش تغییر‬ ‫می کند‪ .‬مردم هم روی بنزین حساس هستند و ممکن است‬ ‫شــاهد برخی تحرک ها باشــیم‪ .‬به هر حال چاره ای نیست‪ ،‬‬ ‫اقتصاد ما راهی غیر از واقعی کردن قیمت ها ندارد‪.‬‬ ‫سوای اینکه باید به تورم فکرکنیم‪ ،‬ما مشکالت بسیار‬ ‫جدی تــر از باال و پایین شــدن یکی دو درصــدی نرخ تورم‬ ‫داریم‪ ،‬در حال حاضر روزانه ‪ 80‬میلیون لیتر بنزین در کشور‬ ‫مصرف می شود‪.‬‬ ‫اگــر قیمت بنزین افزایــش پیدا کند این درخواســت‬ ‫از طرف مردم بــه وجود می اید و به دولت فشــار بیشــتری‬ ‫وارد می شــود که حمل و نقل عمومی را تقویت کند‪ .‬مترو و‬ ‫خطوط اتوبوس و مانند انها را در دســترس تر کند و مردم را‬ ‫تشویق کند که به سمت این ها حرکت کنند‪ .‬در حال حاضر‬ ‫تنها ‪ 10‬میلیون لیتــر بنزین به صورت روزانه در شــهر های‬ ‫بزرگ در ترافیک می ســوزد و از بین مــی رود‪ .‬اگر قیمت ها‬ ‫باال برود حداقل خودرو های تک سرنشــین فشار بیشتری را‬ ‫احساس می کنند و هزینه های این طور کار ها افزایش پیدا‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫این رقم روزانه ‪ 10‬میلیون لیتــر بنزینی که د ر ترافیک‬ ‫هدر می رود را ضرب در ماه و ســال کنیــد و و ببینید چه رقم‬ ‫بزرگی از پــول تنها به خاطــر ارزان بودن بنزیــن و فرهنگ‬ ‫اســتفاده از خودرو های شــخصی و در کنار ان نا کار امدی‬ ‫حمل و نقل شــهری به هــدر می رود‪ .‬بــا این پول در ســال‬ ‫می توان دو ازاد راه به اندازه ازاد راه تهران ‪ -‬مشهد بنا کرد‪ .‬اگر‬ ‫منطقی به موضوع نگاه کنیم جای دلسوزی دارد‪.‬‬ ‫اینها سیاست های غیر قیمتی هدفمندی یارانه هاست‬ ‫که باید به انهــا توجــه می شــد و امیدواریم از ایــن به بعد‬ ‫در دســتورکار قرار بگیرد‪ .‬مــا چاره ای غیــر از واقعی کردن‬ ‫متغیر های اقتصــادی نداریم و امیدوارم کــه واقعی کردن‬ ‫یکی از اینها این تاثیر را روی باقی متغیر ها هم داشته باشد و‬ ‫بین بد و بدتر!‬ ‫توضیحات نوبخت در توجیه یک تصمیم‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫کاالیی نیســت‪ ،‬گفت‪« :‬دولت یک تصمیم قانونی گرفته‬ ‫است و عواید ناشی از این تصمیم را که حدود ‪ 3‬هزار میلیارد‬ ‫تومان خواهد بود باز بین خود مردم تقسیم کرده و برای رفاه‬ ‫و تامین هزینه های بهداشت و درمان انها صرف خواهد کرد‪.‬‬ ‫در عین حال که در ماه های اخیر توانستیم حدود‪ 300‬میلیارد‬ ‫تومان به عنوان مابه التفاوت تســهیالت دریافتی به تولید‬ ‫اختصاص داده و به ان بپردازیم‪».‬‬ ‫رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی‪ ،‬با اعالم اینکه‬ ‫منابع برای اجرای قانون هدفمندی یارانه ها در سال جاری‪،‬‬ ‫‪ 16‬هــزار میلیــارد تومان کمتــر از هزینه های اجــرای این‬ ‫قانون اســت ‪ ،‬ادامه داد ‪« :‬بر این اســاس باید برای جبران‬ ‫این کسری قیمت بنزین و سایر ســوخت ها را در حد این ‪16‬‬ ‫هزار میلیارد تومان گران می کردیم‪ ،‬اما باتوجه به مخالفت‬ ‫شدید رئیس جمهور و دولت با افزایش یکباره‬ ‫قیمت ها‪ ،‬دست به چنین اقدامی نزدیم‪».‬‬ ‫نوبخــت در بخــش دیگــری از اظهاراتش‬ ‫در این برنامــه تلویزیونی بــه نگرانی ها در‬ ‫مــورد افزایش هزینه های جــاری خانوار ها‬ ‫و باال رفتن نــرخ حمل و نقــل عمومی هم‬ ‫اشاره کرده‪ ،‬توضیح داد‪« :‬افزایش قیمت‬ ‫بنزین که تا حدود ‪ 20‬درصد اســت‪ ،‬باید در‬ ‫نهایت موجب رشــد ‪ 20‬درصــدی هزینه ها‬ ‫در حمل و نقل عمومی شــود‪ .‬این در حالی‬ ‫اســت که اخیرا و به تازگی نــرخ کرایه ها در‬ ‫این بخش تا ‪ 20‬درصــد افزایش یافته بود و‬ ‫دیگر دلیلی برای رشد قیمت ها وجود ندارد‪.‬‬ ‫با هماهنگی های انجام شده همچنین‬ ‫باتوجــه به بخشــنامه پیش تر معــاون اول‬ ‫رئیس جمهــور در رابطــه با عــدم افزایش‬ ‫قیمت ها مگر با هماهنگی و اجازه دولــت می توان امیدوار‬ ‫بود که قیمت سایر کاالها و خدمات تحت تاثیر این تغییرات‬ ‫قرار نگیرد‪ ،‬در عین حال که دولت به شــدت این موضوع را‬ ‫نظارت و کنترل خواهد کرد‪».‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫تصمیم اخیر برای حذف بنزین ســهمیه بندی شــده‬ ‫هفته پر کاری برای مسئوالن دولتی رقم زد ‪ .‬بعد از باال گرفتن‬ ‫انتقاد ها به شــیوه اقدام دولت برای یکســان کردن قیمت‬ ‫بنزین‪ ،‬نوبخت برای پاســخ گویی و توضیــح در مورد برخی‬ ‫ابهام ها و انتقاد ها به یک برنامه تلویزیونی امد‬ ‫تا با نهایت احتیاط‪ ،‬تا جایی که ممکن اســت‬ ‫شبهه ها در مورد قیمت بنزین را برطرف کند‪.‬‬ ‫نوبخــت در اغــاز ایــن گفت وگــو بــا‬ ‫خالصه کردن قانون هدفمندی یارانه ها در یک‬ ‫جمله «گران کن‪ ،‬قیمت را افزایش بده و بخشی‬ ‫از ان را بیــن مردم تقســیم کن» بــر ضرورت‬ ‫رســاندن قیمت حامل هــای انرژی به ســطح‬ ‫قیمت هــا در منطقه تاکید کــرد و تلویحا گفت‬ ‫دولت چاره ای غیــر از گران کردن حامل های‬ ‫انرژی نــدارد‪ .‬او بــا تاکید بر اینکه در شــرایط‬ ‫انتخاب بین خوب و خوب تر قرار نداریم‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«یکی از اســتدالل های قوی در این زمینه از‬ ‫بین بردن فساد ناشــی از دو نرخی بودن قیمت‬ ‫بنزین بود که اســیب های زیــادی را طی این‬ ‫ســال ها به اقتصاد وارد کرده بود‪ .‬ما در شرایط‬ ‫انتخاب بین بد و بد تر هســتیم‪ ».‬سخنگوی دولت در ادامه‬ ‫در پاســخ به انتقاد در مورد زمان نامناســب برای اعالم خبر‬ ‫حذف ســهمیه بنزین ‪ 700‬تومانی با این اســتدالل که خبر‬ ‫در هر زمانی که اعالم می شــد برخی ان را نا مناسب ارزیابی‬ ‫می کردند ‪ ،‬تاکید کرد کــه رئیس جمهور با افزایش قیمت ها‬ ‫مخالف بوده است‪ ،‬او همچنین از سناریو های تعیین قیمت‬ ‫‪ 1200‬و ‪ 1500‬تومانــی برای بنزین حــرف زد و در نهایت با‬ ‫اشــاره دوباره به اینکه دولت به دنبــال افزایش قیمت هیچ‬ ‫در مجموع به اقتصاد کشور کمک کند‪.‬‬ ‫وقتی از واقعی کــردن قیمت ها حرف می زنیم این‬ ‫ســوال هم پیش می اید که اگر هزینه ســوخت را‬ ‫می توان واقعی کرد چرا مثال در مورد قیمت خودرو‬ ‫به راحتــی از واقعی کردن قیمــت می گذریم؟ ایا‬ ‫شما امیدوار هستید که قیمت خودرو هم به زودی‬ ‫واقعی بشود؟‬ ‫این طور نیســت که انتظار داشــته باشــم در اینده‬ ‫نزدیک قیمت خودرو منطقی و واقعی بشود اما این اتفاق هم‬ ‫باالخره خواهد افتاد‪ .‬هر چند صنعت خودرو سازی در کشور به‬ ‫چیز های زیادی وابسته است و تغییر در ان به راحتی ممکن‬ ‫نیست اما امیدوارم این اتفاق هم بیفتد چرا که در نهایت راه‬ ‫گریزی از این موضوع وجود ندارد‪.‬‬ ‫در بســیاری از کشور ها مســاله مالیات بر مصرف‬ ‫ســوخت کامال جــا افتــاده و طبیعی اســت‪ .‬فکر‬ ‫می کنید با شــرایطی که توصیف کردید ایا ممکن‬ ‫است در کوتاه مدت ما هم به سمت قانونگذاری در‬ ‫مورد اخذ مالیات از مصرف سوخت حرکت کنیم؟‬ ‫کشــور های دیگری که مالیات بر مصرف سوخت‬ ‫می گیرنــد کار درســتی انجــام می دهنــد‪ .‬هر کســی باید‬ ‫هزینه هایی که به جامعه تحمیل می کند را جبران کند‪ .‬وقتی‬ ‫ تردد یک خودرو الودگی ایجاد می کند راننده ان خودرو باید‬ ‫هزینه های جبران این الودگــی را به دولت بپردازد چرا که او‬ ‫حقی از عموم مردم را ضایع کرده است که باید ان را بپردازد‪.‬‬ ‫البته توقــع زیادی اســت که بخواهیم به ســرعت در‬ ‫این مســیر حرکت کنیم اما اگر همین گام هایی که تا امروز‬ ‫برداشته شده را هم بر نمی داشتیم‪ ،‬االن بنزین همان ‪100‬‬ ‫تومان بود‪ .‬بنابراین دولت و مجلس در این مسیر قرار دارند‬ ‫و بر ضرورت ان هم اگاه هســتند منتها باید اجازه داد که هر‬ ‫چیزی در زمان معین خودش اتفاق بیفتد‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫ایاوضعیتاقتصادیکشوربا‬ ‫لغوتحریم هابهترمی شود؟‬ ‫شمیمبهبود‬ ‫اوضاع جهان‬ ‫وقتــی در دوره دولت قبل اغــاز و افزایش تحریم ها اثر‬ ‫منفی اشرارفتهرفتهبراوضاعاقتصادیکشورووضعیترفاه‬ ‫اجتماعی گذاشت‪ ،‬مردم رفته رفته به رویکردی متمایل شدند‬ ‫که سد مناسبات تجاری ایران و جها ن را بشکند‪ .‬در نتیجه در‬ ‫انتخاباتریاست جمهورییازدهمدولتیسرکارامدکهدراین‬ ‫مدت‪ ،‬تمام هم و غم خود را به توافق بر ســر پرونده هسته ای‬ ‫گذارد که باید دید ایا در صورت تحقق ان‪ ،‬وضعیت اقتصادی‬ ‫کشورچقدربهبودمی یابد‪.‬‬ ‫‪70‬‬ ‫اخیرادراینمسیر‪،‬مدیرعاملشرکتملینفتکشازارائه‬ ‫متنپیشنهادیارگان هایدریاییبرایرفعتحریماینبخش‬ ‫بهتیممذاکره کنندههسته ایخبردادهاست‪.‬علی اکبرصفایی‪،‬‬ ‫تو سومینهمایشهماهنگیارگان های‬ ‫دردومینروزازبیس ‬ ‫دریایی بر لزوم رفع کلی تحریم های کشــتیرانی و حمل ونقل‬ ‫دریایی تاکید و با اشــاره به صحبت های روزهای اخیر خود با‬ ‫عضو تیم مذاکره کننده هسته ای اظهار کرده است‪« :‬عباس‬ ‫عراقچی‪،‬معاونوزیرامورخارجهوعضوارشدتیممذاکره کننده‬ ‫ایراندرگفت وگوهایهسته ایتهرانباکشورهایگروه‪5+1‬‬ ‫در این دیدار تاکید داشــت که برداشتن تحریم نفتکش ها و‬ ‫کشتیرانیدرمتنپیشنهادیایرانقرارگرفت هوبالفاصلهپس‬ ‫از توافق این تحریم ها برداشته می شود‪ ».‬صفایی به عوامل‬ ‫تاثیرگذار روی شرکت های کشــتیرانی در عرصه بین المللی‬ ‫اشارهوتصریحکرد‪«:‬نوسان هایقیمتجهانینفت‪،‬مصرف‬ ‫روزافزون انرژی هند و چین‪ ،‬کاهش واردات نفت خام امریکا‪،‬‬ ‫تحوالت در سیاست های تولید نفت اوپک‪ ،‬ناامنی و بی ثباتی‬ ‫سیاسی در برخی مناطق دنیا و ‪ ...‬برخی از عوامل تاثیرگذار بر‬ ‫کشتیرانی هاست‪».‬ویبااشارهبهاینکههم اکنوننشانه هایی‬ ‫ازرشدتقاضابرایحمل ونقلفراورده هاینفتیدرکوتاه مدت‬ ‫وجود دارد اضافه کرد‪« :‬همچنین بازارها حاکی از رشــد نیاز‬ ‫مصرفگازال ان جیوال پی جیوهمچنیننشانه هاییازرشد‬ ‫تقاضا برای حمل ونقل نفت خام در کوتاه مدت وجود دارد‪».‬‬ ‫مدیرعامل شــرکت ملی نفتکش با بیان اینکه کشتیرانی نماد‬ ‫اقتصادمقاومتیدرسال هایگذشتهبودهاست‪،‬تصریحکرد‪:‬‬ ‫«اقتدار ملی فقط اقتدار نظامی نیست بلکه اقتدار اقتصادی‪،‬‬ ‫دریاییوغیرهرانیزشاملمی شود‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫پپیشنهادلغوتحریم هایکشتیرانیبهتیمهسته ای‬ ‫جبران خسارت های ناشی از تحریم کشتیرانی‬ ‫معاون کشــتیرانی جمهوری اســامی ایــران با بیان‬ ‫اینکه اگر سرنوشــت توسعه ناوگان کشــور را به توان محدود‬ ‫کشتی ســازی های کشــور گره بزنیم در اینده رشــد و توسعه‬ ‫ناوگان هم به دلیل محدود بودن توان کشتی سازان محدود‬ ‫خواهد شــد‪ ،‬گفت‪« :‬تقاضا داریم خسارت هایی که در هفت‬ ‫سال گذشته به دلیل تحریم ها متوجه شرکت های کشتیرانی‬ ‫شده‪ ،‬جبران شود‪ ».‬علی عزتی در بیست و سومین همایش‬ ‫ارگان های دریایی بــا بیان اینکــه ناوگان تجاری کشــور در‬ ‫ســال های اخیر و بر اثر تحریم ها با شــرایط ســختی مواجه‬ ‫بوده اند‪،‬خاطرنشانکرد‪«:‬دربرنامه هایششموهفتمکهقبل‬ ‫از اتمام مقطع سند چشم انداز‪ 1404‬در پیش داریم باید به طور‬ ‫جدیبهتوسعهناوگانبپردازیم‪».‬ویایجاد‪،‬توسعه‪،‬نوسازی‬ ‫و به روزاوری ناوگان دریایی داخلی را از دیگر موارد پیشنهادی‬ ‫برای برنامه ششم اعالم و اظهار کرد‪ ،‬در سال های گذشته به‬ ‫علت تحریم ها نوسازی ناوگان صورت نگرفته و باید اقداماتی‬ ‫برایجبراناندردستورکارقراربگیرد‪.