روزنامه صمت شماره 286

‫حمایتایتالیا‪،‬المان‬ ‫و موگرینی ازطرح ایران‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره دویست و هشتاد وشش‪ 16/‬ابان ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫مثلث در پروندههای مختلف سیاسی و تاریخی به مناسبت‬ ‫سالگرد تسخیرالنه جاسوسی به ابعاد این ماجرا پرداخته است‬ ‫مذاکره با امریکا – مبارزه با امریکا‬ ‫مثلث از پیچیدگیهای مواجهه با امریکا‬ ‫‪ 3‬دهه پس از انقالب اسالمی میگوید‬ ‫اخبار ویژه مثلث‬ ‫از نشست وین‬ ‫درباره سوریه‬ ‫نگرانی ناطق نوری از‬ ‫ائتالف دولت با‬ ‫اصالحطلبان‬ ‫گزارش مثلث از‬ ‫تحوالتانتخاباتی‬ ‫روایت سالها‬ ‫بیاعتمادی‬ ‫مثلث‪ ،‬گذشته و اینده رابطه ایران و امریکا را بررسیکرده است‬ ‫همراه با مناظره محمدجواد حقشناس و‬ ‫محمدسعید احدیان و گفتوگوهایی با حشمتالله‬ ‫فالحتپیشه‪ ،‬ناصر ایمانی‪ ،‬فیاض زاهد و داریوش قنبری‬ ‫گذر از عرفان معرفتی به عرفان سازمانی‬ ‫فرجامچپگرایانمسلمانتسخیرکننده‬ ‫النه جاسوسی چه شد؟‬ ‫عزتالله سحابی‪ :‬بازرگان با‬ ‫انقالبیون لجاجت میکرد‬ ‫چرا روشنفکران با دولت مهدی‬ ‫بازرگان مخالف بودند؟‬ ‫بازخوانی پرونده دولت موقت‬ ‫در ماجرای ‪ 13‬ابان در‬ ‫گفتوگو با هاشم صباغیان‬ ‫هم پایداری را قبول‬ ‫داریم هم الریجانی را‬ ‫گفتوگوی مثلث با‬ ‫اسداللهبادامچیان‬ ‫ترجیح «دولت بد»‬ ‫به «بیدولتی»‬ ‫رمز پیروزی اردوغان در‬ ‫انتخابات ترکیه چه بود؟‬ ‫جلد‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫حمایت ایتالیا‪ ،‬المان و موگرینی از طرح ایران‬ ‫اغاز‬ ‫‪6‬‬ ‫مثلث | شماره ‪255‬‬ ‫اخبارویژهمثلثازنشستویندربارهسوریه‬ ‫مثلث | شماره ‪255‬‬ ‫اغاز‬ ‫‪7‬‬ ‫وضعزندگیپیغمبراسالمواصحابوی‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫این مطلبی بوده اســت کــه همۀ مردم‬ ‫می‏دانســتند کــه پیغمبر زندگیــش چه طور‬ ‫بوده؛ و مادرش در کجا بچه را بزرگ کرد‪ ،‬در‬ ‫یک بیابانی‪ ،‬بعد هم که امده‪ ،‬همیشه تحت‬ ‫قــدرت این بزرگها بــوده و نمی‏شــده زندگی‬ ‫بکند و در ّ‬ ‫مکه در غار مدتی بوده است و هیچ‬ ‫نمی‏توانسته‪.‬‬ ‫همیشــه انجــا در مکــه کــه بــوده‪،‬‬ ‫تقیه و زیرزمینی بوده‪ .‬تا‬ ‫تبلیغاتشــان به طور ّ‬ ‫وقتی هم که امدند مدینه‪ .‬مدینه هم انی که‬ ‫دور و بر حضرت بود یک دســته‏ای از همین‬ ‫فقرا‪ ،‬مســتمندها بودند‪ .‬وقتی که ایشــان‪،‬‬ ‫مسجد درست کردند‪ ،‬ان هم نه مثل مسجدهای ما‪ ،‬یک‬ ‫مســجدی که یک دیــواری با چوب دورش درســت کرده‬ ‫بودند ابتدائ ًا‪ ،‬و اگر هم یک سایه‏ای داشت با این چیزهای‬ ‫خرما‪ ،‬با این علفهای خرما و چوبهای خرما‪ ،‬با این درســت‬ ‫کرده بودند و یک جایی هم بــود که به ان می‏گفتند ُصفَّه‪.‬‬ ‫یک دســته‏ای از اصحاب پیغمبر اصحاب ُصفّه هستند؛‬ ‫یعنی اشخاصی بودند که خانه نداشتند‪ ،‬هیچی نداشتند‪،‬‬ ‫می‏امدند تــوی همیــن مســجد‪ ،‬روی همیــن زمینها‪ .‬و‬ ‫ُص َّفه‏اش هم مثل ُص َّفه‏های مســجد حاال نبوده است که‬ ‫اجر فرش مث ً‬ ‫ال باشد‪ ،‬یا با چیزهای دیگر درست شده باشد‪.‬‬ ‫یک زمینی بوده است قدری بلندتر مث ً‬ ‫ال‪ ،‬جای ان ِگل بوده‬ ‫یا چیز دیگر شاید‪ .‬اص ً‬ ‫ال حصیر هم نداشتند‪ .‬ان وقت انجا‬ ‫می‏خوابیدند و انجا زندگی می‏کردند‪ .‬اینها را حضرت بر ضد‬ ‫‪10- 17‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫روزمرگبرامریکا‬ ‫هالکتمنافقیندرکمپلیبرتی‬ ‫برچیدنسانتریفیوژها‬ ‫فریاددست ها‬ ‫‪18- 23‬‬ ‫گفتارها‬ ‫ترجیح«دولتبد»به«بیدولتی»‬ ‫استفادهمطلوبازبحران هایامنیتی‬ ‫رای به اردوغان؛ گذار از بحران؟‬ ‫شیخنمر؛چالشبزرگسعودی‬ ‫‪24- 61‬‬ ‫سیاست‬ ‫مذاکرهباامریکا‪-‬مبارزهباامریکا‬ ‫روایتسال هابی اعتمادی‬ ‫چپی هایدیروز‪،‬کدامطیفامروزیهستند؟‬ ‫چپرویبرجادهراست‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛هفتهنامه ایخبری‪،‬تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل‪،‬‬ ‫ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش‬ ‫اسالم‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در‬ ‫سراسر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم‬ ‫شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب‬ ‫و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت‬ ‫قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان‬ ‫فرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬امیدواریمکهدرروایت مانصادق‪،‬برمرام مان‬ ‫مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب‬ ‫و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریمخان‬ ‫سارا میرشجاعی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫جامعه شناسی‪ :‬علی حاجی ناصری (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫قریش و انهایی که دارای اموال بزرگ بودند و از مستکبرین‬ ‫بودند‪ ،‬از اینها حرکت کرد و رفت سرکوبی انها را کرد‪ .‬اینکه‬ ‫این تبلیغات می‏شود‪ ،‬برای این است که اینها هر چه ضربه‬ ‫خورده‏اند از ادیان خورده‏اند‪.‬‬ ‫اینها هم حمله می‏کنند‪ :‬روحانیین درباری هســتند!‬ ‫هر چه اخوند اســت درباری[است]‪ .‬این دربار است‬ ‫کــه اخوندها را درســت کــرده و تربیت کــرده برای‬ ‫اینکه مردم را بچاپد‪ ،‬و اینها هم ثناگو باشــند‪ُ ،‬و ّعاظ‬ ‫السالطین‏اند! این هم برای این معناست که مردم را‬ ‫از روحانیت َرم بدهند‪ .‬از اسالم َرم بدهند‪ ،‬از روحانیت‬ ‫هم َرم بدهند و این دو تا قــدرت را بگیرند از مردم‪ .‬و‬ ‫حال انکه شــما اگر مالحظه کنید‪ ،‬از اول تا حاال ان‬ ‫که با این قدرتها معارضه کرده ابتدایش از روحانیین‬ ‫شروع شده‪.‬‬ ‫تاریخ‪1358/04/30 :‬‬ ‫محل‪ :‬قم‬ ‫حضار‪ :‬دانشجویان دانشکده بابل‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتراسماعیل تبار ‪-‬دکترایت الهابراهیمی‪-‬سیدضیاءایمانی‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫توطئۀ دشمنان در تحقیراسالم و روحانیت‬ ‫حاال البته خیلی چیزها هست که برای سرگرم کردن‬ ‫جوانهای ما خیلی دامنه‏دار است‪.‬‬ ‫ان چیزهایی را که انها طرح کرده‏اند و طرحهایی که‬ ‫دادند‪ ،‬یکی از انها همین اســت که اســام را در نظر اینها‬ ‫کوچک کنند‪ .‬چنانچــه از روحانیت هم چون می‏ترســند‪،‬‬ ‫باز طبقه‏ای که می‏تواند در مقابلشــان بایســتد و ایستاده‬ ‫اســت طبقۀ روحانی هســتند‪ ،‬از این جهت‪ ،‬مســتقیم ًا به‬ ‫‪62- 69‬‬ ‫بینالملل‬ ‫حمایت ایتالیا‪ ،‬المان و موگرینی از طرح ایران‬ ‫گذار شکننده‬ ‫امتیاز بزرگ برای ایران‬ ‫گام اول‬ ‫‪70-75‬‬ ‫ورزش‬ ‫تهدید به اخراج‬ ‫درباره یک پزشک جنجالی‬ ‫نوید کیا‪ ،‬مقاومت فرکی را شکست‬ ‫حرفی برای گفتن باقی نمانده‬ ‫‪76-77‬‬ ‫دیدار‬ ‫پلمب سرهنگ‬ ‫سرمای کودکانه‬ ‫جدایی کاتاالن کابوس فوتبال اسپانیا‬ ‫چشم جنگ‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫حمایتایتالیا‪،‬المان‬ ‫و موگرینی ازطرح ایران‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره دویست و هشتاد وشش‪ 16/‬ابان ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫مثلث در پروندههای مختلف سیاسی و تاریخی به مناسبت‬ ‫سالگرد تسخیرالنه جاسوسی به ابعاد این ماجرا پرداخته است‬ ‫مذاکره با امریکا – مبارزه با امریکا‬ ‫مثلث از پیچیدگیهای مواجهه با امریکا‬ ‫‪ 3‬دهه پس از انقالب اسالمی میگوید‬ ‫اخبار ویژه مثلث‬ ‫از نشست وین‬ ‫درباره سوریه‬ ‫نگرانی ناطق نوری از‬ ‫ائتالف دولت با‬ ‫اصالحطلبان‬ ‫گزارش مثلث از‬ ‫تحوالتانتخاباتی‬ ‫روایت سالها‬ ‫بیاعتمادی‬ ‫مثلث‪ ،‬گذشته و اینده رابطه ایران و امریکا را بررسیکرده است‬ ‫همراه با مناظره محمدجواد حقشناس و‬ ‫محمدسعید احدیان و گفتوگوهایی با حشمتالله‬ ‫فالحتپیشه‪ ،‬ناصر ایمانی‪ ،‬فیاض زاهد و داریوش قنبری‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0919 - 2341774 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫گذر از عرفان معرفتی به عرفان سازمانی‬ ‫فرجامچپگرایانمسلمانتسخیرکننده‬ ‫النه جاسوسی چه شد؟‬ ‫عزتالله سحابی‪ :‬بازرگان با‬ ‫انقالبیون لجاجت میکرد‬ ‫چرا روشنفکران با دولت مهدی‬ ‫بازرگان مخالف بودند؟‬ ‫بازخوانی پرونده دولت موقت‬ ‫در ماجرای ‪ 13‬ابان در‬ ‫گفتوگو با هاشم صباغیان‬ ‫هم پایداری را قبول‬ ‫داریم هم الریجانی را‬ ‫گفتوگوی مثلث با‬ ‫اسداللهبادامچیان‬ ‫ترجیح «دولت بد»‬ ‫به «بیدولتی»‬ ‫رمز پیروزی اردوغان در‬ ‫انتخابات ترکیه چه بود؟‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫همچنان استکبارستیزیم‬ ‫خبرنامه‬ ‫یک بار دیگر فریاد مرگ بر امریکا سراســر ایران را فرا گرفت‪ .‬یک‬ ‫‪13‬ابان دیگر بهانه ای شد برای به رخ کشیدن اینکه ایرانی ها همچنان‬ ‫خصلت استکبارستیزی خود را حفظ کرده اند‪ .‬اینکه ایرانی ها بگویند‬ ‫همچنان ایاالت متحده را بزرگترین دشمن خود می دانند‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫روز مرگ برامریکا‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫چهره هایمختلفدرسالگرد‪ 13‬ابان‬ ‫بهمناظرهوسخنرانیپرداختند‬ ‫هر ساله به مناسبت سالروز تسخیر النه جاسوسی در‬ ‫تهران‪ ،‬مناظره ها و محافل دانشــجویی برای بررسی این‬ ‫موضوع تشکیل می شود‪ .‬امسال نیز این مساله باتوجه به‬ ‫موضوع گفت وگوهای رودرروی ایران و امریکا و همچنین‬ ‫مساله نفوذ پســابرجام از اهمیت بیشــتری برخوردار شد‪.‬‬ ‫به طور کلی پــس از روی کار امدن دولت حســن روحانی‬ ‫ســالروز ‪ 13‬ابان چالش هایی را با خودش به همراه داشته‬ ‫است‪ .‬از ســال اول که سخنران مراســمش سعید جلیلی‬ ‫بود تا امســال که حتی اخباری مبنی بر اتــش نزدن پرچم‬ ‫امریکا شــنیده می شد که ســازمان تبلیغات اسالمی ان را‬ ‫تکذیب کرد‪.‬‬ ‫امســال ســخنرانی های مهم و مناظرات زیادی در‬ ‫این باره برگزار شد‪ .‬ابراهیم اصغرزاده و زیباکالم رودرروی‬ ‫یکدیگر نشســتند تــا دو اصالح طلــب که یکی شــان از‬ ‫تسخیرکنندگان النه جاسوســی بود که حاال پشیمان شده‬ ‫و دیگری مخالف تسخیر با یکدیگر گفت وگو کنند‪ .‬حسین‬ ‫شریعتمداری به دانشــگاه امیرکبیر و به میان دانشجویان‬ ‫جهت شرکت در نشست «سفارت نفوذ» رفت‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫سعید جلیلی و زاکانی نیز در این باره سخنرانی کردند و این‬ ‫روز به نوعی تبدیل به روز مخالفان دولت در زمینه سیاست‬ ‫تنش زدایی خاصه با امریکا بدل شد‪.‬‬ ‫سندگویای مرگ بر امریکا‬ ‫سعید جلیلی بعد از جلسات کمیسیون برجام از نظرها‬ ‫دور بود‪ .‬او اما هفته گذشــته بــا همان پراید به دانشــگاه‬ ‫تهران رفــت تا در مورد امریکا ســخنرانی کنــد‪ .‬جلیلی در‬ ‫ســخنرانی اش به موضوع ‪ 13‬ابان چندان اشاره ای نکرد‪.‬‬ ‫ی او به موضوع برجام و امریکا باز می گشت‪.‬‬ ‫بیشتر سخنران ‬ ‫او تاکید داشــت‪ ،‬کســانی کــه ملــت را از تحریم و‬ ‫قطعنامه های امریکا می ترســانند‪ ،‬پیاده نظام تروریســم‬ ‫دولتی امریکا هستند‪ .‬جلیلی توضیح داد‪« :‬دوران پس از‬ ‫برجام حقانیت منطق انقالب اســامی و غیر قابل اعتماد‬ ‫بودن امریکا را بیش از پیش به همه جهان و ملت ما نشان‬ ‫خواهد داد‪ ».‬جلیلی همچنین در مورد شعار مرگ بر امریکا‬ ‫نیز گفت‪« :‬این اعالمیه اوباما و وزارت خارجه امریکا سندی‬ ‫گویا بر حقانیت شــعار مرگ بر امریکا و دلیلی روشن برای‬ ‫زنده باد مرگ بر امریکا است و این شعار نتیجه سیاست های‬ ‫خصمانه امریکاست نه مقدمه و بهانه ان‪».‬‬ ‫دلدادگی به کدخدا‪ ،‬زمینه نفوذ‬ ‫زاکانی نیز که همچنان بعد از اداره جلسات کمیسیون‬ ‫برجام یکی از منتقدان جدی سیاســت های خارجی دولت‬ ‫روحانی اســت‪ ،‬در نشســتی که در همین زمینــه با عنوان‬ ‫«فصلی نو از مبارزه» در دانشــگاه شــهید بهشــتی برگزار‬ ‫شد شــرکت کرد و با بیان اینکه خطرناک ترین زمینه نفوذ‪،‬‬ ‫فرامــوش کــردن توانمندی هــای داخلــی و دلدادگی به‬ ‫کدخدا اســت گفت‪« :‬برخی پیشینه ‪ 37‬ســال مقاومت را‬ ‫نادیده می گیرند و با توهین به مدیران کشــور می گویند ما‬ ‫می خواهیم از خارج مدیر بیاوریم‪».‬‬ ‫او گفت که ذات امریکا گرگ اســت و بــا بیان اینکه‬ ‫اگر ریشــه چنین تفکری خشک نشود اســیب های ما در‬ ‫داخل دو صدچندان خواهد شــد‪ ،‬ادامه داده بود‪« :‬برخی‬ ‫در داخل کشور برای دشــمن فرش پهن می کنند که خود‬ ‫را محتاج امریکا می دانند در حالی که باید پرسید امریکا در‬ ‫کدام کشور مشکالت انها را حل کرده که حاال بخواهد در‬ ‫ایران مشکالت از جمله بیکاری را رفع کند؟ ایا در مصر این‬ ‫اتفاق محقق شده است؟ بنابراین وظیفه اصلی مسئوالن‬ ‫اصالحات واقعی و مبارزه با فقر‪ ،‬فساد و تبعیض است‪».‬‬ ‫زاکانــی تاکید کرد‪« :‬یکــی از راهکارهــای مبارزه با‬ ‫امریکا در فصل نو عملکرد جهادگونه برای زدودن اندیشه‬ ‫وابستگی به امریکا از ذهن مسئوالنی است که مثل موریانه‬ ‫ذهن انها را خالی و به ابزار دشمن تبدیل کرده است‪».‬‬ ‫گلستان ایران پس از اشتی با امریکا!‬ ‫چند روز قبل از برگزاری مراســم ‪ 13‬ابان نیز ابراهیم‬ ‫اصغرزاده و صادق زیباکالم به دانشگاه شریف رفتند تا در‬ ‫همایش «بازخوانی اتفاقات ‪ 13‬ابان و چشــم انداز روابط‬ ‫ایران و امریکا» شرکت کنند‪.‬‬ ‫اصغرزاده کــه خود از دانشــجویان پیروخط امام بود‬ ‫درباره تسخیر النه جاسوسی گفت‪« :‬قرار نبود تسخیر النه‬ ‫جاسوسی طوالنی شود پس از حمایت مردم و امام(ره) بود‬ ‫که این قضیه تبدیل به یک جریان دراز مدت شــد که هم‬ ‫اثرات مثبت و هم اثرات منفی داشت‪».‬‬ ‫این فعال سیاســی تاکید کــرد‪« :‬من بعدهــا درباره‬ ‫اشتباهات دانشجویان خط امام(ره) و زوایای مثبت و منفی‬ ‫این حرکت حرف های بسیاری زدم‪ .‬ولی االن با تجربه ای‬ ‫که دارم اشغال هرگونه سفارتی را نفی می کنم‪».‬‬ ‫او همچنین درمورد تصور اشتی با امریکا گفت‪« :‬این‬ ‫که می گویند با اشــتی با امریکا همه چیز در ایران گلستان‬ ‫می شود سخت در اشتباهند‪ ،‬چرا که اگر این گونه بود باید در‬ ‫عربستان و کشورهای هم پیمان شرایط گلستان می شد‪».‬‬ ‫اصغرزاده تاکید کرد‪« :‬مــا برجام را اغاز راه می دانیم‬ ‫همان طور که در ســال ‪ 91‬روبه روی حسین شریعتمداری‬ ‫در تلویزیون گفتم در انتخابات بعدی مردم به کســی رای‬ ‫می دهند که به دنبال اشتی با دنیا باشد‪ ».‬وی همچنین از‬ ‫مخالفت هایی که ان دوران با اشغال سفارت شده بود گفت‪:‬‬ ‫«وقتی ما سفارت را اشغال کردیم برخی ها مخالف بودند‪،‬‬ ‫ایت الله مهدوی کنی تلفــن زد و از ما خواســت که بیرون‬ ‫بیاییم‪ .‬البته بــا این دید که می گفت نمــاز خواندن در این‬ ‫سفارت درست نیست‪».‬‬ ‫زیباکالم‬ ‫نفوذ ممنوع‬ ‫حسین شریعتمداری نیز به دانشگاه امیرکبیر رفت تا‬ ‫در میان دانشجویان از «نفوذ» سخن بگوید‪ .‬شریعتمداری‬ ‫طی ســخنرانی اش در همایــش «نفوذ ممنــوع» گفت‪:‬‬ ‫«درگیری ما با امریکا درگیری ماهوی است‪ .‬مادامی که ما‬ ‫در حکومت بر اسالم ناب ظلم ستیز تکیه داریم نظام سلطه‬ ‫را در تخاصم با خود خواهیم داشت که از اول انقالب این‬ ‫درگیری شروع شده است‪».‬‬ ‫شــریعتمداری معنای مرگ بر امریــکا را نیز اینگونه‬ ‫تشــریح کرد‪« :‬منظور مــا از مرگ بر امریکا کــه امروز هم‬ ‫حضرت اقا گفتند مرگ بر ماهیت استکباری امریکاست که‬ ‫این قطب نمای حرکت نظام اسالمی است‪».‬‬ ‫او همچنین درباره سابقه نفوذ و مدل های ان گفت‪:‬‬ ‫«یکی از راه های بسیار موثر نفوذ برای حریف شکار میانجی‬ ‫است؛ میانجی کسی اســت که باید سابقه مثبت و شناخته‬ ‫شده در میان مردم و مســئوالن نظام داشته باشد‪ ،‬این ادم‬ ‫به مجرد اینکه از خط اصلی نظام فاصله بگیرد اماده شکار‬ ‫شدن است‪ .‬کار میانجی این است که با تابلوی سابقه اش‬ ‫در جامعه حضــور دارد ولی با شناســنامه کنونی اش عمل‬ ‫می کند‪».‬‬ ‫مدیرمسئول کیهان درباره پشــیمان های واقعه ‪13‬‬ ‫ابان گفــت‪« :‬عده ای انتظــار دارند چون از تســخیر النه‬ ‫جاسوسی پشیمان شــده اند مردم هم بیایند به دیواری که‬ ‫دارند بــه ان تعظیم می کنند تعظیم کننــد و این را کرده اند‬ ‫دیوار ندبه؛ مردم چنین کاری نمی کنند‪».‬‬ ‫شریعتمداری همچنین درباره بیرون راندن با عنوان‬ ‫افراطی واکنش نشــان داد و گفت‪« :‬یکی از راه های نفوذ‬ ‫بیرون راندن نیروهای اصلی از صحنه اســت و ما با بیرون‬ ‫راندن افراد به عنوان نیروهای افراطی به شدت مخالفیم‪،‬‬ ‫اگر نیروهای کف خیابان نباشند دشــمن همه را می خورد‬ ‫و مسئوالن کشور مسئولیت خود را مدیون اینها هستند‪».‬‬ ‫سفارت نفوذ با حضور فاتحان النه در سال ‪58‬‬ ‫همچنین ویژه برنامه «سفارت نفوذ با حضور فاتحان‬ ‫النه در ســال ‪ »58‬با حضــور عبدالحســین روح االمینی‪،‬‬ ‫حســین دهقان پور‪ ،‬جعفر شــاکری‪ ،‬اســماعیل ثمنی و‬ ‫محمدرضا فیاض از دانشجویان حاضر در تسخیر سفارت‬ ‫امریکا در مجتمع فرهنگی ‪ 13‬ابان برگزار شد‪.‬‬ ‫عبدالحســین روح االمینی‪ ،‬فعال سیاسی در ابتدای‬ ‫سخنانش با اشاره به فضای کشور در زمان تسخیر سفارت‬ ‫امریکا توســط دانشــجویان با اشــاره به دعوت امریکا از‬ ‫شاه برای ســفر به ان کشــور جهت درمان گفت‪« :‬امریکا‬ ‫فردی را که باید محاکمه می شد به انجا پناه داد و از طرف‬ ‫دیگر سیگنال های خطرناکی به دانشــجویان و به جامعه‬ ‫می رسید که تحرکاتی در عراق در حال صورت گرفتن است‬ ‫و امریکا از ان حمایت می کند‪ ».‬روح االمینی در مورد یک‬ ‫اشتباه روایی در تاریخ نیز معتقد است‪« :‬اینجا یک اشتباه‬ ‫تاریخی نیز هســت که عده ای از در رفته اند باال‪ .‬البته این‬ ‫برگزاری پرشور روز ‪ 13‬ابان‬ ‫همچنین در روز ‪ 13‬ابان جمع کثیری از دانشجویان‪،‬‬ ‫دانش اموزان و اقشار مردم در مقابل النه جاسوسی تجمع‬ ‫کردند‪ .‬سخنرانی اصلی این مراسم حجت االسالم رئیسی‬ ‫دادســتان کل کشــور بود‪ .‬در مســیر برگزاری این مراسم‬ ‫پالک های متفاوتی نصب شده بود‪.‬‬ ‫روی پالکاردهایی که در دست حاضران در راهپیمایی‬ ‫قرار داشت و یا پالکاردهای نصب شده در جایگاه برگزاری‬ ‫مراسم‪« ،‬مرگ بر حسن علی منصورهای جدید»‪« ،‬مرگ‬ ‫بر میرزا اقاخان های جدید»‪« ،‬نفوذ اقتصادی و فرهنگی‬ ‫ممنوع»‪« ،‬نفوذ سیاســی و امنیتی ممنوع»‪« ،‬دفتر حافظ‬ ‫منافع امریکا ممنوع»‪« ،‬لبیک یا حســین(ع)» و نوشــته‬ ‫شده بود‪.‬‬ ‫حجت االسالم رئیسی در این ســخنرانی با اشاره به‬ ‫نامه مقام معظم رهبری به رئیس جمهور در ارتباط با برجام و‬ ‫شروط نه گانه ای که در ان بیان کردند گفت‪« :‬مقام معظم‬ ‫رهبری در این ســند در ابتدا به برخی از جنایت های امریکا‬ ‫علیه ایران اشاره کردند که در واقع می توان این جنایت ها را‬ ‫در کیفرخواستی بلند ارائه کرد‪».‬‬ ‫همچنین در این مراسم ضمن به اتش کشیدن پرچم‬ ‫امریکا پرچم عربســتان ســعودی نیز به اتش کشیده شد‪.‬‬ ‫البته پرچم عربستان بدون نام ال اله اال الله به اتش کشیده‬ ‫شد‪ .‬ماکت موشــک عماد و بنرهایی که روی انها عالمت‬ ‫مارک هــای امریکایی مانند کی اف ســی‪ ،‬مــک دونالد‪،‬‬ ‫اســتارباکس و کوکاکوال بود و روی انها خط قرمز و نوشته‬ ‫ممنوع به چشم می خورد در دست مردم دیده می شد‪ .‬عالوه‬ ‫بر این تصاویر ماکت های رژیم صهیونیستی که به صورت‬ ‫شیطان در امده بودند در دســت تظاهرات کنندگان وجود‬ ‫داشت‪ .‬یکی دیگر از سخنرانان این مراسم فرد سیاهپوستی‬ ‫بود که از امریکا به ایران سفر کرده و در این کشور به دلیلی‬ ‫اظهارات ضدصهیونیستی اش چند بار به زندان افتاده بود‪.‬‬ ‫وی با انتقــاد از نفوذ امریکا در کشــورهای مختلف گفت‪:‬‬ ‫«امریکا هرکجا می رود همه چیــز را نابود می کند‪ ،‬مردم را‬ ‫می کشد‪.‬‬ ‫برای همین مــن می گویم مرگ بر امریــکا و مرگ بر‬ ‫اسرائیل‪ .‬انها می خواهند همه ما را مقابل هم قرار بدهند‪».‬‬ ‫در پایان نیز تظاهرات کنندگان با قرائــت بیانیه ای به این‬ ‫مراسم خاتمه دادند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫زیباکالم نیز که خود را یکی از مخالفان شــعار مرگ‬ ‫بر امریکا معرفی می کنــد و توافق وین را «اغــاز پایانی بر‬ ‫مرگ برامریــکا» می داند در این همایــش گفت‪« :‬باید به‬ ‫چند ســوال پاســخ داده شــود؛ اینکه ایا استکبارستیزی و‬ ‫مرگ بر امریکا گفتن اساسا جزء اهداف انقالب ایران بوده‬ ‫است یا خیر؟ ایا برای بخشــی از انگیزه ها و خواسته های‬ ‫مردم ایران امریکا ســتیزی وجود داشــته اســت یا اینکه‬ ‫اهداف انقالب چیزهای دیگری بوده اســت‪ ».‬و خودش‬ ‫پاســخ می دهد‪« :‬پاسخ من به این ســواالت منفی است‪.‬‬ ‫به اعتقاد من امریکا ســتیزی جزو اهداف انقالب اسالمی‬ ‫نبوده است‪ .‬ما در انقالب اسالمی خواهان ازادی زندانیان‬ ‫سیاســی‪ ،‬انتخابات ازاد و مســائل اینچنینــی بوده ایم نه‬ ‫استکبار ستیزی‪».‬‬ ‫او همچنیــن نگاهی نیز به مخالفــان برجام انداخت‬ ‫و انها را مخالف دموکراســی خواند و گفت‪« :‬کســانی که‬ ‫امروز دشمن سربی ازادی هستند در راس استکبارستیزی‬ ‫قرار دارند‪ .‬شما یک نفر از مخالفان برجام یا اعضای جبهه‬ ‫پایداری را نشان من بدهید که دغدغه ازادی را داشته باشد‪.‬‬ ‫تمام انهایی که امریکاستیز هستند پشیزی برای دموکراسی‬ ‫قایل نیستند‪».‬‬ ‫افراد هول شــدند و این اتفاق افتاد ولی در کل ما از دیوار‬ ‫باال نرفتیم بلکه محترمانه قفل را باز کردیم‪ ،‬وارد ســفارت‬ ‫شدیم و بعد بستیم‪».‬‬ ‫محمدرضا فیاض نیز که در این نشســت به مســائل‬ ‫روز تسخیر النه جاسوسی پرداخت رمز ماندگاری را حمایت‬ ‫مردم دانســت‪« :‬حمایت مردم از این اقدام دانشــجویان‬ ‫ماه ها ادامه داشت و در اطراف سفارت این رفت و امد مردم‬ ‫به صورت انبوه جهت حمایت از دانشجویان وجود داشت‪».‬‬ ‫دهقان پور یکی دیگر از دانشــجویان خط امام نیز در مورد‬ ‫شــیوه امریکا برای براندازی با اعتقاد بر اینکه از ان زمان‬ ‫تاکنون قصد امریکایی ها برای براندازی جمهوری اسالمی‬ ‫تغییر نکرده اســت و هم چنان در حال توطئه علیه انقالب‬ ‫هســتند گفت‪« :‬البته در حــال حاضر باتوجه بــه تجاربی‬ ‫که کســب کرده اند هوشــیارانه تر عمل می کننــد و روحیه‬ ‫استکباری شــان را تقویت کرده انــد و به دنبال راهکارهای‬ ‫متعددی جهت تحقق هدف خود هستند‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫فریاد دست ها‬ ‫هالکت منافقین درکمپ لیبرتی‬ ‫منا نباید فراموش شود‬ ‫‪11‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫هالکت منافقین درکمپ لیبرتی‬ ‫پنج شــنبه گذشــته اتفاق مهمی در عراق رخ داد‪.‬‬ ‫پسماندگان فرقه رجوی که در کمپ لیبرتی حضور دارند‬ ‫با ‪ 51‬فروند موشک «کاتیوشا» مورد حمله قرار گرفتند و‬ ‫تعداد قابل توجهی از انها به هالکت رسیدند‪.‬‬ ‫یک منبع امنیتی عراق که نخواســت نامش فاش‬ ‫شــود‪ ،‬گفت‪« :‬این موشــک‪‎‬ها از منطقه «البکریه» از‬ ‫توابع شهرســتان ابوغریب شــلیک شــدند‪ ».‬این منبع‬ ‫امنیتــی به پایــگاه خبری «الســومریه نیــوز» گفته که‬ ‫موشک‪‎‬های کاتیوشا به ســمت پادگان «لیبرتی»(مقر‬ ‫گروهــک منافقیــن) در نزدیکــی فــرودگاه بین المللی‬ ‫بغداد در غــرب پایتخت عراق شــلیک شــدند و در پی‬ ‫ان چندین نفر کشــته و زخمی شــدند‪ .‬شــبکه الجزیره‬ ‫به نقــل از منابع اگاه در عــراق گزارش داد کــه در این‬ ‫حمله موشــکی ‪ 20‬نفــر از عناصر گروهک تروریســتی‬ ‫منافقین کشــته شــدند‪ .‬در این عملیات موشــکی ‪25‬‬ ‫عضــو گــروه ترویســتی منافقیــن کشــته و ‪ 200‬نفر از‬ ‫انها زخمی شــدند که حال برخی از انهــا وخیم گزارش‬ ‫شــد‪ .‬حســین ابریشــمچی عضو این گروهــک و برادر‬ ‫مهدی ابریشمچی از ســرکردگان این گروهک در بین‬ ‫کشته شدگان این عملیات است‪.‬‬ ‫اما هویــت حمله کنندگان بــه این کمــپ نیز چند‬ ‫ســاعت بعد در گفت وگوی رهبــر گروه جیــش المختار‬ ‫مشخص شــد‪ .‬رهبر این گروه در گفت وگو با خبرگزاری‬ ‫فارس مســئولیت این حمله را برعهــده گرفت و گفت‪:‬‬ ‫«ایــن گــروه کــه متشــکل از خانواده هــای قربانیان‬ ‫انتفاضه شعبانیه است‪ ،‬بارها به سران گروهک منافقین‬ ‫اعالم کرده بود کــه باید هر چه ســریعتر خاک عراق را‬ ‫ترک کنند اما انها به رغم تســهیالت در نظر گرفته شده‬ ‫از سوی کشورهای اروپایی و امریکایی اصرار بر اشغال‬ ‫بخشــی از خاک ما دارند که این موضوع مــا را ناچار به‬ ‫واکنش کرده است‪ ».‬وی به سران گروهک تروریستی‬ ‫منافقین هشــدار داد که اگر زودتر خــاک عراق را ترک‬ ‫نکنند‪ ،‬احتمال تکرار این عملیات ها وجود دارد‪.‬‬ ‫سران گروهک تروریســتی منافقین باوجود امادگی‬ ‫برخی کشورهای غربی و البانی برای پذیرش اعضای این‬ ‫گروهک‪ ،‬همچنان اصرار بر ماندن در خاک عراق دارند‪،‬‬ ‫زیرا ادامه حیات خود را منوط به این حضور می دانند‪.‬‬ ‫برچیدن‬ ‫سانتریفیوژها‬ ‫چرا کمیته نظارت بر اجرای برجام‬ ‫تشکیلنمی شود؟‬ ‫بعد از انکه کمیسیون برجام کار خود را به پایان رساند‬ ‫و مجلس طــرح یک فوریتــی برجام را با پیش شــرط های‬ ‫متناظر به تصویب رســاند‪ ،‬از ســوی امریکا و اروپا مراحل‬ ‫برچیده شدن تحریم ها اغاز شــد‪ .‬در این وضعیت دو هفته‬ ‫قبل تیم مذاکره کننده ایران به سرپرستی عراقچی به وین‬ ‫ســفر کرد تا کار اجرای برجام را دنبال کنــد و چند روز بعد از‬ ‫ان صالحی در گفت وگویی تایید کرد که برجام با جمع اوری‬ ‫سانتریفیوژ های ایران اغاز شده است‪ .‬رئیس سازمان انرژی‬ ‫اتمی ایران که به ژاپن سفر کرده بود در مصاحبه با خبرگزاری‬ ‫کیودو گفت که ایران اجرای برجام را با جمع اوری تعدادی از‬ ‫سانتریفیوژهای خود در تاسیسات هسته ای نطنز اغاز کرده‬ ‫اســت‪ .‬صالحی توضیح داد که «کار مقدماتی که شــامل‬ ‫کاهش تعداد سانتریفیوژها اســت» اغاز شده و ادامه داد‪:‬‬ ‫«به طور خاص مــا در حال کم کردن تعداد ســانتریفیوژها‬ ‫از جمله در تاسیسات هســته ای نطنز هستیم البته اجرای‬ ‫کامل توافق زمان خواهد برد‪ ».‬در همین زمینه گری سیمور‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫مرگ بر امریکا برای ما‬ ‫شغل و امنیت می اورد‬ ‫رئیسستادبرگزاریمراسم‪ 13‬ابانگفت‪«:‬سیاست ها‬ ‫و توطئه های امریکا و اســتکبارگران باعث ایجاد ناامنی و از‬ ‫بین رفتن شــغل جوانان ما شــده اســت و ما از طریق مقابله‬ ‫با اســتکبار شــغل و امنیت برای خود ایجاد خواهیم کرد‪».‬‬ ‫حسین کاشانی پور در نشست خبری که قبل از‪ 13‬ابان برگزار‬ ‫شــده بود از برگزاری بیســت هزار برنامــه در روز دانش اموز با‬ ‫محتوای استکبارســتیزی خبر‬ ‫داد‪ .‬ایــن در واقع واکنشــی بود‬ ‫بــه اظهــارات بــاراک اوباما در‬ ‫ی ساالنه اش در سازمان‬ ‫سخنران ‬ ‫ملل که گفتــه بود‪« :‬مــرگ بر‬ ‫امریکا برای مردم ایران شــغل‬ ‫ایجادنمی کند‪».‬‬ ‫مشــاور ســابق رئیس جمهور امریکا به بی بی ســی گفت‪:‬‬ ‫«انها باید حدود ‪ 15000‬سانتریفیوژ را برداشته و انبار کنند‪.‬‬ ‫این بدان معنی است که انها باید سانتریفیوژها و همچنین‬ ‫بخش اعظم زیرســاخت هایی که انها را تغذیه می کنند‪ ،‬از‬ ‫محلی که اکنون هســتند‪ ،‬خارج کنند‪ ».‬عباس عراقچی‪،‬‬ ‫معاون وزیر خارجه و رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام هم‬ ‫جمع اوری سانتریفیوژها را تایید کرد و گفت‪« :‬سانتریفیوژها‬ ‫احتماال چند روز دیگر جمع می شود‪ ».‬این موضوع واکنش‬ ‫برخی نمایندگان به ویژه نمایندگان عضو کمیسیون برجام‬ ‫را برانگیخت‪ .‬انها نسبت به این موضوع اعتراض داشتند‪.‬‬ ‫کوچک زاده‪ ،‬کارخانه و رسایی از جمله این نمایندگان منتقد‬ ‫بودند‪ .‬اما نکته مهم در این ارتباط این اســت که مشخص‬ ‫نیست ایا دولت همانطور که در نامه رئیس جمهور به رهبری‬ ‫تاکید کردند‪ ،‬قرار است شــروط رهبری را عمال مدنظر قرار‬ ‫داده و براســاس ان عمل کنند؟ یکی از مهمترین شــروط‬ ‫رهبری تشکیل یک کمیته ویژه برای نظارت بر حسن اجرای‬ ‫برجام بود‪ .‬الریجانی نیز هفته گذشته تاکید داشت که این‬ ‫کمیته در مجلس‪ ،‬دولت و شورای عالی امنیت ملی تشکیل‬ ‫خواهد شد‪ ،‬اما تاکنون هیچ خبری از عملی شدن این بند از‬ ‫شروط رهبری مشاهده نمی شود‪.‬‬ ‫سه اصل مهم برجام از نظر ظریف‬ ‫اسناد فراوانی از امام در خدمت‬ ‫حاجحسن اقاست‬ ‫وزیرامورخارجهتوجهبهسه‬ ‫اصل مهم همکاری بین المللی‬ ‫مبتنی بر عزت‪ ،‬مصالح کشــور‬ ‫و نظام و تحقق دســتورات رهبر‬ ‫معظمانقالبرابه عنــوانلوازم‬ ‫اصلی اجــرای برجام برشــمرد‪.‬‬ ‫همچنین در ادامــه محمد جواد‬ ‫ظریف در دیدار مدیران و سفرا و‬ ‫مسئوالن نمایندگی های جمهوری اسالمی ایران در خارج از‬ ‫کشورباسیدحسنخمینیگفت‪«:‬اگرازفرصتاتماممراحل‬ ‫مقدماتیبرجامباهمدلی‪،‬همفکریوهمزبانی‪،‬بهره گیریکنیم‬ ‫شرایطویژه ایبرایانقالب‪،‬کشورونهضتاسالمیکهمرهون‬ ‫رهبریامام(ره)است‪،‬فراهممی شود؛امااینفرصتدرصورت‬ ‫عدمبهره گیریمی تواندتبدیلبهمخاطرهشود‪».‬‬ ‫هاشــمی در یک همایــش قرانی با تاکید بــر این نکته که‬ ‫«اسناد فراوانی از گفتار و نوشتار امام در خدمت ایت الله حاج‬ ‫حسن اقای خمینی است»‪ ،‬از ایشان خواست که در فرصتی‬ ‫مناســب و در این همایش برای مــردم و حاضران بگویند و‬ ‫حرف بزنند‪ .‬هاشــمی با تاکید بر اینکه حسودانی هستند که‬ ‫نمی خواهند اخبار این همایش بین المللی و مهم را پوشش‬ ‫دهند و تبلیغ کنند‪ ،‬گفت‪« :‬این‬ ‫دولت باوجود این همه مزاحمت‬ ‫توانست شش کشور قوی دنیا را‬ ‫در مذاکرات شکست دهد و حق‬ ‫ایران را بگیرد و به دنیا ثابت کند‬ ‫کهانقالباسالمیمی خواهدبا‬ ‫همهتعاملداشتهباشد‪».‬‬ ‫گزارش مثلث از تحوالت انتخاباتی‬ ‫فرصت چندانی تا پایان سال و انتخابات مجلس دهم باقی‬ ‫نمانده است‪ .‬در این شــرایط ارایش های سیاسی هنوز از‬ ‫پرده بیرون نیفتاده است‪ .‬از یک سو وحدت اصولگرایان‬ ‫و از ســوی دیگر وضعیت اصالح طلبان با ناطق نوری که‬ ‫می تواند تمــام معادله انها را برهم بزند‪ ،‬اهمیت بســیاری‬ ‫دارد‪ .‬مخرج مشترک هر دو طیف اصالح طلب و اصولگرا‬ ‫نیز وضعیت ناطق نوری اســت‪ .‬اصالح طلبان که تالش‬ ‫می کنند وحدت شــکل گرفته از انتخابات ‪ 92‬را همچنان‬ ‫ادامه دهند‪ ،‬این روزها تحرکاتشــان بیشــتر شــده است‪.‬‬ ‫خبرنگار مثلث مطلع شده است که شورایی سه نفره مشغول‬ ‫انجام هماهنگی های مرتبط با انتخابات مجلس اســت‪.‬‬ ‫هرکدام از این افراد از ســوی یک طیف از اصالح طلبان‬ ‫در این شــورا حضور دارند‪ .‬نماینده دولــت روحانی ترکان‬ ‫است‪ .‬علی یونسی از ســوی اصالح طلبان و غالمحسین‬ ‫کرباســچی به نمایندگــی از ایت الله هاشــمی عضو این‬ ‫کمیته سه نفره هستند‪ .‬مسئولیت کمیته اجرایی این شورا‬ ‫نیز برعهده حسین مرعشی است‪ .‬همچنین وظیفه کمیته‬ ‫تبلیغاتی نیز به حسام الدین اشــنا سپرده شده است‪ .‬نکته‬ ‫مهم دیگــر در این باره این اســت که گفته می شــود این‬ ‫کمیته سه نفره به دنبال دیدار و برگزاری جلسه ای با شورای‬ ‫نگهبان برای رایزنی های بیشتر است‪.‬‬ ‫اما موضوع حضــور یا عدم حضور ناطق نــوری نیز در این‬ ‫میان از اهمیت زیادی برخوردار اســت‪ .‬عــارف که بعد از‬ ‫کناره گیری اجباری از انتخابات ریاســت جمهوری چشــم‬ ‫امیدش بــه سرلیســتی اصالح طلبــان بــرای انتخابات‬ ‫مجلس دوخته شده است‪ ،‬در هفته گذشته دو جلسه مهم‬ ‫با علی شــکوری راد برگزار کرده اســت‪ .‬اما در طرف دیگر‬ ‫اعضای کارگزاران ســازندگی به دنبال راضی کردن ناطق‬ ‫نوری برای حضــور در انتخابات هســتند‪ .‬در طرف مقابل‬ ‫انها‪ ،‬اصولگرایان ســنتی که معتقدنــد در صورت حضور‬ ‫ناطق نــوری در انتخابات الزم اســت که او از خاســتگاه‬ ‫اصولگرایی وارد انتخابات شود‪ .‬اما در اینجا مساله اساسی‬ ‫حضور جبهه پایداری است‪ .‬به عبارت روشن تر جمع میان‬ ‫ناطق نوری و جبهه پایداری امکان پذیر نیست و از همین‬ ‫روســت که برخی از اصولگرایان نگــران حضور ناطق در‬ ‫لیســت انتخاباتی اصالح طلبان هســتند‪ .‬این وضعیت با‬ ‫کنایهروحانیبهوزیرخارجهعربستان‬ ‫این گفته در واقع تایید این موضوع اســت کــه کارگزاران‬ ‫به نمایندگی از هاشــمی همچنــان به دنبال ارائه لیســت‬ ‫انتخاباتی با سرلیستی ناطق نوری است‪ .‬اما اصالح طلبان‬ ‫سنتی حاضر نیســتند زیربار لیســتی بروند که اولین نفر ان‬ ‫اصولگرای شناســنامه داری چــون ناطق نوری اســت‪ .‬با‬ ‫این حال به خوبی نیز این نکته را می دانند که ائتالف سه گانه ‬ ‫خاتمی‪ ،‬هاشمی و ناطق بود که با حمایت از روحانی توانسته‬ ‫رای مردم را به ســمت او هدایت کند‪ .‬از همین رو وضعیت‬ ‫اردوگاه اصالح طلبان تنها زمانی تعیین تکلیف خواهد شد‬ ‫که وضعیت ناطق نوری مشخص شود‪ .‬هفته نامه صدا نیز‬ ‫هفته گذشته از درخواست سیدحسن خمینی از ناطق نوری‬ ‫برای حضور در انتخابات خبر داده بود که می تواند وضعیت‬ ‫را پیچیده تــر کند‪ .‬هر دو طیف اصولگــرا و اصالح طلبان‬ ‫به خوبی واقفند که حضــور ناطق در انتخابــات می تواند‬ ‫شرایط بسیاری را تغییر دهد‪ .‬یکی از این شرایط می تواند‬ ‫به وضعیت علی الریجانی نیز باز گردد‪ .‬ناطق نوری البته از‬ ‫سیدحسن خمینی فرصت خواسته تا پاسخی «در خور» به‬ ‫درخواست او برای حضور در انتخابات بدهد‪ ،‬اما با این حال‬ ‫در صورت حضور ناطق نــوری در انتخابات و حضورش در‬ ‫مجلس‪ ،‬علی الریجانی نیز باید با صندلی ریاست مجلس‬ ‫خداحافظی کند‪.‬‬ ‫واردکنندگان خودرو با ارز دارو‬ ‫در استانه محاکمه‬ ‫باصدورکیفرخواســتپرونــدهوارداتخودروبــاارزدارو‪،‬‬ ‫یمحاکمهقرار‬ ‫شرکت هایواردکنندهخودرومتخلفدریکقدم ‬ ‫گرفته اند‪.‬سال‪1391‬بودکهوحیددستجردی–وزیروقتبهداشت‬ ‫ودرمان–ازتخلفصورت گرفتهمبنی بروارداتخودروباارزدارو‪،‬‬ ‫پردهبرداشت‪.‬اینموضوعدرچندسالاخیرموردانتقادکارشناسان‬ ‫مختلفازمجلستااساتیددانشگاهقرارداشتومنتقدانخواستار‬ ‫معرفیوبرخوردباشرکت هاییبودند‬ ‫کهبااستفادهازارزدارو‪،‬خودرووارد‬ ‫کرده اند‪.‬اینانتقاداتادامهداشت‬ ‫تااینکهاعالمشدکهپروندهواردات‬ ‫خودروباارزدارودردادســرایویژه‬ ‫رسیدگیبهجرایمکارکنانرسیدگی‬ ‫خواهدشد‪.‬‬ ‫ایت اللــه مــکارم شــیرازی‬ ‫مخالفــت با برجام بعــد از طی‬ ‫مراحل قانونــی و تصویب ان‬ ‫در نهادهــای ذی ربــط را بــه‬ ‫صالح ندانست و بر لزوم توجه‬ ‫همگان به حفــظ وحدت ملی‬ ‫تاکید کرد‪ .‬ایشان گفتند اینکه‬ ‫بگوییم ترکمنچای اســت این‬ ‫هم خالف موازین اســت‪ .‬این مرجع تقلید در درس خارج‬ ‫خود عنوان کرد‪« :‬بعد از طی این مراحل اینکه در گوشه و‬ ‫کنار برخی عزیزان مخالفت می کنند‪ ،‬این صالح نیســت‪.‬‬ ‫ما یا تابع شرع هستیم یا تابع قانون؛ اگر تابع شرع هستیم‬ ‫مراحل ان گذشــته اســت و شــورای نگهبان و رهبری در‬ ‫ این باره نظر داده اند؛ اگر هم تابع قانون هستیم‪ ،‬این کار‬ ‫در مجلس انجام شده است‪».‬‬ ‫بازداشتنفوذی ها‬ ‫چند تن از اعضای شبکه نفوذی همکار با دولت های‬ ‫متخاصمغربیکهدرفضایمجازیومطبوعاتکشورفعال‬ ‫بودند‪ ،‬توسط اطالعات سپاه بازداشت شده اند‪ .‬در اطالعیه‬ ‫که این نهاد منتشر کرده امده اســت که «این اقدام پس از‬ ‫ماه ها رصد مستمر اطالعاتی و اشــراف همه جانبه به ابعاد‬ ‫فعالیت های این شبکه انجام شده است»‪.‬‬ ‫روایتجدیدمحمدهاشمی‬ ‫محمــد هاشــمی بــه‬ ‫خبرانالین گفتــه‪« :‬نمازجمعه‬ ‫را از رادیــو پخــش مســتقیم‬ ‫می کردیم‪.‬معموالقبلازساعت‬ ‫دو نمازجمعه تمام می شــد‪ .‬در‬ ‫خبر ســاعت دو در رادیو مفصل‬ ‫دربــاره نمازجمعــه صحبــت‬ ‫می کردیم‪ .‬در تلویزیون ساعت‬ ‫هشت شب خبر بود و مفصل به ان می پرداختیم‪ .‬خطبه ها‬ ‫را ضبط می کردیم و از تلویزیون پخش می کردیم‪ .‬یک روز‬ ‫سید احمداقا به من زنگ زد که بیا‪ ،‬امام کارت دارد‪ ...‬رفتم‬ ‫و خواستم دست امام را ببوسم امام دستشان را بلند کردند و‬ ‫گفتند ابتذال را به اوج رسانده ای‪ .‬خیلی جا خوردم‪ ،‬پرسیدم‬ ‫اقا چی را می فرمایید؟ فرمودند نمازجمعه را می گویم‪ ،‬پخش‬ ‫مستقیممی کنید‪،‬وبعدشدرهمهخبرهامی گویید‪،‬مردمچه‬ ‫گناهی کرده اند؟ گفتم چشم اقا درستش می کنم‪».‬‬ ‫نظر باهنر درباره ائتالف با‬ ‫احمدی نژادی ها‬ ‫باهنر با بیان اینکه شاید تا‬ ‫یک ماه مانده بــه روز انتخابات‬ ‫‪ 30‬اسم به صورت قطعی بسته‬ ‫نشــود‪ ،‬درباره تعامــل با طیف‬ ‫احمدی نــژاد تصریــح کــرد‪:‬‬ ‫«بنــده هنوز تعریف روشــنی از‬ ‫طیف احمدی نژاد ندارم چرا که‬ ‫برخی ها با او کار کــرده و دیگر‬ ‫االن نیســتند و یک عده نیز شرط شان جدا شــدن از اقای‬ ‫مشاییاستوبنابراینطیف هایمتنوعیهستند‪».‬اودرباره‬ ‫اظهاراتحسینیوزیرسابقارشاد‪ ،‬گفت‪«:‬ایشانسخنگوی‬ ‫اقایالریجانینیستواینتوهماتیاستکهبرخیدوستان‬ ‫دارندچراکهالریجانیازظرفیت هایموثراصولگراییاست‬ ‫و مفهومی ندارد که او را در طیف اصالح طلبی بدانیم‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫رئیس جمهوردرجمعسفراو‬ ‫نمایندگانسیاسیایراندرخارج‬ ‫از کشور اظهارداشت‪« :‬جوانان‬ ‫کم تجربه در یکی از کشورهای‬ ‫منطقه‪ ،‬با درشــت گویی در برابر‬ ‫بزرگانبهجایینخواهندرسید‪».‬‬ ‫ویبــابیاناینکهشــکنداریم‬ ‫مسائل ســوریه‪ ،‬یمن و بحرین‬ ‫راه حلسیاسیداردورسیدنبهاینراه حلتنهاباتعاملسازنده‬ ‫امکان پذیراست‪،‬بااشارهبهروندتحوالتدریمنگفت‪«:‬اگر‬ ‫کشودو‬ ‫نگاهعربستاندرمسائلکلیمنطقهبهواقعیت هانزدی ‬ ‫دستازمداخالتبردارند‪،‬درشرایطجدیدبسیاریازمعضالت‬ ‫ازجملهدرروابطرامی توانحلوفصلکردوبازگشتریاضاز‬ ‫مسیرغلط‪،‬راهرابرایهمکاریبازخواهدکرد‪».‬‬ ‫تمایل شدید کارگزاران سازندگی به رســاندن ناطق نوری‬ ‫به سرلیستی اصالح طلبان به چالش اصلی انها بدل شده‬ ‫اســت‪ .‬حتی می توان این گونه گفت که علت انکه هنوز‬ ‫اصالح طلبــان به جمع بنــدی قطعی در زمینه سرلیســتی‬ ‫انتخاباتی نرســیده اند‪ ،‬گــره حضور یا عــدم حضور ناطق‬ ‫نوری اســت‪ .‬انها نمی تواننــد نام ناطــق را در ذیل عارف‬ ‫قرار دهند و عارف نیز حاضر به این کار نیســت‪ .‬از ســوی‬ ‫دیگر مثلث مطلع شده اســت که ناطق نوری در جلسه ای‬ ‫از ائتالف روحانی با اصالح طلبان نیز اظهار نگرانی کرده‬ ‫و گفته اســت که با هاشــمی می توان ائتالف کــرد اما با‬ ‫اصالح طلبان نه‪ .‬احتمــاال یکی از دالیــل نگرانی ناطق‬ ‫نســبت به اصالح طلبــان‪ ،‬به شــدت گرفتن فعالیت های‬ ‫انتخاباتــی عبدالله نــوری بــاز می گــردد‪ .‬عبدالله نوری‬ ‫جلســاتی را اداره می کند که در ان اصالح طلبان را برای‬ ‫وحدت بیشتر و نقش افرینی خود فرا می خواند‪.‬‬ ‫حمایت ایت اللهمکارمازبرجام‬ ‫خبرنامه‬ ‫نگرانی ناطق نوری‬ ‫از ائتالف دولت با اصالح طلبان‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪13‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫سعید جلیلی در همایش زنده باد‬ ‫مرگ بر امریکا‬ ‫پدر روحانی پای منبر او‬ ‫مراسم ‪ 13‬ابان در تهران‬ ‫کهنه سرباز امریکایی در مراسم ‪ 13‬ابان‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫در حاشیه جلسه علنی مجلس‬ ‫ابتکار و پرچم امریکا‬ ‫رانندگی بشار اسد در هوای بارانی دمشق‬ ‫وزیر سابق دفاع بر مراز شهید همدانی‬ ‫اوباما در قابی متفاوت‬ ‫سقوط هواپیمای روسی در سودان‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫قطر پرونده های بابک زنجانی‬ ‫اشک پس از دربی‬ ‫‪15‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬عربســتان به لبنان یــک هفته مهلــت داده تا‬ ‫شاهزاده قاچاقچی مواد مخدر را ازاد کند‪ .‬ایا دولت‬ ‫تدبیر ما برای پیدا شدن حجاج مفقودمان ناتوان از‬ ‫دادن چنین اولتیماتومی به ال سعود است؟‬ ‫‪ l‬تکلیف پول هایی که زودتر از انکه به تحریم ها‬ ‫برداشته شــود‪ ،‬دولت از بانک مرکزی گرفته‪ ،‬چه‬ ‫شد؟ ایا مجلس گزارشش را منتشر نمی کند؟‬ ‫‪ l‬همیشه این دودستگی وجود داشته‪ .‬یک طرف‬ ‫مخالــف حضور خارجیــان و یک طــرف می گوید‬ ‫اشــکال ندارد‪ .‬چــه اهمیــت دارد جک اســتراو‬ ‫در ایران باشــد‪ ،‬مگر مســئوالن ما به انگلســتان‬ ‫نمی روند؟‬ ‫‪ l‬هیات شــرکت کننده ایران در نشست وین‪ ،‬در‬ ‫برخورد با قطر و عربســتان و امــارات و امریکا که‬ ‫نقش همه انها حمایت و پرورش تروریست هاست‪،‬‬ ‫باید محکم برخورد می کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬سرنوشت رکن ابادی چه شد؟ ایا الزم نمی بینید‬ ‫در مورد این فرد گزارشی تهیه کنید؟ فکر نمی کنید‬ ‫به سرنوشت حاج احمد متوسلیان دچار شود؟‬ ‫‪ l‬بــا اعالم تصویــب برجام در نهادهــای قانونی‬ ‫کشــور قیمت دالر‪ ،‬طال و اجناس به جــای اینکه‬ ‫کاهش پیدا کند بر عکس افزایش پیدا کرد‪ .‬واقعا‬ ‫به کدام یک از وعده ها می توان اعتماد کرد؟‬ ‫‪ l‬واقعا مســاله میان نعمت زاده و پتروشــیمی ها‬ ‫چیست که از همه سو مطرح می شود؟‬ ‫‪ l‬پس کی قرار است انحصار ‪ ADSL‬خطوط فیبر‬ ‫نوری از دست مخابرات خارج شــود؟ واقعا داریم‬ ‫هزینه باالیی می پردازیم برای اینترنت بی کیفیت‬ ‫مخابرات‪.‬‬ ‫‪ l‬اقای باهنر! امیدوارم منظور شــما از تندروها‪،‬‬ ‫کسانی نباشــند که سعی می شــود به انها برچسب‬ ‫تندرو زده شود‪.‬‬ ‫‪ l‬چرا همیشــه اولیــن و بهترین امکانــات برای‬ ‫دولتی هاست؟ در خبرها امده که کارمندان دولت‬ ‫و بازنشســتگان دولت در اولویــت دریافت کارت‬ ‫اعتباری ‪ ۱۰‬میلیونی هســتند‪ .‬چرا همیشه تبعیض‬ ‫قرار می دهید؟ مگر کارگران و دیگر اقشار جزو این‬ ‫مردم نیستند؟‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫فریاددست ها‬ ‫هرســال مردم و به ویژه دانش امــوزان روز ‪ 13‬ابان‬ ‫را به عنوان نمــادی از مبارزه با اســتکبار به ویــژه امریکا‬ ‫مورد توجه قرار می دهند‪ .‬به همین مناســبت امســال در‬ ‫اســتانه ‪ 13‬ابان جنبش مردمی با عناوینــی چون «‪#‬چرا_‬ ‫مرگ_برامریکا» و «‪#‬فریاد‪ -‬دســت‪ -‬ها» در شــبکه های‬ ‫اجتماعی‪ ،‬به خصوص اینســتاگرام بــه راه افتاد که مردم‬ ‫در ان با نوشتن دلیل دشمنی شان با شیطان بزرگ بر کف‬ ‫دستشان مخالفت شــان را با سیاســت های امریکا فریاد‬ ‫زدند‪ .‬تصاویر بسیار زیادی‬ ‫از اشــخاص‪ ،‬فرزنــدان و‬ ‫پدران شــهدا و همچنین‬ ‫اساتید دانشگاه منتشر شد‬ ‫که روی ان شــعار مرگ بر‬ ‫امریکا و پاسخ شان به این‬ ‫سوال بود که «چرا مرگ بر‬ ‫امریکا» باید گفت‪ .‬کشتن‬ ‫مســلمانان‪ ،‬سجده کردن‬ ‫شــیطان بــر امریــکا بــه‬ ‫خاطــر اینکــه شــیطان‬ ‫بزرگ اســت که بچه ها را‬ ‫بمباران می کنــد و هزاران‬ ‫دلیل دیگــری که کاربران‬ ‫شــبکه های مجازی ان را‬ ‫مبنایی برای مخالفت شان‬ ‫با سیاست های امریکا عنوان کرده بودند‪.‬‬ ‫در ادامــه بخشــی از این پاســخ هــا را می خوانید‪:‬‬ ‫طاهــا‪ :‬چرامرگ بــر امریــکا؟ به خاطر شــیطان صفتی‪،‬‬ ‫مظلوم کشی‪ .‬به خاطر زورگویی‪ ،‬به خاطر خلق تروریست‬ ‫در جهــان و به خاطر چپاول ذخایر دنیا ؛ هــزاران بار مرگ‬ ‫بر امریکا‪ .‬ناشــناس‪ :‬سادگی اســت که در مقابل دشمنی‬ ‫که برای نابودی شــما دندان به دندان می فشــارد به اسم‬ ‫صلح طلب بودن از حداقل کار ممکن هم دست برداریم‪،‬‬ ‫دشمنی که به سمت شما نشانه رفته را به اسم صلح طلبی‬ ‫نادیده گرفتن‪ ،‬عین سادگی و حماقت است!‬ ‫ابراهیم اسماعیلی‪ :‬چرا مرگ بر امریکا؟ زیرا امریکا‬ ‫شیطان بزرگ و دشــمن بشریت اســت وخون جوانان ما‬ ‫می چکد از چنگ شــان‪ ،‬ضمنــا یکی از ارمــان های امام‬ ‫راحل و رهبر عزیزمان است‪ .‬امید‪ :‬مرگ بر امریکا به خاطر‬ ‫از بین بردن مســلمانان‪ ،‬مرگ بر امریــکا به خاطر تجزیه‬ ‫کشــورهای مســلمان‪ ،‬مرگ بر امریــکا به خاطــر ترویج‬ ‫فرهنگ مصرف گرایی‪ ،‬مرگ بر امریکا به خاطر حمایت از‬ ‫دولت ال ســعود‪ ،‬مرگ بر امریکا به خاطر ترور دانشمندان‬ ‫هســته ای‪ ،‬مرگ بــر امریکا به خاطــر هزار دلیــل گفته و‬ ‫ناگفته و این مرگ بر امریکا اثر دارد‪ /‬شــعار از جنس صدا‬ ‫و صدا از جنس انرژی اســت و این انرژی اســت که موثر‬ ‫است‪ .‬محمد‪ :‬یکی از فروع‬ ‫دین مــا تبری اســت یعنی‬ ‫دشمنی با دشــمنان خدا و‬ ‫بیزاری جستن از انهاست‪.‬‬ ‫بین حق و باطل و بین کفر‬ ‫و دین راه میانــه ای وجود‬ ‫ندارد جز نفاق‪ .‬هر کســی‬ ‫کــه دم از حمایــت از نظام‬ ‫جمهوری اســامی می زند‬ ‫و معتقد است با امریکا باید‬ ‫سازش کنیم مطمئنا ایمان‬ ‫محکمی ندارد و خدا و خرما‬ ‫را با هــم می خواهد و قطعا‬ ‫در جبهه نفاق قرار دارد‪.‬‬ ‫دولــت‬ ‫رئیــس‬ ‫اصالحات هــم معتقد بود‬ ‫که نباید به شــمر و یزید لعنت بفرســتیم‪ .‬ما اهل گفت وگو‬ ‫هســتیم و با گفت وگو و مذاکرات کارها را پیش می بریم‪.‬‬ ‫حاال دولت فعلی هم اگه راست میگه با مذاکره با عربستان‬ ‫و داعش مشــکالت منطقه رو حل کنه‪ .‬امریکا هم محور‬ ‫شــرارت در جهان و اصال شــر و باطل به تمام معناست‪ .‬‬ ‫از طریــق مذاکره کاله هایی ســر ما خواهد گذاشــت که‬ ‫از طریق غیر مذاکره نمی توانســت به ان دست یابد‪ .‬اگر‬ ‫گزینه نظامی جواب می داد حتما امریکایی ها قبال ضد ما‬ ‫به کار می بردند‪ .‬اما می دانند شــاید بتوانند ما را بکشند اما‬ ‫نمی توانند ما را تسلیم خواسته های ذلت بار خود کنند‪ .‬اما‬ ‫از طریق مذاکره می توان افراد ضعیف النفس را دچار رعب‬ ‫و وحشت و اشتباه محاسباتی کرد و انها را تسلیم کرد‪ .‬مرگ‬ ‫بر امریکای جنایتکار دشمن بشریت!‬ ‫تقدیر فتاح از مرد فداکار‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫‪ l‬تهران در روزهای اغاز سرما دچار شوک بزرگی‬ ‫شــد‪ .‬امیدوارم امســال پایتخت سال ســختی را‬ ‫تجربه نکند‪.‬‬ ‫‪ l‬از مردم بــرای حضــور در راهپیمایــی روز ‪13‬‬ ‫ابان باید تشکر کرد‪ .‬هیچ کشــوری نتوانسته طی‬ ‫این همه ســال یک برنامه مردمی را به این طریق‬ ‫ادامه دهد‪.‬‬ ‫‪ l‬نکته ای که مقام معظم رهبــری درباره اعتماد‬ ‫مصدق بــه امریکا مطرح کردند بســیار قابل تامل‬ ‫است‪ .‬دقیقا مصدق توســط دولتی ساقط شد که‬ ‫دست استمداد به سوی او دراز کرده بود‪.‬‬ ‫یادگار امام در زندان قصر‬ ‫روزنامه ارمــان گفت وگویی با اشــرف بروجردی‪ ،‬فعال سیاســی‬ ‫اصالح طلب و معاون سیاسی حزب تازه تاسیس اتحاد ملت انجام داده‬ ‫است که در ان می توان زمینه های جدایی اصالح طلبان سنتی از دولت‬ ‫روحانی را مشاهده کرد‪ .‬بروجردی در پاسخ به این سوال که «در دو سال‬ ‫گذشتهبرخیاصالح طلبانگفته انددولتاصالح طلبنیست ‪،‬درمقابل‬ ‫گروه دیگر گفته اند باید مثل چشــم مراقب دولت بود‪ .‬شما با کدام نگاه‬ ‫موافقید؟»گفته‪«:‬وقتیماازفردیدرانتخاباتحمایتمی کنیمبهاین‬ ‫معناستکهوقتیدولتمطلوببرسرکارمی ایدبایدباانهمراهیکردوتنهامالکحمایتدرانتخاباتنیست‪.‬مابایددولت‬ ‫راحمایتکنیمتابتواندگفتمانیکهدرادبیاترئیس جمهورشاهدبودیمرابهمنصهظهوربرساند‪.‬طبیعتافازدومبیشتر مدنظر‬ ‫ماست‪.‬نمی شودفردیراانتخابکردودیگربااوکارینداشت‪.‬اینکهمسئولیتیدربرابردولتنداشتهباشیمنقطهمثبتینیست‪.‬‬ ‫مادولترادرزمینه هایمختلفحمایتمی کنیمتااودرکارشثمردهیداشتهباشد‪».‬اوهمچنینگفتهکهتالشاصالح طلبان‬ ‫درگفت وگوبادولتبی ثمربودهاستودرپاسخبهاینسوالکهایاجلساتیبادولتبرگزارشدهیانه‪،‬گفته‪«:‬بسیاراندکبوده‬ ‫است‪.‬اصالح طلبانتالشکرده انداینارتباطاترابرقرارکنندامااگرهماینارتباطاتبرقرارشدهچنداننتیجهمطلوبیدرپی‬ ‫نداشتهاست‪».‬بروجردیهمچنیندرمورداینکهاصالح طلباناگردرانتخاباتشکستبخورندچهمی کنند‪،‬توضیحمی دهد‪:‬‬ ‫«برای دوره بعدی تالش می کنند‪ .‬اصالح طلبان نگرانی ندارند‪ .‬اینده این است که در جامعه ما اصالح طلبی مطلوب است‬ ‫نهاصولگرایتندروییکهبیشتربهحذفطرفمقابلمی اندیشدتاتعاملوگفت وگو‪.‬ماچونتعاملوگفت وگورااساسکار‬ ‫می بینیمفکرمی کنیماگراصالح طلبانپیروزشوندزمینهبرایفعالیتهمهگروه هافراهمخواهدشدامااگراصولگرایاندراین‬ ‫میدانپیروزشونددایرهبرایاصالح طلبانتنگخواهدشد‪».‬‬ ‫منشاپول هایبابک‬ ‫«روزنامهقانون»درگزارشیباعنوان«بابکیابانک‪،‬کداممقصرند؟»‬ ‫به موضوع دادگاه متهم نفتی پرداخته است‪ .‬این روزنامه در این گزارش به‬ ‫تحلیل اقتصاد ی پیرامون اتهامات و د فاعیات میلیارد ر زند انی پرداخته و‬ ‫می نویسد‪«:‬نابغهاقتصاد یبود نبابکزنجانیشای دمحل ترد ی دباش داما‬ ‫د ر اینکه وی فر د باهوشی است هیچ ترد ید ی نیست چرا که پس از د وسال‬ ‫همچنانبه رغمزند انیبود نشاوبراسب مرا دسواراستوهنوزنتوانسته اند‬ ‫ید ان دچگونه‬ ‫تکلیفاووبد هی اشراروشنکنند ‪.‬د رعینحالاوطیاینمد تنشاند اد هکهقاعد هبازیرانیزخوببل داستوم ‬ ‫مسیروارسیپروند هراطوالنی‪،‬منحرفوافرا دونهاد هایبیشتریراد رگیرکند ‪.‬به عنوانمثالبهنظرمی رس دد رجریاند اد گاه‬ ‫وبرایقربانیجلوهد اد نخو دود اد نرنگوبویسیاسیبهد اد گاهیشد نشبااشارهبهفرد یکهبیشازپنجمیلیار دیوروبد هی‬ ‫نفتی د ارد ‪ ،‬قص د د ار د وزارت را نیز د رگیر و وار د بازی کند ‪ ...‬با این حال اکنون این پرسش مطرح است که ایا بانک ها می توانند ‬ ‫پولبد ونمنشاراقبولکنند ؟اگرقبولکنن دچهجرمی مرتکبش ده اند ؟ایاروابطخاصبابکزنجانید رد ولتقبلباعثشد ه‬ ‫استکهایناتفاقرخبد هد ؟حتیاگراد عایبابکزنجانیهمد رستباش دچرابانک هایمسکنوتوسعهازهمانابتد امراتب‬ ‫رابهمراجعذیصالحاطالعند ا ده اند؟ضمناینکهبلوکهکرد نپولبد ونمنشانیزوظیفهبانکنیستوقوه قضاییهبای داین‬ ‫یزنجانیرقم هایکالنیاستکهاصالنمی توان دازنظرپنهانبماند ‪.‬بهعبارت‬ ‫کارراانجامد هد ‪.‬ازسوید یگررقم هایاعالم ‬ ‫د یگراگرازهمانابتد ااینپولبد ونمنشاوار دبانکشد هواگربانکاقد امبهمعرفیانبهقوه قضاییهنکرد هاستمصد اقبارز‬ ‫پولشوییمی شو دکهاینقضیهرابای دازمنظرد یگروازالبه الیروابطخاصد ولتپاکد ستبابرخیافرا دنگاهکرد ‪.‬حتیبه‬ ‫اذعانبرخیکارشناسانواریزاینمبلغکالناصالبد ونمنشاامکان پذیرنیست‪».‬‬ ‫مذاکراتتودرتو‬ ‫«روزنامه رســالت» در یادداشــتی به قلم کاظم انبارلویی با عنوان‬ ‫«مذاکرات تو در تو» می نویســد‪« :‬مذاکرات تو در تو چیست؟ مهارت‬ ‫امریکایی ها در این نوع مذاکرات کدام است؟ امریکایی ها در واشنگتن‬ ‫صدها مرکز پژوهشــی دارند که کارشان ســرویس دادن به حکومت در‬ ‫خصوصگفت وگوهاست‪.‬کاراینمراکزپیشگویی‪،‬پیش بینیوخواندن‬ ‫دستطرفمقابلدرگفت وگوهایسیاسیاست‪.‬برمبنایاینپیش بینیوپیشگوییده هاگزینهرابهسیاستمدارانخودپیشنهاد‬ ‫تو گوهابادستپرحاضرشوند‪.‬انهادر«حرف»کمنمی اورند‪،‬امادرحوزه«عمل»بهتعهدات‪،‬همیشهکم‬ ‫می کنندتاانهادرگف ‬ ‫گذاشته اند‪.‬درهرداالنیازگفت وگو‪،‬طرفمقابلرابهداالنیدیگرمی برند‪،‬انقدردراینداالن هایتودرتومی گردانندتاطرف‬ ‫حرفیبرایگفت وگونداشتهباشدوحرفاولخودراهمفراموشکند‪.‬درداالناخر‪،‬گفت وگوییدرکارنیست‪،‬فقط«گفت»از‬ ‫طرفمقابلو«شنیدن»ازسویطرفاولاست‪ ».‬سرمقاله نویسرسالتدرادامهبااشارهبهماجرای‪ 13‬ابانوقراردادالجزایر‬ ‫می نویسد‪«:‬انهاقراربودانقالباسالمیرابهرسمیتبشناسند‪،‬قراربوددرامورداخلیمادخالتنکنندوپروژهنفوذدرایرانرا‬ ‫خاتمهیافتهتلقیکنندوپول هایغارترفتهوبلوکهشدهایرانرابرگردانند‪.‬اماازهمانفردایازادیگروگان هابههیچ یکاز‬ ‫انهاعملنکردند‪.‬درقضایایاخیربیشازیکدههدربارهمناقشههسته ایگفت وگوکردیم‪.‬دردوسالاخیرانهاجدی تروارد‬ ‫گفت وگوشدند‪.‬اماباانکهدرفرجامبهبرجامرسیدیم‪،‬انهادراصلفلسفهگفت وگوکه«لغوتحریم» هاست‪،‬شروعبه تردیدافرینی‬ ‫ودبهدراوردنکردند‪ ...‬اینروزهاامریکایی هاحسمی کنندسیاستخارجیایرانتغییرکردهاست‪.‬اینحسراازانجاگرفته اند‬ ‫کهنوعیاشتیاقدربدنهدیپلماسیکشوربرایورودبهگفت وگوهای«تودرتو»می بینند‪.‬اینحسخوبینیست‪،‬واقعیهم‬ ‫نیست‪.‬نفرتازجنایاتامریکا‪،‬اگاهیازسیاست هایفریبکارانهومزورانهامریکادرایران‪،‬اگربیشترازسال هایقبلنباشدقطعا‬ ‫کمترنیست‪».‬انبارلوییدرانتهانتیجه گیریمی کند‪«:‬کارکردگفت وگوهای«تودرتو»ایناستکهدرهر«داالن»بخشی‬ ‫ازجیبطرفرامی زنندودرداالناخرنه تنهاچیزیتحویلطرفنمی دهندبلکهیکچیزییاچیزهاییهمطلبمی کنند‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫در راستای پیگیری حادثه منا موج وبالگی «حادثه‬ ‫منا نباید فراموش شود» در فضای مجازی ایجاد شد‪ .‬برخی‬ ‫از نویسندگان با اشاره به ســروصدای مدعیان حقوق بشر‬ ‫و حقوق حیوانات از سکوت شــان درباره این واقعه انتقاد‬ ‫کردند‪ .‬تصــور کنید‪ ،‬دو روبــاه درون یک چاهــی گرفتار‬ ‫شــدند‪ ،‬بالفاصله گروه های امداد به همــراه خبرنگاران‬ ‫رسانه های مختلف برای پوشش خبری این اتفاق به منطقه‬ ‫اعزام می شوند‪.‬‬ ‫گروه امداد با تمامــی تجهیزات خود تالش می کنند‬ ‫تا این حیوانات به سالمت از چاه بیرون بیاید‪ .‬باالخره بعد‬ ‫از ســاعت ها تالش یکی از روباه ها را نجات می دهند ولی‬ ‫روباه دیگر کشــته می شــود‪ .‬فردای ان روز روزنامه های‬ ‫ســایت های خبری و شــبکه های تلویزیونی این اتفاق را‬ ‫مخابره می کنند و ســازمان های حقوق بشــری و دفاع از‬ ‫حقوق حیوانات بیانیه صادر می کنند که چرا باید این اتفاق‬ ‫بیفتد و روباهی درون چاهی در شهر بیفتد‪...‬‬ ‫اما در طرف مقابل می بینیم که حدود هفت هزار نفر‬ ‫انســان در حادثه منا به علت بی تدبیری ال سعودی بر اثر‬ ‫فشار جمعیت و تشنگی زیر دست پا از دنیا می روند ‪ .‬دولت‬ ‫عربســتان هیچ اقدام ســازنده ای برای نجات این افراد‬ ‫گرفتار انجام نمی دهد‪.‬‬ ‫همچنیــن از کمک رســانی گروه های امــداد ایران‬ ‫جلوگیری به عمل می اید‪ .‬همچنین از سوی سازمان های‬ ‫حقــوق بشــری و صلیب ســرخ هیــچ واکنشــی صورت‬ ‫نمی گیرد‪ .‬رســانه های غربی هم در یــک بایکوت خبری‬ ‫به اخبــار دیگر مثــل گرفتار شــدن دو روبــاه در یک چاه‬ ‫می پردازند‪ .‬تا کنون هم عده زیادی از زائران مفقود هستند‬ ‫و هیچ سازمان حقوق بشری به این موضوع نمی پردازد‪...‬‬ ‫رهبر معظــم انقالب در دیــدار با مســئوالن حج در‬ ‫این زمینه گفتند‪« :‬دســتگاه های دروغگو و منافق مدعی‬ ‫حقوق بشــر و همچنین دولت های غربی که گاهی برای‬ ‫کشته شدن یک نفر جنجال فراوانی در دنیا بر پا می کنند‪،‬‬ ‫در ایــن ماجرا بــه نفع دولــت رفیق خود ســکوت محض‬ ‫کردند‪ .‬این مدعیان حقوق بشر اگر صداقت داشتند‪ ،‬باید‬ ‫پاسخگویی‪ ،‬جبران خسارت‪ ،‬تضمین عدم تکرار و مجازات‬ ‫عامالن این فاجعه را مطالبه می کردند‪ .‬این مساله نباید به‬ ‫سکوت و فراموشی بگذرد و باید تا سال ها در مجامع جهانی‬ ‫مطرح شــود و نقطه اماج این حرکت نیــز باید دولت های‬ ‫غربی و سازمان های مدعی حقوق بشر باشند‪».‬‬ ‫به همیــن منظور و با هدف اگاه ســازی رســانه ای و‬ ‫محکومیت ایــن قبیل اتفاقات‪ ،‬فعاالن رســانه ای ضمن‬ ‫پوشــش این خبر‪ ،‬محکومیــت خــود را در رابطــه با این‬ ‫اتفاق ناگوار و ریا کاری رســانه های غربی در وبالگ ها و‬ ‫شبکه های مجازی منتشر کردند‪.‬‬ ‫تالشبی نتیجهبرایارتباطبادولت‬ ‫خبرنامه‬ ‫منا نباید فراموش شود‬ ‫بررسیرسانه ایهفته‬ ‫‪17‬‬ ‫اردوغان در میانه خوف و رجا‬ ‫گفتارها‬ ‫حزب عدالت و توسعه در انتخابات سراسری مجدد در ترکیه‬ ‫توانســت با کســب بیش از ‪ 49‬درصــد ارای عمومی خــود را برای‬ ‫تشــکیل دولت تک حزبی مهیــا ســازد‪.‬با این حال حــزب متبوع‬ ‫اردوغان حدنصاب الزم برای تغییر قانون اساسی ترکیه را به دست‬ ‫نیاورده است‪.‬‬ ‫رمزپیروزیاردوغاندرانتخاباتترکیهچهبود؟‬ ‫ترجیح «دولت بد» به «بی دولتی»‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫کسب اکثریت ارا توســط حزب عدالت و توسعه در‬ ‫انتخابات سراســری ترکیه این روزها مورد توجه رســانه ها‬ ‫و تحلیلگران دنیا و منطقه قرار گرفته اســت‪ .‬در حالی که‬ ‫نظرسنجی هایانتخاباتیتایکهفتهقبل حاکیازتشکیل‬ ‫دولت ائتالفی در ترکیه بود‪ ،‬حزب عدالت و توسعه توانست‬ ‫با کسب ‪ 313‬کرسی پارلمان (از ‪ 550‬کرسی ) اکثریت الزم‬ ‫را برای تشکیل کابینه به دست اورده و بدون نیاز به ائتالف‬ ‫با دیگر احزاب و گروه های مخالف‪ ،‬خود را برای تشــکیل‬ ‫دولتی تک حزبی اماده کند‪ .‬ســوال اصلی اینجاســت که‬ ‫چه اتفاقی در انتخابات ترکیه رخ داد و چرا رای شهروندان‬ ‫ترکیه ای در روزهای پایانی انتخابات به سود حزب عدالت‬ ‫و توســعه به گردش در امد؟جهت پاسخ دهی به این سوال‬ ‫الزم است ابتدا نیم نگاهی نسبت به نتایج به دست امده در‬ ‫انتخابات داشته باشیم‪.‬‬ ‫افزایش مشارکت انتخاباتی‬ ‫به سود حزب عدالت و توسعه‬ ‫حزب عدالــت و توســعه در ایــن انتخابــات‪49/5‬‬ ‫درصد از ارا را به خود اختصاص داد‪ .‬همچنین ســه حزب‬ ‫جمهوریخواه خلق‪ ،‬حرکت ملی گرا و دموکراتیک خلق به‬ ‫ترتیب ‪ 25/12‬و ‪ 10/5‬درصد ارا را به خود اختصاص دادند‪.‬‬ ‫این انتخابات با مشارکت ‪ 87‬درصدی شهروندان ترکیه ای‬ ‫برگزار شــده؛ مشــارکتی که تاکنون در این کشــور تقریبا‬ ‫ بی ســابقه بوده اســت‪ .‬همان گونه که مشاهده می شود‪،‬‬ ‫ارای حــزب جمهوریخــواه خلــق به عنــوان اصلی ترین‬ ‫حزب اپوزیسیون و مخالف در حد همان ‪ 25‬درصد (مانند‬ ‫انتخابات قبلی) باقی مانده است‪ .‬با این حال ارای دو حزب‬ ‫دموکراتیک خلق و حرکــت ملی گــرا تحت تاثیر افزایش‬ ‫مشــارکت در انتخابات کاهش پیدا کرده است‪ .‬به عبارت‬ ‫بهتر‪ ،‬انچه منجر به کاهش ارای این دو حزب شده است‪،‬‬ ‫کاهش طرفــداران این دو نیســت‪ ،‬بلکــه افزایش تعداد‬ ‫شرکت کنندگان در انتخابات است‪.‬‬ ‫به عبــارت بهتــر‪ ،‬افزایــش مشــارکت در انتخابات‬ ‫سراسری ترکیه به سود حزب عدالت و توسعه بوده است‪.‬‬ ‫یکی از اصلی تریــن دالیل افزایش این مشــارکت‪ ،‬ترس‬ ‫از اســتمرار بی دولتی در انکارا بود‪ .‬ترســی کــه منجر به‬ ‫کشانده شــدن اکثریت خاموش پای صندوق های رای و‬ ‫گردش ارای انها به سود حزب دارای اکثریت بیشتر یعنی‬ ‫حزب عدالت و توســعه بود‪ .‬حزب عدالت و توسعه تهدید‬ ‫کرده بود که اگر انتخابات در این دور نیز به نتیجه نرســد‪،‬‬ ‫متعاقبا دولت ائتالفی نیز تشکیل نخواهد شد و در نتیجه‬ ‫امکان تکرار انتخابات برای بار سوم وجود دارد‪ .‬به عبارت‬ ‫بهتر‪ ،‬شــهروندان ترکیه ای میان « بی دولتی» و «دولت‬ ‫بد» گزینه دوم را انتخاب کردند‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬شهروندن‬ ‫ترکیه ای میان انارشــی و دولت بد‪ ،‬گزینه دوم را انتخاب‬ ‫کردند‪ .‬طی ماه های اخیر‪ ،‬اقتصاد ترکیه بابت عدم استقرار‬ ‫دولت در انکارا ضــرر و زیا ن زیادی را متحمل شــده بود‪.‬‬ ‫بســیاری از تجار به دلیل عدم اســتقرار نهادهای رسمی‪،‬‬ ‫امکان تجارت خــود با دیگر کشــورها را تاحدود زیادی از‬ ‫دست رفته می دیدند‪ .‬ارزش واحد پول ترکیه (لیر) کاهش‬ ‫پیدا کرده و بــه پایین ترین مقدار خود رســیده بود‪ .‬در هر‬ ‫صورت انارشی ناشــی از بی دولتی در ترکیه طی ماه های‬ ‫اخیر منجر به توقف و رکود اقتصادی در این کشــور شده‬ ‫گفتارها‬ ‫بود و این اوضاع برای بســیاری از شهروندان قابل تحمل‬ ‫نبود‪ ،‬حتی اگر منجر به حضور فردی مانند اردوغان در راس‬ ‫معادالت سیاسی انکارا می شد‪ .‬به عبارت بهتر‪،‬بخشی از‬ ‫ارای ‪49/5‬درصدی واریز شده به حساب اردوغان‪ ،‬ارای‬ ‫متعلق به حزب عدالت نیست بلکه متعلق به شرایطی بود‬ ‫که اردوغان توانســت از ان به بهترین نحو برای پیروزی‬ ‫خود و حزب متبوعش استفاده کند‪.‬‬ ‫رمز موفقیت اردوغان در انتخابات پارلمانی‬ ‫کشــاندن ارای خامــوش پای صندوق هــای رای با‬ ‫هدف تشکیل دولت‪ ،‬رمز موفقیت اردوغان در این اوردگاه‬ ‫سیاسی بود‪.‬‬ ‫همان گونه که اشــاره شــد‪ ،‬بســیاری از شهروندان‬ ‫ترکیه ای که اساســا قصد شــرکت در انتخابات را نداشتند‬ ‫این بار پای صندوق های رای امده و به سود حزب عدالت‬ ‫و توســعه ارای خود را به گردش در اوردند‪ .‬از این رو ارای‬ ‫حزب عدالت و توسعه‪ ،‬نماد و نشانه ای مبنی بر محبوبیت‬ ‫ذاتی اردوغان و داوود اوغلو در صحنه سیاسی و اجتماعی‬ ‫ترکیه نیســت بلکه بخش زیادی از ان ناشــی از عواقب و‬ ‫تبعات تهدید «بی دولتی» علیه جامعه این کشور بود‪.‬‬ ‫اردوغان طی ماه هــای اخیر فرمول هــای زیادی را‬ ‫جهت پیروزی در انتخابات به کار گرفت‪ .‬تهدید نســبت به‬ ‫برگزاری انتخابات ســه باره‪ ،‬اخرین تهدیــدی بود که وی‬ ‫می توانســت به کار گیرد‪ .‬این تهدید ســرانجام از ســوی‬ ‫نزدیکان اردوغان و معاونین وی مخابره شد زیرا در نهایت‬ ‫رئیس جمهور و نخســت وزیر ترکیه چاره ای جــز بیان این‬ ‫تهدید ندیدند‪.‬‬ ‫حزب عدالــت و توســعه در مرحله نخســت ســعی‬ ‫کــرد ارای حــزب کــردی دموکراتیــک خلق بــه رهبری‬ ‫صالح الدین دمیرتاش را به زیر ‪ 10‬درصد کشــانده و مانع‬ ‫از راهیابی ان به پارلمان شــود‪ .‬اردوغان امیدوار بود پس‬ ‫از اغــاز جنگ علیــه پ‪.‬ک‪.‬ک ارای حــزب دموکراتیک‬ ‫خلــق کاهش پیــدا کــرده و به زیــر ‪ 10‬درصد برســد‪ .‬در‬ ‫این صــورت راه برای تشــکیل دولت تک حزبی توســط‬ ‫اردوغان هموار می شــد‪ .‬با این حال حــزب دموکراتیک‬ ‫خلــق در نظرســنجی های منتهی بــه انتخابــات همواره‬ ‫بــاالی ‪ 10‬درصد ارا را کســب کــرد‪ .‬از ایــن رو اردوغان‬ ‫بــا مشــورت داوود اوغلــو تصمیم نهایی خــود را گرفت ‪.‬‬ ‫اردوغان مســیر دیگــری را در پیش گرفــت و ان تهدید‬ ‫غیر مستقیم و سپس مســتقیم مبنی بر برگزاری انتخابات‬ ‫ســه باره (در صورت عدم کســب کرســی های الزم برای‬ ‫تشــکیل دولت تک حزبی) بود ؛ تهدید ی که به سرعت و‬ ‫در مدت زمانی کوتاه پاســخ داد‪ .‬شــهروندان ترکیه ای از‬ ‫انارشی موجود در کشور به ستوه امده بودند و این مساله ای‬ ‫بود که اردوغان و داوود اوغلو به ان اســتناد کرده و پیروز‬ ‫انتخابات شدند‪.‬‬ ‫پررنگ بودن عنصر تهدید در انتخابات ترکیه‬ ‫هزینه های سیاسی پیروزی اردوغان در داخل ترکیه‬ ‫اردوغان و معضلی به نام اصالح قانون اساسی‬ ‫اما به نظــر می رســد ماجرا هنــوز به پایان نرســیده‬ ‫است ‪ .‬حزب عدالت و توســعه جهت تغییر قانون اساسی‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫نخستین مساله ای که در جمع بندی مبحث انتخابات‬ ‫اخیر در ترکیه بایــد مدنظر قرار داد‪ ،‬بــه غیر طبیعی بودن‬ ‫پیــروزی اردوغان و حــزب عدالت و توســعه در انتخابات‬ ‫باز می گــردد‪ .‬این پیــروزی در حالت وشــرایطی طبیعی و‬ ‫بر اســاس انتخاباتی کامال دموکراتیک به دســت نیامده‬ ‫اســت‪ .‬از انجا که عناصر ترس و تهدیــد در این خصوص‬ ‫پررنگ بوده اســت‪ ،‬باید این دو عنصر را در تحلیل شرایط‬ ‫پســاانتخابات نیز در ترکیه در نظر گرفت‪ .‬بی دلیل نیست‬ ‫که بسیاری از تحلیلگران قویا معتقدند پیروزی اخیر حزب‬ ‫عدالت و توسعه مولد بحران های داخلی زیادی در صحنه‬ ‫سیاســی ترکیه اســت‪ .‬بدیهی اســت که اردوغان از این‬ ‫پس با اپوزیســیونی قوی متشــکل از ملی گرایان‪ ،‬کردها‬ ‫و جمهوریخواهان مواجه خواهد بود‪ .‬در چنین شــرایطی‬ ‫کنترل صحنه سیاســی ترکیــه توســط رئیس جمهور این‬ ‫کشور‪ ،‬مخصوصا باتوجه به روحیات خاصی که اردوغان‬ ‫دارد‪ ،‬سخت و دشوار به نظر می رســد‪ .‬اکثر کارشناسان و‬ ‫تحلیلگران مسائل ترکیه معتقدند تشکیل دولت تک حزبی‬ ‫اردوغان جامعه سیاسی ترکیه را به ســمت تنش و بحران‬ ‫داخلی خواهد برد‪ .‬موضوعی که در اینده ای نزدیک شاهد‬ ‫ظهور و بروز ان در تحوالت داخلی این کشور خواهیم بود‪.‬‬ ‫به نظر می رسد هیچ یک از سه حزب رقیب عدالت و توسعه‬ ‫نیز قصد همــکاری با اردوغان و داوود اوغلو بر ســر تغییر‬ ‫قانون اساســی و افزایش قدرت رئیس جمهور را نداشــته‬ ‫باشند ؛ موضوعی که بار دیگر تنش های سیاسی را در داخل‬ ‫ترکیه طی هفته های اتی تشدید خواهد کرد‪ .‬ضمن انکه بر‬ ‫ســر جریان رای گیری در خصوص اصالح قانون اساسی‬ ‫نیز دوباره شــاهد وقوع منازعاتی در داخل ترکیه خواهیم‬ ‫بود ؛ منازعاتی که جو سیاســی متشــنج موجود در ترکیه را‬ ‫تشدید خواهد کرد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫رسانه های دیگر نیز تحلیلی مشابه اشپیگل داشته و‬ ‫ل ترس اجتماعی در انتخابات سراسری‬ ‫به پررنگ بودن عام ‬ ‫ترکیه اشــاره کرده اند‪ .‬به عنوان مثــال روزنامه «گاردین»‬ ‫در ســر مقاله خود به بررســی انتخابات ترکیــه پرداخت و‬ ‫گزارش داد که حســاب باز کردن «رجب طیب اردوغان»‬ ‫رئیس جمهور ترکیه روی ترس در جامعه نتیجه داد‪.‬‬ ‫گاردیــن در این خصوص می نویســد‪« :‬اردوغان در‬ ‫انتخابات عمومی ژانویه امیدوار بود که اکثریت غالب اراء‬ ‫را از ان خود کند تا از این طریق قانون اساسی را تغییر دهد‬ ‫و منصب ریاست جمهوری افتخاری خود را به یک منصب‬ ‫اجرایی با اختیارات بیشــتر بدل کند‪ .‬اما مردم ترکیه با رای‬ ‫خود‪ ،‬اکثریت انــدک را نیز از وی گرفتند و این مســاله نیز‬ ‫«نه» قاطع ترک ها به اردوغان بود‪».‬‬ ‫گاردین در ادامه می نویســد ‪« :‬پاســخ به این سوال‬ ‫که اردوغان چگونه این نتیجه را رقم زد این اســت که وی‬ ‫از تشــکیل ائتالفی جلوگیری کرد که می توانست پس از‬ ‫انتخابات ژانویه دولت با ثبات و مستقری برای ترکیه باشد‪.‬‬ ‫وی با این کار خود فرصت دیگری به دست اورد‪».‬‬ ‫اما نقطه اوج تحلیل روزنامه گاردین را می توان در این‬ ‫قسمت دانست که تاکید دارد اردوغان اکثریت را به دست‬ ‫اورد ولی ترکیه از این مســاله متضرر شــد؛ زیرا نهادهای‬ ‫مستقل خود را از دســت داد‪ ،‬اصول قانون اساسی اهمال‬ ‫شد و روابط ترک ها با کردها متشنج شد‪.‬بنا بر این گزارش‪،‬‬ ‫اردوغان به تالش خود ادامه خواهــد داد تا تغییراتی را در‬ ‫قانون اساسی به وجود اورد که خواهان ان است واگر این‬ ‫کار را نتواند انجام دهد به گونه ای رفتار خواهد کرد که گویی‬ ‫این مساله محقق شده است‪.‬‬ ‫واقعیت امر این ا ست که مطابق انچه گاردین و دیگر‬ ‫رســانه ها و تحلیلگران عنوان می کنند‪ ،‬اردوغان بسیاری‬ ‫از نهادهــای قانونی ترکیــه را قربانی سیاســت های خود‬ ‫کرد‪ .‬او بــرای انتخاب دوباره و تشــکیل دولت تک حزبی‬ ‫هزینه های سیاســی زیادی بــر پیکره کشــورش تحمیل‬ ‫کرد‪ .‬از این رو اردوغان نمی تواند انتظار داشــته باشــد تا‬ ‫شهروندان کشورش با وی به عنوان رئیس جمهوری عادی‬ ‫مواجهه و برخورد داشته باشــند‪ .‬استفاده از عناصر تهدید‬ ‫و اجبار و ترس در انتخابات ترکیه از یک سو ان را از حالت‬ ‫دموکراتیک خارج کرده و از سوی دیگر‪ ،‬امکان اعتراضات‬ ‫مردمی علیه رئیس جمهور و نخست وزیر ترکیه را افزایش‬ ‫داده است‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫تحلیل هایی که توسط اکثر رســانه های دنیا منتشر‬ ‫شده است‪ ،‬نشــان از پررنگ بودن چاشنی تهدید (تهدید‬ ‫نسبت به استمرار بی دولتی) در ترکیه دارد ؛ موضوعی که‬ ‫از دید اکثر تحلیلگران پنهان نمانده اســت‪ .‬طی روزهای‬ ‫اخیر تحلیل هــای زیادی در خصــوص انتخابات ترکیه و‬ ‫نتایج ان منتشــر شده اســت‪ .‬هفته نامه اشــپیگل در این‬ ‫خصوص به نکته قابل تاملی اشاره کرده است‪ .‬اشپیگل در‬ ‫تحلیل خود نوشته است که اردوغان در ترکیه تخم بحران‬ ‫کاشت و نتیجه ان را با پیروزی در انتخابات گرفت‪.‬اشپیگل‬ ‫انتخابات در ترکیه را زمینه ســاز نقض دموکراســی در این‬ ‫کشور و تداوم بحران دانست‪.‬این هفته نامه در گزارشی با‬ ‫عنوان «پیروزی خونین» درباره انتخابات گذشته در ترکیه‬ ‫نوشته است که دولت ترکیه در کشور تخم بحران را کاشته ‪،‬‬ ‫به خشونت متوسل شده ‪ ،‬منتقدان را ساکت کرده و اکنون‬ ‫پاداش کارهای خود را هم گرفتــه و بار دیگر در انتخابات‬ ‫پیروز شده اســت‪ .‬این چیزی اســت که نمی توان از ان با‬ ‫عنوان دموکراسی یاد کرد‪.‬‬ ‫اشــپیگل در خصوص انتخابات قبلی برگزار شده در‬ ‫ترکیه و نسبت ان با انتخابات اخیر در این کشور می گوید‪:‬‬ ‫«انتخابات اخیر را نمی توان پیروزی دموکراســی در ترکیه‬ ‫دانست‪ .‬مردم ‪ 7‬ژوئن انتخاب کردند اما در ان زمان نتیجه‬ ‫برای حزب عدالت و توســعه که از ســال ‪ 2002‬بر کشــور‬ ‫حکومت می کند راضی کننده نبود‪ ،‬چرا که وی اکثریت ارا‬ ‫را به دســت نیاورد‪« .‬رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور‬ ‫این حزب با تشــکیل ائتالف مخالفت کرد به همین دلیل‬ ‫تصمیم بر این شــد که انتخابات دیگری برگزار شود و این‬ ‫از همان اغاز نشــان دهنده روندی غیردموکراتیک بود‪ .‬در‬ ‫ی جهــت مخالف روال بقیه جهان‬ ‫واقع این حزب در اقدام ‬ ‫م گرفت‪»...‬‬ ‫تصمی ‬ ‫این کشــور نیــاز بــه رای ‪ 330‬نماینــده پارلمــان دارد اما‬ ‫هم اکنون این حزب توانســته اســت ‪ 313‬کرسی پارلمان‬ ‫را به خود اختصاص دهد‪ .‬از این رو حزب عدالت و توسعه‬ ‫نیازمند رای ‪ 17‬نماینده دیگر برای تغییر قانون اساســی و‬ ‫افزایش اختیارات رئیس جمهور اســت‪ .‬صورت مساله در‬ ‫اینجا به ضرر حزب عدالت و توســعه پیچیده شده است‪.‬‬ ‫صورت بندی اولیه مساله نشــان می دهد که حزب عدالت‬ ‫و توســعه به رغم پیروزی در انتخابات قــدرت تغییر قانون‬ ‫اساسی کشور را ندارد‪.