روزنامه صمت شماره 298

‫چپها به دنبال‬ ‫الریجانی و دولت‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره دویست و نود وهشت‪10/‬بهمن ‪ 88/1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫هاشمی لیستمیدهد؟‬ ‫بااعالموضعیتصالحیتها‬ ‫رقابت انتخاباتخبرگان‬ ‫اغاز می شود‬ ‫روایت اصالحطلبان از‬ ‫ائتالفچهارضلعی‬ ‫فوقسریهای‬ ‫علیاکبرصالحی‬ ‫علیاکبرصالحیدرگفتوگوبامثلثبرایاولینبار‬ ‫برخی جزئیات مذاکرات هستهای را بیانکرده است‬ ‫وقتی وارد مذاکرات شـدم‪ ،‬مذاکرات به بنبسـت خورده بود ‪ /‬در مذاکرات‬ ‫اختیـار کامـل داشـتم ‪ /‬در مذاکـرات‪ ،‬یـک گروهـان بودیـم در مقابـل یک‬ ‫لشـکر ‪ /‬مذاکـرات مـن و مونیـز مثـل بـازی شـطرنج بـود ‪ /‬انتقـادات بـه‬ ‫برجـام در شـورای عالی امنیـت ملی منصفانه بـود ‪ /‬در روز تصویب برجام‬ ‫اقـای جاللـی از طـرف اقـای الریجانـی پیغـام اورد کـه طـرح امـروز رای‬ ‫نمیاورد؛ ان را به تعویق بیندازیم ‪ /‬پشـت تریبون مجلس حس کردم قلبم‬ ‫میخواهـد از سـینهام بیـرون بزنـد ‪ /‬دوران وزارتخارجـه دوران مظلومیت‬ ‫مـن اسـت ‪ /‬امیرقطـر بـه احمدینـژادگفـت؛ کار سـوریه تـا دو هفتـه دیگر‬ ‫تمام اسـت‪ .‬احمدینژادگفت؛ شـما چه قدر عجلـه دارید؟ ‪ /‬کمیته نظارت‬ ‫بـر برجـام بعـد از تحریمهای جدید امریکا جلسـه نداشـته اسـت‬ ‫باستانگرایی در مقابل‬ ‫بازگشت به خویشتن‬ ‫بررسی نقش فرح در دربار‬ ‫محمدرضا پهلوی‬ ‫خالفت هیچکاک‬ ‫بررسیکتاب ده روز‬ ‫با داعش با اثاری از‬ ‫مترجماناش‬ ‫سفر به غرب‬ ‫نگاه به شرق‬ ‫چراسفررئیسجمهورچین‬ ‫به ایران مهم بود‬ ‫فکر نو‬ ‫صفحاتجدیدمثلثرا‬ ‫از این شماره بخوانید‬ ‫ﺁﻳﺎ ﻣﻰﺩﺍﻧﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ‬ ‫ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ‪ 300‬ﻧﺸﺴﺖ ﻛﺘﺎﺏﺧﻮﺍﻥ‪،‬‬ ‫ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ‪3175‬ﻛﺘﺎﺏ‬ ‫ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﻌﺮﻓﻰ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ؟‬ ‫‪::‬‬ ‫‪::‬‬ ‫ﺳﻪﺷﻨﺒﻪ )‬ ‫ﺣﻀﻮﺭ ﻭ ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ ﺭﻭﺷﻨﺪﻻﻥ ﻣﻮﻓﻖ ﻭ ﻓﻌﺎﻝ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬ﺣﺎﻝ ﻭ ﻫﻮﺍﻯ ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﻰ ﺑﻪ ﻛﺘﺎﺏﺧﻮﺍﻥ ﺩﺍﺩ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ‪12‬‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺍﻳﻦ ﻧﺸﺴﺖ‪ 8 ،‬ﺗﻦ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﻌﺮﻑ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻭ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺧﻮﺩ ﺑﻮﺩﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﻬﺎﺩﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎﻯﻋﻤﻮﻣﻰﻛﺸﻮﺭ‬ ‫‪::‬‬ ‫ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‪ ،‬ﺍﺯ ﺗﻼﺵﻫﺎﻯ ﺩﺑﻴﺮﻛﻞ ﻧﻬﺎﺩ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ ::‬ﮔﺮﻭﻩ »ﺳﻨﺠﺶ ﻭ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻰ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﻧﻬﺎﺩ« ﺑﺎ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ ﻣﺸﺎﻭﺭ‬ ‫ﺩﺑﻴﺮﻛﻞ ﻧﻬﺎﺩ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎﻯ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﻛﺸﻮﺭ ﺩﺭ ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻫﻔﺘﻪ ﺩﻯ‬ ‫ﻣﺎﻩ ﺍﺯ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎﻯ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﺱ ﻭ ﻛﻬﮕﻴﻠﻮﻳﻪ ﻭ‬ ‫ﺑﻮﻳﺮﺍﺣﻤﺪ ﺑﺎﺯﺩﻳﺪ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻛﺮﺩ‪.‬‬ ‫‪ ::‬ﺩﺑﻴﺮﻛﻞ ﻧﻬﺎﺩ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎﻯ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﻛﺸﻮﺭ ﺩﺭ ﻧﻬﻤﻴﻦ ﺣﻀﻮﺭ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻃﻠﻮﻉ ﺩﺍﻧﺶ ﺷﺒﻜﻪ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺳﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎﻳﻰ‬ ‫ﻋﻤﻠﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﻬﺎﺩﻳﻨﻪ ﺳﺎﺯﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺩﺭ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ‪.‬‬ ‫‪ ::‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﺷﺶ ﻣﺎﻩ ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎﻯ‬ ‫ﻛﺘﺎﺏﺧﻮﺍﻥ؛ ﺳﻴﺼﺪﻣﻴﻦ ﻧﺸﺴﺖ »ﻛﺘﺎﺏﺧﻮﺍﻥ« ﭘﺎﻧﺰﺩﻫﻢ ﺩﻳﻤﺎﻩ‬ ‫ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﺁﻳﺖﺍﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪﺍﻯ ﻗﻢ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ ::‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺟﻠﺴﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮﻥ ﻓﻨﻰ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ »ﺷﺮﺍﻳﻂ‬ ‫ﻛﻴﻔﻰ ﻭ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎﻯ ﺁﻣﺎﺭﻯ ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎ ـ‬ ‫ﻓﻀﺎ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﻰ« ﺩﺭ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﻛﻞ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎﻯ ﻋﻤﻮﻣﻰ‬ ‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ ::‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻰ ﺑﺎﻳﺴﺘﻪﻫﺎﻯ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪،‬‬ ‫ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ‪ 20‬ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻛﺘﺎﺏ ﻣﻨﺘﺨﺐ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﺪﻳﺮﺍﻥ ﻭ‬ ‫ﻣﺴﺌﻮﻻﻥ ﺣﻮﺯﻩ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﻧﻬﺎﺩ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎﻱ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬ ‫ﻛﺸﻮﺭ ﺗﻬﻴﻪ ﻭ ﺍﺭﺳﺎﻝ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ ::‬ﻫﺸﺘﺎﺩ ﻭ ﺩﻭﻣﻴﻦ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻰ ـ ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ‬ ‫»ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﺍﻃﻼﻉﺭﺳﺎﻧﻰ ﻭ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎﻯ ﻋﻤﻮﻣﻰ« ﺷﺎﻣﻞ ‪7‬‬ ‫ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ ::‬ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻧﺸﺴﺖ – ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻧﻘﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎﻯ‬ ‫ﻛﺘﺎﺏ« ﺭﻭﺯ ﺷﻨﺒﻪ ﺩﻭﺍﺯﺩﻫﻢ ﺩﻯ ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻭ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ ﺟﻠﺴﻪ ﻧﻘﺪ‬ ‫ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺍﻧﻴﻤﻴﺸﻦ »ﺟﻨﮓ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ« ﺑﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﻣﺤﻤﺪ ﺳﺮﺷﺎﺭ‬ ‫ﻣﺪﻳﺮ ﺷﺒﻜﻪ ﻛﻮﺩﻙ ﺳﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻨﺘﻘﺪ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﺩﺭ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺮﺍﻯ ﺍﺑﻦﺳﻴﻨﺎﻯ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ ::‬ﺁﻳﻴﻦ ﻛﻠﻨﮓﺯﻧﻰ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﺧﻴﺮﺳﺎﺯ ﺩﻛﺘﺮ ﻭﺣﺪﺕ ﻳﺰﺩ‬ ‫ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﻫﻔﺘﻪ ﻭﺣﺪﺕ ﺑﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﻣﻌﺎﻭﻥ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺍﻣﻨﻴﺘﻰ ﻭ‬ ‫ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﺍﺭ ﻳﺰﺩ ﻭ ﺟﻤﻌﻰ ﺍﺯ ﻣﺴﺌﻮﻻﻥ ﺍﺳﺘﺎﻧﻰ ﻭ‬ ‫ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻰ ﺑﻪ ﺯﻣﻴﻦ ﺯﺩﻩ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ ::‬ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺨﺼﺼﻲ »ﺷﺎﺩﺍﺏ ﺳﺎﺯﻯ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎﻯ‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻰ« ﺑﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﻛﺘﺮ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺍﻓﺸﺎﺭ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﭘﻴﺸﻜﺴﻮﺕ ﻋﻠﻢ‬ ‫ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻭ ﺩﺍﻧﺶﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺩﺭ ﺷﻴﺮﺍﺯ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪::‬‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺻﺎﺑﺮﻯ‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻯ ﺷﻮﺭﺍﻯ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻱ ﻧﺸﺴﺖ ﻛﺘﺎﺏ ﺧﻮﺍﻥ ﻭﻳﮋﻩ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻳﺎﻥ ﺭﺍ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﻧﺴﺖ ﻭ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺘﺎﺏ‬ ‫ﺧﻮﺍﻥ ﺿﻤﻦ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻫﻤﻪ ﺍﻗﺸﺎﺭ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﻪﺍﺷﺘﺮﺍﻙﮔﺬﺍﺭﻱ ﺩﺍﻧﺴﺘﻪﻫﺎﻱ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﺑﻪﻭﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻭﺭﺩ‪.‬‬ ‫ﻭﻯ ﺑﺎ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﻧﮕﺎﺭ ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎﻱ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺭﻭﺵﻫﺎﻯ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ‬ ‫ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻳﺎﻥ ﺑﺎ ﻓﻀﺎﻱ ﻛﺘﺎﺑﺨﻮﺍﻧﻲ ﺩﺍﻧﺴﺖ ﻭ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻛﺮﺩ‪ :‬ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﺑﺨﺶ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻳﺎﻥ ﻭ ﻛﻢﺑﻴﻨﺎﻳﺎﻥ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎﻱ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻣﻨﺎﺳﺐ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﺍﻣﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻣﺨﺎﻃﺒﻴﻦ ﺧﻮﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﺳﺨﺖﺍﻓﺰﺍﺭﻱ ﻭ ﻧﺮﻡﺍﻓﺰﺍﺭﻱ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﻮﺍﺩ ﺣﺴﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﭘﮋﻭﻫﺸﻲ ﺁﺳﻴﺐﻫﺎﻱ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺿﻤﻦ ﺍﺑﺮﺍﺯ ﺧﺮﺳﻨﺪﻱ ﺍﺯ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻧﻬﺎﺩ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﺪﺍﺭﻯ ﻭ ﻛﺘﺎﺑﺨﻮﺍﻧﻰ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻳﺎﻥ‪ ،‬ﻧﺸﺴﺖ ﻛﺘﺎﺏﺧﻮﺍﻥ ﻭﻳﮋﻩ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻳﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﺜﺒﺖ ﻭ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻱ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮﺩ ﻭ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺘﺎﺏﻫﺎ ﻭ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻫﻤﻪ ﺍﻗﺸﺎﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﻫﻤﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻭﻯ ﺑﻬﺮﻩﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻱ »‪ «OCR‬ﻭ ﺭﺍﻩﺍﻧﺪﺍﺯﻯ »ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﮔﻮﻳﺎﻱ ﺁﻧﻼﻳﻦ« ﺭﺍ ﺩﻭ ﺭﻭﺵ ﻣﺆﺛﺮ ﺩﺭ ﺑﻬﺮﻩﻣﻨﺪﻱ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻳﺎﻥ ﺍﺯ‬ ‫ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺍﻯ ﺩﺍﻧﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﻃﻰ ﺍﻳﻦ ﻧﺸﺴﺖ ﻛﺘﺎﺏ ﻣﻌﺮﻓﻰ ﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪» :‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﻰ ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﺖ‪» :‬ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﻰ ﺗﺒﻌﻴﺾ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﻦ« ﻧﻮﺷﺘﻪ‬ ‫ﺧﺪﻳﺠﻪ ﺟﺒﻠﻰ‪ ،‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮﺯﺍﻧﻪ ﺷﺎﻫﻤﺮﺍﺩﻯ‪/‬ﻛﺘﺎﺑﺪﺍﺭ؛ »ﻟﻤﺲ ﺑﺎﻡ ﺩﻧﻴﺎ« ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺍﺭﻳﻚ ﻭﺍﻳﻨﻬﺎﻳﺮ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻠﻰ ﺻﺎﺑﺮﻯ‪/‬ﻋﻀﻮ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻯ‬ ‫ﺷﻮﺭﺍﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮﺍﻥ؛ »ﻗﺎﻟﻴﭽﻪ ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ« ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻗﺪﻣﻌﻠﻰ ﺳﺮﺍﻣﻰ‪ ،‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺍﺛﺮ؛ »ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺭﻭﺡ ﻭ ﻧﻔﺲ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ‬ ‫ﻗﺮﺁﻥ ﻭ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ« ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺣﺴﻴﻨﻰ ﻋﻼﻳﻰ‪ ،‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺍﺛﺮ؛ »ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺩﺭ ﻋﻴﺶ‪ ،‬ﻣﺮﺩﻥ ﺩﺭ ﺧﻮﺷﻰ« ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﻴﻞ ﭘﺴﺘﻤﻦ‪،‬‬ ‫ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﻮﺍﻧﻴﻦﺯﺍﺩﻩ‪ /‬ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺭﻭﺩﻛﻰ؛ »ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺧﺮﺳﻰﺧﺎﻧﻢ« ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺯﻫﺮﺍ ﺷﺠﺎﻋﻰ‪ ،‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺍﺛﺮ؛ »ﺁﺭﺯﻭﻯ‬ ‫ﭘﺪﺭﺑﺰﺭگ« ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻓﺮﻧﻮﺩ ﻓﺮﻳﻮﺭ‪ ،‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺍﺛﺮ؛ »‪VIP‬؛ ﻣﻘﺪﻣﻪﺍﻯ ﺑﺮ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻫﺘﻠﺪﺍﺭﻯ« ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺩﻧﻴﺲ ﺍﻝ ﻓﺎﺳﺘﺮ‪ ،‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﻣﺤﻤﺪﺭﺿﺎ ﺁﺑﺎﺩﻯﻛﺮﻳﻤﻰ‪ /‬ﻣﺘﺮﺟﻢ ﺍﺛﺮ؛ »ﻧﻘﺪﻧﺎﻣﻪ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ« ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺩﻛﺘﺮ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﮔﻠﭽﻴﻦ‪ ،‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺍﺛﺮ؛ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺷﻌﺮ‬ ‫»ﻣﻦ ﺗﻮ ﺭﺍ ﻛﺎﻝ ﻧﺨﻮﺍﻫﻢ ﭼﻴﺪ« ﺍﺛﺮ ﻣﻬﻴﻦ ﺯﺭﻭﻗﻰ‪ ،‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺎﻋﺮ؛ »ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻯ ﺗﻔﻜﺮ ﻧﻘﺎﺩﺍﻧﻪ« ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺍﻡ ﻧﻴﻞ ﺑﺮﺍﻭﻥ ﻭ ﺍﺳﻮﺍﺭﺕ ﺍﻡ ﻛﻴﻠﻰ‪،‬‬ ‫ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺮﺳﺘﻮ ﻭﻟﺪﺧﺎﻥ‪ /‬ﻛﺘﺎﺑﺪﺍﺭ؛ »ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺗﻘﻮﻳﻢ« ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺠﻤﻪ ﻣﻮﺳﻮﻯ ﻭ ﺟﻮﺍﺩ ﺣﺴﻴﻨﻰ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻮﺍﺩ ﺣﺴﻴﻨﻰ‪.‬‬ ‫‪::‬‬ ‫»ﻗﺎﻑ«‬ ‫ﻳﺎﺳﻴﻦ ﺣﺠﺎﺯﻱ‬ ‫ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﺍﺩﺏ‬ ‫ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻛﺘﺎﺏ »ﻗﺎﻑ«‪ ،‬ﺑﺮﮔﻔﺘﻪ ﺍﺯ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺁﻳﻪ ﭘﻨﺠﺎﻫﻤﻴﻦ ﺳﻮﺭﻩ ﻗﺮﺁﻥ ﺍﺳﺖ؛‬ ‫ﻋ َِﺠ ُﺒﻮﺍ ﺃَﻥ ﺟَ ﺎ َءﻫُ ﻢ ُّﻣﻨ ِﺬ ٌﺭ ِّﻣﻨْﻬُ ْﻢ َﻓ َﻘ َ‬ ‫ﻴﺐ«؛ ﺑﻌﻀﻰ ﻣﻔﺴﺮﻳﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺎﻝ ﺍﻟْ َﻜﺎ ِﻓ ُﺮﻭﻥَ َﻫـٰ َﺫﺍ َﺷ ْﻲ ٌء ﻋ َِﺠ ٌ‬ ‫ﺣﺮﻑ ﻗﺎﻑ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺁﻳﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻛﺮﻡ )ﺹ( ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺁﻳﻪ ﻣﺒﻴﻦ ﺁﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺯ ﺑﻌﺜﺖ ﺑﺸﺎﺭﺕ‬ ‫ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻭ ﺑﻴﻢ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺍﻯ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﺷﮕﻔﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﺑﺎﺯﺧﻮﺍﻧﻰ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺭﺳﻮﻝ ﻣﻜﺮﻡ ﺍﺳﻼﻡ ﺍﺯ ﺳﻪ ﻣﺘﻦ ﻛﻬﻦ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻗﺮﻭﻥ ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬ﺷﺸﻢ ﻭ‬ ‫ﻫﻔﺘﻢ ﺑﻪ ﻧﺎﻡﻫﺎﻯ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺳﻮﺭﺁﺑﺎﺩﻯ‪ ،‬ﺷﺮﻑ ﺍﻟﻨﺒﻰ ﻭ ﺳﻴﺮﺕ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﷲ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ ﻳﻚ‬ ‫ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺧﻄﻰ ﻣﻨﻈﻢ ﻭ ﻣﻨﺴﺠﻢ ﺍﺯ ﻭﻻﺩﺕ ﺗﺎ ﺭﺣﻠﺖ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﺍﻟﻬﻰ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﻩ ﺭﻭﺍﻳﺖ‬ ‫ﻣﻰﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﺎﺳﻴﻦ ﺣﺠﺎﺯﻯ‪ ،‬ﻣﺤﻘﻖ ﻭ ﻭﻳﺮﺍﺳﺘﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﺛﺮ‪ ،‬ﺗﻠﻔﻴﻘﻲ ﺍﺯ ﺳﻪ ﻛﺘﺎﺏ ﻣﺬﻛﻮﺭ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﻪ‬ ‫ﻭﻗﺎﻳﻊ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻋﻨﺼﺮ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺳﺎﺯﻯ ﻭ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﺯ ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻫﺎﻯ ﺩﺭ ﺧﻮﺭ ﺗﻮﺟﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺛﺮ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺑﻮﺩﻥ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ؛ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺍﺛﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ‬ ‫ﺳﻨﺠﺶ ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﮔﺮﺩﺁﻭﺭﻯ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﺳﻪ ﻛﺘﺎﺏ ﻣﺬﻛﻮﺭ‪ ،‬ﺍﺯ ﻛﺘﺎﺏ »ﺳﻴﺮﻩ ﺻﺤﻴﺢ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺰﺭگ‬ ‫ﺍﺳﻼﻡ«‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻛﺘﺎﺏ »ﺍﻟﺼﺤﻴﺢ ﻣﻦ ﺳﻴﺮﻩ ﺍﻟﻨﺒﻰ ﺍﻻﻋﻈﻢ )ﺹ(« ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺳﻴﺪﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﻰ‬ ‫ﻋﺎﻣﻠﻰ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻛﺘﺎﺏ »ﻗﺎﻑ« ﺍﺛﺮ ﻳﺎﺳﻴﻦ ﺣﺠﺎﺯﻯ‪ ،‬ﺩﺭ ‪ 1162‬ﺻﻔﺤﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎﺭﮔﺎﻥ ‪ 1200‬ﻧﺴﺨﻪ‪ ،‬ﺳﺎﻝ ‪ 1394‬ﺍﺯ‬ ‫ﺳﻮﻯ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺗﻰ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﺍﺩﺏ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻭ ﺩﺭ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ‪ 10‬ﺭﻭﺯ ﺑﻪ ﭼﺎپ ﺩﻭﻡ ﺭﺳﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﻣﺎ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎﺷﻴﺪ؛ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﻰ ﺍﺯ ﺟﻨﺲ ﻛﺘﺎﺏ‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﺨﻮﺍﻧﻰ ﻭ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‬ ‫‪/iranpl‬‬ ‫‪www.iranpl.ir :: p.r@iranpl.ir :: /iranpl.ir ::‬‬ ‫جلد‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫روحانیعلیهسعودی‬ ‫رئیس جمهورایراندرسفربهاروپاعلیهعربستانسخنگفت‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫دهه فجر مبارک باد‬ ‫ره‏اوردهایعظیمانقالب‬ ‫هر روز ما مشــاهد این مطلب هستیم که‬ ‫یک دســته‏ای می‏ایند اینجا شکایت می‏کنند‬ ‫که مث ً‬ ‫ال فرض کنید که در بلد ما‪ ،‬در طرفهای ما‬ ‫کارهایی نشده است و پیشرفتهایی نکرده‏اند‪.‬‬ ‫و گاهی هــم به طور کلــی می‏گوینــد که این‬ ‫ِ‬ ‫نیامد‪.‬هی از ان‬ ‫انقالب شد‪ ،‬اما چیزی به دست‬ ‫چیزهایی که باید َبعد بشود و حاال نشده‪ِ ،‬هی ان‬ ‫را به رخ می‏کشند‪ .‬ان چیزهایی که شده اص ً‬ ‫ال‬ ‫از ان ذکری نمی‏کنند‪ِ .‬هی می‏گویند چه شده؟‬ ‫حاال من عــرض می‏کنم که ان چیــزی که به‬ ‫تصدیق همۀ ملت شده است و ان اینکه دزدها‬ ‫را بیرون کردند‪ .‬اشخاصی که سرمایه‏های این‬ ‫مملکــت را می‏دزدیدند و به خــارج می‏بردند و‬ ‫نفت ما را‪ ،‬گاز ما را و سایر معادن را به خارج می‏فرستادند‪ ،‬در‬ ‫ِازا َیش هم چیز مختصری می‏گرفتند‪ ،‬ان هم برای خودشان‪،‬‬ ‫به ملت کاری نداشــتند‪ .‬خوب‪ ،‬این کار شده اســت‪ .‬این را‬ ‫کسی می‏تواند بگوید که این کار نشده است و محمدرضا باز‬ ‫مشغول به خرابکاری است؟ یا امریکا باز در ایران مستشار دارد‬ ‫و مشغول به بردن و خوردن است؟ یک همچو کار بزرگی که‬ ‫ســابقه در دنیا ندارد که یک ملت بدون هیچ ساز و برگی مثل‬ ‫امریکایی که اینجا را در حلقومش بلعیــده بود‪ ،‬از حلقومش‬ ‫بیرون کشیدند‪ .‬این را هیچ ذکر نمی‏کنند که یک همچو کاری‬ ‫شده است‪ .‬می‏توانند بگویند نشده است؟ نمی‏توانند بگویند‪.‬‬ ‫اما اص ً‬ ‫ال این را هیچ حرفش را نمی‏زننــد‪ .‬حرف نمی‏زنند که‬ ‫ما امروز یک وضعیتی داریم که مملکت‏مان دست خودمان‬ ‫اســت‪ .‬شــما این ازادی که االن دارید می‏توانستید در پنج‬ ‫سال پیش از این‪ ،‬پیش من بیایید؟ اگر یک همچو اجتماعی‬ ‫‪10- 17‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫روحانی در اروپا‬ ‫اعتراضعجیب‬ ‫مذاکراتدرسایهتهدید‬ ‫امرحملهبهسفارتعربستانکیست؟‬ ‫‪18- 27‬‬ ‫گفتارها‬ ‫نگاهبهشرق‬ ‫احساسخطر‬ ‫راهبرداسیایی‬ ‫کشمکشسعودی‬ ‫‪28- 33‬‬ ‫فکرنو‬ ‫توپرادرزمینمردمنیاندازیم‬ ‫خطربی اعتمادی‬ ‫بازیگرانپارلمان‬ ‫بهبهانهدیداریکه‪...‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛هفتهنامه ایخبری‪،‬تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل‪،‬‬ ‫ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش‬ ‫اسالم‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در‬ ‫سراسر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم‬ ‫شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب‬ ‫و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت‬ ‫قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان‬ ‫فرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬امیدواریمکهدرروایت مانصادق‪،‬برمرام مان‬ ‫مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب‬ ‫و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریمخان‬ ‫سارا میرشجاعی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫جامعه شناسی و فکر نو‪ :‬علی حاجی ناصری (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫قاچاقی می‏امد بیرون‪ ،‬سرنوشــتش جز این بود که باید برود‬ ‫حبس؟ خوب‪ ،‬این یک نعمتی نیســت که بــرای ما حاصل‬ ‫شده است که حاال ما باهم که ســالهای طوالنی ـ شاید هیچ‬ ‫وقت هم ـ ما خدمت شما نرسیده باشیم‪ ،‬حاال در یک مجلس‬ ‫نشســته‏ایم با هم صحبت می‏کنیم‪ ،‬مسائل کشــورمان را‪،‬‬ ‫مسائل مملکت‏مان را داریم می‏گوییم؟ این کار شده است‪.‬‬ ‫این شده‏ها را اص ً‬ ‫ال ذکری از ان نمی‏کنند‪ ،‬می‏گویند انقالب‬ ‫چه کرده است؟ انقالب اسالمی چه کرده است؟ این انقالب‬ ‫اسالمی برای خاطر اسالمی بودنش با انقالبهایی که در دنیا‬ ‫واقع شــده اســت‪ ،‬فرقها دارد‪ :‬یک فرقش این است که در‬ ‫انقالبهایی که می‏شــده‪ ،‬در کودتاهایی که می‏شده ـ همین‬ ‫چند روز کودتایی که شده است در یک جایی‪ ،‬تمام مطبوعات‬ ‫و تمام احزاب و تمام اجتماعات را َق َ‬ ‫دَغن کردند ـ انقالباتی که‬ ‫شده اســت‪ ،‬گاهی یک میلیون‪ ،‬دو میلیون جمعیت کشته‬ ‫شده است‪ .‬بعد از انقالب‪ ،‬کشتار دستجمعی می‏شود‪.‬‬ ‫انقالب چون اســامی بود‪ ،‬هیچ بعد از انقالب‪،‬‬ ‫این‬ ‫ْ‬ ‫کشتاری که مردم را بکشــند‪ ،‬و مث ً‬ ‫ال اینهایی که حاال‬ ‫غلبه کرده‏اند‪ ،‬چون غلبۀ خود ملت بود‪ ،‬غلبه مال خود‬ ‫ملت بود‪ ،‬ان هم ملت اسالمی‪ ،‬ان هم با اسم اسالم؛‬ ‫دنبالایننهمطبوعاتقدغنشدونهاجتماعاتقدغن‬ ‫شد و نه احزاب قدغن شــد‪ .‬تا چند ماه بعد‪ ،‬بعضیها را‬ ‫دیدند مشغول توطئه‏اند‪ ،‬االن هم مشغول‏اند‪ .‬بعضیها‬ ‫را دیدند کــه از خارج چیز اخذ می‏کننــد و دارند توطئه‬ ‫می‏کنند‪ .‬بعض مجالت این طوری و بعض مطبوعات‬ ‫این طــوری را دادگاه جلو گرفت‪ ،‬بــرای اینکه ملت را‬ ‫داشــت به تباهی می‏کشــید‪ .‬اما باز همــۀ مطبوعات‬ ‫هستند سرجایشان‪ .‬احزاب هم هستند سرجایشان‪ .‬و‬ ‫درهای این مملکت هم با ِز به همه جا‪.‬‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتراسماعیل تبار ‪-‬دکترایت الهابراهیمی‪-‬سیدضیاءایمانی‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫‪34- 51‬‬ ‫سیاست‬ ‫هاشمیلیستمی دهد؟‬ ‫هنوزدرموردهاشمیتصمیمنگرفته ایم‬ ‫چپ هابه دنبالالریجانیودولت‬ ‫پیشنهادیکائتالف‪4‬ضلعیراداده ام‬ ‫‪52-61‬‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫ملکه سقوط‬ ‫فرح پهلوی‪ ،‬همانند ماری انتوانت بود‬ ‫باستان گرایی در مقابل بازگشت به خو یشتن‬ ‫روشنفکر پروری مقابل اشرافیت‬ ‫‪62-68‬‬ ‫بینالملل‬ ‫‪10‬روز با داعش‬ ‫معرفت شناسی داعش‬ ‫تراژدی هولناک‬ ‫داعش در قاب انالیز منصفانه‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫عکس جلد‪ :‬عدنان جعفری‬ ‫چپها به دنبال‬ ‫الریجانی و دولت‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره دویست و نود وهشت‪10/‬بهمن ‪ 88/1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫هاشمی لیستمیدهد؟‬ ‫بااعالموضعیتصالحیتها‬ ‫رقابت انتخاباتخبرگان‬ ‫اغاز می شود‬ ‫روایت اصالحطلبان از‬ ‫ائتالفچهارضلعی‬ ‫فوقسریهای‬ ‫علیاکبرصالحی‬ ‫علیاکبر صالحیدرگفتوگوبامثلثبرایاولین بار‬ ‫برخی جزئیات مذاکرات هستهای را بیانکرده است‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0919 - 2341774 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫وقتی وارد مذاکرات شـدم‪ ،‬مذاکرات به بنبسـت خورده بود ‪ /‬در مذاکرات‬ ‫اختیـار کامـل داشـتم ‪ /‬در مذاکـرات‪ ،‬یـک گروهـان بودیـم در مقابـل یک‬ ‫لشـکر ‪ /‬مذاکـرات مـن و مونیـز مثـل بـازی شـطرنج بـود ‪ /‬انتقـادات بـه‬ ‫برجـام در شـورای عالی امنیـت ملی منصفانه بـود ‪ /‬در روز تصویب برجام‬ ‫اقـای جاللـی از طـرف اقـای الریجانـی پیغـام اورد کـه طـرح امـروز رای‬ ‫نمیاورد؛ ان را به تعویق بیندازیم ‪ /‬پشـت تریبون مجلس حس کردم قلبم‬ ‫میخواهـد از سـینهام بیـرون بزنـد ‪ /‬دوران وزارتخارجـه دوران مظلومیت‬ ‫مـن اسـت ‪ /‬امیرقطـر بـه احمدینـژادگفـت؛ کار سـوریه تـا دو هفتـه دیگر‬ ‫تمام اسـت‪ .