‬‬ ‫تمدید مجوز تردد شناورهای ایرانی در بنادر هند‬ ‫برخیکشورهاازکناروضعیتتحریمایرانسودبسیاری‬ ‫به دســت اوردند ازجمله چین‪ ،‬هند و‪ ....‬اخیرا با وجود برخی‬ ‫گشایش ها اعالم شد که مجوز تردد شناورهای ایرانی در بنادر‬ ‫هندبرایچندمینبارتمدیدشد‪.‬البتهاین باراینمجوزبهمدت‬ ‫یک سال معتبر است‪ .‬پیش تر مجوزهای صادره در بازه های‬ ‫زمانی شش ماهه تمدید می شــد که پس از رایزنی های الزم و‬ ‫اثبات توانمندی های فنی و عملکرد حرفه ای موسســه برای‬ ‫اولین بار این مجوز به مدت یک سال معتبر است‪ .‬در گذشته‬ ‫نفتکش های ایران بــه دلیل تحریم های صــورت گرفته در‬ ‫اطراف بنادر هند بالتکلیف بوده و اجازه پهلو گرفتن نداشتند‪،‬‬ ‫اما باتوجه به رایزنی های انجام گرفته این مشکل حل شده و‬ ‫امسالنیزبهصورتیک سالهتمدیدشدهاست‪.‬‬ ‫ورود به بازار اروپا را دنبال می کنیم‬ ‫بسیاری از دولتمردان امروز چشم انتظار توافق نهایی در‬ ‫پروندههسته ایهستندتابهقولخودشانجبرانمافاتکنند‪.‬‬ ‫بااینوضعیتمعلومنیستاگرتوافق نهاییحاصلنشودبااین‬ ‫تمرکز مدیران بر این چشم انداز‪ ،‬وضعیت چگونه خواهد شد‪.‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬از جمله مدیران‪ ،‬مدیرعامل شرکت ملی نفت کش‬ ‫بوده که با اشاره به ظرفیت ‪ 15‬میلیون تنی ناوگان این شرکت‬ ‫گفته اســت‪« :‬هم اکنون در بازار بین المللی حضور داریم اما‬ ‫به دنبالورودبهبازاراروپاهستیم‪».‬‬ ‫علی اکبرصفاییدربیستوسومینهمایشهماهنگی‬ ‫لو نقل دریایی در‬ ‫ارگان های دریایی با اشــاره به اهمیت حم ‬ ‫لو نقل دریایی از‬ ‫کشور و دنیا اظهار کرده اســت ‪« :‬سهم حم ‬ ‫جابه جایی کاالها در سال‪ 2014‬بیش از‪10/5‬میلیارد تن بوده‬ ‫کهباتقسیماینرقمدرجمعیتجهان‪،‬سهمهرنفرازمجموع‬ ‫لو نقلدریایی‪ 1/4‬تا‪ 1/5‬تندرسالاستکهنشانگرحجم‬ ‫حم ‬ ‫عظیم تجارت در حوزه دریا و صنایع دریایی است‪ .‬مدیرعامل‬ ‫شرکت ملی نفت کش با بیان اینکه تجارت خارجی کشور ‪93‬‬ ‫درصد به دریا وابستگی دارد‪ ،‬افزوده است ‪« :‬بخش دریایی در‬ ‫دو دوره دفاع مقدس و تحریم ها از فلج شــدن تجارت خارجی‬ ‫کشورجلوگیریکرده اندوبایدگفتکهنقشکشتیرانیدراین‬ ‫دورانبی نظیربودهاست‪».‬‬ ‫وی افــزوده اســت ‪« :‬در دوران تحریم عــاوه بر همه‬ ‫لو نقل دریایی از سال ‪2008‬‬ ‫مشکالت ایجاد شده‪ ،‬نرخ حم ‬ ‫نزول پیدا کرد‪ ،‬به طوری که اجاره یک نوع کشتی از‪ 180‬هزار‬ ‫دالردرروزدرسال‪ 2008‬بهکمتراز‪ 15‬هزاردالردرسال‪2013‬‬ ‫رسید‪ ».‬صفایی گفته اســت‪« :‬در کنار شرایط بین المللی در‬ ‫حوزه بیمه نیز با مشکالت بسیاری روبه رو شدیم اما همه اینها‬ ‫نتوانست شرکت ملی نفت کش را از پا دربیاورد و امروز شرکت‬ ‫نفت کش با‪ 15.5‬میلیونتنظرفیتبزرگترینناوگاندریایی‬ ‫دنیارادراختیاردارد‪».‬ویباتاکیدبراینکهکشتیرانی هامصداق‬ ‫اقتصاد مقاومتی بوده و توانستند کارنامه بسیار خوبی در این‬ ‫دوران از خودشــان برجای بگذارند‪ ،‬خاطرنشان کرده است‪:‬‬ ‫«مسائلمربوطبهشرایطپسازتحریمنیزبسیاراهمیتدارد ‪.‬‬ ‫از نظر فنی باید شــرایط را مهیا کنیم که در این راستا اقدامات‬ ‫بسیاری از سال های گذشــته اغاز شده اســت‪ ».‬وی با بیان‬ ‫اینکه در بازارهــای بین المللی حضور داریــم‪ ،‬تصریح کرده‬ ‫است‪« :‬به دنبال انهستیمکهبارفع تحریم هانیزدربازاراروپا‬ ‫وارد شویم که البته نیاز اســت به دلیل شرایط سخت تحریم‪،‬‬ ‫حمایت هایدولتهمانندقبلوجودداشتهباشد‪».‬‬ ‫رژیم صهیونیستیوردپرداختغرامتنفتیبهایران‬ ‫با همه این اوصاف مشخص نیست چگونه می توان به‬ ‫چشــم انداز تعهدات غرب به ایجاد گشایش در اقتصاد ایران‬ ‫خوشبین بود‪ .‬عالوه بر ماجرای بلوکه شدن دارایی های ایران‬ ‫در امریکا‪ ،‬اخیرا رژیم صهیونیستی نیز از حکم دادگاه سوئیس‬ ‫مبنی برپرداختیکمیلیاردو‪ 100‬میلیوندالربهایرانمربوط‬ ‫به خط لوله مشترک در دوران رژیم سابق‪ ،‬ســر باز زده است‪.‬‬ ‫وزارتداراییرژیم صهیونیستیدربیانیه ایاعالمکردهاست‪:‬‬ ‫«بدون اشــاره به موضوع ما اعالم می کنیــم که طبق قانون‬ ‫تجارت با دشمن‪ ،‬انتقال پول به کشورهای دشمن اسرائیل از‬ ‫جملهشرکتملینفتایرانممنوعاست!»‬ ‫شاه مخلوع در دوران سلطنتش خط لوله ای برای انتقال‬ ‫نفت به فلسطین اشغالی کشیده بود‪ .‬پس از پیروزی انقالب‬ ‫ارسال نفت از این خط لوله متوقف شــد‪ ،‬اما صهیونیست ها‬ ‫از پرداخت هزینــه نفت دریافتی ســر باز زدنــد‪ .‬در این زمینه‬ ‫پیگیری های ایران صهیونیست ها را به پرداخت جریمه یک‬ ‫میلیارد و‪ 100‬میلیون دالری محکــوم کرده‪ ،‬اما انها کماکان‬ ‫پسازگذشتچندیندههحکممراجعبین المللیراهمقبول‬ ‫ندارند‪ .‬دادگاه سوئیس در حکمی اعالم کرده است که شرکت‬ ‫اسرائیلیقبلازانقالباسالمیایرانپولخریدوانتقالنفت‬ ‫ایرانازطریقبندراشکلونرانپرداختهاست‪.‬‬ ‫تورمی که تکان نمی خورد‬ ‫با این اوصاف یکی از وجوه برجسته نوع مدیریت اخیر‬ ‫کشور که البته بر سر طبیعی و مفید بودن ان نیز بحث است‪،‬‬ ‫وضعیت تورم در کشور است که مدت هاست پس از یک سیر‬ ‫نزولی‪ ،‬ثابت مانده اســت‪ .‬اعالم اخیر بانــک مرکزی از تورم‬ ‫‪ 15.5‬درصدیاردیبهشتماهحاکیازثباتتورمساالنهدردو‬ ‫ماهگذشتهاست‪ .‬بنابرایناعالم‪،‬اماراخیرمرکزامارنیزبیانگر‬ ‫نوسان قابل توجهی در تورم ماه گذشته نبود و تنها ‪ 0/2‬درصد‬ ‫نسبتبهفروردینماهکاهشداشتهودر‪ 14/3‬درصدثبتشده‬ ‫که نشانگر اختالف‪ 1/2‬درصدی تورم اعالمی با بانک مرکزی‬ ‫است‪ .‬بی شک تنها باید منتظر بود و ب ا گذشت زمان دید که ایا‬ ‫توافق با غرب بر سر پرونده هسته ای ایران حالل مشکالت‬ ‫کشور خواهد بود؟ این احتمالی است که خیلی ها به ان امید‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫افزایش ساعت انتظار‬ ‫سوخت گیری‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫زمان سهمیه بندی بنزین از یک منظر بســیار جالب است؛ هم‬ ‫در استانه اعمال ان پمپ بنزین ها شب شلوغی را تجربه کردند و هم‬ ‫در استانه لغو ان؛ زمانی که چند ساعت قبل‪ ،‬اعالم شد کارت سهمیه‬ ‫بنزین خودروهای عمومی تا نیمه شب پنجم خرداد اعتبار دارند‪.‬‬ ‫البته خودروهای عمومی در یک روز امکان سوخت گیری بیش‬ ‫از ســه بار را ندارند که در هر دفعه حداکثر می توانند ‪ 60‬لیتر ســوخت‬ ‫دریافت کنند‪ .‬پیش از این سهمیه خودروهای عمومی بنزینی ماهانه‬ ‫‪ 250‬لیتر و خودروهای دوگانه سوز ‪ 150‬لیتر بوده است‪.‬‬ ‫همچنین زمان میانگین ساعت انتظار خودروها در جایگاه های‬ ‫سی ان جی کالنشهر تهران ‪ ٢٠‬دقیقه و در اســتان تهران ‪ ١٥‬دقیقه‬ ‫اعالم شده بود که پس از لغو ارائه بنزین سهمیه ای‪ ،‬این مدت زمان‬ ‫به میزان چشمگیری افزایش یافته است‪.‬‬ ‫هم اکنــون در تهــران برخــی از جایگاه هــای ســی ان جی به‬ ‫تاکسی ها اختصاص دارد که مســئوالن گفته اند در صورت استقبال‬ ‫زیاد‪ ،‬تعداد بیشــتری جایگاه به ســوختگیری تاکسی ها اختصاص‬ ‫داده خواهد شد‪.‬‬ ‫در پی مصوبه شامگاه ســوم خرداد ماه امســال در میان انواع‬ ‫فراورده های نفتی هــر لیتر گازو ئیل از ‪ ٢٥٠‬تومــان به ‪ ٣٠٠‬تومان و‬ ‫گازمایع نیز بــا اندکی افزایش از ‪ ٢١٠‬تومان بــه ‪ ٢٣٠‬تومان افزایش‬ ‫یافته است‪ ،‬نفت ســفید نیز بدون تغییر هر لیتر‪ ١٥٠ ،‬تومان عرضه‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫در مصوبه اخیر هیات وزیران‪ ،‬قیمت هر لیتر ســوخت هواپیما‬ ‫با ‪ ١٠٠‬تومــان افزایش بــه ‪ ٦٠٠‬تومــان تغییر کرده اســت و قیمت‬ ‫سی ان جی نیز ثابت ماند و هر متر مکعب ان با قیمت ‪ ٤٠٠‬تومان در‬ ‫جایگاه های سوخت عرضه می شود‪.‬‬ ‫ســهمیه ســوخت خودروهــای عمومــی ســاعت ‪ ٢٤‬روز ‪٣١‬‬ ‫اردیبهشت ماه واریز شده بود‪.‬‬ ‫ضرورت سیاست های محرک اقتصادی‬ ‫راهکارهای قطع وابستگی اقتصاد کشور به نفت چیست؟‬ ‫محمد کهندل‬ ‫عضو هیات علمی دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫برای بهبود شرایط اقتصادی امروز کشور شکی نیست‬ ‫که باید به دنبال سیاست های مثبت و تحریک امیز باشیم که‬ ‫ما را از وضعیت فعلی خارج کند‪.‬‬ ‫در این زمینــه‪ ،‬برای افزایــش صــادرات غیرنفتی و‬ ‫کاهــش وابســتگی به صادرات نفــت که همــواره اقتصاد‬ ‫ما را تحــت تاثیر منفی خــود قرار داده اســت‪ ،‬به طور قطع‬ ‫فعالیت های بازدارنــده و ســلبی باید در اقتصــاد ایران در‬ ‫نظر گرفته شــود؛ تا با اســتفاده از این اهرم و براساس این‬ ‫سیاســت ها که شــاید تنها راه چــاره ما بــرای برون رفت از‬ ‫وضعیت فعلی اســت‪ ،‬از فعالیت های درامدهای غیرمولد‬ ‫جلوگیری شود‪.‬‬ ‫در این راستا‪ ،‬بی شک‪ ،‬سوداوری باال در فعالیت های‬ ‫مبادله ای غیرمولد باید هر چه سریع تراز عرصه اقتصاد کشور‬ ‫حذف شود؛ تا از تاثر مخبر ان بر شرایط اقتصاد کشور کاسته‬ ‫شود‪ .‬این چنین موارد ی هم با اخذ مالیات و اطالع رسانی‬ ‫سریع ممکن و قابل پیگیری است‪ .‬چراکه مردم باید بدانند‬ ‫ســرمایه گذاری در بازار ثانویه بورس بــه وضعیت اقتصاد‬ ‫کشور کمکی نمی کند‪.‬‬ ‫باید که سیاست های مثبت و تحریک امیز در اقتصاد‬ ‫کشور ایجاد کنیم‪ .‬تا زمانی که شاخص های محیط کار در‬ ‫کشور اسان تر نشود‪ ،‬وضعیت کماکان به شکل فعلی پیش‬ ‫خواهد رفت‪.‬‬ ‫طبق امارهای رســمی منتشر شــده و البته ا ن چه‬ ‫که مشــهود و قابــل احســاس اســت‪ ،‬می بینیم که در‬ ‫دوره ســال ‪ 1393‬دریافــت مجوزهــای فعالیت های‬ ‫اقتصادی نســبت به دوره ســال ‪ 1392‬کاهش داشته‬ ‫است‪.‬‬ ‫با این وصف‪ ،‬باید شــرایطی ایجاد شود که ورود احاد‬ ‫مردم عالقه مند به امر تولید در کشور به عرصه فعالیت های‬ ‫اقتصادی مولد بیشتر شود‪.‬‬ ‫وقتی میزان دریافت مجوز از وزارت صنعت‪ ،‬معدن و‬ ‫تجارت کاهش می یابد‪ ،‬این روند بدین معناست که انگیزه‬ ‫تولید در صحنه اقتصاد کشور پایین امده است‪.‬‬ ‫ضمن انکه درامد تجار و بازرگانان و واسطه های ما از‬ ‫بخش تولید در کشور بسیار بیشتر است‪ .‬با این شرایط‪ ،‬باید‬ ‫سیاســت هایی را در نظر بگیریم که انگیزه های تولیدی در‬ ‫کشور افزایش یابند‪.‬‬ ‫البته نباید غافل شــد که دولت در رابطه با تامین مالی‬ ‫مشکالت فراوانی دارد و تامین مالی دولت از طریق افزایش‬ ‫قیمت ارز سیاست هم درستی نیست‪ .‬همچنین بخش قابل‬ ‫توجهی از بودجه دولت در حــال حاضر از فروش نفت و گاز‬ ‫حاصل می شود‪.‬‬ ‫با این اوصاف‪ ،‬دولت عالقه مند اســت که قیمت ارز‬ ‫به شکل واقعی و قابل مالحظه ای افزایش یابد تا دولت از‬ ‫این طریق بتواند مبالغ بیشتری دریافت کند ‪ .‬البته این روند‬ ‫منطقا و براساس مبانی اقتصادی‪ ،‬به هیچ وجه درست نیست‬ ‫و باید اصالح شود‪.‬‬ ‫طبــق واقعیت هــای بــارز و فرمول هــای اکادمیک‬ ‫می توانیم بگوییم که بی شک قیمت ارزی که در حال حاضر‬ ‫در حوزه اقتصاد کشــور مان جاری است‪ ،‬بسیار پایین تر از‬ ‫رقم فعلی که گفته می شــود و مالک قــرار گرفته‪ ،‬در نظر‬ ‫گرفته شده است‪.‬‬ ‫با این حال می بینیم که خرید و فروش در کشــور‪ ،‬در‬ ‫حال حاضر با قیمت فعلی انجام می شود که این روند نیازمند‬ ‫سازماندهی و مدیریت است‪.‬‬ ‫در حال حاضر حجم بدهی دولت نشانگر ان است که‬ ‫دولت با وضعیت فعلی که دارد به هیچ وجه مشــتری خوبی‬ ‫برای بانک ها‪ ،‬کارفرمایان و پیمانکاران نیســت‪ .‬بر کسی‬ ‫پوشــیده نیســت که این حجم از بدهی که دولــت به این‬ ‫بخش ها یعنــی بانک ها و کارفرمایــان و پیمانکاران دارد‪،‬‬ ‫اثرات منفی بســیاری در وضعیت اقتصادی کشــورمان در‬ ‫پی خواهد داشت‪.