‬‬ ‫بنابراین اردوغان در تحقــق اصلی ترین هدف خود‬ ‫ناکام خواهــد ماند‪ .‬اگر اردوغان نتواند دســت به اصالح‬ ‫قانون اساســی کشــورش بزنــد‪ ،‬پیــروزی در انتخابات و‬ ‫تشکیل دولت تک حزبی عمال فایده ای به حال وی و حزب‬ ‫متبوعش نخواهد داشت‪.‬‬ ‫در اینجا الزم اســت بار دیگر نیــم نگاهی به چینش‬ ‫سیاســی جاری در پارلمــان ترکیــه بیندازیــم‪ .‬باتوجه به‬ ‫اینکه ســه حزب جمهوریخواه خلق‪ ،‬دموکراتیک خلق و‬ ‫حرکت ملی گرا به ترتیــب با کســب ‪ 11/9 ،25‬و ‪ 10/5‬به‬ ‫پارلمان راه یافته اند‪ ،‬یارگیری اردوغــان و حزب عدالت و‬ ‫توســعه باید جبرا از بین نمایندگان این ســه حزب صورت‬ ‫گیرد‪ .‬این در حالی اســت که هر ســه حزب اپوزیســیون‬ ‫دولت به شــدت مخالف اصالح قانون اساسی و افزایش‬ ‫قدرت رئیس جمهور هستند‪ .‬نخست وزیر ترکیه هم اکنون‬ ‫ماموریت ســختی را در خصــوص متقاعد کــردن احزاب‬ ‫مخالف در خصوص رای دادن به قانون اساسی تغییر یافته‬ ‫مدنظر اردوغان در پیش دارد‪ .‬احمد داوود اوغلو هم اکنون‬ ‫در حال رایزنی با احزاب مخالف بر سر تغییر قانون اساسی‬ ‫است اما دراین خصوص موفقیتی کسب نکرده است‪ .‬گارد‬ ‫احزاب مخالف عدالت و توسعه در این خصوص به شدت‬ ‫بسته است‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫استفاده مطلوب از بحران های امنیتی‬ ‫سیاست خارجی ترکیه چه تغییری خواهد کرد؟‬ ‫سیامک کاکایی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫به دنبال برگــزاری انتخابات زودهنــگام پارلمانی در‬ ‫ترکیه حزب عدالت و توســعه توانســت برای چهار ســال‬ ‫دیگر مجوز حکمرانی بر ترکیــه را دریافت کند؛ حزبی که‬ ‫در انتخابات پیشــین حدنصاب الزم برای تشکیل دولت‬ ‫تک حزبی را نداشت و ائتالفی با احزاب کوچکتر نیز صورت‬ ‫نگرفت بنابراین انتخابات زودهنگام برگزار شد‪ .‬این حزب‬ ‫با کسب چنین موفقیتی برای تشــکیل دولت دیگر نیازی‬ ‫به ائتالف بــا دیگر احزاب نخواهد داشــت و بــه تنهایی‬ ‫می تواند اقدام به تشــکیل دولت کند‪ .‬در رابطه با دالیل و‬ ‫چگونگی افزایش ارای این حزب از انتخابات پیشین تا این‬ ‫انتخابات باید به برخی مسائل توجه داشت؛ حزب عدالت و‬ ‫توسعه پس از انتخابات ژوئن گذشته (خردادماه) بر اساس‬ ‫خواســت اردوغان تصمیم به انجام اقدام هایی در مرز با‬ ‫عراق و ســوریه گرفت و فضای داخلی سوریه را به سمت‬ ‫امنیتی شدن پیش برد‪ .‬بسیاری معتقد بودند این ریسکی‬ ‫است که حزب عدالت و توسعه برای سمت و سو دادن به‬ ‫وضعیت اینده سیاسی کشور متحمل شده است‪ ،‬به ویژه که‬ ‫در ان مقطع این حزب نخواست و نتوانست به یک اجماع‬ ‫با دیگر احزاب برای تشکیل دولت ائتالفی دست یابد‪.‬‬ ‫سیاســت کلی اردوغــان در ان زمان این بــود که با‬ ‫سمت و ســو دادن به روند تحوالت سیاســی و اجتماعی‬ ‫ترکیه در جهت فضایی امنیتــی‪ ،‬انتخابات زودهنگام را در‬ ‫مسیر مطلوب خود قرار دهد و حاصل انتخابات نیز مبتنی بر‬ ‫این رویکرد بود‪ .‬پیش بینی های مبتنی بر جامعه شناســی‬ ‫ترکیه نشــان داد در شــرایطی که مردم احســاس تردید و‬ ‫نابسامانی کنند‪ ،‬این حزب یک رویکرد انسجامی در مسیر‬ ‫سیاسی اتخاذ می کند که به وسیله ان حداقل ثبات ایجاد‬ ‫شود‪ .‬دولت عدالت و توســعه به طور دقیق با ایجاد جنگ‬ ‫نگران کننده در داخل ترکیه و جذب ارای مردد در این کشور‬ ‫به ســمت انتخابات پیش رفت‪ .‬دوگــروه ملی گرا و کردها‬ ‫ارای شکننده ای داشــتند و در انتخابات ژوئن نیز توانسته‬ ‫بودند هر کدام حدود ‪ 80‬کرسی به دســت اورند‪ .‬بنابراین‬ ‫پیروزی و افزایش شمار کرسی این دو حزب موجب کاهش‬ ‫کرسی های عدالت و توسعه شــد‪ .‬این بار رویکرد و راهبرد‬ ‫انتخاباتی حزب عدالت و توسعه بر شیوه های ملی گرایانه‬ ‫تمرکز کرد با این هدف که بخشــی از جامعــه که ملی گرا‬ ‫هســتند این نکته را دریابند که حزب اردوغان نســبت به‬ ‫تهدیدهای داخلی و بیرونی بی تفاوت نخواهد بود‪.‬‬ ‫در همین حال‪ ،‬پرده دوم بــا ایجاد بحران امنیتی در‬ ‫مناطق کردنشــین و حمله های تاکتیکی در شمال عراق‬ ‫اغاز شد‪ .‬بر این اســاس این حزب توانست بخش از ارای‬ ‫کردهایــی را که در انتخابــات قبلی مردد بودند به ســمت‬ ‫خود جذب کند‪ .‬بــه کارگیری این راهبرد باعث شــد حزب‬ ‫عدالت و توســعه بتواند ارای از دســت رفته را نیز به سبد‬ ‫خود بازگرداند‪.‬‬ ‫همچنین پیروزی حــزب عدالت و توســعه برای بار‬ ‫چهارم در انتخابات پارلمانی‪ ،‬نگاه ها را به چگونگی اتخاذ‬ ‫سیاست خارجی این کشور در منطقه معطوف داشته و این‬ ‫پرســش به ویژه درباره رویکرد ترکیه در قبال همســایگان‬ ‫مطرح اســت‪ .‬در این بین انچه از نگاه رسا نه های ایرانی‬ ‫مورد پرســش قــرار می گیرد‪ ،‬این اســت که ایــا تغییر در‬ ‫سیاســت ترکیه در قبال ایــران پدید خواهد امــد یا خیر‪.‬‬ ‫باتوجه به انکه احمد داود اوغلو‪ ،‬نخست وزیر ترکیه در دوره‬ ‫نخست وزیری خود اقدام ب ه ترمیم روابط این کشور با ایران‬ ‫و تاحدودی عراق کرد‪ ،‬به نظر می رسد که حزب عدالت و‬ ‫توسعه و به خصوص شــخص داود اوغلو در دولت جدید‬ ‫خواهد کوشید تا بر مدار گسترش همکاری ها با همسایگان‬ ‫و من جمله ایران تاکید بورزد‪ .‬قابل پیش بینی است که این‬ ‫روابط در زمینه های اقتصادی روند گسترشی داشته باشد‪.‬‬ ‫لیکن در عرصه منطقه ای تفاوت و اختالفات اشکاری در‬ ‫نگاه منطقه ای تهران و انکارا وجود دارد و به نظر می رسد‬ ‫که ترکیه در ارتباط با ســوریه همچنان از سیاست خارجی‬ ‫پیشــین خود تبعیت کند‪ .‬اگرچه شــرایط در سوریه نسبت‬ ‫به سال های گذشته تفاوت جدی کرده و همچنین میزان‬ ‫تاثیرگذاری ترکیه نســبت به دهه پیش تعدیل شــده است‬ ‫اما مدار سیاست خارجی ترکیه در قبال سوریه همانند قبل‬ ‫خواهد بود‪ .‬از طرفی این پرسش مطرح است ایا ترکیه در‬ ‫ارتباط با موضوعــات بحران زا یعنی مســائل پ‪.‬ک‪.‬ک‬ ‫و داعش اقدام بــه اتخاذ رویکردهای جدیــد خواهد کرد‬ ‫یا خیر‪ .‬به نظر می رســد ترکیه در تالش اســت سیاســت‬ ‫ضد داعشــی را در پیش بگیرد و در محیــط داخلی نیز به‬ ‫ســمتی حرکت کند که فضا را در مســیر اجماع ملی سوق‬ ‫دهد تا حزب عدالت و توسعه را بتواند نظر احزاب مخالف‬ ‫را برای تغییر قانون اساسی جلب کند؛ شرایطی که تحقق‬ ‫ان چندان اسان نخواهد بود و همین مساله سبب می شود‬ ‫حزب عدالت و توســعه در دوره جدید حکومتداری خود با‬ ‫احتیاط بیشتری در محیط داخلی و بیرونی حرکت کند‪.‬‬ ‫در سال های گذشته‪ ،‬سیاســت خارجی ترکیه تحت‬ ‫تاثیر نگرشــی که رجب طیب اردوغان در ارتباط با سوریه‬ ‫و دیگر همســایگان دنبال می کرد با چالــش و تنش های‬ ‫جدی مواجه شــده بود و تغییــر این سیاســت و ترمیم ان‬ ‫مســتلزم تغییر و رویکرد حاکم بر حزب عدالت و توســعه‬ ‫است که همچنان از ســوی اردوغان تفهیم و جهت دهی‬ ‫گفتارها‬ ‫می شود‪ .‬باتوجه به انکه اردوغان‪ ،‬با نگاه بلندتری به تغییر‬ ‫نظام سیاسی ترکیه می اندیشد بنابراین بخشی از برنامه ها‬ ‫و انرژی عدالت و توسعه در مســیر تغییر شرایط در داخل‬ ‫ترکیه متمرکز خواهد بود‪ .‬به همین دلیل پیش بینی می شود‬ ‫که دولت چهارم عدالت و توســعه با چالش های درونی و‬ ‫بیرونی جدی مواجه باشــد‪ .‬به خصوص که در حال حاضر‬ ‫در عرصه منطقه ای شرایط تفاوت های اساسی نسبت به‬ ‫سال های گذشته دارد‪.‬‬ ‫در ارتباط با روابــط ترکیه و ایران باید توجه داشــت‬ ‫که این روابــط چند وجهــی اســت؛ در یک وجــه «نگاه‬ ‫اقتصادی» است که تاکید بر گســترش روابط دارد اما در‬ ‫«نگاه منطقه ای» رقابت هــای بنیادینی در سیاســت دو‬ ‫کشــور وجود دارد‪ .‬زیرا سیاســت های منطقــه ای تهران‬ ‫و انکارا همســو با یکدیگر نیســت‪ .‬البته طبیعی است که‬ ‫کشورها‪ ،‬اهداف و منافع ملی متفاوت از هم داشته باشند‬ ‫اما اصطکاک موجــود در نگاه ترکیه و ایــران در منطقه از‬ ‫جمله در ارتباط با ســوریه و همچنین وجود یک سیاســت‬ ‫ایده ال نگر در نگرش خارجی ترکیه ســبب استمرار برخی‬ ‫از اصطکاک ها خواهد شد اما در شکل رسمی ان‪ ،‬دولت‬ ‫عدالت و توسعه یا شــخص احمد داود اوغلو می کوشد در‬ ‫بحث سیاست خاورمیانه ای‪ ،‬دامنه ای از روابط تنظیم شده‬ ‫با ایران را اســتمرار بخشــد تا انکه بتواند بــه بازتعریف و‬ ‫بازافرینی جدیدی در سیاســت خارجی ترکیه در سال های‬ ‫اخیر که با تنش و ناســازگاری مواجه شــده اســت‪ ،‬دست‬ ‫یابد‪ .‬به خصوص سیاست خارجی ترکیه در شمال افریقا و‬ ‫بخش های عربی خاورمیانه با دشواری های جدی دست به‬ ‫گریبان است؛ با این توصیف برای ترکیه چگونگی حضور‬ ‫و نفوذ اقتصادی در خاورمیانه و کشــورهای همســایه به‬ ‫رای به اردوغان؛ گذار از بحران؟‬ ‫تصمیم مردم ترکیه برای نجات اقتصاد و سیاست‬ ‫حسن اشرفی‬ ‫کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫امکان را برای انکارا فراهم کرد تــا بتواند به بهانه مبارزه با‬ ‫داعش در شــمال ســوریه‪ ،‬مناطق تحت کنترل کردهای‬ ‫این کشــور را مورد حمــات هوایــی قــرار داده و ضمن‬ ‫مقابله نظامی بــا پ‪.‬ک‪.‬ک در این مناطــق‪ ،‬از حمالت‬ ‫تالفی جویانه پ‪.‬ک‪.‬ک در داخل ترکیه که اک پارتی به ان‬ ‫نیاز سیاسی داشت استقبال کند‪ .‬از سوی دیگر زمزمه های‬ ‫تهدید داعش درون مرزهای ترکیه که در پی پیوستن انکارا‬ ‫به ائتالف ضد این گروه تقویت شــده بود برای اک پارتی‬ ‫زمینــه ای را ایجاد کــرد که بتوانــد با برجسته ســازی این‬ ‫تهدید طرح ناامن سازی هدایت شده را در چارچوب پازل‬ ‫امنیتی مذکور به سود این حزب تکمیل کند‪ .‬در این راستا با‬ ‫انتساب دو عملیات در شهرهای سوروچ و انکارا (که دومی‬ ‫ بزرگ ترین عملیات تروریســتی تاریخ ترکیه لقب گرفت)‬ ‫به داعش (که احتمال دست داشــتن نیروهای دولتی در‬ ‫این دو عملیات چندان هم دور از ذهن به نظر نمی رســد)‬ ‫از فاز دیگری از تهدید و ناامنی در ترکیه رونمایی شــد‪ .‬در‬ ‫بعد خارجی نیز پیوســتن به ائتالف ضــد داعش قدری از‬ ‫انزوای بین المللی و منطقه ای ترکیه کاســت و روابط این‬ ‫کشور با شرکای غربی که به دلیل سیاست های منطقه ای‬ ‫انکارا رونق سابق را از دست داده بود اندکی بهبود بخشید‪.‬‬ ‫مجموع این شــرایط بحرانی دســت به دســت هم داد تا‬ ‫اقتصاد ترکیه که بر پایه توریسم و سرمایه گذاری خارجی‬ ‫بنیان گذارده شده است در معرض یک چالش جدی قرار‬ ‫گرفته و با سقوط ارزش لیره و رشد تورم شرایط اقتصادی‬ ‫سختی بر مردم ترکیه تحمیل شود‪ .‬در چنین شرایطی بود‬ ‫که مردم ترکیه تصمیم گرفتند تا بار دیگر اک پارتی را برای‬ ‫تشکیل دولت تک حزبی راهی پارلمان کنند‪ ،‬انتخابی که‬ ‫شــاید این بار نه به خاطر محبوبیت کاریزماتیک اردوغان‬ ‫که از بیم به خطر افتادن حیات سیاسی و اقتصادی ترکیه‬ ‫انجام شــد‪ .‬در دوره جدیدی که اک پارتی مسند سیاست‬ ‫در ترکیه را در دست خواهد داشت انتظار می رود اردوغان‬ ‫همچنان روی تغییر نظام پارلمانی به ریاستی تاکید داشته‬ ‫و ان را از طریــق یک همه پرســی به رای عمــوم گذارد‪.‬‬ ‫با اینکه می بایســت منتظر بــود تا اردوغــان و حزبش در‬ ‫خصوص مساله سوریه سیاست های سابق را پیش گرفته‬ ‫و همچنان بر طبل برکناری بشار اســد از قدرت بکوبند اما‬ ‫این نکته را نبایــد از یاد برد که شــرایط کنونــی منطقه به‬ ‫ویژه در ســوریه با بازیگران فعالی همچون ایران و روسیه‬ ‫دیگر نمی تواند زمین بازی همواری برای بلندپروازی های‬ ‫نئوعثمانی گرایانه اردوغان باشد‪ .‬اردوغان فراموش نکرده‬ ‫است که تا همین چند وقت اخیر چگونه ایجاد یک منطقه‬ ‫امن پروازی بر فراز اسمان شمال سوریه را مطالبه می کرد‬ ‫اما امروز باید اســمان خود را از گزند نقــض حریم هوایی‬ ‫جنگنده های روسی در امان نگه دارد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫انتخابات پارلمانی زودهنــگام ترکیه در دهم ابان در‬ ‫حالی به پایان رسید که اکثر نظرســنجی های انجام شده‬ ‫پیش از انتخابات در خوش بینانه ترین حالت نتایجی بهتر‬ ‫از ‪ 43‬درصد بــرای عدالت و توســعه پیش بینی نمی کرد‪،‬‬ ‫با این حال ایــن حزب توانســت با کســب ‪ 49‬درصد ارا‪،‬‬ ‫اکثریت مطلق در پارلمان این کشــور را به دســت اورد و با‬ ‫یک وقفه پنج ماهه در نهایت موفق به تشکیل دولت تک‬ ‫حزبی شود و حاکمیت سیزده ســاله خود بر ترکیه را تداوم‬ ‫بخشــد‪ .‬برای چنین موفقیتی اردوغان و حزبش از زمانی‬ ‫که نتایــج انتخابــات پارلمانی در هفده خرداد اعالم شــد‬ ‫برنامه ریزی دقیقی برای کســب نتیجه در انتخابات دهم‬ ‫ابان انجام دادند‪ .‬اک پارتی در شــرایطی پــای به رقابت‬ ‫انتخابات زودهنگام نهاد که در کشــاکش تشکیل دولت‬ ‫ائتالفی هیچ یــک از احزاب رقیب حاضر بــه همکاری با‬ ‫این حزب برای تشکیل دولت ائتالفی نشدند و این دقیقا‬ ‫همان نکته ای بود که اک پارتی به دنبال ان بود‪ .‬از سمت‬ ‫دیگر رویکرد اک پارتی در جریان مذاکرات برای تشکیل‬ ‫دولت ائتالفی که هرگونه عقب نشینی از سیاست های قبلی‬ ‫را رد کرده و بــر تداوم روندهای گذشــته تاکید می ورزید‪،‬‬ ‫سبب شد تا زاویه این حزب با احزاب مخالفی که خواهان‬ ‫اعمال برخی تغییرات در رویکردهای گذشــته این حزب‬ ‫بودند‪ ،‬بیش از گذشته شده و زمینه های بروز تنش سیاسی‬ ‫در صحنه داخلی ترکیه تشدید شــود‪ .‬این احزاب حتی از‬ ‫مشارکت در دولت موقت داوداوغلو ســر باز زدند و در این‬ ‫میان تنها حزب کردی دموکراتیک خلق ها بود که دو وزیر‬ ‫به کابینه موقت معرفی کرد و برای نخســتین بار در تاریخ‬ ‫ترکیه حضور کردها در کابینه این کشور رقم خورد اما همین‬ ‫دو وزیر نیز در میانه راه از دولت موقت جدا شــده و دولت‬ ‫موقت اک پارتی تشــکیل شــد‪ .‬اک پارتی که می کوشید‬ ‫همزمان با بسترســازی الزم بــرای انتخابــات زودهنگام‬ ‫وزن سبد رای خود را نیز نســبت به انتخابات هفده خرداد‬ ‫افزایش دهد‪ ،‬روی ارای حزب حرکت ملی حساب ویژه ای‬ ‫باز کرد‪ .‬در این راســتا اردوغان و حزبش برای کسب سبد‬ ‫رای ایــن حزب دســت راســتی ترکیــه روی گرایش های‬ ‫ناسیونالیستی و افراطی این حزب در نفی موجودیت کردی‬ ‫تمرکز کرده‪ ،‬گام بــه گام از مواضع صلح جویانه قبلی خود‬ ‫در قبال کردهای ترکیــه فاصله گرفتنــد و در اولین اقدام‬ ‫تیرخالص را بر پیکره پروژه صلح کردی نواختند‪ .‬از سمت‬ ‫دیگر اک پارتی که می دانست ارای سیزده درصدی حزب‬ ‫کردی دموکراتیک خلق ها و کسب هشتاد کرسی پارلمان‬ ‫مانع نتیجه گرفتن حزب حاکــم در انتخابات هفده خرداد‬ ‫شده است‪ ،‬تالش ویژه ای به کار بست تا این حزب کردی‬ ‫را در انتخابات زودهنگام تحت فشــار قرار داده و از ارای‬ ‫ان به سود خود بکاهد‪ .‬در این راستا الزم بود که این حزب‬ ‫کردی درگیر یک پروژه امنیتی شده و ان را به عنوان عامل‬ ‫ناامنی در صحنه سیاسی ترکیه معرفی کنند‪ .‬اینجا بود که‬ ‫اک پارتی توانســت از بازیگری به نام پ‪.‬ک‪.‬ک به خوبی‬ ‫بازی سیاســی گرفته و با وارد کردن این ســازمان به یک‬ ‫درگیری نظامی چندماهه و ایجاد یک شرایط ویژه امنیتی‪،‬‬ ‫بحران را در اعماق جامعه ترکیه محسوس نماید‪ .‬در واقع‬ ‫اک پارتی بــا طراحی پازلــی امنیتی کــه در چارچوب یک‬ ‫ناامنی هدایت شــده عینیت یافته بود تالش کرد تا از یک‬ ‫سو ضربات ســختی را بر توان نظامی سازمان پ‪.‬ک‪.‬ک‬ ‫وارد ساخته و از سوی دیگر با اتصال این سازمان به حزب‬ ‫دموکراتیــک خلق ها به عنوان شــاخه نظامــی این حزب‬ ‫بتواند وجهه سیاســی حــزب دموکراتیک خلق هــا را نزد‬ ‫افکار عمومــی ترکیه تخریب کند و زمینــه را برای کاهش‬ ‫ارای این حزب به ســود خود در انتخابات دهم ابان مهیا‬ ‫ســازد‪ .‬به موازات این اقدامات و در راســتای تکمیل این‬ ‫پازل امنیتی‪ ،‬اک پارتی که می دانست افکار عمومی ترکیه‬ ‫به دلیل سیاســت های این حزب در قبال تحوالت منطقه‬ ‫به ویژه ســوریه منتقد دولت انکارا می باشند سیاستی را در‬ ‫پیش گرفت که در خدمــت راهبرد انتخاباتــی حزب قرار‬ ‫گیرد‪ .‬ترکیه که تا مدت ها با ادعای بیم داشــتن از تهدید‬ ‫امنیتی داعش در داخل ترکیه از پیوستن به ائتالف غربی‬ ‫ضد این گروه سر باز زده بود‪ ،‬مقطع کنونی را برای پیوستن‬ ‫به این ائتالف غربی انتخاب کرد تــا بتواند از منافع ان در‬ ‫عرصه سیاســت داخلی و خارجی بهره مند شود‪ .‬در عرصه‬ ‫سیاســت داخلی انکارا این فرصت را یافت تا بتواند افکار‬ ‫عمومی ترکیه را متقاعد سازد که در سوریه به دنبال تقویت‬ ‫تروریسم تکفیری نبوده و صرفا برای دفاع از حقوق مردم‬ ‫ســوریه و برخی اقلیت های قومی نظیر ترکمان های این‬ ‫کشور هزینه پرداخت می کند؛ ژســتی که می توانست در‬ ‫پیشــبرد سیاســت های انکارا در جهت تقویت گروه های‬ ‫تروریستی مورد حمایت ترکیه از جمله النصره و جیش الفتح‬ ‫نیز ثمربخش باشد‪ .‬همچنین پیوستن به این ائتالف این‬ ‫استثنای سوریه مورد توجه و هدف است‪.‬‬ ‫همچنین باید توجه داشت تغییر نظام پارلمانی ترکیه‬ ‫به منزله تغییر بســیاری از فرایندهای سیاسی این کشور و‬ ‫رویکردی است که شخص اردوغان از دوره نخست وزیری‬ ‫خود همواره بر ان تاکید کرده است‪ .‬وی تاکنون به دنبال‬ ‫ان بوده تا با ایجاد بستری مناسب در اینده‪ ،‬خود سکاندار‬ ‫حکومت در ترکیه باشد‪ .‬البته نباید فراموش کرد که حزب‬ ‫اردوغان از قبل گام های بلندی در راستای تدوین راهبرد‬ ‫‪ 2023‬برداشته اســت‪ .‬عدالت و توســعه خود را در قامت‬ ‫حزبی می داند که یکصد ســال پس از تاسیس جمهوری‬ ‫ترکیه همچنان می تواند مســیر زمامــداری حزب حاکم را‬ ‫اســتمرار بخشــد‪ .‬افزون بر ان‪ ،‬تدوینگر این سیاســت و‬ ‫نگرش‪ ،‬شخص اردوغان است که تالش می کند معماری‬ ‫جدیدی را در سیاست این کشور ایجاد کند‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫شیخ نمر؛ چالش بزرگ سعودی‬ ‫شیعیان به دنبال برقراری دموکراسی در عربستان هستند‬ ‫حشمت اهلل فالحت پیشه‬ ‫گفتارها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫کارشناس بین الملل‬ ‫چنــدی پیش خانواده شــیخ نمــر باقر النمــر‪ ،‬رهبر‬ ‫شیعیان عربســتان اعالم کردند که دادگاه عالی ریاض و‬ ‫دادگاه تجدیدنظر حکم اعدام وی را تایید کرده اند و ان را به‬ ‫استاد دانشگاه و نماینده سابق مجلس‬ ‫وزارت کشور و دفتر پادشاهی فرستاده اند تا ملک سلمان‬ ‫بن عبدالعزیز‪ ،‬پادشاه عربستان ان را امضا کند‪.‬‬ ‫نمر النمر از ســوی مقامات ریاض به «تالش برای‬ ‫ایجاد فتنه طائفه ای‪ ،‬حمایت از شورش در بحرین‪ ،‬حمل‬ ‫سالح و اطاعت نکردن از پادشاه» متهم شده است‪.‬‬ ‫تایید حکم اعدام شــیخ نمــر نوعی بازی سیاســی‬ ‫انتحاری از ســوی عربستان سعودی اســت‪ .‬در واقع این‬ ‫کشــور چه در داخل و چه در خارج از کشور عقالنی عمل‬ ‫نمی کنــد‪ .‬عربســتانی ها احســاس می کنند کــه جریان‬ ‫بیداری اســامی از دو طرف یعنی از ســمت کشــورهای‬ ‫یمن و بحرین به کشورشــان نزدیک می شــود‪ .‬کســانی‬ ‫که به دنبال بیداری اســامی هســتند‪ ،‬توانســته اند حتی‬ ‫صدای خود را به رســانه های غربی و بین المللی برسانند‪.‬‬ ‫به عنوان مثال‪ ،‬شــاهزادگان خاندان سعودی هرگز تصور‬ ‫نمی کردند رسانه های غربی مانند روزنامه ایندیپندنت‪ ،‬رژیم‬ ‫عربســتان را به عنوان یک رژیم شیطانی یاد کنند‪ .‬علتش‬ ‫این هم است که عربستان ســعودی یکی از بازمانده های‬ ‫حکومت های موروثی در جهان اســت‪ .‬بر همین اساس‬ ‫هم در داخل و هم در خارج از این کشور‪ ،‬سیاست انتحاری‬ ‫اتخاذ کرده اند‪ .‬در همین راستا لشکرکشی هایی به یمن و‬ ‫بحرین داشــته اند که در هیچ یک از این لشکرکشی ها به‬ ‫نتیجه دلخواه خود نرســیده اند و بســیاری از این درگیری‬ ‫به عنوان مرداب یــاد می کنند‪ .‬در عرصــه خارجی با بازی‬ ‫در خرید و فروش نفت باعث شــدند که با کســری بودجه‬ ‫گسترده ای در اقتصاد خود مواجه شــوند‪ .‬کسری بودجه‬ ‫در این کشور به ‪ 50‬درصد رسیده است و ‪ 150‬میلیارد دالر‬ ‫کاهش درامد داشــته اند؛ به گونه ای که برای اولین بار در‬ ‫تاریخ این کشــور‪ 75 ،‬میلیارد دالر از ذخیــره ارزی خود را‬ ‫وارد چرخه پولی شان کردند تا بتوانند مشکالت اقتصادی ‬ ‫خود را حل کنند‪.‬‬ ‫اما در مورد شــیخ نمر؛ این روحانی مبارز‪ ،‬در فضای‬ ‫داخلی عربســتان ســعودی شــخصیت شناخته شده ای‬ ‫است که دارای ویژگی های عرفانی و مذهبی است‪ .‬او در‬ ‫فضای اجتماعی عربستان ســعودی تالش کرد که برای‬ ‫حفظ امنیت و ارامش شــیعیان وارد عرصه سیاسی نشود‬ ‫و فعالیت های سیاسی نکند‪ .‬اما عربســتان سعی می کند‬ ‫که شــرایط را به گونه دیگری نشان دهد‪ .‬بر همین اساس‬ ‫عربستان بازی انتحاری خود را در مورد او انجام می دهد‪.‬‬ ‫اگر چه تا کنــون ســازمان های بین المللی با اســتفاده از‬ ‫کانال های مذاکراتی خود مانع از ریخته شــدن خون این‬ ‫روحانی بیگناه شــده اند اما ظاهــرا عربســتان در این راه‬ ‫مصمم است‪ .‬حال اگر عربســتان علیه این روحانی شیعه‬ ‫اقدامی انجام دهــد‪ ،‬در این صورت موجی از مســلمانان‬ ‫شیعه برای خونخواهی از این کشور وارد یمن خواهند شد و‬ ‫بدون تردید یمن به باتالقی غیر قابل بازگشت برای ریاض‬ ‫تبدیل خواهد شد‪.‬‬ ‫البته نمی توان گفت که این اقدام عربستان سعودی‬ ‫در راســتای شیعه هراسی اســت زیرا این مســاله دغدغه‬ ‫یک دهه پیش این کشور بوده است‪ .‬در واقع شاهزادگان‬ ‫سعودی از دموکراسی می ترســند و اقدامات اخیر انها در‬ ‫این راستاست‪ .‬علت اصلی این امر هم این است که طیف‬ ‫اهل سنت در این کشــور در خواسته دموکراسی خواهی با‬ ‫شیعیان همسو هستند‪ .‬به همین دلیل عربستانی ها میدانی‬ ‫برای ایجاد نزاع میان شــیعیان و سنی ها فراهم کرده اند‪.‬‬ ‫همچنیــن درگیری های موجــود میان خود شــاهزادگان‬ ‫ســعودی نگرانی مردم را از نارکارامدی این حکومت بیش‬ ‫از پیش کرده است‪.‬‬ ‫در این باره اکنون این ســوال مطرح می شود که چرا‬ ‫سازمان های بین المللی به خصوص ســازمان ملل متحد‬ ‫درباره تصمیم عربســتان ســعودی برای اعدام شیخ نمر‬ ‫روحانی شــیعه انچه که الزم اســت را انجــام نمی دهند؟‬ ‫در پاســخ به این ســوال باید گفت کــه باتوجه بــه اینکه‬ ‫ســازمان های بین المللــی از قدرت هــای جهــان تبعیت‬ ‫می کنند‪ ،‬طبیعی اســت که در این باره چنــدان وارد عمل‬ ‫نشوند‪ .‬در همین راســتا کمیته حقوق بشــر سازمان ملل‬ ‫ساالنه در محکومیت این اقدام عربستان بیانیه ای صادر‬ ‫می کند و همچنیــن پارلمان اروپــا نیز در اقدامی مشــابه‬ ‫تصمیم این کشور علیه شــیخ نمر را محکوم می کند ولی‬ ‫واقعیت امر این است که شــورای امنیت سازمان ملل که‬ ‫ابزار اجرایی در قالب فصل هفتم منشــور ســازمان ملل را‬ ‫داراســت‪ ،‬ســکوت کرده و اقدامی انجام نمی دهد‪ .‬اگر‬ ‫این بحــث در مورد کشــور دیگری بدون پشــتوانه پول و‬ ‫قراردادهای نفتی و اسلحه با کشورهای غربی مطرح بود‪،‬‬ ‫به طور حتم پرونده اش ذیل فصل هفتم قرار می گرفت اما‬ ‫ریاض باتوجه به پول و منابع نفتی اش توانســته مانع این‬ ‫اقدام شود‪ .‬عربستان از پول نفت استفاده سیاسی می کند‬ ‫و با همین پول نفت به عنوان یکی از اعضای هیات رئیسه‬ ‫صندوق بین المللی پول قرار گرفته است‪.‬‬ ‫اگر بخواهیم بگوییم که عربســتان سعودی تالش‬ ‫می کنــد با مطرح کردن مســاله شــیخ نمر توجــه جهانی‬ ‫به خصــوص ازادی خواهــان را از درگیری هــای یمــن و‬ ‫اقدامات سربازان سعودی در این کشور منحرف کند‪ ،‬باید‬ ‫گفت که حکومت سعودی بســیار منفعل تر از ان است که‬ ‫بخواهد این برنامه را داشته باشد‪ .‬تنها عامل مطرح کردن‬ ‫حکم اعدام شــیخ نمر‪ ،‬نبــود عقالنیت در حوزه سیاســی‬ ‫عربستان سعودی است‪ .‬در واقع این گونه اقدامات معموال‬ ‫از سوی حکومت هایی انجام می گیرد که احساس می کنند‬ ‫شــالوده اصلی قدرتشــان به خطر افتاده است؛ به همین‬ ‫دلیل نمی توانند عقالنی تصمیم بگیرنــد و عمل کنند‪ .‬به‬ ‫نظر می رسد مساله شیخ نمر فراتر از منحرف کردن افکار‬ ‫عمومی جهان است‪.‬‬ ‫در ایــن راه باید راهکارهــای دیپلماتیک از ســوی‬ ‫سازمان های بین المللی و کشورهای نزدیک به این کشور‬ ‫اتخاذ شود تا بتوان کاری در راستای لغو حکم غیرعادالنه‬ ‫اعدام و ازادی این روحانی شیعه انجام داد‪.‬‬ ‫البته نباید این نکته را هم از نظر دور داشــت که اگر‬ ‫عربستان سعودی علیه شیخ نمر کاری انجام دهد و در صدد‬ ‫اعدام این روحانی باشد‪ ،‬باز هم شــیخ نمر به وظیفه خود‬ ‫عمل کرده اســت‪ .‬او کسی است که مســیر نجف تا خانه‬ ‫خدا را با حداقل توشه پولی و معیشتی طی کرده است‪ .‬به‬ ‫خاطر اینکه وی این باور را داشته که موظف است به سمت‬ ‫خانه خدا برود و از شیعیان مظلوم حمایت کند‪ .‬کمتر کسی‬ ‫مانند او مورد خشــم نظام دیکتاتوری عربســتان سعودی‬ ‫قرار گرفته اما همواره وی اعالم کرده که مورد عنایت خدا‬ ‫قرار گرفته است‪ .‬وی بیشترین موج اگاهی و بیداری را در‬ ‫میان شــیعیان عربستان ایجاد کرده اســت؛ شیعیانی که‬ ‫ان شاءالله روند دموکراسی خواهی را در عربستان با شتاب‬ ‫و سرعت بیشتری طی خواهند کرد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫ایران و امریکا پس از برجام‬ ‫مســاله رابطه ایران و امریــکا اکنون در ســطح جدیدتــری در دوران‬ ‫پسا برجامموردتوجهقرارگرفتهاست‪.‬اینموضوعبهمیانجامعهامدهاست‬ ‫و در سطحی از قدرت نظرات تازه ای در این مورد مطرح شده است‪ .‬برخی‬ ‫می گویند زمان پایان تخاصم فرارســیده در حالی که اکثریت می گویند این‬ ‫امریکا همان امریکای سابق است‪.‬‬ ‫مذاکره با امریکا – مبارزه با امریکا‬ ‫سیاست‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫محمدجوادحق شناسومحمدسعیداحدیاندرباره‬ ‫پیچیدگی هایرابطهایران–امریکاگفت وگوکردند‬ ‫‪1‬‬ ‫در میان اهل نظر بحث بر سر اینکه چگونه‬ ‫باید با امریکای پس از برجام مواجه شد زوایای‬ ‫مختلفی پیــدا می کند‪ .‬برخی از اســاس بر این‬ ‫باورنــد که به هیچ وجــه نبایــد دوران مخاصمه‬ ‫ایــران و امریکا را پایان یافته تلقــی کرد و دقیقا‬ ‫از همین زاویه نگاه است که هرگونه تغییر نگاه‬ ‫به امریکا اشــتباه و نادرست تفسیر می شود اما‬ ‫طیف دیگری باورشــان بر این اســت که امریکا‬ ‫به هر دلیلــی از جمله قــدرت منطقــه ای ایران‬ ‫نگاهش را نســبت به کشــور ما تغییر داده و ما‬ ‫نیز بر این اســاس باید سیاســت های جدیدی‬ ‫در مقابل ایاالت متحده اتخاذ کنیم‪ .‬این مساله‬ ‫را در میزگــردی در تحریریــه هفته نامه مثلث با‬ ‫حضور محمدسعید احدیان مدیرمسئول روزنامه‬ ‫خراســان و محمدجواد حق شــناس از اعضای‬ ‫حزب اعتماد ملی به بحث گذاشتیم‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫نه غربی به عنوان محــور دوم که به نظــرم محوری ترین‬ ‫ستون ها و شعارهای اصلی انقالب بودند و بر این اساس‬ ‫حتی بنای جمهوری اسالمی هم بر ان مستقر شد و شکل‬ ‫گرفت‪ .‬نکته بعدی که شاید االن می توان به ان اشاره کرد‬ ‫این است که در زمانی که رهبری انقالب سکان کشور را در‬ ‫حوزه سیاست خارجی در دســت گرفتند‪ ،‬می دانیم که سه‬ ‫محور اصلی را برای سیاست خارجی به عنوان ضرورت های‬ ‫حاکم بر سیاست خارجی‪ ،‬مورد توجه قرار دادند؛ «عزت‪،‬‬ ‫حکمت و مصلحت‪ ».‬اینها به عنوان شاخص های اصلی‬ ‫تعیین کننده در عرصه سیاســت خارجی است و قاعدتا ما‬ ‫هر حرکتــی را که بخواهد منافی اصل اســتقالل در حوزه‬ ‫سیاست خارجی شــود یا بخواهد حرکت و تصمیمی که به‬ ‫عزت ما لطمه وارد کند و برخالف حکمت باشد و با مصالح‬ ‫جمهوری اســامی و جامعه نخواند‪ ،‬مــردود و قابل تامل‬ ‫اســت‪ .‬نکته دیگری که شــاید در عرصه سیاست خارجی‬ ‫باید مورد توجه قرار بگیرد و به یک شــاخص تبدیل شــده‬ ‫این است که اساســا در بحث رابطه با کشورها‪ ،‬اصل هم‬ ‫در نگاه امــام(ره) و هم در اموزه هایی که ایشــان طی ‪10‬‬ ‫سال حضورشان به عنوان رهبری داشتند‪ ،‬بر وجود رابطه‬ ‫با تمام کشورهاســت‪ .‬یعنی قاعده این اســت و دو استثنا‬ ‫در ان قاعده داشــتیم که یکی رژیم نژادپرست و اشغالگر‬ ‫اســرائیل بوده اســت و دیگری رژیم نژادپرست افریقای‬ ‫جنوبی که به ذات نمی توانستیم با اینها رابطه برقرار کنیم‬ ‫ولی با بقیه کشورها اصل بر داشتن ارتباط است مگر اینکه‬ ‫دالیلی برای نداشتن ارتباط فراهم شود‪ .‬طبیعی است که‬ ‫در این بخش هم رابطه با امریکا مشــمول ان استثنائات‬ ‫نمی شود‪ ،‬ضمن اینکه اگر بخواهیم به لحاظ تاریخی هم‬ ‫بررســی کنیم وقتی که انقالب شــکل گرفت و پیروز شد‪،‬‬ ‫رابطه قطع نشد و سر جای خود بود و ادامه داشت و ما هم‬ ‫قطع کننــده رابطه نبودیم بلکه امریکایی هــا رابطه را قطع‬ ‫کردند‪ .‬انها بودند که در اعتراض به حرکت دانشــجویان‬ ‫ما که سفارت امریکا را در ســیزدهم ابان سال ‪ 58‬اشغال‬ ‫کردند‪ ،‬رابطه شان را قطع کردند و تا امروز هم قطع است‪.‬‬ ‫این چیزی نبود که حتی در زمان امام هم بخواهیم بدان تن‬ ‫دهیم و دنبال قطع رابطه باشیم‪ .‬نکته بعدی اینکه این یک‬ ‫اصل مسلم است که امریکا با ما دشمن است و کسی هم‬ ‫شک ندارد‪ .‬کمااینکه ما دشمنان زیادی هم در این مدت‬ ‫داشــتیم‪ ،‬داریم و خواهیم داشــت‪ .‬این دشمن ها دارای‬ ‫مراتب هستند‪ .‬اینکه امریکا هم دشمن بزرگ ما بوده و در‬ ‫راس هم بوده است جای شکی ندارد اما در سیاست خارجی‬ ‫چیزی که حداقل سر کالس ها یاد گرفتیم و می دانیم و به‬ ‫یک اصل تبدیل شده‪ ،‬هیچ دشــمنی‪ ،‬دشمنی علی االبد‬ ‫نیست و هیچ دوستی هم‪ ،‬دوستی مادام العمر نیست‪.‬‬ ‫یعنی شــما فکــر می کنید اکنــون زمــان پایان‬ ‫دشمنی ایران و امریکا فرا رسیده است؟‬ ‫حق شــناس‪ :‬خیر‪ ،‬فعــا وارد مصداق نشــده ام و‬ ‫درحال توضیح اصول این مجموعه هستم‪ .‬طبیعی است‬ ‫که دشــمنی ها ســرجای خود اســت و کم و زیاد می شود‬ ‫و بعضا ممکن اســت یک دشــمنی که تا دیروز دو کشــور‬ ‫درگیــر ان بودند‪ ،‬فردا به یک دوســتی مســتحکم تبدیل‬ ‫شود‪ .‬کمااینکه هشت سال با عراق جنگیدیم و امروز شاید‬ ‫کشوری را نزدیک تر از عراق به جمهوری اسالمی نداریم‪،‬‬ ‫به همین راحتــی! می خواهم بگویم عــراق همان عراق‬ ‫و ایران هم همان ایران اســت و با تغییر شرایط و مواضع‬ ‫و اتفاقاتی که افتــاده‪ ،‬می توانیم این فضــا و مجموعه را‬ ‫کامال ببینیم‪ .‬اینکــه در عراق‪ ،‬صدام بوده اســت و حاال‬ ‫نیست اما ما عراقی را با صدام داشــتیم که یک زمان با ما‬ ‫درحال جنگ بــود و یک زمان از جنــگ درامدیم و تبدیل‬ ‫به دو کشوری شــدیم که حداقل متخاصم نبودیم و با هم‬ ‫ارتباط هم داشــتیم‪ ،‬مکاتبه هم در ســطح سران داشتیم‬ ‫و دیدار هــم می کردیم‪ .‬وزیر ما وارد کاخ صدام می شــد‪،‬‬ ‫دســت هم می داد و هیچ اتفاقی هم نمی افتاد (در همان‬ ‫مقطع)‪ .‬بنابراین قبــول کنیم که این قواعــد وجود دارد و‬ ‫قابل بحث اســت‪ .‬مهم این اســت که اصولمــان حفظ و‬ ‫چارچوب هایمان رعایت شود‪ .‬یعنی سیاست خارجی باید‬ ‫در قالب ‪ )1‬کلیت جمهوری اسالمی‪ )2 ،‬پرستیژ و عنوان‬ ‫و ابروی جمهوری اسالمی و ‪ )3‬منافع جامعه ای که هشتاد‬ ‫میلیون عضو دارد اگر مورد توجه قــرار بگیرد و جایی الزم‬ ‫بود که بتوان در ان قاعده ارتباطی برقرار شــود و نوعی از‬ ‫مراودات مورد توجه قرار گیرد می تواند نه تنها بد نباشد بلکه‬ ‫حتی خوب هم باشد‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اگر بخواهیم شفاف تر بحث کنیم شاید‬ ‫یک مولفه مهم این باشــد که اکنون در سطحی‬ ‫از قدرت تمایلی برای ایجاد رابطه با امریکا دیده‬ ‫می شود‪ .‬شاید از برخی سخنان یا مواضع افراد‬ ‫حاضر در دولت بتوان این استنباط را کرد‪ .‬شاید‬ ‫فکر می کنند که اکنون زمان پایان ان دشمنی و‬ ‫تخاصم است‪ .‬ممکن است به همان دلیلی باشد‬ ‫که اقای احدیان هم گفتنــد‪ ،‬اینکه با برجام یک‬ ‫نشانه مثبت پیدا شده است‪.‬‬ ‫حق شناس‪ :‬این نکته که در فرمایشات دکتر احدیان‬ ‫هم بود را بازگو می کنم که امریکا بحث تغییر نظام سیاسی‬ ‫را از دستورکار خارج کرده است‪ .‬از انجا که دشمنی تعریف‬ ‫و مراتب دارد‪ ،‬ما می توانیم دشــمنی را در این بخش مورد‬ ‫توجه قرار دهیم که اگر یک نظام سیاســی بخواهد تغییر‬ ‫نظام سیاسی را در دســتورکار خود داشته باشد‪ ،‬ما شوخی‬ ‫نداریم و تا اخرین نفس و لحظه هم مقابله خواهیم کرد و‬ ‫این حوزه ای نیســت که انها بخواهند در موردش تصمیم‬ ‫بگیرند‪ .‬بلکه این حوزه ای است که کامال به درون و مردم و‬ ‫خود ما مربوط می شود و طبیعتا قابل گفت وگو هم نیست‪.‬‬ ‫اما اگر بپذیریم که نظام سیاسی امریکا دست از پروژه تغییر‬ ‫نظام سیاسی برداشته است‪...‬‬ ‫ایا مشخصا برداشته است؟!‬ ‫حق شــناس‪ :‬بله‪ ،‬من فکر می کنم‪ ،‬برداشــته و در‬ ‫فرمایشــات اقای دکتر هم بود و در این بخش با ایشــان‬ ‫همراه هستم‪.‬‬ ‫مثلــث‪ :‬اما خیلی هــا در حاکمیت نظرشــان این‬ ‫اســت که امریکا همچنان دنبال براندازی است‬ ‫و معتقدنــد انها روش و تاکتیک شــان را عوض‬ ‫کرده اند!‬ ‫حق شناس‪ :‬نه! اقای احدیان در بحث شان اشاره‬ ‫کردند که انها به استحاله رسیده اند‪ .‬یعنی دقیقا فرمایش‬ ‫ایشان هم این بود‪ .‬می خواهم بگویم بخش اول را قبول‬ ‫می کنم و در این بخش با ایشــان همراه هستم‪ .‬در بخش‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث‪ :‬اگر قرار باشد در مورد روابط ایران و امریکا‬ ‫بحث را اغاز کنیم شاید یک نکته مهم این باشد‬ ‫که گویا این ماجرا غیر از سطح حاکمیتی یک وجه‬ ‫اجتماعی هم پیدا کرده است‪ .‬به این معنی که اگر‬ ‫یک روز فقط در سطح باالی حاکمیت این بحث‬ ‫وجود داشت امروز به شــکل عیان در جامعه هم‬ ‫دیده می شــود و البته محل بحث است‪ .‬در این‬ ‫میان رهبر معظــم انقالب هم به تنــاوب در این‬ ‫مورد نکات و هشــدارهایی همراه بــا اینده نگری‬ ‫مدبرانه مطرح کرده اند‪ .‬فکر می کنم بهتر است‬ ‫از همین جــا بحــث را اغاز کنیــم که چــرا با این‬ ‫شرایط مواجه شده ایم؟‬ ‫احدیان‪ :‬فکر می کنــم اینکه این مســاله اکنون تا‬ ‫این حد مــورد توجه مقام معظــم رهبری قــرار می گیرد و‬ ‫شاید در گذشته این طور نبود به ســه مولفه برمی گردد که‬ ‫در شــرایط پســابرجامی با هم هم افزایی دارند که از نگاه‬ ‫رهبری‪ ،‬یک خطر محسوب می شــود‪ .‬اتفاق اول‪ ،‬تغییر‬ ‫ادبیات و به تناســب ان تغییر نگاه امریکا به ایران است‪.‬‬ ‫البته نه از جهت تغییر تصورش درمورد جمهوری اسالمی‬ ‫بلکــه از جهت تغییــر رفتاری کــه انجام می دهــد‪ .‬یعنی‬ ‫در مباحــث عملی و نظری شــان و در کنگــره‪ ،‬بحث های‬ ‫کامال شفاف درمورد جمهوری اسالمی دارند و همه اینها‬ ‫همچنان نشــان می دهد که از نظر انها‪ ،‬ایران یک کشور‬ ‫نامطلوب محسوب می شود و از تروریسم حمایت می کند‬ ‫و همین طور بحث هــای دیگر‪ .‬انها ایــران را نقطه مقابل‬ ‫خودشــان می دانند اما در عین حال نگاه و رویکردشــان‬ ‫عوض شــده اســت‪ .‬این را این طور می فهمیم که امریکا‬ ‫همچنان دشمن است ولی سیاستش را به جای براندازی‬ ‫به استحاله تغییر داده است‪ .‬یعنی جمهوری اسالمی بماند‬ ‫امــا در ان تغییراتی صورت بگیرد که جمهوری اســامی‬ ‫ان جمهوری اســامی نامطلوب نظــام بین الملل از نظر‬ ‫انها باقی نماند‪ .‬شــواهدی در این مــورد دارم و همچنین‬ ‫اتفاقاتی افتاده که نشــان می دهد امریکا این روش را در‬ ‫پیش گرفته و در صورت لزوم توضیح خواهم داد‪ .‬این یکی‬ ‫از ریشه های دعواست‪ .‬دومین اتفاق این است که سطحی‬ ‫از حاکمیت اکنون معتقد به دشــمن زدایی از امریکاست‪.‬‬ ‫یعنی به این سطحی که توضیح دادم‪ ،‬باور ندارد‪ .‬البته این‬ ‫سطح‪ ،‬جریانی است که همیشه بوده است‪ .‬شخصی مانند‬ ‫ایت الله هاشمی رفســنجانی بارها اعالم کرده اند که باید‬ ‫به دنبال عادی سازی رابطه با امریکا برویم و این موضوع را‬ ‫به صورت شفاف بیان کرده اند و در زمان حضرت امام(ره)‬ ‫نیز بارها پیگیری کرده اند و الی اخــر‪ .‬اینها جریان موثر و‬ ‫تاثیرگذار در دولت هستند‪ .‬البته منظور این نیست که دولت‬ ‫این باور را دارد بلکه اینها بر دولت تاثیرگذار هستند‪ .‬مولفه‬ ‫سوم و ویژه تر شرایط پسابرجام است‪ .‬ما مذاکرات دوساله‬ ‫طوالنی را انجام دادیم که در مالءعام انجام شده و به یک‬ ‫نتایج قابل توجه یا همراه با حداقلی از نتایج رسیده ایم‪ .‬این‬ ‫زمینه پذیرش اجتماعی دشمنی زدایی از امریکا را در جامعه‬ ‫ایجاد کرده اســت‪ .‬یعنی جامعه امروز زودتر می پذیرد که‬ ‫امریکا دیگر دشمن نیست و این سه مولفه وقتی در شرایط‬ ‫پسابرجامی با هم هم افزایی پیدا می کنند‪ ،‬می تواند حفظ‬ ‫اینده جمهوری اســامی را با حفظ گفتمانی که بدان باور‬ ‫دارد و هویــت خود را بــا ان پیوند زده‪ -‬کــه گفتمان امام و‬ ‫انقالب اسالمی باشد ‪ -‬دچار نگرانی کند‪.‬‬ ‫حق شناس‪ :‬اگر بخواهیم در این چارچوبی که شما ‬ ‫ترســیم کردید بحث کنیم علی القاعده یک اصولی را باید‬ ‫مورد توجه قرار دهیم و بعد در راستای این اصول به عنوان‬ ‫سنگ محک‪ ،‬ببینیم مسیری که طی می کنیم چقدر ما را از‬ ‫ان اصول دور یا نزدیک می کند‪ .‬قطعا ما وقتی جمهوری‬ ‫اسالمی شکل می گرفت به دو شــعار به عنوان پایه اصلی‬ ‫کامــا توجه داشــتیم؛ اســتقالل‪ ،‬ازادی و نه شــرقی و‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫سیاست‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫دوم بحــث می کنیم کــه اگر هــم باشــد‪ ،‬راه مقابله اش‬ ‫چیست؟ در فرمایشــات اخیر اقا هم بود که در انجا اعالم‬ ‫کردنــد در نامه های اخیــر و مکاتبات هم وجود داشــت‪.‬‬ ‫به نظر می رســد کــه دیگر اصرار بــر تغییر نظام نیســت‪،‬‬ ‫درحالی که قبال بوده اســت ولی االن به نظر می رســد که‬ ‫دیگر این نظر را ندارند‪ .‬اینجا به جایگاه شــما برمی گردد‪،‬‬ ‫حتی در نگاه کالنی که حضرت امام هم دارند‪ ،‬در ابتدای‬ ‫بحث می گویند که رابطه ما با امریکا‪ ،‬رابطه گرگ و میش‬ ‫است و طبیعتا این رابطه گرگ و میش درست نیست‪ .‬یعنی‬ ‫اگر این رابطه بخواهد برقرار شود‪ ،‬هیچ وقت به نفع میش‬ ‫نیســت و تا زمانی که گــرگ‪ ،‬گرگ اســت و میش‪ ،‬میش‬ ‫طبیعتا به نظر می رســد برقراری هر رابطه بــه ضرر میش‬ ‫است و در این شــکی نیست‪ .‬اما ســوال این است که ایا‬ ‫طی ‪ 35‬سالی که از انقالب ما گذشته‪ ،‬ما همچنان میش‬ ‫هستیم؟! من روی این مساله حرف دارم و معتقدم که قطعا‬ ‫ما در این مقطع و موقعیت میش نیســتیم‪ .‬هرچند ممکن‬ ‫است کسی معتقد باشــد که ما شیر هســتیم که روی این‬ ‫هم بحث است‪ .‬اما انچه برای من روشن شده و می توانم‬ ‫درموردش بحث کنم اینکه ‪ 35‬ســال از نظام ما گذشته و‬ ‫به خودبــاوری‪ ،‬توانمندی و موقعیتی رســیدیم که اکنون‬ ‫به قدرت منطقه تبدیل شــده ایم‪ ،‬می توانیم حرف بزنیم و‬ ‫از موضع برابر با انها مواجه شــویم‪ .‬این موقعیت را شــاید‬ ‫خیلی از کشورها نداشته باشند‪ .‬اینکه بتوانیم با وزیر خارجه‬ ‫امریکا ‪ 11‬ســاعت مذاکره کنیم و ‪ 18‬روز نگذاریم از شهر‬ ‫خارج شود‪ ،‬مســاله کمی نیســت‪ .‬وقتی در این موقعیت‬ ‫هستیم نمی توانیم بگوییم که در موقعیت میش هستیم‪.‬‬ ‫احدیان‪ :‬معتقد به این هســتم که امریکا‪ ،‬سیاست‬ ‫براندازی نظام جمهوری اســامی را کنار گذاشــته است‬ ‫چون نتوانسته به نتیجه برســد‪ .‬چه از راه نظامی که بعد از‬ ‫جنگ نیابتی ‪ 33‬روزه دریافت که راه نظامی پاسخ نمی دهد‬ ‫و بعد از ان هم این عدم پاســخ دادن‪ ،‬تقویت شد و چه از‬ ‫راه سیاســی که بعد از حوادث ‪ 88‬نتوانســت موج سواری‬ ‫کند و به این نتیجه رســید کــه نمی تواند برانــدازی را در‬ ‫داخل جمهوری اســامی ادامه دهــد‪ .‬تحریم ها را پیش‬ ‫کشــید و فروپاشــی اجتماعی بر ســر تاثیر تحریم ها را در‬ ‫دستورکار داشت که ناممکن شد و براساس نظرسنجی های‬ ‫صورت گرفتــه اتحاد و اجماعــی که همه حتــی به تعبیر‬ ‫خودشــان‪ -‬جان کری هم گفت که اپوزیسیون هم معتقد‬ ‫حق شناس‪ :‬تا زمانی که گرگ‪ ،‬گرگ است‬ ‫و میش‪ ،‬میــش طبیعتا به نظر می رســد‬ ‫برقراری هــر رابطه به ضرر میش اســت‬ ‫و در این شــکی نیســت‪ .‬اما ســوال این‬ ‫است که ایا طی ‪ 35‬ســالی که از انقالب‬ ‫ما گذشته‪ ،‬ما همچنان میش هستیم؟!‬ ‫من روی این مساله حرف دارم و معتقدم‬ ‫که قطعا ما در این مقطع و موقعیت میش‬ ‫نیستیم‬ ‫به حفــظ صنعت هســته ای بــود‪ -‬بنابرایــن مجموعه این‬ ‫معادالت انهــا را از برانــدازی ناامید کرد‪ .‬اما دشــمنی به‬ ‫مفهوم تغییر ماهیت جمهوری اسالمی پابرجا بود‪ .‬همان‬ ‫نکته ای که در شعارها سریع از ان گذشتید که شاید ناشی‬ ‫از غفلت زبانی بود‪ .‬ما استقالل‪ ،‬ازادی را در کنار جمهوری‬ ‫اسالمی گفتیم‪.‬‬ ‫حق شناس‪ :‬گفتم که اینها ســتون هایی است که‬ ‫جمهوری اسالمی روی ان بنا شده است‪.‬‬ ‫احدیان‪ :‬اســتقالل‪ ،‬ازادی‪ ،‬جمهوریــت که مردم‬ ‫هستند و اســام که مبانی فکری اســت‪ .‬یعنی این چهار‬ ‫پایه جمهوری اسالمی اســت و جمهوری اسالمی بر این‬ ‫‪ 4‬پایه اســت‪ .‬مردم‪ ،‬اســام‪ ،‬رویکرد اســتقالل طلبی و‬ ‫ازادی خواهی‪.‬‬ ‫حق شناس‪ :‬بله‪ ،‬کامال همراه هستم‪.‬‬ ‫احدیان‪ :‬اینجا که وارد قضیه می شویم به دو مساله‬ ‫کالن می رسیم که در هر دو مساله به نظر می رسد بی تردید‬ ‫اکنون زمان تغییر نگاه ما به امریکا نرســیده و البته ممکن‬ ‫است روزی برســد‪ .‬با شــما موافقم که ما بالذات مشکل‬ ‫نداریم کــه روزی با امریــکا مذاکره کنیم و رابطه داشــته‬ ‫باشــیم‪ .‬خود مقام معظم رهبری هم این را گفته اند اما ان‬ ‫وقتی اســت که منافع و ارمان های ما دچار خدشه نشود‪.‬‬ ‫ما دو مســاله مهم در این معادله داریم؛ نخســت اینکه بر‬ ‫پایه جمهوری اســامی‪ ،‬منافع جمهوری اسالمی و مردم‬ ‫یک محــور تحلیل مان اســت کــه در فرمایش شــما هم‬ ‫وجود داشــت و بعد ارمان های مبتنی بر هویت جمهوری‬ ‫اســامی که اســام بخش اصلی ان را تعریف می کند‪.‬‬ ‫نخست‪ ،‬ارمان ها را توضیح می دهم و بعد منافع را‪ .‬از هر‬ ‫دو منظر اکنون وقتش نیســت‪ .‬هم از منظــر ارمان و هم‬ ‫از منظر منفعت ملی‪ .‬یعنی فرض کنید کســی اعتقادی به‬ ‫انقالب اسالمی و مبانی انقالب اســامی نداشته باشد‪.‬‬ ‫از دیــدگاه منفعت ملی هم توضیح خواهــم داد که به نظر‬ ‫ما چرا وقتش نیست؟ از نگاه ارمانی‪ ،‬مبانی اسالم و مبانی‬ ‫دینی به ما اجازه نمی دهد که خودمان را ذیل یک نظام در‬ ‫ســاختار کامال غیرعادالنه تعریف کنیــم و ان را بپذیریم‪.‬‬ ‫نظام بین الملل به اذعان همه یک نظام غیرعادالنه است‪.‬‬ ‫مثال پنج کشور می نشــینند و برای بقیه دنیا تصمیم گیری‬ ‫می کنند که این نظام‪ ،‬ســاختارش غیرعادالنه اســت‪ .‬در‬ ‫یک شــرایط خاصی‪ ،‬بعد از جنگ جهانی این الگو شکل‬ ‫گرفته اســت‪ .‬این ذاتا‪ ،‬از دیدگاه قرانی غیرقابل پذیرش‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫احدیان‪ :‬امریکا‪ ،‬سیاست براندازی نظام‬ ‫جمهوری اســامی را کنار گذاشته است‬ ‫چون نتوانســته به نتیجه برســد‪ .‬چه از‬ ‫راه نظامی که بعد از جنگ نیابتی ‪ 33‬روزه‬ ‫دریافت که راه نظامی پاســخ نمی دهد و‬ ‫بعد از ان هم این عدم پاسخ دادن‪ ،‬تقویت‬ ‫شد و چه از راه سیاسی که بعد از حوادث‬ ‫‪ 88‬نتوانســت موج ســواری کند و به این‬ ‫نتیجه رسید که نمی تواند براندازی را در‬ ‫داخل جمهوری اسالمی ادامه دهد‬ ‫سیاست‬ ‫اســت و حتی از دیدگاه هویت اســامی که امام تعریف و‬ ‫تبیین کرده است‪ .‬مگر اینکه بگویید به جمهوری اسالمی‬ ‫و اســام کاری نداریــد و مــا می خواهیم نظــام دیگری‬ ‫داشــته باشــیم که ممکن اســت مورد تائید دولت امریکا‬ ‫هم قرار بگیــرد‪ .‬فعال فرض گرفتیم جمهوری اســامی‪،‬‬ ‫همان جمهوری اســامی اســت و قرار نیســت استحاله‬ ‫شود و قرار اســت هویت خود را حفظ کند‪ ،‬در این شرایط‬ ‫یکی از مهم ترین رویکردهــا و گفتمان های ذیل انقالب‬ ‫اســامی‪ ،‬گفتمان استکبارســتیزی اســت که باید حفظ‬ ‫شود‪ .‬چون یکی از مهم ترین مبانی اش است و بخشی از‬ ‫هویت جمهوری اسالمی است‪ .‬مصداق مهم استکبار هم‬ ‫همان طور که مشخصا اشــاره کردید مهم ترین دشمن ما‬ ‫یعنی امریکاست‪ .‬پس ارمان ایدئولوژیک استکبارستیزی‬ ‫اســت و االن او هنوز خود را در موضع اســتکبار می داند و‬ ‫همراه کردن خودت با او در این موضع او را تقویت خواهد‬ ‫کــرد‪ .‬اتفــاق دوم‪ ،‬منافع اســت‪ .‬می خواهــم وارد منافع‬ ‫شــوم و نمی خواهم زیاد بــر ارمان بمانم چــون اختالف‬ ‫ ســلیقه هایی در ارمان وجــود دارد و ممکن اســت برای‬ ‫خیلی ها قانع کننده نباشد‪ .‬اصال ما کاری به انقالب اسالمی‬ ‫نداشــته باشــیم و درمورد منافع ملی صحبت کنیم‪ .‬اشاره‬ ‫خوبی کردید و فرمودید که ما قــدرت منطقه ای داریم و از‬ ‫میشی درامدیم و پای میز مذاکره نشسته ایم و شش قدرت‬ ‫اصلی روبه رویمان نشســته اند و اتفاقاتی رخ داده است‪.‬‬ ‫مهم ترین سوال این است که چرا این شش قدرت روبه روی‬ ‫ما نشســتند و ما قدرت منطقه ای مان را از کجا به دســت‬ ‫اوردیــم؟ ایا قــدرت منطقه ای مــان را از صحبت کردن و‬ ‫مذاکره و تغییر ادبیات استکبارستیزی به دست اوردیم یا از‬ ‫پافشاری رویکرد استکبارستیزی؟ غیر از اینکه این بر پایه‬ ‫حرکت بر مسیر ارمان مان بوده است‪ .‬انچه اکنون برای ما‬ ‫قدرت اورده و محور قدرت ماست باید حفظ شود‪ .‬براساس‬ ‫واقعیت ها انچــه برایمان قدرت منطقــه ای ایجاد کرده‪،‬‬ ‫تمرکز و پافشاری بر استکبارستیزی مان است‪ .‬در ماجرای‬ ‫اسرائیل کوتاه نیامدیم‪ ،‬در ماجرای سوریه سر همین نگاه‬ ‫کوتــاه نیامدیم و نتیجه تمــام این اتفاقات‪ ،‬قــدرت ما در‬ ‫یمن‪ ،‬در عراق و سایر جاها و بخشی از افکار عمومی جهان‬ ‫اسالم شد‪ .‬اگر به منفعت استراتژیک مان هم نگاه کنیم‪،‬‬ ‫استکبارســتیزی برای ما قدرت منطقــه ای اورده و ما را از‬ ‫میشی دراورده است و به جایی رسانده که وزیر خارجه مان‬ ‫می نشــیند و انها می ایســتند‪ .‬انچه برای ما قدرت ایجاد‬ ‫کرده‪ ،‬پافشاری بر حفظ صنعت هسته ای در طول ‪ 12‬سال‬ ‫بوده که برایمان قدرت چانه زنی ایجاد کرده واال این دولت‬ ‫اوباما همان دولتی است که ما را تحریم کرده است‪ .‬دولت‬ ‫اوباما تغییر نکرده و ســخت ترین اتفاقات در همین دولت‬ ‫درامده اســت‪ .‬این مذاکره کنندگان هم مذاکره کنندگانی‬ ‫هستند که سال ‪ 82‬مذاکره کردند و حتی یک سانتریفیوژ را‬ ‫با اروپاییان نتوانستند به نتیجه برسند چه رسد با امریکا! با‬ ‫اروپا که تعارض مستقیم منافع ندارند‪ ،‬نتوانستند به نتیجه‬ ‫برســانند‪ .‬انچه باعث شــده ما بتوانیم به این جمع بندی و‬ ‫شرایط برسیم‪ ،‬پافشاری ما روی همین ارمان است‪ ،‬پس‬ ‫منفعت ملی و استراتژیک ما با ارمان ایدئولوژیک مان پیوند‬ ‫خورده است‪ .‬اگر بخواهیم منفعت مان را حفظ کنیم‪ ،‬دنبال‬ ‫منافع ملی هستیم‪ .‬هر نمادی از هر نمایشی از اینکه ما را از‬ ‫این منفعت‪ ،‬واقعیت و قدرت دور کند برای ما ضرر است‪.‬‬ ‫بنابراین عکس گرفتن وزیر امورخارجــه امریکا با ایران با‬ ‫اینکه ظاهرا مساله مهمی نیســت اما چون نماد است‪ ،‬در‬ ‫رفتارهای نمادیــن و در بحث علوم سیاســی‪ ،‬بحث حائز‬ ‫اهمیتی است‪ ،‬مشــخصا به ان منفعت استراتژیک دست‬ ‫نمی زنیــم‪ .‬خالصه اینکــه حفظ رویکرد استکبارســتیزی‬ ‫به عنوان یک ارمان ایدئولوژیک و مبانی جمهوری اسالمی‬ ‫که انقالب اسالمی اش باشد و یک منفعت استراتژیک که‬ ‫ما را به اینجا رســانده در این مقطع حساس بسیار اهمیت‬ ‫دارد‪ .‬به این دلیل که امریکا همچنان دشــمن ماســت و‬ ‫خودش را دشــمن بزرگ می داند باید بتوانیــم این زاویه و‬ ‫فاصله خودمان را حفظ کنیــم و بگذاریم زمانی که وقتش‬ ‫شــد به این قضیه ورود کنیم‪ .‬وقتش‪ ،‬وقتی اســت که او‬ ‫ازدشمنی با ما دست بردارد و منافع ما در این مذاکره و رابطه‬ ‫تامین شود و نه اینکه مذاکره کنیم و نتیجه بدتر بگیریم‪.‬‬ ‫حق شــناس‪ :‬قطعا این را رد می کنیم کــه مذاکره‬ ‫را انجام دهیم که مذاکره کنیم و اصــا این معنی ندارد‪.‬‬ ‫قاعدتا مذاکره‪ ،‬رابطه‪ ،‬عدم رابطه‪ ،‬قهر و اشتی همه باید‬ ‫در حوزه سیاســت خارجی مبتنی بر منفعت کشور باشد که‬ ‫مورد اســتفاده قرار بگیرد‪ .‬چه ضرورتی دارد که بخواهیم‬ ‫گفت وگو و مذاکره کنیم و ساعت ها بنشینیم وحتی پیش تر‬ ‫برویم ولی نفعی در ان نباشد‪ .‬اینجا سخنم این است که در‬ ‫حوزه های متفاوت امدیم و نشســتیم و گفت وگو کردیم و‬ ‫به عنوان کشــوری که دارای راهبردهایی در منطقه‪،‬حوزه‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫برای اینکه امریکا بتواند با ایران‬ ‫به نتیجه برسد ما می بینیم که‬ ‫رابطه اش را با اسرائیل و فردی‬ ‫مثل نتانیاهو با مشکل مواجه‬ ‫می کند‬ ‫بین الملل و فراتــر از مرزهای خودمان هســتیم‪ ،‬در یک‬ ‫حوزه هایی بــا منافع طرف دیگــر تعارض داشــتیم‪ .‬این‬ ‫تعارض است که ما را به تقابل کشــانده است‪ .‬اما در یک‬ ‫حوزه هایی منافع ما با منافع طرف مقابل‪ ،‬تعارض نداشته‬ ‫و منفعت ما‪ ،‬برای او هم علی الســویه بوده است و طبیعتا‬ ‫می توانست انجا تعارضی شکل نگیرد‪ .‬یا در یک جاهایی‬ ‫منافع ما با منافع انها همســو بوده و می توانســتیم به یک‬ ‫تعریف مشترک برسیم‪ .‬بحث این است که ما باید قائل به‬ ‫تفکیک باشیم‪ .‬جایی که منافع ما همخوانی ندارد‪ ،‬طبیعتا‬ ‫باید روی مواضع مان بایســتیم و شوخی هم ندارد‪ .‬فرض‬ ‫کنید در رابطه با ماهیت رژیم اسرائیل که امریکا او را متحد‬ ‫خود می داند درحالی که ما او را مخالــف ارمان های خود‬ ‫می دانیم دلیلی ندارد که انجا کوتاه بیاییم و اصال هم نباید‬ ‫کوتاه بیاییم‪ .‬امــا در جایی ما منفعتی داریــم‪ ،‬امریکا هم‬ ‫ضرری نمی کند‪ ،‬ما چرا باید به ســمتی برویم که رفتارمان‬ ‫به گونه ای باشــد که به خاطــر چنین رویکــردی‪ ،‬نتوانیم‬ ‫به رفاه ملت‪ ،‬اقتصاد ملت‪ ،‬بــه توانمندی مان‪ ،‬به ارتقای‬ ‫جایگاهمان در نظام منطقه ای و بین الملل‪ ،‬به اسایشی که‬ ‫باید بتوانیم برای شهروندان فراهم کنیم‪ ،‬نرسیم؟ فرضا در‬ ‫مورد خط لوله صلح‪ ،‬کشوری داریم که مبتنی بر منابع قابل‬ ‫توجهی هســتیم و دومین کشــور گازی جهان محسوب‬ ‫می شــویم‪ .‬در این فضا می خواهیم گازمان را صادر کنیم‬ ‫که بهترین مســیر ان از طریق لوله به دو کشور پرجمعیت‬ ‫و پرمصرفی مثل پاکستان‪ ،‬هند و احتماال چین است‪ .‬اما‬ ‫به خاطر نوع برخورد و روشی که وجود داشته و تضادی که‬ ‫شکل گرفته‪ ،‬امریکا پشت قصه ایستاده و نگذاشته که این‬ ‫اتفاق بیفتد و به شدت جامعه و کشور ما ضرر کرده است و‬ ‫نتوانستیم توانمندی داشته باشیم و اقتصاد ملی مان بابت‬ ‫این مســاله‪ ،‬لطمه خورده اســت‪ .‬چرا باید به اقتصادمان‬ ‫لطمه بزنیم با اینکه می توانستیم کارمان را بکنیم و خیلی‬ ‫هم با او درگیر نشــویم؟ در یک جایی‪ ،‬منافع مان مشترک‬ ‫بوده و می توانستیم همکاری هم تعریف کنیم‪ ،‬کمااینکه‬ ‫کرده ایم‪ .‬حکومت طالبان در افغانستان را که کنار گوش‬ ‫ماســت‪ ،‬نمی توانیم تحمل کنیم و اصال به ضرر ماست‪.‬‬ ‫امریکا هم دوست ندارد که طالبان باشد و در مقطعی این‬ ‫همکاری را می بینیم که تائید شــده اســت و نهاد نظامی‬ ‫ما که ایدئولوژیک ترین نهاد ما هم هســت در این بخش‬ ‫کامال موضع مشخص دارد در همان مقطع‪ ،‬همکاری های‬ ‫تائید شده ای با امریکایی ها برای سقوط طالبان داریم که‬ ‫قابل کتمان هم نیست‪ .‬چون منافع ما با امریکا در سقوط‬ ‫طالبان بوده است و چرا نباید این کار را بکنیم؟ کمااینکه در‬ ‫سقوط صدام هم منافع مشترک داشتیم‪ .‬امریکا بزرگترین‬ ‫دشمن ما را در منطقه زده است‪ ،‬ایا چون امریکا با ما دشمن‬ ‫اســت باید اجازه ندهیم؟! مگر در منطق علوم سیاســی و‬ ‫ِ‬ ‫دشمن دشــمن می تواند دوست‬ ‫سیاســت خارجی اینکه‬ ‫باشد‪ ،‬تعریف نشده است؟ یک دشمن امده تا دشمن دیگر‬ ‫را بزند و ما بابت زدن او تشــکر می کنیــم‪ .‬در جایی ثبات‬ ‫عراق برای ما و برای امریکا مهم اســت که اتفاقا مربوط‬ ‫به دولــت فعلی نیســت و در دولت قبل این اتفــاق افتاد‪.‬‬ ‫چندین جلســه مذاکره در عالی ترین ســطوح انجام شد تا‬ ‫عراق به ثبات برســد‪ .‬چون هم منافع ما هم منافع امریکا‬ ‫این بود که عراق بعــد از دوران صدام به ثبات برســد و به‬ ‫نتیجه هم رســید‪ .‬این نمادهایی که بوده‪ ،‬شــکل گرفته‬ ‫و جواب داده اســت‪ ،‬پس چرا در حوز ه هــای دیگر تکرار‬ ‫نشود؟ ما دو بخش داریم؛ نخست حوزه هایی که مشترک‬ ‫اســت و این تعریف همــکاری می تواند موجــب افزایش‬ ‫قدرت ملی و توانمندی ما شــود و اقتصاد مــا رونق یابد و‬ ‫تحریم ها برداشته شوند‪ .‬جامعه ما بتواند سربلند باشد و در‬ ‫حوزه هایی مانند وضعیــت هواپیمایی بتوانیم حرفی برای‬ ‫گفتن داشته باشیم‪ .‬ما در چند سال اخیر بیشترین سقوط‬ ‫هواپیماها و تاخیرها را داشتیم و اگر بتوانیم در اینده در این‬ ‫بخش همکاری مشترک تعریف کنیم که مردم در خطوط‬ ‫هواپیمایی راحت تر باشــند چه دلیلی دارد که نکنیم؟ من‬ ‫فکر می کنم اینها بخش هایی است که می توان حوزه های‬ ‫مشــترک تعریف کرد و حوزه هایی هم حوزه تقابل و مقابله‬ ‫است؛ ارمان های ماست که باید روی ارمان هایمان محکم‬ ‫بایســتیم‪ .‬مگر ما االن با انگلیس مشکل نداریم؟ مگر ما‬ ‫با فرانسه مشکل نداریم؟ اما ارتباط مان سر جایش است و‬ ‫مشکالتمان هم سر جایش است‪.‬‬ ‫احدیان‪ :‬فرمایشات دکتر حق شناس را به فال نیک‬ ‫می گیرم‪ .‬مبانی صحبت مرا به نحوی تائید کردند‪ .‬بر مبنای‬ ‫ارمان ایدئولوژیک و استراتژیک‪ ،‬استکبارستیزی برایمان‬ ‫یک مســاله اصلی اســت‪ .‬مفهوم این اصل این است که‬ ‫مذاکره در این رابطه محل بحث اســت و فرمایشات شما‬ ‫موضوع را به سمت مذاکره برای منافع مشترک برد‪ .‬یعنی‬ ‫مذاکره در مصادیق مشــخص که منفعت های مشــترک‬ ‫قابل تعریف اســت‪ .‬این چیزی اســت که هیچ وقت نهی‬ ‫نبوده و امروز هم نهی نیســت‪ .‬در فرمایشات شما به نحو‬ ‫غیرمســتقیم مذاکره برای رابطه به کنار رفته و مذاکره در‬ ‫جهت منفعت مشــترک به میان می اید کــه این گام خیلی‬ ‫مهمی اســت‪ .‬من این گام را می پذیرم و ســراغ گام دوم‬ ‫می روم که مذاکره برای مصادیق و منافع مشــترک است‪.‬‬ ‫هیچ وقــت این موضوع نفــی نبوده و مثال هــای خوبی را‬ ‫اوردید که در موضوعاتی مثل افغانســتان و عراق ورود و‬ ‫فکر کردیم که می توانیم منفعت مشــترک تعریف کنیم‪.‬‬ ‫با هم مذاکره کردیــم و البته در اینکه نتیجــه داد یا نداد‪،‬‬ ‫دو روایت وجود دارد‪ .‬براســاس اطالعاتی کــه ما داریم‪،‬‬ ‫‪ 80 ،70‬درصد به نتیجه نرســید یعنــی قرارها و قول هایی‬ ‫که گذاشــته شــد‪ ،‬در عمل توســط امریکایی ها اجرایی‬ ‫نشــد‪ .‬اما به فرض اینکه نتیجه هم گرفت که محل بحث‬ ‫ما نیســت‪ ،‬وقتی احســاس کردیــم کــه در منفعت های‬ ‫مشــترک می توان مذاکره کرد که منافعــش از مضراتش‬ ‫بیشــتر اســت این کار را انجام داده ایــم و هیچوقت خط‬ ‫قرمز نبــوده و امروز هم خط قرمز نیســت‪ .‬منتهای مراتب‬ ‫چند نکته در مــورد ایــن مصداق هــا و روش مذاکره پیدا‬ ‫می شــود‪ .‬نخســت اینکه این مصداق ها کدام هاست که‬ ‫مصداق خط لوله صلح موضوعیت دارد یا ندارد؟ ماجرای‬ ‫داعش هست یا نیست و ماجرای عراق وجود دارد یا ندارد‬ ‫و دوم‪ ،‬روش مذاکره است‪ .‬در مصادیق می توان صحبت‬ ‫کرد‪ .‬ما می بینیم ماجراهایی ســطح نزول و اهمیت خیلی‬ ‫پایینی دارد و می تــوان این موضوعــات را به روش های‬ ‫دیگر حل کرد‪ .‬مثال اگر فضای تحریمی برطرف شود نیاز‬ ‫نداریم که بر ســر هواپیما با امریکا مذاکره کنیم که به ما‬ ‫هواپیما بدهد‪ .‬با رفع شــدن تحریم ها می توانیم مشــکل‬ ‫را از طرق دیگــر حل کنیــم و اصال موضــوع در ان حد و‬ ‫اندازه نیست‪ .‬سر موضوع رفع تحریم ها دو به دو با امریکا‬ ‫در منافع مشترکمان همیشه‬ ‫معتقد به مذاکره بودیم‪ ،‬مشروط‬ ‫به اینکه هزینه‪ -‬فایده این‬ ‫مذاکرات مشترک در مجموع به‬ ‫نفع ما باشد‬ ‫ی که جمهوری اسالمی‬ ‫مذاکره کردیم‪ .‬یک مصداق مهم ‬ ‫می تواند منفعت مشترک تعریف کند‪ ،‬مذاکره در ماجرای‬ ‫هسته ای است‪.‬ما پذیرفتیم که سر یک موضوع مشخصی‬ ‫که رفع تحریم های ایران باشد‪ ،‬بنشینیم و مذاکره کنیم‪.‬‬ ‫در همین معادله‪ ،‬یکی می شــود مصادیق کــه می توان‬ ‫گفت درست اســت یا غلط‪ .‬دوم‪ ،‬روش مذاکره است‪ .‬ما‬ ‫باید به گونه ای این مذاکره را انجام دهیم که هزینه هایش‬ ‫بیشــتر از منفعتش نشــود‪ .‬به عنــوان مثــال در همه این‬ ‫مصادیق غیــر از ماجرای تحریــم که مجبور بــه مذاکره‬ ‫علنی شــدیم‪ ،‬مذاکرات دارای منافع مشــترک غیرعلنی‬ ‫و غیردوربین و غیر موضوعات مختلف را همیشــه انجام‬ ‫می دهیم‪ .‬جمع بندی اینکه در منافع مشــترکمان همیشه‬ ‫معتقد به مذاکره بودیم‪ ،‬مشروط به اینکه هزینه فایده این‬ ‫مذاکرات مشترک در مجموع به نفع ما باشد که نگاه علمی‬ ‫ است و به شیوه ای که باعث نشــود هزینه هایش بیشتر از‬ ‫منافعش باشد‪.‬‬ ‫حق شــناس‪ :‬طبیعی اســت که در ایــن بخش من‬ ‫معتقدم که خطوط کلی باید توسط رهبران مشخص شود‬ ‫اما در مصادیق فکر می کنم این شــان‪ ،‬شــان کارشناسی‬ ‫اســت‪ .‬یعنی در اینجا فرضا اســاتید روابــط بین الملل و‬ ‫دیپلمات های ورزیده می توانند به راحتی ورود کنند‪ .‬یعنی‬ ‫به هر حال باید استراتژی کالن را روشن کنیم و تا انجا که‬ ‫امکان دارد اجازه دهیم که در مصادیق کارشناســان نظر‬ ‫دهند و بحث کنند و به نتیجه برسانند‪.‬‬ ‫احدیان‪ :‬در جمع مصادیق فرمایشــات اقای دکتر‬ ‫دقیق است‪ .‬فقط نکته این است که در مسائل بین الملل‬ ‫کنش گران موثر که متشــکل از کارشناسان‪ ،‬دیپلمات ها‬ ‫و دولت و حتی نخبگان و حاکمــان و بخش های اجرایی‬ ‫هســتند مجموعا به یک فرایند تصمیم گیری می رســند‪.‬‬ ‫یعنی کار‪ ،‬کارشناســی می شــود‪ .‬مثــا به عنــوان مثال‬ ‫مشــخص دکتر صالحی برای قضیه هســته ای پیشنهاد‬ ‫می کنند که بــا امریکا مذاکــره کنیم‪ .‬مثــا در مذاکرات‬ ‫مســقط‪ ،‬کارشناســان نظر می دهنــد و دیپلمات ها‪ ،‬نگاه‬ ‫کارشناسی می کنند و فرایندی پیش می رود که جمیع این‬ ‫گروه ها با یکدیگر تبدیل به سبدی می شوند که در ان سبد‪،‬‬ ‫خروجی اش تصمیمی خواهد شد که گرفته شد‪.‬‬ ‫حق شــناس‪ :‬فقط می خواهم بگویم نگاهی که در‬ ‫این مقطع وجود دارد قطعا قــدرت گرفتن ایران در منطقه‬ ‫است‪ .‬در این مورد به نظر می رسد در حوز ه های راهبردی‬ ‫این مســاله جزو خط قرمزهای امریکا نیست‪ .‬حتی برای‬ ‫اینکه امریکا بتواند با ایران به نتیجه برسد ما می بینیم که‬ ‫رابطه اش را با اســرائیل و فردی مثل نتانیاهو با مشــکل‬ ‫مواجه می کند‪.‬‬ ‫احدیان‪ :‬با شــما در این مورد موافقــم اما در بحث‬ ‫رویکرد و راهبردها کمی اختالف دارم‪.‬‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫روایت سال ها بی اعتمادی‬ ‫مثلث‪ ،‬گذشته و اینده رابطه ایران ‪ -‬امریکا را بررسی کرده است‬ ‫داوود حشمتی‬ ‫‪2‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫تا قبل از انکه دانشجویان پیرو خط امام به ساختمان‬ ‫سفارت حمله کنند چند اعتراض دیگر نیز در مقابل سفارت‬ ‫رخ داده بــود‪ .‬در روز ‪ 11‬ابانماه تظاهرات گســترده ای در‬ ‫مقابل سفارت برگزار شد و مردم تهران نسبت به حضور شاه‬ ‫در امریکا اعتراض کردند‪ .‬در این بیــن نیز یکبار اعضای‬ ‫ســازمان مجاهدین خلق (منافقین) به سفارت حمله برده‬ ‫اما با مخالفت دولت موقت به سرعت انجا را تخلیه کردند‪.‬‬ ‫سرانجام در ‪ 13‬ابانماه دانشجویان به سفارت حمله کردند و‬ ‫اعضای ان را به گروگان گرفتند‪ .‬رهبر کبیر انقالب در ارتباط‬ ‫با تصرف النه جاسوســی امریکا در ایران عنوان داشــت؛‬ ‫امروز در ایران باز انقالب است‪ .‬انقالبی بزرگ تر از انقالب‬ ‫اول‪ .‬در این انقالب شیطان بزرگ «امریکا» است‪.‬‬ ‫اولیــن تحریم ها از ســوی امریــکا در ‪ 17‬ابانماه ‪58‬‬ ‫از ســوی امریکا به صورت یکجانبه علیه ایران وضع شــد‬ ‫و در ان «قانون کنترل تســلیحات» به تصویب رســید که‬ ‫مقرر می داشــت منع هر گونه تجارت ســاح با ایران باید‬ ‫اعمال شود‪ .‬پس از ان قانون گسترش تجارت و همچنین‬ ‫به دنبال ان بلوکه کــردن دارایی های ایــران در امریکا به‬ ‫تصویب رسید‪.‬‬ ‫امریکایی ها که ابتدا تالش کردند گروگان هایشان را‬ ‫از ایران با حمله نظامی خارج کنند در اردیبهشت ماه ‪ 59‬با‬ ‫شکست مفتضحانه در طبس روبه رو شدند و سایروس ونس‬ ‫در اعتراض به عملیات نظامی از سمت خود استعفا داد‪.‬‬ ‫از ان زمان به بعد طرفین نســبت به یکدیگر دعاوی‬ ‫مختلفی داشتند‪ ،‬که می توان به صورت زیر خالصه کرد‪:‬‬ ‫دعاوی از طرف ایران‪:‬ازادســازی و پرداخت دارایی های‬ ‫مصادره شــده ایران توســط امریــکا‪ ،‬حمایت رســمی و‬ ‫غیررسمی امریکا از اپوزیسیون جمهوری اسالمی ایران‪،‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪ 13‬ابان ‪ 58‬از ان روزهاست که امام خمینی به درستی‬ ‫ان را «انقالب دوم» لقــب داد‪ .‬روز بســیار مهمی که ‪35‬‬ ‫سال بعد از ان نیز همچنان سایه اش بر سر مسائل سیاست‬ ‫داخلــی و خارجی ایران حس می شــود‪ .‬به بهانه ســالگرد‬ ‫‪ 13‬ابانمــاه ‪ 58‬نگاهی کردیــم به فراز و فرودهــای روابط‬ ‫ایران و امریکا در این ســال ها‪ .‬خصوصا با روی کار امدن‬ ‫حســن روحانی که شــکل این روابــط بعد از گذشــت ‪35‬‬ ‫ســال دچار دگرگونی های اساسی شــد اما همچنان ایران‬ ‫بر سیاســت خارجی انقالبی خود تاکید داشــته و امریکا را‬ ‫غیر قابل اعتماد می داند‪.‬‬ ‫روابط ایران و امریکا از اواسط قرن نوزدهم میالدی‬ ‫اغاز شــد‪ .‬این روابط از ســال ‪ ۱۹۴۴‬تا انقــاب ایران در‬ ‫بهمن ماه ســال ‪ ۱۳۵۷‬برقرار و در بهترین وضعیت خود به‬ ‫سر می برد‪ .‬دولت امریکا بعد از جنگ جهانی دوم حمایت‬ ‫بیشــتری از پهلوی دوم صــورت داد و بعــد از کودتای ‪28‬‬ ‫مرداد ‪ ،32‬ایران عمال به حامی اول و متحد استراتژیک و‬ ‫مهم امریکا در منطقه تبدیل شده بود‪ .‬شاه بعد از خروجش‬ ‫از ایران نیز بار دیگر به واشنگتن چشم دوخته بود‪ .‬او ابتدا‬ ‫با هماهنگی دولت امریکا تهران را ترک کرد و درست قبل‬ ‫از واقعه ‪ 13‬ابان با پوشش معالجه و درمان به امریکا رفت‪.‬‬ ‫اعتراض و خشم دانشجویان ایرانی که سابقه بد امریکایی‬ ‫در کودتا را در حافظه داشتند موجب شد تا به سفارت امریکا‬ ‫حمله کنند‪ .‬حمله ای کــه با حمایت رهبــر کبیر انقالب به‬ ‫یک گروگانگیری ‪ 444‬روزه و اشــغال این ســفارت تبدیل‬ ‫شــد‪ .‬روایت روابط محدود ایران و امریکا حمایت ســتیز و‬ ‫مبارزه و در عین حال تضاد اســت‪ .‬یکی از اولین اقدامات‬ ‫امریکایی ها در همان ابتدای پیروز انقالب و پیش از سفر‬ ‫شاه به این کشور لغو قرارداد تســلیحاتی ‪ 9‬میلیارد دالری‬ ‫ایران و امریــکا بود‪ .‬پیــش از ان نیز البته در اردیبهشــت‬ ‫ماه ‪ 58‬ســنای امریکا با صدور بیانیه شــدیداللحنی علیه‬ ‫ایران مقدمات این کار را فراهم کرده و اعالم کرده بود که‬ ‫قراردادهای دوجانبه با ایران را لغو می کند‪.‬‬ ‫در دوم خرداد ‪ ،58‬هنری کیسینجر که به عنوان یکی‬ ‫از معماران اصلی سیاست خارجی امریکا از او یاد می شود‪،‬‬ ‫درباره انقالب ایران گفته بود که ســقوط شــاه بزرگ ترین‬ ‫شکست امریکا پس از جنگ جهانی دوم است‪ .‬با این حال‬ ‫تا پیش از انکه ظریف و جان کری در مهر ماه ســال ‪ 92‬در‬ ‫کنار هم قرار بگیرند‪ ،‬اخرین دیــدار میان وزرای خارجه دو‬ ‫کشور در ‪ 11‬مهرماه ‪ 58‬رخ داد‪.‬‬ ‫جایی که ابراهیم یزدی و سایروس ونس در سازمان‬ ‫ملل در کنار هم قرار گرفته بودند‪ 9 .‬روز بعد از ان محمدرضا‬ ‫پهلوی به امریکا ســفر کرد و در کمتر از یــک ماه ماجرای‬ ‫گروگانگیری سفارت رخ داد‪.‬‬ ‫گروگانگیری سفارت امریکا‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫مشاور امنیت ملی امریکا در راس‬ ‫هیاتی به صورت مخفیانه برای‬ ‫فروش سالح وارد ایران شد‬ ‫حضور نظامی امریکا در عراق و منطقه‪ ،‬وضع تحریم علیه‬ ‫ایران‪ .‬اما در طرف مقابل دعــاوی امریکا عبارت بودند از‪:‬‬ ‫اختالل و مداخله ایران در مساله اعراب و اسرائیل (حمایت‬ ‫از گروه هایی همانند حماس و گروه های دیگر اسالمی‪ ،‬به‬ ‫رسمیت نشناختن و تهدید مداوم اســرائیل توسط ایران‪،‬‬ ‫مبارزه با برخی فرقه های ضاله مذهبی و سیاســی در ایران‬ ‫(همانند بهاییان‪ ،‬بابیــان و غیره) توســط نظام جمهوری‬ ‫اســامی‪ ،‬ترویج سیاســت «مرگ بــر امریــکا» و ترویج‬ ‫امریکاستیزی‪.‬‬ ‫با بدتر شدن روابط در طی زمان‪ ،‬کار به برخورد نظامی‬ ‫در خلیج فارس در زمان جنگ ایران و عراق کشید‪ .‬نیروی‬ ‫دریایی امریکا به بهانه واهــی حمله ایران به نفتکش های‬ ‫کشورهای عربی‪ ،‬کشتی های جنگی ایران و سکوی نفتی‬ ‫ساسان را هدف قرار داد‪ .‬شلیک به هواپیمای مسافربری‬ ‫پرواز شماره ‪ ۶۵۵‬ایران ایر بر فراز اسمان خلیج فارس توسط‬ ‫ناو جنگی وینسنس امریکا‪ ،‬از نقاط اوج فجایع این دوران‬ ‫به شــمار می رود‪ .‬اما در همین ســالیان تالش هایی برای‬ ‫برقراری روابط نیز انجام شــد که با شکست مواجه گردید‪.‬‬ ‫ماجرای ایران‪-‬کنترا از این نمونه است‪.‬‬ ‫مک فارلین‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫ماجرای ایران کنترا که در ایران بیشتر ان را به مساله‬ ‫مک فارلین می شناســند‪ ،‬چرا که عمدتــا ان را محدود به‬ ‫ماجرای سفر مک فارلین به ایران می دانند‪ .‬ایران‪ -‬کنترا در‬ ‫یک بازه زمانی طوالنی (‪ ۲۹‬مرداد‪ ۱۳– ۱۳۶۴‬اسفند‪)۱۳۶۵‬‬ ‫اتفاق افتاد و اوج مساله ان به مک فارلین باز می گشت‪.‬‬ ‫در ایــن ماجرا امریــکا از طریق نفوذ ایران ســعی در‬ ‫ازادســازی گروگان های امریکایی در لبنان کرد و در ازای‬ ‫ان برخی قطعات و ادوات جنگی و نظامی را که به واسطه‬ ‫تحریم امکان فــروش انها به ایران نبــود‪ ،‬در اختیار ایران‬ ‫قرار داد‪ .‬پول فــروش این تســلیحات به طــور پنهانی به‬ ‫ضد انقالبیون نیکاراگوئه موســوم به کنترا داده می شــد‪.‬‬ ‫اسرائیل نیز بخشی از معامله فروش تسلیحات به ایران را‬ ‫هاشمی رفسنجانی به دستور‬ ‫امام ماجرای مک فارلین را‬ ‫فاش کرد‬ ‫در دســت گرفته بود و مجری ان رابرت مک فارلین مشاور‬ ‫پیشین امنیت ملی بود‪ .‬او ماموریت داشت با نزدیک شدن‬ ‫بیشتر به ایران و مذاکره با جناح های میانه رو ایران از جمله‬ ‫ایت الله هاشمی رفسنجانی و طرفدارانش به ایران اهدافش‬ ‫را دنبال کند‪ .‬مک فارلین در تهــران یک انجیل با امضای‬ ‫رئیس جمهور امریکا‪ ،‬یک کیک به شــکل «کلید» و یک‬ ‫کلت را به عنوان هدیه به مقامات ایرانی طرف مذاکره اهدا‬ ‫کرده بود که بعدها ایت الله هاشمی گفت که انجیل و کلت‬ ‫به موزه ریاست جمهوری سپرده شده است‪.‬‬ ‫این ماجرا به وسیله نامه منوچهر قربانی فر به فتح الله‬ ‫امید نجف ابادی اطالع رسانی شد وبرای اولین بار در بیت‬ ‫ایت الله منتظری مطرح شــد‪ .‬گفته می شــود سید مهدی‬ ‫هاشــمی به وســیله روزنامه الشــراع لبنــان ایــن ماجرا را‬ ‫فاش کرد‪ .‬ماجــرای ایران–کنترا بعد از رســوایی واترگیت‬ ‫بزرگ ترین رسوایی سیاسی امریکا لقب گرفت‪.‬‬ ‫فارین پالیسی در همین رابطه و در گزارشی با عنوان‬ ‫«وقتی روحانی با اولیور نورث دیدار کرد» نوشت‪« :‬حسن‬ ‫روحانی مشــاور ارشد سیاســت خارجی دولت وقت ایران‪،‬‬ ‫بیســت و هفتم می ‪ ۱۹۸۶‬با هیاتی از مقامات کاخ ســفید‬ ‫در طبقه اخر هتل هیلتون در تهران همنشــین شده و امده‬ ‫بود تا پنهانی واســطه توافقی با امریکایی ها شــود‪ ».‬این‬ ‫نشریه با تشریح جزئیات مذاکرات ایران و امریکا همزمان‬ ‫با جنگ تحمیلی ادعا کرده که حسن روحانی نقشی محوری‬ ‫در این ماجرا داشــته است‪( .‬جام جم‪ ،‬سه شــنبه ‪ 09‬مهر‬ ‫‪ )1392‬دو سال بعد رابرت مک فارلین در امریکا با خوردن‬ ‫تعداد زیادی قرص والیوم خودکشــی کرد و به زندگی خود‬ ‫پایان داد‪ .‬این تالش ها به دولت ریــگان باز می گردد‪ .‬به‬ ‫اعتقاد بســیاری امریکا تالش می کرد تا از طریق ارتباط با‬ ‫گروه های مختلف در ایران‪ ،‬راه نفوذ را برای روزهای پس از‬ ‫امام خمینی هموار کند‪.‬‬ ‫بعدها کنگره امریکا وارد بررســی این موضوع شــد و‬ ‫در جریان این پیگیری مشــخص شــد که اعضای دولت‬ ‫ریگان به طور غیرقانونی ســود حاصل از فروش اســلحه‬ ‫به ایران را در اختیار کنتراها قــرار می داده اند‪ .‬کنترا گروه‬ ‫شبه نظامیان راســتگرایی بود که کنگره امریکا حمایت از‬ ‫انها را ممنوع اعالم کرده بــود‪ .‬جنجال ایران ‪ -‬کنترا به این‬ ‫ترتیب اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫دولت بوش پدر‬ ‫بعد از جنگ‪ ،‬روی کار امدن دولت هاشمی رفسنجانی‬ ‫و رحلت امــام امریکا را بــار دیگر در این زمینــه فعال کرد‪.‬‬ ‫مقاله مهمی که عطا اللــه مهاجرانی دربــاره «رابطه ایران‬ ‫و امریکا» در روزنامه اطالعات منتشــر کــرد واکنش ها و‬ ‫سروصدای زیادی به دنبال داشــت‪ .