‬احمدینژادگفت؛ شـما چه قدر عجلـه دارید؟ ‪ /‬کمیته نظارت‬ ‫بـر برجـام بعـد از تحریمهای جدید امریکا جلسـه نداشـته اسـت‬ ‫باستانگرایی در مقابل‬ ‫بازگشت به خویشتن‬ ‫بررسی نقش فرح در دربار‬ ‫محمدرضا پهلوی‬ ‫خالفت هیچکاک‬ ‫بررسیکتاب ده روز‬ ‫با داعش با اثاری از‬ ‫مترجماناش‬ ‫سفر به غرب‬ ‫نگاه به شرق‬ ‫چراسفررئیسجمهورچین‬ ‫به ایران مهم بود‬ ‫فکر نو‬ ‫صفحاتجدیدمثلثرا‬ ‫از این شماره بخوانید‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫روحانی علیه سعودی‬ ‫حسن روحانی در سفرش به اروپا ‪،‬موضع بسیار خوبی در مقابله با‬ ‫سیاست های خصمانه و نادرست عربستان سعودی مقابل رسانه های‬ ‫بین المللی داشته اســت‪ .‬او واضح و صریح گفته اســت که عربستان‬ ‫سعودی علیه مردم مظلوم یمن اقدام می کند و این سعودی ها هستند‬ ‫که به تروریسم در منطقه کمک می کنند‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫روحانی در اروپا‬ ‫رئیس جمهورهفتهگذشته به ایتالیا و فرانسه رفت‬ ‫حسن روحانی باالخره به اروپا رسید‪ .‬او اگرچه پیش تر‬ ‫ت اما این‬ ‫نیز ســفرهایی به برخی کشــورهای اروپایی داش ‬ ‫اولین سفر اروپایی اوست از زمانی که رئیس جمهور ایران‬ ‫شــده اســت‪ .‬ســفری که چندی پیش به دلیــل حمالت‬ ‫تروریستی داعش در فرانسه به تعویق افتاده بود‪ .‬حاال او به‬ ‫ایتالیا رفته‪ ،‬بعد به واتیکان رسیده و بعد از ان راهی پاریس‬ ‫شده اســت‪ .‬این ســفر اما از چند جهت با اهمیت بود‪ .‬اول‬ ‫اینکه بعد از تنش های موجود میان ایران و غرب این اولین‬ ‫سفر یک رئیس جمهور از ایران به اروپا پس از چند سال وقفه‬ ‫به شمار می امد‪ .‬دوم اینکه این سفر به فاصله اندکی از رفع‬ ‫تحریم ها در پی اجرای برجام صورت گرفته است‪ .‬روحانی‬ ‫ی در ایتالیا و فرانســه به امضا رســانده و‬ ‫قراردادهای مهم ‬ ‫امیدوار است که پس از چند سال تحریم و محدودیت بتواند‬ ‫تغییراتی را در اقتصاد ایران ایجاد کند‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫دیدار در واتیکان‬ ‫مالقاتخصوصیپشتدرهایبسته؛دیداریکهحدود‬ ‫‪ ٤٠‬دقیقه به طول می انجامد تا تاریخ را باز هم برای روســای‬ ‫جمهور ایران تکرار کند تا واتیــکان مقر رهبر کاتولیک های‬ ‫جهان‪ ،‬مراسم استقبال رسمی از حســن روحانی را با اهدای‬ ‫مدالبهجایاوردودرمقابلازرئیس جمهورایران‪،‬یکالبوم‬ ‫از تصاویر اثار استاد محمود فرشچیان را به همراه یک تخته‬ ‫فرش دستباف شهر قم هدیه بگیرد‪ .‬رئیس جمهور اسالمی‬ ‫ایرانورهبــرکاتولیک هایجهان‪،‬درایندیــدارباتاکیدبر‬ ‫اینکه ادیان الهی و اسمانی‪ ،‬مروج صلح و پرهیز از خشونت و‬ ‫افراطی گریهستند‪،‬ملت هاوکشورهایجهانرابهتالشی‬ ‫فراگیربرایاستقرارصلحدرجهانفراخواندند‪.‬حسنروحانی‬ ‫وپاپفرانســیس‪،‬رهبرکاتولیک هایجهانهمچنینلزوم‬ ‫همراهیوهمکاریبیشترکشورهاوسازمان هایبین المللی‬ ‫رابرایرفعاالمبشریوتوقفهر چهسریع تردرگیریوجنگ‬ ‫موردتاکیدقراردادند‪.‬اســتقبالازتوافقهسته ایواهمیت‬ ‫تعهدطرفینبــراجــرایان‪،‬مباحثمربوطبــهخاورمیانهو‬ ‫ضرورت تالش برای حل و فصل سیاسی مسائل این منطقه‬ ‫ازدیگرمحورهایموردگفت وگودرایننشستبود‪.‬بهنوشته‬ ‫خبرگزاری انســا‪ ،‬پاپ هنگام دیدار با روحانی ضمن تشکر از‬ ‫روحانی به دلیل سفر به واتیکان‪ ،‬گفت‪« :‬من امید زیادی به‬ ‫برقراریصلح درجهاندارم‪».‬روحانیهمباابرازخرسندیاز‬ ‫دیدار با پاپ و ارزوی موفقیت برای وی‪ ،‬گفته اســت‪« :‬برای‬ ‫من دعاکنید‪».‬بعدازاین دیدارهمواتیکانبیانیه ایصادرو‬ ‫اعالمکردکهپاپازروحانیخواستهاستبهجلوگیریازرشد‬ ‫تروریسمومبارزهباافراط گراییکمککند‪.‬دردومینروزسفر‬ ‫بهایتالیااماهمه جاصحبتاز«استقبالدرخشان»می شود‪.‬‬ ‫کلید روابط در واشنگتن‬ ‫اما حسن روحانی در پایان ســفر به ایتالیا در نشست‬ ‫خبری با رســانه هایی از سراســر جهان اظهارات مهمی را‬ ‫مطرح کرد‪ .‬او گفت‪« :‬امکان پذیر هســت که بین ایران و‬ ‫امریکا یــک رابطه غیرخصمانه و بدون تنش برقرار شــود‪.‬‬ ‫کلید این کار در واشــنگتن اســت و در تهران نیســت‪ .‬اگر‬ ‫این کلید در تهران بود من حتما از ان استفاده می کردم اما‬ ‫متاسفانه در واشنگتن است و انها باید از این کلید استفاده‬ ‫کنند‪ .‬باید مخاصمات و فشار بر مردم ایران را کنار بگذارند‪.‬‬ ‫تا نکتــه کوچکی پیــش می ایــد‪ ،‬بالفاصله کنگــره جمع‬ ‫می شوند و تحریم جدیدی علیه ایران اتخاذ می کنند‪ .‬هنوز‬ ‫یاد نگرفته اند که دنیای امروز دیگر دنیای فشــار و تحریم‬ ‫نیست و این دوران سپری شده اســت‪ .‬امیدواریم در اینده‬ ‫نماینده هایی در کنگره جمع شــوند که بهتر راجع به اینده و‬ ‫روابط بیندیشند تا روابط ما بهتر شود‪».‬‬ ‫او در عیــن حال افــزود‪« :‬در همین حــال حاضر و با‬ ‫شــرایط موجود اگر ســرمایه گذاران و مدیــران اقتصادی‬ ‫امریکایی بخواهند در ایران ســرمایه گذاری کنند از نظر ما‬ ‫بالمانع است‪ .‬ما هیچ مشکلی نداریم‪ .‬اگر مقررات داخلی‬ ‫امریکا مشکلی دارد یا ندارد‪ ،‬خودشان می دانند‪ .‬به همین‬ ‫دلیلاستکهمنمی گویمکلیددرواشنگتناستوانهاباید‬ ‫حل کنند و از طرف ما موضوع روابط اقتصادی با امریکا حل‬ ‫شده است‪ .‬البته یک چیزهایی در برجام و در این توافق ازاد‬ ‫شده است از قبیل صادرات برخی کاالهای سنتی ایران به‬ ‫امریکا مثل فرش‪ ،‬پسته و همچنین در زمینه خرید هواپیما از‬ ‫انها که ان ممنوعیت برداشته شده است‪ .‬بنابراین قدم های‬ ‫کوچکی برداشته شــده اما درعین حال اگر بخواهند بیایند‬ ‫سرمایه گذاری و فعالیت اقتصادی کنند از طرف ما بالمانع‬ ‫است‪ .‬امیدواریم مسئوالن امریکایی نسبت به اینده منطقه‬ ‫بهتر بیندیشــند‪ .‬امریکایی ها به خوبی می دانند در مسائل‬ ‫مهم منطقه ای بدون نقش‪ ،‬حضور و نظر ایران مسائل حل‬ ‫و فصل نمی شــود‪ ».‬روحانی درباره عربستان سعودی هم‬ ‫گفت‪« :‬کارهای عربستان از نظر ما باز هم غیر قابل توجیه‬ ‫است‪ ،‬ما می دانیم که عربستان در منطقه برنامه هایی داشته‬ ‫و ناموفق بوده‪ ،‬بنابراین عصبانی است و می خواهد پوششی‬ ‫برای شکست های خود درســت کند؛ ما متوجه هستیم‪ .‬ما‬ ‫در فارســی می گوییم‪ ،‬طرف باید مقداری اب خنک بخورد‬ ‫تا ارامش پیدا کند‪ .‬به جای اینکه داد و فریاد کند‪ ،‬راه های‬ ‫مختلفی دارد و عربستان باید راه دیگری را برای این کار پیدا‬ ‫کند؛ انچه من می توانم بگویم اینکه ما خواهان ادامه تنش‬ ‫با عربستان نیســتیم و می دانیم هر اختالف جدیدی کار را‬ ‫سخت تر می کند‪».‬‬ ‫روحانی در پاسخ به سوال دیگری درباره روابط ایران‬ ‫و عربســتان و این که یکی از دولتمردان سعودی خواستار‬ ‫عذرخواهی تهران شــده اســت‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬فردی که‬ ‫بحــث عذرخواهی را مطرح می کند به مســایل سیاســی و‬ ‫دیپلماتیک اشنایی ندارد‪ .‬انها هســتند که شیخ نمر را سر‬ ‫بریده و مردم یمن را قتل عام کرده و به تروریست ها در منطقه‬ ‫کمکمی کنند‪ ،‬ایادرمقابل‪،‬ایرانبایدعذرخواهیکند؟انها‬ ‫به خاطر عدم مدیریت صحیح باعث شدند تا در مراسم حج‬ ‫هزاران نفر کشته شــوند و اگر هزاران بار در برابر ملت های‬ ‫مسلمانعذرخواهیکنندبازهماندکاست‪».‬رئیس جمهور‬ ‫تصریح کرد‪« :‬جمهــوری اســامی ایران اگر بــاز هم در‬ ‫عربستان انسان بی گناهی کشته شود ان را محکوم می کند‬ ‫و از نظر ما حمایت از تروریســت ها و حمله به سایر کشورها‬ ‫محکوم است اما در عین حال خواستار ادامه و افزایش تنش‬ ‫بین دو کشور نیستیم و امیدواریم انها نیز به منافع مردم خود‬ ‫و جهان توجه کنند‪».‬‬ ‫شکست عملیات الوار‬ ‫چنار‬ ‫امر حمله به سفارت‬ ‫عربستان کیست؟‬ ‫اعتراضعجیب‬ ‫سخنان حسن روحانی در مورد تایید صالحیت ها با انتقاد مواجه شده است‬ ‫ت امریکایی ها با‬ ‫دیدار عوامل بازداش ‬ ‫رهبرانقالب‬ ‫ن‬ ‫ظر‬ ‫مثل‬ ‫ث‬ ‫‪ l‬پایان یک نامزدی‬ ‫‪1‬‬ ‫حســن روحانی قبل از اینکه به اولین سفر اروپایی اش‬ ‫برود به جمع اســتانداران و فرمانداران رفت و حرف هایی زد‬ ‫که با واکنش جدی مواجه شــد‪ .‬او که سخنانش به ماجرای‬ ‫رد صالحیت مربوط می شد به نقد نحوه بررسی صالحیت ها‬ ‫پرداخت و بــاز روی ویتریــن رســانه های اصالح طلب قرار‬ ‫گرفت‪ .‬روحانی گفت‪« :‬کســی که می خواهد برود نماینده‬ ‫مجلس شــود‪ ،‬می گویند باید متعهــد به دین بــوده و التزام‬ ‫به قانون اساســی را داشــته باشــد‪ ،‬اما پس محیط زیست‪،‬‬ ‫بیکاری‪ ،‬صنعــت و مدیریت چه می شــود؟» رئیس جمهور‬ ‫کشورمانجهتتصریحموضوعبابیانمثالیپیرامونتوجه‬ ‫امیرالمومنین (ع)بهچگونگیانتخابافرادبرایاستانداری ها‬ ‫گفت‪« :‬ایا امیرالمومنین اگر کسی را در جایی می گمارد فقط‬ ‫به این موضوع نگاه می کرد که ایا او نمــاز می گزارد‪ ،‬ذکات‬ ‫می دهد یا اینکه به مدیریت و کارامدی وی نیز توجه داشت؟‬ ‫همچنین این سوال مطرح می شــود که ایا از قنبر خدمتکار‬ ‫حضرت علی (ع) پاک تر در کنار ایشــان وجود داشت؟ پس‬ ‫چرا حضــرت او را اســتاندار نکرد؟» وی اضافــه کرد‪« :‬من‬ ‫نمی دانم‪ ،‬در قانون اساسی امده است که یهودی ها باید در‬ ‫مجلس نماینده داشته باشند‪ ،‬اما مگر چقدر اشوری‪ ،‬ارمنی‪،‬‬ ‫یهودیو‪...‬داریم؟بیشترجمعیتانهاشایدبههفت هزارنفر‬ ‫برسد که از هرکدام از اینها یک نماینده انتخاب می شود‪ ،‬که‬ ‫این البته خوب است اما یک جناحی در این کشور جمعیتش‬ ‫هفتمیلیونتا‪ ۱۰‬میلیوناست‪.‬ایانبایدنمایندهداشتهباشد؟‬ ‫ایا قانون اساســی را این گونه می خواهید تفسیر کنید؟ اسم‬ ‫این مجلس خانه ملت است‪ ،‬نه خانه یک جناح‪ ،‬بنابراین باید‬ ‫ائینه یک ملت باشد‪ ».‬روحانی با بیان اینکه کارکرد سیاسی‬ ‫دولتیازدهمدرهفتماسفندماهروشنمی شود‪،‬افزود‪«:‬اگر‬ ‫یک جناح است و یک جناح نیســت‪ ،‬در این صورت دیگر به‬ ‫انتخابات هفتم اســفندماه نیاز نداریم و همان ها به مجلس‬ ‫تشــریف ببرند! ما به عنوان دولت اعتدال دلمان می خواهد‬ ‫معتدلین به مجلس بروند‪ .‬این ارزوی ماست‪ ،‬گرچه در عمل‬ ‫بایدبی طرفباشیم‪».‬اماایناظهاراتباواکنش هایبسیاری‬ ‫مواجهشد‪ .‬بســیاری انرا مواجههرئیس جمهور با اختیارات‬ ‫شورای نگهبان دانســتند و به او در این مورد تذکر دادند‪ .‬کار‬ ‫به انجا رسید که حسام الدین اشــنا نیز به این ماجرا وارد شد و‬ ‫توضیحاتیدراینموردداد‪.‬اشناگفت‪«:‬گفتاررئیس جمهور‬ ‫دردیدارفرماندارانواستاندارانمتوجهمرحلهارزیابیصالحیت‬ ‫داوطلبیندرهیات هاینظارتبودونهارزیابینهاییدرشورای‬ ‫محترمنگهبان‪».‬اوادامهداد‪«:‬کسانیازهردوجریانسیاسی‬ ‫کشور به صراحت در مورد این سخنان موضع گیری و تالش‬ ‫کردندتابهجامعهالقانمایندگویاتقابلیمیان«رئیس جمهور‬ ‫شوراینگهبان»وجوددارد‪،‬همچنانکهرسانه هایبیگانه‬‫نیزچنینخطیدرپیشگرفتهومایلندسطحتنشرادراستانه‬ ‫انتخاباتبهصورتمصنوعیباالببرند‪».‬‬ ‫انتظار از یک حقوقدان‬ ‫سخنان حسن روحانی را چگونه باید تحلیل کرد؟‬ ‫‪2‬‬ ‫علی گنجی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪ l‬موتور رادیکال ها‬ ‫در خبرها امده اســت که ابراهیــم یزدی‪،‬‬ ‫وزیر امور خارجه دولت موقــت و دبیرکل نهضت‬ ‫ازادی گفته است که حسن روحانی در اعتراض‬ ‫به وضعیت بررسی تایید صالحیت ها از برگزاری‬ ‫انتخابات هفتم اسفند خودداری کند‪ .‬این سخن‬ ‫در حالی بیان شــده است که همســو با او برخی‬ ‫چهره های تنــدرو جریان اصالحــات نیز مقابله‬ ‫حســن روحانی با شــورای نگهبــان را همچون‬ ‫ازمونی برای او دانسته اند‪ .‬به نظر می رسد باز در‬ ‫استانه انتخاباتی دیگر موتور تندروها روشن شده‬ ‫و انها خود را امــاده ورود همه جانبه به این رقابت‬ ‫سیاسی کرده اند‪ .‬انها که روزیبرتحریمانتخابات‬ ‫اصرار داشتند حال ب ه ترغیب رئیس جمهور برای‬ ‫انجام کارهای غیر قانونی و عجیب و غریب روی‬ ‫اورده اند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫حتما همیــن اول این وجیــزه باید گفت که کســی‬ ‫نمی تواند نردبانی که از ان برای رســیدن به ســطح باالی‬ ‫قدرت اســتفاده کرده اســت را نادیده گرفته یا اصال ان را‬ ‫کتمان کند‪ .‬درباره نقد سخنان حسن روحانی در مورد تایید‬ ‫صالحیت ها هم حتما می توان این مســاله را مطرح کرد‪.‬‬ ‫حسن روحانی در بهار ســال ‪ 92‬از همان شورای نگهبانی‬ ‫مجوز حضور در انتخابات را در یافت کرد که اکنون همان‬ ‫شورا بر اساس قانون نام افراد حائز صالحیت را اعالم کرده‬ ‫است‪ .‬پس اگر ایشان خدای ناکرده این ساز و کار را قبول‬ ‫نداشته از ابتدا نباید در انتخابات شرکت می کرده است‪ .‬او‬ ‫قسم خورده از قانون اساسی پاسداری کند‪ .‬این پاسداری‬ ‫حتما از حمایــت همــه ارکان قانون حاصل خواهد شــد‪.‬‬ ‫روحانی حقوقدان اســت و برای او بیشــتر از ما باید قانون‬ ‫حرف اول و اخر را بزند‪ .‬فعال و حتما باید بنا را بر این بگذاریم‬ ‫که ماجرا همان گونه اســت که حســام الدین اشــنا گفته؛‬ ‫منظور روحانی شورای نگهبان نبوده است‪.