‬‬ ‫با این وضعیت‪ ،‬دولت باید بکوشــد که بدهی هایش‬ ‫را به پیمانکاران و سیســتم بانکی پرداخت کند‪ .‬این مساله‬ ‫در حالی است که در شــرایط فعلی اصال وضعیت مناسب و‬ ‫بسامانی برای دولت وجود ندارد‪.‬‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫جادوی«سرمربی»‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫حسینفرکیبازهمرویسکویاولایستاد‬ ‫اقای قهرمان‬ ‫حسین فرکی برای دومین سال پیاپی با دو تیم متفاوت برنده لیگ خلیج فارس شد‪.‬‬ ‫او حاال صاحب یک کارنامه بسیار موفق است‪ .‬در پرونده ورزش این هفته عملکرد‬ ‫برخی مربیان لیگ را نیز زیر ذره بین قرار داده ایم‪.‬‬ ‫بهترین اتفاق لیگ چهاردهم چه بود؟‬ ‫زمزمه های شروع یک عصر تازه‬ ‫مهدی مناجاتی‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫حسینفرکی؛مناینمردرادوستدارم‪.‬اماقبلازاینکه‬ ‫درباره او صحبت کنیم اجازه بدهید از بزرگانی همچون مرحوم‬ ‫رنجبر‪ ،‬حسن اقای حبیبی‪ ،‬حشمت مهاجرانی و بزرگترهای‬ ‫خودم در مکتب پاس نام ببرم و از تیمسار فریدون صادقی که‬ ‫موسس و بنیان گذار پاس بود و سرهنگ اسداللهی که در این‬ ‫باشگاهمربیگریمی کردیادکنم ؛مردانیکههمیشهبرایمن‬ ‫عزیز بوده اند و فوتبال ما باید قدردان انها باشد‪.‬‬ ‫بنده حقیر‪ ،‬پرویز میرزا حســن‪ ،‬اصغر شرفی‪ ،‬همایون‬ ‫شــاهرخی و این اواخــر جوان هایــی مثل حســین فرکی‪،‬‬ ‫محمود حقیقیان‪ ،‬ایرج دانایی فر و بقیه دوستان که در پاس‬ ‫بازی می کردیم همگــی به خوبی می دانیم کــه باید قدردان‬ ‫بزرگترهایمان باشیم‪ .‬اما در مورد مکتب پاس باید عرض کنم‬ ‫که بازی کردن در این باشگاه شــرط نبود بلکه اخالق حرف‬ ‫اول و اخر را می زد‪ .‬این بزرگان به ما یاد داده بودند که اخالق‬ ‫از هر چیز دیگری مهم تر است‪ .‬برای صحبت کردن در مورد‬ ‫مربی قهرمان لیگ برتر باید به گذشته او نگاه کنیم‪ .‬حسین‬ ‫فرکی پرورش یافته مکتب پاس اســت‪ .‬امــا مکتب پاس چه‬ ‫ویژگی هایی داشــت؟ اصال چرا می گوییم مکتب؟ پاسخ ها‬ ‫را باید در مــرام ادم هایی جســت جو کر د که در این باشــگاه‬ ‫سال های سال زحمت کشیدند‪ .‬مکتب بود چون نگه داشتن‬ ‫حرمت بزرگتر و البته احترام به کوچک تر در این باشگاه به یک‬ ‫مرام تبدیل شده بود‪ .‬کســی به کسی توهین نمی کرد‪ .‬حتی‬ ‫اگر یک فردی یک مــاه زودتر از ما در باشــگاه پاس حضور‬ ‫داشت احترامش را نگه می داشتیم چه برسد به پیشکسوتان و‬ ‫بزرگانی که از انها درس زندگی می اموختیم‪ .‬یادم می اید با تیم‬ ‫پاس قرار بود به بندرانزلی برویم‪ .‬من بازیکن پاس بودم‪ .‬من‬ ‫ملی پوشاینتیمبودماماجایمنمشخصبود؛تهاتوبوس‪.‬‬ ‫در ردیف های نخست مردانی می نشستند که اتفاقا بعضی از‬ ‫انهاتجربهبازیدرتیم ملیرانداشتنداماچونپیشکسوتمن‬ ‫بودند هرگز به خودم اجازه نمی دادم جلوتر از انها بنشینم‪ .‬نه‬ ‫تنهامنبلکهاینمرامهمهپاسی هابود‪.‬سلسلهمراتبرعایت‬ ‫قلعه نویی باید با خودش بجنگد‬ ‫امیر متکبر به جایی نمی رسد‬ ‫می شد اما نه به این دلیل که پاس یک باشگاه نظامی بود بلکه‬ ‫به دلیل حفظ حرمت ها و نگه داشتن احترام قدیمی تر ها این‬ ‫رفتارها در بین ما رواج داشــت‪ .‬من صندلی به صندلی جلوتر‬ ‫می امدم‪ .‬راضی بــودم‪ .‬چون با تجربه و بــا ظرفیت نزدیک‬ ‫شدنبهردیف هاینخستنصیبممی شد‪.‬بعدازمننام هایی‬ ‫می رفتندتهاتوبوسمی نشستندکهخیلی هایشاننمونهروشن‬ ‫مردانگی هســتند؛ حســین کازرانی‪ ،‬مجید حلوایی‪ ،‬محمد‬ ‫صادقی و بعد هم حسین فرکی؛ بازیکنی جوان با قدی بلند‪.‬‬ ‫محجوب و بی سر و صدا‪ .‬حسین فرکی با اخالق بود و دوست ‬ ‫داشتنی‪ .‬حاال هم همین طور است‪ .‬از تیم شهربانی به پاس‬ ‫امد‪ .‬در جام تخت جمشــید خوش درخشید‪ .‬بعدها هم که به‬ ‫جرگه مربیگری پیوست عملکرد خوبی داشت‪ .‬انتخاب های‬ ‫خوبیداشتومنخیلیبرایشخوشحالم‪.‬خیلیذوقمی کنم‬ ‫ازاینکهمردیمثلحسینفرکیدرفوتبالماقهرمانمی شود‪.‬‬ ‫می دانم که او هم خود را مدیون مکتب پاس می داند‪ .‬مکتبی‬ ‫که به او وقتی بازیکن جوانی بود یاد دا د چگونه می تواند موفق‬ ‫باشد و در عین با اخالق بودن پیشرفت کند‪ .‬حسین فرکی را‬ ‫دوست دارم اما نه فقط به این دلیل که حاال به قهرمانی رسیده‬ ‫و در مربیگری روزهای خوبی را پشت سر می گذارد‪ .‬نه‪ .‬چون‬ ‫مربیگری هم مثل دوران بازیگری فراز و نشیب دارد‪ .‬ممکن‬ ‫است یک سال در اوج موفقیت باشی اما سال دیگر اتفاقات‬ ‫دیگری برایت رخ بدهد‪.‬‬ ‫من حسین فرکی را به این دلیل دوست دارم چون هر بار‬ ‫که او به بزرگتر از خودش می رسد و هر بار که مردی در قامت‬ ‫پیشکسوت می بیند به او بسیار احترام می گذارد‪ .‬او دو سال‬ ‫است که قهرمان فوتبال می شــود اما هر بار که او را می بینم‬ ‫هنوز مرامان بازیکن محجوبرا دررفتارش مشاهده می کنم؛‬ ‫او به این دلیل دوست داشتنی است‪ .‬زمانی که حسین فرکی‬ ‫در پاس بازی می کرد گوش راســت برای او بود‪ .‬بعدها کمال‬ ‫خلیلیاندراینپستبازیکرد‪.‬همینطورمائیسمیناسیان‪.‬‬ ‫حسین فرکی باهوش بود‪ .‬خیلی سرعتی نبود اما تکنیکی بود‪.‬‬ ‫ی هافبک ها راحت می کرد چون همیشه در لحظات‬ ‫کار را برا ‬ ‫حساس انتخاب های درستی به عنوان یک مهاجم داشت‪.‬‬ ‫ضربهپایخیلیخوبیداشتوسرزنقدرتمندیبود‪.‬هر وقت‬ ‫او را می بینم به خودم می بالم که کاپیتان تیمی بودم که امثال‬ ‫زمزمه های شروع یک عصرتازه‬ ‫بهترین اتفاق لیگ چهاردهم چه‬ ‫بود؟‬ ‫اورادرتیم مانداشتیم‪.‬حسینفرکیاماحاالدوسالاستکه‬ ‫قهرمان می شود‪ .‬اطمینان دارم که این پایان موفقیت های او‬ ‫نیست‪ .‬چون او انسانی است که با یکی دو تا قهرمانی مغرور‬ ‫نمی شود‪.‬اهلتکبرنیست‪.‬اینروحیهرابهشاگردانشهمیاد‬ ‫می دهد‪ .‬می دانم که به هر تیمی برود این روحیه را به تیمش‬ ‫منتقلمی کندکههمهبایدبراییکهدفخالصانهبجنگند‪.‬او‬ ‫از مکتبی به فوتبال ما معرفی شد که نظم فوق العاده ای در کار‬ ‫داشت‪ .‬نظامی گری نبود بلکه نظم و انسجام حرف اول و اخر‬ ‫را می زد‪ .‬به همین دلیل معتقدم در تیم های او نظم امر بسیار‬ ‫تاثیر گذاری است‪ .‬این نظم و انضباط حاال یکی از مرام های‬ ‫مهمحسینفرکیاستوهمینمسالهباعثمی شوداوبتواند‬ ‫موفق عمل کند‪ .‬گذشته از اینکه حسین فرکی دوست عزیز‬ ‫من است من به عنوان یک پاسی واقعا خوشحال شدم حسین‬ ‫فرکی جام قهرمانی را برد‪ .‬او مربی شایسته ای است و حق دارد‬ ‫ به مراتب باالتری هم دست پیدا کند‪ .‬امیدوارم انهایی که در‬ ‫کمال خونسردی سرمایه و در واقع تاریخ بزرگی به نام پاس را‬ ‫نابود کردند فردای قیامت بتوانند پاسخگوی تصمیمات غلط‬ ‫خودشان باشند‪ .‬به خصوص انهایی که ادعای ورزشی بودن‬ ‫داشــتند اما در جریان انتقال پاس از خیلی از مسئوالن دیگر‬ ‫گوی سبقت را ربودند‪.‬‬ ‫همه ما پاسی ها حاضریم همه زندگیمان را بگذاریم تا‬ ‫این نام دوباره به تهران برگردد‪ .‬اما ایا شدنی است؟ نمی دانم‪.‬‬ ‫باهمهاینهابازهمبایدبگویمکهازقهرمانشدنحسینفرکی‬ ‫خوشــحال شــدم‪ .‬امیدوارم فوتبال ما قدر او را بداند‪ .‬حیف‬ ‫است از مردی که ســال ها در کنار برانکو درس های خوبی را‬ ‫اموخت و حاال در عرصه های باشگاهی هم تجربه های خوب‬ ‫و ارزشمندی به دست می اورد در تیم ملی مان استفاده نکنیم‬ ‫و او را نادیده بگیریم‪ .‬واقعا حیف اســت‪ .‬امثال فرکی ها کم‬ ‫نیستند‪ .‬به خدا مربی ایرانی بیشتر و بهتر از هر مربی خارجی‬ ‫دیگری برای تیم ملی دل می سوزاند‪ .‬مربیان خارجی فقط به‬ ‫پول فکر می کنند‪ .‬از مطبوعاتی ها و رسانه های ورزشی انتظار‬ ‫دارم که با انصاف در مورد مربیان ایرانی قضاوت کنند‪ .‬یادمان‬ ‫نرود که وینگادا با تیم امید ما چه کرد؟ یادمان نرود که برخی‬ ‫مربیان خارجی در فوتبال ایران با چه ناکامی هایی در صورت‬ ‫ما زل زدند و طلبکار هم شدند‪.‬‬ ‫درباره«یحیی»‬ ‫معجزهنیم فصلدوم‬ ‫امیر حاج رضایی‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫ورزش‬ ‫اولین بار اوایل دهه هفتاد در تیم ملی بود که یحیی را‬ ‫دیدم و در واقع با او اشنا شدم‪ .‬با هم به اردوی المان رفتیم و‬ ‫بعد هم مسابقات مقدماتی در تهران و دمشق‪ .‬نجیب و ارام‬ ‫و متعهد بود‪ .‬در تمرینات خیلی منظم بود و همه از او رضایت‬ ‫داشتند‪ .‬در واقع این شــروع دوران او در ســطح ملی بود‪.‬‬ ‫بعدها فقط بازی های او را دیــدم‪ .‬در دوران بازیگری بدون‬ ‫تنش کار خودش را می کرد و خوب هــم کار کرد‪ .‬من توقع‬ ‫نداشــتم در عرصه مربیگری اینقدر خوب و سریع پیشرفت‬ ‫کند اما وقتی بیشتر با خودم درباره اقا یحیی فکر کردم به این‬ ‫نتیجه رسیدم که او در ابتدا انتخاب های خوبی نداشت‪ .‬اسم‬ ‫نمی برم که کدام انتخاب هایش اشتباه بود اما فکر می کنم‬ ‫خودش هم بهتر می داند که من از کدام انتخاب ها صحبت‬ ‫می کنم ؛ باشگاه هایی که زمان پیشرفت و موفقیت او را به‬ ‫تعویق انداخت‪ .‬اما انتخاب های خوب او از دوره حضورش‬ ‫در نفت شروع شد‪ .‬ضمن اینکه انتخاب ذوب اهن به نظرم‬ ‫شجاعانه بود‪ .‬انها شرایط خوبی نداشتند‪.‬‬ ‫اما این مربــی جوان بــه اصفهان رفــت و ان تیم به‬ ‫بن بست رســیده را احیا کرد‪ .‬وقتی بازی های ذوب اهن را‬ ‫می دیدم متوجه می شــدم این تیم از لحاظ تاکتیکی خیلی‬ ‫پیشرفت خوبی داشته است‪ .‬یادمان نرود ذوب اهن در رده‬ ‫شانزدهم جدول بود و خود را به رده چهارم رساند‪ .‬این اتفاق‬ ‫در ســطح لیگ ما و فوتبال ما حیرت انگیز است‪ .‬مشخص‬ ‫بود که تیم انها طرح دارد بر خالف خیلی های دیگر‪ .‬اینها‬ ‫نشــان می داد اقا یحیی تفکرات خیلی ارزنده ای دارد‪ .‬اما‬ ‫امیدوارم انتخاب های بعدی او هــم مثل نفت و ذوب اهن‬ ‫انتخاب های درستی باشد‪ .‬اعتقاد دارم او نباید تا دو سه سال‬ ‫دیگر به ســمت نیمکت تیم ملی در رده های مختلف برود‪.‬‬ ‫باید تجربه کسب کند‪ .‬در عرصه باشگاهی بسیار می تواند‬ ‫بهتر از اینها ظاهر شــود‪ .‬امــا خصوصیتی در شــخصیت‬ ‫اقای گل محمدی هســت که من به شــخصه ان را دوست‬ ‫دارم؛ ارامش و متانت‪ .‬این خصیصه بسیار مثبتی است که‬ ‫می تواند ضامــن حفظ تمرکز او در هر تیمی باشــد ‪ .‬در این‬ ‫صورت او بسیار بیشتر از مربیان دیگر می تواند روی مسائل‬ ‫‪73‬‬ ‫فنی تیمش تمرکز کنــد و بازیکنانش را به ســمت موفقیت‬ ‫هدایت کند‪ .‬او یک مربی درونگرا است یا ال اقل باید بگوییم‬ ‫برون گرا نیســت‪ .‬مضطرب نمی شــود و ســعی می کند در‬ ‫شرایط سخت خونســردی اش را حفظ کند‪ .‬اگر خاطرتان‬ ‫باشــد او همین گونه هم فوتبال بازی می کرد؛ خونســرد و‬ ‫باهوش‪ .‬تنها در یک مورد می توانم بگویم او کمی از اصول‬ ‫خودش خارج شد‪.‬‬ ‫ان هم در مقطعی که با مهدوی کیا ان برخورد را انجام‬ ‫داد‪ .‬تفاوت عمده ای میان مربیگری در باشــگاه و تیم ملی‬ ‫وجــود دارد؛ در تیم ملی شــما بــا فاصله هایــی قابل توجه‬ ‫بازی می کنید اما در عرصه باشــگاهی به طــور مرتب درگیر‬ ‫مســا بقات هســتید و هر روز که می گذرد تجربه ای تازه به‬ ‫دســت می اورید؛ تمرینات پیش از فصل دارید‪ .‬تمرینات‬ ‫نیم فصل دارید و به طور کلی شما مدام در معرض اتفاقات و‬ ‫تجربه های جالب و غیر منتظره فوتبال هستید‪ .‬این اتفاقات‬ ‫شما را می سازد‪ .‬این مساله به شما کمک می کند که از کوره‬ ‫راه ها عبور کنید‪ .‬به این دلیل است که می گویم بهتر است‬ ‫ایشان فعال در عرصه باشــگاهی فعالیت کند و از حضور در‬ ‫نیمکت مربیگری تیم ملی در هر رده ای پرهیز کند‪ .