‬از سوی دیگر جورج‬ ‫بوش در سخنرانی مراسم تحلیفش اشاره ای غیرمستقیم‬ ‫به ایران داشــت‪« :‬امــروز امریکاییانی در ســرزمین های‬ ‫بیگانه اسیر شده اند‪ .‬هرگونه کمکی در این زمینه تا مدت ها‬ ‫از یاد نخواهد رفت‪ .‬هر حســن نیتی با حســن نیت پاسخ‬ ‫داده خواهد شــد‪ .‬نیکی می تواند تا ابد ادامــه پیدا کند‪».‬‬ ‫معنای ســخنرانی بوش پدر این بود که اگر ایران به ازادی‬ ‫گروگان های امریکایی در لبنان کمک کند به نیکی پاسخ‬ ‫خواهد یافت‪ .‬اما برنت اســکوکرافت‪ ،‬مشاور امنیت ملی‪،‬‬ ‫در کتابی که با همکاری جورج اچ دبلیو بوش نوشــته شده‬ ‫است با عنوان «دنیای دگرگون شده» (‪ )۱۹۹۹‬می نویسد‪:‬‬ ‫«زمانی که رفسنجانی در پایان سال ‪ ۱۹۹۱‬شخصا ازادی‬ ‫گروگان ها را تسهیل کرد‪ ،‬دولت بوش «هیچ کاری نکرد»‪.‬‬ ‫مشخص شد که حسن نیت با نیکی جبران نمی شود‪».‬‬ ‫با این حال در ان دوران یک مذاکره در ‪ 15‬فروردین‬ ‫‪ 1370‬میان نمایندگان ایران و امریکا در هلند برگزار شد که‬ ‫در ان درباره اختالفات مالی میان دو کشور بحث و گفت وگو‬ ‫صورت گرفته بود‪.‬‬ ‫ریاست جمهوری بیل کلینتون‬ ‫در دوران ریاســت جمهوری بیل کلینتــون برقراری‬ ‫رابطه با ایران محتمل بود ولی قطعی نبود‪ .‬در نخستین دوره‬ ‫ریاست جمهوری کلینتون‪ ،‬دولت او ایران را خطری نامید‬ ‫که می بایست ان را «مهار» کرد؛ همانند انچه که پیش تر‬ ‫به اتحاد جماهیر شوروی نسبت داده می شد‪ .‬به دنبال ان‪،‬‬ ‫سیاست بحث برانگیز «مهار دوجانبه» به اجرا مد که طبق‬ ‫ان ایاالت متحده حضور نظامی اش در حوزه خلیج فارس را‬ ‫گسترش می داد تا ایران و عراق را «مهار» کند‪ .‬مشکل انجا‬ ‫بود که امریکا زمانی ایران را تهدیدی برای منافع امنیتی اش‬ ‫اعالم کرد که ایــران فعاالنه ارتش خود را از حالت بســیج‬ ‫بیرون می اورد‪.‬‬ ‫با روی کار امدن دولت سیدمحمد خاتمی‪ ،‬او اولین‬ ‫قدم ها را به ســمت برداشــتن «دیوار بلنــد بی اعتمادی»‬ ‫برداشت و در یک سخنرانی عمومی گفت‪« :‬تمامی درهای‬ ‫گفت وگــو و درک متقابل باید باز باشــد تا امــکان برقراری‬ ‫رابطه میان شهروندان ایرانی و امریکایی به وجود بیاید‪».‬‬ ‫دولت کلینتون از این فرصت استفاده کرد و چندین نامه به‬ ‫ایران نوشت‪ .‬کلینتون نوشــت‪« :‬دولت امریکا هیچ قصد‬ ‫خصومت امیزی در قبال جمهوری اســامی ایران ندارد و‬ ‫به دنبال ایجاد یک رابطه خوب با دولت شماست» و ارزومند‬ ‫اســت تا «بنیان محکمی برای اینده روابــط بهتر میان دو‬ ‫کشور بنا سازد»‪.‬‬ ‫در ‪ 30‬شــهریور ‪ 77‬ســیدمحمد خاتمی پــس از ‪12‬‬ ‫ســال که هیچ رئیس جمهــوری از ایران برای شــرکت در‬ ‫اجالس سازمان ملل به امریکا سفر نکرده بود‪ ،‬به نیویورک‬ ‫رفت‪ .‬او در این اجالس از لزوم مفاهمه و گفت وگو سخن‬ ‫گفت و پیشــنهاد کرد ســال ‪ ۲۰۰۱‬به نام سال گفت وگوی‬ ‫تمدن ها نامیده شود‪ .‬این پیشــنهاد با اجماع جهانی روبه‬ ‫رو شد‪ .‬هرچند خاتمی در جلســه افتتاحیه مجمع عمومی‬ ‫که کلینتون ســخنرانی می کرد حضور نیافت اما کلینتون‬ ‫در زمان ســخنرانی او در مجمع حاضر شد‪ .‬بعد از این سفر‬ ‫مادلین البرایت وزیر امور خارجه امریکا رســما از ایران به‬ ‫خاطر نقش امریکا در کودتای ‪ ۲۸‬مرداد ‪ ۱۳۳۲‬عذرخواهی‬ ‫کرد‪ .‬با این حال پاسخ ایران به نامه های امریکایی ها تندتر‬ ‫از ان چیزی بود که کلینتون و امریکا انتظار داشت‪ .‬ایران‬ ‫ادعاهای امریکا دربــاره انفجار الخبــر را غیرقابل قبول و‬ ‫متعصبانه خواند‪.‬‬ ‫فارین پالیسی درباره این دوره از روابط ایران و امریکا‬ ‫معتقد است‪« :‬برای دولت کلینتون مسجل شد که ایرانیان‬ ‫قصد پیگیــری این تالش هــا را ندارند‪ .‬اما انچــه که کاخ‬ ‫سفید نتوانســت درک کند این نکته بود که اگرچه خاتمی‬ ‫رئیس جمهور ایران است ولی قدرت اصلی در دستان رهبر‬ ‫است‪ .‬این درسی بود که ‪ 10‬ســال بعد‪ ،‬دولت اوباما ان را‬ ‫سرلوحه مذاکراتش قرار داد‪(».‬انتخاب‪)94/2/3 ،‬‬ ‫جورج دبلیو بوش‬ ‫حمالت تروریستی ‪ ۱۱‬سپتامبر ‪ ۲۰۰۱‬یک موقعیت‬ ‫اســتثنایی برای دولت بوش پدید اورد تا روابطش با تهران‬ ‫را بهبود ببخشــد‪ .‬پس از حمالت‪ ،‬برخــی از مردم مناطق‬ ‫باالی تهران با مردم امریکا همدردی کردند و دولت خاتمی‬ ‫اشکارا نشان داد که اماده هر کمکی است‪ .‬به گفته بروس‬ ‫ریدل‪ ،‬ایاالت متحده امریکا و ایران پس از سقوط طالبان‬ ‫در افغانستان با یکدیگر همکاری نزدیک داشتند تا در اکتبر‬ ‫سال ‪ ۲۰۰۱‬دولت پس از جنگ افغانستان را تاسیس کنند‪.‬‬ ‫باربارا اسلوین‪ ،‬پژوهشگر ارشد روابط ایران و امریکا‬ ‫در شورای اتالنتیک‪ ،‬در کتاب «دوســتان تلخ‪ ،‬دشمنان‬ ‫صمیمی» (‪ )۲۰۰۹‬درباره این دوران تاریخی می نویسد‪:‬‬ ‫«از ســال ‪ ۲۰۰۱‬تا ماه می ‪ ۲۰۰۳‬جلســات متعددی میان‬ ‫دیپلمات های ایرانی و امریکایی برگزار شد‪ ».‬این همکاری‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫بی سابقه توانست از سد سخنرانی «محور شرارت» جورج‬ ‫بوش نیز عبور کند‪ ،‬ســخنرانی ای که در ان ایران و دشمن‬ ‫بزرگش عراق یکسان شمرده شدند‪ .‬به نوشته فارین پالیسی‬ ‫در ان سال ها ایران تالش کرد تا پذیرش برنامه صلح امیز‬ ‫هســته ای توســط غرب را با کمک برای برقراری ثبات در‬ ‫عراق و همکاری علیــه القاعده معاوضه کند‪ .‬اشــاره این‬ ‫نشریه به ماجرای بیانیه سعداباد است و در ادامه می نویسد‪:‬‬ ‫«متاســفانه دولت بوش از موفقیت ظاهری اش در ساقط‬ ‫کردن صدام حسین ســرخوش بود و پیشــنهاد ایران را رد‬ ‫کرد‪ ،‬دولت خاتمی را نادیده گرفت و هرگونه شانسی برای‬ ‫دستیابی به یک توافق دراز مدت را از دست داد‪ .‬کاندولیزا‬ ‫رایس‪ ،‬مشــاور امنیت ملی جورج بوش در ان زمان‪ ،‬به یاد‬ ‫نمی اورد که چنین پیشنهادی را دیده باشد‪(».‬همان) باربارا‬ ‫اســلوین نیز می نویســد که هر دو طرف مالقاتی که برای‬ ‫‪ ۲۵‬ماه می برنامه ریزی شده بود را لغو کردند‪ .‬به این ترتیب‬ ‫هرگونه تالشی برای برقراری مجدد رابطه با ایران در زمان‬ ‫ریاست جمهوری بوش بی فرجام باقی ماند‪( .‬دوستان تلخ‪،‬‬ ‫دشمنان صمیمی‪)۲۰۰۹،‬‬ ‫احمدی نژاد و نامه های بی پاسخ‬ ‫این روابــط در دولت احمدی نژاد بــه حداقل ممکن‬ ‫کاهش پیدا کرد تا اخریــن ماه های دولت دهــم‪ .‬در این‬ ‫دوران احمدی نژاد دو نامه بدون پاسخ به اوباما نوشت و در‬ ‫اخرین ســفرش به نیویورک از اینکه رئیس جمهور امریکا‬ ‫پاســخ نامه ها را نداده گالیه کــرد‪ .‬او در اخرین ســفرش‬ ‫در ســال ‪ 91‬رســما و اعالم کرد که حاضر بــه گفت وگو با‬ ‫امریکاســت‪ .‬اما از تهــران صداهای اعتراض بلند شــد‪.‬‬ ‫نمایندگان مجلس و برخی از ائمه جماعات سراسر کشور به‬ ‫این موضع گیری او اعتراض کردند‪ .‬احمدی نژاد در پاسخ‬ ‫به خبرنگارانی که گفتند اوباما پاسخ نامه را داده است‪ ،‬تاکید‬ ‫داشت که او نامه ای به رهبری نظام نوشــته اما نامه وی را‬ ‫بی پاسخ گذاشته است‪.‬‬ ‫نکته دیگر در این باره شایعه قدم زدن سعید جلیلی و‬ ‫نماینده امریکا بود که گفته می شد در ‪ ۹‬مهر ‪۱۳۸۸‬؛ اتفاق‬ ‫در این تاریخ ویلیام برنز معاون وزیر امــور خارجه امریکا و‬ ‫سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در حاشیه‬ ‫مذاکرات ایــران و گــروه ‪ 5+1‬در ژنو به صــورت دوجانبه‬ ‫گفت وگو کردند‪ .‬مالقاتی در این ســطح از ســال ‪ ۵۹‬بین‬ ‫مقامات دو کشور بی ســابقه بود‪ .‬این موضوع البته بعدها‬ ‫بیشتر مورد توجه قرار گرفت جایی که ظریف و جان کری با‬ ‫یکدیگر قدم زدند‪ .‬اعتراضات که باال گرفت‪ ،‬روزنامه ایران‬ ‫ارگان رسمی دولت در گزارشی یک بار دیگر به موضوع قدم‬ ‫زدن برنز و جلیلی اشاره کرد‪ ،‬هرچند نزدیکان جلیلی و برخی‬ ‫سایت ها این موضوع را تکذیب کردند‪.‬‬ ‫مردی که اولویتش سیاست خارجی است‬ ‫اولین گفت وگوی تلفنی‬ ‫تنش بــا ایاالت متحده امریکا نیز نیســت‪ .‬در صورت عزم‬ ‫سیاســی رهبران امریکا و خودداری از دنبال کردن منافع‬ ‫گروه های فشــار جنگ طلب‪ ،‬می توان به چارچوبی برای‬ ‫مدیریت اختالفات رســید‪ .‬در این چارچوب موضع برابر‪،‬‬ ‫احترام متقابل و اصول مســلم شــناخته شــده بین المللی‬ ‫باید مبنا باشــد؛ البته در ایــن زمینه انتظار ما از واشــنگتن‬ ‫شنیدن صدای واحد است‪(».‬پایگاه اطالع رسانی دولت‪،‬‬ ‫‪)93/7/3‬‬ ‫روحانی همچنین در گفت وگو با کریســتین امانپور‪،‬‬ ‫خبرنگار شبکه ســی ان ان گفت‪« :‬رهبر معظم انقالب‪ ،‬به‬ ‫دولت من اجازه داده اند تا ازادانه درباره موضوعات مذاکره‬ ‫کنیم‪ ».‬روحانی دربــاره احتمال دیدارش بــا اوباما گفت‪:‬‬ ‫«امریکا تمایلش را به انجام چنین دیداری نشان داده بود و‬ ‫علی االصول از طرف ایران هم می توانست در این شرایط‬ ‫دیدار انجام شــود‪ ،‬اما من فکر می کنم فرصــت کم بود تا‬ ‫بتوانیم همه مسائل را هماهنگ کنیم‪( ».‬واشنگتن پست‪،‬‬ ‫‪)93/7/3‬‬ ‫در ساعات پایانی روز ‪ ۵‬مهر ‪ ۱۳۹۲‬در حالی که حسن‬ ‫روحانی و هیات ایرانی شرکت کننده در شصت و هشتمین‬ ‫مجمع عمومی ســازمان ملل متحد از فــرودگاه جان اف‬ ‫کندی قصد بازگشت به ایران را داشتند‪ ،‬حسن روحانی برای‬ ‫نخستین بار در تاریخ جمهوری اســامی با رئیس جمهور‬ ‫ایاالت متحده امریکا‪ ،‬باراک اوباما‪ ،‬از طریق مکالمه تلفنی‬ ‫مســتقیما گفت و گو کرد و دو طرف بر اراده سیاسی برای‬ ‫حل سریع مساله هسته ای ایران تاکید کرده و زمینه را برای‬ ‫حل موضوعات دیگر و همکاری در مسائل منطقه ای مورد‬ ‫توجه قرار دادند‪ .‬این خبر به سرعت به خبر اول رسانه های‬ ‫بین المللی تبدیل شد و از ان به عنوان واقعه ای تاریخی یاد‬ ‫کردند‪ .‬در این مکالمه روحانی با گفتن «روز خوبی داشــته‬ ‫باشید» و اوباما در پاســخ با گفتن «متشکرم‪ ،‬خداحافظ»‬ ‫باراک اوباما اولین‬ ‫رئیس جمهوری بود که با یک‬ ‫وزیر خارجه ایران بعد از انقالب‬ ‫دست داد‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫حســن روحانی در ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬به ریاست جمهوری‬ ‫برگزیــده شــد‪ .‬رویکــرد او در سیاســت خارجی از طــرف‬ ‫مخالفانش در همان انتخابات به «سازشکاری» متهم بود‪.‬‬ ‫اما او توانســت نیمی از ایرانیان را متقاعد کند که می توان‬ ‫پرونده هسته ای ایران را بعد از سال ها به سرانجام رساند‪.‬‬ ‫روحانی اوایل مهرماه ‪ 92‬عزم سفر به نیویورک کرد‪ .‬پیش‬ ‫از ان بود که شنیده شد باراک اوباما به تهران نامه ای ارسال‬ ‫کرده اســت‪ .‬روحانی پیش از ورود به امریکا و در مصاحبه‬ ‫با شبکه تلویزیونی «ان بی ســی» سخنان مهمی را برزبان‬ ‫اورد‪ .‬او صراحتا گفت که «اختیار تام دارد تا درباره پرونده‬ ‫هسته ای تهران با غرب به توافق برسد‪».‬‬ ‫در همین مصاحبه بود که روحانی لحن نامه دریافتی‬ ‫از بــاراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهــوری امریکا را نیــز «مثبت و‬ ‫سازنده» ارزیابی کرد‪.‬‬ ‫رئیس جمهوری همچنیــن در تشــریح نامه همتای‬ ‫امریکایی اش گفت‪« :‬بعد از انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫و شروع به کار رسمی ام‪ ،‬اقای اوباما نامه ای خطاب به من‬ ‫نوشــتند و تبریک گفتند و برخی مســائل را مطرح کردند‪.‬‬ ‫من هم به ان نامه پاســخ دادم‪ ،‬از ایشــان تشــکر کردم و‬ ‫مواضع جمهوری اسالمی ایران را نسبت به برخی مواردی‬ ‫که ایشــان مطرح کرده بودند و برخی موارد دیگر‪ ،‬مطرح‬ ‫کردم‪».‬‬ ‫چند روز پیش از ان بود که رهبری در اظهاراتی مهم‬ ‫از لزوم «نرمش قهرمانانه» در سیاست خارجی سخن گفته‬ ‫بودند و در تبیین ان معتقدند بودند این کار برای دیپلماسی‬ ‫الزم اســت‪ .‬با ایــن پیش فرض هــا روحانی عزم ســفر به‬ ‫نیویورک کرد و در اولین روز پاییز ‪ 92‬قدم به امریکا گذاشت‪.‬‬ ‫او در اولین سخنرانی اش در مجمع عمومی سازمان‬ ‫ملل گفت که به دنبال تنش با امریکا نیست ‪« :‬ایران به دنبال‬ ‫تعامل ســازنده بر اســاس احترام متقابل و منافع مشترک‬ ‫با دیگر کشورهاســت و در ایــن چارچوب در پــی افزایش‬ ‫دولت امریکا حاضر نشد برای‬ ‫حمیدابوطالبی جهت حضور در‬ ‫نیویورک ویزا صادر کند‬ ‫سیاست‬ ‫اگرچه این موضوع بعدها مشخص شد که رابطه ایران‬ ‫و امریکا و نشســت های دوجانبه که به صورت محرمانه و‬ ‫مخفیانه در عمان برگزار شده بود به پیش از دولت روحانی‬ ‫باز می گــردد اما همــان مذاکرات بــود که توانســت پایه‬ ‫محکمی برای مذاکرات هسته ای شود‪.‬‬ ‫این موضوع به صورت جسته و گریخته مطرح می شد‬ ‫و برخی از رایزنی های سلطان قابوس سخن به میان اورده‬ ‫بودند‪ .‬او اولین رئیس کشوری بود که بعد از به قدرت رسیدن‬ ‫روحانی به تهران سفر کرد‪ .‬رهبری تیرماه امسال و نزدیک‬ ‫ورود ایران به دور اخر مذاکرات که به توافق وین ختم شد‪،‬‬ ‫ضمن حمایت قاطع از تیم هســته ای گفتنــد‪« :‬موضوع‬ ‫مذاکره با امریکایی ها مربوط به زمان دولت قبل است و به‬ ‫فرستادن واسطه به تهران برای درخواست مذاکره مربوط‬ ‫می شود‪».‬‬ ‫رهبر انقالب در توضیح بیشــتر افــزوده بودند‪« :‬در‬ ‫ان زمان‪ ،‬یک نفر از محترمین منطقه به عنوان واسطه به‬ ‫دیدارما امد و به صراحت گفت رئیس جمهــور امریکا از او‬ ‫خواهش کرده که به تهران بیاید و درخواست امریکایی ها‬ ‫برای مذاکره را مطرح کند امریکایی ها به این واسطه گفته‬ ‫بودند می خواهیم ضمن شــناخت ایــران به عنوان قدرت‬ ‫هسته ای‪ ،‬مساله هسته ای را حل و فصل کنیم و تحریم ها‬ ‫را ظرف شــش ماه برداریم البته ما به ان واسطه گفتیم به‬ ‫امریکایی ها و حرف هایشان اطمینانی نداریم‪ ،‬اما با اصرار‬ ‫ان واســطه‪ ،‬قبول کردیم که این مســاله را یــک بار دیگر‬ ‫امتحان کنیم و مذاکرات شروع شد‪)94/04/02(».‬‬ ‫ســرانجام ان مذاکره به یک بدبینی دیگر انجامید‪.‬‬ ‫چون با نزدیک شــدن ایران به انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫سال ‪ 92‬انها مذاکرات را به بعد از انتخابات موکول کردند‪.‬‬ ‫همین مساله موجب شد تا الماتی ‪ 2‬نیز بی نتیجه بماند‪ .‬با‬ ‫روی کار امدن حسن روحانی یک بار دیگر سلطان قابوس به‬ ‫تهران امد تا این بار نه از کانال عمان‪ ،‬بلکه از طریق روابط‬ ‫نزدیکتری دنبال شود‪.‬‬ ‫بعدهــا کمالونــدی‪ ،‬ســخنگوی ســازمان انــرژی‬ ‫اتمی درباره اینکه این پیشــنهاد گفت وگوهای دوجانبه را‬ ‫ان زمان احمدی نژاد و صالحی نــداده بودند توضیح داد‪:‬‬ ‫«پیشــنهاد مذاکرات مســتقیم ایران و امریکا پیشــنهاد‬ ‫شخص صالحی بوده اســت و مقام معظم رهبری نیز این‬ ‫موضوع را پذیرفتند‪ ،‬ولی اگر احمدی نژاد همراهی الزم را‬ ‫برای این مذاکرات انجام می داد شاید وضعیت خیلی بهتر‬ ‫بود‪)94/3/25( ».‬‬ ‫احمدی نژادی ها نیز این موضوع را تایید کردند و در‬ ‫مقاله ای که سایت دولت بهار منتشر کرد اعالم می کردند‬ ‫که احمدی نژاد با این مذاکرات مخالف بود‪.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫تماس را به پایان رســاندند‪ .‬بالفاصله بعد از این گفت وگو‬ ‫کاخ سفید تصاویر رئیس جمهور اوباما را در حالی که پشت‬ ‫میزش نشسته و با روحانی گفت وگو می کرد منتشر کرد‪.‬‬ ‫اما روحانی در بازگشــت با چالش هایی روبه رو شــد‪.‬‬ ‫درحالی که الریجانی از دســتاوردهای سفر حسن روحانی‬ ‫به نیویورک تقدیر کرد‪10(،‬مهر ‪ )92‬رهبر انقالب نیز ضمن‬ ‫حمایت و بدون نام بردن از واقعه ای خاص‪ ،‬برخی اتفاقات‬ ‫نیویــورک را «بجا» ندانســتند‪« :‬ما از تحرک دیپلماســی‬ ‫دولت از جمله سفر نیویورک حمایت می کنیم زیرا به دولت‬ ‫خدمتگزار اعتماد داریم و به ان خوشبین هستیم اما برخی‬ ‫از انچه که در ســفر نیویورک پیش امد بجــا نبود‪ ،‬چون ما‬ ‫دولت امریکا را غیرقابل اعتماد‪ ،‬خودبرتربین‪ ،‬غیرمنطقی‬ ‫و عهد شکن می دانیم‪)92/7/13(».‬‬ ‫روحانی اما در بازگشــت نیز با جمــع ‪ 100‬نفره ای از‬ ‫دانشجویان معترض روبه رو شد که به او اعتراض کردند و‬ ‫نسبت به مواضع او در امریکا اعتراض داشتند‪ .‬انها اتومبیل‬ ‫رئیس دولت را مورد حمله قرار دادند و به او اعتراض کردند‪.‬‬ ‫دیدار دو وزیرخارجه‬ ‫‪32‬‬ ‫راه ندادن ابوطالبی‬ ‫یکــی از نقــاط برجســته رابطــه ایــران و‬ ‫امریــکا بعــد از ماجــرای حضــور دو وزیرخارجــه‬ ‫در کنــار یکدیگــر‪ ،‬مســاله راه نــدادن ســفیر ایــران‬ ‫در ســازمان ملــل متحــد بــود‪ .‬فروردیــن مــاه ‪93‬‬ ‫حســن روحانی‪ ،‬حمید ابوطالبی را به عنوان سفیر ایران در‬ ‫سازمان ملل متحد معرفی کرد‪.‬‬ ‫اما پس از معرفی ابوطالبی‪ ،‬همانگونه که پیش بینی‬ ‫می شــد و رســانه های امریکایی بارهــا ان را مطرح کرده‬ ‫بودند‪ ،‬مقام های امریکایی با ایــن گزینه مخالفت کردند‪،‬‬ ‫وزارت خارجه امریکا در اطالعیه ای اعالم کرد که به ایران‬ ‫اطالع داده اســت که از معرفی احتمالــی حمید ابوطالبی‬ ‫به عنوان سفیر دائم ایران در سازمان ملل «عمیقا نگران»‬ ‫است‪ .‬انها گفتند که به دلیل ارتباط حمید ابوطالبی با حادثه‬ ‫ســال ‪ 1979‬میالدی که منجر به اشغال ســفارت امریکا‬ ‫در ایران(تسخیر النه جاسوســی) شد‪ ،‬واشنگتن از صدور‬ ‫ویزا برای ابوطالبی خــودداری می کند‪ .‬همچنین مجلس‬ ‫نمایندگان امریکا طرح مخالفت با ورود حمید ابوطالبی به‬ ‫خاک امریکا را به اتفــاق ارا تصویب کردنــد و پس از چند‬ ‫روز این طرح به امضای باراک اوباما رئیس جمهور امریکا‬ ‫رسید‪.‬‬ ‫دولت همچنان بر فرســتادن ابوطالبــی به نیویورک‬ ‫اصرار داشــت اما رایزنی ها نیــز نتوانســت کاری از پیش‬ ‫ببرد و ســرانجام دولت روحانی از این خواســته خود کوتاه‬ ‫امد و «خوشــرو» را به عنوان نماینده خود در سازمان ملل‬ ‫معرفی کرد‪.‬‬ ‫دیدار دوجانبه برای اولین بار‬ ‫در جریان برگزاری مذاکرات وین در سال ‪ 93‬که قرار‬ ‫ت پیدا کنند‪ ،‬نشست‬ ‫بود ایران و غرب به توافق جامع دســ ‬ ‫دوجانبه ای میان نمایندگان ایــران و امریکا و برای اولین‬ ‫بار برگزار شد‪ .‬تا پیش از ان دیدارهای ظریف و جان کری‬ ‫به همراه ســایر وزرای خارجه و یا حداقل با حضور کاترین‬ ‫اشتون برگزار می شد‪ .‬اندکی پیش از انکه در اذرماه ‪ 93‬این‬ ‫دیدار دوجانبه برگزار شــود‪ ،‬اشــتون به همراه جان کری و‬ ‫ظریف در ابان ماه ‪ 93‬و با دعوت سلطان قابوس به مسقط‬ ‫ســفر کردند و با یکدیگر دیــدار مهمی داشــتند‪ .‬تا پایان‬ ‫روز ســوم اذرماه نیز دوباره ظریف و کری با یکدیگر دیدار‬ ‫دوجانبه داشتند اما ســرانجام نتوانســتند به توافق نهایی‬ ‫دســت یابند‪ .‬یکی از مهمترین معضالت ســفر نابهنگام‬ ‫سعودالفیصل به وین و دیدارش با جان کری بود‪ .‬سرانجام‬ ‫ایران و غرب توافق کردند تــا موافقتنامه ژنو را برای هفت‬ ‫ماه دیگر تمدید کنند‪.‬‬ ‫قدم زدن پرحاشیه‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫سیاست‬ ‫نیویــورک اول بــرای دولــت روحانــی تنهــا به یک‬ ‫گفت وگوی تلفنی میان دو رئیس جمهور ختم نشــد‪ .‬برای‬ ‫اولین بار و بعد از ‪ 35‬ســال وزرای خارجه دو کشور در کنار‬ ‫یکدیگر نشستند‪ .‬تصاویر مربوط به این نشست به سرعت‬ ‫به تیتر اول رسانه های جهان بدل شــد‪ .‬این اولین بار بود‬ ‫که وزرای خارجه کشــورهای ‪ 5+1‬بــا هماهنگی کاترین‬ ‫اشــتون در نیویورک در کنار یکدیگر می نشســتند‪ .‬در این‬ ‫نشست ظریف را عباس عراقچی و حسین فریدون همراهی‬ ‫کردند‪ .‬ظریف درحالی بر باالی میز کنفرانس نشســته بود‬ ‫که ســمت چپ او کاترین اشتون و ســمت راست او جان‬ ‫کری قرار داشتند‪.‬‬ ‫اما گفت وگوی دو وزیر خارجه به حضور در نشســت‬ ‫عمومی وزرای خارجه ‪ 5+1‬ختم نمی شــد‪ .‬انها بعد از این‬ ‫نشســت گفت وگوی خصوصی با یکدیگر داشــتند که در‬ ‫این باره ظریف توضیح داده بود‪ « :‬در این دیدار جان کری‬ ‫رویکرد مثبتی داشــت و نظرات اوباما را مطــرح کرد‪ .‬وی‬ ‫گفت که اماده است این پروسه را خودش از طرف امریکا‬ ‫ادامه دهد و سپس جلســه کوتاه دوجانبه داشتیم که البته‬ ‫غیرطبیعی نیست و در عرصه های بین المللی همیشه پیش‬ ‫می اید که دســت یک فرد را بگیریم و به کناری بکشــیم و‬ ‫صحبت کنیم‪».‬‬ ‫ظریف در تشــریح این ماجرا مســاله مهــم دیگری‬ ‫را نیز بیــان کرد او گفــت که بــه وزیرخارجــه امریکا قول‬ ‫گفت وگو در مســائل دیگر را نیز داده اســت‪« :‬اقای کری‬ ‫در این صحبت ها گفت که اماده اســت تا این مذاکرات و‬ ‫گفت وگوها به نتیجه برســد و من هم تاکیــد کردم که این‬ ‫پروسه جلو برود و به اختصار درباره مسائل دیگر هم صحبت‬ ‫کردیم‪(».‬ایسنا‪)92/7/5 ،‬‬ ‫حســن روحانی نیز درباره اینکه چرا دیــدار با روحانی‬ ‫برگزار نشــد گفت‪« :‬بین ما و امریکا مسائل بسیاری از ‪۶۰‬‬ ‫سال گذشته وجود داشته است‪ ،‬امریکا با ایران قبل و بعد از‬ ‫انقالب تنش هایی داشته‪ ،‬مسائل مهمی در منطقه نسبت به‬ ‫ایران بوده است‪ ،‬اینکه مالقاتی در سطح دو رئیس جمهور‬ ‫بعد از ‪ ۳۵‬سال انجام شود نیاز به مقدماتی داشت به همین‬ ‫دلیل این کار نارس بود‪ ،‬به همین دلیل این مالقات انجام‬ ‫نشد‪( ».‬بازگشت از نیویورک‪ ،‬رجانیوز‪)92/7/6،‬‬ ‫حسن روحانی در یک تابوشکنی‬ ‫با رئیس جمهور ایاالت متحده‬ ‫تلفنی گفت وگو کرد‬ ‫اول بهمن ماه ســال ‪ 92‬اتفاق مهمی در حوزه روابط‬ ‫ایران و امریکا رخ داد‪ .‬برای اولین بار وزرای خارجه دو کشور‬ ‫از محل اقامت خود خارج شــدند و در خیابان های ژنو قدم‬ ‫زدند‪ .‬این برای اولین بار بود که وزرای خارجه ایران و امریکا‬ ‫در بیش از یکســال اخیر در انظار عمومی حاضر می شوند‬ ‫که باتوجه به روابط سیاســی دو کشــور امری قابل توجه و‬ ‫بدیع محسوب می شد‪ .‬نمایندگان بسیاری به این موضوع‬ ‫اعتراض کردند و فعاالن سیاسی به ان واکنش منفی نشان‬ ‫دادند‪ .‬همین موضوع ســبب شــد تا ظریف برای پاسخ به‬ ‫سوال ‪ 21‬نماینده به مجلس برود‪ .‬سردار نقدی نیز ضمن‬ ‫بیان اینکه «قدم زدن ظریف با کری زیرپا گذاشــتن خون‬ ‫شهدا بود» گفت‪« :‬این خطاها نشان داد که اقای ظریف‬ ‫نمی دانند نماینده چه ملت و نماینده چه عظمتی هســتند و‬ ‫ایشــان با این کارها توانایی خود را در دفاع از حقوق ملت‬ ‫ایران به شدت زیر سوال بردند‪».‬‬ ‫با وجودی که ظریف به مجلس رفــت اما نمایندگان‬ ‫مخالف نتوانستند برای او یک کارت زرد اختصاص دهند و‬ ‫او بدون رای گیری از صحن علنی خارج شد‪ .‬این رویه اما در‬ ‫ادامه نیز دنبال شد و در نهایت تا روز توافق وین جان کری و‬ ‫محمدجواد ظریف بارها با یکدیگر به صورت دوجانبه و گاه‬ ‫در مکانی خلوت به گفت وگو پرداختند‪.‬‬ ‫نامه اوباما و درخواست همکاری‬ ‫یکی از نقاط عطــف در تاریخ روابط ایــران و امریکا‬ ‫در دوره حســن روحانی به روزهای ســر بــراوردن داعش‬ ‫باز می گردد‪ .‬ابتــدا گزارشــاتی مبنی بر ارســال نامه ای از‬ ‫ســوی اوباما به رهبر انقالب در رســانه های امریکا منتشر‬ ‫شد‪ .‬ایران نسبت به این موضوع واکنشی نشان نداد اما در‬ ‫نهایت ارسال این نامه از سوی تهران و واشنگتن تایید شد‪.‬‬ ‫نکته ای که در این میان مهم بود‪ ،‬رفتار دوگانه امریکایی ها‬ ‫در نامه نگاری های خصوصی و رفتارهای علنی بود‪.‬‬ ‫علی شمخانی‪ ،‬نماینده مقام معظم رهبری در شورای‬ ‫عالی امنیت ملــی در خصوص نامــه اخیر اوبامــا به رهبر‬ ‫معظم انقالب اسالمی گفت‪« :‬نامه نگاری رئیس جمهور‬ ‫امریکا دارای سابقه چندین ساله است و دربرخی موارد نیز‬ ‫پاسخ هایی به این مکاتبات ارائه شــده است‪ ».‬او با انتقاد‬ ‫از رویکردهای دوگانه هیات حاکمه امریکا که در مکاتبات‬ ‫محرمانه و مواضع اعالمی دارای تناقض های اشکار است‪،‬‬ ‫این روش را صرفا اقدامی با هــدف تاثیر گذاری بر فضای‬ ‫داخلی این کشــور عنوان کرده و ادامه داده بود‪« :‬مواضع‬ ‫صریح‪ ،‬شــفاف و قاطع جمهــوری اســامی در موضوع‬ ‫هســته ای مجددا به رئیس جمهور ایاالت متحده امریکا‬ ‫یاداوری و بر عدم پذیرش برنامه غنی سازی نمایشی از سوی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران تاکید شده است‪».‬‬ ‫وال اســتریت ژورنال که ابتدا ماجــرای نامه را برمال‬ ‫کرده بود در ان گزارش اورده بود کــه اوباما در نامه خود به‬ ‫«امکان همکاری ایران و امریکا در مقابله با داعش» اشاره‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫دست دادن ظریف و اوباما‬ ‫در اخرین تحــول مربوط به رابطه ایــران و امریکا ما‬ ‫شــاهد دعوت و حضور ایران در اجالس ویــن برای حل و‬ ‫فصل موضوع ســوریه بودیم‪ .‬جایی که به همکاری ایران‬ ‫و امریکا در مســائلی خارج از موضوع هســته ای نیز تعبیر‬ ‫می شــود‪ .‬در ژنو ‪ 2‬با گذاشــتن پیش شــرطی هایی برای‬ ‫ورود ایران و عدم قبول هیچ پیش شــرطی از سوی ایران‪،‬‬ ‫کشــورمان حاضر به حضور در این اجالس نشــد اما یک‬ ‫بار دیگر امریکایی ها در رفتــاری دوگانه اعالم کردند که از‬ ‫ایران همکاری نمی خواهند‪ .‬این موضوع را رهبری انقالب‬ ‫در هنگام خــروج از بیمارســتان نیز اینگونه تشــریح کرده‬ ‫بودند‪« :‬همیــن اقاى وزیرخارجه اى که ایــن حرف را امد‬ ‫جلوى چشم هم ه دنیا پشــت دوربین گفت که «ما از ایران‬ ‫همکارى نمی خواهیم»‪ ،‬همین ایشــان‪ ،‬شخصا از اقاى‬ ‫دکتر ظریف درخواست کرده بود که بیایید ما در این قضیه‬ ‫همکارى کنیم؛ دکتر ظریف رد کرد‪ .‬معاون او هم ‪ -‬که او هم‬ ‫یک زنى است که مى بینید‪ ،‬مى شناسید ‪ -‬از اقاى عراقچى در‬ ‫مذاکراتش درخواست کرده بود که بیایید ما همکارى کنیم؛‬ ‫اینها رد کردند‪ .‬بعد از انکه انها رد کردند و ما صریحا گفتیم‬ ‫با شــما در این قضیه همکارى نمی کنیم‪ ،‬حاال می گویند‬ ‫ما ایــران را نمی خواهیم وارد کنیم! اینهــا قبل از این یک‬ ‫ائتالفى علیه سوریه تشکیل دادند ‪ -‬با سروصداى فراوان‬ ‫در اطراف عالم؛ سى کشــور‪ ،‬چهل کشور‪ ،‬پنجاه کشور را‬ ‫جمع کردند ‪ -‬هیچ غلطى نتوانستند بکنند در مورد سوریه؛ در‬ ‫مورد عراق هم همین است‪ .‬نمی خواهند هم کار جدى اى‬ ‫بکنند‪(.‬ایسنا‪)93/6/24 ،‬‬ ‫با این حال ایســتگاه اخر جایی اســت کــه غرب به‬ ‫ناچار حضور ایران را در مســاله ســوریه پذیرفت‪ .‬مقامات‬ ‫امریکایی تالش زیــادی کردند تا متحــدان منطقه ای از‬ ‫جمله عربستان‪ ،‬قطر و ترکیه را راضی کنند که بدون حضور‬ ‫ایران مساله سوریه قابل حل نیست‪ .‬در این وضعیت است‬ ‫که می بینیم ایران به اجــاس وین قدم می گذارد‪ .‬هرچند‬ ‫همانطور کــه پیش بینی می شــد این اجــاس نتیجه ای‬ ‫در برنداشت‪ .‬در مورد رابطه ایران و امریکا در منطقه و خارج‬ ‫از مساله هسته ای باید اشــاره کرد که با هشدارهای پیاپی‬ ‫ رهبری در مورد مساله نفوذ و همچنین هشدار اخیر ایشان‬ ‫مبنی بر اشــتباه مصدق در اعتماد به امریکا بــه بعد از ملی‬ ‫کردن صنعت نفــت‪ ،‬باید گفت‪« :‬در سیاســت ایران هیچ‬ ‫تغییری حاصل نشده است‪ .‬ایران اهل گفت و گو است اما‬ ‫اهل اعتماد به امریکا نیست‪».‬‬ ‫نامه نگاری محمود احمدی نژاد به‬ ‫رئیس جمهور امریکا‬ ‫بی جواب ماند‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫قطار روابط ایران و امریکا که دولت حسن روحانی ان‬ ‫را دنبال می کرد وقتی به نیویورک سوم رسید‪ ،‬تحول مهمی را‬ ‫شاهد بود‪ .‬برای اولین بار رئیس جمهور امریکا با یک مقام‬ ‫ایرانی در راهروی ســازمان ملل دســت داد و گفت وگوی‬ ‫کوتاهی صورت داد‪ .‬اتفاقی که برخی منتظر بودند در دوره‬ ‫خاتمــی و میان بیل کلینتــون و وی صورت بگیــرد و یا در‬ ‫همین دوره میان روحانی و اوباما اتفاق بیفتد‪ ،‬میان اوباما‬ ‫و ظریف رخ داد‪.‬‬ ‫ششــم مهرماه ‪ 94‬اخباری حاکی از دیــدار ظریف و‬ ‫اوباما در راهروی سازمان ملل منتشــر شد که توسط یک‬ ‫منبع نزدیک به وزارت خارجه نیز تایید شد‪ .‬این اقدام هنوز‬ ‫نیز ظریف را رها نکرده است و بسیاری ان را «دست دادن‬ ‫با کدخدا» دانسته و به ان انتقادات جدید وارد می کنند‪ .‬اما‬ ‫ظریف در این باره بعدها و در پاسخ به این سئوال که «ایا‬ ‫می دانستید اوباما می اید و دست دادید» گفت‪« :‬نه‪ ،‬این‬ ‫برای رئیس یک نظام معمول نیست که برای دست دادن‬ ‫با یک وزیر خارجی‪ ،‬برنامه ریزی کند‪ .‬اوباما دو ساعت قبل‬ ‫از ان در مجمع عمومی ســخنرانی کرده بــود و من انتظار‬ ‫نداشتم ببینم که وی به سالن عمومی سازمان بازگردد‪».‬‬ ‫وزیر خارجــه ایران در خصوص جزئیــات این ماجرا‬ ‫ایستگاه اخر‬ ‫سیاست‬ ‫کرده بود‪ .‬رهبر انقالب قبل از ارســال ایــن نامه و متعاقب‬ ‫اظهارنظرهای شــفاهی مقامات امریکایی در گفت وگو با‬ ‫مقامات ایرانی در خصوص حضور در ائتالف علیه داعش‪،‬‬ ‫جزئیات درخواست مقامات امریکایی در این زمینه را افشا‬ ‫کرده و مبانی و دالیل مخالفت جمهوری اسالمی با حضور‬ ‫در این ائتالف را نیــز بیان کرده بودند‪ .‬همچنین ایشــان‬ ‫هنگام مرخص شــدن از بیمارســتان در ‪ 24‬شهریور سال‬ ‫گذشــته طی مصاحبه ای فرمودند‪« :‬و اما یک مطلبى هم‬ ‫خارج از مســاله بیمارســتان و بیمارى و محیط بیمارستان‬ ‫عرض بکنم و ان اینکه من این چند روزه ‪ -‬این دو‪،‬ســه روز‬ ‫اخر ‪ -‬تفریحى داشتم و ان تفریح عبارت از این بود که گوش‬ ‫می کردم به حرف هاى امریکایى ها در زمینه داعش و مبارزه‬ ‫با داعش و حرف هایى که می زنند؛ حرف هاى پوچ و توخالى‬ ‫و جهت دار‪ .‬از جمله ان چیزهایى که بــراى من واقعا مایه‬ ‫تفریح بود‪ ،‬این بود که دیــدم‪ ،‬هم وزیر خارجه امریکا‪ ،‬هم‬ ‫ان دختر ‪ -‬سخنگویشــان که مى اید مى ایستد انجا حرف‬ ‫می زند ‪ -‬صریحا گفتنــد که ما از ایران بــراى ائتالف علیه‬ ‫داعش دعوت نمی کنیم! اوال چه افتخــارى باالتر از این‬ ‫براى ما که امریــکا در یک کار دســته جمعى‪ ،‬در یک کار‬ ‫ِ‬ ‫خالف غلطى که دارند انجام می دهند‪ ،‬از ما مایوس باشد و‬ ‫نخواهد که ما باشیم؛ این براى ما مایه افتخار است‪ ،‬مایه‬ ‫تاسف نیست‪ .‬ثانیا دیدم همه شــان دروغ می گویند؛ براى‬ ‫اینکه همان روزهاى اولى که مساله داعش در عراق پیش‬ ‫امد‪ ،‬امریکایى ها به وسیله سفیرشان‪ ،‬از سفیر ما در عراق‪،‬‬ ‫درخواســت کردند که بیایید بنشــینیم درباره داعش با هم‬ ‫هماهنگى کنیم‪ .‬ســفیر ما این را منعکس کــرد؛ بعضى از‬ ‫مسئوالن ما هم حرفى نداشتند‪ ،‬من مخالفت کردم؛ گفتم‬ ‫در این قضیه‪ ،‬ما به خصوص با امریکا همراهى نمی کنیم؛‬ ‫چون اینها خودشان دستشان الوده است؛ در این قضیه ما‬ ‫چطور بیاییم با کسانى که دستشــان الوده است و نیتشان‬ ‫الوده است همکارى کنیم؟(بهمن ‪)93‬‬ ‫بی اعتمادی مقامات ایران به دولتمردان امریکایی‬ ‫نمونه های فراوانی دارد که ریشه و مبنای ان رفتار دوگانه‬ ‫امریکا با جمهوری اسالمی است‪ .‬رهبر معظم انقالب در‬ ‫خطبه های تاریخی ‪ 29‬خرداد ‪ 88‬به یکی دو نمونه از این‬ ‫دوگانگی رفتاری مقامــات امریکایی اشــاره کرده و گفته‬ ‫بودند‪« :‬از قول رئیس جمهور امریکا نقل شــد که گفته ما‬ ‫منتظر چنین روزی بودیم که مــردم به خیابان ها بریزند‪ .‬از‬ ‫ان طرف نامه بنویســند‪ ،‬اظهار عالقه به روابط کنند‪ ،‬ابراز‬ ‫احترام به جمهوری اسالمی بکنند‪ ،‬از این طرف این حرف‬ ‫ها را بزنند‪ .‬کدام را ما باور کنیم؟»‬ ‫‪ 13‬ابــان ‪ 88‬مجددا حضرت ایت اللــه خامنه ای به‬ ‫این پیام ها اشاره کرده و فرمودند‪« :‬همین رئیس جمهور‬ ‫جدیــد امریکا‪ ،‬حرف های قشــنگی زد؛ به مــا هم مکررا‬ ‫پیغام داد؛ شــفاهی‪ ،‬کتبی‪ ،‬که بیاییــد صفحه را عوض‬ ‫کنیم‪ ،‬بیایید وضع تازه ای درســت کنیــم‪ ،‬بیایید در حل‬ ‫مشکالت عالم با همدیگر همکاری کنیم؛ تا این حد! ما‬ ‫هم گفتیم پیش داوری نکنیم؛ ما به عمل نگاه می کنیم‪.‬‬ ‫گفتند می خواهیم تغییر ایجاد کنیم‪ .‬گفتیم خوب‪ ،‬ببینیم‬ ‫تغییر را‪ .‬از روز اول فروردین که من در مشــهد سخنرانی‬ ‫کردم ‪ -‬گفتــم اگر دســتکش مخملــی روی پنجه چدنی‬ ‫کشیده باشید و دســتتان را دراز کنید‪ ،‬ما دستمان را دراز‬ ‫نمی کنیم؛ این هشــدار را مــن انجا دادم ‪ -‬االن هشــت‬ ‫ماه می گذرد‪ .‬در طول این هشــت مــاه‪ ،‬انچه ما دیدیم‪،‬‬ ‫برخالف ان چیزی بود که اینها به زبان‪ ،‬به ظاهر ابراز می‬ ‫کنند‪ .‬صورت قضیه این اســت که بیاییــد مذاکره کنیم؛‬ ‫اما در کنار مذاکره‪ ،‬تهدید؛ که اگر مذاکره به این نتیجه‬ ‫مطلوب نرسد‪ ،‬پس چنین و چنان! این شد مذاکره!؟ این‬ ‫همان رابطه گرگ و میش است که امام گفت‪ :‬رابطه گرگ‬ ‫و میش را ما نمی خواهیم‪ .‬بیایید بنشــینید با ما ســر میز‪،‬‬ ‫مذاکره کنید بر ســر فالن موضوع؛ مثال بر ســر موضوع‬ ‫هسته ای‪ ،‬لیکن شرطش این اســت که این مذاکره‪ ،‬به‬ ‫ِ‬ ‫برداشتن کشور از‬ ‫فالن نتیجه معین برسد! مثال دســت‬ ‫فعالیت هســته ای‪ ،‬اگر به این نتیجه نرسد‪ ،‬پس چنین و‬ ‫چنان؛ تهدید‪».‬‬ ‫رهبری همچنیــن در ماه بعد از ان نیــز همکاری در‬ ‫زمینه مبارزه با تروریسم را به واسطه دروغ های امریکایی ها‬ ‫نادرســت خوانده و گفته بودند‪« :‬به ما اطــاع دادند که‬ ‫هواپیماهــاى ترابرى امریــکا‪ ،‬مهماتى را کــه این گروه‬ ‫موسوم به داعش احتیاج داشــتند‪ ،‬در مراکزى که داعش‬ ‫در عراق مســتقر بود‪ ،‬از اســمان پرتاب کردند و براى انها‬ ‫کمک رســاندند‪ .‬گفتیم البد این کار‪ ،‬اشتباهى بوده؛ بعد‬ ‫تکرار شــد؛ ان طور که به من اطالع دادند پنج مرتبه این‬ ‫اتفاق افتاده است! پنج مرتبه اشتباه می کنند؟ ان وقت به‬ ‫ظاهر ائتالف ضد داعش درست کرده اند! که دروغ محض‬ ‫اســت؛ این ائتالف‪ ،‬دنبال اهداف خبیث دیگرى است‪،‬‬ ‫می خواهند این فتنه را زنده نگه دارند؛ دو طرف را به جان‬ ‫هم بیندازنــد‪ ،‬جنگ خانگى بین مســلمانان را همین طور‬ ‫استمرار بدهند تا این [جنگ ] بماند؛ هدف انها این است؛‬ ‫البته نخواهند توانست‪ ،‬این را بدانید‪)۹۳/۹/۴( ».‬‬ ‫باز هم ســخن گفت و ادامــه داد‪« :‬در حــال بیرون رفتن‬ ‫بودم که به دلیلی که از ان اطالع ندارم‪ ،‬اوباما وارد سالن‬ ‫مجمع عمومی شد و ما اتفاقا با هم روبه رو شدیم‪ ،‬چه این‬ ‫صحبت مرا ضبط کنید و چه نه‪ ،‬باز هــم می گویم که این‬ ‫یک تصادف بود‪».‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪34‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫فرازهایی از سخنان رهبر معظم انقالب‬ ‫در سالروز ‪ 13‬ابان‬ ‫اینمرگ‪،‬برملتامریکانیستبلکهبرسیاست هایامریکاست‬ ‫اشتباهمصدقپسازملیشدنصنعتنفتاعتمادبهامریکابود‬ ‫عده ایساده لوحانهممکناستبگویندامریکایی هاادم هایخوبیشده اند‬ ‫برخیبهبهانهمسائلجزئیداخلی‪،‬امریکارافراموشمی کنند‬ ‫یکیازکارهایامریکایی هادرسال هایاخیرایناستکهکسانیرا وادارکنندبهبزککردنچهرهامریکا‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪35‬‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫اگرمنافعمارابه رسمیتنشناسند‬ ‫شانسی برای برقراری رابطه نیست‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با داریوش قنبری‬ ‫پس از حــدود چهــار دهــه از پیــروزی انقالب‬ ‫اســامی و قطع رابطه ایران با امریــکا‪ ،‬نظرات‬ ‫متفاوتی در این رابطه مطرح می شود؛ برخی از‬ ‫لزوم از سرگیری رابطه سخن می گویند و برخی‬ ‫دیگر ادامه این وضعیت را طلب می کنند‪ .‬از نگاه‬ ‫شما‪ ،‬هزینه این قطع رابطه برای دو طرف بیشتر‬ ‫بوده یا فایده ان؟‬ ‫در قطع رابطه با یک کشــور فایــده خاصی وجود‬ ‫ندارد و من فکر می کنم که ایــران و امریکا از قطع رابطه‪،‬‬ ‫صدمه و اسیب دیده اند‪ .‬امریکا هم گرچه ادعای ابرقدرتی‬ ‫دارد ولی این کشــور نیز از ایــن قطع رابطه اســیب دیده‬ ‫است؛ چه رسد به ایران که در مجموع به لحاظ اقتصادی‪،‬‬ ‫وضعیتش قطعا و یقینــا به پای امریکا نمی رســد‪ .‬طبیعتا‬ ‫هر دو طرف از این عدم رابطه اســیب دیده اند و همچنان‬ ‫اســیب خواهند دید؛ یعنی این گونه هم نیست که بگوییم‬ ‫قطع رابطه فقط فایده داشته باشد بلکه قطعا ضرر هم دارد‪.‬‬ ‫در دهه های ‪ 60‬و ‪ 70‬و بعد از ان‪ ،‬با روی کارامدن‬ ‫دولت های مختلف در جمهوری اسالمی ایران‪،‬‬ ‫موضوع سیاست خارجی مهمتر از مسائل دیگر‬ ‫به نظر می رسد و در راس ان نیز مذاکره با امریکا‬ ‫مطرح می شــود‪ .‬علت مهم بــودن این موضوع‬ ‫چیست؟‬ ‫امریکا یک ابرقدرت است‪ .‬مساله مذاکره و رابطه‬ ‫با امریکا یا قطع رابطه با این کشور‪ ،‬مهم و دارای اهمیت‬ ‫راهبردی است و به همین دلیل معموال در این حیطه و زمینه‬ ‫ســواالتی مطرح می شــود‪ .‬در ارتباط با قطع رابطه ایران‬ ‫با امریکا‪ ،‬در مجموع اســتراتژی خاص و مشخصی را در‬ ‫پیش داشتیم و برقراری رابطه را به تغییر رفتار امریکایی ها‬ ‫موکول کردیم و خواستار تغییر رفتار امریکایی ها در مقابل‬ ‫جمهوری اسالمی به عنوان یکی از پیش شرط های مذاکره‬ ‫با این کشور بودیم‪ .‬جالب اینجاســت که امریکایی ها نیز‬ ‫به دنبال تغییر رفتار ایران هســتند و دو طرف شــرط تغییر‬ ‫رفتار را بــرای همدیگر در نظــر گرفته انــد‪ .‬در مجموع تا‬ ‫زمانی که این شرط و شروط از سوی دو طرف وجود داشته‬ ‫باشد‪ ،‬به نظر نمی رسد که مذاکره ای برای برقراری روابط با‬ ‫یکدیگر داشته باشند‪ .‬به هر صورت‪ ،‬باید کیفیت شرط ها را‬ ‫نیز بررسی کنیم و ببینیم که چه شروطی می تواند پذیرفتنی‬ ‫باشد و چه شــروطی غیرقابل پذیرش اســت‪ .‬شرط هایی‬ ‫که امریکا برای برقــراری رابطه با ایران قــرار می دهد‪ ،‬از‬ ‫جنس رفتارهــای مداخله جویانه از موضــع یک ابرقدرت‬ ‫است و شروطی هم که ایران قرار داده‪ ،‬شرط تغییر خوی‬ ‫اســتکبارگری امریکاســت؛ این موضوعات مطرح شده و‬ ‫ایران خواستار تغییر خوی استکبارگری امریکاست‪ .‬اما انها‬ ‫نیز شرط و شروط خاصی مبنی بر اینکه ایران در خاورمیانه‬ ‫چنین و چنان کند‪ ،‬گذاشــته اند که مســائل مطرح شده از‬ ‫سوی انها تا حدود زیادی مربوط به مسائل مرتبط با منافع‬ ‫ملی ایران اســت‪ .‬ایران در منطقه خاورمیانــه منافعی در‬ ‫ارتباط با همسایگان و مســائل منطقه ای دارد که باید این‬ ‫منافع از ســوی ایاالت متحده امریکا به رســمیت شناخته‬ ‫شــود‪ .‬فکر می کنم که اگر امریکایی ها بخواهند منطقی‬ ‫رفتار کنند و هویت منافع ایران در منطقه را بپذیرند‪ ،‬شــاید‬ ‫بتوان گفت به نوعی امکان این وجود خواهد داشــت که‬ ‫دو کشــور در اینده بتوانند برای برقراری روابط‪ ،‬مذاکراتی‬ ‫را با یکدیگر داشــته باشــند‪ .‬پس از چهار دهــه که از این‬ ‫قطع رابطه گذشته است‪ ،‬به نظر می رســد که دو کشور به‬ ‫اندازه کافی متوجه شــده اند که قطع روابط تا چه حد برای‬ ‫منافعشــان ضرر دارد و به نوعی دولت هــای اوباما و اقای‬ ‫روحانی با دیدگاه منطقی و متعدل تری که نسبت به مسائل‬ ‫سیاست خارجی دارند شاید بتوانند در زمینه های یادشده‪،‬‬ ‫گام هایی بردارنــد اما در نهایــت باید دید کــه تغییر رفتار‬ ‫امریکا در قبال ایران تا چه حد جدی است‪ .‬در رابطه با انچه‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫با موضوع هسته ای مرتبط اســت‪ ،‬فعال گام های موثری‬ ‫برداشته شــده و مقام معظم رهبری هم اعالم کرده اند که‬ ‫اگر امریکایی ها در موضوع هســته ای حســن نیت نشان‬ ‫دهند می توان در خصوص مسائل دیگر نیز با انها مذاکره‬ ‫کرد‪ .‬باید دیــد انها تا چه حد چراغ ســبزی را کــه در زمینه‬ ‫هسته ای نشان دادند در ســایر زمینه ها هم نشان خواهند‬ ‫داد‪ .‬امریکا در زمینه پرونده هســته ای جمهوری اسالمی‬ ‫ایران جدی و به دنبال نتیجه گرفتن بود‪ .‬دیدیم که مواضع‬ ‫این کشور در برخی مسائل حتی نسبت به برخی کشورهای‬ ‫اروپایی نیز معتدل تر بود‪ .‬به نظر می رسد که اگر این تعدیل‬ ‫در ســایر مواضع امریکا نیز صورت بگیرد موضوع رابطه با‬ ‫این کشور در اینده مورد توجه قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫ممکن اســت در مقاطــع گوناگــون دولت های‬ ‫مختلف در نظام جمهوری اســامی تالش هایی‬ ‫انجام داده باشــند و حتی پالس هایی هم ارسال‬ ‫کرده باشــند و مذاکراتی هم انجام داده باشــند‬ ‫اما نکته اصلی این اســت کــه حاکمیت چندان‬ ‫عالقه ای به برقراری رابطه بــا امریکا ندارد‪ .‬این‬ ‫در حالی اســت که شاهد اشــتیاق دولت امریکا‬ ‫هســتیم و حتی اقداماتی نظیر پیاده امدن اقای‬ ‫کری به سمت هتل محل استقرار اقای ظریف و‬ ‫پیاده روی وزیران خارجه ایران امریکا در خیابان‬ ‫را شــاهد بوده ایم؛ یعنــی به نوعی از ســوی هر‬ ‫دو طرف رفتــار متضادی دیده می شــود و ایران‬ ‫برقراری رابطه با امریکا را به طور مطلق رد می کند‬ ‫اما ایاالت متحده از خود اشتیاق نشان می دهد‪.‬‬ ‫اینکه حاکمیت نســبت به بحث رابطــه با امریکا‬ ‫بدبین است به این دلیل است که امریکایی ها مواضع ثابتی‬ ‫نداشته اند‪ .‬از یکسو چنین رفتارهایی را از خود بروز می دهند‬ ‫و از سوی دیگر همان ادعاهای تکراری در ارتباط با ایران را‬ ‫تکرار می کنند‪ .‬امریکایی ها مساله تروریسم‪ ،‬حقوق بشر و‬ ‫مسائلی از این دست و همین طور بی توجهی به منافع ایران‬ ‫در خاورمیانه را بارها تکــرار کرده اند‪ .‬انها موضوع حمایت‬ ‫ایران از حزب الله لبنان را چندان نمی پذیرند درحالی که باید‬ ‫بپذیرند که حزب الله جریانی است که با ایران همفکر است‬ ‫و ایران نیز منافعی در لبنان دارد‪ .‬ایران نمی تواند به مساله‬ ‫شیعیان لبنان بی توجه باشد؛ شــیعیان در هر کشوری در‬ ‫خاورمیانه باشند‪ ،‬ان کشور به ایران توجه دارد و ایران هم‬ ‫باید سیاست به هم کیشــان خود را در پیش بگیرد‪ .‬سوریه‬ ‫یک کشور هم پیمان با ایران بوده است و عرب های دیگر‬ ‫به دلیل این همپیمانی‪ ،‬این کشــور را بــه عرصه چالش و‬ ‫تنش تبدیل کرده انــد درحالی که ایــران نمی تواند منافع‬ ‫خود را در ارتباط بــا هم پیمانانش در منطقه نادیده بگیرد و‬ ‫امریکایی ها نیز باید این موضوع را درک کنند‪ .‬دست دادن‬ ‫اوباما بــا اقای ظریف از یکســو و لبخندها از ســوی دیگر‬ ‫مربوط به بحث های دیپلماتیک است‪ .‬انها در لبخند زدن‬ ‫پیش امده اند اما بایســتی در ارتباط با ایــران هم جدی تر‬ ‫عمل کنند و منافع ایران و هویت انقالب اســامی را مورد‬ ‫توجه قرار دهند تــا رابطه با انها در مقــام عمل مورد توجه‬ ‫واقع شــود‪ .‬من هم بر این عقیده ام که دولت اوباما نسبت‬ ‫به دولت های گذشــته تفاوت دارد و این اشتیاق را نسبت‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫به رابطه با ایران نشــان می دهد‪ .‬این فرصتی برای ایران‬ ‫است اما در مقام عمل‪ ،‬امریکایی ها باید منافع ایران را به‬ ‫رسمیت بشناسند و اگر در این زمینه حرکتی صورت بگیرد‪،‬‬ ‫مساله رابطه با امریکا از طرف حاکمیت هم مردود نخواهد‬ ‫بود؛ انچه برای حاکمیت مهم است‪ ،‬حفظ هویت انقالب‬ ‫و توجه به منافع جمهوری اســامی و منافع انقالبی ملت‬ ‫ایران اســت و اگر این موارد مورد توجه قــرار گیرد‪ ،‬فکر‬ ‫نمی کنم از ناحیه حاکمیت در ایــران مخالفتی با رابطه با‬ ‫امریکا صورت بگیرد‪.‬‬ ‫پیش بینی شما از اتفاقی که در نهایت در دولت‬ ‫اقای روحانــی رخ می دهــد‪ ،‬چیســت؟ باتوجه‬ ‫به رفتــاری که تیم دیپلماســی دولــت یازدهم و‬ ‫شــخص رئیس جمهور در پیــش گرفته اند‪ ،‬ایا‬ ‫ممکن است در این دوره شــاهد برقراری رابطه‬ ‫ایران و امریکا باشیم؟‬ ‫فکر می کنم روندی که پیش گرفته شده‪ ،‬روابط را‬ ‫در سطح محدود و خاصی برقرار خواهد کرد‪ .‬ممکن است‬ ‫ما به سمت روابط اســتراتژیک با امریکا نرویم اما شاید در‬ ‫ارتباط با روابط اقتصادی گام هایی برداشته شود‪ .‬باتوجه‬ ‫به انچه می بینم زمینه برای اینکه در زمینه اقتصادی نوعی‬ ‫همکاری بین دو کشور صورت بگیرد‪ ،‬وجود دارد‪.‬‬ ‫در صورتی که دولت اینده امریکا‪ ،‬جمهوریخواه‬ ‫باشد‪ ،‬در چنین شرایطی رابطه ایران و امریکا به‬ ‫کجا خواهد رسید؟ ایا درحالی که دو طرف درحال‬ ‫همکاری هستند‪ ،‬احتمال اینکه توافق به دست‬ ‫امده در چارچوب برجام قطع شود‪ ،‬وجود دارد؟‬ ‫انچــه در ارتبــاط بــا برجــام اســت‪ ،‬یــک تعهد‬ ‫بین المللی است و دولت اینده امریکا نمی تواند این تعهد‬ ‫بین المللی را نقض کند‪ .‬رئیس جمهور امریکا در اینده هر‬ ‫کسی که باشد‪ ،‬ملزم است که این تعهدات را اجرا کند‪ .‬اما‬ ‫مساله ای که وجود دارد این است که جمهوریخواهان در‬ ‫سیاست خارجی خشن تر برخورد می کنند‪ .‬طبیعتا نرمشی‬ ‫که اوبامــا دارد یک رئیس جمهــور جمهوریخواه نخواهد‬ ‫داشت و از این منظر است که می گویم زمینه برقراری روابط‬ ‫با دولت اقای اوباما نسبت به دولت های دیگر در امریکا‪،‬‬ ‫سیاست‬ ‫فکر می کنم روندی که پیش گرفته شده‪،‬‬ ‫روابط را در سطح محدود و خاصی برقرار‬ ‫خواهد کــرد‪ .‬ممکن اســت ما به ســمت‬ ‫روابط استراتژیک با امریکا نرویم اما شاید‬ ‫در ارتباط بــا روابط اقتصــادی گام هایی‬ ‫برداشته شود‪ .‬زمینه برای اینکه در زمینه‬ ‫اقتصادی نوعی همکاری بین دو کشــور‬ ‫صورت بگیرد‪ ،‬وجود دارد‬ ‫‪3‬‬ ‫داریوش قنبــری می گوید‪« :‬اینکــه حاکمیت‬ ‫نســبت به بحث رابطه با امریکا بدبین اســت به این‬ ‫دلیلاستکهامریکایی هامواضعثابتینداشته اند‪.‬‬ ‫از یکســو چنین رفتارهایی را از خــود بروز می دهند‬ ‫و از ســوی دیگر همان ادعاهای تکراری در ارتباط با‬ ‫ایرانراتکرارمی کنند‪.‬امریکایی هامسالهتروریسم‪،‬‬ ‫حقوق بشــر و مســائلی از این دســت و همین طور‬ ‫بی توجهی به منافع ایران در خاورمیانه را بارها تکرار‬ ‫کرده اند‪ ».‬در این مورد با او گفت وگو کرده ایم‪.‬‬ ‫بیشتر فراهم اســت‪ .‬فکر می کنم اگر قصدی برای رابطه‬ ‫وجود داشــته باشــد‪ ،‬باید از فرصت دولت اوباما استفاده‬ ‫شود وگرنه در اینده کار سخت تر خواهد بود‪ .‬اگر گامی در‬ ‫ارتباط با برقراری روابط در دولت اوباما برداشته شود‪ ،‬برای‬ ‫رئیس جمهور اینده سخت خواهد بود که بخواهد همه چیز‬ ‫را دوباره برهم بریزد و قطعا مجبور است که در مسیر دولت‬ ‫فعلی‪ ،‬قدم بردارد؛ هرچند زمینه روابط اســتراتژیک وجود‬ ‫ندارد اما شــاید بتوان نوعی روابط اقتصــادی با امریکا را‬ ‫شروع کرد‪.‬‬ ‫اگر چنین اتفاقی بیفتد‪ ،‬تاثیــر ان در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری ایران چگونه خواهد بود؟ ایا‬ ‫ممکن است با روی کار امدن جمهوریخواهان‪،‬‬ ‫فضــای سیاســت داخلــی ایــران تا حــدودی‬ ‫رادیکالیزه و تند شود؟‬ ‫قطعا اگر با ادبیات خشــنی با ایران وارد صحبت‬ ‫شوند‪ ،‬پاســخ ایران هم اســتفاده از ادبیات خشن خواهد‬ ‫بود و یقینا استفاده از ادبیات خشونت امیز از طرف مقابل‬ ‫نیز همین وضعیت را پدید خواهد اورد‪ .‬روی کار امدن یک‬ ‫رئیس جمهور جمهوریخواه در امریکا در سیاســی شــدن‬ ‫مســائل مرتبط با امریکا و رادیکالیزه شدن امور مربوط به‬ ‫امریکا موثر خواهد بود؛ حتی اقای روحانی نیز در قبال یک‬ ‫رئیس جمهور جمهوریخواه این روش را ادامه نخواهد داد‪.‬‬ ‫در مجموع فکر می کنم که این موضوع چندان بر انتخابات‬ ‫ایران تاثیرگذار نیست که روی کار امدن یک رئیس جمهور‬ ‫جمهوریخواه در امریکا باعث شــود که رادیکال ها بیشتر‬ ‫قدرت بگیرند و دوباره به قدرت برسند‪ .‬رادیکال ها در ایران‬ ‫پاسخ خودشــان را گرفته اند و فکر می کنم زمینه روی کار‬ ‫امدن رادیکالیزم دیگر در ایــران وجود ندارد؛ به خصوص‬ ‫در عرصه سیاســت خارجی‪ .‬مردم ایــران در دوران اقای‬ ‫احمدی نژاد این مســاله را تجربه کردند و شعارهای تند و‬ ‫رادیکالی که در زمینه سیاست خارجی مطرح شد‪ ،‬جز اینکه‬ ‫هزینه ها را برای ملت ایران بیشتر کرد‪ ،‬منفعتی را به دنبال‬ ‫نداشت‪ .‬در ایران زمینه اینکه دولت های رادیکال روی کار‬ ‫بیایند و در جهت سیاســت های رادیکال در زمینه سیاست‬ ‫خارجی حرکت کنند‪ ،‬وجود نــدارد و مردم انها را رد خواهند‬ ‫کرد‪ .‬به نظرم پیام انتخابات ســال ‪ 92‬هم کنار گذاشــتن‬ ‫رادیکالیزم در عرصه سیاست خارجی است‪.‬‬ ‫از ابتــدای انقــاب همــواره شــعار دادن علیه‬ ‫دولــت امریکا بــرای ما یــک موضوع سیاســی‬ ‫تلقی می شــده و بیشــتر یک موضوع حاکمیتی‬ ‫بوده اســت‪ .‬در ســال های اخیر و خصوصا پس‬ ‫از اعمال تحریم های مرتبط با برنامه هسته ای‪،‬‬ ‫موضوع مقابله با امریکا بیشــتر بــه متن زندگی‬ ‫مردم منتقل شــد و شــرایط اقتصــادی مردم از‬ ‫همین طریق تحت تاثیر قرار گرفت‪ .‬این اتفاق‬ ‫باعث شد که با مساله ای بســیار پیچیده مواجه‬ ‫شــویم و باید برای ان راه حلی پیدا کنیم‪ .‬به نظر‬ ‫شما در شرایط فعلی‪ ،‬چه راه حلی می تواند برای‬ ‫ما مثمر ثمر باشد؟‬ ‫بهترین راه حــل‪ ،‬این اســت که مدلــی را که در‬ ‫زمینه هسته ای مورد توجه قرار دادیم در زمینه های دیگر‬ ‫نیز مورد توجه قرار دهیم و این را بدانیــم که می توانیم با‬ ‫زبان دیپلماســی با تمام دنیا صحبت کــرده و حقوق خود‬ ‫را ایفا کنیم‪ .‬ما در زمینه هســته ای چیزی از دست ندادیم‬ ‫بلکه انچه را که به دســت اوردیم با روش بهتر و مناسب تر‬ ‫و متناســب با هنجار هــای بین المللی تثبیــت کردیم‪ .‬ما‬ ‫می توانیم با یک دیپلماســی قوی و مبتنی بــر ارزش ها و‬ ‫هنجارهای بین المللی منافع ملی خودمان را به پیش ببریم‪.‬‬ ‫من فکر می کنم تعمیم این مدل از مذاکرات و دیپلماسی‬ ‫هسته ای به سایر زمینه ها و روابط با ســایر کشورها و حل‬ ‫مسائل ما با جهان خارج می تواند مفید و موثر باشد‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫هم لبخند هم شمشیر‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫حشمت الله فالحت پیشه می گوید که ایران و امریکا در دولت روحانی‬ ‫تو گوهای منطقه ای را تثبیت خواهندکرد‬ ‫گف ‬ ‫در چهــار دهه ای کــه از پیروزی انقالب اســامی‬ ‫می گذرد‪ ،‬ایران و امریکا همواره شرایطی را تجربه ‬ ‫کرده اندکههیچرابطهرسمیبایکدیگرنداشته اند‪.‬‬ ‫اینوضعیتچهنتیجه ایبرایطرفیندر برداشته‬ ‫اســت؟ ایا تهران و واشــنگتن از ایــن عدم رابطه‬ ‫ســودمند شــده اند یا این وضعیت بــرای طرفین‬ ‫هزینه سازبودهاست؟‬ ‫در شــرایط فعلی نمی تــوان به طور کلــی موضوع‬ ‫قطع ارتباط ایران و امریکا و ثمرات و ضررهــای ان را مورد‬ ‫ارزیابی قرار داد اما براســاس سیاســت هایی کــه میان دو‬ ‫کشــور در جریان است‪ ،‬این ثمرات و اســیب های ان قابل‬ ‫ ارزیابی است‪ .‬در شــرایطی که امریکایی ها قصد براندازی‬ ‫نظام جمهوری اسالمی و بازگشت به شرایط پیش از پیروزی‬ ‫انقالب اســامی را داشــتند‪ ،‬صالح بر این بود که ایران با‬ ‫امریکا ارتباط نداشته باشد؛ چراکه سیاست اصولی امریکا‪،‬‬ ‫عدم شناســایی انقالب ایران بود‪ .‬همان زمانی که انقالب‬ ‫اســامی در ایران شــکل گرفت‪ ،‬امریکایی هــا راهبردی‬ ‫تحت عنوان «راهبرد بازگرداندن ایران در قلمرو استراتژیک‬ ‫ایاالت متحده» را تنظیم کردنــد‪ .‬از انجایی که ایرانیان زیر‬ ‫بار این مساله نرفتند که وارد قلمرو استراتژیک امریکایی ها‬ ‫شوند‪ ،‬براساس دکترین موســوم به «دکترین نیکسون»‪،‬‬ ‫امریکایی هــا وارد فضای منفــی علیه ایران شــدند و همه‬ ‫سیاست های منفی علیه یک کشــور را از کودتا‪ ،‬مداخله در‬ ‫جنگ علیه ایران‪ ،‬بایکوت‪ ،‬تحریم و غیره در پیش گرفتند؛‬ ‫درچنینشرایطی‪،‬طبیعتانزدیکیبهامریکابهضررایرانبود‪.‬‬ ‫در دهه ‪ 90‬میالدی‪ ،‬ایرانیان سعی کردند که روابط متعادلی‬ ‫را با امریکا ایجاد کنند اما باز هــم این رابطه متعادل با اولین‬ ‫تحریم های سال ‪ 1995‬میالدی همراه شد؛ از تحریم های‬ ‫داماتو علیه ایران تا شرایط فعلی‪.‬‬ ‫در دوره کنونــی معتقدم که شــاهد شــرایط متفاوتی‬ ‫هستیم؛ یعنی امریکایی ها به نوعی مجبور شدند ایران را از‬ ‫موضعقدرتبپذیرند‪.‬بهعبارتدیگر‪،‬زمانی کهدوکشتی گیر‬ ‫زورشانبهیکدیگرنرسد‪،‬بهسمتتقسیمامتیازمی روند‪.‬این‬ ‫شرایط به گونه ای است که معتقدم تعامل محدود و با احتیاط‬ ‫با امریکا می تواند در شــرایط فعلی برای ایران نتیجه بخش‬ ‫باشــد؛ کما اینکه برجام اولین حوزه تعاملــی میان طرفین‬ ‫است‪ .‬مقام معظم رهبری در بندها و شروط نه گانه ای که در‬ ‫رابطه با اجرای برجام مطرح کردند‪ ،‬تاکید کردند که برجام را‬ ‫به گونه ایاجراکنیمکهاینتعاملمحدودبهضررایرانتمام‬ ‫نشود‪ .‬اما در فازهای اینده و مسائل دیگر باید با احتیاط کامل‬ ‫پیش رفت؛ از جمله مساله سوریه‪.‬‬ ‫در زمــان روی کار امــدن دولت ها‪ ،‬یکــی از اولین‬ ‫ســواالتی که مطرح می شــود موضوع سیاست‬ ‫خارجیوبه خصوصرابطهباامریکاست‪.‬دردولت‬ ‫اقای هاشمی شرایط خاصی را تجربه کردیم و در‬ ‫دولت اقای خاتمی که کمی فضا بازتر شــده بود‪،‬‬ ‫ایشــان تا حدودی احتیــاط کردند‪ .‬دولــت اقای‬ ‫احمدی نژاد دو سیاست متفاوت را در پیش گرفته‬ ‫بود؛ در دولت نهم یک فضای ضداستکباری حاکم‬ ‫بود درحالی که در دولت دهم‪ ،‬رئیس جمهور وقت‬ ‫همه تالش خود را به کار گرفت تــا بتواند با امریکا‬ ‫مذاکره کرده و حتی رابطه دوجانبــه را برقرار کند‪.‬‬ ‫چرا رابطه با امریکا در همه دولت ها اهمیت خاصی‬ ‫پیدامی کند؟‬ ‫علت اصلی این است که بخش عمده ای از مسائل‬ ‫حوزه سیاســت خارجی جمهوری اســامی ایران‪ ،‬مرتبط با‬ ‫امریکاســت؛ چه در عرصه تقابلی و چــه در عرصه تعاملی‪.‬‬ ‫برای مثال‪ ،‬راهبردهایی که در منطقه وجود دارد‪ ،‬سه راهبرد‬ ‫اصلی است؛ راهبرد ایران منطقه گراســت که در مقابل ان‪،‬‬ ‫دو راهبرد مخالف قرار دارد‪ .‬یکی راهبرد رژیم صهیونیســتی‬ ‫که بحران ســازی و دور کردن مســائل از مرز اسرائیل است‬ ‫و دیگری راهبــرد ارتجاعی رژیم های عــرب منطقه؛ این دو‬ ‫راهبرد‪ ،‬راهبردهای فرامنطقه ای هســتند‪ .‬طبیعتا موضوع‬ ‫امریکا برای ما بسیار حائز اهمیت اســت اما این مهم بودن‬ ‫به این معنا نیست که حتما با برقراری رابطه این موضوع حل‬ ‫می شــود‪ .‬اقای هاشــمی کامال عمل گرایانه به مساله نگاه‬ ‫می کرد و زمانی که جنگ به پایان رسید‪ ،‬سیگنال های مثبت‬ ‫یا سیگنال های توخالی یا به عبارتی بادکنک سبز توخالی را‬ ‫به امریکا نشان می داد‪ .‬او می خواست این پیام را برساند که‬ ‫ایراندشمنیباامریکانداردتاامریکایی هاواردفضایتحریم‬ ‫ایراننشوندوایراندربازسازیوسازندگیپسازجنگ‪،‬دچار‬ ‫مشکلنشود‪.‬سیاستاقایهاشمیرفسنجانیدراندورهاز‬ ‫سیاستایران‪،‬سیاستبرقراریرابطهباامریکانبود‪.‬‬ ‫در دوره اقــای خاتمی‪ ،‬ایشــان در قالــب گفت وگوی‬ ‫تمدن ها ســعی کرد که این فضا را کلی تر ببیند کــه البته تا‬ ‫حدود زیادی خوش بینانه بود‪ .‬اما در نهایت‪ ،‬تحریم ایران از‬ ‫سوی امریکا و گفت وگوی انتقادی از طرف اتحادیه اروپایی‬ ‫نتیجه گفت وگوی تمدن ها بود‪ .‬در زمان اقای احمدی نژاد با‬ ‫نگاه به شدت افراطی‪ ،‬دشمنی با امریکا را با شعارهای تند به‬ ‫ موضوعات دیگر نیز تسری داد‪ .‬من معتقدم که افراط اقای‬ ‫احمدی نژاد در سیاســت خارجی خوب نبــود بلکه برخالف‬ ‫اصل تعامل سازنده در چشم انداز بیست ساله بود و در نهایت‬ ‫به گونه ایدیگرموضوعمذاکرهباامریکارامطرحکرد‪.‬بندهدر‬ ‫اخرینکتابمتحت عنوان«لبخندوشمشیر»نظرمبرایناست‬ ‫که در دولت فعلــی‪ ،‬ایرانیان ضمن اینکه لبخند دیپلماتیک‬ ‫می زنند‪ ،‬حتما به یک شمشیر غالف شــده هم نیاز دارند که‬ ‫نشان دهنده مذاکره از موضع احتیاط و در عین حال از موضع‬ ‫قدرت است‪ .‬این سیاستی است که باید در پیش گرفته شود‬ ‫امابایدبپذیریمکهبرخیکشورهادرمنطقهسعیمی کنندعلیه‬ ‫ایرانشریادشمنیایجادکنندوابزارشانهمامریکاست؛مانند‬ ‫رژیم صهیونیستیومرتجعینعرب‪.‬همان طورکهمقاممعظم‬ ‫رهبریفرمودند‪،‬بایدازمذاکرهاستفادهکنیمتاواردمیدانشر‬ ‫یاجنگباشرورهانشویم‪.‬‬ ‫البتهاقایروحانیوتیمدیپلماسیدولتبهریاست‬ ‫اقایظریفچندانابایینداشته اندکهدرموضوع‬ ‫برقراریرابطهباامریکاتابوشکنیکنند‪.‬گفت وگوی‬ ‫تلفنی اقای روحانی بــا اوباما و دســت دادن اقای‬ ‫ظریفبارئیس جمهورامریکابه نوعیارسالپالس‬ ‫تلقی می شود و نشــان دهنده این است که دولت‬ ‫یازدهم‪ ،‬چندان نسبت به برقراری رابطه با امریکا‬ ‫بی میلنیست‪.‬‬ ‫مقام معظــم رهبــری در برخی موارد مجــوز صادر‬ ‫فرموده اند؛مانندمذاکرهدرسطحوزیرامورخارجه‪.‬رهبرمعظم‬ ‫انقالب خودشان هم اعالم کرده اند اما ایشان با گفت وگوی‬ ‫تلفنی اقای روحانی با اوباما مخالف بودند و این مساله را نیز‬ ‫اعالم کردند‪ .‬اما مقام معظم رهبری مجموعا از عملکرد تیم‬ ‫مذاکره کننده هســته ای حمایت می کنند و بیانات ایشان در‬ ‫جمع ســفرا فصل الخطابی بر اختالفات داخلی بود‪ .‬ایشان‬ ‫می خواهند عنوان کنند که ایــران وارد فضای اجرایی برجام‬ ‫شــده اســت و در موضع اجرا باید مجریان را تقویت کرد‪ ،‬نه‬ ‫‪4‬‬ ‫حشــمت الله فالحت پیشــه معتقــد اســت کــه‬ ‫جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬راهبردی برای برقراری ارتباط‬ ‫با امریکا ندارد‪ .‬امریکا هم هنوز راهبردی برای برقراری‬ ‫ارتباط با ایران ندارد‪ .‬تفاوت ایران و امریکا در این است‬ ‫که در ایران تاکتیک ها به راهبردها نزدیک هستند‪ .‬با او‬ ‫در این مورد به گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫تضعیف‪ .‬مقام معظم رهبری به این دلیل تیم اجرایی را مورد‬ ‫حمایت قرار دادند کــه در روند اجرای فنی‪ ،‬ســازمان انرژی‬ ‫اتمی و در حوزه اجرایی‪ ،‬وزارت خارجه به خوبی برجام را اجرا‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫در واقع می تــوان این گونه از صحبت های شــما‬ ‫استنباط کرد که حاکمیت چندان موافق برقراری‬ ‫رابطهباامریکانیست‪.‬ایندرحالیاستکهامریکا‬ ‫اشتیاقفراوانیدراینزمینهازخودنشانمی دهد‪.‬‬ ‫برای مثال رابطه ای که میان وزیر خارجه امریکا با‬ ‫اقای ظریف ایجاد شده‪ ،‬در دوره های گذشته دیده‬ ‫نشدهاست‪.‬‬ ‫جمهوری اســامی ایران‪ ،‬راهبردی برای برقراری‬ ‫ارتباط با امریکا ندارد‪ .‬امریکاهمهنوزراهبردیبرایبرقراری‬ ‫ارتباط با ایران ندارد‪ .‬تفاوت ایران و امریکا در این اســت که‬ ‫در ایران تاکتیک ها به راهبردها نزدیک هستند؛ یعنی راهبرد‬ ‫ایرانیان‪،‬چرا غسبزهایمختلفرانشاننمی دهندامادرمیان‬ ‫امریکایی ها‪،‬تاکتیک هافرسنگ هاازراهبردهافاصلهدارندو‬ ‫دائماتاکتیک هایمختلفمانندقدمزدن‪،‬لبخندزدنوچراغ‬ ‫سبزهایمختلفبهکارگرفتهمی شودامانزدایرانیان‪،‬راهبرد‬ ‫عدم مذاکرهباامریکایکراهبرداصیل تراست‪.‬‬ ‫پیش بینی شــما از فرجام رابطه ایران و امریکا تا‬ ‫پایاندولتاقایروحانیچیست؟‬ ‫معتقدم که در نهایت ایــران و امریکا در دولت اقای‬ ‫روحانی به مذاکره در سطوح منطقه ای و پیرامون کشورهای‬ ‫ثالث می رسند‪ .‬این اقدام از سوی امریکایی ها بدعت تازه ای‬ ‫اســت اما در شــرایط کنونی به ســمت روابط دوجانبه پیش‬ ‫نخواهند رفت مگر اینکــه امریکایی ها از اجــرای برجام در‬ ‫راستای جلوگیری از توسعه ایران یا مهار این کشور استفاده‬ ‫کنند‪ .‬اگر اتفاقــی غیر از این رخ دهد و شــاهد حســن نیت‬ ‫امریکایی ها باشــیم‪ ،‬ایرانیان نیز با حسن نیت بیشتری وارد‬ ‫تعاملمی شوند‪.‬‬ ‫ایا با روی کار امدن دولت اینده امریکا‪ ،‬رابطه ایران‬ ‫وامریکاتغییرخواهدکرد؟‬ ‫اگردولتبعدیدموکراتباشد‪،‬ادامه دهندهراهاوباما‬ ‫هستند اما جمهوریخواهان برای شکستن برجام با ایران از‬ ‫یکدیگرسبقتخواهندگرفت‪.‬البتهمعتقدمکهساختارقدرت‬ ‫در عرصه بین المللی و ســاختار منافع ملی در داخل امریکا‪،‬‬ ‫اجازهچنیناقدامی رابهانهانخواهدداد‪.‬‬ ‫ایــا روی کار امدن جمهوریخواهــان و رادیکالیزه‬ ‫شدن فضای سیاسی امریکا‪ ،‬روی انتخابات اینده‬ ‫ایراننیزتاثیرگذاراست؟‬ ‫به طور طبیعی شرایط برابر است؛ تند شدن فضای‬ ‫امریکاباعثتندشدنشرایطایرانهمخواهدشد‪.‬‬ ‫‪5‬‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫ناصــر ایمانــی برایــن باور اســت کــه تا‬ ‫زمانی که امریکایی ها از یک رژیم تروریست و‬ ‫جعلی به نام اســرائیل حمایت جدی می کنند‬ ‫و ان را یکــی از ایــاالت امریــکا می داننــد‪ ،‬ما‬ ‫نمی توانیم یک رابطه بلندمدت یا حتی کوتاه‬ ‫مدت با امریکایی ها برقرار کنیــم‪ .‬تا زمانی که‬ ‫رژیم های مرتجع و دیکتاتــور طرفدار غرب در‬ ‫منطقــه حضور دارنــد و منافع غــرب را به طور‬ ‫کامــل پیگیــری می کننــد‪ ،‬مــا نمی توانیم با‬ ‫امریکایی ها رابطه برقرار کنیم‪ .‬این استراتژی‬ ‫امریــکا تغییر ناپذیر اســت‪ .‬بــا او در این مورد‬ ‫گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫امریکایی هافریبکاریمی کنند‬ ‫گفت وگوی مثلث با ناصر ایمانی‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫سیاست‬ ‫ایران و امریکا بعــد از حدود چهار دهه قطع رابطه‬ ‫حاال شــرایط جدیدی را تجربه می کنند‪ .‬ارزیابی‬ ‫شما از شرایطی که در این سال ها بر رابطه طرفین‬ ‫حاکم بوده است‪ ،‬چیست؟‬ ‫در ابتدا باید توضیحی عرض کنم و ان‪ ،‬این است‬ ‫که به لحاظ عملی و دیپلماتیک‪ ،‬طرفی که رابطه تهران و‬ ‫واشنگتن را قطع کرد‪ ،‬امریکا بود‪ ،‬نه ایران‪ .‬این نکته مهمی‬ ‫ است که ما باید ان را به افکار عمومی بگوییم؛ چراکه تصور‬ ‫بسیاری از نسل جوان ما این است که ایران رابطه با امریکا را‬ ‫قطع کرد درحالی که این طور نیست‪ .‬بعد از انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫ما بنایی بر قطع رابطه با دولت ها و کشورهای دیگر نداشتیم‬ ‫و تنها کشوری که ایران با ان قطع رابط ه کرد‪ ،‬مصر بود‪ .‬البته‬ ‫ما رژیم صهیونیستی و رژیم اپارتاید افریقای جنوبی را قبول‬ ‫نداشتیم و از ابتدا با انها رابطه ای نداشتیم اما تنها کشوری‬ ‫که ان را به رسمیت نمی شــناختیم و رابطه مان را با او قطع‬ ‫کردیم‪ ،‬مصر بود‪ .‬نکته دوم این اســت که در هزینه ‪ -‬فایده‬ ‫کردن قطع ارتباط‪ ،‬باید به مجموعه ای از عوامل اشاره کرد‬ ‫که به دو دسته تقسیم می شــوند؛ یک دسته عوامل مادی‬ ‫هســتند و دســته دیگر‪ ،‬عوامل غیرمادی؛ ما باید به هر دو‬ ‫عامل توجه کنیم‪ .‬ممکن اســت که ما در این تقسیم بندی‬ ‫در حوزه مالی و مادی‪ ،‬بیشــتر متضرر شــده باشیم اما این‬ ‫تنها بخشی از ماجراست و نکته مهمتر‪ ،‬جنبه های غیرمالی‬ ‫و غیرمادی اســت‪ .‬ما باید بررســی کنیم که این حوزه‪ ،‬چه‬ ‫فوایدی برای نظام و انقالب اســامی داشته است‪ .‬تصور‬ ‫من این است با وجود اینکه ما شروع کننده و عامل قطع رابطه‬ ‫با امریکا نبودیم‪ ،‬اما قطعا کفه فواید و منافع این قطع رابطه‬ ‫برای مردم‪ ،‬نظام و کشور بیشتر از هزینه های ان بوده است‪.‬‬ ‫ع رابطه بــا امریکا تا امروز شــاهد‬ ‫ما از زمان قطــ ‬ ‫تالش های فراوانی برای از سرگیری رابطه تهران‬ ‫و واشــنگتن بوده ایم؛ تالشــی که هــر دو طرف‬ ‫در ان ســهیم بوده انــد‪ .‬روایت هــای مختلفی از‬ ‫نظرات و بیانات حضرت امام(ره) پیرامون رابطه‬ ‫با امریکا وجود دارد و افرادی که از ابتدا در جریان‬ ‫انقالب بودند‪ ،‬سخنان متفاوتی در این زمینه بیان‬ ‫می کنند‪ .‬برای مثال ایت الله هاشمی رفسنجانی‬ ‫می گوینــد که نظر امــام‪ ،‬قطع رابطه همیشــگی‬ ‫با امریــکا نبود امــا اصولگرایانی همچــون اقای‬ ‫شــریعتمداری این روایت را نادرســت می دانند‪.‬‬ ‫کدام روایت به واقعیت نزدیک تر است؟ ایا قرار بر‬ ‫این بود که رابطه تهران ‪ -‬واشنگتن برای همیشه‬ ‫قطع شود؟‬ ‫مرحوم امام‪ ،‬هیچ زمانی در اشکار و علنا نفرمودند که‬ ‫ما باید تا ابد با امریکا قطع رابطه کنیم‪ .‬البته تعبیر ایشان این‬ ‫بود که رابطه ایران و امریکا مانند رابطه گرگ و میش است‬ ‫و تا زمانی کــه امریکا رفتار و خوی اســتکباری خود را تغییر‬ ‫ندهد‪ ،‬ما نمی توانیم با انها رابطه داشته باشیم‪ .‬از این بیانات‬ ‫نیز می توان دو تفســیر متفاوت داشــت؛ یکی قطع رابطه‬ ‫دیپلماتیک اســت و دیگری نداشتن رابطه دوستانه است‪.‬‬ ‫می خواهم عرض کنم که می توان فرمایشات حضرت امام‬ ‫را در چنین قالبی هم تفسیر کرد‪ .‬در عین حال هیچ خبری از‬ ‫هیچ منبع موثقی نداریم که امام در خفا گفته باشند که باید تا‬ ‫ابد با امریکا در وضعیت قطع رابطه باشیم‪ .‬بنابراین روایتی‬ ‫که به صراحــت می گوید امام چنین نظری داشــتند‪ ،‬قطعا‬ ‫نادرست است‪ .‬اما این سوال مطرح می شود که ایا نظر امام‬ ‫این بود که ما باید بعد از تغییر رفتار امریکایی ها با انها رابطه‬ ‫برقرار کنیم؟ من فکر می کنم که این گزینه نیز غلط است‪.‬‬ ‫یعنی مردم ایران هیچ گاه چنین دیدگاهی نداشته اند که ما با‬ ‫امریکاارتباطسیاسیبرقرارکنیم‪.‬نکتهجالب توجهایناست‬ ‫کهامریکایی هانیزهیچ گاهاعالمنکرده اندکهحاضرندبدون‬ ‫قید و شــرط با ایران رابطه برقرار کنند؛ یعنی امریکایی ها از‬ ‫یک سو اغازکننده قطع رابطه بودند و از سوی دیگر‪ ،‬هیچ گاه‬ ‫به صراحت و رســما اعالم نکرده اند که بدون قید و شرط‪،‬‬ ‫اماده از ســرگیری روابط دیپلماتیک با جمهوری اســامی‬ ‫ایران هستند‪ .‬اگر انها چنین موضوعی را بیان می کردند و ما‬ ‫اعالممی کردیمکهنمی خواهیمباامریکارابطهبرقرارکنیم‪،‬‬ ‫وزن مســئولیت عدم برقراری رابطه به گــردن ما می افتاد؛‬ ‫البته ممکن بود که ما بنا به دالیلی ایــن وزن را بپذیریم اما‬ ‫می خواهم بگویم که طــرف مقابل هیچ گاه اعالم نکرد که‬ ‫حاضر به از سرگیری روابط دیپلماتیک با ایران است‪.‬‬ ‫در عیــن حال در ایــن دوره قریب بــه چهار دهه‪،‬‬ ‫با شــرایطی مواجه بوده ایم که موضــوع مذاکره‬ ‫یا برقراری رابطه با امریکا یکی از اساســی ترین‬ ‫موضوعات در حوزه سیاست خارجی در دولت های‬ ‫مختلف بوده است‪ .‬البته ممکن است در این زمینه‬ ‫فرازونشیب هاییوجودداشتهباشدامااینمساله‬ ‫باعث نمی شود که بخواهیم اهمیت این موضوع‬ ‫را انکار کنیم‪.‬‬ ‫ما نباید نظــام و دولــت را از یکدیگر تفکیک کنیم‬ ‫و این گونه وانمود کنیم که دولت ها در جمهوری اســامی‬ ‫ایران به دنبــال برقراری رابطه بــا امریکا بوده انــد اما نظام‬ ‫جمهوری اسالمی ایران چنین رویکردی را نپذیرفته است؛‬ ‫این نگاه‪ ،‬نوعی تفکیک میان نگاه حاکمیت و نظر دولت ها‬ ‫را القا می کند و این گزینه درســتی نیســت چراکه براساس‬ ‫قانون اساســی جمهوری اســامی‪ ،‬همه دولت ها موظف‬ ‫هستند که از نظرات رهبری نظام تبعیت کنند‪ .‬عالوه بر این‪،‬‬ ‫ممکن اســت برخی دولتمردان در نظام جمهوری اسالمی‬ ‫ایران گرایش هایی داشته اند اما نمی توان با قطعیت گفت‬ ‫که مجموعه دولت‪ ،‬تمایل داشته است که با امریکا رابطه‬ ‫برقرار کند و فواید این ارتباط را بیشــتر می دانســته است‪.‬‬ ‫در عین حال‪ ،‬گرایش به برقــراری رابطه با امریکا همواره با‬ ‫توجیهاتی وجود داشــته اما حضرت ایت الله خامنه ای در‬ ‫سخنرانی های مکرر خود در سال های گذشته‪ ،‬این فرضیه‬ ‫گروهی از دوســتداران انقالب را که با امریکا ســر سازش‬ ‫ندارند و فکر می کنند برقراری رابطه با امریکا به نفع کشــور‬ ‫است‪ ،‬را رد کردند‪ .‬البته تکلیف کسانی که با انقالب سر عناد‬ ‫دارند‪ ،‬جداست اما به دوستداران انقالب تذکر دادند که اینها‬ ‫«تصور» می کنند که ما می توانیم با برقراری رابطه با امریکا‪،‬‬ ‫منافعی برای کشور بیافرینیم درحالی که هیچ گاه این منافع‬ ‫برای ما حاصل نخواهد شد‪.‬‬ ‫انچهدراینگفت وگومدنظرماست‪،‬تفکیکمیان‬ ‫نهادهای حاکمیتی و شکاف در حاکمیت نیست‪،‬‬ ‫در عین حــال نمی توان انکار کــرد که دولت های‬ ‫مختلف در نظام جمهوری اسالمی رویکردهایی‬ ‫داشــته اند که شــاید در حوزه اجرا‪ ،‬با نــگاه کلی‬ ‫حاکمیت متفــاوت بــوده و نمی تــوان اقدامات‬ ‫انجام شده را انکار کرد‪.‬‬ ‫باز هم تکرار می کنم که برخــی دولتمردان ما‪ ،‬در‬ ‫ادوار گذشته تمایالتی داشتند که به نوعی رابطه با امریکا‬ ‫برقرار شــود اما این برقراری رابطه‪ ،‬الزاما به معنای برقراری‬ ‫رابطه دیپلماتیک نبوده اســت؛ باید ایــن موضوعات را از‬ ‫یکدیگر تفکیک کنیم‪ .‬من تردید ندارم که برخی دولتمردان‬ ‫ما چنین رویکرد و تمایلی داشــته اند و برخی نیز اشتباهاتی‬ ‫داشته اند و به برقراری رابطه با امریکا نزدیک شدند اما اینکه‬ ‫بگوییم دولت های جمهوری اسالمی ایران می خواسته اند‬ ‫با امریکا رابطه دیپلماتیک برقرار کنند و نتوانستند یا نظام به‬ ‫انها اجازه نداد‪ ،‬من این فرضیه را رد می کنم‪ .‬در دولت های‬ ‫گذشته کم وبیش این تمایل وجود داشته که نوعی ارتباط‬ ‫با امریکا برقرار شــود؛ برای مثال هات الینی برای مســائل‬ ‫نظامیایجادشودیامابه طورمحدودباامریکایی هاهمکاری‬ ‫کنیم‪ .‬در ان زمان در مساله افغانستان و طالبان یا در موضوع‬ ‫گروه های تروریستی در عراق‪ ،‬ما با امریکایی ها مذاکره یا‬ ‫شاید همکاری می کردیم اما اینها به معنای برقراری رابطه‬ ‫دیپلماتیک بــا امریکا نبوده اســت؛ چراکــه ارتباط معنای‬ ‫وسیعی دارد‪ .‬ایا ارتباط به معنای برقراری رابطه دیپلماتیک‪،‬‬ ‫بازگشــایی ســفارتخانه های ایران و امریکا در واشنگتن و‬ ‫تهران و تبادل سفراست یا بدین معناست که برقراری رابطه‬ ‫دیپلماتیک به نفع ما نیست؟ اینکه بیاییم و در برخی حوزه ها‬ ‫ارتباطاتیداشتهباشیم‪،‬موردموافقترهبرینیزقرارگرفت‪.‬‬ ‫ایشان چندی پیش در یکی از سخنرانی های خود فرمودند‬ ‫که ما در برخی مــوارد با امریکایی ها در برخی کشــورهای‬ ‫‪39‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫همسایه مذاکراتی داشتیم اما متاسفانه انها به ما نارو زدند‪.