‬‬ ‫حتمــا دولــت همان گونــه کــه روحانــی در همین‬ ‫ســخنرانی اش گفته انتخاباتی خوب و بدون جانبداری از‬ ‫گروهی خاص را برگزار خواهد کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬موضع خوب‬ ‫حســن روحانی بــه جهت عقایــدی که در‬ ‫سیاســت خارجی دارد گاهی بــا اعتراضات تند و‬ ‫تیز منتقدانش مواجــه بوده اســت‪ .‬تاخیر او در‬ ‫ورود به برخی مســائل سیاست خارجی و نیز نگاه‬ ‫متفاوتــش به برخی امــور در این حــوزه از جمله‬ ‫این موارد اســت‪ .‬اما اگر منصفانه قضاوت کنیم‬ ‫مواضع اخیــر رئیس جمهور در مورد عربســتان‬ ‫سعودی بســیار خوب و بجاســت‪ .‬او در سفر به‬ ‫ایتالیا مقابل دوربین های شبکه های بزرگ خبری‬ ‫به خوبی رفتار خصمانه سعودی ها با مردم منطقه‬ ‫و خصوصا ایران را شرح داد و از یک موضع رسمی‬ ‫در مقام رئیس جمهور ایران به همه یاداوری کرد‬ ‫عربســتان چگونه به تروریســم در منطقه کمک‬ ‫می کند و مدت هاست که روی سر مردم یمن بمب‬ ‫می ریزد‪ .‬موضع رئیس جمهور در این مورد قابل‬ ‫تقدیر است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫اول‬ ‫ماجرای کاندیداتوری سید حسن خمینی با‬ ‫همه حاشیه هایش پایان یافته است‪ .‬او در ازمون‬ ‫ی شــرکت نکرد و بر اســاس قانون‪ ،‬شورای‬ ‫علم ‬ ‫نگهبان بررســی صالحیت او را در دستورکار قرار‬ ‫نداد‪.‬تا این جــای کار هیچ اتفــاق غیر منتظره و‬ ‫عجیب و غریبی رخ نداده است‪ .‬اما واقعیت این‬ ‫اســت که در طول این مدت از ســوی حامیان و‬ ‫منتقدان ایشان مســائل متعددی به میان امد و‬ ‫حتی جدال هایی رســانه ای نیز شکل گرفت‪ .‬به‬ ‫نظر می رسد این مساله بعد از اعالم نظر شورای‬ ‫نگهبان باید خاتمه یافته تلقی شده و هر دو طرف‬ ‫یعنی حامیان و منتقدان به کار خود پایان دهند‪.‬‬ ‫قانون اینجا حرف اول و اخر را می زند‪.‬‬ ‫‪11‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مذاکرات در سایه تهدید‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫دوم‬ ‫‪1‬‬ ‫چرا ژنو ‪ 3‬اهمیت دارد؟‬ ‫اواخر هفته گذشته‪ ،‬جنب وجوش در منطقه افزایش‬ ‫یافته بود‪ .‬این تحرکات از ان رو دیده می شد که کشورهای‬ ‫مختلف درحال اماده شدن برای حضور در نشست ژنو ‪ 3‬در‬ ‫سوئیس بودند‪ .‬نشستی که قرار بود به مساله سوریه بپردازد‪.‬‬ ‫از سوی ایران پیش از برگزاری این نشست و در اواخر هفته‬ ‫گذشته امیرعبداللهیان معاون عربی ـ افریقایی وزیر امور‬ ‫خارجه جمهوری اســامی ایران در ســفری راهی مسکو‬ ‫شد‪ .‬یک شب قبل از ان نیز علی اکبر والیتی در اینستاگرام‬ ‫شــخصی اش تصویری را منتشــر کرد و خبر از سفرش به‬ ‫روســیه برای رایزنی های بیشــتر داد‪ .‬پیش تر نیز سوریه‬ ‫اعالم امادگی کرده بود تا در مذاکرات صلح ژنو شرکت کند‬ ‫و امیدوار است که این مذاکرات به سوریه در تشکیل یک‬ ‫دولت متحد ملی کمک کند‪ .‬ولید معلم‪ ،‬وزیر امور خارجه‬ ‫سوریه گفته بود‪« :‬من به وانگ یی‪ ،‬وزیر امور خارجه چین‬ ‫گفته ام که سوریه اماده شرکت در مذاکرات سوریه ‪ -‬سوریه‬ ‫در ژنو بدون هیچ گونه مداخله خارجی اســت‪ ».‬شــورای‬ ‫امنیت سازمان ملل اوایل دی ماه به اتفاق ارا قطعنامه ای را‬ ‫درخصوص تایید یک نقشه راه بین المللی برای روند صلح‬ ‫سوریه تایید کرد؛ اقدامی که نمایشــی نادر از اتحاد میان‬ ‫قدرت های بزرگ درخصوص درگیری ای محسوب می شود‬ ‫که تاکنون جــان بیش از ‪ 250‬هــزار تن را گرفته اســت‪.‬‬ ‫ســازمان ملل خواســتار پایان جنگ و حل و فصل مساله‬ ‫سوریه ظرف دو سال است‪ .‬اما موانعی نیز برای پایان دادن‬ ‫به جنگ داخلی سوریه باقی مانده است چراکه هیچ یک از‬ ‫طرفین درگیر قادر به تضمین یک پیروزی نظامی مشخص‬ ‫نیســتند‪ .‬به رغم توافق انها در ســازمان ملل قدرت های‬ ‫بزرگ درخصوص اینکه چه کســی نماینده اپوزیســیون‬ ‫خواهد بود و اینکه اینده بشــار اســد رئیس جمهور سوریه‬ ‫چه می شــود دچار اختالف نظر هســتند‪ .‬در این شرایط‬ ‫ترکیه تهدید کــرده در صورتی که گروه هــای کرد به این‬ ‫اجالس دعوت شوند ان را تحریم خواهد کرد‪ .‬اما سرگئی‬ ‫الوروف وزیر خارجه روســیه گفته بود گفت وگوها در مورد‬ ‫سوریه بدون حضور کردها هیچ گاه به نتیجه نخواهد رسید‬ ‫به ویژه اینکه کردها ‪ 15‬درصد از جمعیت ســوریه را تشکیل‬ ‫می دهندودرمنطقه ایبااهمیتاستراتژیکسکونتدارند‪.‬‬ ‫در این نشســت نمایندگان پنج عضو دائمی شورای امنیت‬ ‫ســازمان ملل‪ ،‬اتحادیه اروپا‪ ،‬ترکیه‪ ،‬قطــر‪ ،‬عراق و کویت‬ ‫شرکت داشتند‪.‬‬ ‫شکستعملیات‬ ‫الوار چنار‬ ‫حمید جهان بین‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪2‬‬ ‫مذاکرات صلح سوریه به ایستگاه سوم رسیده است؛‬ ‫مذاکراتی که غــرب ابتدا تــاش کرد ان را بــدون حضور‬ ‫بازیگران اصلی راه اندازی و از ان در جهت فشــار بر دولت‬ ‫سوریه استفاده کند‪ .‬مهمترین حامی اولین مذاکرات ژنو‪،‬‬ ‫امریکا‪ ،‬ترکیه و عربســتان بودند‪ .‬کشورهایی که حاال خود‬ ‫در وضعیت دیگری قرار دارند‪ .‬پیش تر ایران در نشست وین‬ ‫حاضر شد اما در عین حال رهبر معظم انقالب این روش را‬ ‫که در ان کشورهای دیگر بنشینند و برای مردم کشور دیگری‬ ‫تصمیم بگیرند‪ ،‬نادرست خواندند و بدعت جدیدی دانستند‪.‬‬ ‫صورت مســاله فعلی اما کمی تغییر کرده اســت‪ .‬موضوع‬ ‫دعوت ایران برای حضور در این نشست مساله مورد اختالف‬ ‫میان امریکا و روســیه بود‪ .‬در نهایت قرار شــد ایران بدون‬ ‫پیش شرطی در این نشست شرکت کند‪ .‬اما ایران هیچ گونه‬ ‫پیش شرطی را برای حضور در این نشست نپذیرفته است‪.‬‬ ‫اختالف اصلی بر سر برداشتن یا نحوه برداشتن بشار اسد از‬ ‫قدرت در سوریه است‪ .‬در هفته های گذشته اخباری منتشر‬ ‫شد که مدعی بود روسیه بر سر کناره گیری بشار اسد توافق‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫شرطانصرافغفوری فرد‬ ‫حسن غفوری فرد‪ ،‬عضو شورای مرکزی حزب موتلفه‬ ‫اســامی که در انتخابات مجلــس دهم از حــوزه تهران‬ ‫ثبت نام کرده است‪ ،‬در گفت وگو با «نسیم انالین»‪ ،‬درباره‬ ‫انصراف به نفع ائتالف اصولگرایان گفت‪« :‬قاعدتا وقتی‬ ‫یک جمع با هم فعالیت می کنند باید به تصمیمات گروهی‬ ‫تمکین کنند‪ ،‬از این رو بنده اعالم می کنم اگر در فهرســت‬ ‫اصولگرایان قرار نگیرم انصراف می دهم و در هیچ فهرست‬ ‫دیگری هم قرار نخواهم گرفت‬ ‫چرا کــه بایــد بــه تصمیمات‬ ‫و نظــر جمــع متعهد و بــه ان‬ ‫پایبند بود‪ ،‬البته به شــرط انکه‬ ‫تصمیم گیران نظــرات جمع و‬ ‫نه نظر شخص و گروه خاص را‬ ‫اعمال کنند‪».‬‬ ‫کرده است اما این اخبار از سوی منابع روسی نیز تکذیب شد‪.‬‬ ‫در این وضعیت ســفر امیرعبداللهیان‪ ،‬معاون وزیرخارجه‬ ‫و دکتر والیتی به روســیه دارای اهمیت بســزایی اســت‪.‬‬ ‫دکتر والیتی یک بار دیگر نیز به روسیه سفر کرده بود؛درست‬ ‫در شرایطی که روسیه وارد جنگ سوریه شده و توانسته بود‬ ‫مواضع تروریست های سوری را زیربار حمالت نظامی خود‬ ‫قرار دهد‪ .‬می توان گفت ایران تمایل شدیدی به پایان یافتن‬ ‫جنگ فرسایشی و ویران کننده سوریه دارد اما نه به نحوی که‬ ‫در ان قدرت مرکزی از بین رفته و جای خود را به گروه های‬ ‫تروریستی و بدون پشتوانه مردمی بدهد‪ ،‬گروه هایی که در‬ ‫این ســال ها با کمک غرب و حمایت های مالی عربستان‪،‬‬ ‫ســوریه را به ویرانه ای تبدیل کردند‪ .‬در این زمینه بد نیست‬ ‫اشاره کنیم در هفته گذشته مجله نیویورک تایمز گزارشی از‬ ‫عملیات «الوار چنار» منتشر کرد که در ان جزئیات همکاری‬ ‫میان ســازمان ســیا و عربســتان در راه اندازی و حمایت از‬ ‫تروریست های سوریه را افشــا کرده بود‪ .‬عربستان و ترکیه‬ ‫در مساله ســوریه روز به روز دچار ضعف شده و در عین حال‬ ‫محور ایران‪ ،‬روســیه و دولت بشــار اسد مشــغول تقویت‬ ‫هستند‪ .‬انها که جنگ ســوریه را به راه انداختند حاال برای‬ ‫یافتن راه حل بی هزینه برای فیصله دادن به ان هســتند اما‬ ‫گروه های ترویستی و دســت پروده انها به هیچ وجه راضی‬ ‫نخواهند شد‪.‬‬ ‫توهینبهشوراینگهبان‬ ‫یعنی فساد فی االرض‬ ‫سرنوشتکاندیداهایزنخبرگان‬ ‫ســید حمید روحانــی در‬ ‫گفت وگو با موج بــا بیان اینکه‬ ‫قانون مداری‪ ،‬با خودخواهی‪،‬‬ ‫شــهرت طلبی و جاه طلبــی‬ ‫مغایرت دارد‪ ،‬گفته‪« :‬کسانی‬ ‫که به دنبــال حکومت جاودانه‬ ‫هســتند ســعی می کننــد بــا‬ ‫قانونمداری و نهادهایی که مصالح کشور و نظام را در نظر‬ ‫می گیرند‪ ،‬سر ناسازگاری داشته باشند‪ .‬این افراد به قانون‬ ‫توجهی نداشــته و ســعی می کنند ان را کنار گذاشــته و به‬ ‫مقاصد جاه طلبانه خود برســند‪ .‬امام خمینی (ره) با همین‬ ‫اگاهی فرمودند کسانی که به کار شــورای نگهبان اهانت‬ ‫می کنند مفسد فی االرض هستند‪ ،‬در هر مقامی که باشند‪».‬‬ ‫زنان ثبت نــام کننده بــرای کاندیداتــوری در انتخابات‬ ‫مجلسخبرگانازسویهیاتنظارتتاییدنشدند‪ 16.‬زنبرای‬ ‫کاندیداتوری ثبت نام کرده بودند که تعدادی انصراف دادند‪۸،‬‬ ‫نفر به ازمون دعوت نشــدند‪ ،‬دو نفر به ازمون دعوت شدند اما‬ ‫شرکتنکردندوباقینیزتاییدنشدند‪.‬همچنینشوراینگهبان‬ ‫جلسه ای را هفته گذشــته با نمایندگان رد صالحیت شده در‬ ‫بهارستان برگزار کرد‪ .‬این جلسه‬ ‫در ادامه رایزنی علی الریجانی‪،‬‬ ‫رئیس مجلس برای رفع مشکل‬ ‫پنجاه نماینده رد صالحیت شده‬ ‫درهیات هاینظارتهمراهبا‪،‬دو‬ ‫عضو حقوقدان شورای نگهبان‬ ‫هفته پیش در جمــع نمایندگان‬ ‫مذکوربرگزارشد‪.‬‬ ‫همه چیز درباره حسن کردمیهن‬ ‫هرچند سخنگوی وزارت کشور سرنخی‬ ‫از امر حمله به سفارت عربستان داد و از فردی‬ ‫گفت که در شهر کرج زندگی می کرده است‬ ‫اما هیچ مرجع رسمی نامی از کسی که دستور‬ ‫حمله را صادر کرده بــود‪ ،‬نداد تا اینکه برخی‬ ‫از خبرگزاری هــا از جمله ایلنا نــام این فرد را‬ ‫«حســن کرد میهن» معرفی کردند‪ .‬فردی‬ ‫که به گفته انها مغز متفکر حمله به ســفارت‬ ‫عربستان بوده اســت‪ .‬همان کسی که بنا به‬ ‫گفته مقام های امنیتی کشور‪ ،‬مدتی در ایران نبوده و بعد از‬ ‫ورود به ایران بازداشت شده است‪.‬‬ ‫محمدرضا محســنی ثانی‪ ،‬نماینــده مجلس نهم در‬ ‫این بــاره گفته بود‪« :‬اقــای کردمیهن که بــرای مدتی در‬ ‫کشور سوریه به ســر می برده‪ ،‬پس از ورود به ایران توسط‬ ‫مقام های انتظامی در فرودگاه بازداشــت می شود‪ .‬حسن‬ ‫کردمیهن تا چند سال پیش در کرج مشهور بود‪ .‬هیات الرضا‬ ‫محفل دوســتان او بــود کــه وی ان را اداره می کــرد‪ .‬اما‬ ‫کردمیهن به مرور شهرتش از شــهر بیرون رفت و هیاتی را‬ ‫هم پشت ترمینال جنوب در محله خزانه بخارایی نیز برپا کرد‬ ‫تا جوانان تهرانی را جذب کند‪ .‬او هم روضه خوانی می کرد‬ ‫و می خواند و هم واعظ بود‪ .‬گفته می شود که او در جریان‬ ‫انتخابــات ‪ 92‬از یکــی از کاندیداهای ریاســت جمهوری‬ ‫حمایت کــرد و یکی از پرشــورترین ســتادهای انتخاباتی‬ ‫وی را اداره کرده بود‪ ».‬کردمیهن درباره راه اندازی ســتاد‬ ‫برای قالیباف گفته بود‪« :‬افتخار می کنــم که اگر با لباس‬ ‫رسول الله(ص) برای کسی تبلیغ می کنم‪ ،‬برای کسی تبلیغ‬ ‫می کنم که تعهد و التزامش را به والیت فقیه و نظام مقدس‬ ‫جمهوری اسالمی در طول ‪ ۳۵‬سال سربازی والیت اثبات‬ ‫کرده اســت‪ .‬میان مدیران اجرایی کشــور در فهم مسائل‬ ‫فرهنگی‪ ،‬مثل قالیباف ســراغ نــدارم‪ .‬ما نبایــد به ظواهر‬ ‫نگاه کنیم‪ .‬ادم تا با کسی زندگی نکند‪ ،‬نشست و برخاست‬ ‫نکند‪ ،‬او را نمی شناسد‪ ».‬او همچنین فعالیت های فرهنگی‬ ‫گسترده ای داشت‪ .‬در کنار هیات های مذهبی‪ ،‬برنامه های‬ ‫متعدد دیگری نیز در دستورکار قرار داده تا جوانان بیشتری‬ ‫را جذب تفکر خود کند و ماجرای شــش دانش اموز کرجی‬ ‫غرق شــده در دریا که نام یکی از موسســه های نزدیک به‬ ‫کردمیهن در ان اورده می شــد‪ ،‬نام او را بیشتر به رسانه ها‬ ‫اهدایاجباری‬ ‫مدال به‬ ‫احمدی نژاد؟‬ ‫واکنش به رد صالحیتش‬ ‫کاظم صدیقــی امام جمعه موقت تهران و از اســاتید‬ ‫ی تایید‬ ‫اخالق حوزه یکی از کسانی بود که بعد از اعالم اسام ‬ ‫صالحیت شــدگان مجلس خبرگان رهبری مشــخص شد‬ ‫صالحیت وی احراز نشده است‪ .‬او در گفت وگو با تسنیم‪ ،‬با‬ ‫اشاره به بررسی صالحیت داوطلبان خبرگان رهبری از سوی‬ ‫شورای نگهبان‪ ،‬گفت‪« :‬این افراد اگر مومن هستند بگویند‬ ‫«الهی ِرضا ِب ِ‬ ‫رضائک» زیرا این عدم احراز صالحیت به معنی‬ ‫ایننیستکهانها ادم هایبدی‬ ‫بوده اند‪.‬‬ ‫فقــط ایــن افــراد برای‬ ‫اعضایشوراینگهبانشناخته‬ ‫نشــده اند چراکه انها کسانی را‬ ‫تاییــد صالحیــت می کنند که‬ ‫بشناسند‪».‬‬ ‫خسرو معتضد به انتقادات‬ ‫اخیر شــهاب مرادی از سریال‬ ‫«معمای شــاه» پاســخ های‬ ‫تندی داد‪ .‬معتضــد در این باره‬ ‫گفته بود‪« :‬شما هنوز نمی دانی‬ ‫در زمان رضاشــاه سفیر امریکا‬ ‫عددی نبــوده‪ .‬اصل‪ ،‬ســفیر‬ ‫انگلیس بود‪ ...‬تو که درباره ســریال تاریخــی اظهارنظر‬ ‫می کنی‪ ،‬باید اطالعات اولیه داشته باشی‪ .‬شما برو حرف‬ ‫خودت را بزن‪ .‬شما ‪ 10‬سال است برنامه اخالق در خانواده و‬ ‫ایینه خانه را اجرا می کنی اما چقدر در این سال ها امار طالق‬ ‫پایین امده؟ چقــدر جنایات کمتر شــده؟ خوش صحبتی‪،‬‬ ‫خوش قیافه هم هســتی‪ ،‬باید حرف هایــت روی مردم اثر‬ ‫گذاشته باشد‪ ،‬پس چرا هنوز در صفحه حوادث روزنامه ها پر‬ ‫از خبرهای جنایت های فجیع‏ همسرکشی‏ و خیانت است؟