‬در مورد‬ ‫یحیی گل محمدی یک مساله دیگری هم برایم قابل تامل‬ ‫اســت؛ اینکه او همــواره احترامش را دســت خودش نگه‬ ‫داشته است‪ .‬در مورد همه ما این مســاله صادق است‪ .‬ما‬ ‫باید قبل از هر چیز به خودمان احترام بگذاریم‪ .‬وظایفمان‬ ‫م دیگران وظایفمان را با ادبیاتی‬ ‫را خوب بدانیم و اجازه ندهی ‬ ‫دیگر به ما گوشــزد کنند‪ .‬در فوتبال ما هستند بازیکنانی که‬ ‫توهین پذیر هســتند‪ .‬اما اقای گل محمدی یکی از انهایی‬ ‫اســت که نه در دوران بازیگری و نه در دوره مربیگری وارد‬ ‫این فضا نشده و به کســی هم چنین اجازه ای نداده است‪.‬‬ ‫شخصیت ارامی دارد‪ .‬نوع تربیت او به گونه ای است که اهل‬ ‫درگیری و تنش نیست‪.‬‬ ‫تنها موردی که مــن را دلخور کرد برخــوردی بود که‬ ‫با مهدوی کیــا داشــت ؛ وقتی به اقــا مهدی گفــت که به‬ ‫تمرین پرســپولیس نیاید‪ .‬البته بهتر است من در این مورد‬ ‫قضاوت نکنــم چون از اصــل ماجرا با خبر نیســتم‪ .‬به طور‬ ‫کلی می خواهم عرض کنم که او امســال تیمی را ســاخت‬ ‫که از لحاظ نمایش فوتبال فوق العــاده بود‪ .‬من بازی را که‬ ‫ذوب با نتیجه پنج بر ســه بر نفت پیروز شــد را نگاه کردم‪.‬‬ ‫حیرت انگیز بود‪ .‬تغییر تاکتیک‪ ،‬تعویض های بسیار خوب‬ ‫و دیگر موارد از جمله مالکیت تــوپ‪ ،‬پرس کردن حریف‪.‬‬ ‫همه اینها نشان می داد که ذوب اهن یک مربی فهیم و اهل‬ ‫فکر دارد‪ .‬خوشحالم که امثال خطیبی‪ ،‬ویسی‪ ،‬منصوریان‪،‬‬ ‫ب می کنند و به‬ ‫گل محمدی و مربیان جوان نتایج خوبی کس ‬ ‫موفقیت می رسند‪ .‬خوشحالم که اینها وارد چرخه مربیگری‬ ‫فوتبال ایران شــدند‪ .‬حســین فرکی هم قهرمان شــد‪ ،‬اما‬ ‫ماجرایش با این مربیان فرق می کند چون سوابق ملی دارد‬ ‫و بسیار با تجربه اســت اما برای این جوان ها خوشحالم که‬ ‫اینگونه درخشــیدند‪ .‬امیدوارم مربیان پا به سن گذاشته ما‬ ‫رفته رفته در پست های دیگر مشغول فعالیت شوند و نیمکت‬ ‫مربیگری را به جوان تر ها بســپارند‪ .‬در فوتبال پست هایی‬ ‫وجود دارد که فقط با تجربه ها از عهده اش برمی ایند؛ مثل‬ ‫پســت های مدیریتی‪ .‬با احترام به مربیان با تجربه باید‬ ‫بپذیریم که نوبت حاال به گل محمدی ها و منصوریان ها‬ ‫رسیده اســت‪ .‬ایا این نام ها در ســال های اینده قطعا‬ ‫موفقیتشان ادامه پیدا می کند؟ باید بگویم نمی دانم‪.‬‬ ‫چون فوتبال ما را تنها مربیان نمی سازند‪ .‬یک سری‬ ‫شــرایط الزم اســت تا یک مربی بتواند بــه موفقیت‬ ‫برســد‪ .‬بنابراین در مورد اینده این مربیان نمی توانم‬ ‫با صراحت صحبت کنم اما همین که فوتبال ما وارد‬ ‫چرخه تازه ای شــده است جای شــکرش باقی‬ ‫است و من از این بابت خوشحالم‪.‬‬ ‫زمزمه هایشروعیکعصرتازه‬ ‫بهترین اتفاق لیگ چهاردهم چه بود؟‬ ‫مهدی ربوشه‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫دبیر گروه ورزش‬ ‫باورش ســخت بود؛ اینکه مربیان جوان تا این حد در‬ ‫لیگ چهاردهم خوب باشند‪ .‬انها که هیچ کس تصور قهرمان‬ ‫شدنشان را نداشت‪ .‬تصور اینکه بتوانند یک فصل تمام در‬ ‫کورس قهرمانی باقی بمانند‪ ،‬تیم بســازند و رویاهایشان را‬ ‫رنگ واقعیت ببخشند‪ .‬صحبت از مربیانی است که بازی را‬ ‫درون زمین اوردند‪.‬‬ ‫مدت ها بود کــه مربیان دیگری جــام می دیدند و در‬ ‫صدر می نشستند اما لیگ چهاردهم انگار قرارهای تازه ای‬ ‫در فوتبال ما گذاشــته شــد‪ .‬قرارهایی که تحلیل بسیاری‬ ‫از کارشناســان را تغییر داد‪ .‬چه خیلی هــا گمان می کردند‬ ‫مربیانی به موفقیت می رســند که پیش از اینها نیز شــرایط‬ ‫متفاوت فوتبــال را در لیــگ دیده اند اما انگیــزه برد طلبی‬ ‫مردانی چون یحیــی گل محمدی‪ ،‬علیرضــا منصوریان‪،‬‬ ‫رســول خطیبی و یکی دو نفر دیگر مطلق اندیشی ها را کنار‬ ‫زد‪ .‬وقتی این مربیان به صدر رسیدند باز هم برخی تحلیل ها‬ ‫از غیرممکن بودن ماموریتشان خبر می داد اما هر چقدر که‬ ‫لیگ چهاردهم به پایان خود نزدیک تر شــد باور سخت نزد‬ ‫اهالی فوتبال اسان تر می شد‪ .‬جوان ها حاال قهرمانان تازه‬ ‫فوتبال ایران هستند‪.‬‬ ‫تغییر ذهنیت های غلط درباره انها و البته تازه شــدن‬ ‫چرخه مربیگری در فوتبــال ایران اتفاق کمــی نبود وقتی‬ ‫ســال های ســال از باالنشــینی مربیانی رنج می بردیم که‬ ‫بــا ادبیاتــی نابهنجار ســخن می گفتنــد‪ .‬بــازی را همواره‬ ‫بیرون زمیــن دنبال می کردنــد و صرفا با نتیجــه گرفتن بر‬ ‫تمامی ضعف های خود سرپوش می گذاشتند؛ مربیانی که‬ ‫حرفه ای بودند اما دوست داشــتنی نبودند‪ .‬مربیانی که به‬ ‫محض مخابره شدن یک انتقاد جریانی تندخو را برای توجیه‬ ‫رفتارهای نامناسب خود بسیج می کردند‪ .‬لیگ چهاردهم را‬ ‫به این دلیل دوست دارم چون دیگر خبری از سرکشی برخی‬ ‫مربیان نبود‪ .‬جان مایه بقای این مربیــان صرفا نتیجه بود‬ ‫حال انکه به وقت ناکامی دیگر نمی توانستند مدعی خدمت‬ ‫به فوتبال زیبا یا توسعه پایدار فوتبال باشند‪ .‬نمی توانستند‬ ‫شکسته شدن رکوردها و باخت های پی در پی شان را با چنین‬ ‫ادعاهایی توجیه کنند‪ .‬انها باختند‪ .‬باخته بودند وقتی فکر‬ ‫می کردند با سنتی ترین روش ممکن در فوتبال ایران یعنی‬ ‫داد و بیداد کردن بر ســر بازیکن باز هم می توانند کار خود‬ ‫را پیش ببرند‪ .‬نتیجه وفادار بودن بــه این روش های غلط‬ ‫ بی انگیزگی تیم های شان را رقم می زد اما همچنان اصرار‬ ‫داشــتند که خود را برنده بدانند؛ توهم شــان انــگار پایانی‬ ‫نداشت‪.‬‬ ‫طوری ســخن می گفتند کــه مخاطب شــان با خود‬ ‫بگوید‪« :‬افسوس که همه برای به زیر کشیدن این مربی هم‬ ‫قسم شده اند‪ ».‬اما این واقعیت نداشت‪ .‬واقعیت این بود که‬ ‫ بی حاشیه ها می خواستند در لیگ چهاردهم جای مدعیان‬ ‫را بگیرند و این اتفاق خوبی بود‪ .‬اما ضامن ادامه حیات این‬ ‫جریان تازه چیســت؟ چه تضمینی وجــود دارد که مربیان‬ ‫جوان دیگری باز هم به این چرخه اضافه شوند؟ پاسخ اما به‬ ‫رای مدیران فوتبال ایران برمی گردد‪ .‬اگر مدیران باشگاه ها‬ ‫این اعتماد را تقویت کنند و به مربیان جوان دور کار کردن‬ ‫قلعه نوییبایدباخودشبجنگد‬ ‫امیر متکبر به جایی نمی رسد‬ ‫بهمن فروتن‬ ‫مربی فوتبال‬ ‫اولینبالیمربیانخوبمی تواندتکبرباشد‪.‬قلعه نویی‬ ‫متکبر شده‪ .‬خیلی متکبر‪ .‬تیمی دور و بر خودش تشکیل داده‬ ‫که مدح و ثنای او را می گویند‪ .‬همین‪ .‬کار دیگری نمی کنند‪.‬‬ ‫سالیان سال او بزرگتر از تیم هایش بود و حتی بزرگتر از فوتبال‬ ‫ایران‪ .‬مثال می زنم‪ .‬شــما بــه گواردیوال نــگاه کنید‪ .‬وقتی‬ ‫زمین می خورد کار خودش را با اشــتباهات بزرگتر سخت تر‬ ‫نمی کند‪ .‬مــی رود روی خودش کار می کنــد و قدرتمندتر از‬ ‫قبل برمی گردد‪ ،‬با یــک فوتبال بهتر‪ .‬همــه می دانیم هیچ‬ ‫کس نمی تواند توانمندی های فنی ایــن مربی را انکار کند‪.‬‬ ‫هیچ کس نمی تواند بگوید او یک مربی برنده نیست‪ .‬بنابراین‬ ‫بنده اعتقاد دارم امیر قلعه نویی مربی خوبی است‪ .‬می خواهم‬ ‫بگویم امیر جان شما مربی خوبی هستی اما بد نیست به حرف‬ ‫من گوش کنی‪ .‬مــن نه به عنوان یک رقیــب بلکه به عنوان‬ ‫یک دوست دلسوز اما با تجربه با تو حرف می زنم‪ .‬از ان باال‬ ‫بیا پایین‪ .‬امیر قلعه نویی مربی بزرگی اســت؛ دلیل اول من‬ ‫این اســت که قهرمانی های متعــددی در کارنامه اش دارد‪.‬‬ ‫دلیل دوم من این است که عاشق فوتبال است‪ .‬دلیل سوم‬ ‫من این اســت که او پایداری دارد‪ .‬یعنی با وجود فشــارهای‬ ‫بســیار زیادی که از جبهه های مختلف به او وارد می شود باز‬ ‫هم پایدار اســت‪ .‬البته این پایداری متاســفانه مقاومت در‬ ‫مقابل نیروهای مترقی جامعه فوتبال است؛ خبرنگاران برخی‬ ‫رســانه های زرد ثناگوی امیر قلعه نویی هســتند و همین ها‬ ‫دشــمن درجه یک او محسوب می شــوند چون این جریان‬ ‫باعث شده تا امیر به روزهای بد مربیگری اش برسد‪ .‬امیر باید‬ ‫به امثال من روی خوش نشان بدهد نه این دسته ادم ها که او‬ ‫را با تملق خود عقب نگه می دارند و باعث می شــوند او بیش‬ ‫از اینها پیشــرفت نکند‪ .‬من صادقانه درباره قلعه نویی حرف‬ ‫می زنم‪ .‬چون هم نکات مثبت او را می گویم هم نکات منفی‬ ‫را‪ .‬امیر قلعه نویی بازی خوانی فوق العاده ای دارد‪ .‬خوب ارنج‬ ‫نیست که حامیان کی روش خوبند اما منتقدانش ضعیفند‪.‬‬ ‫صحبت بر سر دشمنی بی دلیل بعضی ها با مربی است که در‬ ‫طول سال های اخیر شخصیت ویژه ای به تیم ملی فوتبال‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫داد و اما علیرضا منصوریان فراتر از اینهــا یکی از حامیان‬ ‫کی روش محسوب می شود‪ .‬صحبت اما بر سر این موضوع‬ ‫کشورمان بخشــیده اســت؛ یحیی گل محمدی‪ ،‬علیرضا‬ ‫منصوریان‪ ،‬رســول خطیبی و عبدالله ویســی‪ .‬اگر حسین‬ ‫فرکی را به دلیل با تجربه بودن در این‬ ‫لیست قرار ندهیم باید بپذیریم که این‬ ‫مربیان جــوان موفق ترین های ما در‬ ‫لیگ چهاردهم بودنــد‪ .‬گل محمدی‬ ‫مسئولیت فنی تیم شــانزدهم جدول‬ ‫را بر عهــده گرفت و توانســت به رده‬ ‫چهارم برسد‪.‬‬ ‫علیرضــا منصوریــان تیمــی‬ ‫ساخت که هرگاه اراده می کرد خود را‬ ‫با فوتبالی چشــم نواز به دروازه حریف‬ ‫می رســاند و به گل می رسید‪ .‬خطیبی‬ ‫اگر چــه رویایــش در تراکتورســازی‬ ‫ناتمام ماند اما نتایجی به دســت اورد‬ ‫که تراکتوری هــا را بیشــتر به کســب‬ ‫قهرمانی امیدوار کــرد و دیگر مربیان‬ ‫جوانی کــه حــاال بــه نظر می رســد‬ ‫نوبت شان شــده‪ .‬نوبت به مربیانی رســیده که بازی را نه از‬ ‫بیرون زمین بلکه در درون مستطیل سبز جستجو می کنند‪.‬‬ ‫چقدر خوب!‬ ‫ورزش‬ ‫بدهند فوتبال ما می تواند بیشتر از اینها در مسیر توسعه قرار‬ ‫بگیرد و اگر چنین نشد داستان لیگ چهاردهم هم به مرور‬ ‫چیزی شبیه خاطره انگیز ترین روزهای‬ ‫فوتبال مان می شود‪.‬‬ ‫ان روزهایی که خیلی از انها دور‬ ‫شدیم و ســخت به خاطر می اوریم‪ .‬اما‬ ‫لیگ چهاردهم نکتــه جالب دیگری را‬ ‫هم در خود دارد؛ مربیانی در صدر قرار‬ ‫گرفتند که خارجی ســتیز نبودند‪ .‬حتی‬ ‫حسین فرکی که در مقطعی انتقادهایی‬ ‫را متوجه کــی روش کرد هــم همواره‬ ‫در برخورد بــا مربیــان خارجی منصف‬ ‫بوده است و او را نمی توان ضدخارجی‬ ‫نامید‪.‬‬ ‫مردی که خــود ســال ها در کنار‬ ‫برانکــو ایوانکوویچ در مقام دســتیاری‬ ‫درس های زیادی اموخت و وقتی برانکو‬ ‫به ایران بازگشت استقبال گرمی از وی‬ ‫داشت‪ .‬برانکو را در اغوش گرفت اما پرسپولیس را شکست‬ ‫داد‪ .‬اینگونه مربیان قابل تقدیرند‪ .‬یحیی گل محمدی نیز‬ ‫همین طور‪ .‬او را نمی توان در لیست دشمنان کی روش قرار‬ ‫می کند و روی بازیکنان بزرگ تیمش تسلط دارد‪ .‬قلعه نویی‬ ‫ روی ستاره ها مدیریت می کند‪ .‬اما روابط عمومی خوبی با یک‬ ‫سری روزنامه های زرد دارد‪ .‬روابط عمومی بسیار بدی هم با‬ ‫برخی نشریات و رسانه های غیر زرد دارد‪ .‬او با قهرمانی های‬ ‫پی در پی به انجایی می رسد که فراموش می کن د پاشنه ای دارد‬ ‫با نام اشیل ؛ موضوعی که سر بزنگاه گریبانش را می گیرد‪ .‬من‬ ‫گاهی با او در همین فصل مالقات هایی داشتم‪ .‬می دانستم‬ ‫که تیم او از نظر فنی مشکل دارد‪ .‬اصال انگیزه ای در تیمش‬ ‫نمی دیدم‪ .‬خوراک فنی درستی به تیمش نمی رسید‪ .