‬‬ ‫البته از سوی دیگر‪ ،‬ما رفتار و تالش های مشابهی‬ ‫را از ســوی طرف مقابل می بینیم؛ تالشــی که در‬ ‫دوره های مختلف وجود داشــته اما عریان ترین‬ ‫این رفتارهــا در دوره بیل کلینتون و بــاراک اوباما‬ ‫بوده است که می توان از ان تحت عنوان اشتیاق‬ ‫امریکا یاد کرد‪ .‬انها تــاش کرده اند که رابطه ای‬ ‫حتی به طور محدود با ایران برقرار کنند و باب های‬ ‫جدیدی برای مذاکره بگشــایند امــا رهبر انقالب‬ ‫بسیار قاطعانه این مساله را رد می کنند‪ .‬این رفتار‬ ‫امریکایی ها را چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫تحلیلی که ما نســبت به رفتــار امریکایی ها انجام‬ ‫می دهیم باید مجموعه ای از رفتارهــای انها را مدنظر قرار‬ ‫دهد‪ ،‬نه اینکه صرفــا رفتارهایی از قبیل ابــراز تمایل خانم‬ ‫مادلین البرایــت وزیر خارجــه وقت امریکا بــه گفت وگو با‬ ‫ایران یا عذرخواهــی وی از تالش برای کودتــا در ایران را‬ ‫مالک قرار دهیم‪ .‬درست است که می توان این موضوعات‬ ‫را در تحلیل هــا لحاظ کــرد‪ ،‬اما ما به مجموعــه رفتارهای‬ ‫ایاالت متحــده امریــکا همچــون رفتارهــای منطقه ای‪،‬‬ ‫وارد کردن فشــار بر ایران در برنامه موشکی و متهم کردن‬ ‫جمهوری اسالمی به تروریسم‪ ،‬اقدام علیه ایران در شورای‬ ‫امنیتسازمانملل‪،‬تشکیلگروه هایتروریستیدرمنطقه‪،‬‬ ‫راه اندازی جنگ های عرب ‪ -‬عجم و شیعه ‪ -‬سنی‪ ،‬تحریک‬ ‫کردن برخی کشــورهای اقماری علیه ایران و حتی پرونده‬ ‫هسته اینگاهمی کنیم‪.‬مادرایرانمی دانیمکهمتهمکردن‬ ‫ایران به تالش برای دستیابی به سالح هسته ای‪ ،‬یک دروغ‬ ‫اشکار است اما چه کسی این دروغ را در جهان انتشار داد؟‬ ‫امریکایی ها بودند‪ .‬ما از مجموعه این رفتارها می فهمیم که‬ ‫ابراز تمایل امریکایی ها برای گفت وگو با ایران یا تالش برای‬ ‫برقراری رابطه‪ ،‬یک فریب است و واقعیت خارجی ندارد‪ .‬اگر‬ ‫مجموعه این رفتارها‪ ،‬به نوعی بود که امریکا این نشانه را به‬ ‫نمایش می گذاشت که در رابطه با ایران تصمیم دارد رفتار‬ ‫عاقالنه ای در پیش بگیرد‪ ،‬باید به این سوال پاسخ می دادیم‬ ‫که چرا حاضر به برقــراری روابط دیپلماتیک با امریکایی ها‬ ‫نیستیم‪ .‬وقتی مجموعه این رفتارها را می بینیم و در برخی‬ ‫موارد نیز پس از انجام مذاکــرات یا همکاری های محدود‬ ‫با امریکایی ها‪ ،‬هیچ گونه رفتار عاقالنه ای را از ســوی انها‬ ‫مشاهده نمی کنیم‪ ،‬متوجه می شــویم که این رفتارها تنها‬ ‫نوعی فریب است‪.‬‬ ‫چشــم انداز اینده را چگونه می بینید؟ ایا تا پایان‬ ‫دوره ریاست جمهوری اقای روحانی تحول خاصی‬ ‫در روابط ایران و امریکا رخ می دهد که بتواند منجر‬ ‫به برقراری رابطه میان دو کشور شود؟ ایا در دولت‬ ‫اینده امریکا نیز شرایط همین گونه خواهد بود؟‬ ‫مجموعه رفتار دولت امریــکا ‪ -‬اعم از دموکرات ها‬ ‫یا جمهوریخواهان ‪ -‬منطق و اســتراتژی ثابتــی دارد اما در‬ ‫عین حال‪ ،‬تاکتیک های گذرا و موقتی هستند که با گردش‬ ‫دولت ها‪ ،‬تغییر می کنند‪ .‬مســلما جمهوریخواهان رفتار و‬ ‫رویکرد تندتری نسبت به ایران دارند اما این رفتارها اهمیت‬ ‫چندانی نــدارد‪ .‬به نظر من‪ ،‬چــه جمهوریخواهان در راس‬ ‫قدرت باشند و چه دموکرات ها‪ ،‬با تفاوت مختصری‪ ،‬عملکرد‬ ‫یکسانی دارند؛ چراکه اســتراتژی امریکا‪ ،‬استراتژی ثابتی‬ ‫است‪ .‬تا زمانی که امریکایی ها از یک رژیم تروریست و جعلی‬ ‫به نام اسرائیل حمایت جدی می کنند و ان را یکی از ایاالت‬ ‫امریکا می دانند‪ ،‬ما نمی توانیم یک رابطه بلندمدت یا حتی‬ ‫کوتاه مدت با امریکایی ها برقرار کنیم‪ .‬تا زمانی که رژیم های‬ ‫مرتجع و دیکتاتــور طرفدار غرب در منطقــه حضور دارند و‬ ‫منافع غرب را به طور کامل پیگیری می کنند‪ ،‬ما نمی توانیم‬ ‫با امریکایی ها رابطــه برقرار کنیم‪ .‬این اســتراتژی امریکا‬ ‫تغییر ناپذیر است؛ چه دولت جمهوریخواه بر سر کار بیاید و‬ ‫چه دولت دموکرات‪.‬‬ ‫موانعی در دو طرف اجازه برقراری رابطه‬ ‫دیپلماتیک را نمی دهد‬ ‫گفت وگوی هفته نامه مثلث با فیاض زاهد‬ ‫با گذشــت چهــار دهه از انقــاب ســال ‪ 57‬و در‬ ‫شرایطی که از ســال های اغازین انقالب‪ ،‬رابطه‬ ‫ایران و امریکا قطع شده است‪ ،‬می خواهیم این‬ ‫موضوع را بررسی کنیم که ثمره این قطع ارتباط‬ ‫چه بوده است؟ ارزیابی شــما این است که فواید‬ ‫این قطع رابطه بیشتر بوده یا هزینه های ان؟‬ ‫شاید بتوان گفت که برخی اتفاقاتی که در شرایط‬ ‫انقالبــی رخ می دهد‪ ،‬ماننــد منازعه ای که میــان ایران و‬ ‫امریکا در تمام این سال ها پیش امده است‪ ،‬اجتناب ناپذیر‬ ‫می نماید؛ امریکا مهمترین پشــتیبان رژیــم پهلوی بود و‬ ‫نیروهای انقالب به رهبری امام که به دنبال براندازی رژیم‬ ‫پهلوی بودند‪ ،‬این اســتنباط را داشــتند که هرگونه تاخیر‪،‬‬ ‫افزایش هزینه‪ ،‬مقاومــت رژیم پهلوی و حتی پشــتیبانی‬ ‫لجستیکی از سوی دولت امریکا‪ ،‬منجر به استقرار‪ ،‬ثبات‬ ‫و ماندگاری بیشــتر رژیم پهلوی خواهد شــد‪ .‬طبیعتا این‬ ‫مساله نوعی نگاه منفی و شرایط غیرقابل اعتماد و باور میان‬ ‫نیروهای انقالبی و دولــت امریکا ایجاد می کرد‪ .‬عالوه بر‬ ‫این‪ ،‬تفسیر دوقطبی از جهان که نوعی تفسیر جنگ سردی‬ ‫نسبت به تعامل با دولت های خارجی بود‪ ،‬مزید بر علت شد و‬ ‫نوعی چپگرایی ‪ ،‬فاصله میان ایران و امریکا را بیشتر کرد‪.‬‬ ‫البته امریکایی ها نیز اقداماتی انجــام می دادند که به این‬ ‫ســوءتفاهم و مشــکالت دامن می زد؛ یکی از نمونه های‬ ‫این اقدامــات این بود که دولت امریــکا از برخی اقدامات‬ ‫ضدانقالبی همچون کودتا در ایــران حمایت می کرد‪ .‬در‬ ‫چنین شرایطی‪ ،‬دانشجویان مسلمان پیرو خط امام سفارت‬ ‫امریکا را اشغال کردند و طوالنی شدن فرایند گروگانگیری‬ ‫و لطمه حیثیتی که به پرســتیژ امریکایی ها وارد شده بود‪،‬‬ ‫فضای افکار عمومی امریکا را به شدت علیه ایران تحریک‬ ‫کــرد‪ .‬در ان دوران‪ ،‬شــرایطی پیش امد که شــاید بتوان‬ ‫در فضای دهه نخســت انقــاب‪ ،‬ان را شــرایط غیرقابل‬ ‫اجتناب دانســت اما پس از ان‪ ،‬وجود فاصله میان ایران و‬ ‫ایاالت متحده امریکا به دو طرف لطمات ســختی زد و هم‬ ‫امریکایی ها خسارت دیدند و هم ایرانی ها‪ .‬شاید بتوان این‬ ‫خســارات را در ابعاد مختلف اقتصادی‪ ،‬امنیتی‪ ،‬سیاسی‬ ‫و نظامی تحلیل کرد کــه در کدام برهه هــا دوری ایران از‬ ‫امریکا‪ ،‬به منافع ایاالت متحده ضربه زد و در چه مســائلی‬ ‫جدایی یا ستیز و دشــمنی ما با ایاالت متحده‪ ،‬هزینه های‬ ‫اقتصادی‪ ،‬امنیتی و سیاسی را بر ما تحمیل کرده است‪.‬‬ ‫در تمام این سال ها‪ ،‬شــاهد روند پرفرا زو نشیبی‬ ‫در رابطه میان تهــران و واشــنگتن بوده ایم که‬ ‫می توان ان را به روشــنی در دولت های مختلف‬ ‫دید‪ .‬همان طور که اشاره کردید‪ ،‬در دهه نخست‬ ‫انقــاب‪ ،‬شــرایط اجتناب ناپذیــری داشــتیم و‬ ‫مدت زمان زیــادی از ان دوره‪ ،‬به جنگ ســپری‬ ‫شــد اما هرچقدر جلوتر می اییم ایــن فضا تغییر‬ ‫می کند؛ اقای هاشــمی ســعی می کند با امریکا‬ ‫وارد تنش و مجادله نشــود تا شــرایط اقتصادی‬ ‫دچار بی ثباتی نشود‪ ،‬اقای خاتمی در شرایطی که‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫‪6‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫سیاست های دلخواه ســطوح عالی نظام تعریف نمی شد؛‬ ‫از این رو‪ ،‬وضعیت پیچیده گذشته تا به امروز باقی مانده و‬ ‫ادامه یافته است‪.‬‬ ‫از ســوی دیگــر‪ ،‬مــا اشــتیاق قابل توجهــی را‬ ‫از ســوی دولتمــردان امریکایی بــرای برقراری‬ ‫ارتباط ‪ -‬هرچند محدود ‪ -‬با ایران شاهد هستیم؛‬ ‫به نحوی که جان کری و باراک اوباما پالس هایی‬ ‫را برای برقــراری رابطه با ایران ارســال می کنند‪.‬‬ ‫شــاید به جز دوره ای کــه دولت اقــای خاتمی با‬ ‫بیل کلینتون همزمان بــود‪ ،‬در هیچ دوره دیگری‬ ‫چنیــن برخوردی از ســوی دولت امریــکا انجام‬ ‫نشده باشد‪.‬‬ ‫این مســاله به چند عامل مختلف بســتگی دارد‪.‬‬ ‫امریکایی ها درصدد تغییر اســتراتژی و سیاست های خود‬ ‫در منطقــه خاورمیانه هســتند؛ انها در بلندمــدت به دنبال‬ ‫جایگزینی این اســتراتژی جدید هستند و نگاه به اقیانوس‬ ‫ارام‪ ،‬حوزه پاسیفیک و حوزه چین دارند‪ .‬انچه به استراتژی‬ ‫جدید امریکا معنا می بخشــد‪ ،‬نگرانی از خطر بالقوه چین‬ ‫اســت‪ .‬در این مدل مطالعاتی و راهبردی جدید‪ ،‬روسیه و‬ ‫ایران‪ ،‬خطر چندانی برای امریکا به شــمار نمی روند‪ .‬چین‬ ‫این نگرانی را در میــان امریکایی ها ایجــاد می کند که از‬ ‫دو منظر اقتصــادی و امنیتی و دفاعــی می تواند هژمونی‬ ‫مطلق جهانی ایاالت متحــده را با چالش مواجــه کند؛ از‬ ‫این رو امریکایی ها تمایل دارند که در خاورمیانه‪ ،‬شــرایط‬ ‫جدیدی را ایجاد کنند‪ .‬انها به این نتیجه رسیده اند که ورود‬ ‫ایران قدرتمند‪ ،‬باثبات‪ ،‬شیعه و با جمعیت اشنا به فرهنگ‬ ‫غربی می تواند یــک متحد بالقوه و اســتراتژیک باشــد‪.‬‬ ‫امریکایی ها همچنین دچار ســرخوردگی تاریخی از سوی‬ ‫دولت هایی نظیر عربســتان سعودی و اســرائیل شده اند؛‬ ‫دولت هایی که از نظر ســاختار تشــکیل دولــت‪ ،‬با اصول‬ ‫بنیادینی که امریکا را شکل داده‪ ،‬ناسازگار است و ان فقدان‬ ‫دولت های مشروعیت ساز اســت‪ .‬انچه در بحرین‪ ،‬قطر و‬ ‫عربستان سعودی می بینیم این است که این کشورها تحت‬ ‫ حاکمیت رژیم هایی هستند که همه ویژگی های رژیم های‬ ‫مستبد را دارا هستند‪ .‬امریکایی ها نیازمند نوعی بازنگری در‬ ‫انتخاب میان رژیم های مستبد و باثبات از یکسو و رژیم هایی‬ ‫که با حمایت های مردمی و چرخش های دموکراتیک و در‬ ‫عین حال ثبات افرین از سوی دیگر هستند؛ به نظر می رسد‬ ‫که انتخاب امریکایی ها‪ ،‬گزینه دوم است‪ .‬عالوه بر این‪،‬‬ ‫نیاز راهبردی امریکایی ها به انرژی در حال کاهش اســت‬ ‫و این مساله سکوت و وابســتگی ایاالت متحده نسبت به‬ ‫کشــورهای ارتجاعی و ســنتی را کاهش می دهد‪ .‬مساله‬ ‫دیگر این اســت که ایران به عنوان یــک قدرت منطقه ای‬ ‫از ثبات و ماندگاری بیشــتری برخوردار است؛ نقش ایران‬ ‫به عنوان کشوری که در اســتراتژی نانوشته‪ ،‬دارای منافع‬ ‫مشترک با امریکایی ها در افغانســتان و عراق است‪ ،‬قابل‬ ‫چشم پوشی نیست‪ .‬در سوریه نیز ایران و امریکا به یکدیگر‬ ‫نزدیک شده اند و نقش ایران سبب شده است که روسیه نیز‬ ‫در حل این معادله به امریکایی ها نزدیک شــود و به ثبات‬ ‫نسبی در سوریه بینجامد‪ .‬این استراتژی که امریکا به تازگی‬ ‫سیاست‬ ‫زمینه برای برقراری رابطه با امریکا مساعدتر بود‬ ‫با احتیاط بیشتری رفتار می کند‪ ،‬اقای احمدی نژاد‬ ‫در دولت نهم فضایی ضداســتکباری ایجاد کرد‬ ‫امــا در دولت دهم تــاش خود را بــرای برقراری‬ ‫رابطه بــا امریکا بــه کار گرفــت و در نهایت اقای‬ ‫روحانی‪ ،‬تابوشــکنی هایی انجام داده و ابایی از‬ ‫برقراری ارتباط با امریکایی ها نداشته است‪ .‬این‬ ‫فراز و نشیب را چگونه می توان تفسیر کرد؟‬ ‫فکــر می کنم عمــده دولت های پــس از انقالب‬ ‫عالقه مند بوده اند که روابط خود را بــا امریکا عادی کنند‪.‬‬ ‫اما اراده جدی از ســوی امریکایی ها وجود نداشت؛ البته‬ ‫رهبران ایران هــم اعتمــاد الزم را به مقامات کاخ ســفید‬ ‫نداشتند‪ .‬اما شاید بزرگترین مانع‪ ،‬تصویری بود که طرفین‬ ‫از ســال ها پیش از یکدیگر ســاخته بودند‪ .‬دولت امریکا‬ ‫انتظار داشــت که دولت ایران با صراحــت از وقوع حادثه‬ ‫گروگانگیری در ســفارت ایاالت متحــده عذرخواهی کند‬ ‫و در مقابــل‪ ،‬دولت ایران انتظار داشــت کــه امریکایی ها‬ ‫از انچه دخالــت امریکا در کودتای ‪ 28‬مــرداد‪ ،‬حمایت از‬ ‫رژیم پهلوی و چشم بســتن بر جنایات صدام حســین بود‪،‬‬ ‫عذرخواهی کند‪ .‬امــا فقــدان اراده الزم و مصرف داخلی‬ ‫داشتن این دشمنی ها سبب شد که چنین اتفاقی رخ ندهد‪.‬‬ ‫جمهوری اســامی بســیاری از بحران ها را در سایه وجود‬ ‫دشــمنی به نام امریکا تحلیل کــرد و تندروهای امریکایی‬ ‫نیز نیازمند ان بودند که به نام سیاسی ‪ ،‬افکار عمومی خود‬ ‫را توجیه کننــد و به انها بگویند که مــا از یک خطر واقعی و‬ ‫حقیقی صحبــت می کنیم؛ خطری کــه خصوصا در غیبت‬ ‫کمونیسم‪ ،‬برای پیشبرد اهدافشان بدان نیاز داشتند‪ .‬من‬ ‫نمی خواهم اندازه گیــری کنم اما فکر می کنــم که هر دو‬ ‫کشور‪ ،‬بر اســاس مبانی ایدئولوژیک رفتار می کردند و این‬ ‫رفتار ایدئولوژیک‪ ،‬نوعی دشمن تراشــی همــراه با فوبیا را‬ ‫در روابط خارجی انها ایجاد می کرد و ســایه ای سنگین بر‬ ‫مناسبات طرفین می انداخت و می اندازد‪ .‬این در حالی است‬ ‫که اتفاقا دو کشور می توانســتند پس از انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫روابط بســیار خوبی را پایه ریزی کنند‪ .‬همان طور که مردم‬ ‫ایران برای استقالل دست به انقالب زده بودند‪ ،‬پیدایش‬ ‫ایاالت متحده امریکا نیز مبنی بر اراده مردم این کشور برای‬ ‫استقالل بود‪ .‬اما این گونه پیش نرفت‪ .‬امریکایی ها اعتماد‬ ‫ایرانی ها را از بین بردند‪.‬‬ ‫شما می گویید که تمام دولت های ایران در دوران‬ ‫بعد از انقالب‪ ،‬تمام تالش خود را برای از سرگیری‬ ‫رابطه با امریــکا به کار گرفته اند اما شــاید بتوان‬ ‫گفت درحالی که دولت های ایران در دوران پس‬ ‫از پیروزی انقالب ســعی کرده اند رابطه با امریکا‬ ‫را از سر بگیرند اما در واقع این مجموعه حاکمیت‬ ‫بوده که در رابطه با این مساله‪ ،‬حرف اخر را می زده‬ ‫و تصمیم گیری کرده اســت؛ در واقــع هیچ گاه‬ ‫این دولت ها نبوده اند کــه بخواهند در این زمینه‬ ‫تصمیم نهایی را بگیرند‪.‬‬ ‫اگر بخواهیم نگاهــی راهبردی بــه این موضوع‬ ‫بیندازیم‪ ،‬هم حاکمیت ایران ‪ -‬به عنوان رهبران عالی رتبه ‪ -‬و‬ ‫هم رهبران ایاالت متحده امریکا‪ ،‬به نیاز و احساس واقعی‬ ‫که طرفین می توانند بــا یکدیگر همکاری کنند‪ ،‬نرســیده‬ ‫بودند‪ .‬برای ایاالت متحده وجود دشــمنی به نام جمهوری‬ ‫اســامی ایران ضروری بود تا بتواند تســلیحات خود را در‬ ‫منطقه به فروش برساند و ایران هم به نحوی دیگر‪ .‬از سویی‬ ‫به نظر می رسد که طرفین تاکنون احساس نمی کردند تا چه‬ ‫حدی می توانند با یکدیگر کار کنند‪ .‬از انجایی که دولت های‬ ‫مســتقر در ایران به شــکل واقعی تر و عینی تری‪ ،‬شرایط‬ ‫اجرایی‪ ،‬بین المللی و مدیریتی کشــور را رصد می کردند‪،‬‬ ‫چه بسا این تمایل در انها وجود داشت اما یا قادر به پیگیری‬ ‫ســریع انها نبودند و یا اینکه چنین مســاله ای در چارچوب‬ ‫فیــاض زاهــد معتقــد اســت کــه حتــی اگــر‬ ‫جمهوریخواهان در امریکا به قدرت برسند‪ ،‬خواهیم‬ ‫دید ان گونه که در برجــام رفتار کردند‪ ،‬نخواهد بود و‬ ‫این رفتار ها فقط یک جنگ روانی بوده اســت‪ .‬کلیت‬ ‫حاکمیت در ایاالت متحده امریــکا از اینکه وضعیت‬ ‫جدیدی را در ارتباط با ایران رقم بزند‪ ،‬اتفاق نظر دارند‪.‬‬ ‫با او در این مورد گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫ان را در پیش گرفته و با استراتژی ایران همسویی دارد‪ ،‬با‬ ‫امیال و خواسته های قطر‪ ،‬عربستان سعودی و ترکیه بسیار‬ ‫در تعارض است‪ .‬از سویی رفتار اسرائیل برای امریکا و دول‬ ‫غربی بسیار هزینه بر است‪ .‬مسلمانان از رفتارهای دوگانه‬ ‫امریکا درباره فلسطین ناراحت هســتند و حسی از تبعیض‬ ‫و تحقیر در خود دارند که در نهایت به حساب امریکا نوشته‬ ‫شده است‪ .‬حال گویا ارام ارام این موضوع برای کاخ سفید‬ ‫حداقل بخش هایی از هیات حاکمه امریکا معنا یافته است‪.‬‬ ‫در مجموع می توان گفت که انچه دو طرف را در داســتان‬ ‫برجام در کنار یکدیگر قرار داد‪ ،‬اراده ای پیشین بود؛ مبنی بر‬ ‫اینکه دو طرف می توانند در موضوعات مختلف به یکدیگر‬ ‫نزدیک تر شــوند‪ .‬من فکر می کنم که از فردای برجام‪ ،‬هر‬ ‫چه جلوتر می رویم‪ ،‬در موضوعــات مختلفی رابطه ایران و‬ ‫امریکا می تواند به یکدیگر نزدیک شود‪ .‬مقام معظم رهبری‬ ‫نیز در یکی از سخنرانی های خود در رابطه با برجام فرموده‬ ‫بودند که موضــوع پرونده هســته ای می تواند یک مدل و‬ ‫نمونه ای باشد که ایا دو طرف می توانند در حوزه های دیگر‬ ‫نیز با یکدیگر کار کنند یا نه‪ .‬حضور ایران در کنفرانس وین‬ ‫و دعوت از ایران نشان داده اســت که دو طرف عالقه مند‬ ‫هستند که بیش از گذشته به یکدیگر نزدیک شوند‪.‬‬ ‫ایا این روند می تواند منجر به این مســاله شــود‬ ‫که در برهــه فعلی و تا پایان دولــت اقای روحانی‬ ‫روابطی هرچنــد محدود میــان ایــران و امریکا‬ ‫برقرار شود؟‬ ‫بــه نظــر می رســد موانعــی در دو طــرف وجــود‬ ‫دارد که اجــازه برقراری رابطه رســمی دیپلماتیــک به دو‬ ‫طرف نمی دهد‪ .‬امــا طرفین به تدریج در حــال اب کردن‬ ‫یخ های موجود در روابط خود هســتند‪ .‬اما بستگی به نوع‬ ‫واکنش های دو طرف دارد‪.‬‬ ‫ایا ممکــن اســت همکاری هایی که در ســطوح‬ ‫منطقــه ای و در اجــرای برجــام میــان ایــران و‬ ‫امریکا در جریان اســت‪ ،‬در دولــت اینده امریکا‬ ‫دستخوش تغییر شود؟‬ ‫پیش بینی عمومی من این است که رئیس جمهور‬ ‫اینده امریــکا نیــز از دموکرات هــا خواهد بود امــا به نظر‬ ‫می رســد که حتی اگر جمهوریخواهان در امریکا به قدرت‬ ‫برســند‪ ،‬خواهیم دید ان گونــه که در برجام رفتــار کردند‪،‬‬ ‫نخواهد بود و این رفتار ها فقط یک جنگ روانی بوده است‪.‬‬ ‫کلیت حاکمیت در ایاالت متحده امریکا از اینکه وضعیت‬ ‫جدیدی را در ارتباط بــا ایران رقم بزنــد‪ ،‬اتفاق نظر دارند‪.‬‬ ‫جمهوریخواهان تندرو شبیه به افراطیون داخل کشور رفتار‬ ‫می کنند که عالقه مند بودند مسائل شــان با امریکا توسط‬ ‫تندروهای داخل ایران حل شــود نه به واسطه اعتدالی ها‬ ‫و دولت نزدیک بــه اصالح طلبــان‪ .‬جمهوریخواهان نیز‬ ‫عالقه مند بودند که پرونده هسته ای را خودشان حل کنند‬ ‫نه دولت دموکرات ها‪ .‬در این کلیت‪ ،‬تفاوت چندانی میان‬ ‫دولت هایی که در امریکا ســرکار می اینــد‪ ،‬وجود نخواهد‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫ایــا ممکــن اســت قدرت گرفتــن تندروهــا و‬ ‫جمهوریخواهان در امریکا روی سیاست داخلی‬ ‫ایران نیز تاثیر بگذارد و مردم در انتخابات اینده‬ ‫تغییر ذائقه بدهند؟‬ ‫محتمل است که اگر فردی شــبیه جورج بوش بر‬ ‫سر کار بیاید‪ ،‬هزینه ها برای دو طرف باال برود‪ .‬روند تصویب‬ ‫و اجرای برجام که مورد توافق ایــران و امریکا قرار گرفته و‬ ‫دولت های اروپایی نیز از ان حمایــت می کنند‪ ،‬به گونه ای‬ ‫اســت که فرار دولت اینده امریکا از اجرای ان را غیرممکن‬ ‫می ســازد‪ .‬زیرا برجام یــک توافق بین المللــی و با حمایت‬ ‫قدرت های اروپایی اســت و بــه نظر نمی رســد اراده ای در‬ ‫کاخ ســفید بتواند خالف جریــان اب در حــوزه بین المللی‬ ‫شنا کند‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫ایران و امریکا؛ تقابلی که اصال هسته ای نیست!‬ ‫حسن رضایی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪7‬‬ ‫ایا تخاصم میان تهران و واشنگتن به پایان راه رسیده است؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫ایران و امریکا؛ شــاید به جرات بتوان مدعی شد که‬ ‫قاطبه مردم جهان به لطف دســتگاه عظیم رسانه ای غرب‬ ‫(بخوانید امریکا) از دشمنی عمیق بین این دو کشور اگاه‬ ‫هستند‪ .‬این مســاله در حالی اســت که خود مردم امریکا‬ ‫اطــاع دقیقی از چگونگــی و چرایی این دشــمنی عمیق‬ ‫ندارند! سیستم خاص رســانه ای غرب به صورتی طراحی‬ ‫شــده که ظاهرا می خواهد همه چیز را بــه مخاطب بگوید‬ ‫و لی درواقع هیچ چیز از حقیقت را به او نمی گوید‪.‬خاصیتی‬ ‫که بیش و پیش از هر چیز‪ ،‬تســلط مالکان صهیونیســت‬ ‫کارتل های چندملیتی را بر سیاست‪ ،‬رسانه و اقتصاد امریکا‬ ‫نشــان می دهد‪ .‬بنابر نتایج یک نظرسنجی در سال ‪2014‬‬ ‫که روزنامه واشنگتن پســت نتایج ان را منتشر کرده است‪،‬‬ ‫‪ 50‬درصد امریکایی ها حتی نمی داننــد محل قرار گرفتن‬ ‫سوریه در نقشــه جهان کجاســت و برخی از انان به اشتباه‬ ‫مصر‪ ٬‬ترکیه و عربستان سعودی را به جای سوریه مشخص‬ ‫کرده اند‪ .‬پیش از این و در سال ‪ 2003‬نیز‪ ،‬نتایج نظرسنجی‬ ‫موسسه گالوپ نشــان داده بود که ‪ 60‬درصد امریکایی ها‬ ‫نمی دانند عراق در کجای نقشه جهان قرار دارد‪.‬‬ ‫بی شــک وضع در مورد ایران نیز بهتر از این نخواهد‬ ‫بود‪ .‬با این وجود؛ امریکا در سال ‪ 1978‬به یکباره با تغییری‬ ‫عظیم در سیاست خارجی خود؛ کشور ایران را به قطع روابط‬ ‫سیاسی و اعمال تحریم های شدید اقتصادی تهدید کرد‪.‬‬ ‫این در حالی بود که پیش از این؛ ایــران به عنوان یکی از‬ ‫پایه های اصلی اســتراتژی دوستونی نیکسون‪-‬کسینجر‪،‬‬ ‫در نقــش ژانــدارم منطقه؛ تحــت حمایت های بــی دریغ‬ ‫سیاســی‪ -‬نظامی رژیم ایاالت متحده قرار داشــت! تغییر‬ ‫سیاست سیســتم حاکمه امریکا نســبت به یک کشور اما‬ ‫برای کارشناســان اگاه به تاریخ سیاسی ان چندان غامض‬ ‫و پیچیده نبود‪ .‬مشــکل در یک کلمه خالصه شــده بود‪:‬‬ ‫«منافع!» برایند اتفاقی که در جامعه ایــران رخ داده بود؛‬ ‫هر چه بود باعث به خطــر افتادن منافع امریــکا (بخوانید‬ ‫صاحبانشرکت هایچندملیتی)می شدواینتغییرسیاست‬ ‫بســیار بدیهی بود‪ .‬با ایــن وجود؛ به گواهی مستشــرقین‬ ‫و فیلســوفان غربی‪ِ ،‬‬ ‫مورد ایران چندان هم ســاده و بدون‬ ‫پیچیدگی نبــود‪ .‬انقــاب رخ داده در ایــران یک انقالب‬ ‫ایدئولوژیک بود‪ ،‬یعنــی همان چیزی کــه ایاالت متحده‬ ‫به شدت از ان وحشت داشت و چندین ســال پیش از این‬ ‫بر سر همین مســاله؛ با انقالب کمونیستی شوروی درگیر‬ ‫جنگ سرد شده بود‪.‬‬ ‫واکنش بنیانگــذار کبیــر انقالب اســامی به قطع‬ ‫یکطرفه روابط سیاسی از سوی امریکا‪ ،‬اما مانند دیگر ابعاد‬ ‫انقالب ایران برای غرب غیرقابل پیش بینی بود‪ .‬ایت الله‬ ‫سیدروح الله خمینی(ره) پس از اقدام دولت کار تر در قطع‬ ‫رابطه‪ ،‬طی پیامی به ملت ایران فرمودند‪« :‬ملت شــریف‬ ‫ایران؛ خبر قطع رابطه بین ایران و امریکا را دریافت کردم و‬ ‫اگر کار تر در عمر خود یک کار کرده باشد که بتوان گفت به‬ ‫خیر و صالح مظلوم است‪ ،‬همین قطع رابطه است‪ .‬رابطه‬ ‫بین یک ملت به پاخاسته براى رهایى از چنگال چپاولگران‬ ‫بین المللى با یک چپاولگر عا َلمخوار‪ ،‬همیشه به ضرر ملت‬ ‫مظلوم و به نفع چپاولگر است‪ .‬ما این قطع رابطه را به فال‬ ‫نیک مى گیریم؛ چون این قطــع رابطه دلیلى بر قطع امید‬ ‫امریکا از ایران است‪ .‬ملت رزمنده ایران این طلیعه پیروزى‬ ‫نهایى را که ابرقدرت ســفاکى را وادار بــه قطع رابطه یعنى‬ ‫خاتمه دادن به چپاولگری ها کرده است‪ ،‬اگر جشن بگیرد‬ ‫حق دارد‪ ».‬پس لرزه های پاتک قــوی امام(ره) به امریکا‬ ‫هنوز هــم ادامــه دارد و این یعنــی انکه انقــاب ایران در‬ ‫مسیری حرکت کرده است که باید حرکت می کرد!‬ ‫پاتریک چاوال‪ ،‬عکاس و فیلمســاز فرانســوی که با‬ ‫عکس ها و مســتندهایی که از جنگ شــش روزه اعراب و‬ ‫اســرائیل و جنگ ویتنام گرفت‪ ،‬معروف شده بود‪ ،‬پس از‬ ‫دیدن امام(ره) در نوفل لوشاتو به ایران امد و از نهضت مردم‬ ‫ایران عکس هایی ماندگار گرفــت‪ .‬او درباره انقالب ایران‬ ‫و رهبر ان گفته بود‪« :‬همان بــار اولی که ایت الله را دیدم‪،‬‬ ‫فهمیدم که او پیروز خواهد شــد‪ .‬او با تمام کسان دیگری‬ ‫که تا ان روز دیده بودم‪ ،‬فرق داشت‪ .‬یک جور انرژی توی‬ ‫صورتش بود که دیگر مثلش را ندیدم‪ .‬انقالب او هم با بقیه‬ ‫جاهایی که عکاسی کردم‪ ،‬فرق داشت‪ .‬مردم ایران مصمم‬ ‫بودند‪ ،‬اما عصبانی نبودند!» اسکاچ ُپل‪ ،‬نویسنده و محقق‬ ‫غربی که معتقد اســت هیچ انقالبی به صورت اگاهانه و به‬ ‫دست مردم ایجاد نمی شــود‪ ،‬در مورد انقالب ملت ایران‬ ‫در سال ‪ 1978‬میالدی می نویســد‪« :‬اگر در دنیا تنها یک‬ ‫انقالب اگاهانه ســاخته شده باشــد‪ ،‬ان انقالب‪ ،‬انقالب‬ ‫ایران اســت‪ ».‬واقعیت ان بود که انقالب ملت ایران امده‬ ‫بود تا مدل جدیدی از زندگی را بر پایه اســام و اموزه های‬ ‫ان در تمامی ابعاد فردی و اجتماعی ایجاد کند‪ .‬مساله ای‬ ‫که در تعارض مستقیم با ایدئولوژی لیبرال سرمایه داری و‬ ‫کمونیسم قرار داشت‪.‬‬ ‫حاال ‪ 37‬ســال از ان روزها گذشته اســت‪ 37 .‬سالی‬ ‫که توانسته است بســیاری از معادالت سیاســی جهان را‬ ‫دگرگون کرده؛ زمینه ظهور قدرت های جدیدی را در صحنه‬ ‫بین الملل فراهــم اورد‪ .‬اکنون ما دیگر بــا پدیده ای به نام‬ ‫«شوروی کمونیست » مواجه نیستیم‪ .‬چین خود را در قامت‬ ‫یکی از بزرگترین رقبای امریکا در سطح جهان مطرح کرده‬ ‫و روســیه پا به پای امریکا به توســعه توانایی های علمی و‬ ‫نظامی خود پرداخته است‪ .‬قدرت یابی بیش از پیش ژاپن‪،‬‬ ‫هند‪ ،‬برزیل و دیگر قدرت های نوظهــور جهانی معادالت‬ ‫عرصه بین الملل را تا حد زیادی دچار تغییر و نوسان کرده‬ ‫است‪ .‬واقعیت هایی که تا حد زیادی توانسته است هژمونی‬ ‫ایاالت متحده را با چالــش مواجه کــرده؛ زمینه تولد یک‬ ‫جهان چندقطبی را فراهم اورد‪ .‬در این میــان اما ایران به‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫اذعان کارشناسان بین المللی‪ ،‬پس از انقالب سال ‪1978‬‬ ‫تا کنون‪ ،‬تبدیل به قدرتی منطقه ای شــده؛ در حال گذار به‬ ‫سوی تبدیل شدن به قدرتی جهانی حرکت می کند‪ .‬با این‬ ‫وجود؛ گذر سال ها یک واقعیت را نتوانسته دچار تغییر کند؛‬ ‫«تقابل ایران و امریکا»‪.‬‬ ‫واقعیتی که بیــش و پیش از هر چیــز می تواند نمود‬ ‫برقرار بودن مسائلی باشــد که در درجه اول؛ مختل کننده‬ ‫«منافع» امریکا در سطح ایران است‪ .‬روی کار امدن دولت‬ ‫یازدهم و تاکید یکسویه ان بر پیگیری مذاکرات هسته ای‬ ‫برای حل مشــکالت اقتصادی کشــور اما باب جدیدی از‬ ‫مساله رابطه یا عدم رابطه با امریکا را گشود‪ .‬تغییر ماهیت‬ ‫امریکا‪ ،‬ضعیف شــدن امریکا‪ ،‬تغییر فضــای بین المللی‪،‬‬ ‫رنگ باختن مفهوم اســتقالل در قرن ‪ ،21‬رسیدن به رفاه‬ ‫اقتصادی از طریق تنش زدایی با غرب (امریکا) و مسائلی‬ ‫از این دست؛ همگی دالیلی هستند که از سوی طرفداران‬ ‫تز «توسعه از طریق ارتباط» مطرح می شود‪ .‬رهبر انقالب‬ ‫اسالمی اما به عنوان دیده بان اصلی حرکت ضداستعماری‬ ‫ملت ایران؛ طی ســال های اخیر بارها و بارهــا بر غیرقابل‬ ‫اعتماد بودن امریکا و لزوم ادامه مبارزه با «شیطان بزرگ»‬ ‫تاکید کرده اند‪ .‬اگرچه مرور تاریخ ســیاه امریــکا در زمینه‬ ‫جنایت ها و خیانت هایی که نسبت به ملت ایران مرتکب شده‬ ‫است؛ خود بهترین دلیل برای مخالفت با برقراری رابطه با‬ ‫امریکاست‪ ،‬با این وجود؛ الزم است بار دیگر گره این سوال‬ ‫به ظاهر سخت گشوده شود که چرا هنوز هم باید «مرگ بر‬ ‫امریکا» گفت؟‬ ‫امریــکا به عنــوان دولتی که درصدد جهانی ســازی‬ ‫(بخوانیــد امریکایی ســازی) تمامی کشــورهای دیگر در‬ ‫ابعاد اقتصاد‪ ،‬فرهنگ‪ ،‬سیاست و اجتماع است‪ ،‬می تواند‬ ‫چه اسیب هایی را متوجه کشــور ما کند و چرا نباید با امریکا‬ ‫رابطه داشــت؟ به نظر می رســد مرور تاریــخ تقابل امریکا‬ ‫با انقــاب ایدئولوژیک روســیه که منجر به شــکل گیری‬ ‫اتحاد کمونیســتی شــوروی شــده بود‪ ،‬می توانــد حاوی‬ ‫درس های مهمی در این زمینه باشــد‪ .‬چه اینکه امریکا در‬ ‫جریان ‪ 50‬سال جنگ سرد با شوروی (به عنوان یک رقیب‬ ‫ایدئولوژیک)‪ ،‬بعد از انکه نتوانست از طریق نظامی‪-‬امنیتی‬ ‫امریــکا بــه عنــوان دولتــی کــه‬ ‫درصــدد جهانی ســازی (بخوانیــد‬ ‫امریکایی ســازی) تمامی کشورهای‬ ‫دیگــر در ابعــاد اقتصــاد‪ ،‬فرهنــگ‪،‬‬ ‫سیاست و اجتماع است‪ ،‬می تواند چه‬ ‫اسیب هایی را متوجه کشــور ما کند و‬ ‫چرا نباید با امریکا رابطه داشت؟‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫امام خمینی تسخیر‬ ‫سفارت امریکا را انقالب دوم‬ ‫نامگذاری کردند‬ ‫سیاست‬ ‫با ان مقابله کند؛ از دریچه مذاکره و تعامل ان را به فروپاشی‬ ‫کشاند‪ .‬به صورتی که بعدها ریچارد نیکسون؛ رئیس جمهور‬ ‫وقت امریکا در متن کتاب «پیروزی بدون جنگ!» نشان‬ ‫می دهد چگونه ایاالت متحده از رهگذر مذاکرات و توافق‬ ‫اتمی با شوروی‪ ،‬زمینه های فروپاشی ان کشور را از درون‬ ‫فراهم کرده است‪.‬‬ ‫جالب انکه باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور کنونی ایاالت‬ ‫متحده نیز دو بــار(در مقاطع پس از توافق لــوزان و وین)‬ ‫صراحتا به پیروی از راهبرد نیکسون در برابر شوروی اشاره‬ ‫کرده می گوید‪« :‬من بــه نحوی غریزی اســتراتژی ای را‬ ‫که پرزیدنت نیکســون و ریگان در دوران جنگ سرد علیه‬ ‫شوروی داشــتند درک می کنم و ما همان راهی را می رویم‬ ‫که با شوروی سابق رفتیم‪ ».‬وی در نطق خود پس از قرائت‬ ‫بیانیه وین تصریح می کنــد‪« :‬مذاکرات ما با شــوروی در‬ ‫نهایت به سود امریکا تمام شــد و با ایران نیز همان نتیجه‬ ‫را خواهد داشــت؛ این مذاکرات به امن تر شــدن امریکا و‬ ‫اسرائیل می انجامد‪ ».‬از این رو بنابر کدهای صریح مقامات‬ ‫و اندیشکده های معروف امریکایی‪ ،‬امریکا مذاکره با ایران‬ ‫را نه بــرای کاهش تحریم یا به رســمیت شــناختن انرژی‬ ‫هســته ای ایران؛ که برای فروپاشی انقالب اسالمی ملت‬ ‫ایران می خواهد‪ ،‬نه هیچ چیز دیگــر‪ .‬مرور تاریخی تقابل‬ ‫بین امریکا و شوروی نشان می دهد که مناسبات دیپلماسی‬ ‫ایاالت متحده با شوروی‪ ،‬ابتدا بر ســر مساله قراردادهای‬ ‫محدودیت موشک های بالســتیک و کالهک های اتمی‬ ‫(قرارداد سالت) اغاز شده و بعدها به مساله حقوق بشر هم‬ ‫کشیده می شود‪ .‬مساله ای که بازی را به یک فاز جدید وارد‬ ‫کرده‪ ،‬نهایتا از طریق توافق هلســینکی ‪ 1977‬زمینه نفوذ‬ ‫فرهنگی‪-‬سیاسی امریکا در بطن جامعه کمونیست روسیه‬ ‫را فراهم می کند‪.‬‬ ‫در واقع؛ توافق ســالت و دیگر گفت وگوهای شکل‬ ‫گرفته بین روسیه و غرب‪ ،‬پیش زمینه ای برای ضربه زدن‬ ‫به ایدئولوژی کمونیســم بود نه موشک ها و بمب های اتم‬ ‫شوروی‪ .‬واقعیت ان است که مشکل ما و امریکا نیز بر سر‬ ‫تحریم های اقتصادی یا انرژی هسته ای نیست که اگر این‬ ‫گونه بود؛ ما هرگز نباید در سال ‪ 1357‬که هیچ کدام از این‬ ‫دو مطرح نبود؛ «مرگ بر امریــکا» می گفتیم‪ .‬همان طور‬ ‫که مشکل اصلی امریکا و شوروی بر سر سالح هسته ای و‬ ‫مسائلی از این دست نبود! امریکا می خواست خود را حاکم‬ ‫بالمنازع جهان جدید بداند و در این مســیر سعی داشت با‬ ‫تو نرم؛ مدل زندگی و دموکراسی‬ ‫استفاده از ابزارهای سخ ‬ ‫امریکایی را با هدف تامین منافــع خود بر ملت های جهان‬ ‫تحمیل کند‪ .‬شوروی کمونیست اما در تقابلی بنیادین با این‬ ‫نوع تفکر قرار داشــت‪ .‬چه اینکه اتحادیه جماهیر شوروی‬ ‫اصوال بر مبانی ضدامپریالیستی بنا شده‪ ،‬بخش زیادی از‬ ‫کشــورها را (در قالب شوروی ســابق) تحت این تفکر گرد‬ ‫اورده‪ ،‬انقالب خود را به شرق اسیا نیز صادر کرده بود!‬ ‫مائو تســه تونگ ‪،‬تئوریسین مارکسیســم لنینیسم و‬ ‫سیاست مدار انقالبی کمونیســت نتیجه بدیهی گسترش‬ ‫تفکر ضدامپریالیســتی کمونیست های شــوروی به شرق‬ ‫اسیا بود! مســاله ای که به هیچ وجه نمی توانست با امال‬ ‫هژمونی امریکایی هم راســتا باشــد‪ .‬بنابراین شکل گیری‬ ‫جنگ سرد در مقطع زمانی دهه های ‪ 1940‬تا ‪ 1990‬بیش‬ ‫از انکه ماهیتی هسته ای‪ ،‬فضایی یا موشکی داشته باشد؛‬ ‫ریشه ای ایدئولوژیک داشــت! از همین رو؛ تقلیل سطح‬ ‫مقابله ایران و نظام سلطه به مسائلی چون انرژی هسته ای‬ ‫و تحریم هــا؛ بیش از انکــه بخواهد گرهی از مشــکالت‬ ‫باز کرده؛ ما را به ســوی واقعیت های موجود در این مسیر‬ ‫رهنمون کند؛ بر بغرنج تر شــدن اوضاع خواهد افزود‪ .‬این‬ ‫مساله عالوه بر انکه می تواند به عنوان مغلطه ای از سوی‬ ‫طرفداران تز ارتباط با امریکا تلقی شود؛ خواه ناخواه بستر‬ ‫نفوذ امریکا در پایه های ایدئولوژیک انقالب اســامی را‬ ‫فراهم خواهد کرد‪.‬‬ ‫رهبر فرزانه انقالب اسالمی با درک همین واقعیت‪،‬‬ ‫در ماه های اخیــر مکررا بر خطــر نفوذ امریکا در کشــور و‬ ‫حتی منطقه تاکید کرده اند‪ .‬ایشان در همین زمینه در متن‬ ‫دیدار خود با اساتید دانشگاه های کشور در تاریخ ‪ 31‬تیرماه‬ ‫ســال جاری می فرمایند‪« :‬بنده هم عقیده ام این است که‬ ‫هدف تحریم ها مساله هسته ای فقط نیست‪ ،‬مساله حقوق‬ ‫بشر هم نیست‪ ،‬مســاله تروریسم هم نیســت‪ .‬گفتند چرا‬ ‫فالنی برای روضه علی اصغر که روضه خوان خواند‪ ،‬گریه‬ ‫نکرد؟ گفت ان بنده خدا خودش صد علی اصغر سر بریده؛‬ ‫این برای روضه علی اصغر گریه می کند؟ اینها خودشــان‬ ‫ضد حقوق بشرند؛ اینها‬ ‫تروریست پرورند‪ ،‬اینها خودشــان ّ‬ ‫دنبال این هستند که برای حقوق بشر به یک کشوری فشار‬ ‫بیاورند؟ مساله این نیست؛ مساله یک محاسبه بسیار باالتر‬ ‫و فراتر از این حرف هاست؛ یعنی یک م ّلتی‪ ،‬یک حرکتی و‬ ‫یک هویتی به وجود امده است مبتنی بر منابعی و مبادی ای‬ ‫درســت نقطه مقابل مبادی نظام اســتکبار و نظــام ظلم و‬ ‫انظالم؛ نمی خواهند این به جایی برســد؛ ما در یک چنین‬ ‫موقعیتی هســتیم‪ ».‬بنابراین تاکید بر عــدم قابل اعتماد‬ ‫بودن امریکا در جریان مذاکرات هســته ای؛ می تواند تله‬ ‫خطرناکی باشد که جامعه ایران را با منحرف کردن از جریان‬ ‫اصلی دالیل دشمنی عمیق نظام سلطه با انقالب اسالمی‬ ‫به مسائلی روبنایی و سطحی بکشاند! در اینکه امریکا قابل‬ ‫اعتماد نیست؛ هیچ شکی نیست! ولیکن مشکل ما و امریکا‬ ‫قابل اعتماد یا غیرقابــل اعتماد بودن ان نیســت‪ .‬دولت‬ ‫امریکا نماد اقلیت کوچک و صهیونیســتی ای است که با‬ ‫در اختیار داشــتن نبض اقتصاد جهانی برانند تا با استفاده‬ ‫ی شریف‪ ،‬برده داری مدرن را در سطح دنیا‬ ‫ابزاری از مفاهیم ‬ ‫تئوریزه کنند و در این مسیر از هیچ تالشی فروگذار نخواهند‬ ‫کرد‪ .‬مگر برده شــدن بــرای ملتی که پیشــوایی همچون‬ ‫حسین(ع) دارد امکان پذیر خواهد بود؟ بنابراین مادامی که‬ ‫امریکا خوی ســلطه طلبی خود را تغییر نداده است؛ ما هم‬ ‫«مرگ بر امریکا» را ترک نخواهیم کرد‪ .‬والسالم‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫فراز و فرود چپ اسالمی‬ ‫با نگاه به تاریخ تحوالت سیاســی درون جریان چپ مذهبی شاهد فراز و فرود عجیبی‬ ‫درون این جریان سیاســی از دهه ‪ 60‬تا دوران معاصر هســتیم‪ .‬به گونه ای که جریان چپ‬ ‫مذهبی از یک تفکر با مولفه های والیت مطلقه فقیه‪ ،‬مبارزه با امریکا و عدم گفت وگو و سازش‬ ‫باامپریالیسمجهانیبهسمتتفکراتیبامولفه هایوالیتانتخابیووکالتیفقیه‪،‬تنش زادیی‬ ‫در سیاست خارجی‪ ،‬مذاکره با امریکا‪ ،‬ایجاد فضای باز سیاسی و جامعه مدنی می رود‪.‬‬ ‫چپی های دیروز‪ ،‬کدام طیف امروزی هستند؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫تسخیرالنهجاسوسیوسهدههتاثیردرروندسیاستداخلیایران‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫نیره ساری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪1‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاســت و قدرت همواره از جمله مــوارد پیچیده ای‬ ‫بوده است که در هر دوره ای به دلیل عناصر دخیل موجود در‬ ‫ان ابعاد متفاوتی پیدا می کند‪ .‬نخبگان سیاسی‪ ،‬گروه های‬ ‫نفوذ‪ ،‬احزاب‪ ،‬تشکل های دانشجویی‪ ،‬رسانه ها و نهاد های‬ ‫مختلف اجتماعی از عاملین موثر یا تاثیرپذیر بر سیاســت‬ ‫هســتند و صد البته نقــش احــزاب در کشــورهای دارای‬ ‫دموکراسی‪ ،‬پررنگ تر بوده و جدی تر دیده می شود‪.‬‬ ‫تحلیل نهادهای مدنی و نقش احزاب به عنوان یکی‬ ‫از محورهای این نهاد در ایران از ان جهت ضروری به نظر‬ ‫می رسد که سال ‪ ،1357‬سراغاز جدی برای حضور گسترده‬ ‫احزاب در عرصه سیاسی بود و با پیروزی انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫حجم قابل توجهی از احزاب‪ ،‬تشکل ها‪ ،‬گروه ها و انجمن ها‬ ‫تشــکیل شــد که البته تا قبل از این فعالیت های حزبی به‬ ‫صــورت زیر زمینی وجود داشــت اما پس از ایــن بود که در‬ ‫قالب های مختلف ظهور و بروز پیدا کردند‪.‬‬ ‫یکی از مهم تریــن کارکردهای احــزاب در این دوره‬ ‫مخالفت صریح یا ضمنی با حکومت ســلطنتی بود اما باید‬ ‫تاکید کنیم که حضور احزاب در عرصۀ سیاسی از سال‪ 56‬به‬ ‫صورت مقابله با رژیم شاه اغاز شده بود که با پیروزی انقالب‪،‬‬ ‫این روند اوج گرفت و احزاب به نمایش نقش و کارکرد خود در‬ ‫عرصه سیاسی برگشتند‪.‬‬ ‫پس از انقالب‪ ،‬احزاب و گروه های سیاســی به طور‬ ‫نامنظم و در عین حال با رویکردهای افراطی در طیف های‬ ‫مختلفبهوجودامدندوبهدلیلنبودابزارهایقانونمند سازی‬ ‫فعالیت ها‪ ،‬عمدتا از فعالیت های رادیکال و گاهی خشــن‬ ‫بهره می بردند‪.‬‬ ‫درایندوره‪،‬عمدتاچهارطیفگستردهفعالیتداشتند‬ ‫که عبارتند از‪:‬‬ ‫احزاب و گروه های رادیکال اسالمگرا‪ :‬شامل جنبش‬ ‫مســلمانان مبارز‪ ،‬ســازمان مجاهدین خلق ایران‪ ،‬جنبش‬ ‫ن و سازمان اسالمی شورا می شد و این‬ ‫انقالبی مردم مسلما ‬ ‫عده به دلیل نظرات و اقدامات رادیکال و همچنین نداشتن‬ ‫پایگاه علمی فقهی و فقــدان پایگاه مردمی بــه نیروهای‬ ‫معارض انقالب تبدیل شدند و بدون ایفای نقش اساسی در‬ ‫سیاست کنار رفتند‪.‬‬ ‫احــزاب و گروه هــای چپ و هــوادار سوسیالیســم‪:‬‬ ‫شــامل ســازمان فدائیان خلق‪ ،‬ســازمان پیکار‪ ،‬سازمان‬ ‫ توفان‪ ،‬ســازمان حکومت کمونیســتی‪ ،‬حزب کمونیست‬ ‫کارگــران و دهقانــان ایــران‪ ،‬ســازمان انقالبــی‪ ،‬حــزب‬ ‫کارگران سوسیالیســت‪ ،‬ســازمان کارگران مبــارز‪ ،‬کمیته‬ ‫مارکسیســت های لنینیســت‪ ،‬ســازمان جوانان انقالبی و‬ ‫حزب توده می شــد که عمده فعاالن این طیف از ایده های‬ ‫سوسیالیســتی اطاعت می کردند و الگــوی انها تحوالت‬ ‫شوروی سابق بوده و هواداری ان کشور را بر عهده داشتند‪.‬‬ ‫نیروهــای مذهبی پیرو امــام خمینی‪ :‬شــامل حزب‬ ‫جمهــوری اســامی‪ ،‬جامعه مدرســین حــوزه علمیه قم‪،‬‬ ‫جامعه روحانیت مبارز تهران‪ ،‬سازمان فجر اسالم‪ ،‬سازمان‬ ‫مجاهدین انقالب اسالمی‪ ،‬حزب توحید و حزب اﷲ می شد‬ ‫که عمده ترین مشــخصه ایــن طیف‪ ،‬اطاعــت از فرامین‬ ‫بنیانگذار انقالب اســامی و طرفداری از حاکمیت دین در‬ ‫جامعه بود‪ .‬به دلیل گستره فعالیت‪ ،‬مقبولیت عمومی و توان‬ ‫رهبری قوی توانستند اکثریت قریب به اتفاق مردم کشور را‬ ‫به سمت خود متمایل ســازند و در واقع‪ ،‬اصلی ترین منابع و‬ ‫طیف کشور پس از انقالب محسوب می شدند که تایید این‬ ‫نکته‪،‬پیروزی هایمکررانهادرصحنه هایرقابتانتخاباتی‬ ‫در سال های بعد بود؛ به گونه ای که به طیف مسلط تبدیل‬ ‫شدند و مهم ترین نقش را در عرصه سیاسی سال های پس‬ ‫از انقالب ایفا کردند‪.‬‬ ‫احزاب لیبرال‪ :‬شــامل گروه هــا و احزابی مثل حزب‬ ‫ایران‪ ،‬حــزب مردم ایــران‪ ،‬انجمــن حقوقدانــان ایران‪،‬‬ ‫ی و حزب جمهوریخواه خلق مسلمان می شد و‬ ‫نهضت ازاد ‬ ‫مهم ترین فصل مشترک در تفکرات و اقدامات این طیف‪،‬‬ ‫عالقه مندی به غرب و تفکرات غربــی و هواداری از قانون‬ ‫اساسی سکوالر و طرفداری از حکومت غیر مذهبی بود‪.‬‬ ‫این طیف در ابتدای پیروزی انقالب به دلیل مشــی‬ ‫خاصی که داشتند و حضور برخی تکنوکرات های دیندار در‬ ‫میانشان توانستند مســئولیت دولت موقت را از سوی رهبر‬ ‫فقید انقالب اســامی عهده دار شــوند؛ از این رو موقعیت‬ ‫خوبی را در جریان سیاســی به دســت اوردند‪ ،‬امــا به دلیل‬ ‫عدم توفیق در همراه ساختن مردم با خود و پیگیری امور به‬ ‫صورت غیر انقالبی‪ ،‬از قدرت کنار رفتند‪.‬‬ ‫بازرگان همــان فرد لیبرالــی بود که پــس از انقالب‬ ‫اســامی در تاریخ ‪ 16‬بهمن ‪ 57‬از سوی رهبر کبیر انقالب‬ ‫مامور تشکیل دولت موقت شد و‪ 9‬ماه این سمت را تا تسخیر‬ ‫ســفارت امریکا توسط دانشــجویان پیرو خط امام بر عهده‬ ‫داشــت‪ .‬عمده وزرای دولت بازرگان نیــز از اعضای حزب‬ ‫نهضت ازادی ایران بودند که خــود مهدی بازرگان دبیرکل‬ ‫ان نهضت بود‪.‬‬ ‫واقعیت امر این است که از روز اول هم نخست وزیر و‬ ‫دولت موقت‪ ،‬دولت تراز انقالب اسالمی و انتظارات ملت‬ ‫انقالبی نبود‪ .‬بازرگان و کابینه اش که اغلب ان را نیروهای‬ ‫همسو با جریان لیبرال تشکیل می دادند‪ ،‬نه تنها به بسیاری‬ ‫از ارمان های انقالب و توده های ملت باور نداشتند‪ ،‬بلکه در‬ ‫مواردی حتی در مقابل جریان ملت نیز قرار گرفتند‪.‬‬ ‫پیروزی انقالب اســامی در سال ‪ ،1357‬موجب شد‬ ‫تا جمهوری اســامی ایران با اتخاذ سیاست مستقالنه نه‬ ‫شرقی و نه غربی به بازبینی روابط خارجی خود با کشورهای‬ ‫غربی و در راس ان با رهبــر بلوک غرب یعنی ایاالت متحده‬ ‫بپردازد و تسخیر النه جاسوسی امریکا توسط دانشجویان‬ ‫پیرو خط امام و ماجرای گروگانگیری کارمندان سفارت نیز‬ ‫موجب فزونی خصومت امریکا علیه ایران شد‪.‬‬ ‫ تسخیر ســفارت امریکا یکی از تاثیرگذار ترین وقایع‬ ‫انقالب بود و باعث شــد تا تهدیدهای جدی از سر انقالب‬ ‫عبور کند‪ .‬در ان زمان بحــث کودتا به صورت جدی مطرح‬ ‫بود و شــاید اگر این حرکت انجام نمی شــد انقالب و نظام‬ ‫نوپای جمهوری اسالمی بر اثر کودتایی شبیه کودتای سال‬ ‫‪ ۱۳۳۲‬ضربه می خورد یا با روند اســتحاله از درون‪ ،‬از مسیر‬ ‫خود خارج می شد‪.‬‬ ‫امریکا که در میان سایر کشــورهای غربی با پیروزی‬ ‫انقالب اســامی ایران بیشــترین ضربــه را خــورده بود‪،‬‬ ‫واکنش های وسیع تری نسبت به این مهم نشان داد و پیش‬ ‫از انکه اقدام مســتقیمی مثل حمل ه طبــس را انجام دهد‪،‬‬ ‫اهداف مقابلــه ای خود را با روش هایــی از جمله تحریم ها‬ ‫دنبال کرد و مقطــع اول تحریم ها در ایران بــر همان دوره‬ ‫اشغال سفارت امریکا برمی گرددد ‪ .‬تصرف النه جاسوسی‬ ‫و به گروگان گرفته شــدن کارکنان ان در سال ‪ ،۵۸‬موجب‬ ‫ی کارتر‬ ‫شــد تا دولت امریک ا در زمان ریاست جمهوری جیم ‬ ‫پس از قطع روابط‪ ،‬نخستین تحریم های اقتصادی را علیه‬ ‫ایران اعمال کند ‪.‬‬ ‫گروهی از دانشــجویان مســلمان پیرو خط امام‪ ،‬در‬ ‫اعتراض به ورود شــاه به امریکا‪ ،‬ســفارت ایاالت متحده‬ ‫در تهران را اشــغال کردند و بیــش از ‪ ۵۰‬دیپلمات و کارمند‬ ‫سفارت را به گروگان گرفتند‪ .‬دانشجویان پیرو خط امام ورود‬ ‫محمد رضا شاه پهلوی به امریکا را در فضای پس از انقالب‬ ‫باتوجه به خاطره بازگشــت وی به ایران پس از کودتای ‪۲۸‬‬ ‫مرداد‪ ،‬یکــی از عوامل اصلی تصمیم شــان برای حمله به‬ ‫سفارت می دانند‪ .‬دانشجویان با اقدام خود بزرگترین ضربه‬ ‫را به حیثیت جهانی امپریالیسم غرب وارد کرده بودند و این‬ ‫موفقیتی بزرگ برای انقالبیون مسلمان بود زیرا شوروی و‬ ‫اقمارش چنین باوری نداشتند که روزی ابرقدرت رقیب انها‬ ‫بهت زده در مقابل تعدادی دانشجو از هرگونه اقدامی درمانده‬ ‫شود و فریاد عجزش به گوش جهانیان برسد‪.‬‬ ‫اشغال ســفارت امریکا در تهران از موضوعاتی است‬ ‫که پس از ســه دهه و نیم هنوز گهگاه و به خصوص در ایام‬ ‫نزدیک به روز‪ ١٣‬ابان مورد بحث و گفت وگو و بعضا جدل قرار‬ ‫می گیرد‪ .‬با وجود گذشت بیش از سه دهه از ان واقعه هنوز‬ ‫بحث در مورد ان تمام نشده است‪.‬‬ ‫اما نکته جالب توجه انجایی اســت که تســخیر النه‬ ‫جاسوسی که نشانه اعتراض به دخالت های اشکار امریکا‬ ‫و سفارت ان در تهران بود و همچنین به دلیل پناه دادن به‬ ‫«شاه خائن به وطن» توسط ایاالت متحده صورت گرفت‪،‬‬ ‫دولت موقت را براشفت و به نشانه اعتراض اقدام به استعفا‬ ‫کرد‪ ،‬این در حالی بود که از همان روز تسخیر النه جاسوسی‬ ‫ملت انقالبی در حمایــت از فرزندان خویــش به خیابان ها‬ ‫ریخته و حمایت همه جانبه خود را از این اقدام اعالم کردند‪.‬‬ ‫رهبری انقالب نیز این حرکت دلیرانه جوانان وطن را ستود‬ ‫و از ان با عنوان «انقالب دوم»؛ انقالبی بزرگتر از انقالب‬ ‫اول یاد کرد‪.‬‬ ‫از سوی دیگر امام خمینی (ره) استعفای دولت موقت‬ ‫را در حالــی پذیرفت که اعضای هیات دولــت وقت انتظار‬ ‫داشــتند که امام(ره) مانند دفعــات قبل با اســتعفای انها‬ ‫مخالفت کند و انان بدین وسیله دانشجویان را برای ازادی‬ ‫گروگان ها تحت فشار قرار دهند و امام خمینی ضمن قبول‬ ‫اســتعفای دولت‪ ،‬به جای معرفی دولت جدید‪ ،‬حکومت را‬ ‫تا تشکیل اولین مجلس شورا‪ ،‬به شــورای انقالب واگذار‬ ‫کرد ‪ .‬شورای انقالب برخالف دولت موقت یکدست نبود و‬ ‫مرکب بود از عناصر میانه رو‪ ،‬تندرو‪ ،‬روحانی و غیر روحانی‪ .‬با‬ ‫کناره گیری دولت موقت و واگذاری امور به شورای انقالب‬ ‫همه خوش بینی های دولت امریکا برای خاتمه گروگانگیری‬ ‫به یاس مبدل شد و امید به حل سریع مساله را بر باد داد و بر‬ ‫اضطراب انها افزود‪ .‬بر این اســاس گرچه تصرف سفارت‬ ‫امریکا در روزهای نخســت‪ ،‬پدیــده ای لحظه ای و موقتی‬ ‫به حســاب می امد و تصور می رفت کــه حداکثر چند روزی‬ ‫به طول انجامد و به ســان پدیده های مشــابه یعنی اشغال‬ ‫سفارت کشورهای خارجی در دیگر نقاط جهان دیری نپایید‬ ‫اما به رغم این خوشبینی اولیه این مهم به بحرانی منطقه ای‬ ‫و بین المللی تبدیل شــد و بازتاب هــای ان روابط و مواضع‬ ‫کشورها را در قبال جمهوری اسالمی ایران و امریکا به شدت‬ ‫ی را چه‬ ‫تحت تاثیر قرار داد و بعد از سال‪ ۱۳۵۸‬تحوالت مهم ‬ ‫در منطقه و چه در سیاست داخلی ایران رقم زد‪.‬‬ ‫در سال های پس از تسخیر بسیاری از تسخیرکنندگان‬ ‫سفارت امریکا به شــهادت رســیدند‪ ،‬برخی دیگر سکوت‬ ‫کردند و تعداد دیگری از انها از کرده خود پشیمان شدند و راه‬ ‫دیگری در پیش گرفتند‪.‬‬ ‫اما انچه در این میان مهم بوده بر این اساس است که‬ ‫مبارزین با بلوک غرب یا همان طیف چپگرای لیبرال دیروزی‬ ‫همان چپ گراهای اسالمی امروز هستند اما با گذشت زمان‬ ‫به خصوص در ســال های اخیر خصوصا از سال‪ ۱۳۷۷،‬تا‬ ‫حال حاضر طیف چپگــرای تصرف کنندگان ســفارت که‬ ‫اتفاقا از ایدئولوگ های دولت و مجلــس دوم خردادی نیز‬ ‫بودند تصرف سفارت را اشتباه خوانده و ندامت خود را از این‬ ‫اقدام به زبان های مختلف اعالم کردند‪ .‬انقالبیون دیروز و‬ ‫تجدیدنظرکنندگان امروز‪ ،‬با نزدیکی هرچه بیشتر فکری و‬ ‫عملی به غرب و پذیرش و وارد کــردن ارزش های غربی به‬ ‫داخل جامعه ایرانی اکنون دچار روزمرگی شــدند و با فاصله‬ ‫ی گذشــته انقالبــی خویش‪ ،‬در تالش‬ ‫گرفتن از ارزش ها ‬ ‫هستند اقدام دانشجویان انقالبی را تقبیح کنند و اکنون نیز‬ ‫با گذشت ســه دهه از این واقعه و به رغم تاثیرات این اقدام‬ ‫بر فضای سیاسی‪ ،‬شــکاف بین نیروهای انقالبی موثر در‬ ‫گروگانگیری هر روز بیشتر از گذشته می شود‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫بررسی فراز و فرود جریان چپ مذهبی بعد از تسخیر النه جاسوسی امریکا‬ ‫گذر از عرفان معرفتی به عرفان سازمانی‬ ‫سید علی لطیفی‬ ‫کارشناس ارشد معارف اسالمی و علوم سیاسی‬ ‫دانشگاه امام صادق(علیه السالم)‬ ‫‪2‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫در تحلیــل فــراز و فرود جریانــات سیاســی به مثابه‬ ‫واقعیت اجتماعــی بیش از نظــر به نمودهای سیاســی و‬ ‫اجتماعی نیازمند بررسی بودها و حقیقت های شکل دهنده‬ ‫ان واقعیت اجتماعی هســتیم‪ .‬این بودها کــه در تعامل و‬ ‫تعاطی با نمودها هستند‪ ،‬جنبه های تعین بخش ان واقعیت‬ ‫اجتماعی را شکل می دهند‪ .‬بنابراین ما در این یادداشت‪ ،‬به‬ ‫تحلیل جریان سیاسی چپ مذهبی با رویکرد جامعه شناسی‬ ‫معرفت پرداخته و به نقش ساحت فرهنگی ایران در صعود‬ ‫و فرود جریانات سیاســی توجه می‪‎‬نما ییم تــا به مخاطب‬ ‫دســتگاه معرفتی متناســب با ســاخت جامعه ایرانی برای‬ ‫تحلیل رخدادهای سیاســی جاری و گذشته ارائه دهیم‪ .‬با‬ ‫نظر به تاریخ و جغرافیای فرهنگی و معرفتی ایران‪ ،‬می توان‬ ‫ریشه های جدال عرفان و فلسفه را در شکل گیری منازعات‬ ‫جامعه ایرانی مشــاهده کرد‪ .‬این جــدال به دلیل اینکه در‬ ‫ساحت بودها تاثیرگذار است کمتر مورد توجه تحلیلگران‬ ‫سیاسی واقع شده و انها را بیشــتر به سمت تحلیل نهادی‬ ‫و ســازمانی از تحوالت سیاسی می کشــاند‪ .‬از این روست‬ ‫که تحلیل های ارائه شده توســط نخبگان سیاسی بیشتر‬ ‫جنبه صوری و نه معرفتی به خود گرفته و ما را از کنه واقعیت‬ ‫م تا نشان دهیم‬ ‫به دور می ســازد‪ .‬ما در این یادداشت برانی ‬ ‫که می توان فراز و فــرود جریان چپ مذهبی را بر اســاس‬ ‫گذر از عرفان به فلســفه تحلیل کرد‪.‬جریان چپ مذهبی‬ ‫ان دسته گروه ها یی هستند که پیش از انقالب با تفکرات‬ ‫اقدامات مسلحانه علیه رژیم پهلوی پا گرفته که نمود بارز‬ ‫چنین تفکــری منجر به شــکل گیری ســازمان مجاهدین‬ ‫انقالب اســامی گردید‪ .‬ســازمانی که اعضای عمده ان‬ ‫در شکل گیری سپاه پاسداران نقش عمده ای ایفا کردند‪.‬‬ ‫این جریان بعد از انقالب به دلیل سازمان قوی جریان چپ‬ ‫ســکوالر همچون مجاهدین خلق‪- ،‬منافقین‪ -‬حزب توده‬ ‫و همچنین به دلیل شــکل گیری حــزب فراگیر جمهوری‬ ‫اسالمی چندان بروز و ظهور سیاسی نداشته و تحت حزب‬ ‫جمهوری اسالمی به فعالیت مشــغول بود تا اینکه تسخیر‬ ‫ســفارت امریکا در ابان‪ 58‬که منجر به استعفای اعضای‬ ‫دولت موقت بازرگان و به حاشیه رفتن جریان ملی‪-‬مذهبی‬ ‫شد‪ ،‬نقطه عطفی برای به منصه ظهور رسیدن جریان چپ‬ ‫گردید؛ چرا که تفکرات تســخیرکنندگان ســفارت امریکا‬ ‫که بر خود نام پیروان خط امام نهادند باعث شــد تا از یک‬ ‫با استعفای دولت موقت‬ ‫چپ گرایان اسالمی قدرت‬ ‫گرفتند‬ ‫طرف جریان ملی‪ -‬مذهبی با تفکرات لیبرالیسم و از طرف‬ ‫دیگر کم کم جریان چپ سکوالر به دلیل ناتوانی از تسخیر‬ ‫ســفارت امریکا و تحوالت ابتدایی دهه شــصت به حاشیه‬ ‫روند و به جای انها تفکرات چپ مذهبی به دلیل گرایشات‬ ‫ضدامپریالیستی و امریکایی در میدان جوالن دهند‪ .‬به دلیل‬ ‫همین حرکت در حاشیه جریانات سکوالر‪ ،‬جریانات مذهبی‬ ‫یکه تاز میدان شده و توانســتند همه نهادهای قدرت را از‬ ‫طریق انتخابات در دست گیرند‪ .‬در کنار این حاشیه گیری‬ ‫جریانات ســکوالر‪ ،‬جریان مذهبی هم تحت تاثیر تسخیر‬ ‫النه جاسوسی و شهادت اعضای برجسته حزب جمهوری‬ ‫اسالمی به سمت اختالف و انشــقاق پیش رفت و از میانه‬ ‫دهه ‪ 60‬شــاهد ظهور اختالفات مبنایــی در درون جریان‬ ‫مذهبی گشــتیم به گونه ای که پس از اجازه امام بر جدایی‬ ‫مجمع روحانیون مبارز از جامعه روحانیت ســنگ بنای این‬ ‫انشقاق و شکل گیری جریان راست و چپ مذهبی را شاهد‬ ‫بو دیم ادامه این انشــقاقات منجر به شــکل گیری جریان‬ ‫اصالح طلب و اصولگر ا در اواخر دهه ‪ 70‬شد‪.‬‬ ‫با نگاه به تاریخ تحوالت سیاســی درون جریان چپ‬ ‫مذهبی و معیار قــرار دادن جنبــه معرفتی و سیاســی این‬ ‫جریان‪ ،‬شاهد فراز و فرود عجیبی درون این جریان سیاسی‬ ‫از دهه ‪ 60‬تا دوران معاصر می باشیم‪ .‬به گونه ای که جریان‬ ‫چپ مذهبی از یک تفکری با مولفه های والیت مطلقه فقیه‪،‬‬ ‫مبارزه بــا امریکا و عدم گفت وگو و ســازش با امپریالیســم‬ ‫جهانی‪ ،‬نظریه صدور مســلحانه انقالب‪ ،‬اقتصاد دولتی‪،‬‬ ‫فضای بسته سیاسی‪ ،‬تمرکزگرایی و مخالفت با شورا در دهه‬ ‫‪ 60‬به سمت تفکراتی با مولفه های والیت انتخابی و وکالتی‬ ‫فقیه‪ ،‬تنش زدایی در سیاســت خارجی‪ ،‬مذاکره با امریکا‪،‬‬ ‫ایجاد فضای باز سیاسی‪ ،‬جامعه مدنی‪ ،‬اقتصادخصوصی‬ ‫و حمایت از شورایی شدن نهادهای حکومتی در دهه ‪ 70‬به‬ ‫بعد هستیم‪ .‬در تبیین چنین گذاری باید گفت که جریان چپ‬ ‫مذهبی در دهه ‪ 60‬متاثر از عرفان معرفتی شکل گرفته بود‬ ‫که بعد از رحلت امام خمینی(ره) و فروپاشی اتحادیه جماهیر‬ ‫شوروی به سمت عرفان سازمانی و فلسفه روی اورد‪ .‬همین‬ ‫عرفان معرفتی بود که این جریان را به تفکرات مارکسیستی‬ ‫روسی که به نوشته کوالکوفســکی در کتاب جریان های‬ ‫اصلی مارکسیســم ریشــه در عرفان ارتدوکســی داشــت‬ ‫نزدیک کرد و سایر حوزه های سیاســی‪ ،‬اقتصادی و‪ ...‬را‬ ‫تحت تاثیر قــرار داد و عنوان چپ مذهبــی را برند خویش‬ ‫کرد‪ .‬بسیاری از تحلیلگران ایرانی و غربی در بیان این فراز‬ ‫و فرود بیش از تبیین جنبه معرفتی به جنبه سیاسی پرداخته‬ ‫و بیان کردند که رحلت امام به عنوان حامی و پشتیبان این‬ ‫جریان و انتخابات مجلس چهارم منجر شد تا جریان چپ‬ ‫مذهبی کم کم دچار دگردیسی در تفکرات خویش گردد‪ .‬از‬ ‫طرف دیگر فروپاشی شوروی در دهه‪ 90‬میالدی نیز مزید‬ ‫بر علت شــد و این جریان را که از جهت تفکری و معرفتی‬ ‫ریشــه در تفکرات سوسیالیستی داشت به حاشــیه راند و‬ ‫تفکرات اقتصاد دولت محور را ناکارامــد جلوه داد‪ .‬با نگاه‬ ‫به مواضــع رهبر ان جریان چپ مذهبی در دهه ‪ 60‬شــاهد‬ ‫تاثیرگذاری عرفان مذهبی در شکل گیری اندیشه سیاسی‬ ‫این جریان هســتیم‪ .‬عرفان معرفتی باعث شــد تا جریان‬ ‫چپ مذهبی در حوزه اقتصاد نوعی زهدگرایی را پیشه کرده‬ ‫و از اقتصاد کوپنی که نوعی تخصیص زاهدانه ثروت است‬ ‫حمایت کند و به عدالــت در مقابل ازادی اولویت و اهمیت‬ ‫قائل شود‪ .‬این مبنای معرفتی به گونه ای‪ ،‬ساحت معرفتی‬ ‫جریان چپ را در دهه ‪ 60‬تحت تاثیر خود قرار داده بود که‬ ‫به امام بیش از اینکه به عنــوان مصداق نظریه والیت فقیه‬ ‫نظر انداخته شــود‪ ،‬نگاهی کاریزماتیک داشــتند‪ .‬چنین‬ ‫تصویری که ریشــه در تفکرات عرفانی و رده های تصوف‬ ‫دارد باعث شد تا با رحلت امام‪ ،‬دچار نوعی سرخوردگی شوند‬ ‫و برای جبران این سرخوردگی دست به تغییر و دگردیسی در‬ ‫تفکرات سیاسی خویش بزنند و به طرفداری از نظریه والیت‬ ‫مقیده فقیه در مقابل نظریه والیت مطلقه فقیه روی اورند و‬ ‫ان را با تفکرات قرارداد اجتماعی روســویی و الکی تبیین‬ ‫کنند‪ .‬با نگاه به دهه ‪ ،60‬باید گفت کــه جامعه نیز به دلیل‬ ‫تحوالت انقالب روحی بعــد از انقالب اســامی و دوران‬ ‫جنگ‪ ،‬از چنیــن تفکرات عرفانی اســتقبال کرده و میدان‬ ‫برای حضور جریان چپ مذهبی که متاثر از عرفان شــکل‬ ‫گرفته بود مهیا بود‪ .‬اما پایان جنگ و اغاز سازندگی جامعه‬ ‫را از حالت عرفانی که مبتنی بر احساســات بود به ســمت‬ ‫عقالنیت محاسبه گر کشاند و اینجا بود که فلسفه به عنوان‬ ‫رقیب عرفان وارد عرصه شــکل گیری مناسبات اجتماعی‬ ‫جامعه شد و توانســتند ذائقه معرفتی جامعه را از عدالت به‬ ‫ســمت ازادی و از توده گرایی به نخبگی بکشــند‪ .‬چرا که‬ ‫سازندگی اقتصادی نه با احساسات بلکه با عقالنیت توانایی‬ ‫ تحــول افرینــی را داشــت‪ .‬رشــد نهادهــای اموزشــی‪،‬‬ ‫شــکل گیری طبقه متوســط جدید و اغاز جهانی شــدن و‬ ‫تســلط هژمونیک امریکا باعث شــد تا کم کــم‪ ،‬تفکرات‬ ‫نخبه گرا و الیگارشی اقتصادی دوشادوش هم در مناسبات‬ ‫قدرت به نقــش افرینی بپردازنــد‪ .‬به همیــن دلیل جریان‬ ‫چپ تا اواســط دهه ‪ 70‬در یک دوران فتــرت و بازافرینی‬ ‫و دگردیســی فکری به ســر می برد تا بتواند در این مدت از‬ ‫طریق تئوری پردازی های صورت گرفته توسط عبدالکریم‬ ‫سروش‪ ،‬ســعید حجاریان‪ ،‬حسین بشــیریه و با هدایت و‬ ‫راهنمایی مجیــد تهرانیان در دفتر مطالعات اســتراتژیک‬ ‫ریاســت جمهوری وقت و حلقــه کیان خود را بــا تحوالت‬ ‫زیربنایی جامعه وفق داده و به جریان قدرت بازگردد‪ .‬همین‬ ‫گــذار از عرفان گرایی به فلســفه به عنوان ابــزار معرفتی‬ ‫طبقه الیگارشــی یا به قول اگوســت کنت «اندیشــمندان‬ ‫صندلی نشین»نظریهوالیتفقیه‪،‬اقتصاد‪،‬سیاستخارجی‬ ‫و نقش دین در ســاحت اجتماعی دچار تحوالت اساســی‬ ‫شــد و این بار جریان چپ بــا قرائت لیبرالیســتی از نظریه‬ ‫والیت مطلقه فقیه به نظریه والیت مقیده فقیه‪ ،‬از اقتصاد‬ ‫دولتی به ســمت اقتصاد خصوصی‪ ،‬حمایت از شــوراها‪،‬‬ ‫حمایت از جامعه مدنی‪ ،‬از نقش حداکثری دین به ســمت‬ ‫نقش حداقلی دین و از عدالت به ازادی گرایش پیدا کردند‪.‬‬ ‫ی معرفتی چنان اهمیت داشت که این جریان‬ ‫چنین دگردیس ‬ ‫شرط پذیرش میر حسین موسوی برای نامزدی در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری را عدول از مواضع دهه ‪ 60‬قرار دادند‪ .‬با‬ ‫وجود گذار جریان چپ مذهبی از عرفان به فلسفه‪ ،‬ما شاهد‬ ‫این هستیم که عرفان سازمانی درون این جریان همچنان‬ ‫پابرجاســت و تشــکیالت این جریان همچــون رده های‬ ‫سلســله مراتبی صوفیان‪ ،‬اجازه بروز ارا ی متضاد با مبانی‬ ‫این جریان را به هیچ یک از اعضــا نمی دهد‪ .‬امری که در‬ ‫جریان انتخاب رئیس شورای شهر تهران و رای غیر حزبی‬ ‫خانم الهه راستگو زاده شاهد ان بودیم که برخورد تخریبی‬ ‫گسترده ای علیه وی صورت گرفت‪ .‬شاید از این روست که‬ ‫برخی از تحلیلگران سیاسی معتقد به وجود سیستم برخورد‬ ‫خشــن و حذف درون این جریان سیاسی هستند‪ .‬بنابراین‬ ‫باید گفت که عرفان یکی از پایه های تاثیرگذار جریان چپ‬ ‫مذهبی از سال های شکل گیری بوده است به گونه ای که‬ ‫از سوسیالیسم تصوف گرا به لیبرالیسم تصوف گرا در دهه‬ ‫‪ 70‬عدول کردند و همین تصوف گرایی است که در دوران‬ ‫تاثیرگذاری عرفان در دهه ‪ 80‬و در دوران دولت نهم‪ ،‬نامزد‬ ‫منتخب ایــن جریان به عنــوان نماد دوران دهــه ‪ 60‬اما با‬ ‫تفکری معرفتی نزدیک به دهه‪ 70‬در مقابل احمدی نژاد قد‬ ‫علم کرد و بدلیل نوعی اگوئیسمجمعیباتمامتشکیالتشان‬ ‫در فتنه‪ 88‬خود را هزینه نامزد منتخب شان کردند‪.‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫درباره برخی که هم تسخیر دیروزشان احساساتی بود و هم کدخدادوستی امروزشان‬ ‫چپ هایی که چپ کردند؛ از تسخیر تا غش برای کدخدا‬ ‫احسان رستگار‬ ‫‪3‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫سه روز پس از دیدار برژینسکی با‬ ‫ابراهیم یزدی و مهندس بازرگان‬ ‫دانشجویان پیرو خط امام‬ ‫سفارت امریکا را تسخیر کردند‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫جوانان و دانشــجویان پیرو خط امام‪ ،‬النه جاسوســی را در‬ ‫‪ ١٣‬ابان ‪ ١٣٥٨‬تسخیر کنند و امام ان را انقالب دوم بنامد و‬ ‫یک بار هم ممکن است که تسخیر سفارت انگلستان توسط‬ ‫گروهــی از دانشــجویان در تاریخ ‪ 8‬اذر ‪ ١٣٩٠‬به ســفارت‬ ‫انگلســتان حمله کنند و یک سال بعد توســط رهبر انقالب‬ ‫سرزنش شوند و ان کار غلط ارزیابی شده و در تاریخ‪ ١‬شهریور‬ ‫‪ ٩٤‬مجددا باز شود‪.‬‬ ‫از منظر نگارنده‪ ،‬وجوه شبهه هر دو اتفاق‪ ،‬احساساتی‬ ‫بودن کنشگران ان اســت؛ با این تفاوت که در مورد اول‪،‬‬ ‫احساســات اشــتباه نمی کرد ولی در مورد دوم‪ ،‬احساسات‬ ‫نتوانست بخت را با تســخیرکنندگان یار کند و به نتیجه ای‬ ‫اشتباه منجر شــد‪ .‬حتی رفتار طیف موسوم به دانشجویان‬ ‫حزب اللهی دو اتشه هم یک رفتار انقالبی از جنس چپ ‪ -‬و نه‬ ‫از جنس انقالبی متفکر ‪ -‬ارزیابی می شود که حکم به تسخیر‬ ‫می دهد‪ .‬تســخیر از منظر یک انقالبی متفکر ‪ -‬که نماد ان‬ ‫بنیانگذار انقالب اسالمی و جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬امام‬ ‫روح الله خمینی (ره) بودند ‪ -‬یک راه حل اســتثنایی و خیلی‬ ‫خاص شاید باشد (که در مورد سفارت ایاالت متحده امریکا‬ ‫بود) اما یک گزینه روی میز نیست‪ .‬یک استثن ا بود که تنها‬ ‫مصداق ان همان النه جاسوسی بود و بس‪.‬‬ ‫‪ -٣‬شــاید برخــی بــر ایــن بــاور باشــند کــه اکثــر‬ ‫تســخیرکنندگان‪ ،‬جز اقلیتــی مانند عزت اللــه ضرغامی‪،‬‬ ‫معصومه ابتکار و حسین شیخ االسالم‪ ،‬امروز از کرده خود‬ ‫پشیمانند‪ ،‬چون تغییر کرده اند و اصالح شده اند؛ اما نگارنده‬ ‫بر این باور اســت که هیچ تطور شــخصیتی یا اصالحی در‬ ‫شخصیت افرادی مانند سعید حجاریان و مخصوصا ابراهیم‬ ‫سیاست‬ ‫روز دانش اموز و تسخیر ســفارت امریکا برای برخی‪،‬‬ ‫مناسبتی است که با ان خو گرفته اند‪ .‬به ‪ ١٣‬ابان که نزدیک‬ ‫می شــوند‪ ،‬خود را اماده تجربه یــک روز و یک راهپیمایی‬ ‫می کنند و بعد هم خداحافظ تا ســال بعد‪ ،‬امــا ‪ ١٣‬ابان ‪٥٨‬‬ ‫به تعبیر امــام و نظر نگارنده‪ ،‬انقــاب دوم بود‪ .‬حتی اقای‬ ‫محمد موسوی خوئینی ها اذعان دارد که امام از کم تر اتفاقی‬ ‫در طول روزهای جمهوری اســامی ایران طی حیاتشان‪،‬‬ ‫این چنین دفاع کردند‪ .‬در این باره تا کنون بسیار گفته شده و‬ ‫کما فی السابق‪ ،‬نویسنده قصد دار د در این باره‪ ،‬نکته بکری‬ ‫(اگر مانده باشد) طرح نماید به شرح زیر‪:‬‬ ‫‪ -١‬مهم تریــن جریانی کــه در ان روزها‬ ‫دغدغه مقابلــه با امریکا و تســخیر ســفارت‬ ‫امریکا را داشــت‪ ،‬چپ های مســلمان بودند‪.‬‬ ‫وقتی می گوییــم چپ های مســلمان‪ ،‬یعنی‬ ‫نه همه تســخیرکنندگان‪ ،‬بلکــه یعنی جریان‬ ‫غالب و نه مارکسیســت ها‪ ،‬بلکه یعنی جوانان‬ ‫انقالبی که ان زمان فکر و ذکرشــان مقابله با‬ ‫امپریالیســم بود‪ ،‬فارغ از اینکه امــروز در چه‬ ‫احوالی سیر می کنند‪ .‬چپ مســلمان‪ ،‬اما در‬ ‫تبارشناســی جریان های سیاســی جمهوری‬ ‫اســامی ایران‪ ،‬مفهوم مشخصی دارد؛ چپ‬ ‫مســلمان به زبان ســاده‪ ،‬طیف بومی شده و‬ ‫ایرانی و اسالمی شده همه چپ های دنیا بودند‬ ‫که مهم تریــن خصیصه شــان‪ ،‬غلبه گفتمان‬ ‫انقالبی‪ ،‬غیرمحافظه کارانه‪ ،‬چارچوب گریز و‬ ‫کلیشه شکن و ساختارگریز به شمار می رفت‪.‬‬ ‫یک چــپ‪ ،‬بهتــر بــود کــه کنش گری‬ ‫پرخاشگرایانه داشته باشــد تا واکنش گری پرخاشگرایانه‪.‬‬ ‫از همین روست که برای یک چپ مسلمان‪ ،‬تسخیر سفارت‬ ‫امریکا خیلی حیثیتی محسوب می شد‪ .‬اصال چپ مسلمان‬ ‫باید مهر مخصوص خود را پــای انقالب ثبت می کرد و بعد‬ ‫از حدود هشــت ماه از انقالب اســامی ایران‪ ،‬امضایی از‬ ‫جنس تسخیر النه جاسوسی را در تاریخ جمهوری اسالمی‬ ‫ایران به یادگار می گذاشت‪ ،‬تا افتخار ثبت انقالب دوم‪( ،‬به‬ ‫تعبیر امام خمینی (ره)) به نام انان تمام شــود‪ .‬سه روز پس‬ ‫از دیدار برژینسکی با ابراهیم یزدی و مهندس بازرگان و در‬ ‫پانزدهمین سالگرد تبعید امام به ترکیه‪ ،‬کم تر از ‪ ٥٠٠‬نفر از‬ ‫دانشجویانی ‪ -‬که با نام دانشــجویان پیرو خط امام شناخته‬ ‫می شدند ‪ -‬به ســفارت امریکا حمله کرده و در ‪ ٤٤٤‬روز ‪٦٦‬‬ ‫دیپلمات امریکایی را گروگان گرفتند‪ .‬مابقی ماجرا ان قدر‬ ‫در صد او سیما طی این سال ها ذکر شــد که پرداخت به ان‬ ‫ بی خاصیت اســت‪ .‬نگارنده با نفس تسخیر سفارت امریکا‬ ‫موافق و ان مکان را النه جاسوسی و ان اتفاق را هم انقالب‬ ‫دوم می داند‪ ،‬اما نمی شود کتمان کرد که ان دانشجویان و‬ ‫مخصوصا ان هسته اصلی قریب به‪ ٢٧‬نفره‪ ،‬امروز اکثرشان‬ ‫از کرده خود پشــیمانند‪ .‬تحلیل این موضوع به نظر مفید و‬ ‫تامل برانگیز می اید‪.‬‬ ‫‪ -٢‬در ان روزگار‪ ،‬انقالبی بودن بــا امروز قدری توفیر‬ ‫می کرد‪ .‬اصــوال در حال و هوای انقــاب‪ ،‬یک کنش گر‪،‬‬ ‫بسیار کم صبر است و توقع دارد تا سریعا به محصول کنش‬ ‫یا واکنش خود دست یابد‪ .‬میل به رویت عینی و در دسترس‬ ‫اثرگذاری در انقالب‪ ،‬یک مساله روحی ‪ -‬روانی بدیهی است‬ ‫که منجر به رقم خوردن بســیاری از اتفاقات درست و غلط‬ ‫در مدت زمانی کوتاه می شــود‪ .‬در بستر انقالب‪ ،‬حتی اگر‬ ‫از نوع انقالب اسالمی اش باشــد‪ ،‬حتی اگر همه گوش به‬ ‫فرمان رهبری بی مانند مثل امام خمینی (ره) باشند‪ ،‬باز هم‬ ‫ممکن است افرادی که الزاما همگی به طور همه جانبه به‬ ‫تاثیرات عملشان نیندیشیده اند‪ ،‬دریکزمانو دریک مکان‬ ‫و حول محور تحقق یک هدف‪ ،‬جمع شوند و اتفاقی مانند‬ ‫تسخیر النه جاسوســی را رقم بزنند‪ .‬اگر اینچنین نبود‪ ،‬اگر‬ ‫تســخیرکنندگان‪ ،‬همگی مطابق افکار و صغری‪-‬کبراهای‬ ‫منطقی و گفتمانی شان به ان نتیجه گیری می رسیدند‪ ،‬امروز‬ ‫اکثر تسخیرکنندگان ابراز پشیمانی نمی کردند‪.‬‬ ‫این نــگاه اصال به معنای تخطئه تســخیر ســفارت‬ ‫شیطان بزرگ نیست بلکه به معنای درک ابعاد روانشناختی‬ ‫و روحی موثر در رقم خوردن این جنس وقایع است‪ .‬از این‬ ‫منظر‪ ،‬کنش گر و واقعه مهم نیست؛ یک وقت ممکن است‬ ‫اصغر زاده ‪ -‬که جزو هسته ای اصلی پنج نفره تسخیر بود ‪ -‬رخ‬ ‫نداد ه است‪ .‬وقتی کسی با نگاه چپ گرایی و نه انقالبی گری‬ ‫اسالمی یا تبیین نگاه امام‪ ،‬به سفارت حمله می کند‪ ،‬حمایت‬ ‫و تایید امام برای او کافی نیســت‪ ،‬چون اصال هدف او این‬ ‫نبوده‪ ،‬بلکه می خواســته به اهداف چپ گرایانه اش جامه‬ ‫عمل بپوشــاند و در خط مقدم رقم زدن تغییرات و تحوالت‬ ‫انقالبی موثر واقع شود‪.‬‬ ‫شاید تنها کسی را که بتوان یک پشیمان عاقل نامید‬ ‫که هم ان زمان نگاه امــام برایش مهم بــوده و هم اکنون‬ ‫صرفا حسب جمع بندی های ذهنی خود به پشیمانی رسیده‪،‬‬ ‫عبــاس عبدی باشــد؛ عبدی ای کــه همان طــور که هیچ‬ ‫کس حتی رئیس جمهــور محبوبش ســیدمحمد خاتمی و‬ ‫دوستان اصالح طلبش‪ ،‬از گزند انتقادات بیرحمانه ا ش در‬ ‫امن نبودند‪ ،‬خودش را هم از گزند نقد مصون نمی داشــت‬ ‫و این یکی از انتقاداتی اســت کــه تفکر امروز‬ ‫او به تفکرات ‪ ٣٦‬ســال پیشــش وارد می کند و‬ ‫محترم است‪.‬‬ ‫‪ -٤‬ایا حضور دانشجویان پیرو خط امام در‬ ‫دولت های بعدی‪ ،‬باعــث تغییر روحیات انها یا‬ ‫تشدید محافظه کاری شان شد؟ پاسخ نویسنده‬ ‫مثبت نیست‪ .‬اگرچه طبیعتا وقتی خود بر مسند‬ ‫قدرت بنشــینی‪ ،‬تا حدودی حــب قدرت و حب‬ ‫حفظ قدرت و حب افزایش و گســترش قدرت‪،‬‬ ‫در دل جا باز می کند‪ ،‬اما این به معنای استحاله‬ ‫شخصیتی یا کن فیکون شــدن نظریات یک‬ ‫سیاســتمدار نیســت؛ از این رو‪ ،‬حضور تعداد‬ ‫فراوانی از تسخیرکنندگان اصلی در دولت های‬ ‫بعــد مخصوصا دولــت هفتم و هشــتم‪ ،‬باعث‬ ‫اصالح نظرات تند انها نشــده‪ ،‬بلکه معقول تر‬ ‫است که این طور به ماجرا نگاه شود که حسب‬ ‫معادالتی در ان زمان به این نتیجه رسیدند که‬ ‫به نفعشان است که انها باشند که فرمان انقالبی گری را در‬ ‫دست می گیرند و امروز هم که موج به سمت دیگری است‪،‬‬ ‫ ترجیحشان بر این است که با شیب مالیم از کنار تصمیمات‬ ‫خیلی حساس و اثرگذار دهه ‪ 50‬و ‪ 60‬خود بگذرند‪ .‬تسخیر‬ ‫ســفارت امریکا اقدامی درســت بود‪ ،‬اما بعضا همه شکل‬ ‫دهندگان یک اقدام درست‪ ،‬با منطقی درست ممکن است‬ ‫ان اتفــاق را محقق نکرده باشــند‪ .‬برخی از اول به اشــتباه‬ ‫وارد قطاری مانند تســخیر النه جاسوسی شــده اند‪ .‬کسی‬ ‫که امروز امریکا را کدخدا می دانــد و برایش غش می کند‪،‬‬ ‫چطور ممکن است که‪ ٣٦‬سال پیش امریکا را شیطان بزرگ‬ ‫می دانسته؟!‬ ‫‪47‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫نقطه پایان‬ ‫دولت موقت‪ ،‬دولت گذار بود‪ .‬دولتی که در ان می بایست قانون اساسی به تصویب‬ ‫برسد‪ ،‬نوع حکومت مشخص شود و انتخابات مجلس و ریاست جمهوری برگزار شود‪.‬‬ ‫دولت موقت اما تنها دو کار نخســت را انجام داد؛ در هر دو کار نیز نتوانســت انچه که‬ ‫می خواست را به سرانجام برساند تا اینکه در مقطع تســخیر سفارت امریکا مجبور به‬ ‫استعفا شد‪ ،‬گرچه پیش از ان سه بار استعفا داده بود‪.‬‬ ‫چپ روی برجاده راست‬ ‫چراروشنفکرانبادولت‬ ‫مهدیبازرگانمخالفبودند؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫مسعود نصرتی‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪1‬‬ ‫یکی از اولین دانشــجویانی کــه به اروپا فرســتاده‬ ‫شــد‪ ،‬هیچ گاه همانند اکثریت انها نشــد‪ .‬او که به اسم و‬ ‫رسم در خانواده ای بازرگان پیشه به دنیا امده بود‪ ،‬با دیگر‬ ‫دوســتانش که در فرنگ درس می خواندنــد یک تفاوت‬ ‫اساسی داشت و ان دلبســتگی به سنت هایی بود که از ان‬ ‫برخاســته بود‪ .‬مهدی بازرگان در خانــواده ای مذهبی به‬ ‫دنیا امده بود که پدرش رئیس اتــاق تجارت تهران بود اما‬ ‫به سنت تجار و بازرایان دل در گرو دین و مذهب داشت و‬ ‫پسر نیز البته همانند پدر بود اما در پی اشتی دین با مدرنیته‬ ‫و علم نیز بود‪ .‬او که در مدرسه حرفه و فن شهر پاریس در‬ ‫رشته ترمودینامیک و نساجی تحصیل کرد و پس از هفت‬ ‫ســال در ســال ‪ ۱۳۱۳‬به ایران بازگشــته بود در نخستین‬ ‫ســال های دهــه بیســت در اوج منازعــات ایدئولوژیک‬ ‫گروه های سیاسی در دانشگاه ها‪ ،‬اولین انجمن اسالمی‬ ‫دانشجویان را در دانشــکده فنی دانشگاه تهران تاسیس‬ ‫کرد‪ .‬بعدها نیز انجمن اسالمی دانشــجویان با تعمیم به‬ ‫انجمن اسالمی پزشکان و مهندســان و معلمان در پیش‬ ‫از انقالب با نظار ت و تشــویق او در واقــع اولین حرکت ها ‬ ‫برای اشتی علم و دین بود‪ .‬بازرگان را می توان جزو اولین‬ ‫روشــنفکران دینی به شــمار اورد که در اوج جذابیت های‬ ‫گروه های چپ به دنبــال راهی برای ارتبــاط برقرار کردن‬ ‫با روشــنفکران بودند‪ .‬بــه همین دلیل بود که بســیاری از‬ ‫همــکاران او در نهضــت ازادی کــه در میــان گروه های‬ ‫مختلف جبهه ملی به عنوان گروهی ملی و مذهبی مطرح‬ ‫بود نیز از میان انجمن اسالمی دانشجویان یا مهندسان و‬ ‫پزشکان برگزیده بود و به صورت دوره ای سخنرانی هایی را‬ ‫سیاست‬ ‫در این زمینه داشتند‪ .