‬ ‫به اینها پاسخ بده‪».‬‬ ‫اصالح طلبانامیدواهیدارند‬ ‫حمیدرضا ترقــی‪ ،‬عضــو‬ ‫حــزب موتلفــه اســامی‪ ،‬در‬ ‫گفت وگو بــا اریــا در خصوص‬ ‫استراتژیانتخاباتیاصولگرایان‬ ‫مبنــی بــر «انصــراف بــه نفع‬ ‫ائتــاف» و احتمــال ارائــه‬ ‫لیســت جداگانه گفت‪« :‬همه‬ ‫اصولگرایــان اعــام کرده اند‬ ‫که تصمیم نهایی شــورای مرکزی ائتالف درباره لیست را‬ ‫می پذیرند و ایــن اظهارات معنا ندارد که بخواهند لیســت‬ ‫جداگانه بدهند‪ .‬زمانی که ائتالفی شــکل می گیرد‪ ،‬دیگر‬ ‫فهرست جداگانه نمی دهند‪ ».‬ترقی در خصوص امیدواری‬ ‫اصالح طلبان به شکست ائتالف اصولگرایان گفت‪« :‬این‬ ‫امیدواری اصالح طلبان علیه اصولگرایان یک امیدواری‬ ‫ بی پایه و اســاس اســت‪ .‬اصالح طلبان خواهنــد دید که‬ ‫نتیجه این اقدامات انها وحدت بیشتر اصولگرایان است نه‬ ‫شکست ائتالف اصولگرایان‪».‬‬ ‫نحوه ثبت نام از داوطلبان مدافع حرم‬ ‫سردار محسن کاظمینی‬ ‫درباره علــت حضور ایــران در‬ ‫ســوریه گفت‪« :‬حضــور ما در‬ ‫ســوریه‪ ،‬حضوری برای دفاع‬ ‫از اســام ناب است‪ .‬عالوه بر‬ ‫این چون انقالب اســامی در‬ ‫ان ســوی مرزها دچــار هجمه‬ ‫استکبار و صهیونیست ها شده‪،‬‬ ‫وظیفه خود می دانیم کــه در انجا بنا به درخواســت دولت‬ ‫این کشــور برای فعالیت های مستشــاری حضور داشــته‬ ‫باشــیم‪ ».‬او درباره نحوه اعزام مدافعین حرم توضیح داد‪:‬‬ ‫«نواحی بسیج تهران بزرگ‪ ،‬ثبت نام داوطلبان برای انجام‬ ‫فعالیت های مستشاری در ســوریه را انجام می دهند اما از‬ ‫میان افرادی که امــوزش می بینند‪ ،‬فقط تعــداد اندکی به‬ ‫این کشور اعزام می شوند که این اشتیاق هم نشان دهنده‬ ‫امادگی عاشقان به والیت و انقالب اسالمی است‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫سرمربی تیم ملی کشتی‬ ‫فرنگی درباره پشت پرده اهدای‬ ‫مدال حمید سوریان به محمود‬ ‫احمدی نژاد که پیشــتر خود ســوریان گفته بــود تصمیم‬ ‫خودش نبوده‪ ،‬دســت به افشــاگری زد و گفت‪« :‬سوریان‬ ‫به من زنــگ زد و گفت کــه از او دعوت کرده انــد به دیدار‬ ‫احمدی نژاد برود‪ .‬اصال خبر نداشت که چه اتفاقی قرار است‬ ‫رخ دهد و اصال مدالی نبرده بــود که اهدا کند‪ ».‬وی ادامه‬ ‫داد‪« :‬همان جا تصمیم گرفته اند کــه او مدالش را تقدیم‬ ‫کند‪ .‬کاغذی دســتش دادند و وقتی خواند فهمید که باید‬ ‫مدالش را تقدیم کند!»‬ ‫کشــاند‪ .‬در ان زمان نایب رئیس فدراسیون‬ ‫نجات غریق کشــور گفته بود که وقتی مربی‬ ‫این بچه ها و کسی که مســئولیت را برعهده‬ ‫داشته‪ ،‬دقت نداشته و مسئولیت پذیر نبوده‪،‬‬ ‫قطعا ایــن حادثه تلــخ پیش می امــده چون‬ ‫می دانسته که پرچم سیاه نصب شده و نجات‬ ‫غریق هم نبوده است‪.‬‬ ‫اما انچه بیش از همیشه کردمیهن را در‬ ‫رسانه ها مشــهور کرده است‪ ،‬نقش لیدری او‬ ‫در حمله به سفارت عربســتان بود‪ ،‬چنانچه وی تنها کسی‬ ‫بود که نه تنها این اتفاق را محکوم نکرد‪ ،‬بلکه به توجیه ان‬ ‫پرداخته و گفتــه بود‪« :‬حمایت ما از خشــم و غیرت بود نه‬ ‫غارت که اگر در برابر چنین موجودی غیرت به خرج ندهند‬ ‫هیچ کس امنیت ندارد‪ ،‬تمام علما را خونشــان را می ریزند‪.‬‬ ‫سفارت چیست؟ یک مشت ادمی اینجا هستند که به عزت‬ ‫ما می خندند‪ .‬با بی احترامی باید بیرونشان کنند‪ .‬دولت که‬ ‫کاری نمی کند‪ .‬یک مشت جوان‪ ،‬غیرت به خرج می دهند‪.‬‬ ‫این شور انقالبی را که نمی توانید جلویش را بگیرید‪».‬‬ ‫کردمیهن کــه حمله به ســفارت عربســتان را عامل‬ ‫تابیدن نور خورشید به دل مســتضعفان خوانده بود‪ ،‬جای‬ ‫دیگر اما در نقش یک مصلح ظاهر شــده و در فایل صوتی‬ ‫که منتشر کرده بود ضمن حمایت از این غیرت دینی و ملی‬ ‫نقش خودش را تکذیب کرده و گفته بود‪« :‬هرکسی هم ما‬ ‫را می شناسد اگر چیزی برداشته است پس بدهد‪ ،‬به مراجع‬ ‫ذی صالح بدهد‪ ،‬به پلیس ضد جاسوسی بدهد‪».‬‬ ‫در کنار موسسه نور معرفت‪ ،‬کردمیهن چندین موسسه‬ ‫فرهنگی دیگــر نیز ثبت کرده اســت که ظاهــرا همگی با‬ ‫اهداف مشترکی فعالیت می کنند‪ .‬کرد میهن در فایل صوتی‬ ‫که از سخنرانی او توسط خبرگزاری انا منتشر شده‪ ،‬گفته بود‬ ‫که پرتاب مهر به علی الریجانی و حمله به سیدحسن خمینی‬ ‫الزم نبود اما حمله به سفارت عربستان الزم بود‪.‬‬ ‫حسین ذوالفقاری معاون امنیتی و انتظامی وزیر کشور‬ ‫درباره حمله به ســفارت گفته بود‪« :‬این افراد سازماندهی‬ ‫شده امدند و بیش از ‪ ۱۰‬سال اســت که در کرج و تهران و‬ ‫با محورهایی در زمینه امور خیریــه و فعالیت های مذهبی‬ ‫فعالیت دارند‪ .‬از مسئوالن نیز عده ای دانسته و ندانسته از‬ ‫انها حمایت کرده اند‪».‬‬ ‫پاسختندخسرومعتضد‬ ‫به شهاب مرادی‬ ‫خبرنامه‬ ‫چ‬ ‫هره‬ ‫امرحملهبهسفارتعربستانکیست؟‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪13‬‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫رضایت رهبر معظم انقالب‬ ‫از اقدام سربازان انقالب‬ ‫گرامیداشت روز جمهوری هند‬ ‫زیارت الریجانی از حرم امامین کاظم (ع) و جواد (ع)‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫عکاسی برادر رئیس جمهور از هیئت چینی‬ ‫وزیر بهداشت در محاصره سلفی گیران‬ ‫رئیس جمهور در رم‬ ‫ن‬ ‫ویرانی های جنگ یم ‪‎‬‬ ‫دیوار مهربانی تامل برانگیز در تهران‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫درگیری پلیس فرانسه با مهاجران‬ ‫خبرنامه‬ ‫صندلی سلطنتی اردوغان‬ ‫‪15‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬چرا یک خبرنگاری پیدا نمی شود از عادل الجبیر‬ ‫ســوال کند چرا این قدر اصرار دارید که خودتان را‬ ‫همتراز با ایران بدانید‪.‬‬ ‫‪ l‬هر چه به اخر ســریال کیمیا نزدیک تر می شویم‬ ‫محتوای قصه بیشتر به افسانه تبدیل می شود‪ .‬حیف‬ ‫از پول بیت المال‪.‬‬ ‫‪ l‬حذف تیم امید به دلیل بی برنامگی و حاشیه زیاد‬ ‫مایلی کهن بود‪.‬‬ ‫‪ l‬هنــوز که هنوز اســت در این مملکت پزشــکان‬ ‫خوب و متعهدی هستند که سمت و سوی نگاهشان‬ ‫به ســمت بیماران بســیار دلسوزانه اســت‪ ...‬یک‬ ‫پزشــک خوب و متعهد باید «جامعه نگر» باشــد نه‬ ‫«جامه نگر»‪.‬‬ ‫‪ l‬رئیس جمهور مجری قانون و انتخابات است پس‬ ‫می تواند در مورد انتخابات صحبت کند و تذکر بدهد‪.‬‬ ‫چون می خواهد همه سالیق در مجلس باشند‪.‬‬ ‫‪ l‬حاال کــه هیات هــای خارجی به ســمت ایران‬ ‫ســرازیر شــده اند‪ ،‬ســفر اروپایی اقای روحانی چه‬ ‫توجیهی دارد؟‬ ‫‪ l‬اقای روحانی! شما مسئولیت اجرایی کشور را به‬ ‫عهده دارید‪ .‬به معیشت مردم برسید‪ ،‬قانون را رعایت‬ ‫کنید و اجازه بدهید شورای نگهبان به وظیفه قانونی‬ ‫خود عمل کند‪.‬‬ ‫‪ l‬یک پیشــنهاد به دولــت محتــرم؛ بیایید درصد‬ ‫افزایــش حقــوق کارمنــدان اجرایی را بــه حقوق‬ ‫حاکمیتی هــا اضافــه کنید تــا انها حداقــل به یک‬ ‫افزایش حقوق چشــمگیری برســند! ما کارمندان‬ ‫اجرایی که به افزایش های ناچیز عادت داریم‪.‬‬ ‫‪ l‬اقای روحانی تحت فشــار گروه های فشــار‪ ،‬به‬ ‫شورای نگهبان فشار می اورد‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫‪ l‬روزهای خوشی که برای پس از برجام انتظارش‬ ‫را به مردم القا می کردند‪ ،‬هیچ دســتاورد مشهودی‬ ‫نداشــت‪ .‬اگر یک نگاه به وضع دالر بکنیم‪ ،‬گویای‬ ‫حقایق تلخی است‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫خواننده معمای شاه‬ ‫در شبکه سلطنت طلبان‬ ‫ساالر عقیلی‪ ،‬خواننده موسیقی سنتی ایران که پیش از این‬ ‫موسیقی ســریال معمای شــاه را خوانده‪ ،‬پیش از برگزاری‬ ‫کنســرت خود در لندن به اســتودیو من وتو رفت و در برنامه‬ ‫تو گو کــرد‪ .‬به دنبال این حضور انتشــار‬ ‫من وتوپالس گف ‬ ‫تصاویر وی در شــبکه های مجازی درحالی که با مجریان‬ ‫شبکه بی بی ســی و من وتو عکس های یادگاری می گرفت‬ ‫تو گوی دوازده دقیقه ای‬ ‫منتشــر شــد‪ .‬عقیلی در این گف ‬ ‫درباره نخســتین اجرای حرفــه ای اش در ســال ‪ ۱۳۷۴‬در‬ ‫ش‪‎‬هایش‬ ‫فرهنگسرای شفق سخن به میان اورد و درباره تال ‬ ‫برای برگزاری کنســرت در شهرســتان های ایران و گستره‬ ‫فعالیت هایش نکاتــی را مطرح کــرد و در نهایــت نیز این‬ ‫تو گو با اشــاره مجدد به کنســرت های این خواننده در‬ ‫گف ‬ ‫انگلیس به پایــان رســید‪ .‬در واقع این خواننده موســیقی‬ ‫ســنتی ایران‪ ،‬عمدتا از این برنامه به عنــوان فرصتی برای‬ ‫تبلیغ کنســرت هایش اســتفاده کرد‪ .‬در همین حال برخی‬ ‫رسانه ها گزارش داده اند که دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و‬ ‫ارشاد اسالمی اعالم کرده است‪ ،‬درباره حضور این خواننده‬ ‫موسیقیسنتیایرانیپسازبازگشتاوبهایران‪،‬توضیحات‬ ‫الزم ارائه خواهد شــد و در واقع مسئوالن دفتر موسیقی بنا‬ ‫دارند تا بازگشــت عقیلی به ایران و اخذ توضیحات از او‪ ،‬در‬ ‫این باره موضع گیری رسمی نداشته باشد‪ .‬با گذشت دو روز‬ ‫از این اتفاق‪ ،‬رضا پورحســین‪ ،‬قائم مقام معاون سیما‪ ،‬در‬ ‫حاشــیه افتتاح شــبکه تهران درباره اینکه ایا تیتراژ سریال‬ ‫معمای شاه همچنان با صدای ساالر عقیلی پخش خواهد‬ ‫شد؟ گفت‪« :‬خیلی افراد از من می پرسند که با حضور ساالر‬ ‫نو تو» ایا تیتراژ ســریال معمای شاه‬ ‫عقیلی در شــبکه «م ‬ ‫پخش می شــود؟ و من به انها جواب دادم کــه بله‪ ،‬تیتراژ‬ ‫پخش خواهد شــد‪ ».‬ســاالر عقیلی اما در یک «دلنوشته‬ ‫اختصاصــی» برای خبرگــزاری فارس در باره این مســائل‬ ‫توضیح داد او نوشت‪« :‬تا جان در بدن دارم برای وطنم این‬ ‫«شکوه پابرجا» می خوانم»‪ .‬عقیلی همچنین یاداور شد که‬ ‫«هیچ تصمیمی برای مهاجرت ندارم»‪ .‬او درباره حضورش‬ ‫درانگلستاننیزتوضیحداد‪«:‬هیچنیتیبغیرترویجموسیقی‬ ‫فاخر ایرانی نداشتم و امیدوارم که سوتفاهمات پیش امده‬ ‫هر چه زودتر مرتفع شود‪».‬‬ ‫منظور روحانی‬ ‫شورای نگهبان نبود‬ ‫بعــد از انتقاداتی که بــه اظهارات حســن روحانی در جمع‬ ‫فرمانداران صورت گرفت‪ ،‬حســام الدین اشــنا نســبت به‬ ‫ان واکنش نشــان داد و تــاش کرد فضــا را تلطیف کند‪.‬‬ ‫مشــاور رســانه ای رئیس جمهور در صفحه شخصی خود‬ ‫در فیس بوک با بیــان اینکه گفتار رئیس جمهــور در دیدار‬ ‫فرمانداران و اســتانداران متوجه مرحله ارزیابی صالحیت‬ ‫داوطلبین در هیات های نظارت بــود و نه ارزیابی نهایی در‬ ‫شــورای محترم نگهبان نوشت‪ :‬کســانی از هر دو جریان‬ ‫سیاسی کشور به صراحت در مورد این سخنان موضع گیری‬ ‫و تــاش کردند تا به جامعــه القا نمایند گویــا تقابلی میان‬ ‫«رئیس جمهور ‪ -‬شورای نگهبان» وجود دارد‪ ،‬همچنان که‬ ‫رســانه های بیگانه نیز چنین خطی در پیش گرفته و مایلند‬ ‫ســطح تنش را در اســتانه انتخابات به صــورت مصنوعی‬ ‫باال ببرند‪ »....‬به نوشته اشنا روشن است دولت با هرگونه‬ ‫اقدامی که منجر به ایراد خللی در برگزاری انتخابات شود‪،‬‬ ‫قاطعانه برخورد می کند‪...‬‬ ‫ضرب المثل هایایرانی‬ ‫وردزبانرئیس جمهورچین‬ ‫پرویز اســماعیلی‪ ،‬معاون ارتباطات و اطالع رســانی دفتر‬ ‫رئیس جمهور در صفحه شخصی اینستاگرام خود با اشاره‬ ‫به جلســه مذاکرات هیات های عالی رتبه دو کشور ایران و‬ ‫چین نوشــت‪« :‬رئیس جمهوری خلق چین که شنبه سوم‬ ‫بهمن ‪ ۹۴‬در تهران میهمان رئیس جمهور کشورمان بود؛‬ ‫در خالل مذاکرات هیات های عالی رتبه دو کشور از چهار‬ ‫ضرب المثل استفاده کرد‪ .‬اول؛ «هرچه نپاید دلبستگی را‬ ‫نشاید» وقتی این ضرب المثل را به کار برد که از روابط کهن‬ ‫ایران و چین سخن می گفت‪ .‬دوم؛ «زمان مناسب‪ ،‬از زمان‬ ‫زود بهتر اســت‪ ».‬وقتی که دالیل تاخیر چند باره سفر خود‬ ‫به تهران را بر می شمرد‪ .‬ســوم؛ این ضرب المثل چینی که‬ ‫«بهار فقط یک گل ندارد‪ ،‬در باغچــه ات گل های زیادی‬ ‫نگه دار» را در برابر قرینه فارسی اش به کار برد که «با یک‬ ‫گل بهار نمی شود‪».‬‬ ‫والیتی از سفر به مسکو خبر‬ ‫داده است‬ ‫‪ l‬اقای عقیلی که از ایران رفتند در من و تو نشستند‬ ‫مصاحبه کردند‪ ،‬یا نمی دانند من و تو رفتن یعنی چه‬ ‫یا می دانند و تعمد داشتند‪ .‬این یعنی دهن کجی‪.‬‬ ‫‪ l‬با همه ســروصداها مــن معتقــدم درصد کمی‬ ‫از ردصالحیت شــدگان مجلــس احــراز صالحیت‬ ‫می شوند و انتخابات به خوبی برگزار می شود‪.‬‬ ‫بازدید روحانی از دیدنیهای‬ ‫ایتالیا‬ ‫تصاویر تفنگــداران دریایی امریکا در حالی که دستشــان‬ ‫را باالی ســر بــرده بودنــد بازتاب گســترده ای داشــت‪.‬‬ ‫رهبر انقالب نیز در ســخنرانی ای که هفته گذشــته میان‬ ‫دست اندرکاران انتخابات کشور داشتند نسبت به ان واکنش‬ ‫نشان دادند و از این اقدام تشکر کردند تا اینکه در مراسمی ‬ ‫که هفته گذشــته انجام شــد‪ ،‬پاســدارانی که متجاوزان‬ ‫امریکایی وارد شــده به اب هــای ایران را بازداشــت کرده‬ ‫بودند‪ ،‬با فرمانده کل قوا دیدار کردند‪ .‬صفحه اینستاگرام‬ ‫منتسب به رهبر معظم انقالب در اخرین پست خود تصویری‬ ‫از این دیدار منتشر کرد و نوشت‪ :‬حضرت ایت الله خامنه ای‬ ‫اقدام ســتایش برانگیز نیروی دریایی ســپاه پاسداران در‬ ‫دستگیری متجاوزان امریکایی را شجاعانه و همراه با ایمان‬ ‫خواندند و خاطرنشان کردند‪« :‬کار شما بسیار عالی‪ ،‬جالب‬ ‫و بهنگام بود و در واقع باید این حادثه را کار خدا دانست که‬ ‫امریکایی ها را به اب های ما کشاند تا با اقدام بهنگام شما‪،‬‬ ‫ان گونه با دست هایی که بر سر گذاشــته بودند‪ ،‬بازداشت‬ ‫شوند‪ ».