‬اما امیر‬ ‫قلعه نویی فکر می کرد حضور خودش در اســتقالل کفایت‬ ‫می کند که تیمش برنده باشــد و به موفقیت برسد در صورتی‬ ‫که این طور نبوده‪ .‬هیچ وقت این طور نبوده‪ .‬اینگونه می شود‬ ‫که تکبر باعث می شود قلعه نویی دو سال اسیا و قهرمانی در‬ ‫لیگ فوتبال ایران را از دســت می دهد‪ .‬بــه نظرم قلعه نویی‬ ‫باید قبل از هــر چیز با خودش بجنگــد‪ .‬در واقع باید ققنوس‬ ‫بشود‪ .‬یادم هســت که در مقطعی به مس کرمان رفت اما با‬ ‫اقتدار برگشــت‪ .‬حاال هم باید به تیم دیگری برود‪ .‬تیمی که‬ ‫حتی ممکن است سال اینده او را بسوزاند اما این مهم است‬ ‫که او حتی اگر سوخت و خاکستر شد دوباره از خاکستر خود‬ ‫بلند شود‪ .‬ققنوس یعنی این‪ .‬اگر قلعه نویی داستان ققنوس را‬ ‫بداند متوجه می شو د چه نسخه ای دوای درد او است‪ .‬این راه‬ ‫می تواند به او کمک کند‪ .‬این دو سال خیلی چیزها را به او باید‬ ‫یاد بدهد‪ .‬باید به او این پیام را بدهد که خطر تمام شدن او را‬ ‫تهدید می کند‪ .‬هنوز تمام نشده اما خطر بیخ گوش اوست‪ .‬او‬ ‫پشتوانه های کمی ندارد اما با این همه حمایت حاال دو سال‬ ‫است که موفق نمی شود‪ .‬اما با همه اینها باید تاکید کنم که‬ ‫قلم همچنان دست خود امیر اســت‪ .‬او می تواند سرنوشت‬ ‫شترسیمکند‪.‬امااینقلممتاسفانهجوهری‬ ‫تازه ایبرایخود ‬ ‫ندارد یا دســت کم باید بپذیرد که با اندک جوهری که در قلم‬ ‫دارد نمی تواند پهندشت رویایی اش را بکشد‪ .‬سال اینده باید‬ ‫به موفقیتی کوچک تر فکر کند؛ به یک نقاشــی کوچک تر‬ ‫تا بتواند دوباره به طرح ها و چشــم اندازهای بزرگ برسد‪ .‬هر‬ ‫مربی یک جوهری دارد‪ .‬اگر تکبر او را احاطه کند جوهرش‬ ‫خشک می شود‪ .‬همان طور که گفتم او امروز کسانی را حامی ‬ ‫خودش نمی بیند که می توانســتند بســیار به او کمک کنند؛‬ ‫جامعه مترقی فوتبال‪ .‬افرادی که می توانســتند به او انگیزه‬ ‫برخاســتن بدهند‪ .‬اما او و رفتارش باعث شــده تا این بخش‬ ‫از جامعه فوتبال به او پشــت کنــد‪ .‬در این اوضــاع و احوال‬ ‫همان هایی او را تخریــب می کنند و او را بــه پرتگاه هدایت‬ ‫می کنند که تا دیروز تملق می گفتنــد‪ .‬می خواهم بگویم ان‬ ‫دسته از خبرنگارانی که همواره قلعه نویی را تحت هر شرایطی‬ ‫تایید می کنند حاال در زمانی که قلعه نویی به مشکل خورده و‬ ‫به بن بست رسیده نه تنها به یاری اش نمی ایند بلکه تخریبش‬ ‫می کنند‪ .‬چون انها دوست مربی برنده هستند‪ .‬در این بین چه‬ ‫کسی تنها می ماند؟ قلعه نویی‪ .‬بنابراین برای بزرگ ماندن باید‬ ‫راه دیگری وجود داشته باشد‪ .‬راهی که امیر باید ان را دوباره‬ ‫بجوید‪ .‬قدم اول اما کنار گذاشــتن تکبر است‪ .‬اگر قدم اول‬ ‫را برداشت شک ندارم که قدرتمندتر از همیشه به فوتبال ما‬ ‫برمی گــردد‪ .‬قلعه نویی هنوز ادم ها را از دســت نداده‪ .‬همه‬ ‫او را بزرگ می دانند‪ .‬اما برای بزرگ ماندن باید راه درست را‬ ‫پیدا کند‪ .‬این را هم بگویم‪ .‬این روزها همه از گل محمدی و‬ ‫منصوریان حرف می زنند‪ .‬خیلی هم خوب است‪ .‬افرین به‬ ‫انهایی که قدر مربیان جوان را می دانند اما این مساله نباید‬ ‫باعث شود ما سرمایه هایی مثل قلعه نویی را ته دره بیندازیم‪.‬‬ ‫قلعه نویی باید گام های رو به عقب بردارد‪ .‬با این رفتار نباید‬ ‫گام های رو به جلو بردارد‪ .‬باید به گذشــته خود رجوع کند و‬ ‫همه چیز را دوباره از سرش بگذراند‪ .‬ان وقت متوجه می شود‬ ‫که منظور من چیست‪ .‬او باید با فوتبال مدرن انس بگیرد‪ .‬با‬ ‫خبرنگاران بزرگ دوست باشد‪ .‬با رسانه های مترقی دوست‬ ‫باشد نه با رسانه هایی که تفکر ستیز هستند و فقط مدح و ثنا‬ ‫می گویند‪ .‬همین رسانه ها هستند که تیتر می زنند؛ عرب ها‬ ‫زیر چکمه های ســرخ های پایتخت و‪ ...‬ایــن چه جریان‬ ‫مزخرفی اســت که راه انداخته اید؟ ما باید قبــل از هر چیز‬ ‫یاد بگیریم که ادم باشــیم‪ .‬این حرف ها چیست؟ چرا سعی‬ ‫می کنید روحیات نژاد پرستانه را در فوتبال تزریق کنید؟ این‬ ‫کارها اصال درســت نیســت‪ .‬در نهایت می خواهم بگویم‬ ‫امیر جان! دوســت دارم راهت را عوض کنی و به مربی ای‬ ‫تبدیل بشوی که خیلی ها دوستت داشته باشند‪.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫اواز پر جبرئیل‬ ‫نمایشی در مورد معراج حضرت رسول(ص)‬ ‫نمایش «اواز پر جبرئیل» به نویســندگی و کارگردانی‬ ‫یواحدازابتدای‬ ‫محسنمعینیوتهیه کنندگینگینمیرحسن ‬ ‫خردادماه در تاالر اندیشه حوزه هنری به صحنه رفته است‪.‬‬ ‫داستان نمایش «اواز پر جبرئیل» برداشتی فلسفی از معراج‬ ‫پیامبر اســام‪ ،‬محمد مصطفی(ص) است که به شیوه ای‬ ‫پســت مدرن اجرا می شــود‪ .‬در اواز پر جبرئیل با اســتفاده‬ ‫از تکنولوژی های جدید و ویــژه و تلفیق انها بــا هنر تئاتر و‬ ‫به نوعی استفاده ترکیبی از سینما و تئاتر در کنار هم‪ ،‬داستان‬ ‫معراج پیامبر به نمایش گذاشته می شود‪ .‬در این نمایش به‬ ‫وقایع مختلفی از خلقت انسان‪ ،‬زندگی پیامبران مختلف تا‬ ‫حضرت رسول اکرم (ص) و معراج ایشــان و ماجرای غدیر‬ ‫پرداخته می شود تا مفاهیم و اثرات تربیتی دین و همچنین‬ ‫پیام پیامبر اسالم(ص) با زبان هنری به عموم مردم و به ویژه‬ ‫نسل جوان‪ ،‬قشرهای فرهیخته و تحصیلکرده و کسانی که‬ ‫در عرصه های ادبی و هنری فعالیت می کنند‪ ،‬رسانده شود‪ .‬در‬ ‫این نمایش بازیگرانی چون لیال بلوکات‪ ،‬اردالن شجاع کاوه‪،‬‬ ‫الیزا اورامی‪ ،‬محمد عمرانی‪ ،‬علی طالب لو و محمد تنهایی به‬ ‫ایفای نقش می پردازند‪.‬‬ ‫نگین میر حسنی‪ ،‬تهیه کننده این نمایش در رابطه با ان‬ ‫گفته است‪« :‬محسن معینی در این نمایش در تالش است‬ ‫با همکاری هنرمندان پیشکسوت و خالق‪ ،‬روایتی معاصر و‬ ‫مواجهه ای هرمنوتیکی با موضوع معراج به نمایش بگذارد‪.‬‬ ‫این نمایش بر اســاس منابع محکم و اصیل شــکل گرفته‬ ‫است‪ .‬زیبایی شناسی حاکم بر این نمایش مبتنی بر ساخت‬ ‫فرنگیس‬ ‫نظام نشانه شناسانه پست مدرن و استفاده از تئاتر بک ارت‬ ‫است و حال و هوایی چون اثار قبلی محسن معینی دارد‪ .‬این‬ ‫نمایش روایتی مستند از ماجرای معراج پیامبر است‪ .‬معراج‬ ‫پیامبــر موضوع مورد عالقــه هنرمندان بزرگ گذشــته این‬ ‫سرزمین بوده است‪ .‬شــعرای بزرگی چون نظامی تا نقاشان‬ ‫برجسته ای چون سلطان محمد به این موضوع پرداخته اند‪.‬‬ ‫گروه تئاتر شرنگ نیز تالش کرده تا به این موضوع با شکوه‬ ‫بپــردازد و این نمایش اولین نمایش با شــکوهی اســت که‬ ‫در ایران در مورد شــخصیت پیامبر اکرم(ص) روی صحنه‬ ‫می رود‪».‬‬ ‫محســن معینی‪ ،‬کارگردان «اواز پــر جبرئیل» درباره‬ ‫اجرای این اثر نمایشی گفته اســت‪« :‬این نمایش در واقع‬ ‫یک تریلوژی است که دو قسمت قبلی ان با عنوان های «بر‬ ‫فرس تندرو» و «هــزار ایینه» قبال در بــرج میالد به صحنه‬ ‫رفته است‪ .‬در اجرای این نمایش از عناصر تصویری جدید‬ ‫و «بک ارت تئاتر» اســتفاده شده اســت‪ ،‬به این ترتیب که‬ ‫بازیگران با تصویرسازی های سه بعدی که در صحنه وجود‬ ‫دارد‪ ،‬خودشان را هماهنگ می کنند‪ .‬به کار بردن این تکنیک‬ ‫برای بیان مفاهیم سوررئالیستی بسیار مناسب است‪».‬‬ ‫وی درباره به تصویرکشیدن معراج پیامبر و مفاهیمی که‬ ‫در پس این عمل وجود داشته اســت‪ ،‬گفت‪« :‬من همیشه‬ ‫دلبسته مفهوم معراج بوده ام و این نمایش نیز روایتی مستند‬ ‫از این اتفاق است‪ .‬مســاله معراج از مفاهیم بزرگ و سترگی‬ ‫برخوردار است و در اثار شــعرای بزرگی چون نظامی و حتی‬ ‫دیدار‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫روایت رشادت کردستان در دفاع مقدس‬ ‫کتاب خاطرات فرنگیس حیدرپور‪ ،‬با عنوان «فرنگیس» که مهناز فتاحی ان را نوشته‬ ‫توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است‪« .‬فرنگیس» شامل خاطرات فرنگیس حیدرپور‬ ‫متولد سال ‪ 1341‬در روســتای اوازین اســت‪ .‬او در حمله نظامیان عراقی به روستای محل‬ ‫سکونتش با یک تبر از خود در برابر سربازان ارتش بعث عراق دفاع کرد‪.‬‬ ‫در ســال ‪ 1359‬پس از حمله عراق به روســتای اوازین‪ ،‬مردم به دره های اطراف فرار‬ ‫می کنند‪ .‬فرنگیس که در ان زمان ‪ 18‬ســال داشت شــب هنگام همراه برادر و پدرش جهت‬ ‫تهیه غذا به روســتا بازمی گردند‪ .‬اما در طول راه پدر و برادر فرنگیس ضمن درگیری با عوامل‬ ‫عراقی کشته می شوند و فرنگیس در پی برخورد با دو سرباز عراقی بدون داشتن سالح گرم‪،‬‬ ‫با تبر پدرش با سربازان درگیر شده‪ ،‬یکی را کشــته و دیگری را با تمام تجهیزات جنگی اسیر‬ ‫می کند و به مقر فرماندهی ارتش ایران تحویل می دهد‪.‬همچنین رهبر انقالب در سفرشان‬ ‫به کرمانشاه به این بانوی بزرگ اشاره کردند و بر ثبت خاطراتش تاکید داشتند وفرمودند‪« :‬در‬ ‫شهر شما بانویی مسلمان و شجاع در مقام دفاع توانست‏ســرباز دشمن را اسیر کند و نیروی‬ ‫مهاجم را به خاک و خون‏بنشاند‪ .‬این را نگه دارید برای خودتان و حفظ کنید‪».‬‏مهناز فتاحی‬ ‫که کتاب فرنگیس را تالیف کرده‪ ،‬درباره این اثر گفته است‪« :‬این کتاب می تواند با مخاطب نو‬ ‫و نسل های جدید ارتباط برقرار کند‪ .‬زیرا در این کتاب خاطرات دوران کودکی فرنگیس بسیار‬ ‫ساده و صمیمی بیان شده و این صمیمیت در مقدمه کتاب مشهود است‪ .‬من در نگارش این‬ ‫کتاب سعی کردم در بخش کودکی فرنگیس‪ ،‬خاطرات را به زبان کودکی بنویسم و مخاطب را‬ ‫در نظر بگیرم حتی در بخش های جوانی هم به همین شکل پیش رفته ام و همواره سعی داشتم‬ ‫با نثری بنویسم که برای مخاطب و نسل جدید جذابیت داشته باشد‪».‬‬ ‫نقاشان برجسته ای چون سلطان محمد این مضمون مورد‬ ‫استفاده قرار گرفته است‪ .‬منبع اصلی من نیز برای پرداختن‬ ‫به این موضوع کتاب «تفســیر المیزان» عالمه طباطبایی‬ ‫بود که بسیار باشکوه و جذاب به این مساله پرداخته است‪».‬‬ ‫او شیوه روایت در «اواز پر جبرئیل» را این گونه شرح‬ ‫داده است‪« :‬می توانم بگویم این نمایش یک روایت مدرن‬ ‫دارد که در ان از اتفاقات امروز دنیا به گذشته برمی گردیم و‬ ‫سرنوشت انسان مسخ شده امروز‪ ،‬جریان های فکری جهان‬ ‫معاصر و معضالت ان را در کنار ماجرای معراج پیامبر گرامی‬ ‫ اســام روایت می کنیم‪ .‬همان طــور که می دانیــد امکان‬ ‫انتخاب بازیگری در جایــگاه پیامبر برای ما وجــود ندارد و‬ ‫نمی توانیم دست به این کار بزنیم‪ ،‬چون نمی توانیم به کمال‬ ‫از پس معرفی ایشان در قالب نقش براییم و بر اساس روایاتی‬ ‫که انها را بررسی کرده بودم پیامبران دیگر را وارد این نمایش‬ ‫کردیم‪ .‬ماجرا به ایــن صورت روایت می شــود که پیامبران‬ ‫مختلف که در طبقات اســمان هســتند دیدار و ارتباط شان‬ ‫با حضرت محمد(ص) را روایــت می کنند‪ ».‬معینی پیش از‬ ‫ِ‬ ‫«عقل دهم»‪« ،‬خانه برنارد البا»‪« ،‬مزامیر‬ ‫این نمایش های‬ ‫اکسدوس»‪« ،‬بازیگر و زنش»‪« ،‬ادم خوابش می گیره» و‬ ‫«بر َف َرس تندرو» را روی صحنه برده است‪.‬‬ ‫«اواز پر جبرئیل» تا روز چهاردهم خرداد ماه همه شب‬ ‫از ساعت ‪ 20:45‬در سالن تماشــاخانه اندیشه حوزه هنری‬ ‫واقع در خیابــان حافظ‪ ،‬نبــش خیابان ســمیه روی صحنه‬ ‫خواهد رفت‪.‬‬ ‫ناهید‬ ‫یک فیلم ایرانی درکن جایزه گرفت‬ ‫فیلم «ناهید» ساخته ایدا پناهنده برنده جایزه «اینده نویدبخش» در بخش «نوعی نگاه»‬ ‫جشنواره فیلم کن شد‪« .