‬در این میان اما وقتی انقالب اسالمی‬ ‫به پیروزی رسید بازرگان و دولتش از میان گروهی برگزیده ‬ ‫همفکرانش بودند و ریشــه های روشنفکری و دانشگاهی‬ ‫داشتند اما همین گروه روشنفکران در مواجهه با همکاران‬ ‫خود در گرایش های دیگر روشــنفکری دچار مشــکالت‬ ‫جدی تــر از مخالفان سیاســی خود شــد‪ .‬دکتــر همایون‬ ‫کاتوزیان در مقاله ای با تشریح فضای سیاسی ان روزها و‬ ‫نسبت نهضت ازادی به عنوان تشکیل دهنده دولت موقت‬ ‫می نویســد‪« :‬پس از ســرنگونی رژیم شــاه تعداد زیادی‬ ‫گروه سیاســی (عمدتا چپگرا) پدید امد‪ ،‬امــا تقریبا همه‬ ‫این گروه ها عمری کوتاه داشتند‪ .‬نهضت ازادی بازرگان‪،‬‬ ‫مهم تریــن حزب مصدقی متعهد به اســام‪ ،‬نــه در میان‬ ‫سنت گرایان محبوبیت گسترده ای داشت‪ ،‬زیرا اسالمگرا‬ ‫نبو د و نه در میان تجددگرایان‪ ،‬زیرا به اندازه کافی سکوالر‬ ‫ یا چپگرا نبود‪ ،‬اگرچه در میــان اعضا ی جوان ان گرایش‬ ‫چپگرای نیرومندی وجود داشــت‪ .‬نهضت ازادی و جبهه‬ ‫ملی به رهبری ســنجابی‪ ،‬که پایگاه اجتماعی ان حتی از‬ ‫نهضت ازادی نیــز کوچک تر بود‪ ،‬با لحــن توهین امیزی‬ ‫لیبــرال خوانــده می شــدند‪ ،‬اصطالحی که حــزب توده‬ ‫به ناســز یی سیاســی تبدیل کرده و به ســایر مارکسیست‪-‬‬ ‫لنینیست ها و همچنین به اسالمگرایان منتقل کرده بود‪».‬‬ ‫مخالفت با جوانان انقالبی‬ ‫جاده صاف کن امپریالیسم‬ ‫این کتاب گفت و گو محور‬ ‫است و در ان با شخصیت های‬ ‫سیاسی نزدیک به‬ ‫وقایع سال های ابتدایی‬ ‫انقالب‪،‬مصاحبه شده است‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫با پیروزی انقالب اســامی بیشــتر روشــنفکران از‬ ‫بینش افراطی و رادیکال با گرایشات چپ برخوردار بودند‬ ‫و از دولت موقت به خاطر مشی لیبرال و ضعیف ان انتقاد‬ ‫می کردند و دولت موقت را جــاده صاف کن تجدید حیات‬ ‫و ســلطه امپریالیســم در نظر می گرفتند‪ .‬حتــی برخی از‬ ‫روشنفکران اصطالح جاده صاف کن را به وابستگی دولت‬ ‫تعبیر می کردند و تبلیغات گسترده ای علیه دولت موقت راه‬ ‫می انداختند‪ .‬خالصه انکه روشنفکران نیز از دولت موقت‬ ‫می خواستند که انقالبی تر عمل کند‪ .‬عمده ترین نیروهای‬ ‫چپ گرا‪ ،‬سازمان چریک های فدایی خلق ایران‪ ،‬سازمان‬ ‫سیاست‬ ‫مهدی بازرگان عالوه بر مبانی‪ ،‬در روش ها نیز راهی‬ ‫جز انچه منطق یک دولت انقالبی و تراز «مکتب اســام‬ ‫ناب» اقتضا می کرد در پیش گرفت‪ .‬اعتدال منتســب به‬ ‫بازرگان بیش از انکه ناشــی از تفاوت منطق او با خط امام‬ ‫باشــد‪ ،‬به ناتوانی هایش باز می گشــت؛ چنان که وی سه‬ ‫روز قبل از پیروزی انقالب اســامی در اجتماع دانشــگاه‬ ‫تهران گفته بود‪« :‬انتظار عمل کــردن مثل رهبر و مرجع‬ ‫عالی قــدری که بنــده را مامــور و مفتخر به ایــن خدمت‬ ‫کرده اند و با عزم راسخ ایمانی و قدرت‪ ،‬سر به زیر انداخته و‬ ‫بولدوزروار حرکت می کند و صخره ها و ریشه ها و سنگ ها‬ ‫را ســر جایش خرد کرده و پیش رفته و می رود‪ ،‬این انتظار‬ ‫را از بنده نداشته باشید‪ .‬بنده ماشین سواری نازک نارنجی‬ ‫هســتم که باید روی اســفالت و راه همــواره حرکت کنم و‬ ‫شــما باید راه را برایمان هموار کنید‪ ».‬ایــن اعتراف‪ ،‬ان‬ ‫زمان نشــانه ای از فروتنی مهندس بازرگان تلقی شد‪ .‬اما‬ ‫واقعیت این ناتوانی مشــکالتی را دامنگیر نظام نوپا کرد‪.‬‬ ‫بازرگان در اولین اقدامات خود در دولت موقت‪ ،‬گروهی از‬ ‫سیاستمداران فرتوت را مامور اداره یک کشور بحران زده‬ ‫کرد؛ سیاســیونی کــه حتی دارای ســابقه کارشــکنی در‬ ‫مبارزات امام علیه نظام ستم شاهی بودند‪ .‬حتی مهندس‬ ‫عزت الله ســحابی به بدبینی بازرگان بــه جوان ها اذعان‬ ‫دارد‪ .‬البتــه نخســت وزیر دولت موقت بــه تدریج متقاعد‬ ‫شــد که افراد جوان تری از طیف همفکرانش را باید به کار‬ ‫گیرد‪ ،‬اما بازرگان هیچ گاه نیاز نظام تازه تاسیس به جوانان‬ ‫پرشور‪ ،‬انگیزه مند و انقالبی را درک نکرد‪ .‬زمانی که جهاد‬ ‫سازندگی در نخســت وزیری‪ ،‬تاســیس شــد‪ ،‬بازرگان به‬ ‫بوروکرات های این دستگاه پوســیده و ناکارامد دل بسته‬ ‫بود‪ .‬بدتر از ان‪ ،‬حتــی نماینده امام مجبــور بود‪ ،‬جوانان‬ ‫جهادگر و در حقیقت هسته اولیه شکل گیری این نهاد را از‬ ‫دید نخست وزیر انقالب پنهان کند! با این حال‪ ،‬نیروهای‬ ‫انقالب نمی توانســتند دست روی دســت بگذارند و البته‬ ‫در برابر انها‪ ،‬نخســت وزیر دولت موقت با مضامینی مثل‬ ‫«دولت در دولت‪ ،‬چاقوی بی تیغه و‪ »...‬از جوانان انقالبی‬ ‫گالیه می کرد‪ .‬بازرگان حتی وظایف شورای انقالب را برای‬ ‫بررسی و تایید صالحیت وزرای مورد نظر خود بر نمی تافت و‬ ‫حتی انان را تهدید به استعفا می کرد‪ .‬خاطرات رهبر معظم‬ ‫انقالب‪ ،‬به عنوان یکی از اعضای شــورای انقالب از ان‬ ‫روزها نشان دهنده این واقعیت است‪ .‬مقام معظم رهبری‬ ‫با اشاره به تاکید اکثریت اعضای شورای انقالب مبنی بر‬ ‫لزوم برخورداری وزرا از ویژگی های انقالبی و اعتقاد عمیق‬ ‫به اسالم‪ ،‬یاداور می شوند‪« :‬ما می گفتیم مثال فالن وزیر‬ ‫را قبول نداریم و مواجه می شدیم با یک پاسخ که پیوسته‬ ‫با ان روبه رو بودیم و ان‪ ،‬این بود کــه رئیس دولت موقت‬ ‫به ما می گفت اگــر اینها را قبول نکنید من ناچارم اســتعفا‬ ‫بدهم‪ .‬حاال شما ببینید وضعیت ما در مقابل تهدید استعفا‬ ‫از طرف رئیس دولت موقت ان هم بیست روز بعد از تشکیل‬ ‫دولت‪ ،‬چگونه اســت‪ ...‬ما بر ســر معاونین اقای بازرگان‬ ‫چند بار در شــورای انقالب کارمان با ایشــان به مشاجره‬ ‫کشید‪ ».‬مهندس مهدی بازرگان حتی نسبت به دستورات‬ ‫صریح امام خمینی (ره) در برخی از این موارد بی اعتنا بود‪ .‬‬ ‫نامه ای که شهید بهشتی در ‪ 22‬اســفندماه ‪ 1359‬به امام‬ ‫نوشته است مستندی بر این مســاله است‪« :‬خود شما به‬ ‫یاد دارید که اینها در مورد امیرانتظام و اقای فربد (دومین‬ ‫رئیس ستاد ارتش) و تاکید جناب عالی برکنار گذاردن انها‬ ‫چگونه عمل کردند‪».‬‬ ‫طنز تاریخ است که نهضت ازادی به عنوان گروهی‬ ‫که شــاکله اصلی دولت موقت را تشکیل می داد و رهبران‬ ‫ان مناصب اصلی دولــت را در اختیار داشــتند‪ ،‬در بیانیه‬ ‫دو پهلو نسبت به تســخیر النه جاسوســی واکنش نشان‬ ‫داد‪ .‬این موضوع البته ‪ 20‬روز بعد باعث انشعاب از نهضت‬ ‫ازادی شــد و کســانی چون عزت ســحابی و محمدعلی‬ ‫رجایی جوانان نهضت از ان استعفا دادند‪ .‬در واقع جوانان‬ ‫انقالبی نهضــت ازادی نیز در فضــای انقالبی ان دوران‬ ‫رویه بزرگان را تایید نمی کردند‪ .‬در بخشــی از بیانیه امده‬ ‫اســت‪« :‬تصرف ســفارت امریکا‪ ،‬یک اعتراض ساده به‬ ‫سیاســت امریکا نیســت‪ .‬اعتراض به راه و رســمی است‬ ‫که استعمار کور و خشــن امریکا در سراسر جهان رهبری‬ ‫می کند و یکی از مصادیق کوچک ان حمایت از محمدرضا‬ ‫پهلوی و اطرافیــان او و پذیرایی انان در خــاک خود یا با‬ ‫کمک و تائیدش در گوشــه و کنارهای دیگر دنیاست‪ .‬از‬ ‫ایــن رو منطق مبارزه ضداســتعماری دانشــجویان و همه‬ ‫مردم انقالبی ضداســتعماری ایران را نبایــد نیمه کاره رها‬ ‫ســاخت‪ .‬شــورای انقالب که از طرف امام امت مسئول‬ ‫اداره امور کشور شده اســت باید به دنبال یادداشت دولت‬ ‫برادر مبارزمان اقای مهندس بازرگان‪ ،‬در خصوص استرداد‬ ‫«محمدرضا پهلوی» درصدد قطع روابط سیاسی با امریکا‬ ‫براید‪ .‬در اینجا نمی توان از نحوه کار سخن گفت‪ .‬شورای‬ ‫انقالب باتوجه به امکانات موجــود می تواند و باید هرچه‬ ‫زودتر بهترین راه را در رابطه با اشــغال ســفارت امریکا و‬ ‫خصوصا با پیــروی از رهنمودهای امام امــت‪ ،‬تعیین کند‬ ‫و به ایــن قطع روابط که عمال توســط امــام و امت اعالم‬ ‫شده اســت‪ ،‬جنبه رســمیت دیپلماتیک ببخشد‪ .‬خصلت‬ ‫ضداستعماری انقالب اسالمی ایران‪ ،‬بیانات صریح امام‬ ‫و شعارهای روشن مردم‪ ،‬درباره قطع رابطه سیاسی ایران‬ ‫با سردسته استعمارگران محل تردیدی برای پیروان راه و‬ ‫رســم و خط امام باقی نمی گذارد و امام و امت منتظرند که‬ ‫شورای انقالب این قطع رابطه را اعالم کند ‪».‬‬ ‫مجاهدین خلق ایران (منافقین) و حزب توده و گروه های‬ ‫وابسته به انها بودند‪ .‬این نیروها با سیاست اصالح طلبانه‬ ‫و مالیم دولت موقت مخالف بودنــد و همچنین از طریق‬ ‫تبلیغات و فعالیت های حزبی‪ ،‬به اختالفات میان نیروهای‬ ‫انقالبی و دولت موقت دامن می زدند و مشکالت عدیده ای‬ ‫را برای دولــت ایجاد می کردند‪ .‬از ســوی دیگر‪ ،‬برخی از‬ ‫نیروهای چپ گــرا در جریانــات تجزیه طلبــی در مناطق‬ ‫مختلف قومی وارد شــده بودند که این مساله نیز بر دامنه‬ ‫مشکالت و نابسامانی ها هر چه بیشــتر افزود‪ .‬حزب توده‬ ‫نیز در راستای ماموریتی از سوی حزب کمونیست شوروی‪ ،‬‬ ‫کینه توزانه ترین حمالت را علیه دولت بازرگان انجام داد‪.‬‬ ‫البته این نیروها درصدد بودند با براندازی دولت‪ ،‬خودشان‬ ‫قــدرت را در بگیرند اما به علت عدم برخــورداری از پایگاه‬ ‫مردمی الزم در نهایت موفقیتی به دست نیاوردند‪ .‬فریدون‬ ‫تنکابنی نویسنده و طنز پرداز عضو حزب توده در گفت وگو‬ ‫با ســایت تاریخ ایرانی در این مــورد می گوید‪« :‬در ان جو‬ ‫انقالبــی و تند و تیز‪ ،‬مهــدی بازرگان بــا خصوصیاتی که‬ ‫همگی با انها اشنا بودیم‪ ،‬با شرایط خاص ان زمان سازگار‬ ‫نیســت؛ چرا که بازرگان‪ ،‬ادمــی بود بســیار مالحظه کار‪،‬‬ ‫محافظه کار و به قول خودش «اســه برو‪ ،‬اسه بیا‪ ».‬ایراد‬ ‫ما هم دقیقا همین بود‪ .‬من حتی همان زمان در قالب یک‬ ‫نوشــته طنزالود مثالی زده بودم که حکایــت ما‪ ،‬حکایت‬ ‫اتومبیلی اخرین مدل اســت که با اخرین ســرعت حرکت‬ ‫می کند و بازرگان و دولتش مثل فولکس واگنی هستند که‬ ‫پشت این اتومبیل متصل شــده اند‪ ،‬یعنی هیچ چیزشان با‬ ‫ان متناسب نیست؛ نه سرعتش و نه امکاناتش‪ .‬این البته‬ ‫تلقی ان زمان ما بود‪ ،‬اما االن می بینیــم که انچه بازرگان‬ ‫در ان زمــان می خواســت این بــود که همه چیــز قانونی‬ ‫باشد و از مجرای قانون انجام شود‪ .‬با این حال‪ ،‬ان زمان‬ ‫کمتر کسی گوشش به این حرف ها بدهکار بود و بنابراین‬ ‫باالخره هم بازرگان ناچار شد که استعفا بدهد‪ ».‬این عضو‬ ‫سابق کانون نویسندگان ایران از گروه های اصلی جریان‬ ‫روشنفکری با اشاره به لیبرال بودن بازرگان ادامه می دهد‪:‬‬ ‫«مسلما در یک جو انقالبی که همه کارها به سرعت انجام‬ ‫می شود و همه می خواهند همه چیز را زود و سریع به نتیجه‬ ‫برسانند‪« ،‬لیبرال» بودن وصلۀ ناجور است‪ .‬البته «لیبرال»‬ ‫به خودی خود‪ ،‬صفت بدی نیست اما در ان زمان از نظر ما‬ ‫و باتوجه به ان جو انقالبی و شــور حاکم بر جامعه ایران‪،‬‬ ‫«لیبرال» بودن از ان جنسی که بازرگان بود‪ ،‬می توانست‬ ‫یک صفت منفی تلقی شود‪ ،‬چنان که شد و او را با مشکل‬ ‫مواجه کرد‪».‬‬ ‫‪49‬‬ ‫سیاست‬ ‫در کنــار این مســائل جالب اینجاســت کــه مرحوم‬ ‫ایت الله طالقانی که گروهی از اعضای چپ او را پدرمعنوی‬ ‫خود می دانستند نیز از همان ابتدا مخالف نخست وزیری‬ ‫بازرگان بود‪ .‬روایت ابراهیم یزدی در این زمینه جالب است‪:‬‬ ‫«زمانى که این پیشــنهاد با مهندس بازرگان مطرح شــد‪،‬‬ ‫ایشــان فرصتى براى فکر کردن خواستند‪ ،‬نشانه هایى از‬ ‫ تردید در قبول این پست از طرف ایشان دیده مى شد‪ ،‬در‬ ‫واقع من بر قبول این پســت از طرف ایشــان بسیار اصرار‬ ‫کردم و ایشــان هم با این پیشــنهاد موافقــت کردند و در‬ ‫جلسه شوراى انقالب شــرایط خود را مبنى بر اداره گام به‬ ‫گام کشور تشریح کردند‪ .‬همه پذیرفتند به جز یک نفر همه‬ ‫به ایشــان راى اعتماد دادند‪ ».‬ابراهیم یزدى در پاسخ به‬ ‫این ســوال که ایا مرحوم طالقانى از تشکیل دولت موقت‬ ‫اطالع داشتند و ایا با نخست وزیرى مهندس بازرگان موافق‬ ‫بودند‪ ،‬گفت‪« :‬خیر ایشان موافق نبودند و دلیل مخالفت‬ ‫ایشان هم این بود که ایشــان اظهار مى کردند‪« :‬من هم‬ ‫ انقالبیون را خوب مى شناســم هم اقاى مهندس بازرگان‬ ‫را‪».‬ولى من به ایشان توضیح دادم که شما غیر از ایشان‬ ‫هیچ کس را ندارید‪ .‬اگر ایشان این پست را نپذیرد‪ ،‬امکان‬ ‫دارد کشور با فروپاشى مواجه شود و تاریخ ایشان را مواخذه‬ ‫خواهد کرد‪ ».‬در جلسه مشترک سه نفرى مرحوم طالقانى‬ ‫به مرحوم بازرگان توصیه کرد که «شما تمامی شرایط خود‬ ‫را براى اعضاى شــوراى انقالب بگوییــد‪ ».‬به هر ترتیب‬ ‫مهندس بازرگان نخســت وزیر دولت موقت شد‪ .‬یزدى بر‬ ‫این نکته تاکید کرده است که مجموعه نیروهاى سیاسى‪،‬‬ ‫امادگى مدیریت کشــور را به ان ســرعت و در ان شرایط‬ ‫نداشتند و در واقع در مقابل عمل انجام شده‪ ،‬سقوط رژیم‬ ‫سلطنتى‪ ،‬قرار گرفته بودند‪ .‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫حزب توده موتور محرکه مخالفان‬ ‫مهدی بازرگان اما در اوایل دهه بیســت با تاســیس‬ ‫انجمن اسالمی دانشجویان به مبارزه با تبلیغات توده ای‬ ‫پرداخته بــود و حاال در مقــام رئیس دولت اولین تشــکل‬ ‫سیاسی که مانع اصلی خود می دید توده ای ها بود‪ .‬دولت‬ ‫موقت بارها با اعــام اینکه هنوز قانــون غیرقانونی بودن‬ ‫حزب توده پابرجاســت بــه مقابله با حزب توده برخاســته‬ ‫بود ‪ ،‬بــه صورتی که مطبوعــات حزب تــوده ای که تعداد‬ ‫بسیاری را نیز تشکیل می دادند روزی نبود که دولت او را در‬ ‫موضوعات مختلف به نقد تند میهمان نکنند‪ .‬به طور مثال‬ ‫روزنامه نامه مردم در شماره دوم مرداد ‪ – 1358‬یعنی شش‬ ‫ماه پس از عمر دولت موقت – در مطلبی با عنوان «مشی‬ ‫ما نسبت به دولت انتقاد سازنده است» می نویسد‪« :‬اقای‬ ‫مهندس مهدی بازرگان نخســت وزیر‪ ،‬طــی نطقی در ‪28‬‬ ‫تیرماه اعالم داشت که برای ایجاد وحدت تصمیم گیری‬ ‫و تمرکز قدرت‪ ،‬شــورای انقالب و دولــت در هم ترکیب و‬ ‫ادغام شــدند و ابراز امیدوا ری کرد که با از بین رفتن تعدد‬ ‫مراکز قدرت و تصمیم گیری‪ ،‬دولت بتواند بر مشــکالت‬ ‫فا ئق اید‪ ...‬ما در یــاری به دولت‪ ،‬در انجــام این وظایف‬ ‫خطیر‪ ،‬به ســهم خود‪ ،‬مانند گذشــته‪ ،‬خواهیم کوشــید‬ ‫تمــام اقداماتی را که در راه تحکیم اســتقالل کشــور در‬ ‫تمام عرصه های اقتصادی‪ ،‬سیاســی‪ ،‬نظامی فرهنگی و‬ ‫غیره و نیز در زمینه تامین و تضمیــن حقوق و ازادی های‬ ‫دموکراتیک انجام گیــرد‪ ،‬تایید و تقویــت کنیم و در عین‬ ‫حال‪ ،‬هر جــا‪ ،‬در زمینه هــای نامبرده‪ ،‬تعلل و تســامحی‬ ‫مشاهده شــود ان را مورد انتقاد ســازنده قرار دهیم‪ ،‬یعنی‬ ‫ضمن انتقاد از نارسایی ها خواهیم کوشید‪ ،‬پیشنهادهایی‬ ‫که به نظر مــا برای نیل بــه هدف های انقــاب می تواند‬ ‫مفید باشد‪ ،‬اشــکار و صریح مطرح ســازیم‪ ...‬این مشی‬ ‫انتقاد ســازنده‪ ،‬که همراه با پیشــنهادهای مشخصی نیز‬ ‫هســت‪ ،‬موجب تقویت قدرت حاکمه و دولت اســت و نه‬ ‫تضعیف ان‪ ،‬زیرا هر قدر دولت در راه رســیدن به اهداف‬ ‫انقالب – اســتقالل و دموکراســی – با گام های بلندتر و با‬ ‫قاطعیت بیشــتر پیش رود‪ ،‬تن به فشــارهای امپریالیسم‬ ‫و ارتجــاع داخلی وابســته ندهد‪ ،‬به همان نســبت پایگاه‬ ‫اجتماعی خلقی خود را مســتحکم تر می ســازد و بنابراین‬ ‫قوی تر می شود ‪ .‬برعکس‪ ،‬هر قدر دولت با دشمنان بالفعل‬ ‫و بالقوه انقالب اشتی پذیرتر باشد‪ ،‬از مردم جداتر خواهد‬ ‫شد و بنابراین ضعیف تر خواهد گردید‪ « ...‬جالب اینجاست‬ ‫که بسیاری از شعارهای ضد دولت را‪ ،‬شعارهایی می دانند‬ ‫که توسط توده ای ها طراحی شده است‪ .‬دکتر بنی اسدی‬ ‫از نزدیــکان بازرگان روایــت جالبی از زمانــی می گوید که‬ ‫دولت اســتعفا داده بود و بســیاری از گروه های سیاســی‬ ‫ علیه اش اقــدام می کردند‪« :‬انها برای این اتفاق جشــن‬ ‫گرفته بودند‪ .‬ما در ان زمان شــاهد بودیم که مرحوم دکتر‬ ‫بهشتی و دیگران شعارهای تندی را مطرح کردند‪ .‬در ان‬ ‫زمان از طریق اقای حدادعادل و اقای عبدالرحیم گواهی‬ ‫که ســفیر ایران در ژاپن بود و با اقای بهشتی خیلی ارتباط‬ ‫نزدیک داشــتند‪ ،‬پیغام دادیم این چه شعارهایی است که‬ ‫شما مطرح می کنید؟ این شــعارها مال حزب توده است‪.‬‬ ‫اقای بهشــتی پاســخ داده بودند که اگر ما این شعارها را‬ ‫ندهیم عقب می افتیم‪ .‬بنابراین شعارها اصالت نداشتند‪.‬‬ ‫دوم اینکه ملت ایران ملتی عاطفی و احساســاتی است‪.‬‬ ‫پذیرش شــاه توســط امریکا برای معالجه‪ ،‬به مساله روز‬ ‫تبدیل شــده بود‪ .‬یکی از دالیل درست بودن این نظر این‬ ‫است که خود ایت الله امام خمینی از برنامه اشغال سفارت‬ ‫امریکا قبال مطلع نبودند و ‪ 2‬روز به طول انجامید تا ایشان‬ ‫اعالم موضع کردند‪ .‬در بحث های مطرح شده امده است‬ ‫که وقتی دانشــجویان می گویند اجــازه بدهید موضوع به‬ ‫اطالع رهبر انقالب برسد‪ ،‬اقای موسوی خو ئینی ها گفته‬ ‫بودند که نه‪ ،‬بگذارید این کار انجام شود‪ ،‬بعد از انجام کار‬ ‫به ایشان اطالع می دهیم ‪» .‬‬ ‫چپ اسالمی در مقابل بازرگان‬ ‫ســازمان مجاهدیــن انقــاب اســامی به عنوان‬ ‫مهمترین گروه چپگرای اسالمی در نقطه ایدئولوژی چپ‬ ‫و سازمان های متفاوتش اما یکی از اصلی ترین گروه های‬ ‫مخالف دولت موقت بــود‪ .‬اعضای ان با مشــی چریکی‬ ‫– سیاســی در همان زمان همچنان نیمــه مخفی بودند و‬ ‫بســیاری از اعضای ان شناخته نشــده بود اما اعضای ان‬ ‫از جهاد سازندگی تا سپاه و نهادهای انقالبی حضور جدی‬ ‫داشــتند و از انجا که دولت موقت ایــن نهادهای انقالبی‬ ‫را رقیب خود می دید به شــدت بــا انها به مبارزه برخاســته‬ ‫بود‪ .‬ســخنرانی بهزاد نبوی با عنوان اینکه با تسخیر النه‬ ‫جاسوســی به دنبال حذف لیبرال ها از قدرت بودیم نشان‬ ‫می دهد که چگونــه این دو بــه مجادله پرداختــه بودند‪.‬‬ ‫نهضت ازادی در نامه ای سرگشــاده دو ماه بعد از تسخیر‬ ‫النه جاسوسی این گونه سازمان مجاهدین را مورد خطاب‬ ‫قرار می دهد‪« :‬ما از مسئوالن ان سازمان سوال می کنیم‬ ‫که گروهی کــه نه رهبری و نــه اعضاء و نــه خدمات انان‬ ‫روشن است‪ ،‬طبق کدا م یک از موازین اسالمی یا انقالبی‬ ‫به جمعیتی که نخســتین یــاران امام بوده و به شــهادت‬ ‫اســناد و مــدارک موجود از ســال های ‪ 1340‬مســتمر از‬ ‫حرکت اسالمی‪ ،‬روحانیت انقالبی به رهبری امام خمینی‬ ‫بزرگ و استقرار حکومت اسالمی دفاع کرده است‪ ،‬چنین‬ ‫برچسب هایی را روا می دارند و چگونه است که بسیاری از‬ ‫خائنین و دشمنان شناخته شده انقالب اسالمی را نادیده‬ ‫می انگارند و اغمــاض می نمایند؟» البتــه نهضت ازادی‬ ‫بعدها رفته رفته از ســپهر قدرت در ایران بــه کناره رفت و‬ ‫سازمان مجاهدین انقالب برای یک دهه در مناصب مهم‬ ‫حضور داشــت و بعدها برخی از اعضای ان که در تسخیر‬ ‫النه جاسوسی حضور داشتند در دهه سوم انقالب سعی در‬ ‫تلطیف فضا کردند‪.‬‬ ‫مسالهاصلی‬ ‫امریکا بود‬ ‫چرا دولت موقت بعد از‬ ‫تسخیر سفارت استعفا داد؟‬ ‫محمد مختار پور‬ ‫پژوهشگر تاریخ معاصر‬ ‫‪2‬‬ ‫ماه عسل دولت برامده از انقالب که خود را انقالبی‬ ‫نمی دانســت خیلی زود به پایان رســید‪ .‬دولت موقتی که‬ ‫قرار بود گذاری گام بــه گام نهادهای انقالب را تشــکیل‬ ‫دهد‪ ،‬گام به گام به دنبال خلع سالح انقالب بود‪ .‬اینجا بود‬ ‫که تضاد ها در روزهای پرشــور انقالب رخ نمایان کرد‪ .‬در‬ ‫همان ابتدا زمانی که چگونگی حکومت مورد چالش جدی‬ ‫گروه های سیاسی بود و ســکوالرها و غیرمذهبی به دنبال‬ ‫جمهوری ایران بودند و چپی هــا از جمهوری دموکراتیک‬ ‫ســخن می گفتند‪ ،‬مهندس بازرگان نخست وزیر موقت در‬ ‫میانه این دو جمهوری دموکراتیک اسالمی را مورد توجه‬ ‫قرار داد‪ .‬او به دنبال قانون اساسی بر اساس جمهوری پنجم‬ ‫دوگل در فرانسه بود‪ .‬جمهوری مورد نظر او به لحاظ اسمی ‬ ‫اســامی بود اما محتوایی دموکراتیک داشت‪ .‬به نوشته‬ ‫ یرواند ابراهامیان در کتاب تاریخ ایران مدرن‪«:‬این تعارض‬ ‫عمال حاکی از وجود یک دولت دوگانه بود‪ ،‬در یک سو یک‬ ‫دولت موقت به ریاست بازرگان‪ ،‬متشکل از کهنه کارانی از‬ ‫جنبش ناسیونالیستی مصدق قرار داشت‪ .‬برخی از اعضای‬ ‫کا بینه از اعضای نهضت ازادی با زرگان بودند؛ و سایر وزرا‬ ‫در زمره افراد عرفی تــر جبهه ملی بودنــد‪ ».‬بدین ترتیب‬ ‫دولت موقت همه گروه های سیاسی را نمایندگی نمی کرد‬ ‫و برخالف انچه رهبر انقالب گفته بود که بدون وابستگی‬ ‫حزبی تشکیل شود‪ ،‬دقیقا با رویکردهای حزب گرایانه که‬ ‫دو ســر جبهه ملی از نهضت ازادی تا گروه هــای ملی در‬ ‫ان را تشــکیل می دادند‪ .‬از روز اول‪ ،‬دولت موقت گرفتار‬ ‫گروه های سیاســی منتقدش بود و از انجا که جان مبارزه‬ ‫با انها را نیز نداشــت در واقع دولتی در دولت های بزرگ و‬ ‫کوچک بود که بعد از انقالب بــه اقتضای فضای انقالب‬ ‫تشکیل شده بود‪.‬‬ ‫دولت موقــت‪ ،‬دولت گذار بــود‪ .‬دولتی کــه در ان‬ ‫می بایست قانون اساســی به تصویب برسد‪ ،‬نوع حکومت‬ ‫مشخص شود و انتخابات مجلس و ریاست جمهوری برگزار‬ ‫شود‪ .‬دولت موقت اما تنها دو کار نخست را انجام داد؛ در‬ ‫هر دو کار نیز نتوانست انچه که می خواست را به سرانجام‬ ‫برســاند تا اینکه در مقطع تسخیر ســفارت امریکا مجبور‬ ‫به استعفا شد‪ ،‬گرچه پیش از ان سه بار استعفا داده بود‪.‬‬ ‫مهندس بازرگان نیــز در روز چهاردهم ابان ماه یعنی‬ ‫فقط یک روز پس از تسخیر ســفارت با تقدیم استعفانامه‬ ‫خود به محضر رهبر انقالب از ریاســت دولت کناره گیری‬ ‫می کند گرچه در متن استعفانامه مهندس بازرگان اشاره ای‬ ‫به مساله اشــغال سفارت نرفت اما بســیار واضح است که‬ ‫اعالم اســتعفا ان هم فقــط یک روز پس از تســخیر النه‬ ‫جاسوسی نمی توانســت معنا و مفهومش جز اعتراض به‬ ‫اقدام دانشــجویان دانسته شــود و تلقی همه کارشناسان‬ ‫سیاســی در ان روز نیز همین بود‪ .‬از ســوی دیگر از انجا‬ ‫که امام (ره) نیز در پذیرش این اســتعفا هیچ تعللی از خود‬ ‫نشان ندادند می توان دریافت که ایشان نیز حرکت دولت‬ ‫موقت را نوعــی اعتراض و به مثابه محکــوم کردن اقدام‬ ‫دانشجویان از ســوی انها ارزیابی کرده اند چنان که وقایع‬ ‫سیاست‬ ‫امریکا ست‪ .‬بر اساس همین اســناد؛ «اشتیاق بازرگان به‬ ‫برقراری رابطه با امریــکا و صداقــت وی در این امر برای‬ ‫امریکا ییان کامال محرز بود»‪ .‬کاردار ســفارت امریکا در‬ ‫یکی از یادداشت های خود‪ ،‬اشتیاق بازرگان به حفظ روابط‬ ‫دوستانه با امریکا را چنین شرح می کند‪« :‬مناسبات حسنه‬ ‫با ایاالت متحده از اعتقادات شخصی نخست وزیر است‬ ‫هنگامی که دادن پست وزارت خارجه به یزدی مورد بحث‬ ‫بود نخســت وزیر از یزدی درباره این نکته پرســیده بود تا‬ ‫اینکه اطمینان حاصل کرد که یزدی از مناسبات دوستانه‬ ‫با امریکا پشتیبانی می کند‪»...‬‬ ‫ایــن عــدم همراهــی بــا انقــاب را می تــوان در‬ ‫گفت وگوی شــهید بهشتی در تاریخ دوشــنبه‪ 12 ،‬اذر ماه‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫حــزب تــوده بــا گرایــش مارکسیســت‬ ‫– لنینیســت بــا گروهــی مثل ســازمان‬ ‫مجاهدین انقالب اسالمی با مرامی معتقد‬ ‫به والیت فقیه و اســام بر ســر انتقاد از‬ ‫بــازرگان و دولتش اتفاق نظر داشــتند و‬ ‫هر دو ان را سازشــکار با امریکا و در خط‬ ‫لیبرالیسم می دانستند‬ ‫سیاست‬ ‫ما ه ها و سال های بعد و نیز اظهارات اعضای دولت موقت‬ ‫پس از اســتعفا نیز به روشــنی بر ارزیابی دقیق امام صحه‬ ‫گذاشت‪ .‬عملکرد نه ماهه دولت موقت به ریاست بازرگان‬ ‫به نحوی ضعف های بینشی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬انقالبی و کارامدی‬ ‫و مدیریتی انان را در عرصه های داخلی و خارجی نشان داد‬ ‫و در حقیقت حکومت نه ماهه بازرگان شکست لیبرال ها در‬ ‫برابر خط اصیل انقالب اسالمی بود به صورتی که رفته رفته‬ ‫از صحنه سیاســت جمهوری‬ ‫اسالمی کنار گذاشته شدند و‬ ‫در نهایت به عنــوان منتقدان‬ ‫حکومت در برابر ان ایســتاد‪.‬‬ ‫دولت موقــت در نه ماه حضور‬ ‫خود نتوانست فرزندی از خود‬ ‫به جا بگــذارد و در ان فضای‬ ‫پرتالطــم در امــواج انتقــاد‬ ‫گروه های سیاسی ناپیدا شد‪.‬‬ ‫جالب اینجاست که انچه‬ ‫گروه های سیاســی مخالف با‬ ‫هم بر ســر ا ن اتفاق داشتند‪،‬‬ ‫انتقــاد از دولت موقــت بود‪.‬‬ ‫یعنی گروهی مثل حزب توده با‬ ‫گرایش مارکسیست – لنینیست‬ ‫بــا گروهــی مثــل ســازمان‬ ‫مجاهدین انقالب اسالمی با‬ ‫مرامی معتقد بــه والیت فقیه و‬ ‫اسالم بر سر انتقاد از بازرگان و‬ ‫دولتش اتفاق نظر داشتند و هر‬ ‫دو ان را سازشکار با امریکا و در‬ ‫خط لیبرالیســم می دانستند‪.‬‬ ‫جالب اینجاســت که بازرگان‬ ‫نیــز در ان فضــای انقالبــی‬ ‫خیلی سعی ندارد که تعامل با‬ ‫امریکا را پنهــان کند‪ .‬رفتاری‬ ‫که بــازرگان و دولت موقت در‬ ‫رابطه با امریکا در پیش گرفته‬ ‫بود هیچ تشــابهی بــا مواضع‬ ‫و ارمان هــای رهبــر انقــاب‬ ‫نداشت‪ .‬این اختالف به حدی‬ ‫بود که امــام فرمودند‪« :‬اول‬ ‫انقالب شــهادت می دهد که نهضت به اصطالح ازادی‪،‬‬ ‫طرفدار جدی وابستگی کشور به امریکا و در این باره از هیچ‬ ‫کوششی فروگذار نکرده است‪ ».‬در اسناد النه جاسوسی به‬ ‫اختالف عقیده میان امام و دولت وقت بر سر مساله رابطه‬ ‫با امریکا چنین اشــاره شده اســت‪« :‬دولت موقت ایران و‬ ‫امام خمینی (ره) درباره ارزش مناسبات با امریکا اختالف‬ ‫نظر دارند‪ .‬ماهیت ضد امریکایی نظریات امام خمینی (ره)‬ ‫باعث شده اســت که فعالیت های ضد امریکایی افزایش‬ ‫یابد در حالی که دولت موقت ایران اهمیت مناسبات حسنه‬ ‫را با ما (امریکایی ها) به رســمیت شــناخته است ایت الله‬ ‫خمینی (ره) و اطرافیــان او چنین اهمیتی را به رســمیت‬ ‫نمی شناسند‪».‬‬ ‫این خــط از همان ابتــدای انقالب نیز مــورد توجه‬ ‫بازرگان و تیمش بود؛ عدم قطع رابطه ایران و امریکا به رغم‬ ‫اینکه امریکا مهمترین حامی شاه‪ ،‬بود ریشه در مراوداتی‬ ‫دارد که قبل از پیروزی انقالب اســامی میــان بازرگان و‬ ‫یارانش با امریکایی ها دارد‪ .‬در ان زمان از ســوی برخی از‬ ‫انقالبیون میانه رو مطرح شده بود که برای انتقال کم هزینه‬ ‫حکومت می بایست اطمینان امریکا به عنوان کشوری که‬ ‫منافع زیادی در ایران دارد را کســب کرد‪ .‬همین نکته در‬ ‫خاطرات پرویز ثابتی‪ ،‬معاون امنیت داخلی ساواک گفته‬ ‫شــده که گروهی از انقالبیون با تماس با امریکایی ها در‬ ‫جهت جا انداختن خود به عنوان گزینه میانه رو مورد قبول‬ ‫برای الترناتیو شدن رژیم ســابق هستند‪ .‬مهندس بازرگان‬ ‫یک هفته پس از پیــروزی انقالب اســامی در مصاحبه‬ ‫بــا خبرنــگار نیویورک تایمز چنیــن گفت‪« :‬دولــت ایران‬ ‫مشتاق اســت روابط خوب خود با امریکا را از سر بگیرد‪».‬‬ ‫در مجموعه اســناد النه جاسوســی نیــز گزارش هایی از‬ ‫عدم همراهی دولت موقت با مشــی انقــاب در مبارزه با‬ ‫‪ 1358‬با روزنامه اطالعات پس از اینکه دولت موقت استعفا‬ ‫داده است دید‪« :‬من اقایان را چهره هایی دوست داشتنی و‬ ‫برخوردار از صداقت و خوب می دانم‪ ،‬ولی نقطه نظرشان را‬ ‫در جهت این انقالب هم از پیش نمی یافتم و روزبه روز این‬ ‫نظر قوی تر می شد‪ ،‬چه در جهت مسائل داخلی انقالب و‬ ‫چه در مورد مسائل خارجی انقالب‪ .‬ما معتقد بودیم انقالب‬ ‫ایران‪ ،‬یک انقالب جهانی است‪ ،‬الاقل در جهان اسالم‬ ‫و در دنیــای مســتضعفین‪.‬‬ ‫شاید بازرگان خیلی این طورها‬ ‫نمی اندیشیدند‪ .‬باز اقای دکتر‬ ‫یزدی هــم نقطه نظرهاشــان‬ ‫با اقای بازرگان یکی نیســت‪.‬‬ ‫ایشــان هم با اقای بــازرگان‬ ‫اختالف نظرهایــی داشــتند‪.‬‬ ‫ما معتقد بودیم کــه در داخل‬ ‫مملکت‪ ،‬باید خارج از این فرم‬ ‫بوروکراتیک عمل کرد‪ .‬اقای‬ ‫مهندس بازرگان عجیب تکیه‬ ‫داشتند روی اینکه همه کارها‬ ‫را ببرند توی همین کانال ها ی‬ ‫بوروکراتیک و به همین دلیل‪،‬‬ ‫خیلی ضربــه خوردیــم و من‬ ‫تنها در مورد جهاد ســازندگی‬ ‫باید بگویم که در طول همین‬ ‫دو هفته که بنــده انجا حضور‬ ‫پیدا کردم و ســامان جدید به‬ ‫ان دادم‪ ،‬تحــرک پیدا کرده‪،‬‬ ‫در حالی که ارام ارام داشــت‪،‬‬ ‫به صورت یک چیز نیمه مرده‬ ‫درمی امــد‪ .‬اینهــا نشــان‬ ‫می دهد که اختالف نظرهایی‬ ‫داشــته ایم‪ .‬مــا معتقدیم که‬ ‫این ملــت‪ ،‬امروز بــه کارهای‬ ‫ضربتی و بنیادی احتیاج دارد‪.‬‬ ‫ما معتقدیم که همان طور که‬ ‫در خــور انقالب اســت‪ ،‬این‬ ‫گروه های کوچــک بودند که‬ ‫انقالب کردند‪ ،‬بپا خاســتند و‬ ‫از مجموعــه انها‪ ،‬این ســیل‬ ‫خروشــان دیکتاتور برافکن و استبداد و اســتعمار برافکن‬ ‫به وجود امد‪ .‬همین طــور هم باید االن‪ ،‬بــه مردم کمک‬ ‫کرد تا ســازندگی های کوچک بکنند و معطــل انکه حاال‬ ‫نقشــه هایی کلی و هماهنگ کنند‪ ،‬برای کارهای ضربتی‬ ‫به وجود بیاوریم نشویم‪ .‬اقایان این طور فکر نمی کردند و‬ ‫فکر می کردند که حاال ما در یک شــرایطی قرار داریم که‬ ‫می توانیم ملت را معطل کنیم‪ ،‬برای انجام این کارها‪».‬‬ ‫دولت مهنــدس بــازرگان دولــت سیاســت گام به‬ ‫گام بــود اما راندن در جــاده ناهموار انقــاب که هر روز‬ ‫خطراتــی ان را تهدیــد می کند بــرای رانــده ای که ارام‬ ‫می راند‪ ،‬نمی توانســت برای نیروهایی انقالب خوشا یند‬ ‫باشــد‪ ،‬به همین دلیل است که وقتی ســفارت امریکا به‬ ‫اشغال دانشجویان مســلمان پیرو خط امام درامد‪ ،‬بیش‬ ‫از هر چیزی سقوط دولت موقت محتمل ترین گزینه بود‪.‬‬ ‫شاید دانشــجویان تســخیر کننده در حداقل ترین حالت‬ ‫به دنبال تحت فشــار قرار دادن بازرگان بودند و ســقوط‬ ‫دولتش را تصور نمی کردند اما یک ســال بعد بهزاد نبوی‬ ‫از رهبران سازمان مجاهدین انقالب اسالمی که در نطق‬ ‫خود در ســفارت امریکا کــه حاال النه جاسوســی نامیده‬ ‫می شــده اســت گفت که ما به دنبال بیــرون کردن خط‬ ‫لیبرالی و امریکایی از سیاســت ایــران بودیم و این یکی‬ ‫از دستاوردهای تسخیر سفارت است‪ ،‬بیراه نگفته بود‪.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫سیاست‬ ‫بعدازتوده ای ها‪،‬مجاهدینانقالبعلیهدولتموقتبودند‬ ‫گفت وگویمثلثبامهندسصباغیان‬ ‫سیاست‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫به نظر می رسد که بعد از تسخیر سفارت امریکا‬ ‫در تهــران همه گروه های سیاســی در شــوک و‬ ‫بهت فرو رفتند؛ به صورتی که کســی منتظر این‬ ‫اقدام نبود ‪.‬‬ ‫حمله به ســفارت ایاالت متحده امریکا موضوعی‬ ‫پیچیده اســت که در همان زمان نیز ابعاد ان نامشــخص‬ ‫بود‪ .‬هنوز هم با اینکه برخی از دانشــجویان پیرو خط امام‬ ‫گزارش هایــی را از ان واقعــه بیان کرده اند بــاز هم برخی‬ ‫موضوعــات نامکشــوفه وجــود دارد کــه منعکس کننده‬ ‫کل جریان نیســت‪ .‬نهضت ازادی ایــران در همان زمان‬ ‫بیانیه ای را صادر و این عمــل را محکوم کرد‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫مصاحبه هایی نیز از ســوی اعضای نهضت ازادی در مورد‬ ‫این موضوع صورت گرفت کــه بیان کننده موضوع ما بود‪.‬‬ ‫گروه های سیاســی نیز به دلیل اینکه از وقوع این موضوع‬ ‫خبر نداشته در ابتدا بهت زده بودند‪ .‬انقالبیون که از ابتدای‬ ‫انقالب هم بودنــد‪ ،‬از این حرکت دفاع کردنــد و در جلوی‬ ‫سفارت نیز تظاهرات کردند‪ .‬در ســوی دیگر نیز رهبر کبیر‬ ‫انقالب نیز تا مدت ها از اعالم موضع گیری خودداری کردند‬ ‫و تا ‪ 10‬و ‪ 15‬روز از این واقعه باتوجــه به توضیحاتی که به‬ ‫ایشان داده شد‪ ،‬موضوع را تایید کردند‪.‬‬ ‫در کتاب ســقوط دولت موقت کــه گفت وگویی‬ ‫با افــراد مختلف اســت مرحوم ســحابی از قول‬ ‫بهزاد نبوی در ســخنرانی اولین سالگرد سفارت‬ ‫می گوید که تسخیر النه جاسوسی برای این نبود‬ ‫که با امریکا مبارزه کنیم‪ ،‬می خواستیم لیبرال ها‬ ‫و سازشــکاران را از صحنه انقالب بیرون کنیم‪.‬‬ ‫به نظر می رســد که یکی از اهداف تسخیر حذف‬ ‫بازرگان بود ‪.‬‬ ‫این اظهار نظر‪،‬گفته درستی نیســت برای اینکه‬ ‫دولت موقت به دالیل و مسائل زیادی که داشت‪ ،‬سه بار نزد‬ ‫رهبر انقالب رفته بود و استعفا داده بود‪ .‬بنابراین عالقه ای‬ ‫به ادامه کار نداشــت و نمی توان از عنوان ســقوط در این‬ ‫رابطه اســتفاده کنیم‪ .‬دولــت موقت قصــدش خدمت به‬ ‫انقالب و تعامل با همه گروه های سیاسی بود‪ .‬متاسفانه اما‬ ‫گروه های سیاسی زیادی بودند که سعی می کردند با اعمالی‬ ‫چوب الی چرخ کارهای اجرایی دولت موقت بگذارند و ان را‬ ‫با شکست مواجه کنند‪ .‬بنابراین چیزی که عنوان می کنند؛‬ ‫ابراهیم یزدی بعد از استعفای‬ ‫دولت موقت مسئولیت کیهان را‬ ‫از سوی امام بر عهده گرفت‬ ‫‪3‬‬ ‫هاشم صباغیان از نزدیکان‬ ‫مهندس مهدی بازرگان بود که در‬ ‫دولت موقت به عنوان وزیر کشور‬ ‫منصوب شــده بود‪ .‬صباغیان از‬ ‫بنیانگذارن نهضت ازادی و عالوه‬ ‫بــر عضویــت در شــورای مرکزی‬ ‫ان‪ ،‬رییس هیــات اجرایی و عضو دفتر سیاســی ان‬ ‫نیز بوده اســت‪ .‬وی هم چنین در ‪ 12‬بهمن ‪1357‬‬ ‫مسئولیت کمیته استقبال از امام خمینی در تهران‬ ‫را عهــده دار بود‪.‬و از کســانی بــود که هنــوز هم از‬ ‫عملکرد دولت موقت حمایت می کند و به منتقدان‬ ‫و معترضان دولت موقت پاسخ می دهد‪.‬‬ ‫اقای هاشم صباغیان در گفت و گو با هفته نامه‬ ‫مثلث در مورد فضــای گروه های سیاســی در مورد‬ ‫تســخیر ســفارت امریکا و انتقاداتی که بــه دولت‬ ‫موقت و مهندس بازرگان می شده است‪،‬پاسخ داده‪.‬‬ ‫صباغیان در این گفت و گو حزب تــوده را به عنوان‬ ‫محرک اصلی جریان ضد دولت موقت می داند‪.‬‬ ‫با تسخیر ســفارت امریکا دولت موقت سقوط کرد‪ ،‬درست‬ ‫نیست‪ .‬چه انکه دولت موقت سه بار پیش از واقعه تسخیر‬ ‫استعفا داده بود‪ .‬من حتی یادم اســت که یک بار که برای‬ ‫اســتعفا به قم رفته بودیم‪ ،‬امام خمینی قبول نمی کردند و‬ ‫می گفتند که اگر قرار است بروید‪ ،‬همه با هم می رویم‪.‬‬ ‫این موضوع از این جهت مهم است که مخالفان‬ ‫دولــت اقــای بــازرگان معتقــد بودند کــه دولت‬ ‫موقت در واقع دولتی انقالبی نیســت و به دور از‬ ‫شعارهای انقالب عمل می کند‪.‬‬ ‫نمی شــود به انها گفت انقالبی؛ انها یک ســری‬ ‫جوان تند با اقتضائات جوانی بودند که شعارهایی رادیکالی‬ ‫را مطرح می کردند‪ .‬دولت موقت اعتقاد به سیاست گام به‬ ‫گام داشت‪.‬‬ ‫همین اتخاذ سیاست گام به گام در واقع با فضای‬ ‫انقالب زده ان روزها ناسازگار بود؟‬ ‫ایــن سیاســت مــا در دولت موقــت بــود‪ .‬معتقد‬ ‫بودیم کــه نمی توان همه چیــز درهم و برهم باشــد‪ .‬البته‬ ‫گروه های سیاســی دیگر نیز در ســال های بعــد معتقد به‬ ‫سیاســت گام به گام مرحوم مهندس بازرگان بودند‪ .‬اقای‬ ‫بازرگان همیشــه می گفت؛ زود امده اید‪ ،‬تند می روید‪ ،‬زیاد‬ ‫می خواهید‪ .‬ایشان قائل به صبر بود و می گفتند که مملکت‬ ‫اسیب های زیادی دیده است و باید ترمیم شود و نبا ید کاری‬ ‫کنیم که انقالب با شکست مواجه شــود چه انکه استعمار‬ ‫همیشــه ســعی بر به شکســت کشــاندن انقالب ایران را‬ ‫داشت‪ .‬به همین دلیل گروه های چپ و به خصوص حزب‬ ‫توده‪ ،‬اسم خودشــان را انقالبی گذاشته بوده اند و با دولت‬ ‫موقت درگیر بودند‪.‬‬ ‫می توانیم این حرف بهزاد نبوی را درست بدانیم‬ ‫که مقطع تســخیر ســفارت در نهایــت به حذف‬ ‫اعضای دولت موقت از سیاست ایران منجر شد؟‬ ‫هرگز‪ ،‬بنده این سخن را قبول ندارم‪ .‬ممکن است‬ ‫هر کس برای خودش اســتنباطی داشــته باشــد‪ ،‬اما این‬ ‫موضوع غلط است‪ .‬دولت موقت هیچ گاه داوطلب حضور‬ ‫در قدرت نبود که گروهی دیگر با طراحی خو د انها را از قدرت‬ ‫به کنار بگذارد‪ .‬با دولت موقت سه بار پیش از تسخیر سفارت‬ ‫خدمت رهبر کبیر انقالب رسیده بودیم و استعفا داده بودیم‪.‬‬ ‫دالیل استعفا هم مختلف بود‪.‬‬ ‫شما گفتید که فضای بهت زده ای بعد از تسخیر‬ ‫ســفارت میان گروه های سیاســی به وجود امد‪.‬‬ ‫برخی از گروه هــا مثل جامعه روحانیــت مبارز در‬ ‫ابتدا ســکوت کردند و بعد وارد کارزار شدند‪ .‬چرا‬ ‫گروه های سیاسی نتوانستند در این مورد تصمیم‬ ‫مشخصی را در ابتدا بگیرند؟‬ ‫همه بهت زده بودند‪ .‬اما برخی بــه خود امدند و در‬ ‫ادامه مثل حزب جمهوری اســامی از ان دفــاع کردند و‬ ‫برخی همانند گروه های ملی نیز در ابتدا سعی نداشتند که از‬ ‫این مساله به دفاع برخیزند‪ .‬به طور کلی در مقاطع مختلف ‬ ‫برداشت افراد از مسائل اجتماعی مختلف است‪.‬‬ ‫چه شد که برخی از گروه های سیاسی که در ابتدا‬ ‫با احتیاط با موضــوع برخورد کردنــد در ادامه به‬ ‫مدافعان تسخیر پیوســتند ؟ ایا رقابت با نهضت‬ ‫ازادی و انتقاد از دولت موقــت می تواند دلیلی بر‬ ‫این امر باشد؟‬ ‫بله‪ ،‬می توان چنین نتیجــه ای گرفت که برخی از‬ ‫گروه های سیاســی به دنبال ان بودند که با تسخیر نهضت‬ ‫ازادی‪ ،‬دولت موقت را کنار بزننــد‪ .‬بعد از اینکه ما در دولت‬ ‫موقت اســتعفا دادیم‪ ،‬اقای مهندس بازرگان نامه استعفا‬ ‫را به ابوالفضل بازرگان برادرزاده خودشــان می دهند که به‬ ‫رادیو بدهند تا اعالم کنند‪ .‬برخی از اعضای حزب جمهوری‬ ‫اســامی مثل اقای دکتر بهشــتی و هاشمی رفسنجانی و‬ ‫مرحوم باهنر در قم و در خدمــت اقا بودند و مطرح می کنند‬ ‫که مهندس بازرگان استعفا داده است‪ .‬امام به این اقایان‬ ‫ماموریت می دهند که بــه تهران بیایند و بــه اقای بازرگان‬ ‫بگویند که اســتعفا ندهد و مشکالتشــان را حل می کنیم‪.‬‬ ‫انها به سمت تهران راه می افتند‪ ،‬در میانه راه اما چون نامه‬ ‫استعفا به صدا و سیما رفته بود‪ ،‬از رادیو اعالم می شود و انها‬ ‫نیز به قم بر می گردند و به اقا عرض می کنند که استعفا اعالم‬ ‫عمومی شده است‪ .‬امام نیزدر نهایت استعفا را می پذیرد و‬ ‫اگر شما متن پذیرش استعفا را نگاه کنید می بینید که در ان‬ ‫تقدیر از خدمات دولت موقت و شــخص مهندس بازرگان‬ ‫است‪ .‬بعد از دولت موقت هم اقای بازرگان‪ ،‬رئیس شورای‬ ‫انقالب می شوند‪.‬‬ ‫برگردیم به ان سیاست گام به گامی که فرمودید؛‬ ‫کســانی مثل مرحوم مهنــدس ســحابی نیز در‬ ‫داخل نهضت بودند که با این سیاســت مخالفت‬ ‫می کردند‪ .‬در همیــن کتاب کــه مجموعه ای از‬ ‫گفت وگوهاست ایشان ســخنانی را در این مورد‬ ‫مطرح کرده اند‪.‬‬ ‫البتــه در ســال های بعــد مرحــوم ســحابی در‬ ‫گفت وگویی صحبت های خودش را نقض کردند و گفتند که‬ ‫من در گذشته چنین تحلیل هایی داشتم‪ .‬حزب ما نهضت‬ ‫ازادی بود و در ان می توانســتیم که ازادانه نظرات خود را‬ ‫بیان کنیم و هر کس نیز یک رای نداشت‪ .‬بر همین اساس‬ ‫نیز اقای مهندس عزت ســحابی نیــز در ان مقطع نظراتی‬ ‫موافق اقای مهندس بازرگان نداشــتند‪ .‬این امری طبیعی‬ ‫و دور از ذهن نیست‪.‬‬ ‫به نظــر می رســد کــه دوگانــه ای باتوجــه بــه‬ ‫سیاست های گام به گام دولت موقت با رویکردها‬ ‫و اقتضائات انقالبی در ان زمان به وجود امده بود‬ ‫که در نهایت زور دولت موقت به انها نرسید‪.‬‬ ‫وقتی که اقــای مهندس بــازرگان از طرف شــورای‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫سیاست‬ ‫انقالب انتخــاب می شــود‪ ،‬او می گوید کــه می دانید چه‬ ‫کســی را انتخاب کرده اید؟ من خودم برایتان بگویم‪ .‬من‬ ‫ادم منظم و منطبق بر قانــون کار می کنم ‪ .‬برای مصوباتی‬ ‫که براســاس قانون احترام قائل می شوم و بر اساس حرف‬ ‫کسی که طبق قانون نباشــد کار نمی کنم‪ .‬طبیعی است در‬ ‫ان جناح حاکمیت نیز طبیعی بــود که جناح های متعادل و‬ ‫تندی حضور داشتند که رادیکال ها نمی گذاشتند مهندس‬ ‫بازرگان و دولتش کار کنند‪.‬‬ ‫منتقدین می گفتند که دولت اقای بازرگان‪ ،‬دولتی‬ ‫منطبق بر انقالب نیست؟‬ ‫بله‪ ،‬ایشــان معتقد بود که انقالب دیگر تمام شده‬ ‫است و باید برویم به دنبال سازندگی و خرابی های مملکت‬ ‫و مشکالتی که رژیم گذشته باقی مانده را حل کنیم‪ .‬مثال‬ ‫با مصادره های مختلف مخالف بود‪ .‬بــا اعدام های بدون‬ ‫ت امام رفته بودند‬ ‫محاکمه مخالف بود‪ .‬یک دفعه که خدم ‬ ‫که بنده هم حضور داشتم‪ ،‬عرض کردند که با این رویه ای‬ ‫که دارند مصادره می کنند که نمی شود کار کرد‪ .‬اقا فرمودند‬ ‫که فقط اموالی که متعلق به پهلوی هاست برای مردم است‬ ‫وگرنه بقیه انها بایــد در محاکم قضایی مورد بررســی قرار‬ ‫گیرد‪ .‬این سخنی بود که رهبر کبیر انقالب گفتند‪.‬‬ ‫حزب توده در برابر دولت موقت قرار داشت‪...‬‬ ‫بسیار نقش مخربی داشت‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬دقیقا سیاســت حــزب تــوده در برابر دولت‬ ‫موقــت چگونه بــود و در ماجــرای تســخیر چه‬ ‫رویکردی داشت؟‬ ‫تحلیل حزب توده این بود که امریکا هنوز در ایران‬ ‫تسلط دارد و منافعی در اختیارش است و در نهایت ممکن‬ ‫است انقالب منجر به قطع دست امریکا از منافعش در ایران‬ ‫نشود‪ .‬به همین دلیل مخالفت می کرد‪.‬‬ ‫روشــنفکران اعم از ملی و ســکوالر و چپ نیز از‬ ‫تسخیر ســفارت اســتقبال می کردند و به دولت‬ ‫موقت انتقاد داشتند‪.‬‬ ‫انها مخالف ما بودنــد و به طور طبیعــی نیز انتقاد‬ ‫می کردند‪ .‬بنــده این امــر را طبیعی می دانــم‪ .‬گروه های‬ ‫مخالف از هر وســیله ای برای ضربه زدن بــه دولت موقت‬ ‫اســتفاده می کردند‪ .‬یکی از ایــن لوازم هم تســخیر النه‬ ‫جاسوسی بود‪.‬‬ ‫ســازمان مجاهدین انقــاب اســامی نیــز از‬ ‫گروه های جــدی مخالف نهضــت ازادی و دولت‬ ‫موقت بود‪.‬‬ ‫سازمان مجاهدین در ان مقطع در تعامل با دولت‬ ‫موقت خــوب عمــل نمی کردند و بعــد از حزب تــوده این‬ ‫سازمان مجاهدین انقالب اسالمی بود که ضد دولت موقت‬ ‫کارشکنی می کرد و چوب الی چرخ دولت موقت می کرد‪.‬‬ ‫دوباره این پرســش را مطرح می کنم‪ ،‬با توجه به‬ ‫روند مسائلی که برخی از انها گفته شد؛ تسخیر‬ ‫سفارت امریکا در تهران اغازی بود بر پایان حضور‬ ‫نهضت ازادی در ســپهر سیاست ایران‪ .‬درست‬ ‫اســت که اقای مهندس بازرگان رئیس شــو را ی‬ ‫انقالب شدند اما رفته رفته از حاکمیت جدا شدند‬ ‫و در نهایت منتقد ان شدند ‪.‬‬ ‫نهضت ازادی هرگز از سیاســت کنــار نرفتند‪ .‬در‬ ‫مجلس اول شــرکت کردند‪ ،‬هفت نفــر از اعضای نهضت‬ ‫به مجلس راه یافتند که پنج نفــر ان از تهران بودند‪ .‬بعد از‬ ‫اســتعفا‪ ،‬به اعضای نهضت ازادی مســئولیت هایی داده‬ ‫شد‪ .‬اقای ابراهیم یزدی مسئولیت کیهان را از سوی رهبر‬ ‫انقالب بر عهده گرفتند‪ .‬بنده در هیات حل مسائل کردستان‬ ‫با اختیارات کامل حضور داشــتم‪ .‬به طور کلــی وقتی که‬ ‫استعفای دولت موقت توسط امام پذیرفته شدند‪ ،‬اطالعیه‬ ‫بعدی شان این بود که هیات حل مساله کردستان به قوت‬ ‫باقی کار خود را انجام می دهد‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫بازرگان با انقالبیون‬ ‫لجاجتمی کرد‬ ‫سیاست‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫روایتعزتاللهسحابیازاشغال‬ ‫سفارتودولتمهندسبازرگان‬ ‫دیدگاه روشنفکران نسبت به دولت موقت چه بود؟‬ ‫انان می گفتند که دولت بازرگان انقالبی نیســت‪،‬‬ ‫دولت اعتدالی است و به درد نمی خورد‪ .‬منظور این دسته از‬ ‫روشنفکرانچپاینبودکه دولتموقتبهسبکلنینو مائو‬ ‫عمل نمی کند‪ ،‬اینان انقالبات چپ دنیا را الگو قرار می دادند‬ ‫و می گفتند دولت بازرگان باید اینگونه عمل کند‪ ،‬یعنی اموال‬ ‫ســرمایه دارها را مصادره و صنایع را ملی اعالم کند‪ .‬بخش‬ ‫خصوصی را کال از بیــن ببرد و بعد یک عــده را اعدام کند‪،‬‬ ‫نظام اداری را به هم بریزد و نظامی جدید بسازد‪ .‬اما مهندس‬ ‫بازرگان می گفت این نهادها را باید از درون اصالح کنیم‪ ،‬از‬ ‫این رو هیات های پاکســازی تعیین کرده بودند که داشتند‬ ‫کار می کردند‪ .‬ولــی انقالبیون صبر و حوصلــه این کارها‬ ‫را ندشــتند و می خواســتند همه چیز یک شبه عوض شود‪،‬‬ ‫مهندس بازرگان هــم می گفت که این نیازمنــد یک فرایند‬ ‫تدریجی است‪.‬‬ ‫وضعیت شورای انقالب چگونه بود؟ ایا این شورا‬ ‫هم در معرض انتقادات قرار داشت؟‬ ‫بله‪ ،‬شورای انقالب هم از سوی جناح چپ و راست‬ ‫مورد حمله قرار می گرفت‪ .‬وقتی قضیه گروگانگیری مطرح‬ ‫شد‪ ،‬کورت والدهایم امد و طرحی داد که در شورای انقالب‬ ‫تصویب شد و امام هم ان را تایید کرد‪ .‬اما بخشی از این طرح‬ ‫که مربوط به بچه های سفارت بود اجرا نشد‪ ،‬حتی هیاتی را‬ ‫که انتخاب شده بود‪ ،‬به ســفارت راه ندادند که با گروگان ها‬ ‫دیدار کند‪.‬‬ ‫در این مورد تصمیم گیرنده چه کسی بود؟‬ ‫تصمیم گیرنده جناح چپ مذهبی بود‪ .‬همه گروه ها‬ ‫حتیحزبتودهومجاهدیناشغالسفارتراعملیجسورانه‬ ‫و خطیر تلقی کردند‪.‬‬ ‫در واقع جلوتر از دیگران رفتند؟‬ ‫اینحرکتعواقببدیداشت‪،‬تسخیریکسفارت‬ ‫خارجی به منزله تســخیر بخشــی از خاک ان کشــور بود‪.‬‬ ‫انان که اطالعات سیاســی‪ ،‬جهانی و دیپلماتیک داشتند‬ ‫می دانستند که این کار بدون واکنش نیست‪.‬‬ ‫مهندس بازرگان و دکتر یزدی پیش امام می رفتند‬ ‫و از این حادثه شکایت می کردند؛ امام هم گفت‬ ‫که این انقالب دوم اســت؛ گویی بــا این حرکت‬ ‫همسویی و همدلی داشت؟‬ ‫من معتقدم که این همدلی اصال وجود نداشت ‪.‬‬ ‫این باعث شد که حســن نیت نسبت به مهندس‬ ‫بازرگان به سوء ظن تبدیل شود؟‬ ‫اشکال اقای بازرگان این بود که با شرایط انقالبی‬ ‫جامعه مقابله می کرد‪.‬‬ ‫ولی امکان نداشت که شــرایط را یک شبه تغییر‬ ‫داد؟‬ ‫دو ســال بعد از رفتن اقای بــازرگان همه فهمیدند‬ ‫که برخورد با او اشتباه بوده اســت‪ .‬اقای دکتر پیمان در ان‬ ‫سال علیه دولت بازرگان تبلیغ می کرد و می گفت این دولت‬ ‫سازشــکار اســت و دســت اخر به دامن امریکا می افتد‪ ،‬یا‬ ‫لیبرالیسم جاده صاف کن امپریالیسم است‪ .‬ولی حدود دو‬ ‫سال بعد از سقوط دولت موقت خود گروه دکتر پیمان را نیز‬ ‫جمع کردند‪ .‬بعد ایشان گفت که ما در زمینه سازی و ایجاد‬ ‫انقالب شتاب کردیم‪ .‬در حالی که مهندس بازرگان همان‬ ‫موقع می گفت که باید انقالب کرد ولی گام به گام‪ .‬بازرگان‬ ‫معتقد به اعتدال در انقالب بود‪.‬‬ ‫بچه ها سفارت را گرفتند و شورای انقالب مرحوم باهنر‬ ‫را به عنوان نماینده تعیین کرد اما بچه هــا او را نپذیرفتند‪،‬‬ ‫گفتند اگر ســحابی بیاید ما با او صحبت می کنیم‪ .‬شورای‬ ‫انقالب هم پذیرفت که من به عنوان نماینده بروم‪ .‬من خودم‬ ‫هم تعجب کردم و گفتم به این بچه ها نباید تسلیم شد‪ .‬جناح‬ ‫چپ مذهبی هم با شورای انقالب مخالف بود و هم با دولت‬ ‫موقت‪ .‬این مخالفت به خاطر روحانیت نبود‪ ،‬بلکه به خاطر‬ ‫ایدئولوژی انقالبی خودشــان بود‪ .‬این جنــاح روحانیت را‬ ‫انقالبی می دانست‪ ،‬روحانیت سنتی هم از این موضعگیری‬ ‫استفاده می کرد و از این رو به جناح چپ – به رغم مخالفت با‬ ‫ان – حمله نمی کرد‪ .‬خود اقــای [امام]خمینی هم با جناح‬ ‫چپ مخالف بود ولی مصلحت نمی دید با ان برخورد کند‪.‬‬ ‫ایا تبلیغات اقای مطهری علیه چپ های مذهبی –‬ ‫کهانهارابه عنوانالتقاطیمعرفیمی کرد–بر روی‬ ‫اقای‪ -‬امام‪ -‬خمینی موثر بود؟‬ ‫نمی تواناقایمطهریراروحانیسنتیدانستزیرا‬ ‫اقای مطهری تا دم اخر به مهندس بازرگان اعتقاد داشت و‬ ‫بازرگان نیز‪ .‬اقای مطهری با اقای بازرگان و انجمن اسالمی‬ ‫مهندسینخیلیخوببودولیبادکترشریعتیمسالهداشت‪.‬‬ ‫اوایل نیز بــا مجاهدین(منافقین) خیلی موافــق بود ولی‬ ‫بعدها مخالف شد‪ .‬منظورم این است که در درون روحانیت‬ ‫همه یکدست نبودند‪ ،‬همین روحانیانی که دیروز و امروز در‬ ‫قدرت بوده و هستند و در شورای انقالب هم حضور داشتند‪،‬‬ ‫بیشتر به روشنفکران نزدیک بودند‪ ،‬یعنی تمایل نداشتند که‬ ‫حکومت تنها در انحصار خودشان باشد‪.‬‬ ‫می خواســتند حکومــت ائتالفــی از روحانیــان و‬ ‫روشــنفکران مذهبی باشــد‪ .‬البته عده ای با روشــنفکران‬ ‫مذهبی دشــمن بودند ولی پشــت پــرده بودنــد‪ .‬اینان از‬ ‫طریق ایت در درون روحانیت کار می کردند‪ .‬ایت هفته ای‬ ‫یک بار به جامعه مدرسین می رفت و درســی به نام «تاریخ‬ ‫معاصر» می داد‪ .‬در این درس بسیار به دکتر مصدق فحش‬ ‫می داد‪.............‬‬ ‫پیش از انقالب شورای انقالب تشکیل شد اما اقای‬ ‫مطهری از اقای طالقانی دعوت نکرد‪ .‬من در دی ماه ‪ 57‬به‬ ‫پاریس رفتم و به اقای [امام] خمینی گفتم که اقای طالقانی‬ ‫دست کم در تهران انقالب را اداره کرده است‪.‬‬ ‫در واقع دفتر اقای طالقانــی‪ ،‬دفتر انقالب بود‪ ،‬هیچ‬ ‫یک از روحانیان به اندازه اقای طالقانی نقش نداشتند‪ .‬من‬ ‫گفتم اقای طالقانی باتوجه به ســوابقی که دارند باید عضو‬ ‫شورای انقالب باشــد‪ .‬اقای [امام] خمینی در جواب گفت‬ ‫که من االن با اقــای اردبیلی صحبت کردم و قرار شــد که‬ ‫اقای طالقانی رئیس شــورای انقالب بشود‪ .‬اقای اردبیلی‬ ‫از همانجا – پاریس – مامور شد که این خبر را به وسیله تلفن‬ ‫و خبرگزاری ها اعالم کند – و کــرد‪ .‬البته طالقانی چندان به‬ ‫شــورای انقالب اعتقاد نداشــت که خود را رئیس شورای‬ ‫انقالب معرفی کند و حتی شورای انقالب را اداره کند‪ .‬اداره‬ ‫انجا را به مرحوم بهشتی سپرده بود‪.‬‬ ‫اقای طالقانی به اقای [امام] خمینی اعتقاد داشــت‬ ‫و می گفت ایشــان فرد برجسته ای اســت و می تواند کاری‬ ‫بکند‪ ......‬از این رو می خواست رابطه اش را با اقای [امام]‬ ‫خمینی همچنان حســنه نگه دارد‪ .‬من یکی‪ ،‬دوبار با اقای‬ ‫حبیبی و چندبــار هم با دوســتان دیگر پیش اقــای [امام]‬ ‫خمینی رفتیــم‪ .‬در این گفت وگوها حاج ســیداحمد اقا هم‬ ‫حضور داشت و اصرار می کرد که بیشتر پیش اقا بیاییم چرا‬ ‫که‪.......‬‬ ‫چرا ارتباط شما با امام که در اغاز نزدیک بود‪ ،‬بعدا‬ ‫قطع شد؟‬ ‫ماهر وقت می خواستیم پیش اقا برویم باید از دفتر‬ ‫بیت – که اقای توســلی مســئول ان بود – عبور می کردیم‬ ‫و چون اعضای دفتــر با من بد بودند‪ ،‬امــکان مالقات هم‬ ‫کمتر میسر می شد‪ .‬برای مثال درباره موضوع والیت فقیه‬ ‫وقتی می خواستیم که پیش امام برویم انان نگذاشتند‪ ،‬به‬ ‫ناچار اقای قطب زاده‪ ،‬رئیس صداوســیما‪ ،‬وقت گرفت و با‬ ‫هم رفتیم‪ .‬البته اقای قطب زاده داخــل نیامد و رفت‪ .‬ولی‬ ‫دفتر اقای [امــام] خمینی اعتراض کرد که قــرار بود اقای‬ ‫قطب زاده بیاید چرا فالنی امده است‪ .‬در ان موقع ما در پی‬ ‫دعوای قدرت نبودیم‪ ،‬به دنبال کار بودیــم‪ .‬از بین همه ما‬ ‫دکتر یزدی بیش از همه به اقای [امام] خمینی نزدیک بود‪.‬‬ ‫به دفتر ایشان اعتنا نمی کرد و تلفن می زد و می رفت‪ .‬از این‬ ‫رو وضع اقای یزدی با ما فرق داشت و تا اخر هم رابطه اش‬ ‫را با اقای [امام] خمینی حفظ کرد‪ .‬اقای [امام] خمینی هم‬ ‫با اقای یزدی نســبتا خوب بود‪ .‬حتی یادم هست که اقای‬ ‫[امام] خمینی یک بار هم از دکتر یزدی دفاع کرد‪ .‬متاسفانه‬ ‫روشنفکران چپ به سنتی ها بســیار خدمت کردند‪ .‬به انها‬ ‫برچسب می زدند که شما لیبرال و غرب زده هستید‪.‬‬ ‫ایا اقایان نزیه و بهشتی در شورای انقالب با هم‬ ‫برخورد داشتند؟‬ ‫اقای بازرگان بعد دیگر نزیه را تایید نمی کرد‪ ،‬نزیه‬ ‫ت داشت‪ .‬اصال نزیه از‬ ‫تند می رفت‪ .‬گرایش غربی و سلطن ‬ ‫جریان نهضت اخراج شد‪.‬‬ ‫اقای امیرانتظام چگونه گیر افتاد؟‬ ‫اقــای امیرانتظام فردی غربگرا بود‪ ،‬خیلی ســعی‬ ‫داشت که روابط دولت موقت و انقالب را با امریکا حسنه نگه‬ ‫دارد‪ ،‬این را صریح می گفت و انکار هــم نمی کرد‪ .‬اما به او‬ ‫نسبت جاسوسی زدند و‪ ........‬البته ما نمی پسندیدیم که‬ ‫اقای امیرانتظام سخنگوی دولت موقت باشد زیرا خط مشی‬ ‫وی انقالبی نبود‪.‬‬ ‫اقای بازرگان شــرایط انقالب را درک نمی کرد یا اگر‬ ‫درک می کــرد قصــد لجاجت و مقاومــت با ان را داشــت‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫را ملی می کنید‪ ،‬همه ســود و ضررش را برعهده می گیرید‪.‬‬ ‫اول یک صــورت حسابرســی کنید‪ ،‬بعــد بانک هایی را که‬ ‫ورشکسته اند خارج کنید؛ در نتیجه ارزش سهامشان پایین‬ ‫می اید؛ به خاطر کمبودهایی که دارند‪ ،‬سرمایه شان ضبط‬ ‫می شود‪ ،‬ان موقع بانک ها را ملی کنید‪ .‬من و اقای معین فر‬ ‫در برابر حرف اقای مولوی مقاومت کردیم‪ .‬در سال ‪ 59‬در‬ ‫مجمع عمومی بانک ها که من نیــز عضو ان بودم‪ ،‬گزارش‬ ‫حسابرسی را اوردند؛ در میان ‪12،13‬بانکی که بودند‪ ،‬چند‬ ‫بانک ورشکسته شده بودند و دولت کال ‪ 12‬میلیارد تومان به‬ ‫خاطر ورشکستگی این بانک ها پرداخت کرد‪ .‬این ضرر به‬ ‫خاطر این بود که ما حرف مولوی را گوش نکردیم‪.‬‬ ‫البتــه در خصوص ملــی کردن صنایع مــن االن هم‬ ‫توجیه دارم‪ .‬ان موقع صنایع داشت از بین می رفت‪ ،‬ما ناچار‬ ‫بودیم برای مدتی مدیریــت صنایع را برعهــده بگیریم‪ .‬از‬ ‫کارخانه مرتبا کاال بیرون می رفت ولی پولش به کارخانه ها‬ ‫بر نمی گشت‪،‬صاحبانصنایعاینپولرامی گرفتند‪.‬بنابراین‬ ‫از موجودی و دارایی کارخانه ها مرتب خالی می شــد و فقط‬ ‫یکی دوتا ساختمان و ماشین االت باقی می ماند‪.‬‬ ‫وضعیت شــوراها و ارتباطشــان با صنایع چگونه‬ ‫بود؟‬ ‫شوراها در چپ روی بیداد می کردند‪ .‬دست و پای‬ ‫مدیرکارخانه را می گرفتند و می اوردند ســرکوره ذوب فلز و‬ ‫درون کوره می کردند تا از او امضــا بگیرند که ‪ 500‬تومان‬ ‫حقوق انها را اضافه کند‪ .‬اگر مدیر یک کارخانه به کارگران‬ ‫امتیازی می داد‪ ،‬تمام مدیران کارخانه های دیگر نیز باید‬ ‫این امتیاز را می دادند‪ .‬در شوراهای کارگری جریان هایی‬ ‫ی تروتسکیست‪،‬‬ ‫از قبیل مجاهدین خلق‪ ،‬سوسیالیست ها ‬ ‫حزب توده و پیکاری هــا بودند‪ .‬اگر کارخانــه ای هنوز در‬ ‫دســت صاحبانش بود‪ ،‬چپ ها انجا را نابــود می کردند‪ .‬از‬ ‫طرفی هم ســر صاحبان صنایع کــه کاله نمی رفت‪ ،‬انها‬ ‫کارخانه را تخلیه می کردند‪ ،‬مواد و کاالی ســاخته شده را‬ ‫خارج می کردند و پولش را هــم بر نمی گرداندند‪ .‬ما دیدیم‬ ‫صنایع بدین ترتیب دارد نابود می شــود‪ .‬در وزارت صنایع‬ ‫دو دستگاه تلفن روی میز بود و گویی در یک ستاد جنگی‬ ‫نشســته ایم‪ ،‬از کارخانه ها مرتب خبر می امد که در فالن‬ ‫کارخانه شورش شده یا مدیرعامل فالن کارخانه را گروگان‬ ‫گرفته انــد و‪ ...‬صاحبــان کارخانه ها در کشــور بودند اما‬ ‫جرات نداشتند به کارخانه بیایند‪ .‬در این شرایط ما مدیریت‬ ‫کارخانه ها را برعهده گرفتیم‪ .‬من در برخی جلسات عمومی‬ ‫شوراهای کارگری شرکت می کردم‪ ،‬گاه یکی از نمایندگان‬ ‫شــورای کارگری می امد و ســخنرانی می کرد؛ گویی این‬ ‫لنین اســت که دارد ســخنرانی می کند! فریــاد می زد که‬ ‫شورای کارگری باید تمام امور کشــور را در اختیار بگیرد‪،‬‬ ‫این حرف ها تن مرا می لرزاند‪.‬‬ ‫ما مدیریت کارخانه ها را به طور موقت در اختیار گرفتیم‬ ‫تا چپ ها ببینند که با دولت انقالبی روبه روین د و سرمایه داری‬ ‫در کار نیست و سرمایه دارها هم نتوانند کاالها را بیرون ببرند‬ ‫و بفروشند‪.‬‬ ‫در چنین شــرایطی دولت بــازرگان نتوانســت بماند‪.‬‬ ‫جریان روحانیت که در ان بازرگان و روشنفکر ان جایگاهی‬ ‫نداشتند‪ ،‬قدرت را در دست گرفتند‪ .‬همه ما موقت بودیم‪ ،‬از‬ ‫ما استفاده کردند برای تحکیم قدرت روحانیت‪ .‬در هر حال‬ ‫ما نیز تندروی ها و اشتباهاتی داشتیم‪ .‬البته نیروهای چپ‬ ‫هم خیلی ضربه زدند‪.‬‬ ‫هویدا می گفت من هیچ کاره بودم؛ اقای بازرگان‬ ‫می گفت چاقوی بی تیغه دســت من است؛ اقای‬ ‫خاتمــی می گوید دولــت اختیــار نــدارد‪ .‬ایا این‬ ‫یک مشــکل تاریخی اســت کــه دولت هایی که‬ ‫می خواهند کار کنند‪ ،‬فاقد قدرتنــد؟ البته در این‬ ‫میان اقای هاشمی کار می کرد‪.‬‬ ‫البته کارهــای اقتصــادی اقای هاشــمی همراه‬ ‫با اشــتباهات نظری و عملی بــود‪ .‬کارهــای او هم هزینه‬ ‫توسعه اقتصادی را در ایران بسیار باال برد و هم کارامدی و‬ ‫سوداوری صنایع در کار نبود‪.‬‬ ‫ایا دولت موقت می توانســت در برابر این شرایط‬ ‫مقاومت کند؟‬ ‫نه‪ ،‬کســانی کــه می گویند می توانســت مقاومت‬ ‫کند در جریان اوضاع و احوال ان زمان نیســتند‪ .‬مهندس‬ ‫بازرگان باید بــه اتکا حزب‪ ،‬جناح یــا گروهی مقاومت کند‪،‬‬ ‫در حالی که این جناح وجود نداشــت‪ .‬دولــت موقت نه به‬ ‫گروه های مارکسیستی می توانست تکیه کند که او را لیبرال‬ ‫می دانستند‪ ،‬نه به کارگران که تحت تاثیر جریان چپ بودند‪،‬‬ ‫نه به روشنفکران مذهبی که تحت تاثیر افکار مجاهدین و‬ ‫شریعتیبودند‪.‬مهندسبازرگانهمباهمهاینهامخالفبود‪.‬‬ ‫پس به اتکای کدام نیرو باید مقاومت می کرد؟‬ ‫اقــای مهنــدس بــازرگان چگونه بــرای پذیرش‬ ‫نخست وزیری شرط می گذاشت حال انکه هیچ‬ ‫قدرتی در اختیار نداشت؟‬ ‫چون عده و عده ای نداشت نمی توانست مقاومت‬ ‫کند‪،‬بهاینشکلمقاومتمی کردکهپشتتلویزیونمی امد‬ ‫و صریح و شفاف سخن می گفت و علیه امام حرف می زد‪.‬‬ ‫مخالفان مهندس بازرگان می گویند او به تثبیت‬ ‫روحانیت کمک کرد‪.‬‬ ‫مهندس بــازرگان و به خصوص پــدر من ادم های‬ ‫سیاست بازی نبودند‪ ،‬گرچه گروه سیاسی داشتند و فعالیت‬ ‫سیاسی می کردند‪ ،‬ولی سیاسی کار نبودند‪ .‬مهندس بازرگان‬ ‫پیش از انقالب هم کوشــش می کرد که انقالب ارام پیش‬ ‫برود و قدرت به طور مســالمت جویانه به نیروهای انقالبی‬ ‫منتقل شود‪ .‬در ان موقع جو انقالبی انقدر داغ بود که حرف‬ ‫بازرگان را نپذیرفتنــد‪ .‬مجاهدین(منافقیــن)‪ ،‬اقای دکتر‬ ‫پیمان‪ ،‬امام و حتی اعضای جــوان نهضت ازادی طرفدار‬ ‫شــتاب در انقالب بودند‪ .‬مهندس بازرگان می گفت که ما‬ ‫یک دوره انتقالی نیاز داریم‪ ،‬شــاه برود ولــی رژیم نیفتد تا‬ ‫نیروهای ملی و صالح کشــور رفته رفته به راس کار بیایند و‬ ‫امور را در دست گیرند‪ .‬وقتی چنین مدیریتی نباشد‪ ،‬هرج و‬ ‫مرج به وجود می اید‪.‬‬ ‫مهندس بازرگان و پدر من این وضعیت را می دیدند‪.‬‬ ‫بنابراین مهنــدس بازرگان بر مبنای احســاس مســئولیت‬ ‫نخســت وزیری را پذیرفت‪ .‬ولی از همان روز اول هم همه‬ ‫مخالفــش بودند‪ .‬نظر من این اســت کــه وقتی مهندس‬ ‫بازرگان دریافت که همه با او مخالفند نباید با ان جو رودررو‬ ‫می شــد و مقابله می کرد‪ .‬این یک اشــتباه تاکتیکی بود‪.‬‬ ‫مهندس بازرگان باید با ان جو همراهی و دمسازی می کرد‬ ‫و دســت به اصالح تدریجی می زد‪ .‬ســوال این است که‬ ‫چطور مهندس در برابر شــاه معتقد به اصالح تدریجی بود‬ ‫اما در مقابل این چپ گراهای اول انقالب – که ناحق ولی‬ ‫خودی بودند و ســوء نیت نداشــتند – اعتقادی به اصالح‬ ‫تدریجی نداشت؟‬ ‫اشتباه دیگر مهندس این بود که فکر می کرد شورای‬ ‫انقالب پرچمدار این مخالفت هاست و مردم را علیه دولت‬ ‫موقت تحریم می کند‪ .‬درحالی که اینطور نبود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫اختالف من با اقای بازرگان این بود ولی نمی گفتم که اقای‬ ‫بازرگان خالف یا دروغ می گوید و انها راســت می گویند‪ .‬به‬ ‫ایشان می گفتیم که شــما جلوی فضای انقالبی نایستید‪،‬‬ ‫زیرا از ان بهره برداری می کنند؛ با جوانان که حالت شورشی‬ ‫دارند باید با دلســوزی و خیرخواهی برخورد شــود‪ ،‬برخی از‬ ‫انان ســال ها در زندان پخته شــده بودند‪ ،‬درست است که‬ ‫انان اسلحه به کار نمی بردند ولی با اسلحه حرف می زدند‪.‬‬ ‫بحث هایی که هم اکنون هست از جمله بحث گفت وگو در‬ ‫ان زمان اصال مطرح نبود‪........‬‬ ‫مهندس بازرگان به اصول خــود وفادار بود‪ ،‬می گفت‬ ‫اصالحات گام به گام اســت‪ ،‬مــا می توانیــم در ذهن خود‬ ‫یک شــبه به دنیای ارزویی جهش کنیم‪ ،‬ولی در روی زمین‬ ‫نمی توانیم‪ .‬اگر می خواهید به طرف سوسیالیسم بروید باید‬ ‫از هزار پیچ و خم و تاریخی بگذرید که ممکن است ‪ 50‬سال‬ ‫طول بکشد‪ .‬این حرف ها را مهندس بازرگان می زد‪ .‬دولت‬ ‫موقتواقعامظلومبود‪،‬البتهشخصاقایبازرگانبی تقصیر‬ ‫هم نبود‪ ،‬زیرا با انقالبیون لجاجت می کرد‪ .‬به نظر من این‬ ‫لجاجت روش حکیمانه ای نبود‪ .‬درســت است که جوانان‬ ‫می خواستند به سرعت به ارزوهایشان برسند ولی این ارزوها‬ ‫ناحق هم نبود‪ .‬این لجاجت حذف بازرگان را تسریع کرد‪ .‬زیرا‬ ‫رفتار مهندس بازرگان به گونه ای بــود که همه انها از دولت‬ ‫موقت سرخورده شدند و به سمت روحانیت رفتند‪.‬‬ ‫یکی از عوامل اصلی شکست دولت مهندس بازرگان‬ ‫سازمان مجاهدین انقالب اسالمی بود‪ .‬همین اقای بهزاد‬ ‫نبوی همه را فدای روحانیت کرد تا روحانیت بپذیرد که انها‬ ‫خودی اند! در سالگرد اشغال سفارت در سال ‪ 59‬اقای بهزاد‬ ‫نبوی در میان دانشجویان مساله گروگانگیری را تحلیل کرد‬ ‫و گفت گروگانگیری برای این نبود که می خواستیم با امریکا‬ ‫مبارزه کنیم‪ ،‬ما می خواســتیم لیبرال ها و وابستگان امریکا‬ ‫را از درون حاکمیت اخراج کنیم‪ .‬یعنی اقرار کرد که اشغال‬ ‫سفارت برای حذف دولت بازرگان بوده است‪.‬‬ ‫بعدها به او پیغام دادم که خود دولت بازرگان ســه بار‬ ‫اســتعفا داده بود‪ ،‬ایــن دولــت خواهان مانــدن در قدرت‬ ‫نبــود‪ ........،‬بنابراین اقای بهزاد نبوی باید می دانســت‬ ‫اشغال ســفارت چه هزینه ای دربر خواهد داشت‪........‬‬ ‫باید سوال کرد که اقای بهزاد نبوی می دانی چه کردی؟!‬ ‫به هنگام گروگانگیری ایشــان ان قــرارداد معروف را‬ ‫در الجزایر بست‪ .‬مجلس او را استیضاح کرد‪ ،‬او هم پشت ‬ ‫تریبون مجلس امــد و گفت‪ :‬اقــا! در انقــاب که چرتکه‬ ‫نمی اندازنــد‪ .‬االن باید به او جــواب داد که به خاطر همین‬ ‫چرتکه نینداختن بود که ‪ 470‬میلیون دالر درامد نفت تلف‬ ‫شد‪ .‬سازمان مجاهدین انقالب اسالمی در این ماجرا بسیار‬ ‫مقصر است‪ .‬این سازمان به دنبال افزایش تولید نبود؛ فقط‬ ‫می گفت که حقوق کارگران و کشاورزان افزایش یابد‪ ،‬حال‬ ‫انکه افزایش دســتمزدها و حقوق ها می بایست با افزایش‬ ‫تولید باال برود‪ .‬اگر حقوق باال برود که تولید باال نرود خیانت‬ ‫صورت می گیرد‪.‬‬ ‫ایا سازمان برنامه توانست اثری بگذارد؟‬ ‫سازمان برنامه در سال ‪ 58‬یک برنامه پنج ساله تهیه‬ ‫کرد‪ .‬اقای بازرگان طی ‪ 5-6‬جلسه این برنامه را تشریح کرد‪.‬‬ ‫هدف این برنامه این بود که بعد از پنج سال تمام مردم ایران‬ ‫از حداقل زندگی برخوردار شوند‪ ،‬یعنی بهداشت‪ ،‬اموزش و‬ ‫مسکن رایگان داده شــود‪ .‬این برنامه ان موقع عملی بود ‪،‬‬ ‫ولی االن نه‪.‬‬ ‫ملی کردن صنایع و بانک ها هم درون برنامه بود؟‬ ‫نه‪ ،‬این موارد نبود‪ .‬این موارد در شــورای انقالب‬ ‫انجام می شد‪ .‬در ان زمان ما نیز تندروی کردیم‪ ،‬ملی کردن‬ ‫بانک ها کار اشــتباهی بود‪ .‬رئیس بانک مرکزی وقت اقای‬ ‫مولوی مخالف بود و می گفت اول باید الیحه گذرانید‪ ،‬بعد‬ ‫مدیریت بانک ها را برعهده گرفت چرا کــه برخی از انها در‬ ‫اثر سوءاستفاده ورشکسته شــده بودند‪ ،‬بنابراین وقتی انها‬ ‫‪4‬‬ ‫مصاحبه با عزت الله ســحابی بخشی از کتاب‬ ‫ســقوط دولت بازرگان اســت که به عنوان مجموعه‬ ‫مصاحبه های غالمعلــی صفاریــان و فرامرز معتمد‬ ‫دزفولی بــا چهره هــای عمدتا نزدیک بــه مهندس‬ ‫بازرگان منتشــر شده اســت‪ .‬انتشــار این مصاحبه‬ ‫می توانــد از نگاه یک فــرد نزدیک بــه دولت موقت‬ ‫شــرایط ان زمان را بهتــر تبیین کند‪ .‬ضمنــا پرده از‬ ‫اختالفات انان بر سر تسخیر سفارت هم برمی دارد‪.‬‬ ‫ بخش هایــی از گفت وگو که با نقطه چین مشــخص‬ ‫شده قابل چاپ نیست‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪55‬‬ ‫سیاست‬ ‫موتلفه جدید‬ ‫موتلفهروزهایحساسیراپشت سرمی گذارد‪.‬حتیحمیدرضاترقیهم‬ ‫ابایی ندارد از اینکه بگوید بحث هایی در مورد تغییرات در حزب صورت گرفته‬ ‫اســت‪ .‬او گفته اســت جوانان این حزب عالقمند به تحول شــده اند‪ .‬گویا‬ ‫در موتلفه برخی به ائتــاف با پایداری ها اصرار دارنــد و برخی دیگر به زاویه‬ ‫گرفتن با انها ‪.‬‬ ‫در برهمان پاشنه می چرخد‬ ‫باانتخابمجددمحمدنبی حبیبیبهدبیرکلیموتلفهتالشمخالفان‬ ‫ائتالفباپایداریبرایتغییراتدراینحزببهنتیجه اینرسید‬ ‫سیاست‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫‪1‬‬ ‫در این تغییرات مشــهود چینش نیروهای سیاســی‬ ‫شــاید بیش از همه تحوالت راست ســنتی است که چشم‬ ‫تحلیلگران را به خود دوخته است‪ .‬انجا که در یک سوی این‬ ‫طیف علی الریجانی جای تازه ای پیدا کرده و در سوی دیگر‬ ‫ســنتی هایی همچون موتلفه در یک دوگانــه تعیین کننده‬ ‫در میانه رفتن به ســمت چپگراها و یــا محافظه کار ماندن‬ ‫ بی تصمیم مانده اند‪.‬‬ ‫پس نکته ایــن ماجرا این اســت که هــر چقدر علی‬ ‫الریجانی راه جدیدی را که برگزیده مصمم تر طی می کند‬ ‫ایــن موتلفه ای ها هســتند که بــه جهت تفــاوت ارا میان‬ ‫اعضایشان هنوز به وحدت نظر نرسیده اند‪ .‬موتلفه ای های‬ ‫شناخته شــده هر گونه اختالف را رد می کنند اما خوب که‬ ‫می نگری از اظهارنظرها یــا مواضع صاحــب این دیدگاه‬ ‫می شــنوی که حاال در میان تفکرات متعدد دو نگاه بیشتر‬ ‫از بقیه طرفدار دارد‪.‬‬ ‫از یک سو ســنتی هایی همچون اسدالله بادامچیان‬ ‫همچنــان بــر مــدار محافظــه کاری ســابق می چرخند و‬ ‫حرف هایی شبیه علی الریجانی و طیف همراه او می زنند و‬ ‫از جانب دیگر چهره هایی همچون محمد نبی حبیبی‪ ،‬حمید‬ ‫رضا ترقی و محمد کاظم انبارلویی ایــن روزها حرف هایی‬ ‫می زنند که مشابهش را پایداری ها تکرار می کنند‪ .‬به یک‬ ‫معنا و در ســطحی باالتر هــر چه قدر که طیفــی از موتلفه‬ ‫از اشــتباه بودن ائتالف و نزدیکی پدید امده با پایداری ها‬ ‫ســخن به میان می اورند این طیف مقابل اســت که هنوز‬ ‫بر طبل وحدت با چپگرایانی همچــون پایداری می کوبند‬ ‫حتی اگر هزینه این ائتالف نداشتن و از دست دادن مهره‬ ‫مهمی چون علی الریجانی باشد‪.‬‬ ‫سنتی هایی که چپ شدند‬ ‫شاید چندان دور از واقعیت نباشد اگر بگوییم منشا این‬ ‫دوگانگی در موتلفه از انتخابات ریاســت جمهوری یازدهم‬ ‫باشــد‪ .‬موتلفه ای ها در انتخابات بیشــترین گرایش را به‬ ‫علی اکبر والیتی داشــتند‪ .‬چه اینکه محمــد نبی حبیبی در‬ ‫‪ 7‬خرداد ‪ 92‬در دیدار با علــی اکبر والیتی رای تمایل حزب‬ ‫موتلفه اســامی را به والیتی اعالم کرد و گفت‪ :‬بر اساس‬ ‫رای تمایل شورای مرکزی حزب موتلفه اسالمی‪ ,‬این حزب‬ ‫در انتخابات اینده از شما پشتیبانی خواهد کرد‪.‬‬ ‫والیتی در ان انتخابات نتوانست رئیس جمهور شود‬ ‫و حاال موتلفه مانده بود و یک رئیس جمهور به نام حســن‬ ‫روحانی‪ .‬فردی که ســابقه حضور در جامعه روحانیت مبارز‬ ‫را داشــت و اگر چه در زمره محافظه کاران ســنتی به شمار‬ ‫می امد اما چند سالی بود که در جاگیری های سیاسی جایی‬ ‫در نزدیکی علی اکبر ناطق نوری و اکبر هاشمی رفسنجانی‬ ‫دو عضو قدیمی جامعه روحانیت را انتخاب کرده بود‪ .‬یک‬ ‫دگردیسی که مهمترین دلیل وقوعش رئیس جمهور شدن‬ ‫محمود احمدی نژاد بود‪.‬‬ ‫موتلفه ای هــا در ابتــدا مثــل محافظــه کاران دیگر‬ ‫و البتــه برخالف طیف چــپ اصولگرایان رویــه ای خنثی‬ ‫نســبت به حســن روحانی برگزیدند‪ .‬شــاید تالششان این‬ ‫بود که با عدم مخالفت خوانی بــا رئیس جمهور جدید نقاط‬ ‫اختالف را پر رنگ نکنند و اجازه دهند همچنان اینگونه به‬ ‫نظر بیاید که قرابت های سابق با این عضو جامعه روحانیت‬ ‫برقرار اســت‪.‬اما فاکتور زمان اجازه نداد این قاعده پا برجا‬ ‫بماند‪ .‬هر چه عمر دولت روحانی طوالنی تر شــد فاصله ها‬ ‫بیشتر و اختالفات حتی در میان اعضای این حزب سنتی‬ ‫نمایان تر شــد‪ .‬یک طیف به منتقدان نزدیک شد و طیف‬ ‫دیگر حمایتش از دولت را علنی تر کرد‪ .‬این اما همه ماجرا‬ ‫نبود‪ .‬ســنتی های دیگری همچون علی الریجانی و برخی‬ ‫از اعضای جامعه روحانیت که تضادشــان با رئیس جمهور‬ ‫قبلی یعنی محمود احمدی نژاد بیش از سایرین بود‪ ،‬حال به‬ ‫رئیس جمهور جدید بسیار نزدیک شده بودند‪ .‬چهره هایی‬ ‫از انان مانند محمد نهاوندیان به پست های باالیی رسیدند‬ ‫و ســایرین نیز راه خــود را از منتقدین جدا کــرده و به جمع‬ ‫حامیان دولت جدید پیوســتند‪ .‬در چنین معادالتی بود که‬ ‫دیگر نمی شد از موتلفه یک موضع واحد دید‪ .‬اگر تا پیش از‬ ‫این حتی به صورت هفتگی مواضع موتلفه در مورد مسائل‬ ‫مختلف اعالم می شــد حاال در دولــت یازدهم انها تالش‬ ‫می کردند با سکوت از مسائل مختلف عبور کنند‪.‬‬ ‫در عمل اما انها که گرایش به طیف چپ اصولگرایان‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫پیدا کرده بودند نفوذ بیشــتری برای انتخاب راه داشــتند‪.‬‬ ‫کار به انجا رســید که حتی یــک مثلث انتخاباتی شــکل‬ ‫گرفت و همنشــینی با چپگراها همچون ایثارگران و از ان‬ ‫مهمتر پایداری ها اغاز شــد‪ .‬انهم درســت در شرایطی که‬ ‫برخی سنتی ها همچون مصباحی مقدم عضو ارشد جامعه‬ ‫روحانیت از شروط پایداری ها برای ائتالف روایت می کردند‬ ‫و از نپذیرفتن این شــرط ها‪ .