‬سپاه پاسداران انقالب اسالمی در تاریخ ‪ 22‬دی‬ ‫ماه ‪ 10‬نیروی نظامی امریکایی را به دلیل ورود غیرقانونی‬ ‫به اب های سرزمینی ایران دستگیر کرد‪.‬‬ ‫جنجالی شدن عکس‬ ‫روحانی شیعه در غزه‬ ‫انتشار عکسی از یک روحانی شیعه که با لباس و عمامه در‬ ‫بندر غزه حضور دارد‪ ،‬خشم رژیم صهیونیستی را برانگیخته‬ ‫اســت و جنجــال بســیاری را در رســانه ها و شــبکه های‬ ‫اجتماعــی به راه انداخت‪ .‬ســایت «المصدر» وابســته به‬ ‫رژیم صهیونیســتی تاکید کرد که جمعه گذشــته عکسی‬ ‫از یک شــخصیت با لباس و عمامه در بندر غزه منتشر شد‬ ‫که نیروهای ویژه از او حراســت می کردنــد‪ .‬پس از مدتی‬ ‫مشخص شد که ان شخصیت «محمد جوده» از ساکنان‬ ‫رفح اســت‪ ،‬که اکنون به یک مبلغ شــیعه تبدیل شده‪ .‬به‬ ‫نوشــته المصدر‪ ،‬فعــاالن اینترنتی ویدئویــی را از جوده و‬ ‫گروهی از افراد نزدیک به او در یک خانه منتشر کردند که‬ ‫از عظمت و شــکوه ایران صحبت می کنند و بعضی از انان‬ ‫پیشانی بند «لبیک یا حسین» بسته اند‪.‬‬ ‫مبلغ سعودی‪ :‬دختران‬ ‫مایه شرمساری پدران!‬ ‫«روزنامه وطن امروز» در گزارشــی به موضع دولت در قبال اقدامات‬ ‫عربستان سعودی انتقاد کرده اســت‪ .‬این روزنامه با اشاره به بخشی‬ ‫از ســخنان رهبری که اعالم کــرده بودند‪ ،‬نباید حادثــه منا فراموش‬ ‫شــود‪ ،‬خطاب به وزارت امورخارجه در مطلبی با تیتر «فراموشــی!»‬ ‫می نویسد‪« :‬از روزی که کام مســلمانان جهان به دلیل سوءمدیریت‬ ‫عربستان در اداره امور حج تلخ شد ‪ 4‬ماه گذشــته است اما همچنان‬ ‫‪ 461‬خانواده داغدار در انتظار پیگیری حقوقی و رســیدگی به پرونده‬ ‫فاجعه منا هستند‪ .‬این در حالی اســت که عالوه بر خانواده قربانیان‬ ‫فاجعه منا سایر افراد جامعه نیز به عنوان یک مطالبه عمومی از دستگاه دیپلماسی کشور انتظار دارند ضمن پیگیری جدی‬ ‫حقوق از دست رفته قربانیان‪ ،‬اقتدار ایران را روی میز مذاکره با عربستان سعودی نمایان کرده و از تمام توان خود برای به‬ ‫سرانجام رساندن پرونده منا استفاده کند‪ .‬اما با وجود مطالبات فراوان و تاکید سازمان حج و زیارت بر واگذاری مسئولیت‬ ‫این اقدام به وزارت امور خارجه‪ ،‬عملکرد چشمگیری که بتواند رضایت خانواده های قربانیان فاجعه منا را جلب کند از سوی‬ ‫دیپلمات های ایران مشاهده نشده اســت‪ .‬در همین حال روز گذشته و به دنبال بازماندن طوالنی مدت پرونده فاجعه منا‬ ‫روی میز ایران و عربستان‪ ،‬نمایندگان مجلس در تذکری به وزیر امور خارجه خواهان پیگیری فاجعه منا و موضوع حادثه‬ ‫فرودگاه جده از طریق طرح شکایت از عربستان سعودی در مجامع بین المللی شدند‪».‬‬ ‫دوگانه عارف‪ -‬حداد‬ ‫در شماره جدید همشهری ماه ضمن مرور خبرهای مهم ماه‪ ،‬از جمله اجرایی شدن‬ ‫توافق هســته ای وین‪ ،‬پرونده ای ویژه به انتخابات هفتم اسفند اختصاص پیدا‬ ‫کرده است‪ .‬انتخاباتی که همشهری ماه ان را سه قطبی توصیف کرده و از ائتالف‬ ‫اصولگرایان‪ ،‬جریان رهروان و نیز اصالح طلبــان به عنوان گروه های حاضر در‬ ‫عرصه رقابت های انتخاباتی نام برده است‪ .‬در این رابطه امیرمحبیان گفته سبد‬ ‫رای اعتدالیون و اصالح طلبان یکی اســت و حمیدرضا جالیی پــور نیز تعدیل‬ ‫خواسته های اصالح طلبان را روایت کرده است‪ .‬مهدی ذاکری که به نمایندگی‬ ‫از قالیباف در شورای مرکزی ائتالف اصولگرایان حضور دارد هم در گفت وگویی‬ ‫تاکید کرده که در این شورا مقابل زیاده خواهی و سهم خواهی ها ایستادگی خواهد‬ ‫شد‪ .‬محور دیگر پرونده انتخاباتی این شــماره‪ ،‬به انتخابات خبرگان پنجم تعلق‬ ‫دارد‪ .‬عباس ســلیمی نمین در گفت وگویی درباره نقش هاشمی در این انتخابات‬ ‫گفته است که هاشمی به دنبال جذب ارای خاکستری است‪ .‬محسن غرویان ‪ ،‬هاشم زاده هریسی و ممدوحی نیز از دیگر‬ ‫چهره هایی هستند که درباره انتخابات خبرگان و اهمیت ان سخن گفته اند‪ .‬دیگر محور بحث های انتخاباتی این شماره‬ ‫نیز به موضوع هزینه های غیرشفاف انتخاباتی بازمی گردد‪ .‬هزینه هایی که در پرونده همشهری ماه تاکید شده‪ ،‬زمینه ساز‬ ‫کارچاق کنی بوده و موجب سلب اعتماد است‪ .‬صادق زیباکالم اســتاد علوم سیاسی دانشگاه درباره معضل هزینه های‬ ‫غیرشفاف انتخاباتی به همشهری ماه گفته است‪« :‬فقدان نظام حزبی نهادینه شده و مشکل توسعه نیافتگی سیاسی‪،‬‬ ‫عامل اصلی هزینه های غیرشفاف انتخاباتی در ایران است‪ ».‬افزون بر موضوع انتخابات‪ ،‬همشهری ماه در این شماره‬ ‫خود پرونده ای را هم به چالش حمله به سفارت عربســتان در تهران اختصاص داده است‪ .‬در این پرونده‪ ،‬تنش افرینی‬ ‫ریاض در موضوع حمله به سفارتش در تهران‪ ،‬نوعی فرافکنی برای فرار ال سعود از بحران های داخلی تعبیر شده است‪.‬‬ ‫تعداد کاندیدای اصالح طلبان چند نفر است؟‬ ‫روزنامه جوان در شرایطی که اصالح طلبان و حتی رئیس جمهور‬ ‫معتقد بودند جناح اصالح طلب حذف شده‪ ،‬نوشت که اصالح طلبان‬ ‫بیش از ‪ 1300‬کاندیــدا در انتخابات پیش رو دارند‪ .‬جوان نوشــت‪ :‬‬ ‫«بررسی ها نشان می دهد به رغم مظلوم نمایی اصالح طلبان‪ ،‬حدود‬ ‫‪ 603‬نفر از کاندیداهای اختصاصی انان تایید شده است‪ .‬همچنین از‬ ‫کل تاییدشدگان هزار و ‪ 922‬نفر مستقل هستند که به تعبیر زیباکالم‬ ‫گرایش اکثر انان اصالح طلبی است‪ ،‬حال اگر‪ 40‬درصد مستقل ها نیز‬ ‫اصالح طلب باشند‪ 768 ،‬نفر نیز باید به عدد قبلی ‪ 603‬نفر اضافه شود‬ ‫که روی هم رفته اصالح طلبان هزار و ‪ 371‬کاندیدا در صحنه انتخابات دارند‪ .‬اگر این عدد بر کرسی های مجلس تقسیم‬ ‫شود حدود پنج نفر به ازای هر کرسی کاندیدا در صحنه دارند‪ .‬از سوی دیگر برخی از متولیان انتخاباتی اصالح طلبان مانند‬ ‫اقای صوفی اعالم کرده اند که در برخی حوزه ها یک یا دو نفر کاندیدا بیشتر ندارند که اگر این حرف صحیح باشد تمرکز‬ ‫این جناح بر یک کاندیدا و تفرق و چند کاندیدایی جناح مقابل باعث توزیع رای اصولگرایان و در نهایت تمرکز و پیروزی‬ ‫اصالح طلبان خواهد شد‪ .‬بنابراین اگر واقعا کاندیداهای انان رد صالحیت شده باشند‪ ،‬خدمتی از سوی هیات های نظارت‬ ‫انجام شده که اختالف و رقابت های درون جریانی را کم کرده یا از بین برده است‪.‬‬ ‫در عوض ممکن است چند کاندیدای تکلیف گرای اصولگرا در صحنه باشند که رای همدیگر را خرد کنند‪ .‬بنابراین‬ ‫مظلوم نمایی و طلبکاری امری بیهوده است‪ .‬شاید هم با اوردن مهره های سوخته و اهل فتنه قصد انحراف در رهگیری‬ ‫نهادهای نظارتی را داشته اند‪ ،‬اما چون بررسی های شــورای نگهبان فردی است نمی توان به این ایده اعتنای حقوقی‬ ‫کرد‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫علی المالکی‪ ،‬مبلغ سعودی در گفت وگو با گروهی از جوانان‬ ‫در شبکه ماهواره ای بدایه مدعی شد‪« :‬کسی که با دخترت‬ ‫یا خواهرت ازدواج می کند‪ ،‬فرد صاحب فضلی است که از تو‬ ‫شرم و اندوه را برطرف کرده‪ ».‬پس از انتشار این سخنان‪،‬‬ ‫کاربران شبکه های اجتماعی با راه انداختن هشتگی به نام‬ ‫«علی المالکی‪ -‬زن شرم است» به ان واکنش نشان دادند‬ ‫و ان را توهین به زنان و بازگشت به عصر جاهلیت توصیف‬ ‫کردند‪ .‬یکی از کاربران شــبکه های اجتماعی در واکنش‬ ‫به این اظهارات در توییتر نوشــت‪« :‬دختــر و خواهر من‬ ‫اشخاصی ارزشمند و کریم هستند و من برای انها جز مردان‬ ‫پاک و گرامی انتخاب نمی کنم‪ ».‬همچنین کاربر دیگری با‬ ‫واکنش به سخنان وی در توییتر نوشت‪« :‬چه تفاوتی میان‬ ‫تفکرات او و تفکر ابوجهل و ابولهب وجود دارد؟ همه انها‬ ‫معتقدند زن مایه ننگ است‪».‬‬ ‫فراموشی‬ ‫خبرنامه‬ ‫دیدار عوامل بازداش ‬ ‫ت‬ ‫امریکایی ها با رهبرانقالب‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫‪17‬‬ ‫سفر به غرب‪ ،‬نگاه به شرق‬ ‫گفتارها‬ ‫حسن روحانی در حالی هفته گذشــته به اولین ســفر اروپایی اش رفت که‬ ‫چند روز قبل از ان رئیس جمهور چین به تهران امده بود‪ .‬او چند روز پس از برجام‬ ‫قراردادهای مهمی با هیات چینی در تهران امضا کرد و البته در رم و پاریس هم به‬ ‫تفاهمات مهم اقتصادی رسید‪ .‬به نظر می رسد حسن روحانی در نقطه مهمی از‬ ‫سیاست خارجی ایستاده است‪.‬‬ ‫نگاه به شرق‬ ‫روابط تهران و پکن باید از فاز اقتصادی خارج شود‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫محمدمهدی غفاری‬ ‫کارشناس مسائل شرق اسیا‬ ‫حضور اقای شــی جیــن پینــگ‪ ،‬رئیس جمهوری و‬ ‫دبیرکل حزب کمونیست چین در ایران بعد از ‪ 14‬سال نشان‬ ‫می دهد قدمت روابط ‪ 50‬ساله گسستنی نیست و بنابراین‬ ‫باید ادامه پیدا کنــد‪ .‬چین و ایران پیچ های ســختی را در‬ ‫خصوص مسائل سیاســی و امنیتی طی کردند و به اینجا‬ ‫رســیدند که ادامه روابط این دو کشــور باتوجه به شرایط‬ ‫پدیدار شــده در دوران بعد از جنگ ســرد به سود تهران و‬ ‫پکن اســت‪ .‬شــی جین پینگ که در راس هیات بلندپایه‬ ‫اقتصادی و تجاری به همراه شش وزیر کابینه و سه معاون‬ ‫وزیرش به ایران سفر کرد‪ ،‬نشــان داد که چین قصد دارد ‬ ‫منافع خود در ارتباط با مسائل پیرامونی‪ ،‬فشارهای محیطی‬ ‫و امنیتی که از ناحیه امریکا در گستره جهان حاکم است را‬ ‫دنبال کند‪ .‬اینکه تهران چگونه به این روابط نگاه می کند‬ ‫جای بحث زیادی دارد‪ .‬واقعیت این است که چین اولین‬ ‫کشــوری بود که انقالب اســامی را به رسمیت شناخت‪.‬‬ ‫اقای هوا کوفنگ قبل از انقالب اســامی به تهران امد و‬ ‫در ان مقطع همه تالش های به کار گرفته شــده در حوزه‬ ‫اقتصادی جمعــا به ‪ 400‬میلیون دالر نمی رســید‪ ،‬باتوجه‬ ‫به همه سال هایی که پشت ســر گذاشته شده اما این رقم‬ ‫اکنون به ‪ 400‬میلیارد دالر رسیده است‪ .‬به همین دلیل در‬ ‫سفر اخیر رئیس جمهوری این کشــور به تهران نزدیک به‬ ‫‪ 17‬تا ‪ 18‬ســند همکاری در زمینه های اقتصادی‪ ،‬تجاری‬ ‫و صنعتی امضا شــد‪ .‬اگر بپذیریم تا چند سال دیگر حجم‬ ‫روابط دو کشور به ‪ 600‬میلیارد دالر خواهد رسید چندان دور‬ ‫از تعجب و انتظار نیســت‪ .‬این کشور سیاست عملگرایانه‬ ‫دارد و سعی می کند در چارچوب این سیاست منافع خود را‬ ‫دنبال کند‪ .‬از یاد نبریم که چین با همین سیاست با امریکا‬ ‫به عنوان کشــوری مطرح در عرصه معادالت سیاســی و‬ ‫نظامی در جهان که عضو دائم شــورای امنیت ســازمان‬ ‫ملل است‪ ،‬روابط همکاری خود را دنبال می کند‪ ،‬به همین‬ ‫ســیاق با ‪ 28‬عضو اتحادیه اروپا کار می کنــد و در امتداد‬ ‫همین سیاست با اتحادیه اس ان نیز همکاری جدی دارد‪،‬‬ ‫بنابراین چین سعی می کند همه تخم مرغ هایش را در یک‬ ‫سبد یعنی سبد ایران قرار ندهد‪.‬‬ ‫منتها یک سری مســائل وجود دارد که به گسترش‬ ‫همکاری ها میان تهران و پکن دامن می زند‪ .‬این مسائل‬ ‫در زمینه های تاریخی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی اســت که در‬ ‫واقع سنخیت ها را پررنگ تر می کند‪ .‬اگر بپذیریم که چین‬ ‫با ایران در ســه حوزه مشــخص کار می کند‪ ،‬اولین حوزه‬ ‫اقتصاد‪ ،‬تجارت و انرژی اســت‪ .‬انــرژی می تواند عامل‬ ‫پیونددهنده بین چین و ایران باشــد‪ .‬امــا از نظر دور نباید‬ ‫داشت که چینی ها نیز پذیرفتند که وزن جمهوری اسالمی‬ ‫ایران در باسکول سیاست جهانی قابل اعتنا ست و به همین‬ ‫دلیل نمی توانند‪ ،‬جمهوری اســامی را از نظر دور بدارند‪.‬‬ ‫اگر بپذیریم که کادر رهبری چین و نسل پنجم رهبری این‬ ‫کشور شــریک روزهای تحریم علیه ایران بودند به همین‬ ‫سیاق نیز می پذیریم که چین تحلیل مشخصی را از شرایط‬ ‫مشخص می دهد‪ .‬در حال حاضر دوران پسابرجام است‪،‬‬ ‫بنابراین هیــچ مانع و اراده ای بر ســر راه کشــورها جهت‬ ‫همکاری با جمهوری اسالمی ایران وجود ندارد‪ .‬اما چین‬ ‫حتی در روزهای تحریم علیه ایران نیز جســته و گریخته‬ ‫این همکاری ها را ادامه می داد‪ .‬از نظر تهران همکاری با‬ ‫چین به عنوان کشوری که عضو دائم شورای امنیت‪ ،‬عضو‬ ‫باشگاه فضایی و کلوپ هسته ای است‪ ،‬حائز اهمیت است‬ ‫اما این بدان معنا نیســت که چین بتواند مشکالت درهم‬ ‫تنیده جمهوری اسالمی ایران با دنیای خارج را حل وفصل‬ ‫کند‪ .‬این را در مســیر چند سال مسائل هســته ای دیدیم‬ ‫تا انجایی چیــن جلو رفت که از جمهوری اســامی ایران‬ ‫خواست تن به دیدگاه ها و نگاه های جامعه بین المللی بدهد‬ ‫و براساس این رویکردها عمل کند‪ .‬واقعیت امر این است‬ ‫که چین و ایران منافع و اهداف خود را در انطباق با شرایط‬ ‫جدید می خواهند پیش ببرند‪.‬‬ ‫پکن همیشه مناسب ترین گزینه را مذاکره می داند و‬ ‫معتقد است که مذاکره کم هزینه ترین راه برای رسیدن به‬ ‫نتیجه است‪ .‬این را از یاد نبریم که جمهوری اسالمی ایران‬ ‫هم باتوجه به پایبندی به معیارهای جهانی به ویژه در حوزه‬ ‫هسته ای بدون کمترین تخطی از پادمان و‪ ...‬به حرکت‬ ‫خود ادامه می داد‪ .‬‬ ‫کشــورمان ســعی کرد که به جامعه جهانی بقبوالند‬ ‫کــه اقداماتش دقیقــا در مســیر صلح امیــز و صرفا برای‬ ‫مقاصد صلح امیز است اما بخشــی از جامعه جهانی یعنی‬ ‫غرب به ســرکردگی امریکا زیر بار این قضیــه نرفتند البته‬ ‫در اینجــا کم تحرکــی و موضــع منفعالنه چین را شــاهد‬ ‫بودیم‪ .