‬ایزابال روسلینی» رئیس هیات داوران بخش نوعی نگاه جشنواره کن‬ ‫‪ ۲۰۱۵‬فهرستبرندگاناینبخشرادرحالیاعالمکردکهفیلم«قوچ ها»بهکارگردانی«گریمور ‬ ‫هاکانورسون»ازایسلندموفقبهکسبجایزهاصلیشدوفیلم«ناهید»بهنمایندگیازسینمای‬ ‫ایران به صورت مشترک با فیلم هندی «زمان» ساخته «نیراج قیوان» جایزه اینده درخشان را‬ ‫در این بخش از ان خود کردند‪« .‬ناهید» اولین ساخته بلند ازیتا پناهنده با بازی ساره بیات‪ ،‬نوید‬ ‫محمدزاده و پژمان بازغی در نقش های اصلی است؛ فیلمی که قصه ان روایتگر زنی در زندگی‬ ‫دشوار است‪ .‬ناهید نام نقش اول فیلم از همسرش به خاطر مسائل مختلفی از جمله بیکاری و‬ ‫اعتیاد جدا شده و برای به دست اوردن حضانت فرزندش طالق توافقی را انتخاب کرده و در ازای‬ ‫چشم پوشیازمهریهوبهشرطانکهدیگرازدواجنکندبافرزندشدریکاپارتمانکوچکومحقر‬ ‫زندگی می کند‪ .‬داستان در شهر انزلی در شمال ایران اتفاق می افتد و در انجا فیلمبرداری شده‬ ‫است‪ .‬بیژن امکانیان تهیه کننده فیلم‪،‬در مورد «ناهید» گفته است‪« :‬ناهید قهرمان جدیدی را‬ ‫به مخاطب معرفی می کند و متعلق به سینمای اکران است‪ .‬من «ناهید» را از این جهت دوست‬ ‫دارم که سعی در روایت پیچیده داستان ندارد بلکه در عین سادگی‪ ،‬عمق مطلب را به مخاطب‬ ‫می رساند‪».‬گروهی براین باور هستند که فیلم ناهید از نظر فنی دارای نقص های فراوانی است‬ ‫ومنتقداندیگریهمهستندکهاینفیلمرادرلبه هایفمنیستیافراطیارزیابیمی کنند‪.‬حتی‬ ‫حضوراینفیلمبه عنواننمایندهایراندرجشنوارهکنهمباعالمتسوال هایمتعددیمواجه‬ ‫بوده است‪.‬حضور فیلم ناهید در جشنواره کن با حاشیه هایی هم همراه بود که به پوشش بازیگر‬ ‫مرد ان در زمان برگزاری جشنواره برمی گردد‪.‬‬ ‫زندگی درمرز نبوغ و جنون‬ ‫جان نش‪ ،‬ریاضیدان فیلم ذهن زیبا درگذشت‬ ‫حادثه رانندگی که به وقوع پیوست‪ ،‬حتی ماموران هم‬ ‫نمی دانســتند انهایی که جان خود را از دست دادند‪ ،‬بسیار‬ ‫مشــهورتر از ان چیزی هســتند که تصور می کنند‪ ،‬چرا که‬ ‫همه «جان نش» واقعی و ان نابغه ای که به داشــتن ذهنی‬ ‫زیبا مشهور اســت را با تصویری از راســل کرو می شناسند‪.‬‬ ‫کمی طول کشــید تا معلوم شــود ان زوج مســن‪ ،‬شــهرت‬ ‫عمومی دارند‪ ،‬شــهرتی که از دنیای علم به دنیای ادبیات‬ ‫و پس از ان به دنیای سینما کشــیده بود‪ .‬همه ان هایی که‬ ‫فیلم «ذهن زیبــا» را دیده اند‪ ،‬داســتان زندگی جان نش را‬ ‫از حفظ هســتند و می دانند کــه او مردی بــا اختالالت حاد‬ ‫روانی بود کــه در لبه نبــوغ و جنون حرکت می کــرد‪ ،‬همان‬ ‫که به عنوان یکــی از غول های «تئــوری بازی ها» یکی از‬ ‫شــاخه های ریاضیات کاربردی توانســت‬ ‫نوبل اقتصاد را به دســت اورد‪ .‬قصه زندگی‬ ‫نــش حتی پــس از پایــان فیلم هــم ادامه‬ ‫ن تراژیک خود رسید؛ «جان‬ ‫داشت تا به پایا ‬ ‫نش» در حالی کــه به همراه همســرش از‬ ‫دانشگاه پرینســتون به خانه باز می گشتند‪،‬‬ ‫تصادف کرده و هر دو در دم کشته می شوند‪.‬‬ ‫«گریگوری ویلیامــز»‪ ،‬رئیس پلیس ایالت‬ ‫نیوجرســی در این باره گفته اســت‪« :‬جان‬ ‫نش ‪ 86‬ساله و همسرش‪« ،‬الیشیا نش» ‪82‬‬ ‫ساله در نزدیکی شهر «مونرو» دچار سانحه‬ ‫شده و جان باخته اند‪ ».‬بر اساس اطالعات‬ ‫منتشرشده علت حادثه انحراف به چپ و عدم‬ ‫تسلط راننده تاکسی حامل این دو در هنگام‬ ‫ســبقت بوده‪ .‬به گفته ویلیامز‪ ،‬عدم تسلط‬ ‫راننده باعث شــده تا خودرو با گاردریل کنار‬ ‫جاده برخورد کرده‪ ،‬جان نش و همسرش به‬ ‫بیرون از خودرو پرتاب شوند‪ .‬به نظر می رسد‬ ‫این دو نفــر در دم جان باخته انــد‪ .‬ماموران‬ ‫پلیس در توصیف این واقعه عنوان کرده اند‪:‬‬ ‫«نش و همسرش هیچ کدام کمربند نبسته بودند‪».‬‬ ‫زندگی جان نش‬ ‫تئوری بازی ها‬ ‫مفهوم «تعادل نش» یکــی از مهمترین کارهای این‬ ‫ریاضیدان – اقتصاددان است که در نظریه بازی ها در علم‬ ‫اقتصاد کاربرد فراوانی دارد‪« .‬نظریه بازی ها» شاخه ای از‬ ‫ریاضیات کاربردی است که در علوم اجتماعی و به ویژه در‬ ‫اقتصاد‪ ،‬بازاریابی و فلسفه کاربرد دارد‪« .‬نظریه بازی ها» در‬ ‫تالش است در شرایط راهبردی یا بازی که در انها موفقیت‬ ‫فرد در انتخاب راهکار‪ ،‬به انتخاب دیگران نیز وابسته است‪،‬‬ ‫با اســتفاده از ریاضیات‪ ،‬رفتار بهینه را پیش بینی کند‪ .‬جان‬ ‫نش نظریه خود را کــه در تقابل با صد و پنجاه ســال تئوری‬ ‫اقتصادی بود چنین مطرح کرد کــه «بهترین نتایج موقعی‬ ‫حاصل می شوند که هرکس انچه را برای خود و گروه بهترین‬ ‫اســت انجام دهد‪ .‬او مســاله همکاری را در نظریه بازی ها‬ ‫گسترش و نشان داد که اگر افراد همکاری‬ ‫کنند و نفع گروه را نیز در نظر داشــته باشند‬ ‫به بیشترین منافع و ســود برای خود و گروه‬ ‫دست می یابند‪.‬‬ ‫ذهن زیبا‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫نش در ابتدا از خود سرسختی و مقاومت نشان می داد‬ ‫و سعی می کرد با هر ترفندی که شده‪ ،‬از بیمارستان و حتی‬ ‫از نظارت مستقیم روانپزشــک فرار کند‪ .‬اما با شدت گرفتن‬ ‫بیماری اش‪ ،‬کم کم به درمان تــن داد‪ .‬جدا از درمان‪ ،‬انچه‬ ‫بیش از همه به نش کمک کرد‪ ،‬تــاش اگاهانه ای بود که‬ ‫او از خود نشان داد‪.‬‬ ‫این نابغه دوران معاصر‪ ،‬در اوریل ‪ ۱۹۵۹‬در بیمارستان‬ ‫مک لین امریکا بســتری می شــود تــا تحــت درمان های‬ ‫ویژه روان شــناختی قرار گیرد اما پیشــرفت بیمــاری وی و‬ ‫اضافه شدن افسردگی مزمن و از دست دادن اعتماد به نفس‬ ‫پزشــکان و متخصصان درمان وی را با یــاس روبه رو کرده‬ ‫بود‪ .‬پروفسور نش در بخشی از زندگینامه خود که در سایت‬ ‫برندگان جایزه نوبل منتشر شده است‪ ،‬می نویسد‪« :‬به نظر‬ ‫غیرمحتمل می اید که فردی در سن و سال باالیی همچون‬ ‫من‪ ،‬بخواهد همچنان بر دانش خود بیفزاید‪ .‬من ‪ ۲۵‬ســال‬ ‫از عمر مفید خود را همچون شــکافی در زندگی می بینم که‬ ‫صرف غلبه بر بیماری مخرب اسکیزوفرنی کردم‪».‬‬ ‫زندگی پــردرد این دانشــمند نابغه تا انجا مــورد توجه‬ ‫کارشناســان قرار گرفته اســت که می گویند اگــر وی دچار‬ ‫این بیماری مخرب فکری نمی شــد می توانســت به عنوان‬ ‫انیشتین جدید به دنیا معرفی شود‪ .‬وی پس از انکه سال ها‬ ‫در بیمارســتان های امریــکا تحــت درمــان قــرار گرفت و‬ ‫البته چندان هــم نتیجه بخش نبود‪ ،‬بــه لطف کمک های‬ ‫شبانه روزی همســرش و گروهی از دوســتانش در دانشگاه‬ ‫«یــک ذهــن زیبــا»‪ ،‬نام یــک فیلم‬ ‫سینمایی امریکایی اســت که درباره زندگی‬ ‫پروفســور جان فوربس نش ســاخته شــده‬ ‫اســت‪ .‬این فیلم در ســال ‪ ۲۰۰۱‬براساس‬ ‫کتابی به همین نــام و بــه کارگردانی «ران‬ ‫هوارد» تولیــد شــد‪ .‬بازیگــران اصلی ان‬ ‫«راســل کرو» (در نقــش پروفســور جان‬ ‫نش) و «جنیفــر کانلی» (در نقش همســر‬ ‫نش) هســتند‪« .‬یک ذهن زیبا» توانســت‬ ‫در رقابت های اسکار‪ ،‬جایزه بهترین بازیگر‬ ‫نقــش مکمل زن بــرای «جنیفــر کانلی»؛‬ ‫جایز ه بهترین فیلمنام ه اقتباسی برای «اکیوا‬ ‫گلدزمن»؛ جایزه بهتریــن کارگردانی برای‬ ‫«ران هــوارد» و همچنین جایــزه بهترین‬ ‫فیلم بــرای «برایان گریــزر» و «ران هــوارد» را به ارمغان‬ ‫اورد‪ .‬این فیلم در رشته های بهترین بازیگر نقش اول مرد‪،‬‬ ‫بهترین چهره ارایی‪ ،‬بهترین موسیقی متن و بهترین تدوین‬ ‫نیز کاندیدای دریافت جایز ه اســکار بود‪ .‬این فیلم با زندگی‬ ‫اصلی جان نش تفاوت های اساســی داشت به عنوان مثال‬ ‫در فیلم‪ ،‬این طور برداشت می شــود که توهمات جان نش‬ ‫به دو صورت دیداری و شنیداری بوده است‪ ،‬درحالی که در‬ ‫واقعیت‪ ،‬توهمات نش فقط محدود به صداهایی بوده که او‬ ‫می شنید ه است‪ .‬مراســم خودکار در پرینستون ‪ -‬که در فیلم‬ ‫می بینیم ‪ -‬نیز کامال جعلی است و چنین مراسمی وجود ندارد‪.‬‬ ‫نقس جان نــش در این فیلــم را یکــی از مطرح ترین‬ ‫بازیگران هالیوودی یعنی راســل کرو بازی می کند‪.‬درست‬ ‫اســت که کرو نتوانســت با این فیلم به جایزه اســکار برسد‬ ‫اما نقش عمده ای در معرفی جان نــش به عنوان یک نابغه‬ ‫داشت‪« .‬راســل کرو» بازیگر نقش پروفسور «جان نش»‬ ‫در فیلم «ذهن زیبا» در صفحه توییتر خود نســبت به مرگ‬ ‫الهام بخش شــخصیت های این فیلم‪ ،‬واکنش نشان داد‪.‬‬ ‫پس از انتشــار خبر مرگ «جان نش» و همســرش در یک‬ ‫سانحه رانندگی‪ ،‬راســل کرو در صفحه خود نوشت‪« :‬قلب‬ ‫من برای جان‪ ،‬الیشا (همسرش) می تپد‪ .‬زوجی فوق العاده‪.‬‬ ‫ذهن های زیبا‪ ،‬قلب های زیبا‪».‬‬ ‫ن هــاوارد» کارگــردان فیلم «ذهن زیبــا» نیز در‬ ‫«را ‬ ‫واکنش به این موضوع نوشت‪« :‬افتخار می کنم که زندگی‬ ‫این دو را در سینما روایت کردم‪».‬‬ ‫دیدار‬ ‫پروفســور جان فوربس نش‪ ،‬یکی از سرشناس ترین‬ ‫برندگان تاریــخ جایزه نوبل محســوب می شــود اما زندگی‬ ‫شخصی و غیرعلمی وی به مقدار زیاد دستخوش نامالیمات‬ ‫و مشکالت بوده اســت‪ .‬پروفسور نش در ســیزدهم ژوئن‬ ‫سال ‪ ۱۹۲۸‬در امریکا چشم به جهان گشود و به لطف هوش‬ ‫سرشارش به عنوان ریاضیدانی جوان و مستعد و مطرح کننده‬ ‫تئوری بازی در جهان شناخته شــد‪ .‬جان در بیست سالگی‬ ‫به طور همزمان مدرک کار شناسی و کار شناسی ارشد را کسب‬ ‫کرد و دو ســال بعد‪ ،‬یعنی در بیست و دو ســالگی‪ ،‬موفق به‬ ‫کســب مدرک دکترا در بخــش ریاضیات شــد‪ .‬او به معنای‬ ‫واقعی‪ ،‬یک نخبه در رشته ریاضیات بود و تئوری های زیاد و‬ ‫بحث انگیزی را در این حوزه وارد کرد‪.‬‬ ‫وی در سال ‪ ۱۹۹۴‬به همراه دو نظریه پرداز دیگر موفق‬ ‫به دریافت جایزه نوبل اقتصاد می شود‪ ،‬اما کسب این جایزه‬ ‫شــاید مهمتر از ان نباشــد که وی چندین دهه از عمر خود‬ ‫را صرف دســت و پنجه نرم کردن با بیمــاری مخرب ذهنی‬ ‫اسکیزوفرنی کرده است‪ .‬نخســتین عالئم اسکیزوفرنی در‬ ‫سال ‪ ۱۹۵۸‬در نش نمایان شد و این در حالی بود که وی یک‬ ‫ســال پیش از ان با الیشیا که یک داشــجوی فیزیک اهل‬ ‫السالوادور بود ازدواج کرده بود‪ .‬البته انها در سال ‪ ۱۹۶۳‬از‬ ‫یکدیگر جدا شدند و این زمانی بود که عالئم بیماری بیش از‬ ‫گذشته برای نش درداور شده بود اما هفت سال بعد انها بار‬ ‫دیگر زندگی مشترک را از سر گرفتند‪ ،‬هرچند الیشیا معتقد بود‬ ‫تنها برای کمک کردن به نش حاضر به این کار شده است و‬ ‫نه از روی عالقه‪.‬‬ ‫نش‪ ،‬صداهایی غیرواقعی می شنید که او را از خطراتی‬ ‫موهوم حذر می دادند و وادارش می کردند کارهایی برخالف‬ ‫میــل و اراده اش انجام بدهد‪ .‬رفته رفته بر شــدت توهمات‬ ‫او افزوده شد و پزشــکان‪ ،‬بیماری او را اسکیزوفرنی در حال‬ ‫پیشرفت تشخیص دادند‪ .‬او و زندگی اش در معرض نابودی‬ ‫قرار گرفتند‪ ،‬به طوری که ناگزیر شــد از همسرش جدا شود‬ ‫و در این حال‪ ،‬کرســی اســتادی خود در دانشــگاه را نیز از‬ ‫دست داد‪.‬‬ ‫پرینستون امریکا کم کم به این نکته ایمان اورد که می تواند‬ ‫بر اسکیزوفرنی غلبه کند حتی اگر در سن باالیی قرار داشته‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫‪77‬‬ ‫بدرود اقای مهندس‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫ژاوی هرناندز از بارسلونا به لیگ قطر رفت‬ ‫سرازیر شد‪« :‬عصر همگی به خیر‪ .‬ممنون برای همه چیز‪.‬‬ ‫مربیگری امــاده کنم‪ .‬می خواهــم مــدارک مربیگری ام را‬ ‫نتوانســت گریه نکند‪ ...‬ایا این اخرین بــاری بود که‬ ‫در طول این مدت لطف خیلی زیادی به من کردید و من این‬ ‫تکمیل کنم و بتوانم پس از پایان دوره ام در السد وارد دوران‬ ‫پیراهن بارســلونا را بر تن می کرد؟ جواب متاســفانه مثبت‬ ‫محبت را فراموش نمی کنم‪ .‬خوشــحال ترین انسان جهان‬ ‫مربیگری ام شــوم‪ .‬حضور در قطر برای خــود و خانواده ام‬ ‫است! وقتی برای اولین بار به باشگاه بارسلونا رفت‪ 11 ،‬سال‬ ‫هســتم‪ ،‬زیرا امروز و در ایــن ‪ 17‬فصل همواره شــما برای‬ ‫اتفاق فوق العاده ای خواهد بــود‪ .‬هرچند باز هم باید بگویم‬ ‫سن داشت و اکنون ‪ 24‬ســال از ان زمان می گذرد‪ ...‬بله‪،‬‬ ‫مهندس بارســلونا دیگر در این تیم حضور نخواهد داشــت‬ ‫حمایت من حاضر بودید‪ .‬می خواهم از خانواده ام‪ ،‬همسرم‬ ‫اینده نهایی ام در بارسلونا و با این باشگاه رقم خواهد خورد‪».‬‬ ‫و دوستانم تشکر کنم‪ .‬شما فوق العاده بودید‪ .‬دیگران هرچه‬ ‫بازی با دپورتیو اخرین بازی اسطوره بارسلونا در نیوکمپ‬ ‫و محوری تریــن عنصر تیکی تاکا قرار اســت از فصل اینده‬ ‫بود‪ ،‬هرچند اخرین بازی این تیم در این فصل نیست‪ ،‬بارسلونا‬ ‫می خواهند بگویند‪ ،‬اینجا بهترین باشگاه جهان است‪».‬‬ ‫پیراهن تیم الســد قطر را برتن کند‪ .‬تیکی تــاکا با نام ژاوی‬ ‫او در پایان مسابقه نیز در گفت وگو با خبرنگاران گفت‪:‬‬ ‫دو فینــال مهم دیگــر پیــش رو دارد که می تواند بــه تعداد‬ ‫هرناندز گره می خورد‪ ،‬اگر فلسفه این ســبک بازی را دادن‬ ‫«واقعا برایم غیرممکن بود که جلوی اشک هایم را بگیرم‪.‬‬ ‫جام های کاپیتان ژاوی هرناندز اضافه کند‪ .‬اما اخرین بازی‬ ‫پاس های کوتاه برای یافتــن روزنه ها بدانیم‪ ،‬ان پاس های‬ ‫احساســات زیادی انجا بود‪ .‬خاطــرات فراوانــی از مقابل‬ ‫در نیوکمپ برای او که ‪ 24‬سال در نیوکمپ بود باید باشکوه‬ ‫کوتاه و ظریف را بازیکن شماره شش بارسلونا هدایت می کرد‬ ‫چشمانم می گذشت‪ ،‬اما به هر شــکل همان طور که گفتم‬ ‫می شد که شد‪.‬‬ ‫اما گویی عصر تیکی تاکا به ســر امده اســت‪ .‬گواردیوال به‬ ‫نمی توانم در حال حاضر از این خوشــحال تر باشم‪ .‬دوران‬ ‫انخل ماریا ویار رئیس فدراســیون فوتبال اســپانیا‪،‬‬ ‫المان رفته و در بایرن مونیخ روزهای تلخ و شــیرین را در هم‬ ‫جام قهرمانی را به شماره شش بارسلونا داد و او را در اغوش‬ ‫بازیگــری ام در اینجا بهترین بود‪ .‬من ‪ 25‬ســال اســت که‬ ‫مرور می کند‪ ،‬اینیستا هم دیگر درخشش روزهای گذشته را‬ ‫گرفت‪ .‬درحالی که در اسپانیا رسم بر این است جام را فصل‬ ‫پیراهن بارسا را بر تن می کنم‪ .‬بارســلونا همواره زندگی من‬ ‫ندارد و در عصر انریکه بیشتر یک بازیکن درجه دو محسوب‬ ‫بود اما در نهایت باشــگاه از همه چیز باالتر است و من هم‬ ‫بعد پیــش از اولین بازی بــه تیم قهرمان بدهنــد‪ ،‬این بار به‬ ‫می شود تا یک ستاره کلیدی‪ ...‬مسی هم همکاران تازه ای‬ ‫خوشــحالم که می توانم با کســب دو جام دیگر از این تیم‬ ‫خاطر کوچ ژاوی به قطر سنت شکنی کردند‪ .‬پیش از شروع‬ ‫با ســبک تازه ای برای خود پیدا کرده و دارد در کنار لوییس‬ ‫خداحافظی کنم‪».‬‬ ‫بازی هم هواداران بارسلونا با رونمایی از بنر بسیار بزرگی که‬ ‫سوارز و نیمار‪ ،‬مثلث طالیی ‪ MSN‬را به عنوان خطرناک ترین‬ ‫عکس ژاوی روی ان بود‪ ،‬به قدردانی از زحمات ‪ 24‬ساله این‬ ‫نزدیکترین دوســت ژاوی در همه این ســال ها اندره‬ ‫عناصر تهاجمی جهــان جا می انــدازد‪ ...‬و مهندس‪ ،‬قلب‬ ‫بازیکن پرداختند‪ .‬ژاوی برای دقایقی با حاضرین در ورزشگاه‬ ‫اینیستا هم نمی توانست ناراحتی خود را پنهان کند‪ .‬او در مورد‬ ‫و مغز تیکی تاکا هم حاال به حاشــیه خلیج فارس نقل مکان‬ ‫نیز صحبت کــرد‪ .‬او درحالی که قول داده بــود گریه نکند‪،‬‬ ‫جدایی مردی که سال های پرافتخاری را در کنارش گذرانده‬ ‫می کند‪ ...‬بله‪ ،‬شاید ان روز که ژاوی از بارسلونا خداحافظی‬ ‫بود‪ ،‬گفت‪« :‬امروز روز خاصی برای اســطوره ژاوی است و‬ ‫اما نتوانســت به ان عمل کند و وسط صحبت اشک هایش‬ ‫کــرد‪ ،‬روز وداع تیکی تاکا هم باشــد!‪ ...‬همــان روزی که‬ ‫باید با او خداحافظی کنیم‪ .‬تبریک به ژاوی بابت همه چیز و‬ ‫یک اســطوره نتوانســت جلوی گریه های خــود را بگیرد؛‬ ‫سال های زیاد یاد دادن به من‪».‬‬ ‫در بــازی مقابل دپورتیــو الکرونیــا‪ .‬دقیقه‪85‬‬ ‫تابلــوی تعویض باال رفت‪ .‬بلــه‪ ،‬لحظه جدایی‬ ‫لوئیز انریکه‪ ،‬سرمربی بارسلونا نیز پس‬ ‫هر انچه یک بازیکــن حرفه ای تصــورش را می کند یا در رویاهای خــود می پروراند‪،‬‬ ‫از پایان بازی در کنفرانس مطبوعاتی در رابطه‬ ‫در کارنامه ژاوی هرناندز دیده می شــود‪ .‬محال اســت یک جای خالی پیدا شود‪ .‬هشت بار‬ ‫فرا رســید‪ .‬لحظه ای که هیچ طرفدار کاتاالنی‬ ‫با این بازیکن گفت‪« :‬ژاوی بسیار هیجان زده‬ ‫قهرمانی در اللیگا با بارسلونا‪ .‬بارسلونا تا به حال ‪ 23‬مرتبه قهرمان اللیگا شده که هشت بار‬ ‫دوست نداشت از راه برسد؛ ولی رسید‪ .‬مهندس‬ ‫و احساســاتی بود‪ ،‬در ورزشــگاه نیــز احترام‬ ‫ان با ژاوی رقم خورده اســت‪ .‬این یعنی ‪ 34‬درصد کل قهرمانی های تاریخ باشگاه بارسلونا‪.‬‬ ‫بارســلونا‪ ،‬کاپیتان بلوگرانا‪ ،‬یکی از اصلی ترین‬ ‫اخرین قهرمانی بارسلونا با ژاوی دو هفته پیش رقم خورد‪ .‬انها اتلتیکومادرید را بردند تا ژاوی‬ ‫فوق العاده ای به او گذاشته شــد‪ .‬برای او در‬ ‫عناصر عصر تاریخی ابی و اناری ها‪ ،‬نیوکمپ را‬ ‫در اخرین فصل حضورش در این باشــگاه باز هم یک جام اللیگایی دیگر را لمس کند‪ .‬اما‬ ‫این دیدار‪ ،‬خاطره ای که هرگز از یاد او نمی رود‬ ‫ترک خواهد کرد‪ ...‬خبری که ژاوی در روزهای‬ ‫همه افتخارات ژاوی فقط همین هشــت جام نیست؛ ســه قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا‬ ‫قبل خود داده بود‪ .‬در یک کنفرانس مطبوعاتی‬ ‫به جا گذاشته شد‪ .‬واقعا نمی توان جای ژاوی‬ ‫ژاوی در ان کنفرانــس گفته بود‪« :‬این تصمیم‬ ‫را پر کرد‪ ،‬چرا که بازیکنی ماننــد ژاوی وجود‬ ‫نیز او را از بســیاری از ســتاره های دیگر متمایز می کند‪ .‬البته اینها را هم باید مدنظر داشته‬ ‫قطعی است و من فصل اینده در لیگ قطر بازی‬ ‫ندارد‪ .‬ما باید بازی کردن بدون او را بیاموزیم و‬ ‫باشید که ژاوی با اسپانیا هم قهرمان جام جهانی شده و هم قهرمان جام ملت های اروپا (دو‬ ‫خواهم کرد‪ .‬تصمیم خیلی اســانی نیست ولی‬ ‫با این مساله کنار بیاییم‪ ».‬شاید حق با انریکه‬ ‫مرتبه)‪ .‬همین توضیح مختصر نشان می دهد ویترین افتخارات ژاوی تا چه اندازه پر زرق و‬ ‫باشد‪ ،‬بارســا باید بازی کردن بدون مهندس را‬ ‫برق است‪ .‬ژاوی در دوران اوج فوتبال خود یعنی سال های ‪ 2009‬تا ‪ 2012‬بارها مورد توجه‬ ‫در زمان مناســبی دارم از بارسلونا جدا می شوم‪.‬‬ ‫یاد بگیرد‪ .‬دیگر ژاوی نیســت‪ ،‬اما هواداران‬ ‫تیم های دیگر قرار گرفت‪ .‬عمده مشتریان اقای مهندس از لیگ برتر انگلیس بودند‪ .‬چلسی‬ ‫من هنوز حــس می کنم که برای باشــگاه مفید‬ ‫بارسلونا می توانند امیدوار باشند‪ ،‬درست مثل‬ ‫ن هافبک بازیساز را به‬ ‫دو بار پیشنهاد رســمی داد‪ ،‬ان هم پیشنهادهایی که می توانســت ای ‬ ‫هســتم اما فکر می کنم که بروم بهتر است‪ .‬در‬ ‫همان روز که با پپ گواردیوال به عنوان بازیکن‬ ‫گران ترین بازیکن تاریخ تبدیل کند‪ .‬ژاوی اما همیشه در بارسلونا باقی ماند‪ .‬منچستریونایتد‬ ‫واقع قلبم می گوید در بارســا بمــان ولی ذهنم‬ ‫خداحافظــی کردند‪ ،‬شــاید ژاوی هــم روزی‬ ‫هم او را می خواست‪ .‬پیشنهاد شیاطین سرخ هم بسیار نجومی بود‪ ،‬گزارش منابع مختلف از‬ ‫می گویــد بهتر اســت در پایــان فصــل بروم‪.‬‬ ‫به عنوان مربی بازگشــت و یک دوران طالیی‬ ‫اینکه در بارسلونا بازنشســته نمی شوم‪ ،‬کارنامه‬ ‫این حکایت داشت که ‪ 70‬میلیون پوند صرف این انتقال احتمالی خواهد شد اما این اتفاق‬ ‫هرگز رخ نداد‪ .‬وفاداری به باشگاه بارسلونا تا سال ‪ 2015‬ادامه یافت‪ .‬حال که او با السد قطر بر‬ ‫دیگر را برای این تیم ســاخت‪ ...‬شاید روزی‬ ‫فوتبالی من را خدشــه دار نمی کند‪ .‬می خواهم‬ ‫هم مــا از عصــر ژاوی روی نیمکت صحبت‬ ‫سر قراردادی سه ساله توافق کرده است نمی توان گفت او عهد خود را شکست‪ .‬وقت رفتن او‬ ‫به فوتبال بازی کــردن ادامه دهم و می دانم که‬ ‫کردیم؛ عصــر مردی که با هوش سرشــارش‬ ‫واقعا فرا رسیده بود‪ .‬البته گفته می شد که لیگ حرفه ای امریکا می تواند مقصد بهتری برای او‬ ‫باید در یک سطح پایین تر فوتبالم را ادامه دهم‪.‬‬ ‫شناخته می شود‪.‬‬ ‫باشد؛ اما گویا وسوسه های مالی مهم ترین دلیل پیوستن مهندس بارسلونا به السد قطر است‪.‬‬ ‫عالوه بر ان می توانم انجا خودم را برای دوران‬ ‫دیلمزاد‬ ‫خاطراتیکرزمنده‬ ‫روایتی خود نوشته از دفاع مقدس‬ ‫کتاب «از خامنه تا خرمشــهر» خاطرات خودنوشت اسماعیل اسماعیلی مشنقی است‬ ‫که به تازگی منتشر شده است‪ .‬کتاب «از خامنه تا خرمشهر» بازگو کننده خاطرات گردان چهار‬ ‫از گردان های پادگان ولی عصر(عج) است که بعدها این گردان ها هسته اولیه تشکیل تیپ‬ ‫محمد رسول الله(ص) بودند‪ .‬عالوه بر روایت خاطرات دوران کودکی و خاطراتی از انقالب‬ ‫اسالمی و دفاع مقدس‪ ،‬نویسنده سعی کرده خاطرات چهره های سرشناس دوران دفاع مقدس‬ ‫از جمله شهید بروجردی‪ ،‬شهید همت و خاطراتی از حاج احمد متوسلیان را نیز بازگو کند‪« .‬از‬ ‫خامنه تا خرمشهر» بنا به روایت نویسنده خاطرات یک رزمنده معمولی است که سعی دارد در حد‬ ‫توان اطالعاتی از دوران انقالب و ظلم های رژیم سابق و اتفاقاتی را که در دوران دفاع مقدس‬ ‫شــاهد انها بوده به خواننده امروزی ارائه کند ‪ .‬در بخشــی از این کتاب امده است‪« :‬فرمانده‬ ‫گردان ما‪ ،‬یعنی گردان حبیب بن مظاهر‪ ،‬برادر علی موحد دانش بود‪ .‬ایشان بچه حصار بوعلی‬ ‫شمیران بود‪ .‬یک دستش در عملیات بازی دراز قطع شده بود؛ دست قطع شده اش ابهت خاصی‬ ‫به او می داد‪ .‬ارتشی ها خیلی از او حســاب می بردند‪ ،‬چهره ای دوست داشتنی داشت‪ .‬گاهی‬ ‫شوخی های بامزه ای می کرد؛ در مرحله سوم عملیات خرمشهر‪ ،‬ایشان به من گفت‪« :‬امشب‬ ‫می خواهید دخل عراقی ها را بیاورید؟» من هم گفتم‪« :‬می ترسم عراقی ها دخل ما را بیاورند‪».‬‬ ‫گفت‪« :‬خیالت راحت باشد‪ ،‬عراقی ها را کیش بکنی‪ ،‬همه فرار می کنند‪».‬‬ ‫سکوت یعنی رفتی‬ ‫مهران دوستی گوینده رادیو درگذشت‬ ‫«من مهران دوستی هستم‪ ...‬دقیقا ساعت سه بامداد‬ ‫روز سوم بهمن ماه ‪ ۱۳۳۵‬در روستای بلده‪ ،‬از توابع نور‪ ،‬که به‬ ‫«ع َل ِ‬ ‫مد ْه» می گفتند و امروز به ان «رویان» می گویند‪ ،‬در‬ ‫ان َ‬ ‫مازندران به دنیا امدم‪ .‬بیشتر دوران کودکی‪ ،‬نوجوانی و جوانی‬ ‫را در دامنه جنگل های انبوه البرز گذرانــدم‪ .‬در دوران پایانی‬ ‫تحصیل دبیرستان به تهران امدم‪ .‬چند سال در تهران بودم و‬ ‫سپس باز به شمال (رویان) برگشتم‪ .‬بعد از گرفتن دیپلم‪ ،‬چون‬ ‫در انجمن ایران و امریکای ان زمان جزو شاگردان ممتاز در‬ ‫یادگیری زبان انگلیسی بودم‪ ،‬امتحان تافل دادم و با نمره ای‬ ‫خوب از دانشــگاه هوســتون ایالت تگزاس پذیرش گرفتم و‬ ‫شــدم یکی از هزاران دانشــجوی ایرانی مقیم امریکا‪ .‬بعد از‬ ‫انقالب‪ ،‬در سال‪ ۱۳۶۰‬به ایران برگشتم و از همان زمان تا حاال‬ ‫شــما صدای مرا از رادیو و تلویزیون می شنوید و من میهمان‬ ‫لحظات صبح و عصر شما هستم‪».‬‬ ‫صدایی که ایــن جمالت را برزبان مــی اورد‪ ،‬این روزها‬ ‫دیگر بین ما نیســت‪ .