‬انجا که او در مورد درخواست‬ ‫پایداری ها برای تشکیل شورای فقها و عدم قبول ان توسط‬ ‫مجموعه اصولگرایان می گوید‪« :‬شورای فقها اصطالحی‬ ‫است که دوستان پایداری ان را دنبال می کنند و برای انها‬ ‫مقبولیــت باالیی دارد‪ ،‬اما بعــدا دو نفــر از فقهایی که انها‬ ‫قبولشان داشتند فوت کردند و فقط ایت الله مصباح یزدی‬ ‫باقی مانده اند‪ .‬مرحوم ایت الله حق شناس و مرحوم ایت الله‬ ‫تهرانی‪ ،‬به همــراه ایت الله مصباح یزدی‪ ،‬عضو شــورای‬ ‫فقهای مدنظر پایداری بودند‪ .‬اقایان می خواستند همین‬ ‫الگو را در ادامه فعالیت خودشان دنبال کنند و طبعا باتوجه‬ ‫به وجاهت ایت الله موحدی کرمانی و ایت الله محمد یزدی‬ ‫دنبال این بودند که یک شــورای فقهای جایگزینی داشته‬ ‫باشند‪ .‬این خواسته انهاست و ما هم نگران نیستیم که چرا‬ ‫چنین چیزی را می خواهند‪ ،‬اما این با الگویی که از گذشته‬ ‫تاکنون در میان مجموعه اصولگرایان ‪ -‬به استثنای پایداری‬ ‫که بعدا متولد شد‪ -‬وجود داشته است‪ ،‬قابل جمع نیست‪».‬‬ ‫در این میان اگر چه چهره هایی همچون حمید رضا ترقی و‬ ‫محمد کاظم انبارلویی در نوشته ها و اظهارات همچنان از‬ ‫ضرورت ائتالف سخن می گویند اما گویا حاشیه های پیش‬ ‫امده در جلســات تصویب برجام خصوصا دو جلســه علنی‬ ‫مجلس چیزهای دیگری را هم عیان کرده اســت‪ .‬چنانکه‬ ‫برای مثال اسدالله بادامچیان در پنهان کردن مواضعش‬ ‫که مخالفت با اقدامات پایداری هاســت تالشی نمی کند‪.‬‬ ‫او در تازه ترین اظهارنظرش گفته است‪« :‬کسی نیست که‬ ‫به انها بگوید شما نماینده این ملت هســتید و ملت از شما‬ ‫بداخالقی نمی خواهــد‪ .‬هیچکس بداخالقی را دوســت‬ ‫ندارد‪ ،‬حتی کســانی که خودشــان بداخالق هستند‪ .‬اخر‬ ‫چرا بداخالقی می کنید؟ اگر نظری دارید‪ ،‬مطرحش کنید‪،‬‬ ‫اما اینکه کسی خود را ســفید مطلق بداند و دیگری را سیاه‬ ‫مطلق‪ ،‬راه به جایی نمی برد‪».‬‬ ‫اختالف بر سر دبیرکلی؟‬ ‫تو گوتاکیدمیکندکهموتلفهدرائتالفمیان‬ ‫امیررضاواعظیاشتیانیدراینگف ‬ ‫اصولگرایاناهلسهمخواهینیست‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫شما چه ســالی وارد حزب موتلفه اسالمی شدید‬ ‫و چــرا از مهر ‪ 91‬ارتباط خود را بــا این حزب قطع‬ ‫کردید؟‬ ‫زمانی که حزب جمهوری اسالمی فعال بود من در‬ ‫شاخه دانشجویی ان بودم‪ .‬از سال ‪ 75‬عضو حزب موتلفه‬ ‫اسالمی شدم اما حضورم در شــورای مرکزی این حزب به‬ ‫سال ‪ 82‬بر می گردد که در کنگره برای عضویت در شورای‬ ‫مرکزی انتخاب شدم تا ســال ‪ 91‬هم عضو شورای مرکزی‬ ‫حزب موتلفه اسالمی بودم‪ ،‬بعد از ان دیگر هیچ همکاری‬ ‫تشکیالتی با موتلفه نداشتم‪.‬‬ ‫چرا از حزب موتلفه اسالمی جدا شدید؟‬ ‫با توجهبهیک سرینگاه هایخودمچنینتصمیمی‬ ‫ گرفتم و دیگر فعالیتی را با موتلفه نداشتم ولی همواره برای‬ ‫دوســتان در موتلفه اســامی احترام قائلم و به عنوان یک‬ ‫تشکل و حزب ریشه دار همیشــه از ان یاد کردم و می توانم‬ ‫بگویم حزب موتلفه اسالمی یک حزب اخالق مدار است‪.‬‬ ‫من این را در همه جا اعتراف کردم‪ .‬موتلفه اسالمی‪ ،‬حزبی‬ ‫که در بین احزاب ایران دارای تشکیالت منسجم در سطح‬ ‫استان هاست ولی در عین حال از ســال ‪ 91‬به بعد من هر‬ ‫موضعگیری اقتصادی و سیاسی داشتم موضع خودم بوده‬ ‫و موضع حزبی و تشکیالتی نبوده است‪.‬‬ ‫بــه نظــر شــما االن موتلفــه کجــای اردوگاه‬ ‫اصولگرایان تعریف می شود؟‬ ‫موتلفه ریشــه در قبل از انقالب و فعالیت هیئات‬ ‫سیاسی ‪ -‬مذهبی دارد و بعد از انقالب در قالب حزب درامد‪.‬‬ ‫این تشکل سیاسی همواره در تشکیالت اصولگرایی محور‬ ‫هم بوده است‪ ،‬البته این گونه نبوده که مطلق باشد ولی در‬ ‫عین حال حزب موتلفه همیشــه فعال بــوده و به مجموعه‬ ‫اصولگرایی کمک کرده است‪.‬‬ ‫االن ان یکدســتی دهه شــصت و قبل از انقالب‬ ‫میان نیروهای حزب موتلفه اســامی وجود دارد‬ ‫یا خیر؟‬ ‫هر تشــکل و گروه سیاســی در مجموعه خود اگر‬ ‫دگرگونی یا پوست اندازی نکند با یک سری چالش ها مواجه‬ ‫می شود‪ .‬بنابراین احزاب و گروه ها باید با شرایط روز مسائل‬ ‫را به خوبی رصد کنند و اقتضائات زمــان را در نظر بگیرند‪،‬‬ ‫اگر قرار باشد گروه ها و احزاب در دهه های گذشته بایگانی‬ ‫شوند با مشکل و یکسری معضالت مواجه خواهند شد‪ .‬اگر‬ ‫امروز درباره یکدستی نیروهای موتلفه احیانا اتفاقی افتاده‬ ‫باشــد می توانیم بگوییم که شــاید در حال پوست اندازی‬ ‫است منتها این پوست اندازی می تواند روندش کند باشد‪،‬‬ ‫حال انکه در بعضی از تشــکل ها روند پوست اندازی خیلی‬ ‫سریع اتفاق می افتد ولی من باورم این است که اگر بناست‬ ‫در تشکلی سیاسی پوســت اندازی صورت گیرد حتما باید‬ ‫نیروهایی که تجربــه خوبی دارند به عنوان مشــاور و یار به‬ ‫نیروهای جدید و جوان کمک کنند چراکه به هر جهت اداره‬ ‫امور یک تشکیالت و حزب نمی تواند فقط با محوریت گروه‬ ‫یا افراد خاص پیش رود‪ ،‬بنابراین نیازمند نوسازی است و این‬ ‫نوســازی یک فرایندی دارد و این فرایند هم باید به درستی‬ ‫مدیریت شــود که بتواند اهداف ان حزب و تشــکیالت را‬ ‫به درستی محقق کند‪.‬‬ ‫حاال این پوست اندازی در حزب موتلفه اسالمی‬ ‫از نظر سنی است یا تغییر ساختار تشکیالتی؟‬ ‫می تواند به لحاظ نیروی انســانی جوان و مسائل‬ ‫مدیریتی باشــد‪ .‬به هر حال تفکرات و نگاه های نیروهای‬ ‫جدید مقداری متفاوت تر اســت‪ ،‬منتها باید این نگاه ها به‬ ‫درستی مدیریت شــود و در مســیر و هدفی که ان حزب و‬ ‫تشکیالت دنبال می کند قرار گیرد‪.‬‬ ‫یعنی هر دو نوع پوســت اندازی در حزب موتلفه‬ ‫اسالمی اتفاق می افتد؟‬ ‫به نظرم در حال وقوع است اما روند ان کند است‪.‬‬ ‫علــت کند بــودن پوســت اندازی حــزب موتلفه‬ ‫اسالمی چیست؟‬ ‫باید بپذیریم که در هر سازمان‪ ،‬حزب و تشکیالتی‬ ‫یک سری عوامل بازدارنده مقابل تغییرات و پوست اندازی ها‬ ‫مقاومت می کننــد‪ ،‬بنابراین در هر تشــکیالتی بخواهیم‬ ‫در قالب فرایندی اصالحی انجام دهیــم‪ ،‬این بازدارندگی‬ ‫وجود دارد‪ .‬این طور نیست که به راحتی اتفاق بیفتد‪ .‬قطعا‬ ‫گروه ها و افرادی هستند که مقاومت نشان می دهند و باید‬ ‫این مقاومت ها به درستی مورد تحلیل قرار گیرد‪ ،‬با یک نگاه‬ ‫کارشناسی ارزیابی شود و خوب مدیریت شود‪ ،‬در حقیقت با‬ ‫این پوست اندازی ها نمی توان قهری برخورد کرد‪.‬‬ ‫یعنی نسل قدیم نســبت به نســل جدید موتلفه‬ ‫مقابل پوست اندازی مقاومت نشان می دهند؟‬ ‫خیر‪ ،‬می تواند حتی افراد جدید هم این مقاومت ها‬ ‫را انجام بدهند‪ .‬ما نمی توانیم فقط به این اشاره داشته باشیم‬ ‫که نسل قدیم این اتفاق را دارد رقم می زند‪ .‬من فکر می کنم‬ ‫نه تنها در حزب موتلفه بلکه در تمــام احزاب و گروه ها این‬ ‫اتفاقات وجود دارد‪ .‬ضمن انکه خیلی از جوان ها هســتند‬ ‫که نگاهشان نگاه روز نیســت‪ .‬ما نمی توانیم بگوییم تمام‬ ‫جوانان نگاه و تحلیل هایشان تحلیل روز است‪ ،‬حال انکه‬ ‫افرادی که قدیمی انــد اتفاقا به نظر من نگاه خودشــان را‬ ‫راحت تر مورد تحلیل قرار می دهند‪.‬‬ ‫االن نکته این اســت‪ ،‬اینکــه می گویند در حزب‬ ‫موتلفه اسالمی دو طیف حضور دارند؛ یک طیف‬ ‫دنبال پیوند با اصولگرایانی مثــل جبهه پایداری‬ ‫هســتند و طیف دیگر معتقد بــه تقویت موضوع‬ ‫راست سنتی است‪ .‬به نظر شما چنین دو دستگی‬ ‫در حزب موتلفه اسالمی وجود دارد؟‬ ‫من چنین چیزی را در چندســالی که عضو شورای‬ ‫مرکزی موتلفه بودم ندیدم که گروهی تندرو باشــند‪ .‬شاید‬ ‫گروه هایی باشند که خواهان نو شدن مجموعه باشند ولی‬ ‫اینکه دنبال تندروی و یک سری ادبیات این چنینی باشند‪،‬‬ ‫خیر‪ ،‬من چنین برداشتی ندارم‪.‬‬ ‫یعنی اینکه گفته می شود برخی در موتلفه مخالف‬ ‫ائتــاف با جبهــه پایــداری در انتخابات مجلس‬ ‫شورای اسالمی هستند و در مقابل گروهی به بدنه‬ ‫اجتماعی جبهه پایداری اشــاره دارند و می گویند‬ ‫این ائتالف باید صورت گیرد چقدر قریب به واقع‬ ‫اســت‪ ،‬یعنی چنیــن اختالفی و دو دســتگی در‬ ‫موتلفه وجود دارد؟‬ ‫حداقل تا مدتی که در موتلفه حضور تشــکیالتی‬ ‫داشتم چنین اتفاقی را اســتنباط نکردم‪ ،‬ضمن انکه به هر‬ ‫جهت در هر تشکلی نگاه های متفاوت وجود دارد اما نهایتا‬ ‫مبتنی بر همان هدف سازمانی عمل می شود ولی این تفاوت‬ ‫نگاه دلیل بر اختالف و دو دســتگی نیست‪ .‬مگر می شود‬ ‫همه نیروهای یک تشکیالت سیاسی یک نگاه را دنبال کنند‬ ‫سیاست‬ ‫زمان انتخابات شورای مرکزی که فرا رسید حرف های‬ ‫درگوشی در مورد تحوالت داخلی موتلفه هم زیاد شد‪ .‬چه‬ ‫اینکه حتی گفته شــد محمد نبی حبیبی دیگر قرار نیســت‬ ‫دبیرکل بماند و حتی خبرهایی از احتمال دبیرکلی اسدالله‬ ‫بادامچیان هم امد‪ .‬حتی گفته شد که چهره هایی همچون‬ ‫علی الریجانی حمایتــش را از این تغییر مشــخص کرده‬ ‫و تمایلش را بــه دبیرکلی بادامچیان نشــان داده اســت‪.‬‬ ‫هر چه بود بار دیگر محمد نبی حبیبی دبیرکل موتلفه شــد‬ ‫با این تغییر کــه بادامچیان دیگر قائم مقــام موتلفه نبود‪.‬‬ ‫حمید رضا ترقی رســمی تــر از دیگران ماجــرا را این گونه‬ ‫روایت می کند‪ :‬بحث هایی مبنی بــر لزوم برخی تغییرها در‬ ‫حزب صورت گرفته امــا اینکه این تغییر چگونه از ســوی‬ ‫حبیبی اعمال شود‪ ،‬بســتگی به اینده دارد‪ .‬عمده نظرات‬ ‫مطرح شده به ضرورت تحول در بخش های مختلف حزب‬ ‫بازمی گردد که قطعا دبیرکل حزب به ان پایبند خواهد بود‪.‬‬ ‫وی در پاسخ به این سوال که ایا جوانان حزب موتلفه رای‬ ‫به دبیرکلی «اســدالله بادامچیان» داده اند‪ ،‬گفته است‪:‬‬ ‫«جوانان به طور طبیعــی عالقه مند به تحول هســتند اما‬ ‫این عالقه هیچ گاه در حزب موتلفه جنبه اختالفی به خود‬ ‫ندیده است‪».‬‬ ‫به نظر می رسد موتلفه روزهای مهمی پیش رو دارد‪.‬‬ ‫شاید انتخابات مجلس نکات دیگری را از این حزب شفاف‬ ‫کند‪.‬‬ ‫گروهیمیخواستندترقیدبیرکلشود‬ ‫‪57‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫سیاست‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫اگراینطورباشدکهچنینتشکیالتیمثلحزبکمونیست‬ ‫چین می شود‪ .‬پس باید نگاه ها متفاوت باشد ولی در نهایت‬ ‫طبق هدف مورد نظر و تشکیالتی عمل شود‪.‬‬ ‫به نظر شــما موتلفه بــه دهمیــن دوره انتخابات‬ ‫مجلس شورای اسالمی چگونه نگاه می کند؟‬ ‫فکــر می کنــم امــروز دغدغه نــه موتلفــه بلکه‬ ‫اصولگرایان بر این است که ید واحد باشند‪ .‬این انتخابات‬ ‫میدان رقابت حساسی اســت‪ .‬به اعتقاد من نباید به دنبال‬ ‫نقاط ضعــف احزاب و گروه هــا در مجموعــه اصولگرایی‬ ‫برویــم و باید به دنبــال این بگردیــم که راهــکار وحدت و‬ ‫انســجام اصولگراها در چیســت؟ اگر بنا ان باشد که خود‬ ‫اصولگرایان دنبال تحقیق دربــاره احزاب درون مجموعه‬ ‫خود باشند‪ ،‬این یعنی همان چیزی است که اصالح طلبان‬ ‫و رقیب می خواهند‪ .‬رقیب می خواهــد اصولگرایان میان‬ ‫خود کنجکاوی و یک ســری مســائل مربوط بــه احزاب و‬ ‫گروه های درون خانــواده اصولگرایی را موشــکافی کنند‬ ‫تا اصالح طلبان بتواننــد از این اتفاق بهره بــرداری کنند‪.‬‬ ‫اصولگرایان باید امروز به دنبال وحدت و چگونگی دستیابی‬ ‫به این هدف باشــند تا با این اقــدام بتواننــد در انتخابات‬ ‫مجلس شورای اسالمی رای قاطعی از مردم بگیرند‪.‬‬ ‫یعنی حزب موتلفه اسالمی چنین نگاهی را دنبال‬ ‫می کند؟‬ ‫موتلفه به دنبال تحقق وحدت اصولگرایان است‪.‬‬ ‫باتوجه به تجربیاتی که در موتلفه داشتم‪ ،‬موتلفه همیشه‬ ‫دنبال این بوده کــه بتواند وحــدت را در مجموعه خانواده‬ ‫اصولگراهــا تقویت کند‪ .‬بــه ندرت دیدم موتلفــه به دنبال‬ ‫سهم خواهی باشد‪ .‬باورم بر این است که موتلفه جز اینکه‬ ‫حضور حداکثری مــردم در دهمین دوره انتخابات مجلس‬ ‫شــورای اســامی و وحدت اصولگراها را می خواهد بعید‬ ‫می دانم به دنبال خواسته دیگری باشد‪.‬‬ ‫موتلفه یک عهــدی با جبهه پایــداری و جمعیت‬ ‫ایثارگران بسته که تعابیر مختلفی از ان می شود‪،‬‬ ‫ان را برخی ائتالف و گروهی مذاکرات سه جانبه‬ ‫می خوانند‪ ،‬بعضی نیز می گویند این یک ائتالف‬ ‫حداقلی است که در خوشبینانه ترین حالت میان‬ ‫اصولگرایان شکل می گیرد چون بعید است سایر‬ ‫ســایق اصولگرا به چنیــن ائتالفــی بپیوندند‪.‬‬ ‫عده ای نیــز معتقدنــد اصال همین ائتالف ســه‬ ‫حزبی نیز نشدنی است چون میان اضالع به ویژه‬ ‫موتلفه و پایداری هیچ همخوانی وجود ندارد‪ .‬نگاه‬ ‫شما چیست؟‬ ‫طیفی از موتلفه همچنان خود را‬ ‫نزدیک به علی الریجانی می داند‬ ‫‪2‬‬ ‫امیررضا واعظی اشتیانی‪ ،‬سیاستمدار اصولگرا‬ ‫که عضویت در شورای مرکزی حزب موتلفه اسالمی‬ ‫را تا مهر ســال ‪ 91‬در کارنامه دارد درباره جایگاه این‬ ‫حزب در اردوگاه اصولگرایان می گوید‪« :‬این تشکل‬ ‫همواره دنبــال وحدت اصولگرایان بــوده و به ندرت‬ ‫دیده که ســهم خواهی کنــد‪ ».‬وی دربــاره انتخاب‬ ‫دبیرکل حزب موتلفــه نیز که هفته گذشــته انجام‬ ‫شد معتقد است‪« :‬عده ای در این حزب عالقه مندند‬ ‫اقای ترقی دبیرکل بشود‪».‬‬ ‫تصورم این اســت که نقطه نظــرات هر کس‪ ،‬هر‬ ‫گروه و هر کارشناســی راجع به این نشست ها قابل احترام‬ ‫اســت ولی همان طور که اشاره شــد اینها تحلیل هستند و‬ ‫تحلیل هیچ وقت مبتنی بر واقعیت نمی تواند باشد؛ منتهای‬ ‫مراتب چه اشــکالی دارد که امروز این ســه تشکل بتوانند‬ ‫با هم دیگر وحدتی داشــته باشــند و نهایتا این سه تشکل‬ ‫وقتی به وحدت برســند با گروه های دیگر یک انســجام و‬ ‫وحدتی پیدا کننــد‪ .‬االن حضرات ایات یــزدی‪ ،‬مصباح و‬ ‫موحدی کرمانی بعد از مرحوم ایت الله مهدوی کنی محور‬ ‫این وحدت قرار گرفتند و می توانند یک نقش محوری را در‬ ‫خانواده اصولگراها ایجاد کنند پس چه بهتر که اصولگرایان‬ ‫اختالفــات را کنار بگذارند یعنی از انگ بســتن به یکدیگر‬ ‫و تندروی و کندروی پرهیــز کنند‪ .‬امروز من بــاورم بر این‬ ‫است که نیروهای دلســوز انقالب‪ ،‬نیروهایی که وفاداری‬ ‫به انقالب دارند از روی دلســوزی مباحثی را طرح می کنند‬ ‫بنابراین انگ و برچسب تندروی نباید به انها زده شود‪ .‬اتفاقا‬ ‫سابقه نشان می دهد که افراد خنثی همیشه نان به نرخ روز‬ ‫می خورند و هر جا باد دمیده به همان ســمت و ســو رفتند‪،‬‬ ‫حاال اسم اینها شده معتدل‪ .‬یعنی نگاه کنید ادبیات چقدر‬ ‫تغییر کرده و ارزش ها چقدر متغیر شــده اســت این جای‬ ‫تاسف دارد‪ .‬اصولگرایان در این شرایط که اینگونه ادبیات‬ ‫فضا و گفتمان تغییر کرده باید به ســمتی برونــد که با هم‬ ‫وحدت کنند ضمن انکه این خودش االرمی به اصولگرایان‬ ‫است تا مراقب باشــند با این انگ ها خودزنی نکنند و باعث‬ ‫تخریب همدیگر نشــوند چون رقیب به دنبال وقوع همین‬ ‫ســناریوها اســت که اصولگرایان خود باور کنند که افراد‬ ‫تندرو در میان شان وجود دارد‪ .‬البته من نفی نمی کنم چه در‬ ‫اصولگراها و چه در اصالح طلبان افراد تندرویی وجود دارد‬ ‫افراد تندرو مشخصند‪ ،‬گفتمانشان نیز مشخص است ولی‬ ‫اینگونه نباید باشد که هر حرف حقی که زده می شود مارک‬ ‫تندرو بخورد و از میدان به در شــود‪ .‬اصوال کسانی که این‬ ‫انگ ها را می چسبانند حرفی برای گفتن ندارند‪.‬‬ ‫اقای بادامچیان می گوید بین پایداری‪ ،‬ایثارگران‬ ‫و موتلفه هنوز هیچ ائتالفی وجود ندارد و این سه‬ ‫حزب فقط در حــال مذاکره با هم هســتند با این‬ ‫وجود شما وضعیت ائتالف اصولگرایان را چطور‬ ‫می بینید؟‬ ‫اتفاقا نکته خوبی را اقای بادامچیان اشــاره کرده‬ ‫است‪ .‬مذاکره کردن که اشــکال ندارد‪ ،‬هرچه گروه های‬ ‫اصولگرا با هم بیشــتر صحبت کنند نگاه هایشــان به هم‬ ‫نزدیک تر می شــود حتی اگــر احیانا سوءتفاهمی نســبت‬ ‫به برخی مواضــع دارند می تواند برطرف شــود‪ .‬اتفاقا این‬ ‫مذاکرات است که می تواند به نتیجه برســد؛ اگر بنا باشد‬ ‫اصولگرایان با روزنامه‪ ،‬ســایت و خبرگزاری با هم صحبت‬ ‫کنند به جایی نمی رسند‪ .‬باید ســایق اصولگرا رو در روی‬ ‫هم بنشینند و صحبت و مذاکره کنند‪ ،‬قطعا در چنین قالب و‬ ‫بستری می توانند با هم به ائتالف برسند‪.‬‬ ‫اما یک ماه و نیم دیگر تا ثبت نــام نامزدها مانده‬ ‫و هنوز هیچ خبــری از ائتالف گروه های اصولگرا‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫من خوشــبینم ولی در عین حال رقیب را هم نباید‬ ‫ضعیف پنداشت‪ .‬باید مراقب این بود که رقیب در خانواده‬ ‫اصولگرایی تفرقه ایجــاد نکند‪ .‬در واقــع صحبت هایی را‬ ‫لیدرهایشان انجام ندهند که اصولگرایان باور کنند و نسبت‬ ‫به ضرورت ائتالف انتخاباتی بی انگیزه شوند بنابراین این‬ ‫هوشیاری و هوشمندی باید در خانواده اصولگرایی باشد این‬ ‫انسجام و وحدت راه رسیدن به یک موفقیت بزرگ است‪.‬‬ ‫اگر اصولگرایان این فرصت رســیدن به موفقیت بزرگ را‬ ‫از دســت بدهند دیگر باید یک چهار ســالی تحمل خیلی‬ ‫سختی ها را داشته باشند‪.‬‬ ‫این ائتالف را میان تشکل های اصولگرا شما فکر‬ ‫می کنید قبل از ثبت نام نامزدها رخ دهد یا بعد از‬ ‫ثبت نام نامزدها؟‬ ‫تصورم این است که هرچه زودتر این اتفاق بیفتد‬ ‫اثر مثبتی خواهد داشت‪ .‬زمان را از بین بردن بزرگترین افت‬ ‫می تواند باشــد یعنی وحدت اصولگراها در گرو زمان است‬ ‫یعنی زمان را از دســت بدهند اثربخشی خودش را از دست‬ ‫می دهد‪ .‬باورم بر این است که اگر فردا خانواده اصولگرایان‬ ‫به جمع بندی برسند بهتر از ان اســت که به روزهای دیگر‬ ‫کشــیده شــود‪ .‬اصولگرایان زمان را بایــد مدیریت کنند و‬ ‫مردم هم عالقمند به مجموعه اصولگرایی هستند بنابراین‬ ‫باید این اطمینان خاطر را پیدا کنند که احزاب و گروه های‬ ‫اصولگرایی به یک انسجام و وحدت رسیدند و هدف شان‬ ‫این است که در درجه اول زمینه حضور حداکثری را فراهم‬ ‫کنند که خواسته مقام معظم رهبری است‪ .‬دوم انکه به دنبال‬ ‫سهم خواهی نباشند بلکه به ســمت انتخاب جامع و کامل‬ ‫نامزدها براساس شایسته ساالری بروند‪ ،‬سوم انکه گروه ها و‬ ‫احزاب اصولگرا صادقانه کاندیداهای مجموعه اصولگرایی‬ ‫را حمایت کنند‪.‬‬ ‫به نظر شما این ائتالف چه شکلی به خود خواهد‬ ‫گرفت؟ بعضی می گویند دنبال ائتالف الریجانی‬ ‫تا جلیلی هستیم‪ .‬ایا چنین ائتالفی میان سالیق‬ ‫اصولگرا حاصل می شود؟ باتوجه به اینکه فعال سه‬ ‫حزب موتلفه‪ ،‬پایداری و ایثارگران فقط دارند با هم‬ ‫صحبت می کنند و هنوز خبری از پیوستن گروهی‬ ‫دیگر به این جمع نیست؟‬ ‫برداشتم این است که شاید مجموعه اصولگرایی‬ ‫دارد با یک تاکتیک خاصی پشت پرده تفاهمات را فراهم‬ ‫می کند تا در موقع مقتضی این تفاهم و این انسجام را اعالم‬ ‫کنند‪ .‬در عین حال هیچ بعید نیســت که احیانا اینها خیلی‬ ‫زودتر از انچه تصور می شــود میان خود اعالم انســجام و‬ ‫وحدت کنند‪.‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫موتلفــه اگــر ســال ‪ 84‬در انتخابــات‬ ‫ریاســت جمهوری یــا بعــد از ان در‬ ‫انتخابات هیات رئیســه مجلس از اقای‬ ‫الریجانی حمایت کرد حاال امروز نیز این‬ ‫ســند حمایت را همچنان در دست اقای‬ ‫الریجانی داشته باشد‬ ‫سیاست‬ ‫به نظر شما موتلفه نســبت به اقای الریجانی در‬ ‫انتخابات مجلس شورای اســامی چه موضعی‬ ‫خواهد داشــت؟ هم اکنون در مقایسه با سال ‪84‬‬ ‫به اقای الریجانی نزدیک تر یا دورتر شده است؟‬ ‫البته نگاه هــای اقای الریجانی مدتی ویژه شــده‬ ‫است یعنی نگاه های خاصی شده است حتی ایت الله یزدی‬ ‫هم چندی پیش طی صحبتی نســبت به موضعگیری های‬ ‫اقای الریجانی اعالم مواضع کرده بــود و فکر می کنم در‬ ‫هفته گذشــته اقای الریجانــی دیدن ایت اللــه یزدی هم‬ ‫رفت‪ .‬من چون قریب به سه سال در مجموعه موتلفه نیستم‬ ‫نمی دانم نگاه شان به اقای الریجانی تغییر کرده یا نکرده‬ ‫است‪ .‬از مواضع موتلفه می توان متوجه شد که ارتباط شان‬ ‫با اقای الریجانی مثل سال ‪ 84‬نزدیک است یا خیر‪.‬‬ ‫حزب موتلفــه اســامی ســال ‪ 84‬حامــی اقای‬ ‫الریجانــی در انتخابات ریاســت جمهوری بود و‬ ‫بعد از ان نیز موتلفه ای ها در مجلس هشتم و نهم‬ ‫او را مورد حمایت قرار دادند تا بر کرســی ریاست‬ ‫نشســت‪ ،‬ایا همچنان چنیــن حمایتــی از اقای‬ ‫الریجانی دارند؟‬ ‫اشتباهنکنمدرانتخاباتهیات رئیسهمجلسهشتم‬ ‫که رقابت بین اقایان حداد و الریجانی بود طیف حامی اقای‬ ‫احمدی نژادخیلیازاقایالریجانیپشتیبانیکرد‪.‬‬ ‫حمایت طیف اقای احمدی نژاد بود اما پشتیبانی‬ ‫موتلفه ای ها نیز از اقای الریجانی در رسیدن او به‬ ‫کرسی ریاست مجلس هشتم موثر بود؟‬ ‫این موضوع هم می تواند باشد‪ ،‬اما اخیرا از موتلفه‬ ‫درباره اقای الریجانی موضعگیری ندیدم‪.‬‬ ‫اما در زمان بررســی و تصویب طــرح «اقدام‬ ‫متناظــر و متقابل جمهوری اســامی ایــران در‬ ‫اجرای برجام» وقتی اقای الریجانی مورد هجمه‬ ‫پایداری ها قرار گرفت موتلفه سکوت کرد و هیچ‬ ‫موضعی نگرفت‪.‬‬ ‫البته یکی دوبــار موضعگیری دبیــرکل موتلفه را‬ ‫مطالعه کردم‪ .‬نظرشان بیشتر بر این بود که منافع جمهوری‬ ‫اسالمی باید حفظ شود و موضع شان نسبت به امریکا محکم‬ ‫بود‪ ،‬حاال اگر اتفاق دیگری افتاده من مطلع نیستم‪.‬‬ ‫همین نشان می دهد در روزی که اقای کوچک زاده‬ ‫ان برگه را باال گرفت‪ ،‬دیگر ان حمایت ســفت و‬ ‫ســخت موتلفه پشت ســر اقای الریجانی وجود‬ ‫ندارد؟‬ ‫البته دلیــل نمی شــود موتلفــه اگر ســال ‪ 84‬در‬ ‫انتخابــات ریاســت جمهوری یــا بعــد از ان در انتخابات‬ ‫هیات رئیســه مجلس از اقای الریجانی حمایت کرد حاال‬ ‫امروز نیــز این ســند حمایــت را همچنان در دســت اقای‬ ‫الریجانی داشته باشد‪ .‬خیلی از گروه ها و تشکل ها هستند‬ ‫که در یک مقطعی از کاندیدشان حمایت می کنند تا انجا که‬ ‫در چارچوب منافع نظام باشد این حمایت را ادامه می دهند‬ ‫اما وقتی ببینند دیگر حمایت انهــا در چارچوب منافع نظام‬ ‫نیســت تجدید نظر می کنند‪ .‬بــه عبارت دیگر هــر گروه و‬ ‫تشــکلی می تواند از فردی حمایت کند امــا دلیل ندارد که‬ ‫حتما یک سند شش دانگ حمایتی به نام او بزند‪.‬‬ ‫موتلفه موضع خودش را نســبت بــه دولت اقای‬ ‫روحانی چگونه تعریف کرده است؟‬ ‫تا اینجا کــه می بینــم موتلفه منتقــد دولت اقای‬ ‫روحانی است‪ .‬در کنگره اخیر حزب موتلفه دبیرکل این حزب‬ ‫نکاتی در متن خود داشت که بیشتر انتقاد از سیاست های‬ ‫اقتصادی و سیاسی دولت بود‪.‬‬ ‫البته این داللــت بر این نمی کند کــه همه گروه ها و‬ ‫تشکل ها در جمهوری اسالمی ایران باید از دولت حمایت‬ ‫کنند‪ .‬گروه هایی هستند که انتقاد دارند‪ ،‬پیشنهاد دارند و در‬ ‫عین حال حمایت هم می کنند‪.‬‬ ‫درباره انتخاب دبیرکل حــزب موتلفه یک تحلیل‬ ‫این بود که اقــای بادامچیــان می خواهد در این‬ ‫دوره دبیرکل شــود تا موضع گروه مخالف ائتالف‬ ‫با جبهــه پایــداری را در حزب تقویت کند‪ ،‬شــما‬ ‫بــه پوســت اندازی درون حــزب موتلفه اشــاره‬ ‫کردیــد‪ ،‬باتوجه به این مســاله بفرماییــد ایا این‬ ‫پوســت اندازی مانع خواســت اقای بادامچیان‬ ‫شــد یعنی نســل جدید از اقای حبیبــی حمایت‬ ‫کرد تا موضع مخالفان پایــداری در حزب موتلفه‬ ‫تقویت نشود؟‬ ‫خیر‪ ،‬من تصورم این است که عده ای عالقه مندند‬ ‫اقای ترقی دبیرکل بشــود چــون به هر جهــت اقای ترقی‬ ‫نسل بعدی موتلفه و نیروی خوشفکری است در عین حال‬ ‫اجتناب ناپذیر است که بخواهند دبیرکل یک مقدار جوان تر‬ ‫باشد‪ ،‬منتها شــورای مرکزی باید رای می داد که رای را به‬ ‫اقای حبیبی دادند‪.‬‬ ‫یعنی ایــن رای گیری بیــن اقای حبیبــی و ترقی‬ ‫بوده است؟‬ ‫خیر‪ ،‬بین اقای حبیبی و ترقی نبود ولی برداشــتم‬ ‫این اســت که گروهی بودند که عالقه داشتند اقای ترقی‬ ‫دبیرکل شود‪.‬‬ ‫اقای بادامچیان تا قبل از دور جدیدی که انتخابات‬ ‫شورای مرکزی حزب موتلفه برگزار شد قائم مقام‬ ‫دبیرکل بود‪ ،‬اما در این دوره بــه قائم مقام رئیس‬ ‫جلسه شورای مرکزی تقلیل جایگاه داد‪...‬‬ ‫البته قائم مقام دوره قبل اقــای محمدعلی امانی‬ ‫بود و دوره قبل از ان یعنی دوره ای که من در شورای مرکزی‬ ‫حضور داشــتم اقای بادامچیان قائم مقام دبیرکل بود اما‬ ‫دوره ‪ 91‬تا ‪ 93‬اقای محمدرضا امانی قائم مقام شد‪.‬‬ ‫جایگاه اقــای بادامچیان در این پوســت اندازی‬ ‫حزب موتلفه تقویت شــده یا کاهــش پیدا کرده‬ ‫است؟‬ ‫اقای بادامچیان به هر صورت در مجموعه موتلفه‬ ‫جزو تئوریسین ها است‪ ،‬در حقیقت نیروی سابقه دار موتلفه‬ ‫است و در تئوری پردازی این حزب او نقش دارد‪ .‬البته افراد‬ ‫دیگری هم هستند که تئوری پردازی می کنند ولی در نهایت‬ ‫تصمیم گیری در شورای مرکزی حزب انجام می شود‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫خیر‪ ،‬مواضع دبیرکل مواضع حزب موتلفه اسالمی‬ ‫هم پایداری را قبول داریم هم الریجانی را‬ ‫اسداللهبادامچیانبهمثلثمیگویدکههیچگاهبهدنبالرقابت‬ ‫بانبیحبیبیبرایدبیرکلیموتلفهنبودهاست‬ ‫سیاست‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫حزب موتلفه اســامی در ســال ‪ 94‬و در اســتانه‬ ‫دهمین دوره انتخابات مجلس شــورای اسالمی‬ ‫کجای فضای سیاسی کشور تعریف می شود؟ ایا‬ ‫هنوز خود را در جمع اصولگرایان اصیل می داند؟‬ ‫موتلفــه خــود را جــز و اصولگرایــان می دانــد و‬ ‫اصولگرایان را به اصیل‪ ،‬جدید و قدیم تقسیم بندی نمی کند‪.‬‬ ‫بهعبارتدیگرحزبموتلفه اسالمیدرمجموعهاصولگرایان‬ ‫حزب فراگیری اســت که خــود را خادم همــه اصولگرایان‬ ‫می داند‪ .‬بر همین اســاس ما و ســایر اصولگرایان با هم کار‬ ‫می کنیم و معتقد بــه حرکت مردمی و حرکــت امام المتقینی‬ ‫هســتیم‪ .‬چنین رویکردی ایجاب می کند که همه با هم کار‬ ‫کنیم‪.‬‬ ‫حــزب موتلفــه اســامی زمانــی در انتخابــات‬ ‫ریاست جمهوری ســال ‪ 84‬حامی اقای الریجانی‬ ‫بودودرمجلسهشتمونهمازریاستاوپشتیبانی‬ ‫کرد اما در هجمه های اخیری که به اقای الریجانی‬ ‫بر ســر تصویب طــرح اقــدام متقابــل و متناظر‬ ‫جمهوری اســامی ایــران در اجرای برجام شــد‬ ‫سکوت پیشه کرد‪ .‬چرا؟‬ ‫موتلفه به دنبال مرزبندی میــان نیروهای اصولگرا‬ ‫نیســت‪ .‬اقایــان الریجانی‪ ،‬اقــای جلیلی و اقــای قالیباف‬ ‫را نیروهــای مفیــد و متعلق بــه انقالب اســامی می داند‪،‬‬ ‫رعایت احترام همــه انها را هــم دارد‪ ،‬گرچه ممکن اســت‬ ‫سلیقه هایمان در برخی موارد با هم نخواند اما در مشترکات با‬ ‫همه اصولگرایان کار می کنیم‪.‬‬ ‫قبول دارید موتلفه از اقای الریجانی در ســال ‪94‬‬ ‫نسبت به سال ‪ 84‬دورتر شده است؟‬ ‫اصال از کسی دور نمی شویم‪.‬‬ ‫یعنی اقای الریجانی از شما دور شده است؟‬ ‫خیر‪ .‬او هم از ما دور نشده است‪ .‬موتلفه مجموعه ای‬ ‫در خدمت ملت و خط والیت اســت بنابراین به همه نزدیک‬ ‫است‪.‬‬ ‫اینکه می گویند حزب موتلفه اســامی امروز و در‬ ‫اســتانه دهمین دوره انتخابات مجلس شــورای‬ ‫اسالمی بیشــتر به جبهه پایداری متمایل شده تا‬ ‫اقای الریجانی را قبول دارید؟‬ ‫خیر‪ ،‬چون با اقــای دکتر الریجانــی هم صحبت و‬ ‫مذاکرات کردیم‪ .‬با جمعیت ایثارگــران و جمعیت رهپویان‬ ‫هم مذاکره داشــتیم‪ ،‬ضمن انکه با همه تشکل های جبهه‬ ‫پیروان خط امام و رهبری هم در حال صحبت هستیم همین‬ ‫رویکرد با بقیه دوســتان دیگر اصولگرا نیز دنبال می شود تا‬ ‫ائتالفی با شعار «یک فهرست یک صدا با محوریت روحانیت‬ ‫در خط والیت» بــرای حضور در انتخابات مجلس شــورای‬ ‫اســامی اینده دهم تشــکیل شــود بنابراین ما همــه با هم‬ ‫هســتیم‪ ،‬همان طور که امام خمینی (ره) فرمودند «ما همه‬ ‫یک هستیم»‪ .‬با هم بودن یکی از مبانی اصولگرایی است‪.‬‬ ‫شــما جبهه پایداری و اقای الریجانی را با هم قابل‬ ‫جمع می دانید؟‬ ‫بله چون هر دو در طیف اصولگرایان هستند‪.‬‬ ‫اما زمانــی جبهه پایــداری از اصطالحات ســاکت‬ ‫فتنه و خاموش فتنه برای اقای الریجانی استفاده‬ ‫می کرد‪.‬‬ ‫من وارد این نوع بحث ها نمی شــوم و اینها را نوعی‬ ‫بداخالقیمی دانم‪.‬مندرمجلسهشتمبودمومواضعاقای‬ ‫دکتر الریجانی را نیز علیه فتنه دیدم و قضیه روشن است‪.‬‬ ‫پایداری ها در قضیه تصویب طرح اقدام متقابل و‬ ‫متناظر جمهوری اســامی ایران در اجرای برجام‬ ‫برخورد مناسبی با اقای الریجانی نداشتند؟‬ ‫اینکه کسی برخورد داشته یا نداشته خیلی وارد این‬ ‫بحث ها نمی شــویم‪ .‬ما همه اینها را اصولگــرا می دانیم‪ .‬با‬ ‫همه اصولگرایان هم کار می کنیم‪ .‬خط خودمان را هم کامال‬ ‫داریم‪ .‬با حفظ همه ارزش ها و اقدام مشترک در مشترکات‪ ،‬به‬ ‫دور از تفرقه هایی که دیگران بخواهند بر ما الق ا کنند یا نکنند‪،‬‬ ‫ما با همه اصولگرایان هستیم‪.‬‬ ‫یک زمانی حزب موتلفه اســامی برای هر واقعه و‬ ‫مناسبت سیاسی بیانیه می داد اما در قضیه برجام‬ ‫و روند تصویــب طرح «اقــدام متقابــل و متناظر‬ ‫جمهوری اســامی ایــران در اجرای برجــام» در‬ ‫مجلس سکوت کرد چرا؟‬ ‫ما مواضع هفتگی خود را می دهیم ‪ .‬دیگر چه نیازی‬ ‫به بیانیه بود‪.‬‬ ‫مواضع هفتگی موتلفه نسبت به روند بررسی طرح‬ ‫«اقدام متقابل و متناظر جمهوری اسالمی ایران در‬ ‫اجرای برجام» در مجلس شورای اسالمی چه بود؟‬ ‫با یک بررسی‪ ،‬موضع ما مشخص می شود‪.‬‬ ‫شــما فقط یک مصاحبه داشــتید اما حزب موتلفه‬ ‫اسالمی بیانیه یا موضعی نداشت؟‬ ‫است‪.‬‬ ‫بر همین اســاس بفرمایید موضع حــزب موتلفه‬ ‫اسالمی چه بود؟‬ ‫عمل در راســتای نگاه مقام معظم رهبری اســت‪،‬‬ ‫رهبر معظم انقالب در نامه ای بــه رئیس جمهور از عملکرد‬ ‫تیم مذاکره کننده‪ ،‬کمیســیون برجام و رئیســش‪ ،‬مجلس‪،‬‬ ‫ن و شورای عالی امنیت ملی یاد کردند‪.‬‬ ‫نمایندگان و رئیس ا ‬ ‫مواضع موتلفه هم همان اهنگ والیت است‪.‬‬ ‫در جلسات شــورای مرکزی حزب موتلفه اسالمی‬ ‫نسبت به عملکرد اقای الریجانی در نحوه رسیدگی‬ ‫و تصویب طرح «اقدام متقابل و متناظر جمهوری‬ ‫اسالمی ایران در اجرای برجام» انتقاد یا حمایتی‬ ‫داشتید؟‬ ‫چه دلیلــی دارد که این مباحــث در مصاحبه مطرح‬ ‫شود که حزب موتلفه اسالمی به اقای الریجانی یا دیگران‬ ‫انتقاد می کند یا نمی کند‪ .‬موضع صریح موتلفه این است که‬ ‫ما با همه اصولگرایان هستیم و موافق این جدایی اندازی ها‬ ‫نیز نیستیم‪ ،‬در حقیقت معتقدیم و سعی می کنیم اگر نظری‪،‬‬ ‫مــوردی‪ ،‬موضوعی‪ ،‬نقدی یا ارزیابی اســت خدمت ســایر‬ ‫عزیزان بر مبنای المومن مــرات المومن (مومن اینه مومن‬ ‫است) مطرح کنیم‪ .‬منظور از ایینه یعنی اینکه به قول مرحوم‬ ‫اقای پرورش حرف را جایی نمی بریم ولی همه چیز را به خود‬ ‫شخص می گوییم که طرف زیبا شود‪ .‬چرا ما همه اش با هم‬ ‫بداخالقی کنیم ؟‬ ‫دربــاره انتخابــات یــک ائتالفــی بین پایــداری‪،‬‬ ‫ایثارگران و موتلفه شکل گرفت‪...‬‬ ‫یک مذاکراتی شکل گرفت‪.‬‬ ‫پس هنوز به ائتالف نرسیده است؟‬ ‫ائتالف مربوط به کل اصولگرایان است‪ .‬ما در این‬ ‫ت معتقدیم همه جمع اصولگرایان باید با هم ائتالف‬ ‫انتخابا ‬ ‫داشته باشند تا همانطور که گفتم‪« .‬یک فهرست‪ ،‬یک صدا‬ ‫با محوریت روحانیت در خط والیت» حاصلش باشد ‪ .‬بنابراین‬ ‫مذاکره کردیم نه اینکه جدای از سایرین هستیم‪.‬‬ ‫االن نگاه حزب موتلفه اسالمی چیست؟ وضعیت‬ ‫مذاکراتش به کجا و به چه نتیجه ای رسیده است‬ ‫و در چه مرحله ای قرار دارد؟‬ ‫در این حال که شــورای هماهنگی اصولگرایان با‬ ‫حضور همه اصولگرایان شکل می گیرد‪.‬‬ ‫چه زمانی؟‬ ‫ا ن شاءالله به زودی‪.‬‬ ‫اما اقای ترقی عضو شــورای مرکزی موتلفه اخیرا‬ ‫گفتــه که خیلــی در تشــکیل شــورای هماهنگی‬ ‫اصولگرایان تاخیر شده اســت و این مساله جای‬ ‫نگرانی دارد‪ ،‬این نگرانی حاصل چیست؟‬ ‫خیر‪ ،‬نگرانی ندارد‪ .‬البته نمی دانــم مصاحبه برادر‬ ‫عزیزم جناب اقای ترقی چیست اما داریم مذاکره و صحبت‬ ‫می کنیم و جای نگرانی هم نیست‪.‬‬ ‫پس نظر موتلفه این اســت که تشــکیل شــورای‬ ‫هماهنگی اصولگرایان دیر نشده است؟‬ ‫البته هرچه زودتر شــورای هماهنگی اصولگرایان‬ ‫تشکیل شود بهتر اســت «االمور مرهونه باوقاتها» باالخره‬ ‫ت کردن و بحث کردن و محوریت را مشــخص کردن‬ ‫صحب ‬ ‫اینها طول می کشد‪.‬‬ ‫با توجه به انکه کمتر از یک مــاه و نیم دیگر به ‪28‬‬ ‫اذر و ثبت نــام نامزدهای دهمیــن دوره انتخابات‬ ‫مجلسشورایاسالمیباقیاست‪،‬اینصحبت ها‬ ‫و مذاکرات می خواهد تا چه زمانی میان اصولگرایان‬ ‫طول بکشد؟‬ ‫خب مذاکرات باشد‪ ،‬چه مشکلی دارد‪.‬‬ ‫نزدیک شدن به ایام انتخابات مجلس کار تشکیل‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫اتفاقا ایت اللــه مصباح یزدی نیز یــک تعبیری از‬ ‫ســایق اصولگرا داشــتند کــه انهــا را بــه دوایر‬ ‫متحدا لمرکز تشــبیه کردند که یک دایــره به مرکز‬ ‫نزدیکتر و یــک دایره دورتر اســت‪ .‬ایــن تعبیر را‬ ‫قبول دارید؟‬ ‫اصولگرایی را یک دایره می دانم‪ .‬ا ن شاءالله ما هم‬ ‫در این دایره هستیم و همه هم در ان جا می گیریم‪.‬‬ ‫با توجهبهمذاکراتیکهحزبموتلفهاسالمیداشته‬ ‫امید ایجاد شده که همه اصولگرایان در یک ائتالف‬ ‫انتخاباتی وارد شوند و جا بگیرند؟‬ ‫ما همیشه با همین امید کار می کنیم ا ن شاءالله‪.‬‬ ‫دوره قبل این امید به حضور همه سالیق در جبهه‬ ‫متحد اصولگرایان وجود داشت اما پایداری با وجود‬ ‫همه این مذاکرات سرانجام به ائتالف نپیوست ‪.‬‬ ‫حاال ان دوره نیامد که برای دوره قبل بود؛ االن این‬ ‫دوره است؛ اگر امد خوب است یا انکه بگوییم پایداری چون‬ ‫در دوره قبل نیامدی پــس این دوره هم نیا‪ .‬ما اهل تســویه‬ ‫حساب نیستیم تکلیف مان این است که همه اصولگرایان با‬ ‫هم در مقابل استکبار جهانی در این پیچ تند تاریخی و در این‬ ‫اغاز تمدن جدید و نوین اسالمی با هم باشیم‪ .‬وقتی قرار است‬ ‫همه با هم باشیم دیگر این بحث هایی که ما را از هم جدا کند‬ ‫دلیلی برای طرح ندارد‪.‬‬ ‫به نظر شــما ائتــاف اصولگرایــان بــرای ورود به‬ ‫دهمین دوره انتخابات مجلس شــورای اسالمی‬ ‫حداکثری خواهد بود یا حداقلی؟‬ ‫حداکثری و حداقلی یعنی چــه؟ ما همه با هم یکی‬ ‫هستیم‪ .‬نگاه و موضع حزب موتلفه اسالمی این است همه‬ ‫اصولگرایان با هم هســتند چون در خــط والیت می خواهند‬ ‫حرکت کنند‪ ،‬ا ن شــاءالله در ائتالف با هم یکی می شــوند و‬ ‫ملت از ما انی که براورنده خواسته هایشان است خواهند دید‪.‬‬ ‫حزب موتلفه اســامی نســبت خودش را با دولت‬ ‫چگونه تعریف می کند؟‬ ‫استراتژی حزب موتلفه اسالمی با دولت مشخص‬ ‫است‪ ،‬حمایت حکیمانه‪ ،‬رصد هوشمندانه‪ ،‬انتقاد مشفقانه و‬ ‫منصفانه و همکاری صمیمانه هر وقت بخواهد که الحمدلله‬ ‫تا حاال نخواسته است‪.‬‬ ‫اگر جریان دولت از شما ائتالف انتخاباتی بخواهد‬ ‫چطور‪ ،‬ایا موتلفه می پذیرد؟‬ ‫بایددرجمعائتالفاصولگرایانمطرحکنیموببینیم‬ ‫نظر انها چیست‪.‬‬ ‫اینکه شائبه ای مطرح می شود موتلفه ای ها در حال‬ ‫حاضر اختالفی دارند براســاس اینکــه با پایداری‬ ‫نزدیک شــوند یا نشــوند چنین دو قطبی در حزب‬ ‫موتلفه اسالمی وجود دارد یا خیر؟‬ ‫اصال‪ ،‬داخل موتلفه ای ها چنین بحث هایی وجود‬ ‫ندارد و ما هر کاری می کنیم مصوبه شــورای مرکزی ماست‪.‬‬ ‫این طور نیست که بدون مصوبه شورای مرکزی هر کس هر‬ ‫حرفی دلش بخواهد بزند یا نزند‪.‬‬ ‫اینکه گفته می شــد شــما این دوره می خواستید‬ ‫دبیرکل حزب موتلفه اسالمی شــوید اگر ربطی به‬ ‫دوقطبی موافق‪-‬مخالف جبهه پایــداری در حزب‬ ‫موتلفه نداشت سر چه مساله ای بود؟‬ ‫در موتلفه اســامی هیچ مســاله مقام طلبی وجود‬ ‫ندارد‪ .‬من قطعا مصلحت موتلفه اسالمی را در این می دید م‬ ‫که برادر بزرگوارمان جناب اقای حبیبی دبیرکل بشود بنابراین‬ ‫کاندیدا نشدم‪ .‬جالب اســت جناب اقای حبیبی هم مایل به‬ ‫کاندیدا شــدن برای دبیرکلی حزب نبود و می گفت دیگران‬ ‫این مسئولیت را بپذیرند‪ .‬ما در موتلفه تکلیف مان را می یابیم‬ ‫بنابراین از این حرف ها و جناح بندی ها که در احزاب غیرالهی‬ ‫برای کســب مقام اســت در موتلفه وجود نــدارد‪ .‬در موتلفه‬ ‫دعوای مقام نیست بلکه مســاله انجام تکلیف الهی است و‬ ‫اینکه کدام برادر می تواند بهتر این مســئولیت را در شرایط‬ ‫زمانی و مکانی ایفا کند‪.‬‬ ‫شما زمانی قائم مقام دبیرکل حزب موتلفه اسالمی‬ ‫بودید چرا دیگر در این مسئولیت نیستید؟‬ ‫مدتی قائم مقام دبیرکل و زمانی دبیر اجرایی حزب‬ ‫بودم‪ ،‬االن نایب رئیس شورای مرکزی هستم‪.‬‬ ‫ایا ایــن به معنــای کاهش جایــگاه و درجــه اقای‬ ‫بادامچیان در حزب موتلفه اسالمی است؟‬ ‫اهل درجه نیستم‪ .‬موتلفه هم پادگان نیست که به‬ ‫کسی درجه بدهند‪ .‬همه اهل خدمت هســتند ما همه با هم‬ ‫برادریم‪ .‬امانی‪ ،‬عراقی و عسگراوالدی با هم فرقی نداشتند‪.‬‬ ‫یعنــی حــزب موتلفــه اســامی ان ویژگی هــای‬ ‫زمان تشــکیل خــودش را همچنان حفــظ کرده و‬ ‫دستخوش تحوالت سیاسی دهه نود نشده است؟‬ ‫موتلفه همیشه در شرایط تحول است‪ ،‬منتها تحولی‬ ‫که براساس تکلیف شــرعی و اهنگ والیت و شرایط زمان و‬ ‫مکان خاص خودش باشد‪.‬‬ ‫بعضی باتوجه به اینکــه هنوز ائتــاف انتخاباتی‬ ‫ن شکل نگرفته می گویند وقتی نامزدها‬ ‫اصولگرایا ‬ ‫برای انتخابات مجلس شــورای اسالمی ثبت نام‬ ‫کنند چالش اصولگرایان تازه شــروع می شــود و‬ ‫پایداری ان لحظه همچون دوره گذشته راه خود را‬ ‫از اصولگرایان جدا می کند و مستقل وارد انتخابات‬ ‫می شــود‪ .‬نگاه موتلفه به این مســاله چیست؟ ایا‬ ‫پایداری پای قول و قرار خود خواهد ماند؟‬ ‫این غیب گویی ها برای کسانی است که علم غیب‬ ‫دارند من چون غیبگو نیستم و علم غیب هم ندار م نمی توانم‬ ‫اظهارنظر کنم‪.‬‬ ‫برخی تحلیلگران سیاسی معتقدند که چسبندگی‬ ‫اصولگرایــان بــه پایــداری باعث کاهــش پایگاه‬ ‫اجتماعی انها می شــود‪ ،‬در مقابل برخــی دیگر از‬ ‫تحلیلگران نیــز می گویند پایــداری یک ظرفیت‬ ‫رای دارد که اگر در انتخابات با اصولگرایان پیوند‬ ‫بخورد باعث افزایش رای می شود‪ .‬کدام تحلیل را‬ ‫درست می دانید؟‬ ‫هر کس نظر خــودش را می گوید و تحلیل می کند‪.‬‬ ‫این چه کاری اســت که بگوییم این تحلیل درســت است یا‬ ‫غلط ؟‬ ‫نظر موتلفه چیســت؟ ائتالف با پایــداری را عامل‬ ‫هم افزایــی رای می داند یــا عامل کاهــش پایگاه‬ ‫اجتماعی اصولگرایان؟‬ ‫اصال بحث اینکه این تشکل هم افزایی می کند و ان‬ ‫یکی کم افزایی می کند نیست‪ .‬نگاه ما به طور کلی این است‬ ‫که در ائتالف اصولگرایان همه با هم هستند‪.‬‬ ‫چه زمانی اصولگرایان یک می شوند قبل از ثبت نام‬ ‫نامزدها یا بعد از ان؟‬ ‫االن اصولگرایان یک هســتند امــا اینکه ائتالف‬ ‫چگونه شکل می گیرد؟ می گویم در حال تحقق است ببینم‬ ‫چه می شود‪.‬‬ ‫زمان اعالم وقوع ائتــاف انتخاباتی اصولگرایان‬ ‫را نگفتید؟‬ ‫ا ن شاءالله وقت ائتالف‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫ائتالف اصولگرایان را سخت تر نمی کند؟‬ ‫باالخره داریم همه تالش می کنیم که ا ن شاءالله در‬ ‫موقع مناسب این کار انجام شود‪.‬‬ ‫اقای ترقی مهمتریــن چالش اصولگرایــان را در‬ ‫انتخابات پیش رو فقدان مرکز ثقل عنوان کرد‪ .‬نظر‬ ‫شما چیســت؟ ایا جریان اصولگرا هم اکنون مرکز‬ ‫ثقلی دارد که همه ان را فصل الخطاب بدانند یا خیر؟‬ ‫بله‪ ،‬روحانیت‪.‬‬ ‫جامعه روحانیت؟‬ ‫جامعه روحانیت و کل روحانیــت‪ .‬جامعه روحانیت‬ ‫به عنوان مجموعه مقدس انقالب جای خود دارد‪.‬‬ ‫منظور از کل روحانیت چیســت؟ منظور شخص‪،‬‬ ‫تشکل روحانی یا جمع خاصی است؟‬ ‫روحانیت به معنای کامل روحانیت‪.‬‬ ‫یعنــی مراجع تقلید هم شــامل این صحبت شــما‬ ‫می شود؟‬ ‫روحانیت به معنای کامل روحانیت‪.‬‬ ‫کمی شفاف تر منظور خود را بیان می کنید؟‬ ‫مــا در خدمت روحانیتیــم‪ .‬منظــور از روحانیت هم‬ ‫مشخص است‪.‬‬ ‫اما منظور از روحانیت نزد سالیق مختلف اصولگرا‬ ‫با هم فــرق می کنــد ‪ .‬برخــی ان را فقــط منحصر‬ ‫بــه جامعتین می داننــد‪ ،‬برخی دیگــر ان را جامعه‬ ‫روحانیت مبارز‪ ،‬جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و‬ ‫موسســه امام خمینی (ره) باور دارند‪ ،‬منظور شما‬ ‫کدام یک از این دو نگاه است؟‬ ‫باالخره همه می گویند روحانیت‪.‬‬ ‫همه می گوینــد روحانیت امــا در تعریف روحانیت‬ ‫اختالف نظر میان سالیق اصولگرا وجود دارد ‪.‬‬ ‫اینکه در یک اســتانی یا در کشور یک مجموعه ای‬ ‫اضافه کند یا کم کند چه ربطی دارد‪ .‬روحانیت یعنی مجموعه‬ ‫روحانیت‪.‬‬ ‫طــور دیگری ســوال را مطــرح کنــم‪ .‬اقای ترقی‬ ‫می گفت تقســیم کاری صورت گرفتــه که جامعه‬ ‫مدرسین حوزه علمیه قم باتوجه به ایین نامه داخلی‬ ‫که دارد در انتخابات مجلس خبرگان رهبری فعال‬ ‫می شود‪.‬جامعهروحانیت مبارزدرانتخاباتمجلس‬ ‫شورای اسالمی ایفای نقش خواهد کرد‪ .‬ایا همین‬ ‫طور است؟‬ ‫یعنــی در مجمــوع روحانیــت‪ .‬مــن هــم همین را‬ ‫می گویم‪ .‬جامعــه روحانیــت‪ .‬روحانیت اســام‪ ،‬روحانیت‬ ‫جامعه است که مشخص است‪ .‬از این تکه کردن و این و ان‬ ‫را داخلش اوردن چیزهایی در می اید که به مصلحت نیست‬ ‫دنبال کنید‪.‬‬ ‫همه اصولگرایان فصل الخطابی جامعه روحانیت‬ ‫مبارز را برای اینکه اگر اختالف نظری هنگام تعیین‬ ‫مکانیزم ورود به انتخابــات اصولگرایان پیش امد‬ ‫پذیرفتند تا این مرجع نظر اخر را بدهد و همه به ان‬ ‫نظرتمکینکنند؟‬ ‫در اصولگرایــان یکــی از اصــول پذیــرش محور‬ ‫روحانیت است‪ .‬فاما من کان من الفقهاء‪ ...‬فارجعوا الی رواه‬ ‫احادیثنا فانهم حجتی علیکم‪.‬‬ ‫موتلفه دامنه ائتالف اصولگرایان را چگونه می داند؟‬ ‫ایا به نظر شــما ائتالف جلیلی تــا الریجانی اتفاق‬ ‫می افتد؟‬ ‫اقایان جلیلی و الریجانی هــر دو جزو اصولگرایان‬ ‫هســتند‪ .‬من اصولگرایــان را یــک مجموعه و یــک دایره‬ ‫می دانم‪ ،‬خط مستقیم نیســت که بگوییم این فرد ابتدا و ان‬ ‫فرد انتهای جریان اصولگرایی اســت که بعد اختالف پیش‬ ‫اید‪ .‬خیر جای ابتدا و انتها برعکس اعالم شده است‪ ،‬معتقدم‬ ‫اصولگرایان دایره هستند‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اسدالله بادامچیان‪ ،‬نایب رئیس شورای مرکزی‬ ‫حزب موتلفه اسالمی وجود دو قطبی درون این حزب‬ ‫بر مبنای نزدیکی یــا دوری از پایداری را رد می کند و‬ ‫می گوید‪«:‬اصالداخلموتلفه ای هاچنینبحث هایی‬ ‫وجود ندارد و مــا هر کاری می کنیم مصوبه شــورای‬ ‫مرکزی ماســت‪ .‬این طور نیســت که بــدون مصوبه‬ ‫شورای مرکزی هر کس هر حرفی دلش بخواهد بزند‬ ‫یا نزند‪».‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫‪61‬‬ ‫مقدمهچینی برای شام‬ ‫بین الملل‬ ‫برگزاری نشست وین‪ 2‬با حضور کشورهای فرامنطقه ای و منطقه ای می تواند نقطه عطفی در‬ ‫تحوالت سوریه باشد‪ .‬چرا که قدرت های بزرگ سرانجام پذیرفتند که بدون نقش افرینی ایران امکان‬ ‫بازگشتصلحوامنیتبهسوریهامکانپذیرنیست‪.‬اینحضوربهطورقطعبدونفشارهایبازیگران‬ ‫میانجی همانند عمان و البی چنین بازیگرانی امکان تحقق نداشت‪ .‬در روزهای قبل از برگزاری این‬ ‫نشستهممسقط‪،‬هممسکووهمواشنگتنتالشکردندباتلطیففضایدوجانبهمیانتهرانوریاض‬ ‫امکانحضورحداکثریبازیگرانمنطقهایرادرنشستوین‪ 2‬فراهمکنند‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫اخبارویژهمثلثازنشستویندربارهسوریه‬ ‫حمایت ایتالیا‪ ،‬المان و موگرینی از طرح ایران‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫‪1‬‬ ‫برگزاری نشســت ویــن در هتــل امپریــال پایتخت‬ ‫اتریش‪ ،‬اوردگاهی برای اثبات قدرت سیاسی و دیپلماتیک‬ ‫ایران در قبال بحران سوریه محســوب می شود‪ .‬نشستی‬ ‫که پایان برگزاری ان مترادف با اغاز دیالوگ های ســازنده‬ ‫جدید در قبال بحران غم انگیز در سرزمین شام بوده است‪.‬‬ ‫اســتحکام ایران در قبال حفظ نظام ســوریه‪ ،‬ورود‬ ‫روســیه به معــادالت مســکو‪ ،‬ناکامی غرب و ال ســعود و‬ ‫رژیم صهیونیســتی در براندازی نظام ســوریه و استهالک‬ ‫نظامــی و مالی گروه های تکفیری – تروریســتی وابســته‬ ‫به امریکا و متحدانش جملگی نشســت ســوریه را به سود‬ ‫جمهوری اسالمی ایران تحت تاثیر قرار داده بود‪.‬‬ ‫در نشست وین ‪ ،‬طرح جمهوری اسالمی ایران با نظر‬ ‫شورای عالی امنیت ملی ارائه گردیده است‪ .‬طرح قبلی ارائه‬ ‫شده از ســوی برخی نهادهای دولتی در خصوص بحران‬ ‫سوریه در شورای عالی امنیت ملی مورد اقبال قرار نگرفته‬ ‫و رای نیاورده است‪ .‬در مجموع نشست وین دستاوردهای‬ ‫مثبتی برای کشورمان به همراه داشته است‪ .‬مواضع ایتالیا‪،‬‬ ‫المان و حتی مواضع فدریکا موگرینی مســئول سیاســت‬ ‫خارجی اتحادیه اروپا به ســود مواضع جمهوری اســامی‬ ‫ایران و طرح کشورمان در قبال بحران سوریه بوده است‪.‬‬ ‫یکی از مهم ترین نقاط قوت برگزاری نشســت وین‪،‬‬ ‫عدم طرح موضوع برکناری بشار اسد از قدرت بوده است‪.‬‬ ‫ایــن در حالی بود که تا قبــل از این برکناری اســد از قدرت‬ ‫اصلی ترین پیش شرط هر گونه نشســت و طرحی در قبال‬ ‫بحران سوریه محسوب می شد‪.‬‬ ‫قرار است در نشست بعدی وین نمایندگان بشار اسد‬ ‫و ارتش ازاد سوریه نیز شرکت کنند‪ .‬در این نشست سه نفر‬ ‫به عنوان نخست وزیر به بشار اسد معرفی می شوند تا یکی‬ ‫از میــان انها انتخاب شــود‪ .‬همچنین تــا ‪ 17‬ماه موضوع‬ ‫نهادسازی در ســوریه موضوعیت خواهد داشت و مجلس‬ ‫موسسان نیز تشکیل خواهد شد‪.‬‬ ‫گویا برخی از مقامات وزارت امور خارجه کشــورمان‬ ‫در ابتدا مخالف شرکت در نشست وین در خصوص بحران‬ ‫سوریه بوده اند‪ .‬چنانچه یکی از مسئوالن وزارت امور خارجه‬ ‫نقل کرده است‪ ،‬محمد جواد ظریف در نشست وین قدرتمند‬ ‫و خوب ظاهر شده و مواضع قاطعانه ای را در مقابل وزرای‬ ‫امور خارجه عربستان و ترکیه مطرح کرده است‪ .‬وزیر امور‬ ‫خارجه ترکیــه در این خصوص اظهار کرده اســت‪« :‬گویا‬ ‫این نشست (نشست وین ) برای بیان مواضع ایران از زبان‬ ‫ایاالت متحده امریکا تشکیل شده است‪».‬‬ ‫با این حال یکی از بخش های قابل تامل بیانیه وین‪،‬‬ ‫بند ‪ 5‬ان اســت‪ .‬در این بیانیه تنها از داعش به عنوان یک‬ ‫گروه تروریستی نام برده شده و دیگر گروه های تروریستی‬ ‫مانند جبهه النصره و‪ ...‬به عنوان گروه های تروریستی مورد‬ ‫شناسایی قرار نگرفته اند‪ .‬همچنین بند‪ 7‬این بیانیه که در ان‬ ‫به بیانیه ژنو ‪ 2‬استناد شده نیز قابل قبول نیست‪.‬‬ ‫نکته مهم دیگر اینکه هیات ایرانی شرط کرده است‬ ‫که تصویب هــر طرحی در خصوص ســوریه باید اجماعی‬ ‫باشــد نه بر اســاس اکثریت ارا‪.‬اجماعی بــودن ارا امکان‬ ‫هر بهانه ای را از طرف های مقابل‪ ،‬خصوصا کشــورهای‬ ‫غربی و عربی که خود مولد بحران در سوریه بوده اند سلب‬ ‫می نماید‪ .‬در این میان‪ ،‬مواضع جمهوری اســامی ایران‬ ‫در تعدیل مواضع روســیه در قبال بشار اســد بسیار موثر و‬ ‫مفید بوده است‪.‬‬ ‫شام در وقت موازنه‬ ‫بدون ایران خروج سوریه از‬ ‫بحران وجود ندارد‬ ‫گام اول‬ ‫توافق اصولی درمورد بحران سوریه‬ ‫در ژنو ‪ 2‬اتفاق افتاد‬ ‫امتیاز بزرگ برای ایران‬ ‫در گفت و گوی امیرعلی ابوالفتح با‬ ‫مثلث مطرح شد‬ ‫گذار شکننده‬ ‫نشست وین و تقابل ایران و عربستان در روندهای سیاسی سوریه‬ ‫کامران کرمی‬ ‫پژوهشگر خلیج فارس‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ .1‬بشار اسد‬ ‫یکی از عوامل اصلی که ســطح و میزان اختالفات‬ ‫ایران و عربســتان را مشــخص می کند به موضــوع بقا یا‬ ‫حذف بشــار اســد و نظام سیاســی او بر می گردد‪ .‬اگرچه‬ ‫موضوع تنها در دو سال اخیر است که از سوی سعودی ها‬ ‫پیگیری می شود‪ ،‬اما برای ایران از همان اغازین روزهای‬ ‫بحران تا مقطــع کنونی حفظ اســد و نظام سیاســی او در‬ ‫روندهــای تصاعد بحــران از اهمیت هــم تاکتیکی و هم‬ ‫استراتژیک برخوردار بوده است‪ .‬هرچند در مقطعی معاون‬ ‫عربی‪ -‬افریقای وزارت خارجه ایران‪ ،‬حفظ بشار اسد را خط‬ ‫قرمز ایران ندانســته بود‪ ،‬اما در دو ماه اخیر بارها این خط‬ ‫قرمز از سوی ایران تعیین شده است‪ .‬سعودی ها معتقدند‬ ‫که اســد در طول ســال ها به عنوان متحد ایران‪ ،‬نقشــی‬ ‫راهبردی در محور مقاومت ایفا کرده و در واقع تونلی برای‬ ‫کمک های ایران به حزب الله لبنان بوده اســت‪ .‬از این رو‬ ‫عنصر شخص در روند رقابت های تهران و ریاض در سوریه‬ ‫یک عامل تعیین کننده محسوب می شود‪ .‬بنابراین حفظ و‬ ‫بقا یا حذف و ساقط کردن این ساختار و نهادهای دولتی که‬ ‫در بند ‪ 2‬بیانیه وین به ان اشاره شده در هرگونه روند انتقالی و‬ ‫برگزاری انتخابات عنصری مهم به شمار می رود‪.‬‬ ‫عنصــر دوم و تعیین کننــده در اختالفات سیاســی‬ ‫ایران و عربســتان بــه موضــوع حمایت هــا از گروه های‬ ‫تروریســتی و شــبه نظامیان میانــه رو بر می گــردد‪ .‬از دید‬ ‫تهران حمایت های مالی و تســلیحاتی عربستان و برخی‬ ‫اگرچــه در موفقیــت گفت وگوهــای سیاســی‬ ‫وین تردیدهای فراوانی وجود دارد که بخشی از ان به دلیل‬ ‫وجود منافع متعارض قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای‬ ‫در این فرایند است‪ ،‬اما نگارنده معتقد است که انشعاب های‬ ‫فرامنطقه ای بحران ســوریه از جمله در مرزهای روسیه و‬ ‫همچنین مرزهای اتحادیه اروپا باعث شده تا نهایتا امریکا‬ ‫و روســیه بر مبنای یک مدل توافقی بتوانند به یک راه حل‬ ‫در خصوص وضعیت کنونی روسیه دست پیدا کنند‪ .‬از این‬ ‫زاویه شاهد تعدیل دیدگاه های ایران و عربستان سعودی‬ ‫و پیوســتن به این روند خواهیم بود ؛ موضوعی که به بنظر‬ ‫نمی رسد در جهت خواست های اصلی و حداکثری تهران و‬ ‫ریاض از بحران سوریه باشد‪.‬‬ ‫عربستان د راجالس وین‬ ‫کارشکنی های فراوانی کرد‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫‪ .2‬تروریسم‬ ‫جمع بندی‬ ‫بین الملل‬ ‫نزدیک به پنج سال از اغاز بحران در سوریه می گذرد‬ ‫و همچنــان ایــن کشــور شــاهد درگیری های ســنگین و‬ ‫یارکشی های سیاسی منطقه ای و فرامنطقه ای است که بر‬ ‫عمق و گستره بحران در خاورمیانه افزوده است‪ .‬از همان‬ ‫روزهای شروع تحوالت در سوریه که با دومینوی سقوط بهار‬ ‫عربی عجین شد‪ ،‬شاهد تقابل جدی تر تهران و ریاض در‬ ‫دمشق هستیم که تاکنون و به انحای مختلف به روندهای‬ ‫سیاســی ســوریه‪ ،‬فرایندهای در حال تغییر و بحران زا در‬ ‫منطقه و روابط دوجانبه ایران و عربستان شکل داده و ان را‬ ‫وارد فاز رقابت و اختالف کرده است‪.‬‬ ‫در چنین فضایی‪ ،‬شــکل گیری مذاکرات سیاســی‬ ‫سوریه در هتل امپریال وین اتریش و با حضور ‪ 17‬کشور و‬ ‫سازمان منطقه ای و فرامنطقه ای‪ ،‬می تواند جلوه های این‬ ‫رقابت را وارد روندهای جدیدی کند که بر نحوه گذار سوریه‬ ‫از وضعیت ممکن اثرگذار باشد و یا بر تشدید اوضاع میدانی‬ ‫تاثیرات مخربی بر جای بگذارد‪ .‬ایران که برای اولین بار در‬ ‫این ســطح و در این دور از مذاکرات به این نشست دعوت‬ ‫شد‪ ،‬با تعدیل برخی بندهای بیانیه پایانی نشست توانست‬ ‫نظرات خود را بر میز راه حل تحمیل کند و نشــان دهد که‬ ‫یکی از مهمترین و تعیین کننده ترین بازیگران منطقه ای در‬ ‫بحران سوریه است‪ .‬جدال صورت گرفته بین وزرای خارجه‬ ‫ایران و عربستان سعودی در میز گفت وگوهای کاخ امپریال‬ ‫نشــان از ان دارد که نحوه تقابل این دو بازیگر به وضعیت‬ ‫تعیین کننده تر و تحمیل خواسته های خود و کنار زدن رقیب‬ ‫از گردونه رقابت رسیده است‪.‬‬ ‫اگرچه نباید نقش امریکا و روســیه در تعیین تکلیف‬ ‫وضعیت موجــود را نادیــده گرفــت‪ ،‬به نظر می رســد که‬ ‫نوعی اراده سیاسی هرچند ضعیف و شــکننده از سوی دو‬ ‫کشــور برای گذار از وضعیت انارشــیک موجود‪ ،‬به چشم‬ ‫می خــورد که در یــک ســناریو می تواند بر رقابــت ایران و‬ ‫عربستان در سوریه هم اثرگذار باشد و دو کشور را با تعدیل‬ ‫دیدگاه هایشان مواجه سازد‪.‬‬ ‫نگاهی به بیانیه ‪ 9‬ماده ای که پس از مذاکرات هشت‬ ‫ساعته روز جمعه هشت ابان‪ 30،1394‬اکتبر‪ 2015‬در هتل‬ ‫امپریال صادر شد‪ ،‬نشــان می دهد که نوعی اراده سیاسی‬ ‫مبتنی بر اجماع نسبی هرچند شکننده میان طرفین بحران‬ ‫در خصوص خروج از وضعیت کنونی وجود دارد که می تواند‬ ‫مبنای نســبتا خوبی برای مذاکرات مفصل بعدی و رسیدن‬ ‫به راهکارهایی با پشــتوانه اجماعی قوی تر باشد که بتواند‬ ‫همزمان و همراســتا با تحوالت میدانی‪ ،‬ابتکار عمل را از‬ ‫تروریست ها در سوریه بگیرد‪.‬‬ ‫اگرچه نباید حجم اختالف نظرها در این نشســت را‬ ‫نادیده گرفت و به ســادگی از کنار ان گذشت‪ .‬در وضعیت‬ ‫کنونی‪ ،‬رسیدن به راه کار سیاســی مورد اجماع‪ ،‬همچون‬ ‫کورســویی در اتاقی تاریک اســت که هــر لحظه احتمال‬ ‫خاموش شدن ان می رود‪ .‬بنابراین بسنده کردن صرف به‬ ‫این راهکار نمی تواند بر تحوالت میدانی که واقعیت بنیادین‬ ‫و تعیین کننده کنونی در سوریه است‪ ،‬موثر واقع شود‪ .‬این‬ ‫دستورکار سیاســی و فراهم کردن زمینه های انتخابات در‬ ‫ســوریه باید به موازات ضربات جدی بر شــبه نظامیان در‬ ‫صحنه میدانی باشد‪ .‬اولویت دادن یکی بر دیگری می تواند‬ ‫وضعیت شکننده موجود را به سمت فرایندهای واگرا هدایت‬ ‫کند و مجددا بر اتش بحران بدمد‪.‬‬ ‫در این میان فــارغ از عوامــل و دالیلی کــه ایران و‬ ‫عربســتان برای حمایت یــا مخالفت با وضعیــت موجود‬ ‫در ســوریه دارند که به مولفه های ژئوپلیتیــک و ژئوکالچر‬ ‫بر می گردد‪ ،‬این رقابت را می توان به ترسیم مرزهای سیاسی‬ ‫جدید‪ ،‬ظهور بازیگران جدیــد و نظم منطقه ای موجو د و بر‬ ‫ماهیت دسته بندی ائتالف ها و روندهای کنونی‪ ،‬ربط داد که‬ ‫خروجی ان می تواند به برتری میدانی یکی از این دو بازیگر‬ ‫منجر شود‪ .‬در واقع سوریه پایگاه بسیار مهمی در خاورمیانه‬ ‫اســت که نحوه گذار مسالمت امیز یا خشــونت امیز در ان‬ ‫می تواند بر ترسیم رقابت ها و ائتالف بندی های منطقه ای‬ ‫اینده تاثیرگذار باشد‪.‬‬ ‫در تحلیل رویکرد ایران و عربستان و تفاوت هایی که‬ ‫در وضعیت کنونی نشست سیاسی در سطح وزرای خارجه‬ ‫برگزار شــده‪ ،‬می توان به دو عامل اصلــی و برخی عوامل‬ ‫فرعی اشاره کرد‪:‬‬ ‫دولت های منطقه از داعش‪ ،‬جبهه النصره‪ ،‬احرارالشــام و‬ ‫دیگر گروه های پراکنده در ســوریه باعث شده تا وضعیت‬ ‫کنونی راه را بر هرگونه راهکار سیاسی ببندد‪ .‬بنابراین قطع‬ ‫این حمایت ها و تن دادن به راهکار سیاسی باید به اولویت‬ ‫اصلی در این رونــد تبدیل شــود‪ .‬در بند شــش از بیانیه ‪9‬‬ ‫ماده ای گفته شــده که بایستی داعش و ســایر گروه های‬ ‫تروریستی‪ ،‬شامل گروه های قرار گرفته در فهرست شورای‬ ‫امنیت سازمان ملل و عالوه بر ان‪ ،‬گروه های مورد توافق‬ ‫ن را شکست داد‪ .‬در واقع رسیدن به این بند از‬ ‫شرکت کنندگا ‬ ‫روز اول در دستورکار ایران قرار داشته و بارها مقامات ایران‬ ‫هشدارهای الزم را در خصوص رشــد و تکثیر این گروه ها‬ ‫در ســوریه؛ عراق و منطقه داده بودند‪ ،‬اما این مساله برای‬ ‫عربستان به عنوان ابزاری در خدمت راهبرد تضعیف اسد و‬ ‫ساختارهایی که برخالف منافع سعودی ها بود در دستورکار‬ ‫قرار گرفت‪.‬‬ ‫‪63‬‬ ‫بین الملل‬ ‫امتیاز بزرگ برای ایران‬ ‫بین الملل‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫گفتوگوی امیرعلی ابوالفتح با مثلث‬ ‫بسیاری از کارشناسان حضور ایران در نشست‬ ‫وین ‪ 2‬را ماحصل توافق هسته ای ایران با غرب‬ ‫می دانند و اینکه دعوت از ایران در واقع پذیرش‬ ‫نقش مهم ایران در منطقه است‪ .‬ایا شما نیز به‬ ‫این موضوع بــاور دارید که حضــور ایران برای‬ ‫حل و فصل مســاله ســوریه در نشست وین ‪ 2‬از‬ ‫دستاوردهای توافق هسته ای است؟‬ ‫با این فرضیه خیلی موافق نیستم‪ .‬گرچه موضوع‬ ‫هسته ای تاثیرگذار بوده و ایران با غرب دچار مشکل شده‬ ‫اســت اما این باعث نشــده بوده که ایران در موضوعات‬ ‫حساس بین المللی کنار گذاشــته شود‪ .‬الزم به ذکر است‬ ‫که پیش از این ایران و غرب بر سر مسائل بوسنی‪ ،‬طالبان‬ ‫افغانســتان و موضوع عراق وارد مذاکره و همکاری شده‬ ‫بودند و این همکاری حتی در زمینه های امنیتی و نظامی‬ ‫نیز پیش رفته بود و یکی از دالیل موفقیت های مسلمانان‬ ‫بوســنی در جنگ شــان حمایت هــای ایران بــود و حتی‬ ‫صحبت هایی به میان امد که ایران کمک تسلیحاتی نیز‬ ‫می کند که من از صحت یا نادرستی ان بی اطالع هستم‪.‬‬ ‫در کل این حرف و حدیث ها همیشه بوده است‪ .‬با این حال‬ ‫در جنگ طالبان افغانستان حمایت ایران از ائتالف شمال‬ ‫کامال مشــخص بود که با کمک زمینی ایــران این گروه‬ ‫توانست پیشروی و کابل را تصرف کرد و بعد امریکایی ها‬ ‫وارد شدند‪.‬‬ ‫در زمینه مســائل عراق نیز ســفیر ایران در بغداد با‬ ‫ســفیر امریکا مذاکراتی انجــام داد بــرای اینکه راه حلی‬ ‫برای بــرای نا امنی ها و اشــوب های پس از برکنار شــدن‬ ‫صدام پیدا کنند و دســتاورد هایی هم در پی داشته است؛‬ ‫اگرچه بعد از کنفرانس بن که ایرانی ها از سرنگونی طالبان‬ ‫حمایت کردند و امریکا بد عهدی کرد و از واژه محور شرارت‬ ‫اســتفاده کرد اما حتی زمانی که رابطه ایران با غرب سرد‬ ‫و شــکننده بود نیز اینگونه روابط وجود داشــت‪ .‬بنابراین‬ ‫نمی توانیم بگوییم حضور ایران در مذاکرات وین بر ســر‬ ‫مسائل سوریه یک رخداد منحصر به فردی است‪ .‬بنابراین‬ ‫نمی توان روابط ایران با غرب را به دوران قبل از نشســت‬ ‫وین و بعد از نشست وین تقســیم کنیم؛ بلکه نشست وین‬ ‫ادامه همان رویکرد های پیشین ایران است‪ .‬البته ضمن‬ ‫اینکه ایران با سیاست های خصمانه امریکا مشکل دارد و‬ ‫مقابله می کند‪ ،‬اما زمان هایی که سیاست ها و منافع ایران‬ ‫در مقاطعی منطبق و همسو و مماس با منافع امریکا شود‪،‬‬ ‫از طرف ایران منعی برای ورود بــه مذاکرات و مخصوصا‬ ‫مذاکرات چند جانبــه بین المللی وجود نخواهد داشــت و‬ ‫امریکایی ها هم نشان داده اند که چنین منعی را ندارند‪.‬‬ ‫به نظر شــما حضور ایران در نشســت وین ‪ 2‬به‬ ‫دلیل نفوذ و اهمیت ایــران در منطقه خاورمیانه‬ ‫اســت و اینکه امریکایی ها نقش ایــران را قبول‬ ‫کرده اند؟‬ ‫البته بایــد در نظر داشــت که نشســت وین یک‬ ‫نشست دو جانبه بین ایران و ایاالت متحده بود زیرا ایران‬ ‫به عنوان یک بازیگر تاثیر گذار در منطقه خاورمیانه حضور‬ ‫پیدا کرده است‪ .‬اگر تا قبل از این نشست برای مذاکرات‬ ‫از ایران دعوت نمی کردند خطایی بــود که غرب مرتکب‬ ‫می شد‪ ،‬بنابراین با گذشت زمان غرب به این نتیجه رسید‬ ‫که بایــد این خطــای خود را اصــاح کند و اگــر به دنبال‬ ‫راه حلی برای برطرف کردن مشــکل ســوریه هستند باید‬ ‫از ایــران نیز دعوت کننــد؛ اما این مقولــه را نمی توان در‬ ‫فضای پسابرجام تحلیل کرد زیرا قبل از اینکه شاهد توافق‬ ‫هسته ای باشیم ما در جنگ کوزوو‪ ،‬افغانستان و عراق نیز‬ ‫شاهد ان بوده ایم‪.‬‬ ‫اما با این گزاره موافق هســتید که حضور ایران‬ ‫در این نشســت به دلیل اهمیت نقش ایران در‬ ‫منطقه خاورمیانه است؟‬ ‫امریکایی ها قطعا دوســت ندارند کــه ایران را در‬ ‫موضوعات امنیتــی منطقه ای بازی دهند و قصد داشــته‬ ‫باشند نقش ایران را به رســمیت بشناسند و این یک اصل‬ ‫مشخصی اســت‪ .‬اما در این میان نباید تالش البی های‬ ‫ال سعود را فراموش کنیم زیرا امریکایی ها پیش از موضوع‬ ‫ســوریه نیز تمایل داشــتند کــه از نقش ایــران در منطقه‬ ‫استفاده کنند‪ ،‬اما فشــارهای ناشی از ال سعود و متحدان‬ ‫واشــنگتن باعث می شــدند که این تمایالت از بین برود‪.‬‬ ‫از سوی دیگر در نشســت ژنو نیز که سازمان ملل متحد از‬ ‫جمهوری اسالمی ایران دعوت به عمل اورد در ابتدا شاهد‬ ‫مخالفت امریکایی ها در ایــن زمینه نبودیم اما در روزهای‬ ‫پایانی به دلیل فشــارها ی وارد شده از ســوی عربستان و‬ ‫ائتالف عربی‪ ،‬امریکا موضع خود را تغییر داد و ســازمان‬ ‫ملل نیز دعــوت خود را پــس گرفت‪.‬در ان زمــان به نظر‬ ‫می رسید که راه حل سعودی که امریکا‪ ،‬کشورهای اروپایی‬ ‫و ترکیه نیز همســو با ان بودند به نتیجه می رســد و بدون‬ ‫دعوت از ایران غرب می تواند مساله سوریه را حل و فصل‬ ‫کند اما بعد از اینکه مشخص شد راه حل کشورهای غربی‬ ‫و ائتالف عربی راه به جایــی نمی برد و بدون اینکه دیدگاه‬ ‫ایران را مدنظر قرار دهند امکان ندار د که بتوانند در سوریه‬ ‫به موفقیت دست پیدا کنند‪ .‬بنابراین این کشورها به دلیل‬ ‫اجباری که در مسائل منطقه ای ایجاد شد از ایران دعوت‬ ‫کردند که در این مذاکرات شرکت کند ‪ ،‬ضمن اینکه موضع‬ ‫دولت دمشق با ورود روسیه به جنگ سوریه تقویت شده و‬ ‫بحران پناهجویان نیز غرب را وادار کرده است که بحران‬ ‫سوریه را پایان بدهد‪.‬‬ ‫بنابراین شــما این موضوع را ناشــی از بازگشت‬ ‫ایران به معادالت بین المللی به دلیل بازتاب های‬ ‫حل وفصل پرونده هسته ای نمی دانید؟‬ ‫در سه ســال گذشــته مشــکل ســوریه مشــکل‬ ‫خاورمیانــه بــود‪ ،‬بنابرایــن غربی هــا دغدغــه ای بــرای‬ ‫حل و فصل ایــن موضوع نداشــتند اما زمانــی که بحران‬ ‫پناهجویان در اروپــا به وجود امد‪ ،‬غرب بــه این موضوع‬ ‫پی برد که اگر بحران ســوریه را حل و فصل نکند بحران‬ ‫پناهجویان می تواند ماهیــت و هویت غرب را تغییر دهد‪.‬‬ ‫در این نقطه بــود که برای حــل بحــران وارد یک تعامل‬ ‫شــدند‪ .‬از انجا که حل این مساله مســتلزم ورود ایران به‬ ‫مذاکرات بود بنابراین غربی ها به اعتراضات ائتالف عربی‬ ‫به ســرکردگی ال ســعود اعتنایی نکردند چون این بحران‬ ‫برای اروپا نیز بوجود امد ه و این بار اروپا برای حفظ موقعیت‬ ‫خودش حاضر اســت حتی عربســتان را هم کنار بگذارد‪ .‬‬ ‫البته توافق هســته ای اندکی بی اعتمادی های ایران به‬ ‫غرب را کاهش داده است‪ .‬اما بدین معنی نیست که چون‬ ‫مساله هسته ای حل شد‪ ،‬ایران در این بازی دخالت داده‬ ‫شده تا مساله سوریه نیز حل شود‪.‬‬ ‫باتوجه به نشســت وین اینده ســوریه را چگونه‬ ‫می بینید و فکــر می کنید ایــران در این بین چه‬ ‫نقشــی را ایفا می کند و چه امتیازاتــی می تواند‬ ‫به دست بیاورد؟‬ ‫‪3‬‬ ‫نشست وین ‪ 2‬در حالی برگزار شد که کشورهای‬ ‫غربی ایران را به عنوان یکی از بازیگران مهم منطقه ای‬ ‫برای حل و فصل مساله سوریه دعوت کردند‪ .‬بسیاری از‬ ‫کارشناسان حضور ایران در این دور از نشست را بازتاب‬ ‫پرونده هسته ای ایران با کشــورهای غربی می دانند‪.‬‬ ‫در این میان اما امیرعلی ابوالفتح‪ ،‬کارشــناس مسائل‬ ‫امریکا در گفت وگو با «مثلث» این موضوع را رد می کند و‬ ‫معتقد است که گرچه طی این سال ها موضوع هسته ای‬ ‫تاثیرگذار بوده و ایران با غرب دچار مشکل شده است اما‬ ‫این باعث نشده بوده که ایران در موضوعات حساس‬ ‫بین المللی کنار گذاشــته شــود‪ .‬الزم به ذکر است که‬ ‫پیش از این ایران و غرب بر سر مسائل بوسنی‪ ،‬طالبان‬ ‫افغانستان و موضوع عراق وارد مذاکره و همکاری شده‬ ‫بودند و این همکاری حتی در زمینه های امنیتی و نظامی‬ ‫نیز پیش رفته بود‪.‬‬ ‫طبیعی اســت که در هــر مذاکــره چند جانبه ای‬ ‫طرف های درگیر با دادن امتیازاتی‪ ،‬امتیازهایی را از طرف‬ ‫مقابل دریافت می کننــد‪ .‬نگاه جمهوری اســامی ایران‬ ‫در مذاکرات درباره ســوریه مبارزه با گروه های تروریستی‬ ‫اســت ‪ .‬از انجا که حضور داعش یک تهدید امنیتی برای‬ ‫ایران محســوب می شــود و در صورتی کــه جریان های‬ ‫داعش و تکفیری در سوریه و خاورمیانه پا بگیرند خطرات‬ ‫مســتقیمی برای امنیت ایــران ایجاد می شــود بنابراین‬ ‫سیاست ایران بسیار مشخص است‪ .‬از سوی دیگر ایران‬ ‫بارها اعالم کرده است که تصمیم گیری در خصوص اینده‬ ‫سوریه و شــخص بشار اســد بر عهده مردم سوریه است‪.‬‬ ‫بعد از نشست وین نیز این دیدگاه جمهوری اسالمی ایران‬ ‫نیز در اخبــار مورد توجه قــرار گرفت‪ .‬تا پیش از نشســت‬ ‫وین کشــورهایی که با حضور بشــار اســد مخالف بودند‪،‬‬ ‫تاکید داشــتند که اســد باید از قدرت کناره گیری کند زیرا‬ ‫با برکناری او ارامش در ســوریه برقرار می شود اما گویا بعد‬ ‫از مذاکرات ایران و اینکه روسیه اعالم کرد که در سوریه‬ ‫حضور نظامی پیدا می کند‪ ،‬غرب تصمیم گرفت که فعال‬ ‫در خصوص رفتن بشار اسد بحثی انجام ندهد و تمرکز خود‬ ‫را روی مبارزه با تروریسم و افراط گرایی در سوریه بگذارد‪.‬‬ ‫این امتیاز بزرگی است که ایران گرفته است اما اینکه ایران‬ ‫چه امتیازی داده مشخص است‪ ،‬اینکه جمهوری اسالمی‬ ‫ایران با ال ســعود دور یک میز مذاکره بنشــیند می تواند‬ ‫لطمه ای به وجهه خارجی ایــران وارد کند که چرا ایران با‬ ‫کشوری مانند عربســتان وارد معامله چند جانبه شده است‬ ‫زیرا غربی ها تبلیغ می کردند که ایران طرفدار برقراری نظام‬ ‫ت اما بعد از انکه اقای ظریف‬ ‫سوریه به ریاست بشار اسد اس ‬ ‫در نشست وین اعالم کرد که مردم سوریه باید درباره اینده‬ ‫کشور شــان تصمیم بگیرند‪ ،‬ایــن گفتــه غربی ها نقض‬ ‫شد‪ .‬شاید این یک عقب نشینی اســتراتژیک برای ایران‬ ‫باشد یا امتیازی است که ایران داده است‪ .‬ایران همواره‬ ‫تالش کرده که بشــار اســد به هر قیمتی حفظ شــود زیرا‬ ‫همه این مسائل برای رســیدن به یک هدف بزرگتر است‬ ‫که با تروریســم مقابله شود و ســوریه جوالنگاه گروه های‬ ‫تروریستی و افراطی نشود‪ .‬بنابراین بر اصول دموکراسی‬ ‫تاکید شده که مردم سرنوشت خود را تعیین کنند‪.‬‬ ‫گام اول‬ ‫توافقاصولیدرموردبحرانسوریهدرژنو‪ 2‬اتفاقافتاد‬ ‫عباس لقمانی‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫‪4‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫بین الملل‬ ‫«وین» بار دیگر میزبان کشورهای مختلف برای حل‬ ‫و فصل یک بحران بود اما این بار مســاله هسته ای ایران‬ ‫دیپلمات ها را پای میز مذاکره نکشــاند‪ ،‬بلکه وین این باز‬ ‫میزبان شــده بود تا کشــورهای گوناگون در مورد کشوری‬ ‫به بحث بنشینند که در بیش از چهار سال اخیر درگیر جنگ‬ ‫داخلی بوده و پیامدهای ان به یکی از معضالت اساســی‬ ‫نه تنها برای کشورهای منطقه بلکه به صورت غیر مستقیم‬ ‫برای کل دنیا تبدیل شده است‪ .‬جنگ سوریه که در استانه‬ ‫پنج ساله شدن است‪ ،‬بسیاری از کشورها را نگران کرده و بر‬ ‫ان داشته تا راهکاری برای پایان دادن به ان بیابند‪.‬‬ ‫چرایی این جنگ داخلی و عواملی که به تشــدید ان‬ ‫منجر شد‪ ،‬جای تامل بســیار دارد‪ .‬کشــورهای پیرامونی‬ ‫ســوریه و در راس انها ترکیه و عربســتان با اغاز این جنگ‬ ‫داخلی کــه به نوعی خــود نیــز غیر مســتقیم در ان در گیر‬ ‫بودند‪ ،‬بدون در نظر گرفتن پیامدهــای در از مدت مبارزه با‬ ‫دولت قانونی ســوریه‪ ،‬در پی روی کار اوردن دولتی بودند‬ ‫که در تضاد با منافع انــان و به نوعی دیگر خــاری بر پیکر‬ ‫سیاست‪‎‬های منطقه‪‎‬ای انان و هژمونی قدرتشان نباشد‪.‬‬ ‫در این مورد شاید این اصطالح اروپایی که می‪‎‬گوید‬ ‫«صورت حســاب را بــدون در نظر گرفتــن میزبان عرضه‬ ‫کردند» بهترین اشاره به این سیاست‪‎‬ها باشد‪.‬‬ ‫این دولت‏ها و در راس انها عربســتان در محاسباتی‬ ‫غیر منطقی به نقش اساسی و اثرگذار بازیگر اصلی منطقه‬ ‫بدون توجه ماندند‪ .‬انان مانند دولت اسرائیل به تنش های‬ ‫دراز مدت در روابط ایران و امریکا دل بسته بودند و هرگز در‬ ‫محاسبات خود به این تفکر نرسیده بودند که ممکن است‬ ‫این تنش‪‎‬ها روزی به توافقی بین ایران و امریکا بر اســاس‬ ‫خواسته‪‎‬های منطقی ایران بینجامد‪ .‬سیاست خارجی دولت‬ ‫ایران که پشــتیبانی بزرگان کشــور را نیز به همراه داشت‪،‬‬ ‫نشان داد که سردمداران امریکا بهتر از هم پیمانان وابسته‬ ‫منطقه ای خود وزنه ایران را در منطقه در محاســبات خود‬ ‫لحاظ کرده اند‪ .‬تمایل به ارامش بخشیدن به جنگ داخلی‬ ‫در سوریه با اغاز سیل پناهندگان به اروپا‪ ،‬بازیگران اروپایی‬ ‫را نیز واداشت تا پیامدهای این جنگ داخلی را در مرزهای‬ ‫خود احساس کنند‪ .‬سوریه دیگر کشوری دور دست نبود و‬ ‫انان نیز همانند امریکا پس از توافق اتمی با ایران که خود‬ ‫نیز در ان سهمی داشتند‪ ،‬ســنگینی وزنه ایران را در منطقه‬ ‫احساس کردند‪.‬‬ ‫همین موضوع فشار بر غرب را برای به یاری طلبیدن‬ ‫از ایران برای حل مشکل سوریه هر روز زیادتر کرد‪ .‬هنوز‬ ‫ولی مخالفت هایی با یــاری طلبیدن از ایران بین بعضی از‬ ‫بازیگران غربی با فشــاری که در درجه نخســت عربستان‬ ‫بر انان وارد می کرد وجود داشــت‪ .‬یاری رســاندن روسیه‬ ‫به دولت بشــار اســد و کمک هــای مستشــاری ایران که‬ ‫محاسبات پیشین ر ا زیر سوال برد و تا حدودی صحنه جنگ‬ ‫را دگرگون کرد‪ ،‬اخرین مقاومت ها بــرای دعوت از ایران‬ ‫برای شرکت در جلســه هایی برای بحث پیرامون موضوع‬ ‫سوریه را شکست‪.‬‬ ‫امریکا بدون در نظر داشــتن و حتــی بر خالف میل‬ ‫باطنی دولت های متحد منطقه ای اش و با درک وزنه ایران‬ ‫انان را واداشت تا دست از مخالفت با حضور ایران بردارند‪.