‬ایران انتظار داشــت پکن به نسبت دیگر کشورها‬ ‫گام های اساســی تری را بردارد و در واقع این موضوع را از‬ ‫طرف جمهوری اسالمی ایران به دنیای غرب بفهماند که‬ ‫کشورمان کامال در مسیر صلح امیز هسته ای حرکت می کند‬ ‫بنابراین این انتظار در افکار عمومــی ایران و حتی منطقه‬ ‫گفتارها‬ ‫وجود داشته که چین فراتر از معیارهای منطقه ای‪ ،‬جهانی‪،‬‬ ‫برداشــت ها و تمرکزهای کــه غرب و امریکا روی مســاله‬ ‫هسته ای داشتند‪ ،‬عمل کند‪ .‬بنابراین این وضعیت منجر‬ ‫به موضوعی به نام برجام شد‪ .‬برنامه جامع اقدام مشترک‬ ‫در واقع فصل مشــترکی را میان ایران با چین و از ســوی‬ ‫دیگر ایران بــا غرب (اتحادیه اروپا) ایجــاد کرد‪ .‬بنابراین‬ ‫چین خروج تدریجی از الک دفاعی را شروع کرده و انتظار‬ ‫مردم ایران ان است که این کشور فراتر از جایگاه خودش‬ ‫عمل کند‪ .‬موضوع دیگری که می توان روی ان تمرکز کرد‬ ‫این است که سفر اقای شی جین پینگ می تواند اهداف‬ ‫دیگری را در برداشته باشد‪.‬‬ ‫بدان معنا کــه ایران بعــد از برجام خــط گرایش به‬ ‫غرب را در حــال تقویت کــردن دارد‪ .‬بنابراین این نگرانی‬ ‫برای چین وجود دارد که مبادا ایران به اصطالح دوستان‬ ‫قدیمی خود را تنها بگــذارد و در ارتباط با انهــا تعلل بورزد‬ ‫و گرایش به غرب را در سیاســت خارجی خــود قرار دهد‪.‬‬ ‫بنابراین یکــی از تالش هــای چین این اســت که ضمن‬ ‫پیگیری قراردادهای گذشــته امضای قراردادهای جدید‬ ‫را در دســتورکار قرار دهد و این همــکاری را تا انجایی که‬ ‫منافع دو کشــور اقتضا می کند‪ ،‬ادامه دهد‪ .‬موضوعی که‬ ‫در همکاری میان ایران و چین برجســته شــده همکاری‬ ‫در دایره تعامل است و هیچ دایره تقابلی بین ایران وچین‬ ‫نیست‪ .‬سوال این اســت که در دایره تقابل باید اقدام در‬ ‫برابر اقدام باشــد یعنی اگر ایران اقدامی صورت می دهد‬ ‫چین نیز پاســخ دهد و قدم هــای مثبتی را بــردارد‪ .‬روابط‬ ‫ایران با این کشــور تنها روی مســائل اقتصــادی متمرکز‬ ‫نیســت‪ ،‬علی القاعده در دنیای امروز باتوجه به فشارهای‬ ‫محیطی و امنیتی که امریکا و متحدانش ایجاد کردند‪ ،‬این‬ ‫انتظار وجود دارد که این همکاری ها از مرحله اقتصادی و‬ ‫تجاری فراتر رود و وارد مرحله سیاســی‪ ،‬امنیتی و نظامی‬ ‫شــود‪ .‬زیرا چین در زمینه نظامی نیز پیشرفت های خوبی‬ ‫داشته اما یک نکته در این میان وجود دارد که به اشتراک‬ ‫احساس خطر پکن‬ ‫توسعه روابط اقتصادی همچنان در اولویت چین است‬ ‫اسماعیل بشری‬ ‫‪2‬‬ ‫کارشناس مسائل شرق اسیا‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫خطر کرده اســت و نیــز از اینکه بازار ایــران در قبضه این‬ ‫کشــورها بیفتد و کم کم چین بازار خود را از دســت دهد‪.‬‬ ‫برهمین اســاس نیز رئیس جمهــور این کشــور در ایران‬ ‫حاضر شد‪ .‬اگر این سفر صرفا به ایران صورت می گرفت‬ ‫می توانســتیم تحلیل های دیگر ارائه دهیــم‪ .‬اما از انجا‬ ‫که سی جین پینگ به کشورهای مختلفی از جمله مصر‪،‬‬ ‫عربستان و بعد از ان به ایران سفر کرد‪ ،‬بنابراین این کشور‬ ‫توازن در رفتار خود را رعایت کرد زیرا این کشور قصد دارد‬ ‫ی نیز میان‬ ‫منافعش در خاورمیانه به خطر نیفتد‪ .‬اگر هم گام ‬ ‫ایران و کشورهایی مثل عربستان یک نوع سازش صورت‬ ‫بگیرد‪ ،‬باز هم در راســتای حفظ منافع چین است تا اینکه‬ ‫منطقه دچار تنش نشود و خط انرژی که از سوی این منطقه‬ ‫به چین رفته‪ ،‬با خطر مواجه نشــود‪ .‬در هر صورت‪ ،‬ایران‬ ‫می تواند از فرصت موجود یعنی اقبال کشورهای مهم در‬ ‫ســطح جهان‪ ،‬بهره ببرد‪ .‬ایران باید گزینشــی عمل کند و‬ ‫طوری نباشد که تخم مرغ های خود را در یک سبد بگذارد‪.‬‬ ‫بنابراین هرچه که برای ما به صرفه است باید همان کار را‬ ‫انجام دهیم‪.‬‬ ‫البته موقعیت راهبردی خوب ایران در منطقه موجب‬ ‫می شود که مســیر شــمال – جنوبی که همیشه صحبتش‬ ‫بود یعنی از خلیج فارس به اســیای میانه و چین احیا شود‬ ‫و طوری باشــد کــه چین بتوانــد روی این مســیر ها پیش‬ ‫برود‪ .‬بنابراین عمــده این موضوعــات مباحث اقتصادی‬ ‫مدنظر چینی هاســت‪ .‬زیــرا اکنون فرصت مناســب برای‬ ‫کسب سود بیشتر اســت‪ .‬به همین دلیل است که در سفر‬ ‫اخیر شی جین پینگ قصد دارد مراودات اقتصادی خود را‬ ‫افزایش دهد و به همین دلیل اسناد زیادی امضا شد و هر دو‬ ‫کشور اراده افزایش روابط اقتصادی خود را دارند‪ ،‬بنابراین‬ ‫چین موضوع اول خود را منافع اقتصــادی خود می داند‪.‬‬ ‫اما به نظر می رسد که با گســترش روابط ایران دیگر چین‬ ‫شریک اول اقتصادی ایران نخواهد بود زیرا در این میان‬ ‫پیشنهادهای بسیاری به کشور ما ارائه خواهد شد‪ .‬اما این‬ ‫موضوع به معنای ان نیســت که دو کشــور توسعه روابط‬ ‫اقتصادی خود را در برنامه نداشته باشند‪.‬‬ ‫زیرا پــس از لغو تحریم ها به دلیل اســتقبال بســیار‬ ‫زیاد کشــورها و توجه بســیار چین به رقابت با کشورهای‬ ‫قدرتمنــد جهــان و عالقه منــدی به بــازار ایران مســلم‬ ‫اســت که روابــط اقتصــادی میــان دو کشــور توســعه‬ ‫بیشــتری پیــدا می کنــد‪ .‬در این میــان چینی هــا باید به‬ ‫کیفیت اهمیت اساســی دهند و باتوجه بــه صحبت های‬ ‫رئیس جمهوری این کشــور مشخص اســت که در اینده‬ ‫شــاهد ورود کاالهــای چینــی با کیفیت تــر و رقابت پذیر‬ ‫خواهیم بود‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫ســفر رئیس جمهور چین بعد از اجــرای برجام و لغو‬ ‫تحریم ها به ایران از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است‪.‬‬ ‫به خصوص انکه در شــرایط حال حاضر با اجرای برجام و‬ ‫لغو تحریم های بین المللی فضــای فعالیت ایران در نظام‬ ‫بین الملل باز و گســترده تر شــده و خواهد شــد‪ .‬برهمین‬ ‫اساس کشــورهای مختلف قصد دارند دامنه فعالیت های‬ ‫خود با ایــران را افزایش دهنــد‪ .‬بنابراین در شــرایطی که‬ ‫ایران می تواند روابط سیاسی خود در نظام بین الملل را نظم‬ ‫ببخشد می تواند شرکای اقتصادی خود را نیز افزایش دهد‪.‬‬ ‫هرچند رئیس جمهور چین بعد از ‪ 14‬سال به ایران سفر کرد‬ ‫اما نباید از یاد برد که مراودات سیاســی و اقتصادی میان‬ ‫ایران وچین بعد از انقالب خوب بوده اســت‪ ،‬به خصوص‬ ‫انکــه در دوران تحریم ایران توانســت خــود را با کاالی‬ ‫چینی ســازش دهد‪ ،‬به طوری که برخــی از نیازهای ایران‬ ‫مرتفع شــد‪ .‬با وجود انکه ایران و چیــن در دوران تحریم‬ ‫مناسبات بسیار گسترده تجاری و سیاسی داشتند اما چین‬ ‫با قطعنامه هــای تحریمی علیه ایران مخالفتی نداشــت‪،‬‬ ‫به طوری کــه در همان دوران‪ ،‬شــریک راهبردی تجاری‬ ‫ایران محسوب می شد‪ .‬با وجود این در شرایط فعلی سفر‬ ‫اقای شــی جی پینگ رئیس جمهور چیــن را می توان در‬ ‫چند محور مهم اقتصادی و سیاسی ارزیابی کرد که بخش‬ ‫مهم ان در حوزه روابط اقتصادی میان دو کشــور اســت‪.‬‬ ‫همان طور که مسئوالن کشور اعالم کردند ایران به دنبال‬ ‫مصرف صرف کاالهای تولیدی کشور های جهان نخواهد‬ ‫بود و قصد دارد همچنان براســاس اهداف خود به تقویت‬ ‫تولید در کشــور بپردازد‪ .‬از انجا که به دنبــال برجام روابط‬ ‫ایران با بسیاری از کشورهای جهان از سر گرفته خواهد شد‬ ‫و همسو با این موضوع روابط تجاری و اقتصادی نیز توسعه‬ ‫می یابد‪ ،‬چین نسبت به از دست دادن بازار ایران احساس‬ ‫خطر می کند به خصوص انکه ایران در زمان تحریم یکی‬ ‫از بزرگ ترین کشور های مصرف کننده کاالهای مصرفی‬ ‫چینی بود‪ .‬از انجا کــه ایرانی ها ذهنیت خوبی نســبت به‬ ‫کاالهای چینــی و نوع رفتار چینی ها در شــرایط ســخت‬ ‫ندارند بنابرایــن تمایل انها نســبت به کاالهــای مرغوب‬ ‫دیگر بیشتر اســت‪ .‬بنابراین چینی ها برای از دست ندادن‬ ‫فرصت ایران به دنبال گســترش مناســبات سیاســی و از‬ ‫همه مهمتر اقتصادی خود با ایران هستند‪ .‬براین اساس‬ ‫اســت که چینی ها ســرمایه گذاری در صنعــت نفت و گاز‬ ‫را در دســتورکار قرار داده اند و ســرمایه گذاری در معادن‬ ‫کشــور را دنبال می کنند‪ .‬یکــی دیگــر از موضوعاتی که‬ ‫جمهوری اسالمی ایران را برای چین امروز‪ ،‬کشوری مهم‬ ‫و راهبردی کرده‪ ،‬موضوع احیای جاده ابریشــم اســت‪.‬‬ ‫جاده ابریشــم در گذشــته با اهداف تجاری‪ ،‬شرق اسیا را‬ ‫به خاور میانه و افریقا و اروپا متصل می کرد‪ ،‬مســیری که‬ ‫تا قرن پانزدهم میالدی به مدت ‪ ۱۷۰۰‬سال‪ ،‬بزرگ ترین‬ ‫شــبکه بازرگانی دنیا بود‪ .‬احیای این جاده مهم اقتصادی‬ ‫بزرگ که امروز کمرنگ شده‪ ،‬برای چینی ها بسیار اهمیت‬ ‫دارد‪ .‬انها ایران را پل اتصال خود به بازار های بزرگ دنیا در‬ ‫اروپا می دانند و با اهداف بلند اقتصادی که چینی ها برای‬ ‫اینده تجاری و سیاسی خود دیده اند ناگزیر هستند که این‬ ‫مسیر را احیا کنند‪.‬‬ ‫در عین حال‪ ،‬چین یک کشــور صنعتی در حال رشد‬ ‫اســت و نیاز بســیار زیادی به انــرژی دارد و در این زمینه‬ ‫مصرف بسیار زیادی دارد‪ ،‬بنابراین مشخص است که این‬ ‫کشــور به دلیل ایران یکی از تامین کنندگان عمده انرژی‬ ‫این کشور است‪ ،‬نیازمند است‪ .‬نیاز دو طرفه تهران و پکن‬ ‫منجر شد که این دو رابطه خوبی با یکدیگر داشته باشند‪.‬‬ ‫نیت چین بیشتر اســتفاده از فرصت ها بوده است تا اینکه‬ ‫جانبداری سیاســی از کشــور خاصی را مدنظر قرار دهد‪.‬‬ ‫برهمین اساس اســت که وقتی صحبت قطعنامه ها علیه‬ ‫ایران پیش می امــد‪ ،‬چین از حق وتوی خــود علیه ایران‬ ‫اســتفاده نکرد‪ .‬با تحریم ها نیز هماهنگ شــد و هنگامی‬ ‫ که پول های ایران بلوکه شد‪ ،‬چین نیز بخش عمده ای از‬ ‫پول های ایران را بلوکه کــرد و هنگامی که ایران مطالبات‬ ‫خود را طلب داشت‪ ،‬این کشــور با ارائه کاال سعی می کرد‬ ‫مشــکل ایران را حل کند‪ .‬بنابراین طی همین ســال های‬ ‫تحریم بود که چین با فرصت طلبی حضور خود را گسترش‬ ‫داد و تالش بســیار زیــادی کرد که در غیاب کشــورهای‬ ‫اروپایی منافع خود را دنبال کند‪.‬‬ ‫روی هم رفته باید گفت در شرایط حاضر که تحریم ها‬ ‫لغو شده است‪ ،‬چین از حضور کشورهای قدرتمند و افزایش‬ ‫مراودات اقتصادی میان ایران با این کشــورها احساس‬ ‫دیدگاه چین و ایران منجر شــده است‪ ،‬اینکه هر دو کشور‬ ‫به عنوان کشورهایی که ناقض حقوق بشر و عدم عمل به‬ ‫سنت های دموکراتیک متهم شدند و اینکه هر دو کشور با‬ ‫پیش شرط های سیاسی با کشورها همکاری نمی کنند‪ ،‬در‬ ‫حالی که چین و ایران درباره موضوع مبارزه با تروریســم‪،‬‬ ‫افراط گرایی و تجزیه طلبی دیدگاه های یکســانی دارند و‬ ‫همین دیدگاه های روشــن جمهوری اسالمی ایران باعث‬ ‫شد ه در اینده میان مدت ایران به عضویت سازمان همکاری‬ ‫شانگهای در بیاید‪ .‬پیمانی منطقه ای که بعد از جنگ سرد‬ ‫شکل گرفته و اساسا می تواند به جبهه مقابل با ناتو تبدیل‬ ‫شود‪ .‬عالوه بر این چین از ایران خواسته در بانک توسعه‬ ‫زیرساخت ها مشارک کند و همینطور یک ارتباط ارگانیک‬ ‫و ناگسســتنی بیــن پارلمان های اســیا ایجاد شــود‪ ،‬این‬ ‫همکاری ها به یک همکاری راهبردی در بلند مدت تبدیل‬ ‫می شود که می تواند نگرانی امریکا و دوستانش را در اسیا‬ ‫و دیگر نقاط در پی داشته باشد‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫رابطه بلندمدت به جای رابطه پروژه ای‬ ‫ایا ایران و چین می توانند به دیپلماسی برد‪-‬برد برسند؟‬ ‫مسعود کمالی اردکانی‬ ‫رایزن بازرگانی پیشین ایران در چین‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫‪3‬‬ ‫سفر اخیر رئیس جمهور چین به ایران از ابعاد مختلفی‬ ‫قابل بررسی اســت که در وهله نخســت نگاه‏ها به سمت‬ ‫شکل گیری فصل جدید همکاری‪‎‬های تهران ‪ -‬پکن سوق‬ ‫داده می‪‎‬شود؛ تفســیر بنده از فصل جدید همکاری‪‎‬ها این‬ ‫است که باتوجه به تغییراتی که در فضای اقتصادی ایران‬ ‫شکل گرفته است‪ ،‬بدون شک با رفع تحریم‪‎‬ها بسیاری از‬ ‫مشکالت و موانع بانکی و زیرســاختی که ایران در تعامل‬ ‫اقتصادی با سایر کشــورها از جمله چین داشت برداشته‬ ‫خواهد شــد و به نوعی نحوه تعامل اقتصادی ایران با دنیا‬ ‫به شرایط نرمال برخواهد گشــت؛ از طرفی به دلیل تغییر‬ ‫روابط با غرب‪ ،‬گرایش شــرکت‪‎‬های غربی برای حضور در‬ ‫بازار ایران و ایجاد همکاری‪‎‬های اقتصادی بیشتر خواهد‬ ‫شــد که البته این امر با ورود هیات‪‎‬هــای متعدد تجاری از‬ ‫اروپا به ایران قابل لمس اســت‪ .‬بنابراین انتظار این است‬ ‫که اوال چینی‪‎‬ها احساس کنند که در معرض رقابت بیشتر با‬ ‫کشورهای دیگر در بازار ایران و تعامالت اقتصادی با ایران‬ ‫قرار گرفته اند و از طرفی تعامالت با اقتصاد ایران نســبت‬ ‫به گذشته سهل تر شــده اســت‪ .‬بنابراین به نظر می‪‎‬رسد‬ ‫اقتصاد چین به عنــوان یک اقتصاد مطــرح در دنیا که از‬ ‫قضا در ایام تحریم به نوعی با ایران همکاری‪‎‬های خود را‬ ‫ادامه داده است عالقه مند به تثبیت و گسترش این روابط‬ ‫باشــد و به همین منظور در فصل جدید همکاری ها انتظار‬ ‫داریم با شرکت‪‎‬های طراز اول چینی روبه رو شویم و شاهد‬ ‫حضور بلند مدت تر چینی‪‎‬ها از طریق سرمایه گذاری باشیم‪.‬‬ ‫در عین حــال در این ســفر قرارداد هــا و تفاهم نامه های‬ ‫زیادی در زمینه های مختلف به امضا رســیده اســت‪ .