‬صدایی که همه ما از ان خاطره داریم‪،‬‬ ‫در همه ان روزهایی که پیــچ رادیو را می چرخاندیم‪ ،‬این صدا‬ ‫همراه ما بود‪ .‬صدایی که از میان هزاران صدا می توانســتیم‬ ‫تشخیصش بدهیم‪ .‬این صدا از روزگار جنگ تحمیلی با ما بود‪.‬‬ ‫شاید و حتما نامش را نمی دانستیم اما ان صدا را می شناختیم‪،‬‬ ‫صدای همان کــه اطالعیه های ارتــش را می خواند‪ .‬بارها و‬ ‫راوی ادم ها و مبارزات‬ ‫کتاب دیلمزاد به نویسندگی اولین اثر داســتانی محمد رودگر توسط موسسۀ فرهنگی‬ ‫و هنری شهرستان ادب در ‪ 248‬صفحه توسط انتشارات شهرستان ادب منتشر شده است‪.‬‬ ‫محمد رودگر‪ ،‬عضو کانون طالب داستان نویس اســت و از نویسندگان باتکنیک در عرصۀ‬ ‫دفاع مقدس محسوب می شود‪ .‬کتاب «دیلمزاد» بیان مجاهدت و رزم است؛ شخصیت های‬ ‫ن انها پیوند خاصی وجود دارد‪« .‬دیلمزاد» سه فصل دارد‪:‬‬ ‫حاضر در ان مبارزا نی هستند که بی ‬ ‫اویس‪ ،‬اســیف و دیلمزاد؛ و از همان ابتدا دو شخصیت اصلی داســتان خواننده را در تعلیق‬ ‫شگرفی فرو می برند تا مخاطب ان دو را با هم برادر بداند و ندان د اتفاقات عجیب داستان را باور‬ ‫کند یا خیر و… داستان را «اویس» شروع می کند و تا خواننده بیاید حرف هایش را بفهمد به‬ ‫ک و چریک های‬ ‫جنگل های شمال می رسد؛ خیلی سریع هیجان اغاز می شود و کمین گروه ‬ ‫کمونیست را می بیند که باید چادر مهماتشان منهدم شود! در بخش دوم همراه می شویم با‬ ‫«اســیف» و در یک عقبگرد زمانی به مبارزات قبل از انقالب می رویم و در تهران و خانه یک‬ ‫وطن پرست شاه دوست‪ ،‬داستان جوان انقالبی خانواده را دنبال می کنیم‪ .‬بخش پایانی کتاب‬ ‫را یک گروه بیان می کنند‪ ،‬گروهی که هم اویس در ان هست و هم اسیف در جبهه های شمال‬ ‫غرب و روستاهای کردنشین‪ ،‬در مبارزه با کومله ها و دموکرات ها و زانکوها‪ .‬اینجاست که گروه‬ ‫شکل می گیرد‪ ،‬همه با هم متحد می شوند و با نام «دیلمزاد» قدم به قدم اسمانی می شوند‪.‬‬ ‫بارها خبر پیروزی داد و گاهی خبرهای تلخ اما این صدا همراه‬ ‫ما ماند‪ ،‬با همان اهنگی که می توانستیم تشخیصش بدهیم‬ ‫از میان هزاران صدای دیگر‪ ،‬بــه همین دلیل صدای او یک‬ ‫صدای ماندگار است برای مرور ان روزها که همه رادیو را برای‬ ‫شنیدن خبرهای خوب به گوش خود نزدیک می کردند‪.‬‬ ‫ان صدا‪ ،‬ان صدای دوست داشــتنی باز هــم با ما بود‪.‬‬ ‫شــاید دیگر رادیو به معنای ســنتی مخاطب خود را از دست‬ ‫داده بود و دیگر این رسانه مفهوم تازه ای برای خود پیدا کرده‬ ‫بود اما بازهم صدای مهران دوســتی با ما بود‪ .‬از فرکانســی‬ ‫به فرکانســی دیگر‪ ...‬همکاری با رادیو جبهه‪ ،‬رادیو ایران‪،‬‬ ‫رادیو جــوان و رادیــو پیام کارنامه ســی و چند ســاله مهران‬ ‫دوستی در رادیو اســت و در طول این سال ها‪ ،‬دوستی هرگز‬ ‫هیچ رســانه ای را بر رادیو ترجیح نداد‪ .‬دوســتی حتی در این‬ ‫روزهای پایانی هم هنوز در اوج بود و در حالی که سی وسومین‬ ‫ســال حضور در رادیو را می گذراند‪ ،‬توانســته بــود با اجرای‬ ‫برنامه هایی چون «نشانی»‪« ،‬عصر پرتقالی»‪« ،‬رادیو من»‬ ‫و «کافه رادیو» شنوندگان بســیاری را جذب این رسانه کند‪.‬‬ ‫او همچنین به عنوان گوینــده برتر رادیــو و نماینده ایران در‬ ‫‪( ABU‬اتحادیه رادیو تلویزیون اســیا‪ -‬اقیانوســیه) انتخاب‬ ‫شده بود‪ .‬خنده شیرین او در برنامه خندوانه اخرین تصویری‬ ‫اســت که از مهران دوستی در اذهان ضبط شــده است‪.. .‬‬ ‫اما خبر بــد در راه بود‪ .‬خبری که معنایش ایــن بود که پس از‬ ‫این صدایی تازه به گنجینه انچه از مهران دوستی به جامانده‬ ‫افزوده نمی شــود‪ .‬دوســتی که چندی پیش به دلیل بیماری‬ ‫قلبی تحــت عمل جراحی قــرار گرفته و پــس از مدتی دوری‬ ‫از رادیو به کار خود بازگشــته بود‪ ،‬به دلیل مشکالت ریوی در‬ ‫بیمارستان رامتین تهران درگذشت‪ .‬سیدعزت الله ضرغامی‪،‬‬ ‫رئیس سابق صداوســیما هم در یادداشــتی در سوگ مهران‬ ‫دوستی نوشــت‪« :‬با اولین برخورد با او دوستی عمیق شکل‬ ‫می گرفــت‪ .‬گویی سال هاســت او را می شناســی‪ .‬صدای او‬ ‫هویت و شناسنامه صدای جمهوری اسالمی بود و هست‪ .‬هر‬ ‫چقدر پیشکسوت بود‪ ،‬به همان اندازه جوان و جوانگرا و پرشور‬ ‫و باحال! از زمانی که با رادیو جبهه شناخته شد‪ ،‬دوست مردم‬ ‫بود؛ شریک شادی ها و غم های انان‪ .‬صدای مهران دوستی‬ ‫«برند» بسیاری از روایت های ماندگار رسان ه ملی است‪ ».‬پیکر‬ ‫زنده یاددوستیپسازتشییعبرایتدفینوخاکسپاریبهقطعه‬ ‫هنرمندان برده شد و به علت نبودن جا در قطعه هنرمندان و با‬ ‫توافق صورت گرفته با خانواده مرحوم رضا صفدری‪ ،‬پیکر زنده‬ ‫یاد دوستی در طبقه دوم قبر رضا صفدری دفن شد‪.‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫چه کسی‬ ‫تعطیالت‬ ‫تابستانی را‬ ‫کشت؟ تیتر‬ ‫اصلی تایم‬ ‫کنسرت‬ ‫یک نفره‬ ‫هند از نگاه‬ ‫اکونومیست‬ ‫پاپ فرانسیس‬ ‫سوژه اصلی‬ ‫اشپیگل‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪79‬‬ ‫بازار‬ ‫دیدار مدیرعامل بانک مهر اقتصاد‬ ‫با حضرات ایات علویگرگانی و نوری همدانی‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصاد در سفر به استان قم با حضرات ایات علوی گرگانی و نوری همدانی دیدار کرد‬ ‫ایت الله علوی گرگانی‪ :‬بانک ها باید بر اســاس مصالح‬ ‫کشور قدم بردارند‬ ‫به گــزارش روابط عمومی بانک مهر اقتصاد اســتان‬ ‫قم‪ ،‬ایت الله علوی گرگانی – از مراجع عظام تقلید ‪ -‬در این‬ ‫دیدار هدف از بعثت انبیاء و نزول کتب اســمانی را هدایت‬ ‫بشــر عنوان کردند و گفتند‪« :‬یکی از موهبت های خداوند‬ ‫متعال به بشــریت‪ ،‬عقل و خرد اســت اما تنها بــدان اکتفا‬ ‫نشده و پیامبران‪ ،‬امامان و جانشینان انان مبعوث شده اند تا‬ ‫انسان ها مسیر کمال را به درستی طی کنند‪».‬‬ ‫ایت اللــه علوی گرگانــی عقــل را شــاخصه اصلــی‬ ‫انســان ها دانســتند و اظهار داشــتند‪« :‬تمامی انســان ها‬ ‫دارای نفس اماره هستند‪ ،‬بنابراین باید با استفاده از عقل و‬ ‫خرد و راهنمایی های انبیاء الهی ان را کنترل کرد و در راهی‬ ‫قدم برداشــت که رضایت پروردگار و سعادت ابدی را در پی‬ ‫داشته باشد‪».‬‬ ‫وی ایران اســامی را کشــور امام زمان(عج) عنوان‬ ‫کردند و خاطر نشان ساختند‪« :‬ما سرباز و فرزند ان حضرت‬ ‫هســتیم بنابراین بایــد به گونه ای عمــل کنیم کــه رفتار و‬ ‫عملکردمان الگویی برای جهانیان باشد‪».‬‬ ‫ایت الله علوی گرگانی با تاکید بــر حرکت بانک ها در‬ ‫راستای مصالح کشــور و با اشــاره به نقش برجسته انها در‬ ‫شــکوفایی اقتصاد ابراز داشــتند‪« :‬چنانچــه بتوانید منابع‬ ‫خود را در مسیر تقویت تولید و صنعت مصرف کنید‪ ،‬خدمت‬ ‫بزرگی به رشد و شکوفایی کشور کرده اید‪».‬‬ ‫وی پرداخت ســود باال را خالف قوانین شرع مقدس‬ ‫اسالم دانســتند و گفتند‪« :‬با این عمل‪ ،‬تجارت و کسب و‬ ‫کار مختل می شود چرا که سرمایه داران‪ ،‬دارایی های خود‬ ‫را برای دریافت سود بیشتر نزد بانک ها سپرده گذاری کرده‬ ‫و تولید را تعطیل می کنند‪».‬‬ ‫ایت الله نوری همدانی‪ :‬در بانکداری اسالمی بانک امین‬ ‫و امانتدار سپرده گذاراست‬ ‫همچنین در دیداری دیگر ایت الله نوری همدانی – از‬ ‫مراجع عظام تقلید ‪ -‬خدمت به مردم را شریف ترین عبادت ها‬ ‫دانســتند و با اشــاره به اهمیت اقتصاد در اســام‪ ،‬اظهار‬ ‫داشــتند‪« :‬در بانکداری اســامی‪ ،‬بانک امین و امانتدار‬ ‫سپرده گذاران اســت و باید ســرمایه انها را در فعالیت های‬ ‫مشــروع اقتصادی به کار گیــرد و درامد حاصلــه را پس از‬ ‫کســر حق الوکاله بین ذی نفعان تقســیم کنــد‪ ».‬ایت الله‬ ‫نوری همدانی جریمه های دیرکرد بانکی را حرام دانستند و‬ ‫گفتند‪« :‬دریافت جریمه بابت تاخیر در ادای دین‪ ،‬از مباحث‬ ‫حرامی است که بانک ها باید نســبت به ان اجتناب کنند‪».‬‬ ‫وی با تاکید بر گردش سرمایه اظهار داشتند‪« :‬گردش پول‬ ‫همانند جریان خون در بدن است‪ ،‬بنابراین باید با به جریان‬ ‫انداختن نقدینگی و کســب ســود حالل از سوی صاحبان‬ ‫سرمایه‪ ،‬اقتصاد کشور را زنده و پویا نگه داشت‪».‬‬ ‫ایت الله نوری همدانی با اشــاره به حرمت ربا در دین‬ ‫مبین اســام‪ ،‬خاطر نشــان کرد‪« :‬ربــا به منزلــه جنگ با‬ ‫خداست و در هفت ایه از قران کریم به حرمت ان اشاره شده‬ ‫است بنا بر این پرهیز از ربا از مباحث بسیار مهمی است که‬ ‫بانک ها باید به ان توجه کنند‪».‬‬ ‫بازار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪264‬‬ ‫ی منابع قرض الحسنه را‬ ‫دکتر نتاج‪ :‬بانک مهر اقتصاد تمام ‬ ‫به مصرف قرض الحسنه رسانده است‬ ‫دکتر غالمحســن تقی نتاج – مدیرعامــل بانک مهر‬ ‫اقتصاد – نیز در این دیداره ا با تشریح فعالیت های این بانک ‬ ‫اظهار داشت‪« :‬بانک مهر اقتصاد با هدف خدمت به نظام‬ ‫مقدس جمهوری اســامی و ارائه خدمات و تسهیالت به‬ ‫تمامی احاد جامعه در چارچوب قوانین بانکداری بدون ربا در‬ ‫عرصه پولی و مالی کشور مشغول فعالیت است‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه تالش داریم قوانین شرع مقدس و‬ ‫بانکداری بدون ربا را در بانک مهر اقتصاد جاری و ســاری‬ ‫کنیم‪ ،‬اظهار داشــت‪« :‬این بانک با دوازده میلیون سپرده‬ ‫گذار تا کنون به بیش از ده و نیم میلیون نفر تسهیالت ارائه‬ ‫کرده و در سال گذشــته بالغ بر ‪ 160‬هزار میلیارد ریال وام و‬ ‫تسهیالت به متقاضیان پرداخت کرده که چهار هزار میلیارد‬ ‫تومان ان بــه طرح های اقتصــاد مقاومتی و اشــتغالزایی‬ ‫تخصیص یافته است‪».‬‬ ‫دکتر نتاج با بیان اینکه مهر اقتصاد تنها مجموعه ای‬ ‫اســت که عین ســپرده های قرض الحســنه را بــه صورت‬ ‫قرض الحســنه به مردم وام داده است‪ ،‬افزود‪« :‬این بانک‬ ‫بخــش قابل توجهــی از منابع خــود را به مشــتریان خرید‬ ‫کاالهای تولید داخل اختصاص داده که این برنامه در سال‬ ‫‪ 1394‬نیز ادامه خواهد داشت‪».‬‬ ‫وی بانک هــا را حلقه واســط میــان ســپرده گذاران‬ ‫و تســهیالت گیرندگان عنــوان کــرد و گفــت‪« :‬یکــی از‬ ‫مهم ترین وظایف بانک ها جذب و به کار گیری سپرده ها در‬ ‫فعالیت های اقتصادی مشروع و پرداخت وام و تسهیالت‬ ‫در چارچــوب قوانیــن و مقــررات بانکــداری بــدون ربا به‬ ‫متقاضیان اســت‪».‬مدیرعامل بانک مهر اقتصاد با تاکید‬ ‫بر رعایت حقوق سپرده گذاران در بانک ه ا ابراز داشت‪« :‬در‬ ‫مجموعه های بانکی وام گیرندگان و ســپرده گذاران هر دو‬ ‫ذی نفع هســتند و باید حق و حقوق انان رعایت شود؛ البته‬ ‫صاحبان سرمایه ارجحیت دارند؛ چرا که سرمایه گذار بوده و‬ ‫جز و تامین کنندگان منابع به شمار می روند‪».‬‬ ‫دکتــر نتــاج اقتصــاد کشــور را در صــد ســال اخیر‬ ‫بانک محور توصیــف کرد و ابــراز داشــت‪« :‬چنانچه این‬ ‫واقعیــت و ویژگــی به درســتی مدیریــت شــود‪ ،‬می توان‬ ‫فرصت هــای بســیاری خلق کــرد؛ امــا با ســوء مدیریت‪،‬‬ ‫فرصت ها به تهدید تبدیل خواهند شــد‪ ».‬وی با اشــاره به‬ ‫برخی مشکالت بخش تولید کشــور خاطرنشان کرد‪« :‬در‬ ‫طول سال های گذشته شــاهد بودیم که موسسات پولی و‬ ‫بانکی رشد قابل توجهی داشته و مورد اقبال واقع شده اند؛ اما‬ ‫متاسفانه عده ای مشکالت بخش تولید را به گردن بانک ها‬ ‫می اندازنــد؛ در حالی که در این بخش با نواقص بســیاری‬ ‫مواجه هستیم که ارتباط چندانی به بانک ها ندارد‪».‬‬