‬‬ ‫محاســبات انان بر این محــور متمرکز بــود که اگر‬ ‫کوتاهی کنند سیاست همسوی ایران و روسیه در سوریه در‬ ‫دراز مدت ورق را بر خواهد گرداند و پیش از انکه انان بتوانند‬ ‫گام اساسی دیگری بردارند‪ ،‬بازی بردشــان که تاکنون به‬ ‫ان دل بسته بودند‪ ،‬به باخت تبدیل خواهد شد‪ .‬درکنار ان‬ ‫به مرور زمان‪ ،‬افکار عمومی در اروپا نیز دریافت که ریشــه‬ ‫همه جریان‪‎‬های تروریســتی به نوعی پیامد سیاست‪‎‬های‬ ‫غرب و دولت های وابسته منطقه‪‎‬ای است که غیر مستقیم‬ ‫با دالرهای نفتی در خفا از انان حمایت می‪‎‬کنند‪ ،‬برای اروپا‬ ‫نیز خطر افرین شــده اســت و به تبع ان هزاران پناهنده را‬ ‫به مرزهای کشورهایشــان رسانده اســت‪ .‬در این میان با‬ ‫اطمینان می توان گفت که فقط یک کشــور در منطقه در‬ ‫برابر داعش و دیگر ایادی تروریست ســد ایجاد کرده بود‬ ‫و حال که خطــر نیروهای افراطی را می شــد در بیخ گوش‬ ‫اروپا احســاس کرد‪ ،‬یاری طلبیدن از این کشور بدون انکه‬ ‫غرب وجهه خود را از دست بدهد‪ ،‬باید در محاسبات لحاظ‬ ‫می شــد‪ .‬با در نظر داشــت همه این عوامل دیپلمات های‬ ‫پانزده کشــور و دو ســازمان جهانی در وین گرد هم امدند‪.‬‬ ‫از ابتدا مشــخص بود که این گردهمایی به نوعی وابســته‬ ‫به چالش بین ایران و عربســتان اســت ولی بسیار زود تیم‬ ‫نه چندان کارکشته عربســتانی شرکت کننده در این نشست‬ ‫دریافت که خواسته های حداکثری انان که پیش از اغاز این‬ ‫نشست عنوان کرده بودند و پشتیبانی ترکیه را نیز به همراه‬ ‫داشت به هیچ عنوان از سوی ایران و در کنار ان روسیه که‬ ‫اکنون برگ برنده را در دست داشتند پذیرفته نخواهد شد‪.‬‬ ‫نشســت وین بر خالف تصور عربســتان کــه تمایل‬ ‫داشــت پشــتیبانی برای خواســته حداکثری خود که کنار‬ ‫گذاشتن بشار اســد از همه توافق ها برای اینده سوریه بود‬ ‫به چند ساعت خالصه نشد و به درازا کشیده شد و در نهایت‬ ‫بیانیه ای ارائه شد که می توانست سندی برای گفت وگو های‬ ‫ اتی که هفته اینده ادامه خواهد داشــت‪ ،‬باشد‪ .‬این بیانیه‬ ‫هرچند در نگاهی ســطحی حاوی توافق بر سر موضوعی‬ ‫خاص نیست‪ ،‬ولی مرور سیستماتیک و حرفه ای محتوای‬ ‫ان نشان می دهد که بر خواست حداکثری عربستان وقعی‬ ‫نهاده نشده است‪ .‬وزیر خارجه تازه از راه رسیده عربستان‪،‬‬ ‫در نشست به اصطالح امنیتی بحرین که روزهای گذشته و‬ ‫پس از نشست وین برگزار شد‪ ،‬ناخرسندی خود را از نشست‬ ‫وین به گونه ای که دال بر شکست عربستان نباشد بیان کرد‬ ‫ولی لحن او نشان می داد که از بیانیه وین ناراضی است‪.‬‬ ‫در این میان شاید حاشیه های این نشست از اصل ان‬ ‫مهم تر باشد‪ ،‬هیات ایرانی با کســانی سر یک میز نشسته‬ ‫بود که تا دیروز با انان بر ســر موضوع مهم دیگری در حال‬ ‫گفت وگو بود و به نوشته بیشتر روزنامه های اروپایی‪ ،‬توجهی‬ ‫که هیات های غربی شرکت کننده در نشست وین به هیات‬ ‫ایرانی و شــنیدن دیدگاه های انان داشــتند‪ ،‬چندین بار به‬ ‫گوشه و کنایه زدن هیات عربستانی به این شرکت کنندگان‬ ‫انجامید‪.‬‬ ‫با در نظر داشــتن انچه در وین گذشــت‪ ،‬با قاطعیت‬ ‫می توان نتیجه گیری کرد که تمایل بــرای یافتن راه حلی‬ ‫‪65‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫بین الملل‬ ‫برای مشــکل ســوریه بســیار افزایش یافته وحتی اگر در‬ ‫کوتاه مدت هم این جنگ داخلی ادامه داشــته باشــد‪ ،‬در‬ ‫دراز مدت پایانی بــرای ان متصور اســت‪ .‬صحنه داخلی‬ ‫سوریه و سرازیر شــدن میلیو ن ها سوریه ای به کشورهای‬ ‫پیرامونی و شــتابی که برای پناهنده شــدن به اروپا در پی‬ ‫دارد‪ ،‬به چالشــی اساســی برای اتحادیه اروپــا نیز تبدیل‬ ‫شد ه و بسیاری از ایده های انســان دوستانه عنوان شده در‬ ‫اروپا را نیز به ســخره گرفته شده اســت‪ .‬از میان خبر های‬ ‫گوناگونی که پس از نشست وین به بیرون درز کرده است‪،‬‬ ‫به نظر می رسد توافقی اصولی برای برگزاری انتخابات ازاد‬ ‫با حضور نیروهای سیاسی سوریه‪ ،‬البته بدون لحاظ کردن‬ ‫تروریست های حاکم بر بخشی از مناطق سوریه در مراحل‬ ‫ابتدایی شکل گیری است‪ ،‬خواسته ای که همواره از طرف‬ ‫ایران نیز عنوان شــده اســت‪ .‬در این میان ایران و روسیه‬ ‫بر خالف دیگران عقیده دارند که پــس از انجام انتخابات‬ ‫ ازاد با حضور بشار اسد‪ ،‬هر انچه خواسته مردم سوریه باشد‬ ‫پذیرفتنی است‪.‬‬ ‫اپوزیســیون مخالف بشــار اســد‪ ،‬که روزی غرب و‬ ‫دیگران به ان دل بســته بودند بر خالف همه کمک هایی‬ ‫مالی و اســتراتژیکی که دریافت کرده اســت‪ ،‬انقدر وزن ‬ ‫خود را از دست داده که حتی هنگام برگزاری نشست وین‬ ‫نتوانســت بیشــتر از صد نفر را در اعتراض به این نشست‬ ‫که به عقیده انان بــدون حضور نمایندگان مردم ســوریه‬ ‫برگزارشــد‪ ،‬در جلوی هتل «امپریال» که محل نشســت‬ ‫بود جمع اورد‪.‬‬ ‫اکنون به نظر می‪‎‬رســد که در نشســت وین توافقی‬ ‫غیر علنی با فشار امریکا‪ ،‬در حاشیه نشست و بدون حضور‬ ‫همه شرکت کنندگان‪ ،‬برای جلوگیری از حمایت های مالی‬ ‫به تروریست‪‎‬های حاکم بر بخشــی از خاک سوریه انجام‬ ‫گرفته است و ان گونه که برخی از مفسران اروپایی عنوان‬ ‫کرده اند‪ ،‬امریکا به خصوص عربســتان و ترکیه را از ادامه‬ ‫سیاست‪‎‬های کنونی برحذر داشته است‪.‬‬ ‫امریکا کــه کمک هــای مستشــاری خــود را برای‬ ‫نیروهای مخالف با فرســتادن حــدود پنجــاه تفنگدار به‬ ‫سوریه علنی کرده اســت‪ ،‬تمایل ندارد که در شکل گیری‬ ‫اینده سوریه بدون نقش باشد و صحنه را به دیگران واگذارد؛‬ ‫حضور این تفنگداران بیش از انکه اثرگذار باشــد بیشــتر‬ ‫سمبلیک است‪ ،‬هرچند حضور روســیه در این کشور نیز بر‬ ‫سهم خواهی امریکا افزوده اســت‪ .‬سیاست مداران ترکیه‬ ‫نیز در صحبت‪‎‬های خود در چند روز اخیــر عنوان کرده‪‎‬اند‬ ‫که ســعی دارند جلوی سرازیر شــدن حامیان تروریست‪‎‬ها‬ ‫را که از دیگر کشــورها عازم ترکیه برای پیوستن به داعش‬ ‫و دیگر تروریســت ها بودند‪ ،‬بگیرند و شــاید از سوی دیگر‬ ‫عصبانیت وزیر خارجه عربســتان از نتایج نشســت وین به‬ ‫نوعی به دلیل انتقادی باشد که از سوی بعضی از کشورهای ‬ ‫شــرکت کننده در نشست وین از سیاســت‪‎‬های حداکثری‬ ‫عربستان شده است‪.‬‬ ‫در این میان باید در روزهای اینده و تا اغاز دور بعدی‬ ‫گفت وگوها در وین منتظر تشدید درگیری در سوریه بود زیرا‬ ‫همه گروه‪‎‬های حاضر در صحنه برای به دست اوردن امتیاز‬ ‫بیشتر ســعی در گســترش یا تثبیت مناطق حضور خود در‬ ‫سوریه خواهند داشت و به موازات ان تروریست‪‎‬های داعش‬ ‫و دیگر گروه‪‎‬های تروریســتی بر تهدیدهای خود خواهند‬ ‫افزود‪ .‬شاید نشست وین و نشست‏های اتی در مورد سوریه‬ ‫روزنه امیدی باشد تا تمام خاک سوریه یکپارچه بماند و شهر‬ ‫زیبای حلب که اکنون به ویرانه‪‎‬ای تبدیل شــده است و در‬ ‫کنار ان بقیه خاک سوریه‪ ،‬دوباره رونق گذشته خود را بازیابد‬ ‫و سایه جنگی که از خارج بر سوریه تحمیل شد از این کشور‬ ‫رخت بربندد‪ .‬وین گام نخســت بود و به نوشته یک روزنامه‬ ‫اروپایی «امید» حتی اگر تنها دســتاورد وین باشــد باز هم‬ ‫گامی مثبت و رو به جلوست‪.‬‬ ‫شام در وقت موازنه‬ ‫بدون ایران خروج سوریه از بحران وجود ندارد‬ ‫سید جالل ساداتیان‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫‪5‬‬ ‫حضــور ایــران در نشســت مربوط به حــل و فصل‬ ‫بحران ســوریه در هتل امپریــال ویــن‪ ،‬پایتخت اتریش‬ ‫در صدر اخبــار جهانی قرار گرفت و تحلیل و تفســیرهای‬ ‫گوناگونی را موجب شــد‪ .‬در رابطه با حضور ایران در این‬ ‫نشست باید توجه داشت که ایران از همان ابتدا یک کشور‬ ‫تاثیرگذار در بحران ســوریه و تحوالت منطقه بوده است‪.‬‬ ‫باتوجه به اینکه بحران سوریه وارد ســال پنجم خود شده‬ ‫است جمهوری اسالمی پیوسته یک موضع جدی نسبت‬ ‫به دغدغه خروج تروریســم و حل و فصل بحران ســوریه‬ ‫داشــته و همکاری های مشــارکت جویانه ای نیز با بشــار‬ ‫اســد انجام داده اســت‪ .‬از همان زمانی که بخش زیادی‬ ‫از سوریه تحت اشغال گروه های تروریستی قرار گرفت و‬ ‫ایران در سخت ترین شــرایط وارد سوریه شد‪ ،‬اوضاع این‬ ‫کشور بســیار بحرانی بود‪ ،‬زیرا معارضان سنتی یا معمولی‬ ‫ســوریه با حمایت ترکیه مجهز به سالح شــده و عالوه بر‬ ‫ان از نظر سیاســی مورد حمایت این کشــور و تا حدی نیز‬ ‫غربی ها بودند اما همزمان با معارضان سوری‪ ،‬گروه های‬ ‫تکفیری و گروه های افراطی دیگر ماننــد القاعده‪ ،‬احرار‬ ‫الشــام یا جبهه النصره نیز وارد سوریه شــده بودند و بر سر‬ ‫تصرف بخش هایی از سوریه میان معارضان و تکفیری ها‬ ‫درگیری ایجاد شده بود و ایران در همه این شرایط در کنار‬ ‫بشار اسد بود‪.‬‬ ‫ظاهرا امروز بســیاری از کشــورهای منطقه و جهان‬ ‫به این نتیجه رســیده اند کــه در این مقطع زمانــی ایران‬ ‫بیش از هر کشــوری می تواند در ســوریه موثر واقع شود‪.‬‬ ‫زیرا تمامی مذاکــرات و گفت وگوهای صلحی که تاکنون‬ ‫مطرح شده بدون ایران به نتیجه نرسیده است‪ .‬امروز هم‬ ‫امریکا و روسیه و هم معارضان معتدل سوری حضور ایران‬ ‫را در مذاکرات حل بحران سوریه پذیرفته اند و معتقدند که‬ ‫بدون حضور و مشارکت ایران امکان خروج سوریه از بحران‬ ‫وجود ندارد‪ .‬برای بررســی دقیق تر اوضاع سوریه نگاهی‬ ‫تحلیلی تر به تاریخچه این کشور و چگونگی اغاز بحران و‬ ‫بازیگران دخیل در ان خواهیم داشت‪.‬‬ ‫‪ -1‬تاریخچه معاصر ‬ ‫سوریه بخشی از متصرفات ســرزمین بزرگ عثمانی‬ ‫شــده بود‪ .‬در جنــگ اول جهانی حکومــت عثمانی مورد‬ ‫تهاجم قدرت های بزرگ ان روز جهان‪ ،‬به خصوص بریتانیا‬ ‫و فرانسه قرار گرفت و با شکست پروس از طرفی و عثمانی‬ ‫که به شدت تضعیف شده بود از سوی دیگر‪ ،‬ان قدرت ها در‬ ‫ورسای فرانسه دور هم جمع امدند تا متصرفات عثمانی را‬ ‫بین خود تقسیم کرده و هر یک بخشی از ان سرزمین را‪ ،‬با‬ ‫حضور نظارتی رئیس جمهور ایاالت متحده امریکا‪( ،‬وودرو‬ ‫ویلسون) تحت قیمومت خویش در اورند‪ .‬عراق‪ ،‬کویت‪،‬‬ ‫فلسطین و سرزمین های اشغالی ســهم بریتانیا و سوریه و‬ ‫لبنان سهم فرانسه شدند‪ .‬تحوالت بسیاری تا بعد از جنگ‬ ‫دوم جهانی در ان ّ‬ ‫خطه روی داد تا ســرانجام ژنرال حافظ‬ ‫اســد در ســال ‪ 1970‬با انجام کودتا قدرت را در سوریه به‬ ‫دست گرفت و تاکنون قدرت در دست حزب بعث و در راس‬ ‫انان خانواده اسد باقی مانده است‪ .‬با فوت حافظ اسد بنا بود‬ ‫پسرش «اباباسل» جانشین او شود‪ ،‬لیکن با کشته شدن او‬ ‫در یک حادثه‪ ،‬برادرش بشار جایگزین او شد‪.‬‬ ‫‪ -2‬تحوالت بعدی‬ ‫با کودتای نظامی ســال ‪ 1970‬حافظ اسد علوی که‬ ‫با بقیه گروه های شــیعه حدود ‪ 13‬درصد از جمعیت سوریه‬ ‫را تشــکیل می دهند‪ ،‬و قدرت گرفتن حزب بعث در سوریه‬ ‫مخالفت های داخلی باال گرفت که با سرکوب مردم توسط‬ ‫حافظ اسد تا حدودی شرایط ارام گشت‪ ،‬اما این اتش زیر‬ ‫خاکســتر بود و همچنین گروه هم نام در عــراق و روی کار‬ ‫امدن نظامیان بعثی در هر دو کشور‪ ،‬خیلی زود اختالفات‬ ‫عمیق فیما بین دو حزب هم نام به وجود امد‪ .‬در جنگ بین‬ ‫ایران و عراق‪ ،‬سوریه جانب ایران را گرفت و رویارو یی اش‬ ‫ی اشکار تر از گذشته شد‪.‬‬ ‫با عراق صدام ‬ ‫در این میان‪ ،‬عربستان ســعودی در رقابتی اشکار با‬ ‫ایران قبل از انقالب‪ ،‬در خصومتی علنی با ایران شیعی بعد‬ ‫از پیروزی انقالب اســامی‪ ،‬قرار گرفت‪ .‬تشکیل شورای‬ ‫همکاری خلیج فارس ‪ ،‬حمایت مالی و تبلیغاتی و سیاسی از‬ ‫صدام در جنگ علیه ایران‪ ،‬کشتار حجاج ایرانی در مراسم‬ ‫حج‪ ،‬همزمان‪ ،‬تقویت جریانات سنی مذهب در افغانستان‬ ‫و دیگــر رقابت هــای اشــکار و پنهــان در عرصه ها یی که‬ ‫مسلمین حضور داشته و دارند مثل انچه در رابطه با مساجد‬ ‫و ائمه جماعت در کشــور های افریقا یی و اسیا یی و حتی‬ ‫غربی صورت گرفته و می گیرد و دست اخر حمایت قوی از‬ ‫گروه حریری و جریان ‪ 14‬مارس علیه حزب الله‪ ،‬اقدامات‬ ‫عربستان در مقابله با هژمون انقالب اسالمی و تالش برای‬ ‫بسط و گسترش نفوذ خود در تمامی عرصه های مربوط به‬ ‫مسلمانان در عالم بوده و هست‪ .‬ســوریه صحنه ای دیگر‬ ‫از رویارو یی نیابتی عربســتان با ایران و گســترش انقالب‬ ‫اسالمی بوده و هست که اتفاقا نتیجه عکس برای عربستان‬ ‫داشــته اســت‪ .‬عربســتان در مصر از اخوانی ها حمایت‬ ‫می کرد‪ ،‬در افغانســتان نیز از اخوانی های تنــد رو و نهایتا‬ ‫القاعده حمایت کرد‪ ،‬شــاخه های القاعده در کشــور های‬ ‫دیگر جهان از چچن تا بوکو حرام در افریقا و سوریه و عراق‬ ‫به تناسب محیط و شرایط منطقه ای‪ ،‬حرکت های خشن و‬ ‫وحشــی خود را در قالب جبهه النصره و گروه شام و داعش‬ ‫و در این اواخرکه بخش قابل توجهی از سوریه و عراق را به‬ ‫تصرف خود در اوردند به نام «دولت اسالمی» جلوه گر شده‬ ‫است‪ .‬این حرکات و انچه که به عنوان سبعیت و وحشیگری‬ ‫از انها ســر زد غرب و ایاالت متحده امریکا و اروپا را از انان‬ ‫سر خورده کرد و باعث شد تا کم کم صف خود را از حامیان‬ ‫جدا کرده‪ ،‬بلکه در ردیف مخالفین انان قرار گیرند و امروزه‬ ‫جبهه ای برای مقابله و شکست انان تشکیل دهند تا بتوانند‬ ‫به شرایط متعادل تری در منطقه برسند‪.‬‬ ‫‪ -3‬بهارعربی‬ ‫خیزش مــردم در کشــورهای عربی شــمال افریقا و‬ ‫خاورمیانــه‪ ،‬که ازتونــس اغاز شــد و مصر و لیبــی و یمن‬ ‫و‪...‬را در برگرفت به ســوریه نیز رســید‪ .‬در هر کشــور این‬ ‫خیزش جلوه ای و سر نوشــتی خاص پیدا کرد‪ .‬در سوریه با‬ ‫ اعتراض هــای خیابانی اغاز دخالت دولــت ترکیه در قالب‬ ‫حمایــت از اوارگان و ایجــاد پناهــگاه برای انــان و نهایتا‬ ‫تجهیز ارتش ازاد ســوریه بــرای مقابله با دولت اســد‪ ،‬به‬ ‫انگیزه بســط و توســعه قلمرو نفوذ تفکر عثمانیزم جدید‪،‬‬ ‫شرایط ســوریه را وارد یک بحران جدید کرد که نتیجه ان‬ ‫ورود گروه های فرصت طلب تروریست و خشن به نام سپاه‬ ‫احرار شام و النصره النضهه و‪ ...‬بود که شرح جنایات انان‬ ‫صفحات رسانه های جهانی را در پنج سال گذشته پر کرده ‬ ‫بین الملل‬ ‫ن ها اواره سوری ناشی از اشغال بخش های زیادی‬ ‫و میلیو ‬ ‫از سر زمین شــان را راهی غــرب کرده اســت ؛ خطری که‬ ‫کشور های اروپا یی را متوجه ســوریه کرده و انان را به فکر‬ ‫واداشته تا چاره ای بیندیشند‪.‬‬ ‫‪ -4‬اقدامات سازمان ملل متحد‬ ‫دبیرکل ســازمان ملل ابتدا اقای کوفی عنان دبیرکل‬ ‫اسبق ســازمان ملل را مامور میانجیگری برای حل بحران‬ ‫ســوریه کرد‪ .‬تالش هــای او در نشســت ژنو یــک و رفت‬ ‫و امد هایش بــه منطقــه و گفتگو های انجام شــده اش‪،‬‬ ‫ بی نتیجه ماند و او را مجبور به کناره گیری کرد‪ .‬اقای اخضر‬ ‫ابراهیمی که تجربه میانجیگری درمســاله افغانســتان را‬ ‫داشت به عنوان دومین فرستاده ویژه برای انجام ماموریت‬ ‫میانجیگری بر گزیده شد و در ژنو‪ 2‬با حاضر نشدن گروه های‬ ‫میانه رو برای نشست مشترک با معارضان تروریست داعش‬ ‫و داعش مســلک‪ ،‬ان تالش ها هم به نتیجه ای نرســید و‬ ‫ســوریه همچنان در گیر خشونت و کشــتار و جنایت علیه‬ ‫بشریت بود و هست‪.‬‬ ‫‪ -5‬بازیگران صحنه سوریه‬ ‫‪ -7‬روابط اتی ایران و عربستان‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫با سرکوب داعش توسط اتحاد جدید ایران و روسیه و‬ ‫سوریه و عراق‪ ،‬به نظر می رسد قدری فشار از روی اتحادیه‬ ‫‪ 9-10‬کشوری غرب برداشته شــده و انها نیز فرصت مانور‬ ‫سیاســی بهتری پیدا خواهند کرد و هم از ایــن رو از ورود‬ ‫روسیه برای بمباران داعش استقبال کرده‪ ،‬شرایط را برای‬ ‫گفت وگوی سوری ها با یکدیگر مهیا تر دیده اند تا در یک‬ ‫روند سیاســی معقول بتوانند از طریق دیپلماســی به یک‬ ‫شرایط متعادل تر در سوریه دست یابند‪ ،‬شرایطی که برای‬ ‫همه طرف ها حالت برد – برد داشته باشد‪ .‬بدین ترتیب که‬ ‫هم عربستان از حمایتش از تروریست های داعشی دست‬ ‫بردارد و هم ایران برای طوالنی مدت به گزینه های جدید‬ ‫روی بیاورد‪ .‬هم جبهه مقاومت در هم نپاشد و هم گروه های‬ ‫معارض میانه رو بتوانند به ورود به قدرت در سوریه امیدوار‬ ‫باشند و ســوریه هم وحدت خودش را با باز گشت اوارگان‬ ‫به خانه و کاشانه شان باز یابد و شرایط سخت فروپاشی در‬ ‫منطقه ایجاد نشود‪.‬حذف داعش تند رو‪ ،‬خشن و جنایتکار‪،‬‬ ‫و دست برداشتن عربستان از حمایت انان می تواند تقابل‬ ‫ایران و عربســتان را که با روی کار امدن اقای ســلمان و‬ ‫پسرش در کسوت جانشین ولیعهد و وزیر دفاع به بدترین‬ ‫شرایط خود رسیده است نیز در یک مسیر بهتر که طرفین‬ ‫باب گفت وگو را بین خود مفتوح نگــه دارند‪ ،‬به پیش برد‪.‬‬ ‫وین ‪ 2‬از این جهت مورد اســتقبال همــه جریانات درگیر‬ ‫مساله سوریه قرار گرفته و بنابراین داعش با تمام ظرفیتش‬ ‫در حال مقابلــه و مقاومت و جبهه مقابــل در تالش برای‬ ‫دستیابی به حداکثر دستاوردهای این نشست دیپلماتیک‬ ‫در وین است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ایاالت متحده امریکا و دیگر متحدین غربی از ابتدا‬ ‫بر ســوریه بدون اسد پای می فشــردند‪ ،‬اما ایران اسالمی‬ ‫به عنوان تنها حامی جدی اســد‪ ،‬با این اســتدالل که انجا‬ ‫سنگر مقاومت علیه رژیم صهیونیستی است و این تهاجمی‬ ‫ که صورت گرفته‪ ،‬نه علیه اسد و اشــکاالت او‪ ،‬بلکه علیه‬ ‫شکســتن جبهه مقاومت و از بین بردن عقبــه حزب الله و‬ ‫جریانات مقاومت در فلسطین و لبنان‪ ،‬شکل گرفته است‪،‬‬ ‫با ظرفیت باال به حمایت از اسد ورود پیدا کرد و با تجهیزات‬ ‫و اموزش و اعزام نیروهای کمکی به سوریه‪ ،‬صحنه را ابتدا‬ ‫متعادل و ســپس تا حدودی به گونــه ای بر گرداند تا همه‬ ‫بازیگران صحنه متقاعد شوند که بدون حضور ایران هیچ‬ ‫راه حلی در سوریه به نتیجه نمی رسد‪.‬‬ ‫‪ -6‬ورود روسیه‬ ‫روســیه به عنوان جایگزین اتحاد جماهیر شوروی‬ ‫ســابق‪ ،‬بعد از فروپاشــی‪ ،‬مراحل مختلفی را پشــت سر‬ ‫گذارده است که مورد بحث این مقاله نیست‪ ،‬تنها اشاره‬ ‫می شــود که دوران پوتین‪ ،‬دوره ای اســت که در ســایه‬ ‫مدیریت منســجم پوتین با یاری اعضای نســبتا جوان تر‬ ‫ســازمان اطالعاتــی روســیه «کا گ ب» و درامد های‬ ‫نفتی کالن سال های گذشته و ســر در گمی و در گیری با‬ ‫مشکالت عدیده کشــور های غربی در دوره گذار کنونی‬ ‫به خصوص در مواجهه با مشــکالت منطقــه خاورمیانه‬ ‫از سو یی و مشــکالت مالی ایجاد شــده برای خودشان‬ ‫در درون اتحادیه اروپا و امریکا از ســوی دیگر‪ ،‬توانسته‬ ‫است به عنوان یک قدرت جهانی قد علم کند‪ .‬در موضوع‬ ‫اوستیا و تهاجمی که به این قســمت از قلمرو گرجستان‬ ‫داشــت‪ ،‬غربی ها به ویژه ایــاالت متحده امریــکا هیچ‬ ‫اقدامی نتوانســتند انجام دهد و بنابرایــن ازمایش خوبی‬ ‫برای روسیه شد‪.‬‬ ‫در ســال گذشــته کریمه را به خود الحاق کرد‪ ،‬باز‬ ‫هم واکنش جدی ای دریافت نکرد‪ .‬بــا ایجاد بحران در‬ ‫شرق اوکراین واکنش های نه چندان جدی اروپا یی ها و‬ ‫امریکا کم کم به سردی گرائید و امروزه در حد چند تحریم‬ ‫ نه چندان تاثیر گذار در چالشی نرم با غرب در گیر است‪.‬‬ ‫بحران سوریه همچنان که دیگران را وارد در این صحنه‬ ‫کرد‪ ،‬فرصتی طال یی برای روسیه ایجاد کرد تا چند وجهی‬ ‫بــه اهدافــش برســد‪ .‬اول انکــه در صحنــه بین المللی‬ ‫عرض اندام کرده بــار دیگر خــود را وارد در فضای مهم‬ ‫و اســتراتژیک خاورمیانه نمایــد‪ ،‬دوم انکــه تعادلی در‬ ‫اوکراین با غرب برقرار ســازد‪ ،‬ســوم انکه ضمن دریافت‬ ‫هزینه هایش بازاری برای ســاح های خود بیابد‪ ،‬چهارم‬ ‫انکه در یــک صحنه درگیــری نظامی برای خــود وجهه‬ ‫حقوق بشــری و له اقدامات انسانی جســت جو کرده ان‬ ‫را ارتقا بخشد وپنجم انکه موقعیت روابط خود را با ایران‬ ‫از اســتحکام بیشــتری بر خوردار ســازد و ششــم انکه با‬ ‫ســرکوب داعش در اینجا‪ ،‬انهــا را از راهیابــی به جنوب‬ ‫روســیه مثل مناطقی از چچن و داغستان باز دارد و فواید‬ ‫احتمالی دیگر‪.‬‬ ‫‪67‬‬ ‫بین الملل‬ ‫گفت وگوی مثلث با صباح زنگنه‬ ‫تنها بشار اسد می تواند امنیت را‬ ‫به سوریه بازگرداند‬ ‫بین الملل‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫بــا توجه بــه حضور همــه طرف هــای خارجی و‬ ‫منطقه ای در سوریه در مذاکرات وین‪ ،‬ارزیابی شما در‬ ‫این باره چیست؟‬ ‫برای نخســتین بــار بعــد از حدود چهار ســال در‬ ‫نشستی برای هم اندیشــی و برون یافت از بحران سوریه‬ ‫از جمهوری اسالمی ایران دعوت شــد و تمام کشورهای‬ ‫عالقه مند و دارای نقش درباره مسائل سوریه دور یک میز‬ ‫جمع شدند‪ .‬در این نشســت تالش براین بود که بتوانند بر‬ ‫یک زمینه مشترکی توافق کنند‪ ،‬دو محور در این باره وجود‬ ‫دارد‪ ،‬اولین محور مبارزه با تروریسم و دومین محور‪ ،‬اعمال‬ ‫و اجرای تغییرات و اصالحات سیاســی اســت‪ .‬در محور‬ ‫اول به نظر می رسد که همه کشــورها بر ضرورت مبارزه با‬ ‫گروه های تروریستی توافق نظر دارند‪ .‬البته در تعریف حد‬ ‫و مرز مبارزه با ان و نمایندگان گروه های تروریستی اختالف‬ ‫نظر وجود دارد اما به هر ترتیب ایــن اختالف نظر ها قابل‬ ‫حل خواهد بود اما محور دوم که ســوال های متعددی در‬ ‫این زمینه وجود دارد از قبیل اینکه ایا این اصالحات شامل‬ ‫تغییر بشار اسد رئیس جمهور ســوریه خواهد بود یا نه؟ ایا‬ ‫دوران انتقالی با حضــور رئیس جمهور فعلی انجام خواهد‬ ‫گرفت؟ همچنین در این باره مســائلی مهم مانند برگزاری‬ ‫انتخابات پارلمانی حتی ریاست جمهوری و اصالح قانون‬ ‫اساســی مطرح اســت اما در این زمینه تفــاوت دیدگاه و‬ ‫اختالف نظر هایی وجــود دارد و بعید به نظر می رســد که‬ ‫حل شود‪ .‬وقتی سخن از برپایی اصالحات به میان می اید‬ ‫ بایستی این اصالحات با بیان نمایندگان مردم سوریه انجام‬ ‫بگیرد در غیر این صورت این اصالحات بی پایه و اســاس‬ ‫خواهد بود‪ .‬اصالحاتی که خارج از کشور درباره ان توافق‬ ‫بشــود قابل قبول نبوده و در کل پایگاه اجتماعی در میان‬ ‫مردم این کشــور نیز نخواهد داشــت‪ .‬بنابراین مشخص‬ ‫کردن ایــن زمینه ها از اهمیــت باالیی برخوردار اســت و‬ ‫همانگونه که چنــد روز گذشــته مقام معظم رهبری اعالم‬ ‫کردند؛ کشــورها حق ندارند خــارج از مجموعه ای برای‬ ‫تغییر یک نظام حکومتی در کشور دیگری تصمیم بگیرند‬ ‫و تصمیم در این باره بر عهده ملت سوریه است‪ .‬البته این‬ ‫امر می تواند با نظارت ســازمان ملل و دیگر سازمان های‬ ‫بین المللی انجام گیــرد‪ .‬اما انچه که فوریــت دارد توقف‬ ‫جنــگ و درگیری‪ ،‬اغــاز فعالیت هــای انسان دوســتانه و‬ ‫رســیدگی به مجروحان و خانواده های اواره و بی خانمان‬ ‫است‪.‬‬ ‫پس از شکســت های پی در پی در نشست های‬ ‫برگزار شده درباره ســوریه و عدم یافتن راه حلی‬ ‫برای این بحران مانند نشست های ژنو‪ 1‬و ‪ ،2‬ایا‬ ‫حضور جمهوری اسالمی ایران برای اولین بار در‬ ‫مذاکرات جهانی درباره این بحران می تواند برای‬ ‫خروج از بحران سوریه تاثیر گذار باشد؟‬ ‫حضور ایران در مذاکرات وین بی تاثیر نبوده است‪.‬‬ ‫در واقــع این مذاکرات‪ ،‬نشســتی برای توافق بر شــرایط‬ ‫حداقلی است و ان شــرایطی که همه می توانند بپذیرند و‬ ‫مخالفتی بر سر انها وجود نداشــته باشد‪ .‬اولین بار حضور‬ ‫ایران به عنوان یک بازیگر مهم در منطقه و ســوریه مورد‬ ‫توجه قرار گرفته است و این چهار ســالی هم که گذشت‪،‬‬ ‫عمال این مساله را ثابت کرد که حضور ایران ضروری است‬ ‫و می تواند به رفع موانع بر سر راه حل بحران سوریه کمک‬ ‫کند‪ .‬همچنین به طور حتم محور اصلی مذاکرات ســوریه‬ ‫در دست نماینده ویژه سازمان ملل در امور این کشور بوده‬ ‫و پس از ان در دســتان دو کشور مهم و اصلی جهان یعنی‬ ‫‪6‬‬ ‫مذاکــرات یــک روزه و‬ ‫طوالنی درباره ســوریه با عنوان‬ ‫«نشست وین ‪ ،»2‬جمعه هشت‬ ‫ابان ماه در هوای پاییزی در هتل‬ ‫تاریخــی امپریــال در پایتخت‬ ‫اتریــش بــا حضــور طرف های‬ ‫منطقه ای و بین المللی برگزار شد‪ .‬اما گرمایی که انتظار‬ ‫می رفت بــا حضور ایــران به عنوان یکــی از بازیگران‬ ‫مهم و تاثیرگذار منطقــه ای و تمامی طرف های درگیر‬ ‫در بحران سوریه برای رسیدن به یک راهکار سیاسی‬ ‫و دیپلماتیک در حل این بحران ایجــاد کند‪ ،‬به وجود‬ ‫نیامــد‪ .‬صبــاح زنگنه‪ ،‬کارشــناس مســائل منطقه در‬ ‫گفت وگو با هفته نامه مثلث با اشــاره به مواضع برخی‬ ‫کشــورهای منطقه‪‎‬ای و بین‪‎‬المللی اعــام می‪‎‬کند که‬ ‫چندان به حل بحران سوریه خوشبین نیست‪ .‬در ادامه‬ ‫مشروح این گفت وگو را می خوانید‪.‬‬ ‫امریکا و روسیه است و همه بازیگران حول این محور نقش‬ ‫خود را ایفا کرده و می کنند‪ .‬اما روسیه در این نشست ها با‬ ‫ورود ایران و برخی کشــورهای دیگر مانند لبنان و مصر از‬ ‫تنهایی خارج شد و تاحدوی معادله تغییر یافت و برخالف‬ ‫نشســت های پیشــین تاکید و اولویت قرار دادن مبارزه با‬ ‫تروریسم بیشتر مورد توجه قرار گرفت‪.‬‬ ‫با ورود بحران سوریه به پنجمین سال خود‪ ،‬به‬ ‫نظر می رسد که غرب به خصوص پس از ظهور بحران‬ ‫پناهجویان ســوری و سرازیر شدن ســیل عظیمی از‬ ‫پناهجویــان به ســمت مرزهــای اروپا‪ ،‬تاحــدودی از‬ ‫مواضع گذشته خود به خصوص بشار اسد بازگشته و‬ ‫دیگر کمتر بر طبل جنگ افروزی می کوبند‪ ،‬ارزیابی شما‬ ‫در این باره چیست؟‬ ‫این امیدواری وجود دارد اما خــوش بینی به حل‬ ‫مساله وجود ندارد‪ .‬امیدواری از این لحاظ است که برای‬ ‫اولین بار همه بازیگــران خارجی موثــر در صحنه بحران‬ ‫سوریه در کنار هم حاضر می شــوند‪ .‬دیگر پیامدهای این‬ ‫بحران به مرحله ای رسیده اســت که کشورهای اروپایی‪،‬‬ ‫بین الملل‬ ‫امریکا و حتی کشورهای حامی تروریسم می ترسند که پای‬ ‫انها نیز به این اتش شعله ور کشیده شود‪ .‬بر همین اساس‬ ‫همه کشورها به اجبار عالقه مند شدند که اتش این بحران‬ ‫را خاموش و یا دســت کم کنتــرل کننــد‪ .‬بنابراین به طور‬ ‫کلی این امیدواری هســت اما خوشــبینی به پایان بحران‬ ‫وجود ندارد‪.‬‬ ‫باتوجــه به اینکه یکی از مســائل مــورد اختالف‬ ‫میان طرف ها و بازیگران موثر در بحران سوریه‬ ‫سرنوشت بشار اسد رئیس جمهور سوریه است‪،‬‬ ‫برخی مانند عربستان ســعودی و ترکیه هر گونه‬ ‫راه حلی را به شرط رفتن اسد می دانند‪ ،‬اما برخی‬ ‫دیگر مانند ایران و روســیه اسد را رئیس جمهور‬ ‫سوریه می دانند و خواهان تصمیم گیری سوری‬ ‫ سوری هســتند‪ .‬فکر می کنید سرنوشت بشار‬‫اسد در اینده سیاسی سوریه به چه شکلی باشد؟‬ ‫بشــار اســد رئیس جمهوری اســت که بر اساس‬ ‫برگزاری انتخابات در ســوریه بر ســر کار امده و حکومت‬ ‫می کند‪ .‬اگر بحران نظامی در سوریه افت پیدا کند و زمینه‬ ‫مذاکرات برای اغاز یک روند اصالحات ایجاد شود‪ ،‬بشار‬ ‫اســد رئیس جمهور این کشــور می تواند یک عامل مثبت‬ ‫و تاثیرگــذاری در طی شــدن روند اصالحات بــا یک روند‬ ‫ارام و قابل قبول در این کشــور بحران زده باشــد‪ .‬حضور‬ ‫وی در فرایند اعمــال و اجرای اصالحــات در حوزه های‬ ‫مختلف در سوریه الزم و ضروری خواهد بود‪ .‬حفظ ساختار‬ ‫دولت و نظام ســوریه مورد توافق کشــورهای همســایه‪،‬‬ ‫منطقه ای و بین المللی قرار گرفته اســت و به نظر می رسد‬ ‫که هیچ کشوری تمایل ندارد ساختار هیچ کشور دیگری را‬ ‫فروبپاشد‪ .‬این ساختار هم اتصال به راس حکومت کشور‬ ‫داشــته و ارتباط ارگانیکی و تنگاتنگی میان این دو وجود‬ ‫دارد بنابراین تا طی شــدن اصالحات‪ ،‬اسد در قدرت باقی‬ ‫خواهد ماند‪ .‬این کشــور انتخابات پارلمانی را در پیش رو‬ ‫دارد و در پی ان انتخابات ریاست جمهوری برگزار می شود‪،‬‬ ‫بر اســاس این انتخابات با رای و حضور همه اقشار مردم‬ ‫مشخص می شــود که بشار اســد به حضور خود در قدرت‬ ‫ادامه خواهد داد یا نه؟!‬ ‫اچمزمخالفان‬ ‫اجالسوینبهبیانیه ای‪ 9‬بندیرسید‬ ‫‪7‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫بین الملل‬ ‫جمعه هشت ابان ماه نشســت وین ‪ 2‬در حالی برگزار‬ ‫شد که بســیاری احتمال تنش های فراوان میان بازیگران‬ ‫مختلــف را رد نمی کردنــد؛ بازیگرانــی که بــه دو اردوگاه‬ ‫«موافق اسد» و «مخالف اسد» تقســیم می شدند‪ .‬ابتدا‬ ‫تصور می شــد تنش ها میان امریکا با طرف روسی‪ -‬ایرانی‬ ‫باشــد اما به گزارش نیویورک تایمز‪ ،‬چالــش بزرگ تر میان‬ ‫دو رقیب منطقه ای یعنی ایران‪ -‬عربســتان بود‪ .‬تا روزهای‬ ‫پایانــی باقی مانده بــه اغاز این نشســت تصور نشســتن‬ ‫ایران‪ -‬عربســتان دور یک میز غیرممکن بــود اما در میان‬ ‫مجموعه ای از مسائل‪ ،‬دو مساله مهم تر باعث شد «رقبا»‬ ‫و «رفقا» گرد یک میز بنشینند؛ نخست بحث از بین رفتن‬ ‫سوریه در اثر این جنگ داخلی و دیگری نیز بحث اوارگان‬ ‫سوری که منجر به ان شد تا تمامی قدرت های تاثیرگذار در‬ ‫نشست وین ‪ 2‬حضور یابند‪.‬‬ ‫پس از برگزاری این نشست‪ ،‬نمایندگان ‪ 17‬کشور به‬ ‫اضافه سازمان ملل و اتحادیه اروپا از سازمان ملل خواستند‬ ‫مخالفان و دولت ســوریه را با هدف بررســی روند سیاسی‬ ‫سوریه و به منظور تشکیل دولتی مورد اعتماد و غیرطایفه گرا‬ ‫پای میز مذاکره بکشاند‪ .‬شرکت کنندگان در نشست وین که‬ ‫هفت ســاعت به طول انجامید‪ ،‬توافق کردند که دولتی در‬ ‫سوریه روی کار بیاید که مورد اطمینان و غیرطایفه گرا باشد‬ ‫و هیچ گروهی را کنار نگذارد‪ .‬در پی ان نیز قانون اساســی‬ ‫جدید تدوین و انتخابات برگزار شــود‪ .‬شــرکت کنندگان در‬ ‫این نشست همچنین خواستار اتش بس در سراسر سوریه‬ ‫شده و بر تعیین زمان جدیدی برای مذاکره توافق کردند که‬ ‫به این ترتیب دو هفته بعد از ان‪ ،‬نشســت جدیدی در وین‬ ‫برگزار خواهد شد‪.‬‬ ‫شرکت کنندگان در بیانیه مشــترک در بند یک تاکید‬ ‫کردند که برای توافق اتش بس در سراســر سوریه تالش‬ ‫خواهند کرد و نیز توافق کردند که این کشور یکپارچه باقی‬ ‫بماند و در عین حال اذعان کردند که اختالفات ریشــه ای‬ ‫همچنان به قوت خود باقی است‪.‬‬ ‫براســاس بند دوم بیانیه نشســت وین امده است که‬ ‫شرکت کنندگان به نقاطی مشــترک درباره وحدت سوریه و‬ ‫اســتقالل ان‪ ،‬تمامیت ارضی و هویت سکوالر این کشور‬ ‫به عنوان اصولی اساســی دســت یافتند و در پی ان تاکید‬ ‫کردند سازمان های نظام سوریه باید باقی بمانند‪.‬‬ ‫براســاس بند ســوم‪ ،‬در این بیانیه تاکید شــد حقوق‬ ‫ی ســوری ها باید صرف نظر از ریشه و وابستگی دینی‬ ‫تمام ‬ ‫حفظ شود‪.‬‬ ‫به موجب بند چهــارم‪ ،‬بایــد هر چه ســریعتر تمامی‬ ‫ تالش های دیپلماتیک جهت پایان جنگ اجرایی شــود‪.‬‬ ‫در بند پنجــم ایــن بیانیه بر تضمیــن ورود ســازمان های‬ ‫بشردوســتانه به تمامی مناطق ســوریه تاکید شده و امده‬ ‫است شرکت کنندگان حمایت خود را از اوارگان داخلی و نیز‬ ‫اوارگانی که میهمان کشورهای دیگر هستند تقویت خواهند‬ ‫کرد‪ .‬به موجب بند ششم توافق شد که باید داعش و دیگر‬ ‫گروه های تروریستی نابود شوند‪ .‬همچنین باید این گروه در‬ ‫لیست سازمان ترور شورای امنیت قرار بگیرد‪ .‬در بند هفتم‬ ‫بیانیه امده است براساس عمل به بیانیه ژنو و قطعنامه‪2118‬‬ ‫شورای امنیت شــرکت کنندگان از ســازمان ملل بخواهند‬ ‫تمامی نمایندگان دولت و مخالفان سوریه را پای میز مذاکره‬ ‫بنشــانند تا این مذاکرات به تشکیل دولتی معتبر‪ ،‬فراگیر و‬ ‫در پی ان تدوین قانون اساســی جدید و برگزاری انتخابات‬ ‫منجر شود‪.‬‬ ‫همچنین در بند هفتم امده اســت که باید انتخابات‬ ‫تحت نظارت ســازمان ملل بــا موافقت دولت و براســاس‬ ‫معیارهــای بین المللی بــه صورت شــفاف برگزار شــود و‬ ‫تمامی سوری ها و سوری های مقیم خارج حق شرکت در ان‬ ‫را دارند‪ .‬براساس بند هشتم‪ ،‬سوریه مسئول اصلی هدایت‬ ‫روند سیاسی است و ملت ســوریه درباره اینده اش تصمیم‬ ‫می گیرد‪ .‬براساس بند ‪ 9‬شــرکت کنندگان از جمله سازمان‬ ‫ملل مقدمــات و اجرای اتش بس در سراســر ســوریه را از‬ ‫تاریخی مشــخص و همگام با روند سیاســی جدید بررسی‬ ‫خواهند کرد‪ .‬البته نشســت ویــن ‪ 2‬که نخســتین حضور‬ ‫ایران در نشســتی برای حل بحران ســوریه بود را باید تنها‬ ‫مقدمه ای برای این روند دانست و امید می رود که با برگزاری‬ ‫نشســت های دیگر‪ ،‬راهی بــرای پایان دادن بــه بحران‬ ‫پنج ساله ســوریه و همچنین ریشــه کن کردن گروه های‬ ‫تروریستی چون داعش پیدا شود‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫جنگ سخت کی روش‬ ‫حاال کی روش رویارویی مستقیم با مخالفانش را در دستور کار قرار داده؛‬ ‫انجا که احساس می کند شخص علی کفاشیان نمی تواند برخی حاشیه ها‬ ‫را مهار کند‪ .‬دعوای او با دبیرکل فدراســیون فوتبال همچنان ادامه دارد‪.‬‬ ‫موضوعی که باعث شده وزارت ورزش به رئیس فدراسیون فوتبال تذکر‬ ‫جدی بدهد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫تهدید به اخراج‬ ‫جدالمیاناسدیوکیروش‪،‬هفتهگذشته ‬ ‫ورزش ایران را تحت تاثیر خود قرار داد‬ ‫ورزش‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫‪1‬‬ ‫کار از دســت کفاشــیان خارج شــده‪ .‬لیوان دست او‬ ‫نیست‪ .‬همان لیوان ابی که زمانی نمی توانست بدون اجازه‬ ‫سیاسیونانرابردارد‪،‬حاالدردستکارلوسکی روشاست‪.‬‬ ‫مربی پرتغالی تیم ملی این روزها سخت مشغول پاسخگویی‬ ‫به علیرضا اسدی اســت‪ .‬دبیرکلی که گفته می شود بیش از‬ ‫هماهنگیباعلیکفاشیانباوزیرورزش همجهتاست‪.‬شاید‬ ‫به همین دلیل او نی ز مانند کــی روش قصد ندارد کوتاه بیاید و‬ ‫جنگلفظیدررسانه هاراخاتمهدهد‪.‬فوتبالایرانبارهاچنین‬ ‫نزاع هاییرابهخوددیدهاست‪.‬دعواهایسختیکهتامدت ها‬ ‫دررسانه هاادامهداشتهوواکنش هایمتفاوتیراباعثشده‪.‬‬ ‫قلعه نویی‪ -‬مایلی کهن‪ ،‬دایی‪-‬مایلی کهــن‪ ،‬کریمی‪ -‬دایی‪،‬‬ ‫روشن‪-‬قلعه نویی‪ ،‬دایی‪-‬کاشانیوبسیاریازنزاع هایمعروفی‬ ‫که در سال های اخیر رسانه ها و مردم شاهد ان بوده ان د و البته‬ ‫ بی سرانجام وباپایانیدراماتیک‪.‬دستکماگربسیاریازاین‬ ‫دعواهاپایان بندی اششیریننبودهاتفاقعجیبوغریبیهم‬ ‫رخنداده؛اتخاذموضعصلحامابدیهی ترینشکلممکنبوده‪.‬‬ ‫دعوای اسدی‪-‬کی روش اما این روزها به طور خاص به محل‬ ‫سوال هاییتبدیلشدهاست؛ایانزاعسختمیانایندونفرنیز‬ ‫مثلهمهدعواهایفوتبالایران بی فرجامخواهدبود؟ایااین‬ ‫گمانهدرستیاستکهیکیازطرفیندعواقراراستدربازی‬ ‫حذف شود؟ باتوجه به اتفاقات اخیر خیلی ها گمان شان این‬ ‫است که دعوای کی روش‪ -‬اسدی در واقع دعوای فدراسیون‬ ‫فوتبال با وزارت ورزش است و در این بین چهره محافظه کار‬ ‫کسینیستجزعلیکفاشیان؛رئیسیکهیکیبهنعلمی زند‬ ‫ویکیبهمیخ‪.‬‬ ‫دعوای سخت‬ ‫اختالف میان کی روش و اســدی به یکی از دعواهای‬ ‫سخت فوتبال ایران تبدیل شده اســت؛ دعوایی که هنوز نه‬ ‫وزارت ورزش و نه شخص علی کفاشیان درباره اش طرفداری‬ ‫خاصی نداشته اند‪ .‬البته رئیس فدراسیون فوتبال چند بار این‬ ‫دعوای رسانه ای را تقبیح کرده اما وزارت ورزش همچنان در‬ ‫موضع سکوت قرار دارد‪ .‬حتی اگر نیمی از رسانه ها اسدی را‬ ‫مرد شماره یک وزیر ورزش در فدراســیون فوتبال بدانند هم‬ ‫باعث نمی شــود که وزارت ورزش در این باره واکنشی نشان‬ ‫دهد‪.‬بعدازدربیپایتختاماعلیرضااسدیدرجنگروانیخود‬ ‫علیه کی روش سعی کرد با استفاده از موضوع دعوت نشدن‬ ‫رحمتی به تیم ملی این مربی را تحت فشار قرار دهد ؛ انتخابی‬ ‫شاید هوشــمندانه‪ .‬ان هم بعد از درخشش مهدی رحمتی و‬ ‫تمرکزاهالیفوتبالدربارهدعوت نشدندروازه باناستقاللبه‬ ‫تیم ملی‪.‬اینجنگروانیاماازسویکی روش بی پاسخنماند‪.‬‬ ‫کی روشدرواکنشخودنسبتبهجنگروانیاسدیخطاب‬ ‫بهمترجمخودشگفت‪«:‬اسدیکیست؟اورانمی شناسم‪».‬‬ ‫همینواکنشباعثشدتاخبرنگارانسوژهراازدستندهندو‬ ‫در مورد واکنش کی روش نسبت به اسدی بیش از قبل اصرار‬ ‫کنند ‪ .‬سرمربی تیم ملی فوتبال ایران نیز گفت‪« :‬به نظر من‪،‬‬ ‫اینکارمندفدراسیونبایدنگرانحقوقبندهکهپرداختنشده‬ ‫باشد‪،‬یامشکالتعدیدهدیگریمانندمشکالتزمینتمرین‪،‬‬ ‫امایکمرتبهایشانتصمیمگرفتهدرمورددعوت نشدنیک‬ ‫بازیکنبهتیم ملیصحبتکند‪».‬اوکهازجلسهباعلیکفاشیان‬ ‫بیرونامدهبودتاباخبرنگارانصحبتکند‪،‬درحالیکهتاکید‬ ‫می کر درئیساجازهندادهبیشترازایندربارهاسدیحرفبزنم‪،‬‬ ‫اظهارنظرهایتندیرامتوجهدبیرکلفدراسیونفوتبالکرد‪.‬‬ ‫کی روش گفت‪« :‬به یاد نمی اورم که ایشان (اسدی) افتخار‬ ‫ومقامی بهدستاوردهباشد‪.‬درنشستامروزباعلیکفاشیان‬ ‫توافق کردیم که اگر کسی صحبت ناشایست و تحریک امیز‬ ‫در مورد بنــده بزند‪ ،‬نماینده حقوقی ام و شــخص رئیس ان را‬ ‫پیگیری جدی کند‪ .‬من امروز از علی کفاشیان دستور کتبی‬ ‫گرفتم که دیگر در این خصوص صحبــت نکنم‪ ».‬اما نکته‬ ‫مصاحبه کی روش واکنش او نسبت به موضوع فرگوسن بود‪.‬‬ ‫انجاکهخبرنگارانبهاوگفتنداقایاسدیبرایفرگوسنابراز‬ ‫تاسفکردهکهشاگردیمثلشماداشتهاست‪.‬ایننقلقول‬ ‫اماواکنشسرمربیتیم ملیرابههمراهداشت‪«:‬بهخاطراین‬ ‫صحبت‪ ،‬االن نمی توانم جلوی خنده ام را بگیرم‪ .‬همین طور‬ ‫سعیمی کنمگری هنکنمولیاینصحبتبایدحتماجوکسال‬ ‫شود‪.‬همان طورکهگفتم‪،‬رئیسبهمناجازهحرف زدننداده‬ ‫ونمی توانمبیشترازایندراینموردصحبتکنم‪».‬خبرنگاری‬ ‫خطاب به کارلوس کی روش اعالم کرد که علیرضا اســدی‬ ‫برخالف اعالم شما‪ ،‬پیشینه حضور در تیم ملی ایران را دارد‬ ‫کهسرمربیتیم ملیایراندرواکنشبهاینجملهگفت‪«:‬چه‬ ‫شخصی این موضوع را اعالم کرده اســت؟ تا جایی که من‬ ‫می دانم‪ ،‬حضور ایشان در تیم ملی به خاطر لطفی بود که ان‬ ‫زمان شد زیرا‪ 9-8‬بازیکن اصلی تیم ملی کنار گذاشته شدند‪.‬‬ ‫بندهازشماخواهشمی کنمکهمرابهخندهبیشتروادارنکنید‪.‬‬ ‫بندهاالندردیدارمکهباخنده‪،‬دردمتشدیدمی شود‪».‬‬ ‫موضع قاطع کی روش درباره رحمتی‬ ‫در حالی که دبیرکل فدراســیون فوتبال ســعی می کند‬ ‫با پیش کشیدن موضوع دعوت نشــدن رحمتی به تیم ملی‬ ‫کی روشرابهگوشهرینگببرد‪،‬اینسرمربیتیم ملیاستکه‬ ‫با اظهاراتی قاطع به جنگ روانی علیرضا اسدی و مخالفانش‬ ‫پایانداد‪.‬شایداگربهعقببرگردیمبهترمتوجهمی شویمکه‬ ‫اظهارات کی روش در این مورد به خصوص جای اعتراض یا‬ ‫گالیهباقینمی گذارد‪.‬به خصوصاینکهمهدیرحمتیحاال‬ ‫درباره یک پزشک جنجالی‬ ‫علیرضا اسدی از تقابل با کی روش‬ ‫به دنبال چیست؟‬ ‫موضعمیانهکفاشیان‬ ‫علی کفاشیان اما سعی دارد در میانه دعوای کی روش‪-‬‬ ‫اسدینقشمحافظه کارانهخودراادامهدهد‪.‬رئیسفدراسیون‬ ‫فوتبال ایران با بیان اینکه کار کارلــوس کی روش و علیرضا‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫رادا ده ام‪.‬ایاایندستور‪،‬دخالتدرامورتیم ملیاست؟شروع‬ ‫ماجرایال اشپورتمربوطبهدوراندبیرکلقبلیاست‪.‬اساسا‬ ‫روند ورود فدراسیون فو تبا ل به این موضوع با دستور دبیرکل‬ ‫قبلیانجامشدهاست‪،‬امااخیرانامه ایازمراجعقضاییخارج‬ ‫از فدراسیون فو تبا ل برای پیگیری این پرونده به فدراسیون‬ ‫امده بود و من نیز مطابق شرح وظایفم برای رسیدگی به این‬ ‫خواستهدستوراتیرادادم‪.‬درجریانموضوعال اشپورتمن‬ ‫فقطموضوعمسبوقبهسابقهراپیگیریاداریکرده ام ‪،‬انهم‬ ‫در پاسخ به یک نامه نه با خواست شخصی ام‪ .‬شاید دوستان‬ ‫می خواهند ما را از معرکه بیرون کنند‪ .‬می خواهید هیچ کاری‬ ‫انجام ندهــم و از فوتبــال برو م تا حضورم دخالت محســوب‬ ‫نشــود؟» او همچنین تاکید کرده که برای حل اختالفش با‬ ‫کی روشبههیات رئیسهنمی رودچوناینموضوعبایدبه طور‬ ‫عمومی مطرح و حل شود‪ .‬اسدی در واکنش به این پرسش‬ ‫که کارلوس کی روش اعالم کرده بود علیرضا اســدی سابقه‬ ‫حضور در تیم ملی ندارد و دعوتش به تیم ملی صرفا به خاطر‬ ‫کنار گذاشتن هفت‪ ،‬هشــت بازیکن بوده است ‪ ،‬یاداور شد‪:‬‬ ‫«اشکالیندارداالنکهکسینیستمرابهتیم ملیدعوتکند!‬ ‫این مانند این می ماند که من‪ ،‬کی روش را به مناظره پزشکی‬ ‫دعوت کنم؛ مشخص است که ایشان سوادپزشکی ندارد‪».‬‬ ‫دبیرکلفدراسیونفوتبالهمچنیندربارهاینکهصحبت هایش‬ ‫برایدعوترحمتیبهتیم ملیباعثناراحتیکارلوسکی روش‬ ‫شده است‪ ،‬گفت‪« :‬ایا من یک شهروند ایرانی هستم یا نه؟‬ ‫معذرتمی خواهمکهگفتمسیدمهدیرحمتیدردربیخوب‬ ‫بود و یک تنه بازی را برای استقالل دراورد؛ مگر من به عنوان‬ ‫شهروندنمی توانمحرفیبزنم؟»‬ ‫دبیرکلفدراسیونفوتبالامابهاینموضوعاشاره کردکه‬ ‫اوتنهایکشهروندایرانینیستودرفدراسیونفوتبالجایگاه‬ ‫مشخصیدارد‪.‬جایگاهیکههرگزبهاوایناجازهرانمی دهد‬ ‫دربارهانتخاب هایسرمربیتیم ملیدخالتکندیاباجانبداری‬ ‫از یک بازیکن انتخاب های ســرمربی تیم ملــی را به چالش‬ ‫بکشد‪ .‬شاید اگر علیرضا اسدی یک کارشناس فوتبال بود و‬ ‫در فدراسیون فوتبال دارای پستی نبود راحت تر می توانستیم‬ ‫موضع دلســوزانه اش را باور کنیــم اما باتوجه بــه دعواهای‬ ‫اخیرشباکی روشبعیدبهنظرمی رسدکهاودرمیانهجنگبا‬ ‫سرمربی تیم ملی قصد احیای حقوق از دست رفته دروازه بان‬ ‫استقالل را داشته باشد ‪ .‬با این حال اسدی در این باره گفت‪:‬‬ ‫«باید دید ادم ها می خواهند چه چیزی از جمالت دربیاورند‪.‬‬ ‫اینهمهادمدربارهرحمتیحرفزدند‪،‬ولیایاانهادنبالایجاد‬ ‫اختالفبودند؟»‬ ‫اسدی درباره اینکه کارلوس کی روش گفته بود اسدی‬ ‫یککارمندفدراسیوناست‪،‬گفت‪«:‬اینهمیکیازکلمات‬ ‫قصاری است که به کار رفته و من تشکر می کنم! من افتخار‬ ‫می کنم که کارمند فدراســیون فوتبال هســتم؛ مگر کارمند‬ ‫فدراسیونبودنعیباست؟ کفاشیانهمکارمندفدراسیون‬ ‫اســت که با کارلوس کی روش قرارداد بسته نه کارفرما‪ .‬همه‬ ‫کارمندهستند‪.‬کارفرمایاقایکی روش‪،‬اقایکفاشیاناست‬ ‫که او هم کارمند است‪ ».‬دبیرکل فدراسیون فوتبال از پاسخ‬ ‫دادن به این پرسش که ایا برای انتخابات فدراسیون فوتبال‬ ‫ثبت ناممی کنیدیاخیر‪،‬طفرهرفتوبهیکلبخندبسندهکرد‪.‬‬ ‫اسدی خوب نبوده است‪ ،‬گفت‪« :‬دبیرکل نباید در کار اوردن‬ ‫بازیکنبهتیم ملیدخالتکند‪».‬علیکفاشیاندربارهدرگیری‬ ‫رســانه ای کارلوس کی روش و علیرضا اسدی گفت‪« :‬یکی‬ ‫از مشکالت فوتبال ما عدم رعایت سلسله مراتب است‪ .‬باید‬ ‫از کشــورهایی که نظم دارند مثل ژاپن یاد بگیریم‪ .‬متاسفانه‬ ‫ســرمربی در حوزه دبیرکل و دبیرکل در حوزه سرمربی دخالت‬ ‫یزنند‪.‬‬ ‫می کند‪.‬باورکنیدبچه هاهمکمتربهاینمسائلدامنم ‬ ‫ماهمهبزرگهستیموهرکسیبایدکارخودشراپیشببرد‪.‬‬ ‫این مسائل باعث می شود هر دو طرف تمرکزشان را از دست‬ ‫بدهند‪».‬کفاشیانباتاکیدبراینکهازاینمسالهواقعاناراحت‬ ‫اســت‪ ،‬گفت‪« :‬نظرات باید داده شــود ولی ایــن نظرات در‬ ‫جهتسازندگیباشد‪.‬کارلوسکی روشاگرازعلیرضااسدی‬ ‫ناراحت بود‪ ،‬بهتر بود به من می گفت تا من اسدی را بخواهم‬ ‫و به او تذکر بدهم‪ .‬همین طور اسدی اگر ناراحت بود بهتر بود‬ ‫بهمنمی گفتنهاینکهدررسانه هااسمبیاورندوازهمگالیه‬ ‫کنند‪ .‬این کار بسیار بدی است‪ .‬ما در فرهنگ دینی خودمان‬ ‫گذشتونریختنابرویهمدیگرراداریمولیمتاسفانهرعایت‬ ‫نمی شود‪».‬رئیسفدراسیونفوتبالبابیاناینکهبااینشکل‬ ‫نمی شود کار کرد‪ ،‬به درخواســت اسدی برای دعوت مهدی‬ ‫رحمتی به تیم ملی اشــاره کرد و گفت‪« :‬دبیرکل نباید در کار‬ ‫اوردن بازیکن به تیم ملی دخالت کند‪ .‬حتی بعد از دربی وقتی‬ ‫ازمندراینخصوصسوالکردندگفتمبستگیبهنظرکادر‬ ‫فنیتیم ملیدارد‪.‬اینکهچهبازیکنانیبهتیم ملیدعوتشونددر‬ ‫حوزهمسئولیتسرمربیتیم ملیاست‪».‬کفاشیاندرخصوص‬ ‫یمی شود‪،‬‬ ‫اینکهوجودازادیبیانباعثهرجومرجو بی نظم ‬ ‫تصریح کرد‪« :‬البته ان را به شوخی گفتم که برای رسانه ها بد‬ ‫نشودچونرسانه هاسرشانگرماست!بندهصبروتحملدارم‬ ‫ولیاینصبروتحملهمحدیدارد‪».‬علیکفاشیاندرادامه‬ ‫از تذکر این فدراسیون به کارلوس کی روش خبر داد و در مورد‬ ‫مصاحبه هاوبیانیه هایطرفینگفت‪«:‬بهکی روشتذکرکتبی‬ ‫دادیمکهدیگربدوناجازهفدراسیونمصاحبه ایانجامندهد‪.‬‬ ‫اگر این اتفاق رخ بدهد مجبوریم طبق قــرارداد با وی برخورد‬ ‫کنیم‪.‬البتهقبالهماینتذکرهارامی دادیمامااینبارجدی تر‬ ‫اســت‪ .‬ما از اقای کی روش و اسدی می خواهیم اگر موردی‬ ‫هستانراخارجازرسانه هاودرفضایداخلیحلکنند‪».‬‬ ‫رئیس فدراســیون فوتبال در مــورد اظهارنظرهای پر‬ ‫تعدادی که از ســوی مســئوالن فدراســیون فوتبال صورت‬ ‫می گیــرد و فضــا را ملتهب کرده اســت‪ ،‬گفــت‪« :‬به نظرم‬ ‫االن در فدراســیون هرکســی دارد کار خــودش را می کند و‬ ‫تیم های ما اماده حضور در مســابقات مختلف هستند‪ .‬حاال‬ ‫اگر اظهارنظــری هم صــورت می گیرد ازادی بیان اســت و‬ ‫دیگران نظر خودشــان را می دهند‪ ».‬ایا کفاشیان می تواند‬ ‫این اختالف را حل کند؟ ایا اســدی این بازی را تا جایی ادامه‬ ‫می دهد که تمرکز کی روش به طور کامل به هم بریزد و نتواند‬ ‫ان طور که باید به امور فنی تیم ملی رســیدگی کند؟ ایا وزارت‬ ‫ورزش مستقیم یا غیر مستقیم‪ ،‬خواســته یا ناخواسته به این‬ ‫دعوا ورود می کند؟ هر چه هست به نظر می رسد کار از دست‬ ‫علی کفاشــیان در رفته‪ .‬نه کی روش و نه اسدی اتش بس را‬ ‫قبول نمی کنند و مدام علیه یکدیگر در رسانه ها موضع گیری‬ ‫می کنند؛ مواضعی سخت که باعث شــده فوتبال ایران این‬ ‫بار در ســطحی باالتر دچار تنش شــود‪ .‬موازنه قدرت به نفع‬ ‫کدام یک تغییر خواهد کرد؟ در حالی که در تازه ترین تحول‬ ‫علی کفاشــیان‪ ،‬کارلوس کی روش را تهدید بــه اخراج کرده‬ ‫است‪.‬تهدیدیکهمیتواندبنزینجدیدیرویاتشافروخته‬ ‫شدهبریزد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫بیشازپیشامیدواراستتاازطریقفشاردیگراهالیفوتبال‬ ‫به تیم ملی راه پیدا کند نه با عذرخواهی از کی روش‪ .‬سرمربی‬ ‫تیم ملی فوتبال ایران اما در مورد ســیدمهدی رحمتی گفت‪:‬‬ ‫«ایشانپسرخوبیاست‪،‬اماجزئیازبرنامه هایمنمحسوب‬ ‫نمی شود‪ .‬من بازیکنان را بر حسب کاراکتر شخصیتی و فنی‬ ‫انتخاب می کنم‪ .‬من دروازه بان هایی مانند علیرضا حقیقی‪،‬‬ ‫بیرانوند‪،‬مکانی‪،‬اخباریواحمدیدارموهروقتاحتیاجشد‬ ‫از سیدمهدی رحمتی اســتفاده خواهم کرد‪ ».‬او ادامه داد‪:‬‬ ‫«ســیدمهدی رحمتی در حال حاضر‪ ۳۵‬سال ســن دارد و ما‬ ‫جام جهانی را در پیش داریم که ‪ ۳‬سال اینده برگزار می شود‪.‬‬ ‫به هر حالمنبهنظردیگراناحتراممی گذارم‪،‬امافرددیگری‬ ‫ر ا ترجیح می دهم‪ ».‬اما کی روش در این موضوع به خصوص‬ ‫صریح تر هم سخت گفت‪« :‬به نظر من‪ ،‬بازیکنی که یک بار‬ ‫ازوظایفخودشانهخالیکندهزارباردیگرهممی تواندچنین‬ ‫کاری کند ‪ ،‬با این حال من به نظــر همه احترام می گذارم‪ ،‬اما‬ ‫توقع دارم دیگران هم به نظر من احترام بگذارند‪ ».‬سرمربی‬ ‫تیم ملی در مورد سوشا مکانی گفت‪« :‬سوشــا مکانی دو بار‬ ‫توسط مربی کره ای در اولسان کره جنوبی مشت خورد و برای‬ ‫یکیازبزرگترینباشگاه هایایرانکهمیلیون هاهواداردارد‪،‬‬ ‫بازیمی کند‪.‬هرازگاهیمی بینیمکهویدرترکیبپرسپولیس‬ ‫نیست‪،‬اماهواداراناعتراضنمی کنند‪.‬باردیگرتاکیدمی کنم‬ ‫یک کارمند فدراســیون که ارتباطی با مسائل فنی ندارد‪ ،‬این‬ ‫موضوعراواردرسانه هاکردکهاستقاللوپرسپولیسرامقابل‬ ‫همقراردهدوبیندوباشگاهبزرگایرانجنگبهراهبیندازد‪».‬‬ ‫امایکساعتبعدازاینمصاحبهکی روش‪،‬دبیرکلفدراسیون‬ ‫فوتبالنیزباخبرگزاری هامصاحبهوعلیهکی روشموضع گیری‬ ‫کرد‪ .‬علیرضااسدیدرخصوصاظهارنظرکارلوسکی روش‬ ‫کهگفتهاستاورانمی شناسد‪،‬ضمنبیانمطلبفوقگفت‪:‬‬ ‫«منبهایشانتبریکمی گویم‪،‬چراکهدرفضاییکههمهدر‬ ‫حوزهدفاعیهستند‪،‬ایشانتهاجمی صحبتمی کند‪.‬البتهاین‬ ‫به معنی این نیست که من در حوزه دفاعی باشم‪ ،‬اما تیم ملی‬ ‫کشورمرادوستدارمومی خواهمبهانخدمتکنم‪».‬‬ ‫او ادامه داد‪« :‬هر کســی باید در شان و منزلت خودش‬ ‫حرف بزند‪ ،‬در جایگاه حقوقی همه افراد قابل احترام هستند‪،‬‬ ‫به شــرطی که ادبیات خود را حفظ کنند‪ .‬اگر ایشان با برخی‬ ‫کلمات می خواهد دیگران را خوار و خفیف کند و این موضوع‬ ‫به فوتبال ما کمک می کند‪ ،‬پس مــن توصیه ای نمی کنم و‬ ‫می خواهم راهش را ادامه دهد‪ ».‬دبیرکل فدراسیون فوتبال‬ ‫تاکید کرد‪« :‬در شرایط کنونی همه نیاز به ارامش داریم تا به‬ ‫هدفیکهفوتبالایراننیازمنداست‪،‬دستپیداکنیموبیشتر‬ ‫از هر کسی باید مســئوالن خود تیم ملی ارامش را حفظ کنند‬ ‫اما این گونه نیست‪ ».‬او در پاســخ به این پرسش که درگیری‬ ‫رسانه ایویباکی روشازکجاشروعشدهاست‪،‬گفت‪«:‬من‬ ‫دبیرکلفدراسیونفو تبا لهستم‪.‬همهنهادهاوفدراسیون ها‬ ‫دبیردارند‪.‬مطابققانونتمامبرنامه هایاجراییفدراسیوناز‬ ‫مرحلهاغازاجرا تاپایانانمسئولیتشبادبیرکلاستود راین ‬ ‫راستاتمامنامه هایواردهبهفدراسیونپسازثبتدردبیر خانه‬ ‫فدراسیونبهدستدبیرکلمی رسدومننیزطبقمسئولیتمباید‬ ‫برایقرارگرفتندرپروسهاجرادستوراتالزمرا ذیلانبدهم‪».‬‬ ‫او ادامه داد‪« :‬نمی دانم انجام مســئولیت های قانونی ام در‬ ‫فدراسیونفو تبا لچگونهمی تواندمعنیدخالتداشتهباشد؟‬ ‫مسائلمطرح شدهدرقراردادال اشپورتنیزهر چندشروعان‬ ‫درزمانحضورمندرفدراسیونفو تبا لنبوده‪،‬اماپیگیریان‬ ‫پیرو نامه های مراجع قضایی خارج از فدراسیون فو تبا ل بوده‬ ‫استکهمننیزفقطدستورپیگیریبرایپاسخبهدرخواست ها‬ ‫دعوای کی روش و اسدی به فوتبال‬ ‫ملی لطمه می زند‬ ‫تذکر جدی وزیر ورزش به کفاشیان‬ ‫حرفی برای گفتن باقی نمانده‬ ‫کی روش و اسدی این دعوا را‬ ‫خاتمه دهند‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫‪2‬‬ ‫درباره یک پزشک جنجالی‬ ‫علیرضا اسدی از تقابل با کی روش به دنبال چیست؟‬ ‫کمتر کســی تصور می کرد مردی که تا چند روز قبل‬ ‫از برکناری مهدی محمد نبی از پســت دبیرکلی فدراسیون‬ ‫فوتبال گزینه ریاست فدراسیون پزشــکی – ورزشی بود به‬ ‫توصیه وزارت ورزش جایگزین نبی شــود و بعدها دشــمن‬ ‫شــماره یک کارلوس کی روش لقب بگیرد‪ .‬او در حالی به‬ ‫فدراســیون فوتبال امد کــه همه اعضــای اثرگذار مجمع‬ ‫امدنش به تشــکیالت فوتبال را خبــر داده بودند اما کمتر‬ ‫کسی او را به عنوان چهره ای فوتبالی می شناخت‪ .‬کی روش‬ ‫می گوید اســدی هرگز بازیکن مطرحی نبــوده و زمانی به‬ ‫تیم ملی دعوت شــده که تیم ملی با کمبــود ‪ 8 ،7‬بازیکن‬ ‫روبه رو بوده اســت‪ .‬به فرض درســت بودن این ادعا شاید‬ ‫مرور چگونگی ورود اسدی به فدراســیون فوتبال چندان‬ ‫هم خالی از لطف نباشــد‪ .‬انجا که برای جانشــینی مهدی‬ ‫محمد نبی گزینه ای جدی مطــرح نبود‪ .‬بحث حضور رضا‬ ‫قراخانلو اما مطرح شده بود؛ گزینه ای که اتفاقا کفاشیان‬ ‫خودش به دنبال انتصابش بود‪ .‬مردی که ســابقه ریاست‬ ‫کمیته ملی المپیک را در کارنامه اش داشت‪ ،‬فوتبال را در‬ ‫باالترین ســطح بازی کرده بود و مهم تر از همه اینها یک‬ ‫مدیر بی حاشــیه بود‪ .‬اما او یک مشــکل اساسی داشت؛‬ ‫قراخانلو مرد شماره یک انجمن اسالمی دانش اموختگان‬ ‫ورزش است؛ انهایی که محمود گودرزی را هیچ گاه در دل‬ ‫خود جای ندادند و گفته می شود هرگز رابطه صمیمانه ای‬ ‫میانشان وجود نداشته است‪ .‬نفر بعدی محمدرضا پهلوان‪،‬‬ ‫دبیرکل فدراسیون دادکان بود ؛ مردی که رفاقتی دیرین با‬ ‫نصرالله سجادی داشت‪ .‬کفاشیان هم برای همکاری با او‬ ‫ بی میل نبود‪ .‬پهلوان نیز البته با یک مشکل اساسی روبه رو‬ ‫بود؛ او هم گزینه ای نزدیک به نصرالله سجادی بود‪ .‬مردی‬ ‫که اگرچه مرد شماره ‪ 2‬وزارت ورزش است اما انتخاب های‬ ‫این چنینی اش از سوی وزارتخانه چندان حمایت نشده اند‪.‬‬ ‫از این گذشته پهلوان یار همیشگی محمد دادکان هم بود ؛‬ ‫رفیق منتقد شماره یک وزارت ورزش‪ .‬بنابراین رفیق منتقد‬ ‫شــماره یک گودرزی قاعدتا جایی در فدراســیون فوتبال‬ ‫نداشــت‪ .‬با رد این دو گزینه و عدم تمایل وزارتخانه نسبت‬ ‫به این دو نفر گزینه های دیگری هم مطرح شد‪ .‬ساکت و‬ ‫رغبتی نیز به این گزینه ها اضافه شدند اما کفاشیان چندان‬ ‫مایل به همکاری با این دو نفر نبود‪ .‬هر چند ساکت با عنوان‬ ‫مدیر امور بازاریابی وارد فدراسیون شد‪.‬‬ ‫اما در بین همه ایــن نام ها ناگهــان گزینه ای جدید‬ ‫پیدا شــد؛ علیرضا اســدی‪ .‬فردی که با ‪ 3‬گروه اثرگذار در‬ ‫فوتبال رابطه ای صمیمی داشــت‪ .‬او ســابقه ای فوتبالی‬ ‫داشت‪ .‬به وزارت ورزش نزدیک بود‪ .‬هم نصرالله سجادی‬ ‫با او دوستی دیرینه داشــت و هم از طریق رضا قراخانلو با‬ ‫کفاشــیان ارتباط نزدیکی داشــت‪ .‬حاال او با این ویژگی و‬ ‫این ســطح از ارتباطات‪ ،‬نزدیک ترین گزینه برای پســت‬ ‫دبیرکلی فدراســیون فوتبال بــود‪ .‬اگر چه گفته می شــود‬ ‫کفاشیان در مورد حضور او تا حدی مقاومت کرد اما اسدی‬ ‫باالخره جایگزین نبی شد ؛ مردی که بد نیست کارنامه‬ ‫حرفه ای اش را مرور کنیم‪ .‬علیرضا اسدی پیشینه‬ ‫بازی در تیم ‪‎‬هــای راه اهن‪ ،‬تیــم جوانان و‬ ‫تیم ملی بزرگســاالن در زمــان مرحوم‬ ‫پرویــز دهــداری را در کارنامه دارد‬ ‫و ســال ها به عنوان اســتاد‬ ‫دانشگاه فعالیت کرده است‪.‬‬ ‫علیرضا اسدی مدافع بوده‪ .‬او فوتبال را در بنیاد شهید‬ ‫در سال های نخســت بعد از انقالب اغاز کرد‪ .‬در تیم بنیاد‬ ‫شــهید مدافعی ثابت بود اما هیچ وقت یکی از ستاره های‬ ‫تیمش نبود‪ .‬با ایــن وجود او اســتعداد باالیی در تحصیل‬ ‫داشته اســت‪ .‬اســدی اگرچه ســابقه دعوت به اردوهای‬ ‫گروهی دهداری را هم داشته اما او در تحصیالت پزشکی‬ ‫پیشرفت خوبی کرده و بعد ها در بیمارستان شهدای تجریش‬ ‫تا رده های مدیریتی پیش رفته است‪ .‬اسدی البته همیشه‬ ‫به ورزش عالقه داشته و در دورانی که رضا قراخانلو دوست‬ ‫خوب فوتبالــی اش رئیس کمیته ملی المپیک شــد حکم‬ ‫سرپرستی تیم ملی امید ایران را در دوره داریوش مصطفوی‬ ‫گرفت‪ .‬سمتی که خیلی زود بعد از روی کار امدن کیومرث‬ ‫هاشــمی در فدراســیون فوتبال و درگیری های مدیریتی‬ ‫روزهــای تعلیق فوتبال‪ ،‬از دســت رفت تا اســدی ســراغ‬ ‫حوزه های دیگری برود‪ .‬او بعد ها در فدراسیون ژیمناستیک‬ ‫و اداره کل تربیت بدنی دانشــگاه ازاد هم مسئولیت هایی‬ ‫داشــت‪ .‬اســدی اما با روی کار امدن محمود گودرزی در‬ ‫وزارت ورزش سرپرست فدراسیون پزشــکی‪ -‬ورزشی شد‬ ‫و بعد از اســتعفایش از سرپرســتی این فدراسیون همه او‬ ‫را گزینه نهایــی وزارت ورزش برای اداره این فدراســیون‬ ‫می دانستند ولی مسیر این پزشک به سمت فوتبال عوض‬ ‫شد‪ .‬بســیاری از اعضای مجمع شــنیده بودند اسدی قرار‬ ‫اســت جای نبی را بگیرد و نامش با موافقت وزارت ورزش‬ ‫برای این پست مطرح شده‪ .‬همچنین عده ای می دانستند‬ ‫که اسدی سابقه فوتبالی دارد اما کسی نمی دانست او توان‬ ‫اداره فوتبال را دارد یا نه و البته برای رئیس فدراسیونی که‬ ‫ان روزها ســخت تحت فشــار قرار گرفته بود این موضوع‬ ‫چندان هم نمی توانســت مهم باشد‪ .‬دســت کم از مساله‬ ‫ماندن خودش در فدراسیون فوتبال مهم تر نبود ‪ ،‬بنابراین‬ ‫این تغییر را خیلی زود در دستورکارش قرار داد‪ .‬در حالی که‬ ‫پیش تر نایب رئیس بانوان فدراسیون را هم تغییر داده بود‬ ‫تا گامی به سوی تحقق نظر وزارت ورزش برداشته باشد‪.‬‬ ‫علیرضا اســدی اما به مــرور در فدراســیون فوتبال‬ ‫تبدیل به منتقد کی روش شــد‪ .‬کــی روش ادعا می کند که‬ ‫از زمان حضــور وی به عنوان جانشــین مهدی محمد نبی‬ ‫بسیاری از کارهایی که وظیفه‬ ‫دبیرکل فدراسیون فوتبال‬ ‫بوده یا ناتمــام مانده و یا‬ ‫به طور کلی رها شــده‬ ‫اســت‪ .‬البته اســدی نیز در مقابل این ادعا تاکید دارد که‬ ‫به همه وظایف خود عمل کرده و کــی روش جز فرافکنی‬ ‫قصد دیگری ندارد‪ .‬علیرضا اســدی امــا منتقد بودن خود‬ ‫را در مقطعی که علی کفاشــیان ســعی داشــت کی روش‬ ‫را در تیم ملــی نگه دارد چندان اشــکار نکــرد‪ .‬او خود را با‬ ‫سرمربی تیم ملی همراه و موافق نشان داد و حتی از حفظ‬ ‫او در تیم ملی دفاع کرد اما به مرور رابطه این دو نفر تیره تر‬ ‫شد‪ .‬اسدی حاال به عنوان فرد نزدیک به محمود گودرزی‬ ‫سعی دارد ماموریت خود در فدراسیون فوتبال را به درستی‬ ‫انجام دهد‪ .‬انجا که قرار است مقابل انچه که وزیر ورزش‬ ‫زیاده خواهی کی روش می نامد‪ ،‬بایستد و این مربی پرتغالی‬ ‫را به چالش بکشد‪ .‬نکته جالب توجه در مورد علیرضا اسدی‬ ‫این اســت که او نیز مثــل کی روش ظاهرا بــه حرف های‬ ‫کفاشــیان توجه می کند و او را مافوق خودش می داند اما‬ ‫در عمل طور دیگری برخورد می کند‪ .‬به خصوص اینکه او‬ ‫در مصاحبه ای تاکید کرده کفاشیان هم کارمند فدراسیون‬ ‫فوتبال است‪ .‬شــاید این اشــاره ای تلویحی است به این‬ ‫موضوع که علی کفاشیان در نهایت باید از دستورات وزارت‬ ‫ورزش تمکین کند چه در غیر این صورت می بایســت خود‬ ‫را بــرای انتخاباتی ســخت در مجمع فدراســیون فوتبال‬ ‫اماده کند‪ .‬یک نکته دیگر هم درباره علیرضا اسدی وجود‬ ‫دارد؛ او امیدوار اســت با حضور پر قدرت به عنوان دبیرکل‬ ‫فدراسیون فوتبال بتواند نظر مساعد وزارت ورزش را برای‬ ‫نامزد شدن در انتخابات ریاســت فدراسیون فوتبال جلب‬ ‫کند اما بعید به نظر می رســد که دولت در این باره با وزارت‬ ‫ورزش همســو شــود و گزینه های دیگری چــون محمود‬ ‫اسالمیان را نادیده بگیرد‪ .‬با همه اینها طرف شدن با مربی‬ ‫بزرگی همچون کی روش اگر علیرضا اســدی را این روزها‬ ‫به مرد تیتر یک های رسانه ها تبدیل نکرده باشد اما به طور‬ ‫حتم به مرد محبوب وزارت ورزش تبدیل کرده اســت‪ .‬باید‬ ‫دید این پزشک جنجالی تا کجا نزاعش با کی روش را ادامه‬ ‫می دهد و اساسا در فدراسیون فوتبال چگونه به فعالیت خود‬ ‫ادامه می دهد‪.‬‬ ‫دعوای کی روش و اسدی به فوتبال ملی لطمه می زند‬ ‫ورزش‬ ‫تذکر جدی وزیر ورزش به کفاشیان‬ ‫ دکتر عبدالحمید احمدی‬ ‫مشاور عالی وزیر ورزش‬ ‫‪3‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫ورزش‬ ‫اتفاقی که طی هفته های اخیر در فدراسیون فوتبال‬ ‫رخ می دهد و اقایان به طور مرتب در رسانه ها علیه یکدیگر‬ ‫مصاحبه می کننــ د به هیچ وجه مــورد تاییــد وزارت ورزش‬ ‫نیســت‪ .‬ما همواره در مورد مســائل فرهنگــی و اخالقی‬ ‫حساسیت داشته ایم و در این مورد به خصوص نیز باید عرض‬ ‫کنم اتفاقی که همچنان ادامه دارد هرگز شایسته فوتبال ما‬ ‫نیست و فدراسیون فوتبال هر چه زودتر باید به این دعوای‬ ‫دامنه دار خاتمه دهد‪ .‬طی روزهای اخیر شاهد خارج شدن‬ ‫افراد از حدود خود هستیم‪ .‬باید این وضعیت اشفته را سامان‬ ‫داد‪ .‬اگر چارچوب ها از اول مشــخص و رعایت می شــد‪،‬‬ ‫شاهد به وجود امدن چنین مسائلی نمی بودیم‪ .‬اگر هر کس‬ ‫قائل به رعایــت تعهدات خود در چارچوب حریم ها نباشــد‬ ‫سنگ روی سنگ بند نمی شــود و این تهمت ها‪ ،‬افراط ها‪،‬‬ ‫کنایه ها و لفاظی ها چیزی جــز مخدوش کردن ذهن مردم‬ ‫نســبت به فو تبا ل ندارد‪ .‬اقایان باید بداننــد که اختالفات‬ ‫مدیریتی و ســلیقه ای در امور کاری امری طبیعی اســت و‬ ‫به مردم ربطی ندارد‪ .‬اقایانی کــه در این میان به هر دلیلی‬ ‫اختالف دارند باید این مســائل را در همان جایی حل کنند‬ ‫که مذاکرات خود را دنبال کرده و قرارداد بسته اند‪ .‬به مردم‬ ‫چه ربطی دارد که ذهن شان را با این حرف های ازار دهنده و‬ ‫پر استرس پر می کنند‪ .‬مردم به دنبال شادی‪ ،‬ارامش و لذت‬ ‫بردن از فو تبا ل هســتند و این حرف ها چیزی جز تشویش‬ ‫و نگرانی برای مردم د ربــر ندارد و نباید ایــن اختالفات در‬ ‫بین مردم مطرح و حل شــود‪ .‬البته وزیــر محترم ورزش در‬ ‫این باره با اقای کفاشــیان صحبت کرده و توصیه هایی در‬ ‫این مورد داشــته اســت اما فضا نباید بیش از این به سمت‬ ‫بداخالقی و موضع گیری علنی علیــه یکدیگر پیش برود‪.‬‬ ‫شاید عده ای توقع داشته باشــند که وزارت ورزش بیش از‬ ‫اینها به مســاله اختالفی که پیش امده ورود کند اما به نظر‬ ‫من وزارت ورزش نه قبال و نه حاال‪ ،‬هیــچ گاه بنای ورود به‬ ‫مسائل فدراسیون ها را نداشــته و ندارد‪ ،‬چون این ورود نه‬ ‫به مصلحت انهاســت و نه به مصلحت ما‪ .‬در این میان اگر‬ ‫ک یا مشورتی‬ ‫فدراســیون ها از وزارت ورزش و جوانان کم ‬ ‫بخواهند وزارتخانه انها را همراهی خواهد کرد‪.‬اگر وزارت‬ ‫ورزش و جوانان در چنین مســائلی ورود پیدا کند‪ ،‬به نظرم‬ ‫این ورود فنی نیست و درســت نخواهد بود‪ .‬وزارت ورزش‬ ‫و جوانــان اعتقاد دارد کــه صفر تا صد کارهــای مدیریتی‬ ‫فدراسیون ها باید درون خود فدراسیون ها و توسط مدیران‬ ‫انها دنبال شود و وزارت ورزش و جوانان فقط نقش ناظر را‬ ‫ایفا می کند‪ .‬نکته دیگر اینکه متاســفانه طی هفته گذشته‬ ‫شاهد برخی یارگیری ها در این زمینه هم بوده ایم‪ .‬این گونه‬ ‫رفتارها در نهایت به فوتبال ملی ما اسیب می زند‪ .‬من فکر‬ ‫می کنم اگر ما مدعی حرفه ای گری هســتیم می بایســت‬ ‫در چارچوب قرارداد و قوانینی که برایمان مشــخص شده‬ ‫رفتار کنیم نه اینکه هر طور دل مان خواست صحبت کنیم و‬ ‫خیال مان راحت باشد که هیچ مرجعی به نوع و شیوه صحبت‬ ‫کردن ما نظارتی ندارد‪ .‬بــه نظرم اتفاقی کــه رخ داده این‬ ‫است؛ موضوعی که باید در اتاق های مدیریتی فدراسیون‬ ‫فوتبال حل می شــد به موضوعی جنجالی تبدیل شــده که‬ ‫ذهن مردم را مغشوش کرده است‪ .‬بنابراین باید عرض کنم‬ ‫که وزارت ورزش این نزاع رسانه ای را از اساس قبول ندارد و‬ ‫ان را به ضرر فوتبال می داند‪ .‬این اختالف می بایست هر چه‬ ‫زودتر در درون فدراسیون فوتبال حل شود و گرنه این مدیران‬ ‫فدراسیون فوتبال هستند که باید پاسخگوی تبعات منفی‬ ‫چنین دعواهایی باشند‪ .‬متاســفانه به هیچ عنوان وضعیت‬ ‫جالبی نیســت و این وضعیت نشــان از یک اســیب جدی‬ ‫درون فو تبا ل ایران و فدراســیون فوتبــال دارد‪ .‬موضوعی‬ ‫که می شد ان را به گونه ای پیش برد که سبب ایجاد حاشیه‬ ‫نشود‪ ،‬متاســفانه به گونه ای پیش رفت که باعث به وجود‬ ‫امدن این حواشی شد و شاهد یک اسیب جدی به فو تبا ل‬ ‫ایران هستیم‪ .‬اگر ســرمربی تیم ملی و فدراسیون فو تبا ل‬ ‫بر اساس چارچوب های کاری مشخصی امور خود را دنبال‬ ‫و مدیریت می کرد ند این معضالت ایجاد نمی شــد و کار به‬ ‫بیانیه‪ ،‬مصاحبه و لفاظی نمی کشید که در نهایت هیچ یک از‬ ‫این موارد حاصلی برای فو تبا ل ایران به جز خراب کردن فضا‬ ‫ندارد‪ .‬اما مایلم سوالی را مطرح کنم؛ چرا در رشته ها ی دیگر‬ ‫چنین اختالفاتی سبب به وجود امدن حواشی نشده است؟‬ ‫برای مثال چرا در والیبال وضعیت به این شکل نیست؟ مگر‬ ‫ل حاضر برخی اختالفات و اشــکال ها در این رشــته‬ ‫در حا ‬ ‫بروز نکرده اســت؟ پس چطور در والیبال مسائل به راحتی‬ ‫حل می شــود‪ ،‬اما در فو تبا ل شاهد چنین مسائلی هستیم‪.‬‬ ‫در والیبال می بینیم که مســائل به راحتی مطرح می شود و‬ ‫هر تصمیمی که از سوی فدراسیون والیبال برای ماندن یا‬ ‫نماندن سرمربی گرفته می شود مورد احترام است و مردم را‬ ‫درگیر این حواشی نمی کند ‪ ،‬بنابراین معتقدم به وجود امدن‬ ‫چنین مسائلی ناگهانی نبوده است‪ .‬اگر در مسائل فرهنگی‬ ‫ورزش دچار این ناهنجاری ها و بی اخالقی ها هستیم نباید‬ ‫فراموش کنیم که این مسائل به مرور زمان روی هم انباشته‬ ‫شــده اند و دلیل ان چیزی نبــوده جز عــدم رعایت قانون‪،‬‬ ‫اخالق و چارچوب ها‪ .‬افراد باید میان منفعت خود و اخالق‬ ‫یکی را انتخــاب کنند ‪ .‬پیش از این هم بــه صراحت اعالم‬ ‫کرده ایم که اگر از اسیب خرد جلوگیری نشود این اسیب ها‬ ‫در نهایت تبدیل به معضالت بزرگی خواهد شد و گاهی این‬ ‫اســیب ها درمان جدی و البته درداور نیاز دارد‪ .‬در مسائل‬ ‫اخالقی و فرهنگی انچه که از افراد باالدستی انتظار می رود‬ ‫زیاد است‪ ،‬زیرا انها جایگاه تاثیرگذاری دارند و به نوعی مرجع‬ ‫به شمار می ایند‪ .‬نباید فراموش کرد که این افراد مسئولیت‬ ‫سنگین تری دارند و باید مراقب رفتارها و صحبت های خود‬ ‫باشند‪ .‬در این میان انچه که نباید فراموش کرد این است که‬ ‫چنین مسائل و اسیب های فرهنگی و اخالقی یک شبه حل‬ ‫نمی شــود و همان طور که در طول زمان و به مرور شاهد به‬ ‫وجود امدن این اسیب ها شده ایم برای برطرف شدن ان نیز‬ ‫نیاز به زمان است‪ .‬دیدار اخیر تیم های فو تبا ل پر سپولیس‬ ‫و استقالل نمونه ای از یک اقدام شایســته فرهنگی بود‪.‬‬ ‫برای مثال به دربی اخیــر پایتخت نگاهی بیندازید که فقط‬ ‫یک گوشــه برای رعایت مســائل اخالقی و فرهنگی بود‪.‬‬ ‫اینکه مدیران دو باشگاه از کری خوانی ها و بی احترامی ها‬ ‫خودداری کردند و یک فضای اخالقی و فرهنگی را در دیدار‬ ‫دو تیم شــاهد بودیم‪ ،‬یک نکته قابل توجه در ورزش ایران‬ ‫است‪ .‬مطمئنا ما می توانیم چنین صحنه هایی را بیشتر در‬ ‫ورزش ایران شاهد باشــیم‪ .‬به شــرط اینکه اراده ای برای‬ ‫ان وجود داشته باشــد‪ .‬من از رســانه ها خواهش می کنم‬ ‫که برای از بین بردن حواشــی اخیر به ورزش و دلســوزان‬ ‫کمک کنند‪ .‬نقش رسانه ها در به وجود اوردن یک فضای‬ ‫فرهنگــی – اخالقی بی بدیل اســت‪ .‬رســانه ها باید نقش‬ ‫خود را به خوبــی در این مســائل ایفــا کنند و به کســانی‬ ‫که ســبب اســیب زدن به ورزش ایــران می شــوند تذکر و‬ ‫هشــدار جدی بدهند‪ .‬وزارت ورزش و جوانــان به تنهایی‬ ‫نمی تواند تمامی این حواشــی را از بین ببرد و نیاز به یاری‬ ‫تمامی بخش ها در این زمینه دارد‪ .‬بنابراین از رســانه های‬ ‫محترم می خواهیم که بیش از حــد به چنین مجادله های‬ ‫بیهوده ای که تنها ذهن مردم را مغشوش می کند نپردازند‬ ‫و به محل ترویج ناهنجــاری و بداخالقی تبدیل نشــوند‪.‬‬ ‫هر چند رسانه ها در این مورد تقصیری ندارند‪ .‬چون انها به‬ ‫ارزش خبری ماجرا نگاه می کنند و وظیفه دارند واقعیت های‬ ‫فوتبال را بدون کم و کاســت منتشــر کنند اما بد نیست در‬ ‫برخی مواقع به مســاله تقویت فوتبال ملی هم فکر کنیم‪.‬‬ ‫فوتبال ما به هیچ وجه نمی تواند پیشرفتی داشته باشد مگر‬ ‫اینکه ما بتوانیم از چنین بحران ها و بداخالقی هایی پرهیز‬ ‫کنیم‪ .‬در نهایت من نمی توانم موضع گیری مشخصی در‬ ‫مورد دعوای اقایان در فدراسیون فوتبال داشته باشم اما‬ ‫می توانم به این نکته اشــاره کنم که مبنای حق و حقیقت‬ ‫همان قراردادی است که در فدراســیون بسته شده و اگر‬ ‫اقایان خــاف ان قرارداد عمــل کرده اند باید پاســخگو‬ ‫باشــند‪ .‬اما اینکه در این دعوا حق با چه کســی است باید‬ ‫بگویم وزارت ورزش در این مورد دخالتی نداشته و نظری‬ ‫هم در این مورد ندارد‪.‬‬ ‫‪73‬‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫نوید کیا‪ ،‬مقاومت فرکی را شکست‬ ‫حسین فرکی هفته گذشته پس از چند ماه فراز و نشیب‬ ‫از مربیگری سپاهان استعفا کرد‬ ‫شرایط برای کار کردن در اصفهان فراهم نبود‪ .‬حسین‬ ‫فرکی که دوســت و دشمنش او را سرســخت می دانستند و‬ ‫اعتقاد داشتند هرگز برابر مشــکالت عقب نشینی نمی کند‬ ‫این بار نتوانست شــرایط خاص اصفهان را بپذیرد‪ .‬انجا که‬ ‫می بایستدرچندجبههبهمبارزهادامهمی داد‪.‬بنابرایناخرین‬ ‫راه را برگزید و از سرمربیگری سپاهان کناره گیری کرد‪.‬‬ ‫اخرین فشارها برای کنار زدن فرکی‬ ‫‪74‬‬ ‫منتقد فرکی به جای فرکی‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫ورزش‬ ‫ســپاهان هفته گذشــته از پس اســتقالل اهواز هم‬ ‫برنیامد؛ تیمی که در خانه هم به اکثر تیم ه ا امتیاز می دهد‪.‬‬ ‫ایناتفاقبرایحسینفرکیبسیارتلخبود‪.‬اوحتیبابازگشت‬ ‫محرم نویدکیا نیز نتوانست شرایط سپاهان را به حالت عادی‬ ‫بازگرداند‪ .‬وقتی محرم نویدکیا به تیم برگشــت‪ ،‬حرف هایی‬ ‫را به زبان اورد که نشان می داد همچنان از همه چیز شاکی‬ ‫اســت و تنها به خاطر بازیکنان و هواداران اصفهانی چیزی‬ ‫نمی گوید‪.‬همزمانباخطونشانکشیدن هایمحرمنویدکیا‬ ‫جایگاهحسینفرکیروینیمکتسپاهانمتزلزلشد‪.‬امااین‬ ‫همه فشاری نبود که بر حسین فرکی وارد شد‪ .‬بعد از تساوی‬ ‫مقابلاستقاللاهواز‪،‬سپاهاناولینتلفاتراداد؛استعفای‬ ‫خوروشسرپرستاینتیم‪.‬استعفاییکهاگرعمیق تربررسی‬ ‫شود‪،‬بهیکمنبعمی رسد‪.‬کناره گیریخوروشبه عنوانیک‬ ‫اصفهانیازتیمفرکی‪،‬پیغامی خاصبهمخالفانماندنفرکی‬ ‫بودوالبتهپیغامی قوی تربهخودحسینفرکی‪.‬وقتیخوروش‬ ‫کنارکشید‪،‬اینفضابه وجودامدکه«حسینفرکیمی خواهد‬ ‫بماند و این به قیمت استعفای دیگران است» عده ای هم به‬ ‫این نتیجه رسیدند که خوروش کنار کشیده تا نارضایتی اش‬ ‫را از نتایج فرکی نشان دهد‪ .‬حسین فرکی این بار نتوانست از‬ ‫پس بحران سپاهان بربیاید‪ .‬بنابراین باتوجه به این شرایط‬ ‫تصمیم بــه جدایی از ســپاهان گرفت‪ .‬هر چند پســرش در‬ ‫صفحه اینستاگرام خود به عده ای خاص در درون تیم اشاره‬ ‫کرد و انها را به باد انتقاد گرفت‪ .‬حسام فرکی نوشت که پدرم‬ ‫به خاطر فتنه انگیزی عده ای در درون تیم باالخره از سپاهان‬ ‫جداشدوحاالاینافرادازاتفاقپیش امدهخوشحالهستند‪.‬‬ ‫محرم نویدکیا سرمربی ســپاهان شد‪ .‬مدیران باشگاه‬ ‫می گویند این تصمیم موقتی انها اســت تا بتوانند گزینه ای‬ ‫مناســب برای ســرمربیگری تیم شــان پیدا کننــد‪ .‬رئیس‬ ‫هیات مدیرهسپاهانمی گویداولویتاصلیانهابرایهدایت‬ ‫این تیم گزینه خارجی است اما قلعه نویی هم جزو گزینه های‬ ‫داخلی انهاســت‪ .‬منوچهر نیکفر درباره اســتعفای حسین‬ ‫فرکی از هدایت ســپاهان گفت‪« :‬حسین فرکی استعفایش‬ ‫را تقدیم هیات مدیره کرد و ما هم به این نتیجه رســیدیم که‬ ‫نمی توانیم او را به اجبار در ســپاهان نگــه داریم‪ .‬باتوجه به‬ ‫نتایج و جمع بندی های ما این تصمیم گرفته شــد‪ ».‬رئیس‬ ‫هیات مدیره سپاهان در پاسخ به این سوال که ایا قلعه نویی‬ ‫را ســرمربی ســپاهان بدانیم‪ ،‬گفت‪« :‬چند گزینــه در نظر‬ ‫گرفته ایم اما اولویت اصلی ما مربی خارجی است‪ .‬قلعه نویی‬ ‫هم می تواند جزو گزینه های ما باشد‪ ،‬استعفای فرکی برای‬ ‫خود ما هم غیر منتظــره بود‪ ».‬او درباره اینکه ایا اســتعفای‬ ‫رسول خوروش هم در راستای استعفای حسین فرکی بود‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬خوروش استعفایش را پس از بازی با استقالل اهواز‬ ‫اعالم کرد و استعفای انها مورد پذیرش قرار گرفت‪ .‬باالخره‬ ‫نمی توانیم کسی را به اجبار در تیم نگه داریم و انها خودشان‬ ‫خواستند که در کنار تیم ما نباشــند‪ ».‬در همین حال اصغر‬ ‫باقریان درباره علت انتخاب محرم نویدکیا به عنوان جانشین‬ ‫موقت حسین فرکی اعالم کرد‪« :‬نویدکیا به طور موقت این‬ ‫مسئولیت را دارد تا بتوانیم در اسرع وقت سرمربی جدید تیم‬ ‫را معرفی کنیم‪ .‬بصیرت و زاغی نژاد به عنوان اعضای کادر‬ ‫فنی در کنار تیم حضور دارند اما باید کســی مسئولیت فنی و‬ ‫مدیریت تیم را بر عهده بگیرد و به همین دلیل بهتر دیدیم که‬ ‫محرم روی نیمکت بنشــیند اما باز هم تاکید می کنم که این‬ ‫تصمیم موقتی است‪ ».‬مدیرعامل باشــگاه سپاهان درباره‬ ‫وضعیتبررسیاستعفایسرپرستتیمگفت‪«:‬ماهنوزهیچ‬ ‫اقدامی نکرده و هیچ گونه تصمیمی هم درباره سرپرست تیم‬ ‫نگرفته ایم و این موضوع را به پس از انتخاب سرمربی موکول‬ ‫کردیم‪ ».‬او ادامه داد‪« :‬رســول خوروش تــا زمان انتخاب‬ ‫سرمربی جدید به کار خود ادامه می دهد تا پس از ان در مورد‬ ‫اینمسالهتصمیم گیریکنیم‪».‬‬ ‫واکنش کفعمی به موضوع بازیکن ساالری‬ ‫خیلی ها معتقدند باتوجــه به اتفاقات پیــش امده در‬ ‫سپاهان نوعی بازیکن ساالری در این تیم حاکم شده است‪.‬‬ ‫دعوای محرم نویدکیا با حســین فرکی که البته در الیه های‬ ‫محافظه کارانه قرار گرفت شــاهدی بر این ادعا اســت که‬ ‫بازیکن با نفوذ تیم ســپاهان باالخــره موفق شــد در نزاع با‬ ‫حســین فرکی برنده از زمین بیرون بیاید‪ .‬اما مدیران باشگاه‬ ‫سعی دارند این موضوع را رد کنند و استعفای فرکی را کامال‬ ‫عادی و طبیعی نشــان دهند‪ .‬کفعمی‪ ،‬عضــو هیات مدیره‬ ‫باشگاه سپاهان در مورد اینکه به نظر می رسد با این وضعیت‬ ‫به گونه ای بازیکن ساالری در این باشگاه شکل گرفته است‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬اصال چنین چیزی نیست‪ .‬تا اینده صبر کنید‪ .‬االن‬ ‫هم با صراحــت می گویم که خودمان از نویدکیا خواســتیم‬ ‫تا مسئولیت فنی تیم را به عهده بگیرد تا بعد از مدتی ببینیم‬ ‫تصمیم این بازیکن چیســت‪ ».‬او ادامــه داد‪« :‬با صراحت‬ ‫می گویم خودمان از نویدکیا خواستیم برای بازی با راه اهن‬ ‫مسئولیت را به عهده بگیرد تا بعد از بازی ببینیم تصمیم این‬ ‫ی در مورد اخرین وضعیت‬ ‫بازیکن چیست‪ ».‬حســین کفعم ‬ ‫سرمربیگری این تیم گفت‪« :‬در حال حاضر تمام تمرکزمان‬ ‫انتخاب سرمربی است‪ .‬بر این اساس ر زومه های مختلفی‬ ‫می اید که به احتمــال زیاد طی روزهای اینــده این موضوع‬ ‫را بررســی و تصمیم گیری خواهیم کرد‪ .‬البته خوشــبختانه‬ ‫تعطیالت لیــگ را هم داریــم که این بار ایــن تعطیالت به‬ ‫سود ما شده است تا از این فرصت برای یک انتخاب درست‬ ‫استفادهکنیم‪».‬اودر خصوصاینکهگفتهمی شودقلعه نویی‬ ‫از گزینه های جدی مربیگری ســپاهان اســت ‪ ،‬گفت‪« :‬به‬ ‫هیچ وجه این طور نیســت و حضور قلعه نویی در ســپاهان‬ ‫منتفی اســت‪ .‬اولویت اول مان مربی خارجی است و ضمن‬ ‫احترامی که برای قلعه نویی قائل هســتم بایــد بگویم که او‬ ‫چون در گذشــته در اصفهان حضور داشــت و در این زمینه‬ ‫اختالفاتی به وجود امد باید برای انتخاب بعدی حواس مان‬ ‫باشــد که دوباره دچار ان تنش هــا و اختالفات نشــویم‪».‬‬ ‫کفعمی در مورد اینکه ایاسپاهانمنتظراستعفایفرکیبودیا‬ ‫خیر ‪ ،‬گفت‪« :‬ما به هیچ وجه منتظر بهانه یا کناره گیری فرکی‬ ‫نبودیم و او خودش اعالم کرد که نمی خواهد با سپاهان کار‬ ‫کند‪ .‬جو اصفهان هم به یک باره برگشت و شما اخالق فرکی‬ ‫را بهتر از من می دانید‪ .‬برخی تحمل ناسزاگویی ها را ندارند و‬ ‫اصوال معتقدند که شان و شخصیت افراد مهم است‪ .‬چون‬ ‫برخی ادم ها هر چیزی را با هر قیمتــی نمی پذیرند‪ ».‬عضو‬ ‫هیات رئیسه سپاهان گفت‪« :‬در این اواخر سکوها به شدت‬ ‫ملتهب و پرتنش بود‪ .‬با این حــال به رغم تذکراتی که دادیم‬ ‫از روی سکوها بی گدار به اب زدند اما این درحالی بود که ما‬ ‫حمایت های خود را داشتیم‪».‬‬ ‫کفعمی با بیان اینکه فرکی یکــی از مربیان بی نظیر و‬ ‫فوق العاده فوتبال ایران اســت در مورد اینکه گفته می شود‬ ‫اختالفش با نویدکیا باعث شده بود تا از سپاهان برود‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«اواگربانویدکیااختالفداشتاصالازاینبازیکناستفاده‬ ‫نمی کردامافرکی سعهصدرداشتوباوجودحرف هاییکهاز‬ ‫قبل از امدن نویدکیا مطرح بود اما باز هم فرکی از این بازیکن‬ ‫اســتفاده کرد‪ ».‬کفعمی در مورد دالیل اســتعفای خوروش‬ ‫گفت‪« :‬دالیل ان را نمی دانم اما ما هنوز این استعفا را بررسی‬ ‫نکرده و تصمیمی در ایــن مورد نگرفته ایــم‪ .‬فعال بحث ما‬ ‫سرمربی اســت تا این موضوع را به ســرانجام برسانیم‪ ».‬او‬ ‫در پاسخ به این ســوال که تا چه اندازه احتمال دارد نویدکیا‬ ‫و بصیرت به عنوان سرمربی این تیم انتخاب شوند‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«بصیرتکهبههیچوجهسرمربینمی شودامادرموردمحرم‬ ‫باید بگویم به او اختیار دادیم تــا از بین مربیگری و بازیگری‬ ‫یکیراانتخابکندهرچندکهسرمربیشدنبههمینراحتی‬ ‫نیســت و باید دوره های اموزشــی را گذراند‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫محرم در جمع بازیکنان اعالم کرده تمایل دار د به بازیگری‬ ‫ادامه دهد‪ .‬اینکه دستیار شود یا خیر را خودش باید تصمیم‬ ‫بگیرد‪ ».‬به نظر می رسد حسین فرکی در مورد سپاهان فصل‬ ‫‪ 94‬دچار اشتباهات اساسی شــد‪ .‬او اعتقاد داشت که همه‬ ‫بازیکنان تیم را خودش بایــد انتخاب کند‪ .‬به همین دلیل با‬ ‫نویدکیا دچار اختالف شــد اما وقتی تحت فشار قرار گرفت‬ ‫نویدکیارابهتیمشبرگرداند‪.‬درحالیکهاگرچنینتصمیمی ‬ ‫نمی گرفت و بعد از بازی با اســتقالل اهواز از سپاهان جدا‬ ‫می شد می توانست بهتر از اینها مدافع حقوق و اصول خود‬ ‫باشد‪ .‬هر چند سرمربی شدن فوری نویدکیا بعد از کناره گیری‬ ‫فرکی نیز از جمله اتفاقاتی اســت که نمی گذارد پشت پرده‬ ‫کناره گیری فرکی چندان هم پیچیده باقی بماند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫عذرخواهیمجری‬ ‫پرسپولیسیازمظلومی‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫دربی هشــتاد و یکم یکــی از بهتریــن دربی های بعد‬ ‫از انقالب بود‪ .‬دیداری که هم اســتقالل و هم پرســپولیس‬ ‫جوانمردانهانرابهپایانرساندند‪.‬اگرچهبعدازبازیهواداران‬ ‫دو تیم در شبکه های اجتماعی به شدت علیه یکدیگر کری‬ ‫می خواندند اما تشــویق کاپیتان فقید پرســپولیس از سوی‬ ‫هواداران هر دو تیم در دقیقه‪ 24‬یکی از اتفاقات زیبای دربی‬ ‫هشــتا دو یک بود‪ .‬این مسابقه فراز و نشــیب های زیادی از‬ ‫نظر فنی داشت ولی مهمترین مســاله این بود که این بازی‬ ‫حســاس در فضایی توام با ارامش به پایان رســید‪ .‬اما یکی‬ ‫از حاشیه های مهم دربی ‪ 81‬رفتار عجیب علی ضیا مجری‬ ‫معروفتلویزیوندرقبالپرویزمظلومی بود‪.‬تنهاساعتیپس‬ ‫ازپایاندربیویدئوییمنتشرشدکهدرانعلیضیاشعارهایی‬ ‫علیهسرمربیاستقاللدادهبود‪.‬ویدئوییکهمظلومی خیلی‬ ‫زودنسبتبهانواکنشنشاندادوتاکیدکردچنینمجریانی‬ ‫نباید تریبون داشته باشند‪ .‬بداخالقی این مجری تلویزیونی‬ ‫در حالی رسانه ای شــده بود که حتی باشگاه استقالل نیز در‬ ‫اینبارهواکنشنشانداد‪.‬باشگاهاستقاللطیاطالعیه ای‬ ‫نسبت به اظهارات یکی از مجریان خطاب به پرویز مظلومی‬ ‫ ابراز تاســف کرد‪ .‬در این اطالعیه امده اســت‪« :‬برخی که‬ ‫خود را چهره هایی رسانه ای و هنری می دانند‪ ،‬پس از به ثمر‬ ‫رســیدن گل تیم محبوب شــان ان قدر از خود بیخود شده و‬ ‫کنترل خود را از دست دادند که الفاظ ناشایست‪ ،‬بی ادبانه و‬ ‫بسیار سطح پایین را به زبان اوردند‪ .‬چطور یک نفر می تواند‬ ‫داعیههنرمندیورسانه ایبودنوفرهنگ سازیداشتهباشد‬ ‫اماخوداشاعه دهنده بی ادبیو بی فرهنگیباشد؟»بعدازاین‬ ‫بیانیهعلیضیابهدیدارمظلومی رفتوازاوعذرخواهیکرد‪.‬‬ ‫گفتهمی شودکدورت هابرطرفشدهامااینمجریتااطالع‬ ‫ثانویممنوع التصویراست‪.‬‬ ‫حرفی برای گفتن باقی نمانده‬ ‫کی روش و اسدی این دعوا را خاتمه دهند‬ ‫محمود اسالمیان‬ ‫نایب رئیس اول فدراسیون‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫ورزش‬ ‫دعوای کی روش و اســدی از جمله اتفاقاتی است که‬ ‫هیچ کس نمی تواند ان را تایید کند‪ .‬متاسفانه اختالف ها در‬ ‫هفته های اخیر به بدترین شکل ممکن در بین افکار عمومی‬ ‫بروز پیدا کرده است و این به نفع فوتبال ما نیست‪ .‬موضع من‬ ‫دراینموردکامالروشناست؛کی روشواسدینبایدبهاین‬ ‫بحث ها ادامه دهند‪ .‬این دعواها در فوتبال و اساســا در هیچ‬ ‫حوزه ای مناسب نیست‪ .‬ما ملتی هســتیم که تاریخ و تمدن‬ ‫باالیی داریم و مهم ترین مسائل کشــورمان را در عین حفظ‬ ‫عزت و قدرت‪ ،‬با مذاکــره و گفت وگو حل می کنیم؛ ملتی که‬ ‫مهم ترین مسائل سیاسی اش را با مذاکره حل می کند‪ ،‬نباید‬ ‫در مســائل کوچک به این شکل وارد حاشیه شــود‪ .‬ما بارها‬ ‫خواهش کردیم که دیگر این اتفاقات رخ ندهد‪ ،‬اما متاسفانه‬ ‫همچنان این مسائل وجود دارد‪ .‬البته تالش می کنیم هرچه‬ ‫زودتر همــه چیز تمام شــود‪ .‬واقعا حرفی بــرای گفتن باقی‬ ‫نمانده‪ .‬در این مدت اتفاقاتی افتاده که مردم را سخت دلزده‬ ‫کرده‪ .‬من به این مسائل و اتفاقاتی که افتاده‪ ،‬معتقد نیستم‬ ‫چون هیچ یک از ما نباید اینگونه فکر کند که حریم امنی دارد‬ ‫و می تواند هر کاری دلش خواســت انجام دهد و هر حرفی را‬ ‫به زبان بیاورد‪ .‬البته من درباره خودم‪ ،‬این حرف را می زنم و به‬ ‫کسی اشاره نمی کنم‪ .‬در مساله ال اشپورت هم اخیرا مطرح‬ ‫شده که به سرمربی تیم ملی پولی داده شــده است‪ ،‬اما انگار‬ ‫نمی دانیمکهفدراسیونفوتبالرئیسومسئولدارد‪.‬به دنبال‬ ‫ایننمی رویمکهکارقانونیبودهیانه‪.‬فقطمی خواهیمحرفی‬ ‫زده باشیم‪ .‬نباید این طور فکر کنیم؛ یعنی مصاحبه کنیم و با‬ ‫افتخاربگوییمبابتدریافتچنینپولیبرایکی روشپرونده‬ ‫درستکرده ایم‪.‬فکرنمی کنمحرف هایاین چنینیعاقالنه‬ ‫باشد‪ .‬اگر موضوعی وجود دارد‪ ،‬من باید نزد مسئولش بروم و‬ ‫وقتیقانعشدم‪،‬دیگرنبایدابروییراببرم‪.‬ایناتفاقاتپشتسر‬ ‫همرخمی دهد‪،‬عکس العمل هاییداردووقتیعکس العمل‬ ‫دیگری دیده می شود‪ ،‬دوباره باید منتظر عکس العمل بعدی‬ ‫بود‪.‬تیمملیدراستانهمهم ترینوحساس ترینبازی هااست‬ ‫که صعود به جام جهانی را رقــم می زند‪ .‬صعود به جام جهانی‬ ‫ارزش زیادی دارد و‪ 70،80‬میلیون نفر را خوشــحال می کند‬ ‫و نمی توان این خوشحالی را با پول خرید‪ .‬باید روی اصولی‪،‬‬ ‫حواشی را مدیریت کنیم و بر این اساس پیش برویم‪ ،‬نه اینکه‬ ‫هر دفعه موضوع جدیدی را طرح کرده و درباره ان بحث کنیم‬ ‫تا این دعواها ادامه پیــدا کند‪ .‬اگر من بــودم به خاطر حفظ‬ ‫مسائل و منافع کشورم سکوت می کردم‪ ،‬حتی اگر حرفی زده‬ ‫شده باشد‪ .‬همه این مســائل وجود دارد‪ ،‬اما باید سکوت کرد‬ ‫و بحث را به رسانه ها نکشید‪ ،‬چون فدراسیون فوتبال مرجع و‬ ‫هیات رئیسهداردکهبهتماممسائلرسیدگیمی کنند‪.‬البتهمن‬ ‫کلیات را می گویم و نباید به جزئیات ورودکرد‪ .‬جواب دادن به‬ ‫این مسائل نتیجه ای برای کشور ندارد‪ .‬اگر یک هزارم وقتی‬ ‫کهرویاینحواشیمی گذاشتیم‪،‬رویمسائلساختاری مان‬ ‫گذاشتهبودیم‪،‬اکنونمشکلینداشتیم‪.‬اینمسالهوحاشیه ها‬ ‫نیزتقریباتمامشدهبود‪،‬امادوبارهدریکبرنامهتلویزیونییک‬ ‫اقایی که رفته است و دیگر ســمتی ندارد‪ ،‬پشت خط امده و‬ ‫مسائلیرامطرحمی کندکهاقایدیگریهمرویخطمی اید‬ ‫وجوابمی دهد‪.‬همهمامسئولهستیم؛بحثمن‪،‬اسدی‪،‬‬ ‫کفاشیان و کی روش نیست‪ .‬همه دل مان برای این مملکت‬ ‫و فوتبال می ســوزد و نباید وقت را صرف مســائل حاشیه ای‬ ‫کنیم‪ .‬ایا از نظر ساختاری کم مشکل داریم؟ فوتبال مان کم‬ ‫عقبافتادهکهوقت مانراصرفمسائلحاشیه ایو بی مورد‬ ‫می کنیم؟ شــما امکانات فوتبال مان را با کشورهای منطقه‬ ‫مقایسهکنیدوببینیدکهانهاچگونههزینهمی کنند‪.‬چرابهاین‬ ‫مسائلنمی پردازیم؟انهمدرکشوریکهاستعدادزیادیدارد‬ ‫ومطمئنااگروقتراصرفاینمسائلاصولیکنیم‪،‬صدبرابر‬ ‫خروجیخواهیمداشت‪.‬خواهشمازهردوطرفایناستکه‬ ‫اینمسائلراختمکنند‪،‬چوننتیجه ایندارد‪.‬الاقلمی توانیم‬ ‫به عنوانمسلمانرعایتحداقلاصولاخالقیرابکنیم‪.‬این‬ ‫همه پرونده اقتصادی از جملــه «ب‪.‬ز» وجود دارد‪ ،‬بعد پای‬ ‫پرونده کی روش را برای ‪ 100‬هزار دالر به میان می کشیم که‬ ‫دریافت قانونی این پول را هم رئیس فدراســیون تایید کرده‬ ‫است‪ .‬پشت هم جواب و جواب می دهیم‪ .‬ما برای کی روش‬ ‫سالیانه هزینه زیادی می کنیم و دســتمزد به او می دهیم که‬ ‫از این مربی اســتفاده کنیم‪ ،‬بعد تمرکز او را به هم می زنیم که‬ ‫این به معنای دور ریختن پول مان است ‪ ،‬بنابراین بهتر است‬ ‫عاقالنهرفتارکنیم‪.‬‬ ‫منبع‪:‬خبرگزاریتسنیم‬ ‫‪75‬‬ ‫پلمب سرهنگ‬ ‫جلوی فعالیت کی اف سی در تهران گرفته شد‬ ‫همه تعجب کردند! عکس ســرهنگ ساندرز باالی‬ ‫یک رســتوران در تهران داشــت لبخند می زد‪ ،‬این عکس‬ ‫در همه جای دنیا به عنوان یکی از نمادهای سبک زندگی‬ ‫امریکایی شناخته می شود‪ ،‬ان زمان که کلنل هارندز ساندرز‬ ‫رســتورانی کوچک متشــکل از یک میز و شش صندلی و‬ ‫چند ماهیتابه تاســیس کرد و به گردشــگران مرغ کنتاکی‬ ‫می فروخت‪ ،‬باورش نمی شــد که فســت فــودی که ابداع‬ ‫کرده‪ ،‬زمانی از یک غذای ســاده فراتر رود و تبدیل به یک‬ ‫نشانه شود‪ ،‬نشانه ای برای ورود فرهنگ امریکایی‪ .‬برای‬ ‫همین وقتی در تهران‪ ،‬رســتورانی با همــان رنگ قرمز‪ ،‬با‬ ‫همان دکوراســیون‪ ،‬با همان عکس و البته همان شــعار‬ ‫معروف کی اف ســی درمعرض افتتاح قــرار گرفت‪ ،‬برخی‬ ‫تعجب کردند و برخی نگران شدند‪ ...‬ایا واقعا کی اف سی‬ ‫تا اینجا هم نفود کرده اســت؟ پس از انکه برجام تصویب‬ ‫شد‪ ،‬خبرهای بیشماری در مورد حضور برندهای فست فود‬ ‫امریکایی از جمله مک دونالد و کی اف سی در ایران شنیده‬ ‫می شــد که همه انها نه تنها تکذیب شد که مورد تقبیح هم‬ ‫قرار گرفت‪ ...‬حتی رهبر انقالب حضرت ایت الله خامنه ای‬ ‫در نامه ای به رئیس جمهور در نامه ای تاکید داشتند که از‬ ‫وارد کردن هرگونه مواد مصرفی از امریکا جدا پرهیز شود‪.‬‬ ‫‪ ....‬اما یکباره خبر افتتاح این شــعبه از کی اف ســی‬ ‫در ایران پخش شــد‪ .‬افتتاحی که فقط یک روز از عمر ان‬ ‫گذشت و روز بعد از ان خبر دیگری امد که این شعبه پلمب‬ ‫شده است‪ .‬در برگه پلمب نوشته شــده است‪« :‬با توجه به‬ ‫اخطار ابالغی مورخه‪ 94/8/11‬و نامه اتحادیه به شماره‪،...‬‬ ‫بدین وسیله این مکان پلمب اســت و حفظ پلمب به عهده‬ ‫متصدی بوده و هرگونه محو یا شکستن ان برابر ماده ‪543‬‬ ‫قانون مجازات اسالمی موجب پیگرد و مجازات می گردد‪.‬‬ ‫معاونت نظارت بر اماکن عمومی ستاد اجرایی مواد ‪ 27‬و ‪28‬‬ ‫مجمع امور صنفی توزیعی و خدماتی تهران» ‪.‬‬ ‫‪76‬‬ ‫وقتی خبر افتتاح این شعبه از این برند امریکایی پخش‬ ‫شد‪ ،‬این مساله با واکنش جدی مسئوالن کی اف سی امریکا‬ ‫مواجه شد‪ .‬لوری شالو‪ ،‬مسئول روابط عمومی شرکت «یام»‬ ‫مالک «کی اف سی» در این باره گفت‪ « :‬با مسئوالن محلی‬ ‫و مشاوران خارجی خود در تماس هستیم و علیه هر شرکت یا‬ ‫فردی که مدعی داشتن مجوز و حق گشودن شعبه ای با نام‬ ‫«کی اف سی» در ایران باشند و از نام ان سوءاستفاده کنند‪،‬‬ ‫اقدام قانونی خواهیم کرد‪ .‬از شنیدن خبر گشایش شعبه ای‬ ‫غیرقانونی با نام خود در تهران شوکه شدیم‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫دیدار‬ ‫تکذیب امریکایی ها‬ ‫کی اف سی حالل‬ ‫ایا باید باور کنیم که این کی اف سی‪ ،‬ان کی اف سی‬ ‫نیست؟ در تمام تابلو هایی که از شعبه کی اف سی در ایران‬ ‫دیده می شــود‪ ،‬یک پســوند پشــت نام کی اف سی دیده‬ ‫می شــود‪ ،‬کلمه «حالل»در اینجا بهانه ای برای مدیران‬ ‫شعبه در تهران است تا افتتاح این نمایندگی را قانونی بدانند‪.‬‬ ‫در عرف مــواد غذایی هر گاه کلمه حــال روی محصول‬ ‫دیده می شــود؛ این مفهوم به ذهن متبادر می شود که این‬ ‫محصول بر اساس دستورات اسالمی تهیه شده و ذبح ان‬ ‫شرعی است‪ ...‬اما در اینجا حالل به این معنا گرفته شده‬ ‫است که یک شرکت مجزا از شرکت کی اف سی امریکایی‬ ‫است‪ .‬زیاد سردرگم نشوید‪ ،‬مسئوالن نمایندگی ایران ادعا‬ ‫دارند که شرکت کی اف سی حالل به طور کامل یک شرکت‬ ‫مستقل است و نه تنها امریکایی نیست که ترکیه ای است‪.‬‬ ‫ماجرا از این قرار است که یکی ار فعاالن عرصه رسانه‬ ‫به نام عباس پازوکی که سردبیر اسبق روزنامه مردم ساالری‬ ‫و نیز اولین مدیر مسئول پایگاه خبری‪-‬تحلیلی شفاف (‪۸۷‬‬ ‫تا ‪ )۹۰‬بوده است‪ ،‬در سال گذشته مجوزی را از اتاق اصناف‬ ‫تهران با امضای علی فاضلی‪ ،‬رئیس اتــاق اصناف برای‬ ‫تاسیس کی اف سی (حالل ) دریافت می کند و ابان ‪ ۹۴‬ان‬ ‫را افتتاح می کند و دو روز بعد رســتورانش پلمب می شود‪.‬‬ ‫پازوکی کل ماجــرا را یک ســوءتفاهم می داند و می گوید‪:‬‬ ‫«ما متعلق به برندی با عنوان کی اف سی حالل هستیم که‬ ‫مربوط به ترکیه می شود و متعلق به مسلمانان و بازار هدفش‬ ‫کشورهای اسالمی است و ایرانیان مسلمان و شیعه در ان‬ ‫ســهامدار هســتند‪ .‬این برند در حقیقت رقیب کی اف سی‬ ‫امریکاست و کی اف سی امریکا هم از این رستوران شاکی‬ ‫است و اتفاقا رســانه هایی مثل بی‪.‬بی‪.‬سی برای مقابله با‬ ‫کی اف سی حالل برای کی اف سی امریکا تبلیغ می کنند‪.‬‬ ‫دفتر اصلی کی اف سی حالل در ترکیه است و ما به عنوان‬ ‫یک ایرانی که از اول دوست نداشــتیم با امریکایی ها کار‬ ‫کنیم‪ ،‬با ترک ها همــکاری کردیم و کی اف ســی ایرانیان‬ ‫به هیچ عنوان ارتباطی با امریکایی ها ندارد و ما دنبال تبلیغ‬ ‫و ترویج سبک زندگی اسالمی هستیم‪».‬‬ ‫البته «اســدالله احمدی شــهریور» رئیس اتحادیه‬ ‫اغذیه فروشان و رئیس اتاق اصناف تهران مدیرعامل این‬ ‫رســتوران را متهم کرده بود که «هیچ گونه ســند و پروانه‬ ‫کسب از این اتحادیه نگرفته و امضای او را هم برای کسب‬ ‫پروانه جعل کرده است»‪.‬‬ ‫البته در همه جست و جوهایی که در اینترنت داشتیم‪،‬‬ ‫مدرکی دال بر اینکه ایا این شــرکت شعبه ای در خود ترکیه‬ ‫دارد‪ ،‬یا خیر ندیدیم‪ .‬به نظر می رسد این شرکت تنها در ترکیه‬ ‫ثبت شده باشد‪ .‬البته هنوز هم این سوال پابرجاست که اگر‬ ‫این شــرکت به دنبال ترویج ســبک زندگی اسالمی است‪،‬‬ ‫چرا عکس و نماد های ان دقیقا یا الاقل شبیه کی اف سی‬ ‫امریکایی است؟‬ ‫علت پلمب‬ ‫بنا به ادعای صاحب شــعبه کی اف سی تهران چون‬ ‫این شعبه پســوند حالل دارد‪ ،‬مشــکل قانونی ندارد‪ .‬اگر‬ ‫این ادعا درست اســت‪ ،‬پس چرا این شــعبه یک روز پس‬ ‫از افتتاح پلمب شــد؟ از صحبت های علــی فاضلی رئیس‬ ‫اتاق اصناف تهران برمی اید که مشــکل این شعبه لوگوی‬ ‫انتخابی از سوی یک شــرکت ایرانی است‪ .‬فاضلی در این‬ ‫باره گفته اســت‪ «:‬بخش خصوصی به دنبال ورود کاالی‬ ‫مصرفی به کشور نیست و نظام ایران رویکردی برای ورود‬ ‫فست فود های امریکایی به کشور ندارد‪ .‬تنها یک فست فود‬ ‫با نام کی اف سی حالل ایرانیان از مجموعه اصناف کشور‬ ‫مجوز گرفته است‪ ،‬اما این فســت فود امریکایی نیست و‬ ‫با سرمایه ایرانی شکل گرفته اســت‪ .‬این شرکت‪ ،‬شرکتی‬ ‫ایرانی است و درصوتی که این بنگاه در داخل خود تخلف‬ ‫انجام داده اســت‪ ،‬مســئوالن امر با ان برخورد می کنند‪ .‬با‬ ‫وجود اینکه‪ ،‬این فست فود با برند و ســرمایه ایرانی ایجاد‬ ‫شده است اما حق ندارد لوگوی کشور های امریکایی را برای‬ ‫فروش بیشتر اســتفاده کند که این امر تخلف بوده و باید با‬ ‫ان برخورد شود‪».‬‬ ‫اما رئیــس پلیس نظــارت بر اماکــن عمومی نیروی‬ ‫انتظامی‪ ،‬توضیحــات دیگری در خصــوص فعالیت برند‬ ‫«کی اف سی حالل» در ایران دارد‪.‬‬ ‫سردار خلیل هاللی در گفت وگو با ایسنا درباره فعالیت‬ ‫برند «کی اف ســی» در کشــور و پلمب ان گفت‪ «:‬پلیس‬ ‫اماکن تهران بزرگ این اقدام را انجام داده است اما اطالع‬ ‫دقیقی از جزئیات ان ندارم ‪ .‬در حال حاضر دو واحد صنفی با‬ ‫برند کی اف سی حالل ترکیه در ایران مجوز فعالیت دارند که‬ ‫از حدود تیرماه فعالیت شان اغاز شده است‪ .‬واحدی که در‬ ‫شهرک غرب تهران پلمب شد‪ ،‬فاقد پروانه کسب بود و مجوز‬ ‫الزم برای فعالیت را نداشت‪ .‬همچنین این واحد از عنوان‬ ‫«کی اف سی» اســتفاده کرده بود‪ ،‬در حالی که ارتباطی با‬ ‫این برند نداشــت‪ ».‬هاللی درباره روند ثبت برند در کشور‬ ‫این گونه توضیح داد‪« :‬برندها توسط وزارت صنعت‪ ،‬معدن‬ ‫و تجارت و همچنین با تاییدیه وزارت ارشاد در کشور اجازه‬ ‫فعالیت می یابند و پس از انکه مراحــل قانونی الزم را طی‬ ‫کردند‪ ،‬می توانند به فعالیت خود ادامه دهند‪».‬‬ ‫وی با اشاره به دو واحد صنفی با عنوان «کی اف سی‬ ‫حالل» در کشور هم گفت ‪ « :‬این دو واحد نیز روند قانونی‬ ‫خود را طی کرده اند و مجوزهای الزم برای انان صادر شده‬ ‫است‪ .‬چندین واحد تحت عنوان کی اف سی و مک دونالد‬ ‫در کشــور فعالیت می کردند اما هیچ ارتباطی با این برندها‬ ‫نداشتند و مالکان تنها از روی بی اطالعی از قوانین چنین‬ ‫نامی را انتخاب کرده بودند‪ .‬در نهایت به این واحدها تذکر‬ ‫داده شد و اکثر انها هم پس از تذکر پلیس عنوان واحد خود‬ ‫را تغییر دادند‪ .‬چنانچــه این واحدها عنوان خــود را تغییر‬ ‫ندهند‪ ،‬پلیس برابر قانون اقدام به پلمب انها خواهد کرد‪».‬‬ ‫سردار اشــتری‪ ،‬عالی ترین مقام انتظامی کشور هم‬ ‫درباره پلمب رستوران کی اف سی گفته است‪« :‬فروشگاه ها‬ ‫و اماکن عمومی که مجوز الزم را نداشته یا ضوابط الزم را‬ ‫رعایت نکرده باشند حتما با انها برخورد می شود‪ .‬اگر بعد از‬ ‫این نیز گزارش شود که فروشــگاهی مجوز الزم را نداشته‬ ‫حتما با ان برخورد می شود‪».‬‬ ‫سرمایکودکانه‬ ‫درباره ال نینو چه می دانیم؟‬ ‫جوانمردانه یا ناجوانمردانه اش به کنار اما نمی توان‬ ‫انکار کرد که هوا بس سرد اســت! این سرمای محسوس‬ ‫ن چنان می بارد‬ ‫با عوامل دیگری هم همراه اســت‪ .‬باران ا ‬ ‫که گویی ســر ایســتادن ندارد تا انجا که در ایالم و خیلی‬ ‫از جاهای دیگر ایــران اتفاقاتی افتاد که کمتر شــاهد ان‬ ‫بودیم‪ .‬این اتفاقات طبیعی باعث شد که بیشتر از هر زمان‬ ‫دیگر یک واژه به گوش برسد‪ ،‬واژه ای عجیب و غریب که‬ ‫ظاهر ان نشان می دهد یک کلمه التین است‪« .‬ال نینو»‬ ‫چیســت؟ ایا ایران هم در میان کشــورهایی قرار دارد که‬ ‫گرفتار «ال نینو» شده است؟ در این مطلب سعی داریم به‬ ‫این سواالت پاسخ دهیم‪.‬‬ ‫شروع ال نینو‬ ‫ال نینو لغتی اسپانیولی و به مفهوم پسر بچه و با تعمیم‬ ‫معنا‪ ،‬کود ک مســیح اســت‪ .‬علت این نامگذاری به د لیل‬ ‫اعتقاد ات قلبی و مذهبی ســکنه ساحل نشین کشور های‬ ‫اکواد ور و پرو است‪ .‬عبارت ال نینو د ر اصل به یک جریان‬ ‫ایا گذر ال نینو به کشــورمی افتد یــا نمی افتد؟! این‬ ‫سوال شاید سوال مشترک این روزهای همه خیلی هاست؛‬ ‫مخصوصا با تغییر شرایط جوی این روزهای بیشتر شهرهای‬ ‫کشور‪ ،‬برای افرادی که در گروه های مختلف شبکه های‬ ‫اجتماعی عضو هســتند بارها هشــدارهایی درباره سرمای‬ ‫احتمالی روزهای پیش رو ارسال شــده است‪ .‬احد وظیفه‬ ‫مدیرکل پیش بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی کشور‬ ‫در این باره به جام جم گفته اســت‪« :‬با اینکه این موضوع‬ ‫در شبکه های اجتماعی به شــدت مورد توجه قرارگرفته اما‬ ‫سازمان جهانی هواشناسی درخصوص ورود پدیده ال نینو‬ ‫به ایران‪ ،‬پیش بینی ای انجام نداده اســت‪ .‬ال نینو بیشتر‬ ‫در منطقه حاره ای تاثیر گذار اســت و از منطقه حاره ای به‬ ‫سمت عرض های شمالی یا جنوبی که‬ ‫حرکت کنیم تاثیر این پدیده به مراتب‬ ‫ضعیف تر می شــود‪ .‬در نتیجه اگر هم‬ ‫اثرات ان به کشور ما برسد قطعا قدرت‬ ‫چندانی ندارد و حتی در خود کشورما از‬ ‫نظر جغرافیایی قســمت های شمالی‬ ‫را کمتــر تحــت تاثیر قــرار می دهد تا‬ ‫قسمت های جنوبی‪».‬‬ ‫اما برخــی دیگــر اعتقــاد دارند‬ ‫که پدیــده ال نینو نمی توانــد بر ایران‬ ‫ بی تاثیر باشــد‪.‬انها اعتقــاد دارند که‬ ‫باتوجه به اینکه تقریبا تمامی تحقیقات‬ ‫انجام شده در ایران نیز رخداد ال نینو را‬ ‫با افزایش بارش هــای فراگیر در دوره‬ ‫سرد سال مرتبط می دانند‪ ،‬این جریان‬ ‫ممکن اســت باعــث افزایــش بارش‬ ‫زمســتانی شــود که به احتمال زیاد‪،‬‬ ‫بارندگی زودهنگام و پراکندگی مکانی‬ ‫و زمانی متفاوتی را نسبت ســنوات گذشته به دنبال خواهد‬ ‫داشت‪ ،‬به نحوی که ممکن است طول مدت چند روزه برای‬ ‫بارش و سرما دور از ذهن نباشد‪.‬‬ ‫گروهی حتی پا را از این فراتر می گذارند و ال نینو را در‬ ‫نهایت یک پدیده مثبت برای ایــران می دانند‪ .‬انها اعتقاد‬ ‫دارند پس از این پدیده بارندگی های خوبی را شاهد خواهیم‬ ‫بود و احتماال مخازن سدها پر خواهد شد‪ .‬باید در نظر داشت‬ ‫که پس از بارندگی ها ممکن است بر اساس پیش بینی های‬ ‫هواشناسی شاهد کاهش دما باشــیم که در این خصوص‬ ‫نیز بایســتی تمهیدات الزم تدارک دیده شود‪ .‬در حقیقت‬ ‫باید امادگی های الزم را کسب کنیم که این سیل هایی که‬ ‫می تواند در شرایط فعلی کم ابی کشور نعمتی برای ما باشد‪،‬‬ ‫تبدیل به بحران نشــود‪.‬هرچند ســتاد بحران اعتقاد دارد‬ ‫که برای بحران های احتمالی اماده هســتیم‪ .‬رئیس این‬ ‫سازمان از تدابیر این سازمان برای مقابله با این پدیده جوی‬ ‫خبر می دهد و به ایرنا می گوید‪ :‬با تدابیر اتخاذ شده‪ ،‬همه‬ ‫دستگاه ها برای وقوع این پدیده طبیعی در حال اماده باش‬ ‫هستند‪.‬اســماعیل نجار البتــه در صحبت هایش به ناچیز‬ ‫بودن اثرات ال نینو در کشورمان تاکید می کند با این حال‬ ‫از امادگی الزم برای مواجهه با ان خبر می دهد و می گوید‪:‬‬ ‫بر اســاس هشــدار وزارت نیرو در ارتبــاط با وقــوع پدیده‬ ‫ال نینو‪ ،‬به همه دستگاه ها نامه ای ابالغ کرده و خواستیم تا‬ ‫تمهیدات و امادگی الزم برای مواجهه با این پدیده را لحاظ‬ ‫کنند‪ .‬نجار در ادامه به فصل سرما و ذخیره سازی گاز اشاره‬ ‫کرده و می گوید‪ :‬تمهیدات الزم در وزارت نیرو برای ذخیره‬ ‫گاز نیز اندیشیده شده و مشکل خاصی وجود ندارد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫درباره ال نینو‬ ‫گرم می شود‪ .‬وقتی ال نینو تشکیل می شود‪ ،‬سیستم های‬ ‫جوی به سمت اروپا و خاورمیانه متمایل می شوند و به این‬ ‫ترتیــب در این مناطق ترســالی (متضاد خشکســالی) رخ‬ ‫می دهد‪ .‬به این معنی که در این مناطق شاهد بروز سیالب‬ ‫و باران و برف در زمســتان هســتیم و خشکســالی از بین‬ ‫می رود‪ .‬برعکس در استرالیا و شرق چین در اثر بروز ال نینو‬ ‫خشکســالی رخ می دهد‪ .‬ابرهای باران زایی که از گرمای‬ ‫اب اقیانوس ها تولید می شــوند در زمان وقــوع ال نینو به‬ ‫جای حرکت به سمت جنگل های بارانی استوایی اندونزی‬ ‫به ســمت بیابان های پرو می روند و باعث اتش ســوزی در‬ ‫جنگل ها و سیل در امریکای جنوبی می شوند‪.‬‬ ‫ال نینو ســال های زیادی بــا تناوب هــای تقریبی و‬ ‫نامنظم حدود سه تا هفت سال (چند ســال) تشکیل شده‬ ‫اســت‪ .‬مجموعه ای از بررســی ها حاکی از این اســت که‬ ‫امسال شاهد قوی ترین ال نینو تشــکیل شده در ‪ 65‬سال‬ ‫اخیر خواهیم بود‪ .‬برخی کارشناسان بر این باورند که سرما و‬ ‫بارندگی های شدید سال‪ 1376‬نیز پدیده ای مرتبط با ال نینو‬ ‫و اثرات غیرمستقیم ان بوده است‪ .‬باید در نظر داشته باشیم‬ ‫که اکنون چرخه اب و هوایی دیگری هم در خلیج مکزیک‬ ‫در حال تشکیل اســت که اگر قوی بشــود اثرات ال نینو را‬ ‫تضعیف می کند‪.‬‬ ‫در اثر تغییرات غیرعادی و شدید اب و هوا در مناطقی‬ ‫که تحت تاثیر ال نینو هستند‪ ،‬الگوهای پرفشار و کم فشار‬ ‫اتمسفر باعث نوسان های جوی در مناطق دیگر کره زمین‬ ‫می شود‪ .‬برای مثال گرم شدن هوا در کانادا و شمال ایاالت‬ ‫متحده و خشکســالی در ســواحل جنوبی افریقــا از اثرات‬ ‫ال نینو و ایران‬ ‫دیدار‬ ‫همــه چیــز از یــک پیش بینــی‬ ‫شروع شد‪ .‬مرکز پیش بینی اب وهوای‬ ‫امریــکا خبری از وقوع زمســتان ســرد‬ ‫در خاورمیانــه داد‪.‬همــان موقــع کــه‬ ‫«مایک هالپرت» معاون مرکز پیش بینی‬ ‫اب وهوای امریکا با اشاره به نمودارهای‬ ‫دمایــی اعالم کــرد کــه این نمــودار‬ ‫نشــان از جریان های برفــی در فصل‬ ‫ســرما می دهنــد و ایران و کشــورهای‬ ‫همســایه در منطقه خاورمیانــه از این‬ ‫پدیده مستثنی نیســتند‪ ،‬زمانی بود که‬ ‫واکنش ها به این خبر در داخل کشــور‬ ‫اغاز شد‪.‬‬ ‫حمیــد چیت چیــان وزیــر نیرو‪،‬‬ ‫ازجمله نخستین افرادی بود که به این‬ ‫خبر واکنش نشــان داد و با وجود اینکه‬ ‫وقوع ان را قطعی ندانســت اما بروز ان‬ ‫را در نقــاط مختلف جهان مســبوق به‬ ‫سابقه ذکر کرد و وزارتخانه خود را برای مواجهه با ان اماده‬ ‫دانست‪.‬‬ ‫محمدباقر نوبخت‪ ،‬ســخنگوی دولت هم با اشــاره‬ ‫به اینکه زمســتان سختی در پیش اســت‪ ،‬گفت‪« :‬درباره‬ ‫زمســتان ســخت خاورمیانه‪ ،‬اتفاقا وزیر نیرو اطالعیه ای‬ ‫را صــادر کــرده اســت و باتوجه بــه اطالعــات تکمیلی‪،‬‬ ‫مراقبت های الزم را خواهیم داشت و ماده ‪١٠‬قانون تنظیم‬ ‫اجازه می دهد درصدی از اعتبارات کشور را برای پیشگیری‬ ‫حوادث استفاده کنیم‪».‬‬ ‫در کنار ایــن واکنش هــا و اماده بــاش وزارت نیرو و‬ ‫ســازمان مدیریت بحران‪ ،‬واکنش سازمان هواشناسی اما‬ ‫برخالف همــه پیش بینی ها بود‪« .‬احــد وظیفه» مدیرکل‬ ‫پیش بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی کشور اعالم‬ ‫کرد که فصل پاییز و ماه های ابتدایی زمســتان امســال‪،‬‬ ‫نه تنها ســردتر نخواهد بود‪ ،‬بلکه دمای هوا‪ ،‬گرم تر از حد‬ ‫نرمال پیش بینی شده است‪ .‬او همچنین افزود که براساس‬ ‫مدل های اقلیمی‪ ،‬دمای زمستان امسال در ایران به طور‬ ‫میانگین حــدود ‪ ١‬تــا ‪ ١/٥‬درجه گرم تر از شــرایط معمول‬ ‫خواهد بود و اعتقاد نداریم به اینکه زمستان سردی پیش رو‬ ‫است‪...‬‬ ‫گرم و ضعیف ساالنه اطالق می شــود که حد ود ا د ر زمان‬ ‫کریسمس به سمت جنوب د ر امتد اد سواحل پرو و اکواد ور‬ ‫جریان می یابد ‪ .‬از این رو کود ک مسیح نامید ه شد ه است‪.‬‬ ‫این پدیده را از هزاران ســال پیش بومیان امریکای‬ ‫التین که ســاکن مناطق نزدیک استوا و شــرق اقیانوس‬ ‫ارام هستند‪ ،‬می شناختند‪ .‬در سال هایی که ال نینو تشکیل‬ ‫می شــد از ان به برکت حضرت مســیح(ره) یاد می کردند‪.‬‬ ‫زیرا می دیدند که به هنگام بروز ال نینو صید ماهی افزایش‬ ‫می یابد‪ .‬پدیده متضاد ال نینو‪ ،‬النینا نام دارد ان نیز پدیده‬ ‫شناخته شده ای است‪ .‬هر زمان که اب های شرق اقیانوس‬ ‫ارام حدود ‪ 2‬تا ‪ 3‬درجه گرم شود‪ ،‬می گویند ال نینو تشکیل‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫در پدیده النینا بالعکس اب های غرب اقیانوس ارام‬ ‫ال نینو است‪.‬دانشــمندان هنوز علت اصلی وقوع ال نینو‬ ‫را نیافته انــد ولی اثــرات ان از جمله شــرایط اب و هوایی‬ ‫غیرعادی و شدید را به خوبی شناسایی کرده اند‪.‬‬ ‫‪77‬‬ ‫جدایی کاتاالن‬ ‫کابوس فوتبال اسپانیا‬ ‫بارسلونا به سراغ سرنوشتی مبهم می رود‬ ‫عرفان خماند‬ ‫مترجم‬ ‫روزی که استقالل طلبان کاتاالن توانستند بیشترین‬ ‫کرسی پارلمان منطقه ای جدید این ایالت را از ان خود کنند‪،‬‬ ‫کامال مشخص بود که برای این حزب دیگر همه چیز روی‬ ‫غلتک افتاده و شــروع قانونی برای جدایی از اسپانیا اغاز‬ ‫و ترس از چند پاره شــدن اللیگا در اینــده‪ ،‬به نزدیک ترین‬ ‫زمان ممکن منتقل شده اســت‪ .‬در انتخابات ماه سپتامبر‬ ‫ائتالف پیش از استقالل «همه برای پیروزی» توانستند‪62‬‬ ‫صندلی از ‪ 135‬صندلی ممکن را در پارلمان از ان خود کنند‬ ‫تا اولین جشــن بزرگ خود را برای اغاز جدایی برگزار کنند‪.‬‬ ‫این در شــرایطی بود که تندروها تنها ‪ 10‬صندلی را به خود‬ ‫اختصاص دادند تا اینگونه تصمیمات برای اینده این ایالت‬ ‫تنها در اختیار مردم باشــد؛ مردمی که ماه گذشته رکوردی‬ ‫جدید را از مشارکت در انتخابات از خود بر جای گذاشتند و‬ ‫با این پیروزی زمینه شکلگیری جمهوری نوظهور کاتالونیا‬ ‫ر ا فراهم کردند‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫فوتبال‪ ،‬نگران سیاست‬ ‫در اسپانیا سال هاست که فوتبال نگران وقوع چنین‬ ‫اتفاقی است و هیچ عالقه ای به توجه به این مساله ندارد‪.‬‬ ‫در این مدت همواره از ســوی مدیران اللیگا این شایعه به‬ ‫گوش می رسیده که در صورت جدایی کاتالونیا از اسپانیا‪،‬‬ ‫قطعا بارسلونا از لیگ اخراج می شــود و دیگر جایی در این‬ ‫لیگ ندارد‪ .‬خاویــر تاباس‪ ،‬مدیر اجرایی اللیــگا اخیرا در‬ ‫این باره گفته اســت‪« :‬اگر کاتالونیا اســتقالل پیدا کند‪،‬‬ ‫گمان می کنم قوانین ورزش این اختیار را به تمام اســپانیا‬ ‫می دهد که اجازه ندهد بارسلونا در اللیگا بازی کند‪ ».‬با این‬ ‫حال برای هزاران هوادار بارســلونا در تمامی اسپانیا‪ ،‬این‬ ‫باشگاه فراتر از یک جبهه و مبلغ سیاسی است‪ .‬در بسیاری‬ ‫از بازی های این تیم تعداد پرشماری از پرچم های پیش از‬ ‫استقالل کاتاالن در دست هواداران دیده می شود؛ اتفاقی‬ ‫که باعث شد فیفا به اســتناد قانون «ممنوعیت استفاده از‬ ‫نماد‪ ،‬پرچم و شعارهایی که سنخیتی با ورزش ندارند‪ ،‬به ویژه‬ ‫پیام هایی که حــاوی ایدئولوژی های سیاســی‪ ،‬مذهبی و‬ ‫نژادپرستانه باشد»‪ ،‬این باشگاه را در مقاطع زمانی مختلف‬ ‫با جریمه هایی مواجه کند‪ .‬از سوی دیگر یکی از اتفاقاتی‬ ‫که دنیای فوتبال عالقه ندارد تحت جریانات سیاســی به‬ ‫وقوع بپیوندد‪ ،‬ابهام در سرنوشــت لیونل مســی در یکی از‬ ‫سه تیم پرطرفدار جهان اســت‪ .‬با جدایی کاتاالن یکی از‬ ‫بهترین بازیکنان تاریخ دیگر نمی توانــد در اللیگا حضور‬ ‫داشته باشد؛ مســاله ای که نه تنها بر فوتبال اسپانیا در هر‬ ‫ســطحی اثر می گذارد بلکه می تواند موجــی از التهاب را‬ ‫در تمام دنیای فوتبال به وجود اورد‪ .‬در ســال های گذشته‬ ‫فوتبال مدرن اسپانیا بر پایه موفقیت هر دو باشگاه بارسلونا‬ ‫و رئال مادرید بنا شده است‪ .‬بسیاری معتقدند دو قطبی ایجاد‬ ‫شده در نوک هرم فوتبال اســپانیا‪ ،‬کیفیت لیگ این کشور‬ ‫را در درجات پایین تری نســبت به لیگ برتــر انگلیس قرار‬ ‫داده اما اکنون بسیاری از هواداران فوتبال اذعان دارند که‬ ‫هیچ دیدار فوتبالی در دنیا به میزان ال کالسیکو کیفیت و‬ ‫جذابیت ندارد‪ .‬دیداری که خوزه مورینیو‪ ،‬ســرمربی سابق‬ ‫رئال مادرید در مورد ان گفته بــود «وقتی این دو قدرت به‬ ‫مصاف هم می روند‪ ،‬دنیا می ایستد‪».‬‬ ‫اللیگا‪ ،‬بدون بارسلونا‬ ‫اولین ســواالتی که در پی تصور غیبت بارســلونا در‬ ‫اللیگا به ذهن می اید‪ ،‬ان است که ایا ال کالسیکو باردیگر‬ ‫می تواند در کشو ر همسایه به عنوان دیداری دوستانه برگزار‬ ‫شــود؟ یا انکه در نبود بارســا‪ ،‬همچون بایرن مونیخ که در‬ ‫المان حکمرانی می کند‪ ،‬فوتبال اســپانیا به تسخیر کامل‬ ‫رئال مادرید درخواهد امد؟ البته سرنوشت تیم های کاتاالنی‬ ‫هم در نوع خود جای ســوال دارد‪ .‬اگر این اتفاق غیرقابل‬ ‫تصور رنــگ واقعیت به خــود بگیرد‪ ،‬چه بر ســر چهارمین‬ ‫باشگاه ثروتمند جهان خواهد امد؟ به نوشته دیلی تلگراف‬ ‫چند روز پیش مانوئل واال‪ ،‬نخست وزیر فرانسه از ایده حضور‬ ‫بارسلونا در لیگ یک فرانسه اســتقبال کرده بود‪ .‬در عین‬ ‫حال این ایده ای است که هر هوادار فوتبالی را می ترساند‪.‬‬ ‫به نظر می رسد برای نخست وزیر فرانســه اهمیت ثبات و‬ ‫ساختار مســتحکم یک لیگ و تاریخ پشــت ان قابل درک‬ ‫نیست‪ .‬این در شرایطی است که اولین قهرمانی بارسلونا در‬ ‫اللیگا به سال ‪ 1929‬باز می گردد؛ تیمی که بخش مهمی از‬ ‫تاریخ فوتبال اسپانیا را شکل داده است‪.‬‬ ‫هواداران مخالف‬ ‫در این میان هــواداران گروهی به نــام «بلوگرانا ال‬ ‫ونت» شکل داده اند تا بگویند همه هواداران بارسا با جدایی‬ ‫کاتاالن موافق نیستند‪« .‬خوزه کادناس»‪ ،‬سخنگوی این‬ ‫گروه در بیانیه ای از روسای باشــگاه خواسته تا به استفاده‬ ‫سیاسی از این باشگاه فوتبال پایان دهند؛« ما می خواهیم‬ ‫که این مشکل برطرف شود ‪ .‬ما بسیاری از هواداران هستیم‬ ‫که نمی خواهیم نمادها یا پیام های سیاســی در بازی های‬ ‫تیممان وجود داشــته باشــد و صحبت هایش درباره اینکه‬ ‫ما مشکلی با نمادهای سیاســی در ورزشگاه نداریم‪ ،‬اصال‬ ‫درســت نیســت‪ ».‬با این حال به نظر نمی رســد مسئوالن‬ ‫بارسلونا به این درخواســت توجهی کرده اند چراکه به نقل‬ ‫از مــارکا از حاال بــرای بازی چهارشــنبه این تیــم در لیگ‬ ‫قهرمانان مقابل باته بوریسف‪ 20 ،‬هزار پرچم استقالل به‬ ‫نام «استه الدا» اماده شده تا میان هواداران پخش شود‪.‬‬ ‫تفاوت اصلی این پرچم بــا پرچم اصلی بارســلونا در رنگ‬ ‫ستاره و مثلث میان پرچم است‪ .‬اختالفات میان حزب تازه‬ ‫به قدرت رســیده و جدایی طلب کاتاالن و حکومت مرکزی‬ ‫مادرید در حالی رو به افزایش است که هیچ یک از طرفین‬ ‫کوتاه نمی ایند و در ماه دســامبر انتخابات همگانی اسپانیا‬ ‫برگزار خواهد شد‪.‬‬ ‫ناشناخته برای سازمان ملل‬ ‫تالش ها برای جدایی کاتاالن از اســپانیا در شرایطی‬ ‫رو به افزایش اســت که «بــان کی مون» رئیس ســازمان‬ ‫ملل در مصاحبه با رسانه های اسپانیایی عنوان کرد که این‬ ‫منطقه را به رسمیت نمی شناســد‪ .‬وی در مصاحبه با روزنامه‬ ‫ال پاپیس گفت‪« :‬وقتی منطقه ای می تواند از خودمختاری‬ ‫خود صحبت کند که ســازمان ملل ان را به عنوان سرزمینی‬ ‫مستقل به رسمیت شناخته باشــد اما کاتالونیا در این دسته‬ ‫باندی قرار نمی گیرد‪ ».‬بان کی مون با ستایش از حکومت‬ ‫مرکزی مادرید‪ ،‬حاکمیت اســپانیا را حکومتی نامیده که به‬ ‫فرهنگ‪ ،‬قومیت ها‪ ،‬زبان ها و ســنت های مردم کشــورش‬ ‫احتراممی گذارد‪.‬اسپانیایککشورمستقلوپادشاهیاست‬ ‫کهشاملمنطقهکاتاالنهممی شود‪ .‬بی شکسازمانمللو‬ ‫جوامعبین المللیبا توجهبههمینخطفکریبهتعهدات شان‬ ‫در قبال اختالفات سیاسی این کشور عمل خواهند کرد‪».‬‬ ‫با این حال اســتقالل طلبان به دنبال ان هستند تا در جلسه‬ ‫پارلمان جدید کاتاالن که همین هفته برگزار می شود‪ ،‬پروژه‬ ‫جدایی را کلید بزنند و ان را در مدت‪ 18‬ماه به واقعیت نزدیک‬ ‫کنند‪ .‬از ســوی دیگر در روز جمعه ای که گذشــت‪ ،‬ماریانو‬ ‫راخوی نخست وزیر اسپانیا در گفت وگو با خبرگزاری فرانسه‬ ‫از همبستگی احزاب سیاســی مختلف کشورش برای دفاع‬ ‫از اتحاد اسپانیا دربرابر تحرکات جدایی طلبان خبر داد‪ «:.‬ما‬ ‫همه برای حفظ اتحاد و یکپارچگی اسپانیا‪ ،‬حفظ پادشاهی‬ ‫و حمایت ملی و احترام به قوانین در همه زمینه ها‪ ،‬در توافق‬ ‫هســتیم‪ ».‬در عین حال روزنامه ال پاپیس در گزارشــی به‬ ‫کاهش میزان رای دهندگان به جدایی کاتاالن از ‪ 45‬درصد‬ ‫در انتخابات محلی پیش از ماه سپتامبر به‪ 41‬درصد پرداخته‬ ‫است‪.‬درحالیکهکاتالونیاتنها‪ 16‬درصدجمعیتکلاسپانیا‬ ‫را شکل می دهد‪ ،‬با این حال مردم این ایالت استقالل طلب‬ ‫معتقدند کــه بار اقتصادی کشــور بر دوش انها قــرار دارد و‬ ‫‪ 20‬درصــد درامدزایــی کل اســپانیا در ایــن ایالت صورت‬ ‫می گیرد‪.‬‬ ‫منبع‪:‬ساکرلنز‬ ‫«نفس مسموم»‬ ‫یک کتاب درباره جنایات جنگی‬ ‫چاپ نخست کتاب «نفس مســموم» در ‪ 212‬صفحه مصور در شــمارگان یک هزار‬ ‫نسخه و با قیمت‪ 10‬هزار تومان از سوی انتشارات سروش منتشر شد و در اختیار عالقه مندان‬ ‫به ادبیات جنگ قرار گرفت‪ .‬کتاب «نفس مسموم» واکاوی جنایت جنگی منحصر به فردی‬ ‫است که در تاریخ جنگ های جهان نیز بی سابقه است‪ .‬نگارنده کتاب با سابقه ‪ 18‬ساله در‬ ‫ساخت مســتندهای پژوهشــی تصویری درباره این موضوع‪ ،‬حاصل خوانده ها‪ ،‬دیده ها‪،‬‬ ‫شنیده ها و یافته های خود در سفر به کشــورهای المان‪ ،‬اتریش‪ ،‬بلژیک‪ ،‬هلند و فرانسه و‬ ‫مالقات با مصدومان شیمیایی جنگ عراق علیه ایران و پزشکان درمانگر انان‪ ،‬سم شناسان‪،‬‬ ‫کارشناسان سازمان منع ســاح های شیمیایی‪ ،‬میکروبی و اربابان رســانه در غرب را برای‬ ‫اگاهی تک تک ایرانیان میهن دوست و پایمرد اورده اســت‪ ،‬باشد که به تالش متفکران و‬ ‫مسئوالن برای دستیابی به جهانی عاری از سالح شیمیایی کمک کند‪ .‬از جنگ جهانی دوم‬ ‫تاکنون قریب به ‪ 200‬جنگ در جهان رخ داده است! براساس محاسبه کارشناسان سازمان‬ ‫ملل متحد‪ ،‬اجرای یک تک با جنگ افزارهای معمولی در وسعت یک کیلومتر مربع ‪31000‬‬ ‫دالر‪ ،‬با سالح اتمی ‪ 800‬دالر و با سالح های شیمیایی ‪ 600‬دالر هزینه دارد‪ .‬اقتصاد جنگ‬ ‫از یک سو و سهولت اختفا و انکار استفاده از سالح های شــیمیایی از سوی دیگر‪ ،‬در کنار‬ ‫ بی اخالقی فراگیر موجب شده است قدرت هایی هم که به انواع سالح های پیشرفته اتشین و‬ ‫سالح های هسته ای نسل جدید با اورانیوم ضعیف شده مجهز هستند‪ ،‬هنوز دست از پژوهش‬ ‫و تولید انواع سالح های شیمیایی و میکروبی برندارند‪.‬‬ ‫«عبور از برهان»‬ ‫ماجرای اسارت یک سرباز از سوی کومله‬ ‫رمان «عبور از برهان» نوشته رضا صادقی به موضوع اسارت تا رهایی شخصیتی به‬ ‫نام «حمید» می پردازد‪ .‬حمید رزمنده بسیجی است که برای حضور در جنگ تحمیلی عراق‬ ‫علیه ایران‪ ،‬می خواهد به جبهه های جنگ در جنوب کشــور برود اما طبق دستور او را برای‬ ‫برقراری امنیت‪ ،‬به روستای «برهان» در شــهر بوکان می فرستند‪ .‬حمید در حین خدمت‪،‬‬ ‫ضمن اشنایی با پیچیدگی ها و مشکالت خدمت رزمندگان در کردستان به نسبت جبهه های‬ ‫جنگ با عراق‪ ،‬با حوادث و وقایع گوناگونی مواجه می شود که به گفت ه دوستانش‪ ،‬هرگز در‬ ‫جبهه های جنگ با عراق‪ ،‬اتفاق نمی افتد‪.‬‬ ‫او در یکی از حمله های گروه «کومله» به پایگاه شــان به اســارت در می اید و توسط‬ ‫شورشیان به مراکز استقرار انان در عراق منتقل و زندانی می شود‪ .‬وی در دوران اسارت همراه‬ ‫دیگر زندانیان رنج زیادی می کشد و به دختری از اعضای کومله به نام «گالره» عالقه مند‬ ‫می شود و داستان به این ترتیب ادامه می یابد‪.‬کمین‪ ،‬تامین جاده‪ ،‬نماز جمعه‪ ،‬انفجار مین‪،‬‬ ‫تشکیالت روستایی‪ ،‬عروسی‪ ،‬حمله به پایگاه‪ ،‬عبور از مرز‪ ،‬بازجویی‪ ،‬زندان‪ ،‬گالره‪ ،‬رقابت‪،‬‬ ‫ارتش ازادی بخش و برهان عنوان فصل های رمان «عبور از برهان» را تشکیل می دهد‪.‬‬ ‫در بخشی از کتاب امده است‪ « :‬جلوی خودم را نگاه کردم ناگهان به نظرم یک سیاهی‬ ‫اومد‪ .‬چشمانم را روی سیاهی متمرکز کردم‪ .‬عجیب بود انگار هی بزرگتر می شد‪ .‬به خودم‬ ‫گفتم نکنه جن یا غولی باشه‪ ،‬احســاس کردم مدام داره به من نزدیک تر میشه میخواستم‬ ‫کاک خالد را صدا بزنم اما خجالت کشیدم این ور و ان ور را نگاه کردم‪»...‬‬ ‫چشم جنگ‬ ‫یوسف حاتمی کیا کارگردان شد‬ ‫وقتی دو کلمــه «حاتمی کیــا » و «فیلــم» کنار هم‬ ‫می اید‪ ،‬نا خوداگاه ذهن ما به سمت فیلم «جنگی» می رود‪.‬‬ ‫حتی اگر کارگردان فیلم نامش ابراهیم نباشد‪ .‬حاتمی کیای‬ ‫پسر هم فیلمســاز اســت‪ .‬او چند فیلم در کارنامه خود دارد‬ ‫اما این بار حضور او بســیار جدی تر رســانه ای شده است ‪،‬‬ ‫چر اکه قرار است فیلم او در یک جشنواره جدی به نمایش‬ ‫در اید‪«.‬چشــم جنگ» عنوان مســتند بلندی است که به‬ ‫کارگردانی یوسف حاتمی کیا و مهدی برجیان و تهیه کنندگی‬ ‫ابراهیــم حاتمی کیا‪ ،‬بــه دبیرخانه نهمین دوره جشــنواره‬ ‫بین المللی ســینما حقیقت ارائه شده اســت‪ .‬این فیلم که‬ ‫مراحل ســاخت ان دو ســال به طول انجامیده‪ ،‬مستندی‬ ‫درباره «ســعید صادقی» عکاس جنگ تحمیلی است که‬ ‫پس از گذشــت ‪ 25‬ســال تصمیم می گیرد دنبال ادم های‬ ‫درون عکس هایش بگردد‪ .‬ســعید صادقی در سال ‪۱۳۳۲‬‬ ‫در شــهر تبریز به دنیا امد‪ .‬او عکاســی را از دوران انقالب‬ ‫اســامی در ســال ‪ 1357‬اغاز کــرد و با ســمت عکاس و‬ ‫خبرنگار ‪ ،‬کار خود را در روزنامه جمهوری اســامی در سال‬ ‫‪ 1358‬همزمان با شــروع جنگ تحمیلی ادامه داد‪ .‬سپس‬ ‫مدتی را در حوزه ســینمای کشــور بــا دســتیار فیلمبردار و‬ ‫مدیر فیلمبرداری در فیلم های ســینمایی و مجموعه های‬ ‫تلویزیونی سپری کرد که از جمله فیلم هایی که در ان مدیر‬ ‫فیلمبرداری بوده می توان به پایان کودکی‪ ،‬مرگ سیاوش‪،‬‬ ‫اخرین روز تابستان و‪ ...‬اشاره کرد‪.‬وی پس از جنگ عراق‬ ‫نمایشــگاه «نیمه پنهان جنگ» را با یــک عکاس عراقی‬ ‫برگزار کرد و مستند بلگراد و کارگردانی و فیلمبرداری هفت‬ ‫قســمت از مجموعه مســتند جنگ با نام «هفت زخم» از‬ ‫دفاع مقدس از دیگر فعالیت های هنری او به شمار می رود‪.‬‬ ‫صادقی ده ها نمایشــگاه عکس اختصاصی برپا کرده و در‬ ‫نمایشگاه های گروهی بسیاری نیز شرکت داشته است که‬ ‫از جمله موضوعات ان می توان بــه «جنگ»‪« ،‬کودکان‬ ‫«ایران امــروز»‪« ،‬زنان ایران» و‪ ...‬اشــاره کرد‪ .‬مســتند‬ ‫«چشــم جنگ» را یوســف حاتمی کیا و مهــدی برجیان‬ ‫پژوهش و کارگردانــی کرده اند؛ تصویربــرداری این فیلم‬ ‫برعهده یوســف حاتمی کیا بوده اســت؛ مهرداد جلوخانی‬ ‫پروژه را صداگــذاری کرده و کارن همایونفر هم اهنگســاز‬ ‫ان بوده اســت‪ .‬تدوین فیلم نیز توسط یوسف حاتمی کیا و‬ ‫موحد تاری مرادی انجام شده است‪ .‬این اثر مستند توسط‬ ‫ابراهیــم حاتمی کیا کارگردان ســینمای ایران تهیه شــده‬ ‫است‪ .‬یوسف حاتمی کیا متولد سال‪1370‬است و چهارسال‬ ‫قبل از ان به دنیا امده که پدرش فیلم «بوی پیراهن یوسف»‬ ‫را ساخت‪ .‬او فار غ التحصیل رشته سینما است و در پرونده‬ ‫فیلمســازی اش‪ ،‬ســاخت اثاری چون بازی با مرگ (‪،)84‬‬ ‫اخرین کرنر (‪ ،)85‬پایان بی صدا (‪ )86‬مرغابی های وحشی‬ ‫(‪ )91‬و بازگشــت (‪ )94‬به چشــم می خــورد‪ .‬او یک فیلم‬ ‫مســتند هم در مورد پشــت صحنه اخرین فیلم اکران شده‬ ‫پدرش یعنی «چ» ساخته ‪ .‬یوســف در مصاحبه ای در مورد‬ ‫فیلمسازی زیر سایه نام پدرش گفته است‪ «:‬اصوال اگر کار‬ ‫خوب شــود می گویند پدرش حاتمی کیا است و کار خاصی‬ ‫نکرده؛ بد شــود هــم می گویند از پســر حاتمی کیا عجیب‬ ‫است‪ .‬واقعیت این اســت که یا باید با این مساله درگیر شد‬ ‫یا گذر کرد‪ .‬من همیشــه همایون شجریان را مثال می زنم‬ ‫با اینکه بارها خودش را ثابت کرده هنوز هم می گویند پسر‬ ‫شــجریان‪ .‬من روایت خودم را از زاویه نگاه نسل خودم به‬ ‫همان موضوعاتی دارم که دغدغه ایشان هم هست‪ .‬نسل‬ ‫من هم می تواند دغدغه جنگ داشته باشد‪ .‬اما اگر بخواهم‬ ‫از همان دغدغه هــا حرف بزنم باید با زبــان خودم صحبت‬ ‫کنم‪ ».‬نهمین دوره جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران‬ ‫«سینماحقیقت» توسط مرکز گســترش سینمای مستند و‬ ‫تجربی ســازمان امور سینمایی کشــور طی روزهای ‪ ۲۲‬تا‬ ‫‪ ۲۸‬اذرماه با شــعار «حقیقت بهترین راهنماست» برگرفته‬ ‫از فرمایشــات حضرت علی(ع) در سینما فلسطین و سینما‬ ‫سپیده تهران برگزار می شود‪.‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫ماشین های‬ ‫قابل اعتماد‬ ‫تیتر اصلی تایم‬ ‫مرکل در‬ ‫محاصره سوژه‬ ‫اشپیگل‬ ‫لوپوئن به نیچه‬ ‫پرداخته است‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪79‬‬ ‫بازار‬ ‫مقایسه نرخ سود بانک مرکزی و بین بانکی ‪ ۲۲‬کشور‬ ‫هدف نهایی مجموعه دولت تدبیر و امید بهبود شرایط‬ ‫اقتصادی و حل دغدغه اقتصادی و مشــکالت معیشتی‬ ‫مردم است که ممکن اســت چند صباحی نیز باتورم اندک‬ ‫وهدایت شده نیز همراه باشد‪.‬‬ ‫مدیرعامل موسســه مالی و اعتباری کوثــر با اعالم‬ ‫‪ ۳‬موضوعی که باعث رنج اقتصاد ایران شــده و دو جدول‬ ‫مربوط به روند گرانی پول و مقایسه نرخ سود بانک مرکزی‬ ‫و بین بانکی ‪ ۲۲‬کشــور‪ ،‬پیشــنهاداتی ارائه داد‪ .‬عیســی‬ ‫رضایی که به تازگی و بعد از وقفه ای چندســاله بار دیگر در‬ ‫مقام مدیرعاملی موسســه مالی و اعتباری کوثر به عرصه‬ ‫معامالت و حمایت از بازار سهام بازگشته‪ ،‬در واکنش به نامه‬ ‫مهم و تاریخی چهار وزیر واکنش نشان داد و توضیحاتی را‬ ‫ارائه کرد‪ .‬وی ‪ ۱۳‬مهرماه اعالم کرده بود که در برابر بیان‬ ‫واقعیت ها مهم این است که چه راهکارهایی برای خروج‬ ‫از وضعیت حاکم می توان داد تا شرایط تغییر کند‪ .‬بنابراین‬ ‫جای خالی راهکارها در این نامه گزارشی خالی بوده و باید‬ ‫به شخص رئیس جمهور محترم و تصمیم گیرندگان ارشد‬ ‫پیشنهاداتی داد‪ .‬برهمین اساس به عنوان یک فعال بازار‬ ‫ســرمایه پیشــنهاداتی را اماده و ارائه خواهم کرد تا مورد‬ ‫توجه و استفاده مسئوالن تصمیم گیر قرار گیرد و به بهبود‬ ‫وضعیت ســخت و پیچیده و طوالنی بازار ســرمایه کشور‬ ‫کمک کند‪.‬‬ ‫عدم تاثیر مباحث تئوریک در اقتصاد بومی‬ ‫بازار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫نامــه مشــترک وزرای محترم در خصوص مســائل‬ ‫اقتصــادی کــه به طور کامــل بــه بخش هــای مختلف‬ ‫به خصوص بازار سرمایه پرداخته‪ ،‬منتشر شده لیکن بخش‬ ‫نهایی ان که ارائه پیشــنهاد جهت بــرون رفت از وضعیت‬ ‫فعلی است‪ ،‬مسکوت مانده است‪.‬‬ ‫همانگونه کــه از متن نامــه بر می اید از مشــکالت‬ ‫عدیده در راستای عبور از رکود از جمله بهره وری پایین‪ ،‬نبود‬ ‫نقدینگی یا تنگنای مالی و داغ بودن یا گرانی پول صحبت‬ ‫شده اســت‪ .‬عده ای درخواســت افزایش حجم نقدینگی‬ ‫جهت فعال شدن واحدهای تولیدی را دارند‪ ،‬عده ای دیگر‬ ‫در مخالفت با افزایش نقدینگی اعالم می دارند که افزایش‬ ‫حجم نقدینگی مترادف با افزایش تورم خواهد بود بنابراین‬ ‫در برابر ان ایستادگی می کنند‪.‬‬ ‫به نظر می رســد ایــن تئوری کــه افزایــش نقدینگی‬ ‫مترادف با افزایش تورم اســت برای اقتصاد بومی ما تاثیر‬ ‫چندانی ندارد به عنوان شاهد مثال اینکه دولت محترم تدبیر‬ ‫و امید در زمان تحویل گرفتن دولت جدید با نقدینگی حدود‬ ‫‪ ۵۰۰۰‬هزار میلیارد ریال (پانصد هزار میلیارد تومان) و تورم‬ ‫‪ ۴۰‬درصدی مواجه بــود و در حال حاضر پس از گذشــتن‬ ‫حدود دو سال با نقدینگی ‪ ۸۵۰۰‬هزار میلیارد ریال (هشتصد‬ ‫و پنجاه هزار میلیارد تومــان) و تورم ‪ ۱۵‬درصدی مواجهیم‬ ‫یعنی در عین اینکه تــورم از ‪ ۴۰‬درصد به ‪ ۱۵‬درصد کاهش‬ ‫یافته حجم نقدینگی حدود ‪ ۳۵۰‬هزار میلیارد تومان افزایش‬ ‫داشته است‪ .‬اگر تئوری مترادف بودن افزایش نقدینگی با‬ ‫افزایش تورم درست بود در حال حاضر تورم می بایست رشد‬ ‫صعودی بسیار شدیدی داشته باشــد‪ .‬پس تمامی مباحث‬ ‫تئوریک برای اقتصاد بومی ما کاربرد ندارد‪.‬‬ ‫سه موضوعی که باعث رنج اقتصاد ایران شده‬ ‫به هر حال اقتصاد ما درحال حاضر از سه عنصر اصلی‬ ‫رنج می برد که شامل ‪ -۱‬مساله اول‪ :‬پایین بودن بهره وری‪،‬‬ ‫‪ -۲‬مساله دوم‪ :‬باال بودن نرخ پول (گرانی پول) و ‪ -۳‬مساله‬ ‫سوم‪ :‬کمبود حجم نقدینگی است‪.‬‬ ‫مساله اول‪ .‬پایین بودن بهره وری‬ ‫برای بهره وری باید صاحبان مشــاغل در بنگاه های‬ ‫تولیدی و تجــاری تدبیری جدی بیندیشــند و فکری برای‬ ‫ان کنند‪ .‬به طور مثال دو شرکت بزرگ ایران خودرو و سایپا‬ ‫همواره اذعان دارند که حدود ‪ ۹۵‬در صــد از تولیدات انها‬ ‫داخلی ســازی شــده اســت‪ .‬چنانچه ادعا حمل برصحت‬ ‫فرض شود سوال این است که چرا این تولیدات که داخلی‬ ‫هســتند در زمانی که ارزش دالر برابــر ده هزارریال بود در‬ ‫همان زمان ارزش خــودرو پراید ‪ ۷۰‬میلیــون ریال وارزش‬ ‫خودرو ســمند ‪ ۱۲۰‬میلیون ریال بود و زمانی که ارزش دالر‬ ‫معادل ‪ ۳۰‬هزار ریال شــد قیمت خودروپراید ‪ ۲۱۰‬میلیون‬ ‫ریال و قیمت خودرو ســمند ‪ ۳۶۰‬میلیون ریال گردید‪ .‬اگر‬ ‫تمامی تولیداتشان داخلی بود؟ چگونه این افزایش قیمت‬ ‫قابل توجیه است ایا نرخ دســتمزد نرخ سود بانکی و … به‬ ‫همین میزان افزایش یافت؟‬ ‫این موضوع در تمامی بخش ها شامل سیاست گذاری‬ ‫و قانون گــذاری‪ ،‬فعالیت هــای اقتصــادی و خدماتــی و‬ ‫همچنین کشاورزی قابل مشاهده است‪ .‬به طور مثال ما از‬ ‫اول انقالب بارها شــاهد بوده ایم که یک سال سیب زمینی‬ ‫نداریم و سال بعد پیاز که این ناشــی از عدم سیاستگذاری‬ ‫صحیح و عدم امایش ســرزمینی و حوزه بندی جغرافیایی‪،‬‬ ‫که ما از چه حــوزه ای چه محصولــی را تضمینی خریداری‬ ‫می کنیم به دلیل عدم وجود سیاســت مزبور یک سال همه‬ ‫سیب زمینی کشت می کنند که با مازاد عرضه و از بین رفتن‬ ‫سرمایه کشاورزان مواجهیم و همان سال پیاز نداریم و سال‬ ‫بعد همه به کشت پیاز روی می اورند و …‪.‬‬ ‫عدم ثبات در قوانین و مقررات‪ ،‬شرایط سرمایه گذاری‬ ‫را بسیار پیچیده و سخت کرده است‪ .‬به طور مثال داستان‬ ‫تعیین نرخ خوراک پتروشیمی از هیچ معیار بلند مدتی تبعیت‬ ‫نمی کند و پس از ســال ها با تصویب قانون به وزارت نفت‬ ‫واگذار شده که کماکان وضعیت ناپایداری دارد و در صنایع‬ ‫معدنی نیز عمدتا خام فروشــی و تولیــد و فروش محصول‬ ‫اولیه بسنده شده و به دلیل بهره وری پایین‪ ،‬همواره واردات‬ ‫محصوالت پایین دســتی صرفه اقتصادی بیشتری نسبت‬ ‫به تولید ان دارد و هزاران دلیل و شــاهد مدعا از این دست‬ ‫وجود دارد که در ایــن مجال اندک‪ ،‬فرصــت پرداختن به‬ ‫ان نیست و دولت باید در این زمینه با اعمال سیاست های‬ ‫کالن و مقررات زدایــی در حوزه تولید و ســرمایه گذاری و‬ ‫اعمال سیاست های تشویقی بیشــتر مسیر را به سمت باال‬ ‫بردن بهره وری سوق دهد ولی از ان مهمتر خواست و اراده‬ ‫بنگاه هاســت که باید با جدیت محصول خود را رقابت پذیر‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫مساله دوم؛ گرانی پول‬ ‫مساله باال بودن نرخ پول یا گرانی ان در کشور ریشه‬ ‫در چه عامل یا عواملی دارد؟ اساســا چرا نــرخ پول در بازار‬ ‫رسمی (شبکه بانکی) و بازار غیررسمی باال است؟ ایا تعیین‬ ‫نرخ پول از تورم نشــات می گیــرد یا عامل دیگــری در ان‬ ‫اثرگذار و تعیین کننده است؟ اگر شرایط فعلی را درک نکرده‬ ‫بودیم‪ ،‬می توانستیم گران بودن نرخ پول را به تورم ارتباط‬ ‫دهیم ولی در شرایط فعلی به اذعان تمامی مقامات رسمی‬ ‫و غیررسمی‪ ،‬تورم زیر ‪۱۵‬درصد است‪ .‬چرا نرخ پول در بازار‬ ‫غیررسمی باالی ‪۴۰‬درصد و در شــبکه بانکی حدود ‪ ۲۷‬تا‬ ‫‪ ۳۰‬درصد است‪ .‬به نظر می رسد موضوع چیز دیگری تحت‬ ‫عنوان جریمه اضافه برداشت بانک هاست که در ادامه به‬ ‫ان پرداخته می شود‪ .‬نرخ جریمه اضافه برداشت بانک ها‬ ‫از بانک مرکــزی در ســال های ‪ ۱۳۴۱‬تــا ‪ ۱۳۵۹‬با عنوان‬ ‫«نرخ تنزیل مجدد» به طور ســاالنه از سوی بانک مرکزی‬ ‫تعیین می شــد‪ .‬نمودار زیر این تغییرات را نشــان می دهد‬ ‫(کشاورزیان‪( )۱۳۸۳ ،‬نمودار سمت راست)‬ ‫پس از ســال ‪ ۱۳۵۹‬به دلیــل اینکه رویــه فوق ربوی‬ ‫تشخیص داده شد‪ ،‬اعالم منظم نرخ تنزیل متوقف گردید‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر‪ ،‬به دلیل ادغــام و تغییر مالکیــت بانک ها‬ ‫و همچنین شــرایط ویژه اقتصادی کشــور بــه دلیل جنگ‬ ‫تحمیلی‪ ،‬میزان استقراض مستقیم دولت از بانک مرکزی‬ ‫افزایش یافــت‪ .‬در این شــرایط‪ ،‬عدم رســیدگی منظم به‬ ‫ساختار مالی بانک ها موجب شــد تا این دریچه تسهیالتی‬ ‫که علی القاعده باید به عنوان منبع تامین نقدینگی و نیازهای‬ ‫بسیار کوتاه مدت باشــد‪ ،‬بعضا جایگزین دریچه استقراض‬ ‫گردد‪.‬‬ ‫پس از این دوره‪ ،‬بانک مرکزی به منظور محدود کردن‬ ‫بانک ها در استفاده از اضافه برداشــت انها از حساب های‬ ‫جاری خود نزد بانک مرکزی‪ ،‬جریمه تعیین کرد‪ .‬براســاس‬ ‫مصوبه مورخ ‪ 71/12/22‬شــورای پول و اعتبار‪ ،‬از ابتدای‬ ‫سال ‪ ۱۳۷۲‬اضافه برداشــت بانک ها از حساب های جاری‬ ‫انها در بانک مرکزی‪ ،‬مشمول جرایمی به شرح ذیل گردید‪:‬‬ ‫• تا معــادل ‪ ۲‬درصــد از مجموع ســپرده های بخش‬ ‫غیردولتی نزد هر بانک‪ ۲۰،‬درصد در سال‪.‬‬ ‫• از ‪ ۲‬تا ســه درصــد از مجموع ســپرده های بخش‬ ‫غیردولتی نزد هر بانک‪ ۲۴،‬درصد در سال‪.‬‬ ‫• بیــش از ‪ ۳‬درصد از مجمــوع ســپرده های بخش‬ ‫غیردولتی نزد هر بانک‪ ۳۰،‬درصد در سال‪.‬‬ ‫چنانچه اضافه برداشــت از طریق اتاق پایاپای اسناد‬ ‫بانکی صورت گیرد‪ ،‬معادل‪ ۴‬واحد درصد بر میزان هر یک از‬ ‫جرایم فوق افزوده خواهد شد‪.‬‬ ‫در ســال ‪ ،۱۳۸۰‬دســته بندی فوق تغییر یافت و نرخ‬ ‫جریمه تاخیر در تودیع سپرده قانونی بانک ها برابر حداکثر‬ ‫نرخجریمهبدهکاردرحسابجاریبانک هانزدبانکمرکزی‬ ‫(‪ ۳۰‬درصد)تعیینشد(نامهشمارهمب‪ ۳۸۴/‬بانکمرکزیبه‬ ‫مدیران عامل بانک ها‪.)۱۳۸۰،‬‬ ‫بین سال های ‪ ۱۳۸۱‬تا ‪ ،۱۳۸۷‬تغییر دیگری در نرخ‬ ‫جریمه اضافه برداشت بانک ها از بانک مرکزی یافت نشد‪.‬‬ ‫از سال ‪ ،۱۳۸۷‬نرخ جریمه اضافه برداشت در قالب «بسته‬ ‫سیاســتی‪ -‬نظارتی شبکه بانکی کشــور» اعالم شد که ‪۳۴‬‬ ‫درصد تعیین شــده و تا کنون نیز تغییری در ان ایجاد نشده‬ ‫است (بسته سیاستی نظارتی شبکه بانکی کشور‪.)۱۳۸۷،‬‬ ‫همان طور که بیان شد جریمه اضافه برداشت از سال‬ ‫‪ ۷۲‬مجدداوضعوبانرخ های‪ ۲۰‬تا‪ ۲۴‬و‪ ۳۰‬درصدیبه عنوان‬ ‫جریمه اضافه برداشت لحاظ شــد که این موضوع در بسته‬ ‫سیاستی ســال ‪ ۸۷‬تحت عنوان جریمه قیمتی به ‪ ۳۴‬درصد‬ ‫افزایش یافت‪.‬‬ ‫سوابقتاریخیبیانگراینمطلباستکهباتعییننرخ‬ ‫اضافهبرداشتبانکی‪،‬نرخسودسپرده هاونرختورمبهسمت‬ ‫باال میل کرده است؛ کما اینکه در دوره دوم ریاست جمهوری‬ ‫ایت الله هاشمی رفسنجانی نرخ تورم به حدود ‪ ۴۵‬درصد و در‬ ‫دوره دوم ریاست جمهوری اقای احمدی نژاد نرخ تورم مجددا‬ ‫به باالی ‪ ۴۰‬درصد رسید‪ .‬در هر دو مقطع ‪ ۱۳۷۲‬و ‪ ۱۳۸۷‬ما‬ ‫شاهد وضع و افزایش نرخ جریمه اضافه برداشت بوده ایم‪.‬‬ ‫درجدولزیرمی توانامارمقایسه اینرخجریمهدر‪۲۲‬‬ ‫کشور دنیا را مشاهده کرد‪( :‬جدول زیر)‬ ‫همان طــور که در جــدول مقایســه ای نــرخ جریمه‬ ‫مشخص است‪ ،‬کشور ما بین این کشــورها در تعیین نرخ‪،‬‬ ‫سرامد اســت و باالترین نرخ را اعمال می کند و نرخ در سایر‬ ‫کشورها حول نرخ تورم در نوسان اســت‪ .‬باید توجه داشت‬ ‫با تعیین نرخ ‪ ۳۴‬درصد‪ ،‬عمال نرخ در بازار غیررسمی باالی‬ ‫‪ ۴۰‬درصد تعیین گردیده و نرخ ســپرده های بانکی نیز میل‬ ‫به سمت نرخ ‪ ۳۴‬درصد خواهند داشت و با چسبندگی به ان‪،‬‬ ‫کاهش نرخ سود سپرده به سختی صورت خواهد گرفت‪.‬‬ ‫موضوع مهم اینکــه در مقاطع قبل از انقالب و ســال‬ ‫‪ ۱۳۷۲‬ابزارهای نظارتــی قوی و محکمی وجود نداشــت‪،‬‬ ‫الجرم از ابزار قیمتی اســتفاده شــده ولی در حال حاضر که‬ ‫سیستم های کنترلی نظیر ســاتنا‪ ،‬پایا‪ ،‬شــتاب‪ ،‬چکاوک‪،‬‬ ‫ســحاب و‪ ...‬وجود دارد قطع هر کدام از انها برای بانک ها‬ ‫حکمحیاتومماتراداردکهبانک هارابهتبعیتهرچهبیشتر‬ ‫از بانک مرکزی وادار می نماید که کمتر از این ابزار استفاده‬ ‫می شود‪ .‬به هرحال حرکت به سمت تورم تک رقمی‪ ،‬با وجود‬ ‫نرخ جریمه اضافه برداشت ‪ ۳۴‬درصدی امکان پذیر نخواهد‬ ‫بود و باید این نرخ یکباره به زیــر ‪ ۱۵‬درصد کاهش یافته و به‬ ‫تبع ان کاهش نرخ سود سپرده ها و نرخ تسهیالت و کاهش‬ ‫قیمت پول را شاهد باشیم‪.‬‬ ‫مساله سوم؛ حجم پول‬ ‫بازار‬ ‫باالرفتن سطح بهره وری و پایین امدن نرخ پول با نرخ‬ ‫بهره راه حل تمامی مسائل نیست بلکه‪ ،‬مساله مهمتر حجم‬ ‫پول است که بنابر شرایط موجود بنگاه های تولیدی از کمبود‬ ‫ان رنج برده و منابع بانکی نیز عمال قفل شــده اســت‪ .‬برای‬ ‫افزایش حجم پول راه های مختلفی وجود دارد نظیر افزایش‬ ‫ســرمایه بانک ها‪ ،‬افزایش پایه پولی‪ ،‬پایین اوردن ضریب‬ ‫کفایت سرمایه – استقراض خارجی‪ ...،‬و از همه مهمتر و در‬ ‫دسترس تر‪ ،‬اصالح نرخ سپرده قانونی است‪.‬‬ ‫در حال حاضر نرخ ســپرده قانونــی بانک ها نزد بانک‬ ‫مرکزی‪ ۱۳‬درصد است که پیشنهاد می شود این نسبت به‪۱۰‬‬ ‫درصد کاهش یابد‪ .‬در این صورت باتوجه به حجم نقدینگی‬ ‫موجود که ‪ ۸۵۰۰‬هزار میلیارد ریال است‪۲۵۵ ،‬هزار میلیارد‬ ‫ریال پول پرقدرت وارد بازار شده که با درنظر گرفتن ضریب‬ ‫تکاثری حدود ‪ ۲۵۰۰‬هزار میلیارد ریــال (‪ ۲۵۰‬هزار میلیارد‬ ‫تومان)تواننقدینگیبرایبانک هاایجادمی شودکهحالل‬ ‫بسیاریازمشکالتمی شودواگراینحجمبادومسالهقبلی‬ ‫یعنی افزایش بهره وری وکاهش نرخ پول و به تبع ان کاهش‬ ‫نرخ تسهیالت ممزوج شود اکثر مطالبات معوق و تسهیالت‬ ‫قبلی تسویه و توان اعطای تســهیالت بانک ها باال رفته و‬ ‫شرایط بیش از پیش برای رونق اقتصادی فراهم می شود‪.‬‬ ‫البته به دیگر مولفه ها‪ ،‬نظیر برخورد جدی با موسسات‬ ‫بدون مجــوز و هدایت تســهیالت به ســمت فعالیت های‬ ‫تولیــدی به جــای فعالیت هــای خدماتــی و بازرگانــی و‬ ‫جلوگیــری از واردات بی رویه نیز حتما بایــد مورد امعان نظر‬ ‫قرارگیرد‪.‬‬ ‫در فراز نهایی ذکراین نکته ضروری است که یک تیم‬ ‫فوتبال کامال هجومی نیز تمامی ‪ ۹۰‬دقیقه بازی را هجومی‬ ‫ بازی نمی کند‪ .‬برخی از مواقع دفاعی بازی می کند ولی هدف‬ ‫نهایی برد است‪ .‬هدف نهایی مجموعه دولت تدبیر و امید نیز‬ ‫بهبود شرایط اقتصادی و حل دغدغه اقتصادی و مشکالت‬ ‫معیشتی مردم است که ممکن است چند صباحی نیز با تورم‬ ‫اندک و هدایت شده نیز همراه باشد ولی نباید از ان هراسید‪.‬‬ ‫چراکهزندگیدرشرایطتورمی کنترل شده‪،‬بهمراتبسهل تر‬ ‫از زندگی در شرایط رکود بحران زاست‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫بازار‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫با گفت وگوی تلفنی مدیرکل بازاریابی و تبلیغات‬ ‫طرح گفت وگوی بی واسطه‬ ‫مدیران ارشد با مشتریان وکارکنان‬ ‫بانک انصار به مرحله اجرا رسید‬ ‫بــا گفت وگــوی مســتقیم اقــای‬ ‫ســیدحمیدخالقی مدیــرکل بازاریابــی‬ ‫و تبلیغــات بامشــتریان‪ ،‬مدیــران وکارکنان‬ ‫بانک کــه صبــح روزچهارشــنبه ‪13‬ابان در‬ ‫مرکزخدمــات مشــتریان انجام شــد‪ ،‬طرح‬ ‫ گفت وگوی بی واســطه مدیران ارشد بانک‬ ‫ انصار بامشتریان و مدیران وکارکنان به مرحله‬ ‫اجرا درامد‪ .‬به گــزارش اداره کل بازاریابی و‬ ‫تبلیغات‪ ،‬اقای ســیدحمیدخالقی براســاس‬ ‫زمانبندی اعالم شــده از ســاعت ‪ 10‬بامداد‬ ‫روزچهارشــنبه در مرکــز خدمات مشــتریان‬ ‫حضور یافته و ضمن استماع دیدگاه ها‪ ،‬نظرات و پیشنهادهای تماس گیرندگان‪ ،‬به سواالت‬ ‫انان در حوزه های تخصصی پاسخ داد‪ .‬براســاس این گزارش‪ ،‬تماس گیرندگان پیرامون‬ ‫شرایط و ویژگی های قرعه کشی سپرده های قرض الحسنه‪ ،‬امکان افزایش احتمال برنده‬ ‫شدن‪ ،‬سیاست های بانک درجذب منابع‪ ،‬نرخ سپرده ها وعلل کاهش فعالیت های تبلیغاتی‬ ‫سوال کرده و پیشنهادهایی برای بهبود روندهای تبلیغاتی و بازاریابی ارائه داده و از زحمات‬ ‫کارکنان مرکزخدمات مشتریان قدردانی کردند‪.‬‬ ‫نسخه ارتقا یافته نرم افزار همراه بانک دی برای گوشی های با انواع سیستم عامل از‬ ‫طریق وب سایت بانک قابل دریافت است‪ .‬به گزارش اداره کل روابط عمومی بانک دی در‬ ‫راستای گســترش خدمات بانکداری الکترونیکی معاونت فن اوری اطالعات و بانکداری‬ ‫الکترونیک بانک دی‪ ،‬نســخه نرم افزار همراه بانک دی ویژه سیستم عامل های اندروید‪،‬‬ ‫‪ iOS‬و جاوا را به روز کرد‪ .‬بر این اساس کاربران و مشتریانی که از نسخ قدیمی این نرم افزارها‬ ‫استفاده می کنند‪ ،‬باید نسبت به نصب نسخه جدید اقدام کنند‪ .‬نسخ جدید از طریق وب سایت‬ ‫بانک دی به نشانی ‪ www.day24.ir‬قابل دریافت است‪ .‬پیش از این نیز معاونت فن اوری‬ ‫اطالعات و بانکداری الکترونیک بانک دی اقدام به راه اندازی نسخه‪ iOS‬برنامه همراه بانک‬ ‫دی قابل استفاده روی دستگاه های ‪ apple‬و ارائه ان از طریق بانک دی کرده بود‪ .‬نسخه‬ ‫‪ ios‬از طریق برنامه سیبچه نیز قابل دریافت است‪ .‬دریافت نام کاربری و رمز عبور همراه بانک‬ ‫از طریق شعب بانک دی امکان پذیر است‪ .‬اخرین نســخه نرم افزار همراه بانک دی برای‬ ‫انواع گوشی ها و سایزهای مختلف ان در بخش بانکداری الکترونیک (همراه بانک جدید)‬ ‫در اختیار کاربران و مشتریان بانک قرار گرفته است‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫مثلث | شماره ‪286‬‬ ‫سه معاون جدید بانک مهر اقتصاد‬ ‫معارفهشدند‬ ‫‪82‬‬ ‫نرم افزار همراه بانک دی‬ ‫ارتقا یافت‬ ‫معاونین جدید اعتبارات و امور بین الملل‪ ،‬امور مناطق و طرح و توسعه بانک مهر اقتصاد معارفه شدند‪ .‬به‬ ‫گزارش اداره کل روابط عمومی بانک مهر اقتصاد‪ ،‬با تکمیل فرایند اخذ مجوز نهایی بانک و الزامات بانک مرکزی‬ ‫در خصوص تطبیق اساســنامه بانک با قوانین و مقررات بانک مرکزی و متعاقب ان تغییر مدیرعامل و اعضای‬ ‫هیات مدیره‪ ،‬ساختار بانک مهر اقتصاد به منظور انطباق با شــبکه بانکی کشور مورد بازنگری قرار گرفت و تیم‬ ‫جدید مدیریتی بنا بر اقتضائات پیش رو‪ ،‬تغییراتی در سطح معاونین بانک اعمال کرد‪ .‬بر اساس این گزارش‪ ،‬ایرج‬ ‫نیک اختر معاون اعتبارات و امور بین الملل‪ ،‬جعفر صفایی مزید معاون طرح و توسعه و جواد حاجی مزدارانی‬ ‫معاون امور مناطق معرفی شدند و از سال ها خدمات و تالش های ارزنده حمید رضا نجف پور کردی در معاونت‬ ‫اعتبارات و تجهیز منابع و هادی بهنود در معاونت طرح و توسعه تقدیر و تشکر به عمل امد‪ .‬گفتنی است که لزوم‬ ‫اســتفاده و به کارگیری افراد باتجربه و متخصص نظام بانکی یکی از الزامات بانک مرکزی در بخش مدیریتی‬ ‫بانک هاست و این سه معاون جدید دارای سال ها تجربه در شبکه بانکی هستند و طی دوران تصدی مدیریت‬ ‫خود در بانک های بزرگ کشور منشا خدمات بسیاری بوده اند‪.‬‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصاد‪:‬‬ ‫کارکنان شعب سفیران‬ ‫بانک مهر اقتصاد هستند‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصاد به همراه تعدادی از معاونین طی سفر به‬ ‫استان زنجان و بازدید از شعب‪ ،‬با کارکنان دیدار و گفت وگو کرد‪ .‬به گزارش‬ ‫روابط عمومی بانک مهر اقتصاد استان زنجان‪ ،‬سید ضیاء ایمانی – مدیرعامل‬ ‫بانک ‪ -‬در این بازدیدها به تشریح فعالیت های جدید بانکی پس از اخذ مجوز‬ ‫نهایی بانک پرداخت و گفت‪« :‬حضور گسترده و موثر در بازار و افزایش سهم‬ ‫بانک در بازار پولی و مالی کشــور از برنامه های اصلی و راهبردی بانک مهر‬ ‫اقتصاد است‪ ».‬ایمانی مشتری مداری را در افزایش سهم بازار موثر دانست‬ ‫و گفت‪ :‬منابع انسانی مهمترین ســرمایه بانک مهر اقتصاد است و با اتکا به‬ ‫این مهم بوده که این بانک طی سال های اخیر موفقیت ها و دستاوردهای‬ ‫قابل توجهی کسب کرده اســت‪ .‬ایمانی از کارکنان شعب به عنوان سفیران‬ ‫بانک مهر اقتصاد یاد کرد و گفت‪« :‬کارکنان‪ ،‬نماینده بانک هستند و مستقیما‬ ‫می توانند در سطح رضایتمندی مشتریان اثرگذار باشند‪ ».‬مدیرعامل بانک‬ ‫مهر اقتصاد افزود‪« :‬کارکنان شعب نقش بازاریاب های بانک را ایفا می کنند‬ ‫و عامل اتصال مشتریان خارجی و ذی نفعان بیرونی با بانک هستند‪ ».‬وی‬ ‫تصریح کرد‪« :‬دنیای امروز‪ ،‬دنیای رقابت بنگاه های اقتصادی برای تسخیر‬ ‫بازار و جذب مشتریان جدید است و محور عمده این رقابت ها بر به کارگیری‬ ‫روش ها و برنامه های جذب مشتریان متمرکز شــده بنابراین باتوجه به تعدد‬ ‫فعالیت بانک های مختلف در کشور‪ ،‬چنانچه بانکی نتواند راهبردهای خاصی‬ ‫را دررقابت با دیگران تدوین کند به مرور زمان سهم خود را در منابع‪ ،‬مصارف‬ ‫و بهره وری از دست خواهد داد‪ ».‬مدیرعامل بانک مهر اقتصاد ضمن ابراز‬ ‫خرسندی از وضعیت شعب استان زنجان از باجه ‪ ،VIP‬ویژه مشتریان کلیدی‬ ‫بازدید کرد و راه انــدازی این باجــه را اقدامی نو و ارزنده دانســت که قابلیت‬ ‫عملیاتی شدن در کل کشور را دارد‪ .‬ایمانی از زحمات تمامی کارکنان بانک‬ ‫تشکر و قدردانی کرد و گفت‪« :‬با طی شدن اخرین مراحل فرایند بورسی بانک‬ ‫و اخذ مجوز پایانی با گسترش فعالیت های بانکی مواجه خواهیم شد که این‬ ‫موضوع منتج به درامد زایی و کسب سود بیشتر و ارائه محصوالت و خدمات‬ ‫متنوع تر خواهد شد‪».‬‬