‬در‬ ‫حوزه گسترش شهرک های صنعتی با سرمایه و تکنولوژی‬ ‫چینی‪ ،‬در بخش محیط زیست و حمل و نقل ریلی‪ ،‬بخش‬ ‫مخابرات و گسترش شــبکه فیبر نوری‪ ،‬و بخش شیالت‪،‬‬ ‫کشاورزی و محیط زیست قراردادهایی با چین امضا شده‬ ‫است‪ .‬بر اســاس بیانیه مشــترکی که طی این سفر منتشر‬ ‫شده است ایران و چین در ‪ 10‬سال اینده سطح روابط شان‬ ‫را تا ‪ 600‬میلیارد دالر افزایش خواهنــد داد که مطمئنا در‬ ‫صورت افزایش قیمت نفت و حامل های انرژی در دنیا این‬ ‫میزان قابل تحقق اســت‪ .‬این نکته را هم در نظر داشــته‬ ‫باشید که این مبلغ صرفا منحصر به رقم تجارت خارجی دو‬ ‫کشور نخواهد بود‪ ،‬بلکه روابط بانکی‪ ،‬تامین مالی پروژه ها‬ ‫و سرمایه گذاری های مشترک را نیز در برخواهد گرفت‪.‬‬ ‫انتشار بیانیه مشترک «مشارکت جامع راهبردی ایران‬ ‫و چین» که نقشــه راه گســترش و تعمیق همکاری های‬ ‫مشــترک تهران – پکن را در حوزه‪‎‬های سیاسی‪ ،‬همکاری‬ ‫اجرایی‪ ،‬انســانی و فرهنگی‪ ،‬قضایی‪ ،‬امنیتــی – دفاعی‬ ‫و منطقه‪‎‬ای و بین المللی مشــخص کرده حاکــی از نگاه‬ ‫بلند مــدت و راهبردی دو طــرف و از جمله چیــن به ایران‬ ‫است‪ .‬شرایط جدید بین المللی حکم می کند چین اقتصاد‬ ‫ایران را صرفا بازار کاالهای خود نبیند و به حضور بلند مدت‬ ‫در بازار ایران و رقابت با شرکت‪‎‬های اروپایی بپردازد‪.‬‬ ‫در خصوص روابــط دو کشــور باید تاکیــد کرد که‬ ‫رابطه ایران و چیــن به عنوان دو اقتصــاد مکمل (ایران‬ ‫تامین کننده مواد اولیه و چیــن متقاضی ان) از یکی‪ ،‬دو‬ ‫دهه پیش شــکل گرفته اســت و رابطه جدیدی نیست و‬ ‫چون براســاس نیازهای مشترک شــکل گرفته بنابراین‬ ‫تداوم خواهد داشت‪ .‬گفته می‪‎‬شود اقتصاد دنیا تا ‪2050‬‬ ‫متکی به اسیا خواهد بود بنابراین اقتصاد ایران و بسیاری‬ ‫از اقتصادهای دنیــا نمی‪‎‬تواند اقتصاد چین را مورد توجه‬ ‫قــرار ندهند‪ .‬بــه اعتقاد بنده بدون شــک چیــن یکی از‬ ‫گزینه‪‎‬های ایران پس از تحریم هاست چرا که شرکت‪‎‬های‬ ‫غربی مدت‪‎‬ها از ایران دور بوده‪‎‬اند و حضور مجدد انها در‬ ‫اقتصاد ایران زمان بر است؛ چین بزرگترین خریدار نفت‬ ‫ایران اســت و مقادیر زیادی از ارزهای خارجی ایران نزد‬ ‫چین اســت‪ .‬اقتصاد ایران از نظر تکنولوژیکی در برخی‬ ‫حوزه‪‎‬ها وابســته به چین شــده و باالخره اینکه چین بازار‬ ‫بزرگی برای محصوالت صادراتی ما محســوب می شود‪.‬‬ ‫بنابراین انتظار داریــم جایگاه چیــن در اقتصاد ایران از‬ ‫لحاظ کیفی ارتقا یابد‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر دولت چین در عرصه بین‪‎‬الملل خود‬ ‫را مســتقل می‪‎‬داند و بــا بســیاری از مواضع اســتکباری‬ ‫دولت‪‎‬های غربی موافق نیست؛ همچنین پکن در بسیاری‬ ‫از حوزه‪‎‬ها نیز با غرب مشــکالتی دارد‪ .‬بنابراین در شرایط‬ ‫تحریم وضعیت ایران را درک می‪‎‬کرد و در عین حال که با‬ ‫مواضع کلی سیاست خارجی این کشور منافاتی نداشت‪،‬‬ ‫به فکر منافع اقتصادی خود در بازار ایران نیز بوده اســت‬ ‫و این بر کســی پوشیده نیســت‪ .‬اما واقعیت این است که‬ ‫این رابطه یــک رابطه متوازن و برد‪ -‬برد نبوده اســت‪ .‬این‬ ‫یک واقعیت اســت که اقتصاد چین اقتصاد خیلی پویایی‬ ‫است که موتور تولید جهان محســوب می‏شود و خودش‬ ‫می رود و منابع خودش را پیــدا می کند ‪ .‬چینی ها بزرگترین‬ ‫خریداران ســنگ اهن یا محصــوالت پتروشــیمی ایران‬ ‫هستند‪ .‬درباره واردات خیلی ها می گویند ایران کاالهای‬ ‫بی کیفیــت از چیــن وارد می کند کــه یک بخــش از این‬ ‫کاالها به خاطر قاچاق اســت ولی واقعیت این است بالغ‬ ‫بر ‪ 50‬درصد واردات ایران از چین را ماشین االت تشکیل‬ ‫می دهند‪ .‬اینکه این ماشــین االت از سطح کیفی مناسبی‬ ‫برخوردار نیســتند خیلی به چینی‪‎‬ها ربطی ندارد چون انها‬ ‫در کیفیت‏‪‎‬های مختلف تولیدات خود را ارائه می دهند‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر واقعیت این است عمده کاالهایی که ما صادر‬ ‫می کنیم مواد خام و واســطه ای هســتند و این مواد چند‬ ‫متقاضی در دنیا دارند که بدون شک در هر شرایطی یکی‬ ‫از بزرگ ترین متقاضیان‪ ،‬چین است‪ .‬چون اقتصاد بسیار‬ ‫بزرگی اســت و در شــرایط جدید کماکان چین می تواند‬ ‫اولین کشــور یا جــزو بزرگ تریــن کشــورهای متقاضی‬ ‫محصوالتی باشــد که امروز ما داریم صادر می کنیم‪ .‬در‬ ‫نتیجــه در دوره پســاتحریم ماهیت رابطه ایــران و چین‬ ‫فرق نمی کند‪ ،‬بلکه انچه به نظر من تغییر می کند مساله‬ ‫دیگری اســت‪ .‬رابطه ما یک زمانی از یک رابطه تجاری‬ ‫شروع شد و سپس زمانی این رابطه پیشرفت کرد و بعد از‬ ‫ان ما به رابطه پروژه ای رســیدیم و در هفت‪ ،‬هشت سال‬ ‫گذشته چینی ها به شدت پروژه هایی را در ایران راه اندازی‬ ‫کردند‪ .‬اما به اعتقاد من‪ ،‬در شــرایط پســاتحریم انتظار‬ ‫داریم یک رابطه جدید بین ایران و چین تعریف شود‪ .‬ما‬ ‫باید انتظار داشته باشیم از یک رابطه پروژه ای و مقطعی‬ ‫به یک رابطه بلندمدت با محوریت سرمایه گذاری مستقیم‬ ‫خارجی حرکــت کنیــم‪ .‬یعنی انتظار داشــته باشــیم که‬ ‫چینی ها سرمایه گذاری مســتقیم در ایران داشته باشند‪.‬‬ ‫باتوجه به اینکه چینی ها هم در اقتصاد خودشان به شدت‬ ‫به ســرمایه گذاری در خارج از کشــور نیاز دارند‪ ،‬به نظرم‬ ‫این کشــور یکی از بهترین گزینه ها برای سرمایه گذاری‬ ‫در کشور ما در شرایط پساتحریم خواهد بود‪.‬‬ ‫راهبرداسیایی‬ ‫ایران و چین عصر جدیدی را در دیپلماسی دوجانبه کلید می زنند‬ ‫علی خرم‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫‪4‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫سرمایه گذاری اگر چینی ها مایل به سرمایه گذاری در ایران‬ ‫باشــند‪ ،‬هرچند در برخی زمینه های به چنین کاری دســت‬ ‫زده اند‪ ،‬امکان همکاری وجود دارد‪ .‬برهمین اساس است‬ ‫که انها ســودای افزایش معادالت تجاری خود با ایران را‬ ‫در ســر دارند‪ .‬هرچند چینی ها در سال های تحریم یکی از‬ ‫کشورهایی بودند که مبادالت تجاری و اقتصادی بسیاری‬ ‫با ایران داشتند اما باید تاکید کرد که این کشورها باید نگاه‬ ‫کاسبکارانه خود را برطرف کنند و صرفا به منافع یک طرفه‬ ‫خود توجه نکنند و منافع را دوطرفه ببینند‪ .‬جز در این حالت‪،‬‬ ‫در تمام زمینه ها ازجمله زمینه اقتصــادی‪ ،‬زمینه صنعتی‪،‬‬ ‫به ویژه در زمینه هــای نفتی و گاز نیــز چینی ها امتیازهایی‬ ‫دارند‪ .‬بنابراین می توان گفت ایران گزینه مناسبی برای این‬ ‫مزیت ها و امتیازهای چینی ها و کاربرد انهاست‪.‬‬ ‫در این میان‪ ،‬یکی از چالش های پیش روی دو کشور‬ ‫همان نگاه کاسبکارانه است که نباید چینی ها اتخاذ کنند‪.‬‬ ‫در دوره تحریم بســیاری از شــرکت های بخش خصوصی‬ ‫ایرانــی از این نگاه کاســبکارانه چینی ها ضربــه خوردند و‬ ‫صدمه دیدنــد‪ .‬این ضربه خوردن ها درحالــی بود که مردم‬ ‫ایران انتظار داشــتند در دوره تحریم‪ ،‬چینی ها را به عنوان‬ ‫یک دوست در کنار خود داشته باشــند‪ ،‬نه اینکه انها هم از‬ ‫این موقعیت استفاده کنند و بخواهند روابط خود با ایران را‬ ‫قطع کنند‪ .‬در خیلی از مواقع بخش خصوصی این تجربه را‬ ‫دارد که با طرف چینی قرارداد بســته است‪ ،‬ولی انها از این‬ ‫موقعیت تحریم ها اســتفاده کرده و به تعهدات خود عمل‬ ‫نکردند‪ .‬این موضوعات چیزهایی هســتند که خواه ناخواه‬ ‫روی روابط دو کشور تاثیر می گذارند‪ .‬از نظر نگاه تاریخی‪،‬‬ ‫هر دو کشــور دارای سابقه دیرینه هســتند که می توانند از‬ ‫ان استفاده کنند و روابط خود را استحکام ببخشند‪ .‬از باب‬ ‫تکنولوژی و دســتاوردهای علمی‪ ،‬امــکان همکاری بین‬ ‫ایران و چین فراوان است‪ .‬اگر در برخی بخش ها چینی ها‬ ‫نسبت به ایران نگرانی دارند‪ ،‬ایرانی ها با عمل خود واقعیت‬ ‫را نشان می دهند‪.‬‬ ‫امروزه چینی ها نگرانی امنیتی از بــاب ایران ندارند‪.‬‬ ‫این خــودش یک امتیاز اســت و باب همکاری ان بســیار‬ ‫فراوان است‪ .‬اگر چینی ها هم به صورت‬ ‫مقطعی به ایران نگاه نکنند‪ ،‬که این امر‬ ‫یکی از چالش هــای این روابط اســت‪،‬‬ ‫در ان صورت روابط دو کشــور می تواند‬ ‫عمیق تر شود‪.‬‬ ‫در پایان باید گفت ایران در گذشته‬ ‫از روابط سیاسی خود با چین راضی نبود‬ ‫زیرا چینی ها بیشتر بر مسائل اقتصادی‬ ‫تمرکــز داشــتند امــا در شــرایط کنونی‬ ‫که تحریم های کشــور رفع شــده است‬ ‫قطعــا باید روابــط سیاســی و اقتصادی‬ ‫کشورها با ایران گســترش یابد‪ ،‬بنابراین‬ ‫رئیس جمهور چین به ایران ســفر کرد تا‬ ‫تحولی در روابط دو کشور ایجاد کند که‬ ‫این می توانــد جنبه های اســتراتژیک‪،‬‬ ‫سیاســی و اقتصــادی روابط را توســعه‬ ‫دهد‪ .‬بنابراین انتظار مــی رود بعد از این‬ ‫ســفر جهش قابل توجهی داشته باشد‪.‬‬ ‫از انجا کــه نگاه دو کشــور ایدئولوژیک‬ ‫اســت‪ ،‬بنابراین نگاه دو طرف به جهان‬ ‫بستر مناســبی برای بهبود روابط است‪.‬‬ ‫امــا اینکــه چیــن همچنان به شــریک‬ ‫نخســت اقتصــادی ایران تبدیل شــود‬ ‫چندان محتمل نیست زیرا قبل از تشدید‬ ‫تحریم هــای اتحادیــه اروپا نیــز ارتباط‬ ‫گسترده ای با ایران داشــت و از انجا که‬ ‫سیاســت ایران گســترش روابط با همه‬ ‫کشورهاست‪ ،‬بعید به نظر می رســد که چین همچنان رتبه‬ ‫نخست را به خود اختصاص دهد‪ .‬از ســوی دیگر در سفر‬ ‫اخیر از ‪ 15‬برابر شــدن روابط اقتصادی و تجاری دو کشور‬ ‫صحبت شد که این میزان یعنی ‪800‬میلیارد دالر رقم بسیار‬ ‫باالیی است که بلندپروازانه است‪ .‬بنابراین این غریب است‪.‬‬ ‫به نظر می رسد اگر حجم مبادالت به این شکل افزایش یابد‬ ‫موجب می شــود روابط ایران و چین افزایــش یابد و رابطه‬ ‫ایران با کشورهای دیگر چندان رشد نکند که این موضوع‬ ‫محتمل به نظر نمی رسد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫دوره نوین روابط سیاسی ایران و چین از ‪ 17‬شهریور‬ ‫‪ 1357‬رقم خورد که خوا کوفنگ در صد ر هیات رئیسه حزب‬ ‫کمونیست چین به ایران امد‪ .‬این سفر بعد از انقالب روی‬ ‫روابط ســایه انداخت‪ .‬هرچند بررســی های صورت گرفته‬ ‫بعد از انقالب نشــان داد که این موضوع برحســب اتفاق‬ ‫بوده اســت و برهمین اســاس‪ ،‬روابط ایران و چین از سال‬ ‫‪ 1361‬دوباره گسترش پیدا کرد‪ ،‬به طوری که حجم روابط‬ ‫اقتصادی میان دو کشور به حدود ‪ 20‬میلیون دالر رسید‪ .‬از‬ ‫سوی د یگر از سال ‪ 1364‬خرید سالح های سنگین زمینی‬ ‫و هوایی از چین اغاز شد و تاثیری محتوایی د ر جبهه های‬ ‫جنگ عراق بــه وجو د اورد ‪ .‬پس از پنج ســال ایــن رقم به‬ ‫‪600‬میلیون دالر رسید از ان به بعد این سیر ادامه پیدا کرد‬ ‫تا جایی که االن حجم روابط دو کشور حدود ‪ 30‬میلیارد دالر‬ ‫است‪ .‬روابط ایران و چین عموما در حال گسترش بوده اما‬ ‫نگاه چین به ایران همواره یک نگاه استراتژیک بوده است‬ ‫بنابراین بیشتر مســائل تجاری مدنظر‬ ‫این کشــور بود اما روابط سیاســی د و‬ ‫کشــور جهش زیاد ی متناسب با حجم‬ ‫روابــط تجاری پیــد ا نکــرد ‪ .‬اگرچه د ر‬ ‫ان روزهــا د ر ایران‪ ،‬صحبــت از روابط‬ ‫استراتژیک با چین و روسیه می کرد ند ‬ ‫ولــی د ر ان طرف چند ان اســتقبالی از‬ ‫این اظهارات صورت نمی گرفت‪ .‬بعضا‬ ‫د ر ایران فرامــوش می کرد نــد که ان‬ ‫هنگامی چین اشتیاق خود را به گسترش‬ ‫روابط سیاسی با ایران با انجام سفر خوا‬ ‫کوفنگ به ایران نشــان د اد که روابط‬ ‫ایران و امریکا د ر ســطح استراتژیکی‬ ‫قرار د اشت و این برای چین ارزشمن د بود ‬ ‫بنابراین پس از انقــاب‪ ،‬رهبران چین‬ ‫به ند رت چنین اشــتیاقی از خود نشان‬ ‫می د اد ند و فقــط تمایل به گســترش‬ ‫روابط تجاری مالک روابط د و کشــور‬ ‫قــرار گرفته بود‪ ،‬کــه ایــن موضوع تا‬ ‫حدودی به روابط دو کشــور ضربه زده‬ ‫اســت‪ .‬علت ضربه زدن این نوع نگاه‬ ‫این اســت که مردم ایران از کاالهای‬ ‫چینی راضی نیستند‪ .‬عموم کاالهایی‬ ‫که از چین وارد ایران شــده‪ ،‬برعکس‬ ‫ســه دهه پیش کــه کاالهــای چینی‬ ‫همیشــه معروف و ممتاز بوده اند بسیار‬ ‫بی کیفیت بوده است‪ ،‬به همین دلیل از‬ ‫نظر تجاری این وضعیت را دارد‪ .‬درحالی که از نظر سیاسی‬ ‫عموما روابط نسبتا خوبی داشته ایم‪ .‬با اجالس شانگهای‬ ‫نیز روابط دو کشــور از نگاه امنیتی و اقتصــادی‪ ،‬اهمیت‬ ‫بیشتری پیدا کرد‪ .‬ایران به عنوان ناظر گروه شانگهای در‬ ‫اجالس های مختلف شرکت می کند و در این رابطه نوعی‬ ‫دوستی نزدیک با چین و روسیه دارد‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬رئیس جمهوری چین بعد از ‪ 14‬ســال به‬ ‫ایران ســفر کرد‪ .‬دلیل این دیدار نیز بحث توسعه روابط در‬ ‫فضای پساتحریم است‪ .‬به همین دلیل بالفاصله بعد از لغو‬ ‫تحریم سیاسی ایران کشورهای دیگر تصمیم گرفتند که‬ ‫با امدن به ایران و دیدار با مقامات‪ ،‬نقیصه ای که در روابط‬ ‫انها با ایران وجود داشت را برطرف کنند‪ .‬همچنان که غیر‬ ‫از چین‪ ،‬روسای جمهور کشورهای دیگری هم به ایران سفر‬ ‫کرده و ریاســت جمهور ما را به کشورشان دعوت می کنند‪.‬‬ ‫اگر در دهه قبل چنیــن اقداماتی انجــام نمی پذیرفت‪ ،‬به‬ ‫دلیل وجود تحریم های شورای امنیت بود‪ .‬زمانی که یک‬ ‫کشــور تحت فصل هفتم ‪ -‬ماده ‪ 41‬یــا ‪ -42‬قرار می گیرد‪،‬‬ ‫تمام مبادالت سیاســی ان نیز قطع می شود‪ .‬بنابراین حاال‬ ‫که مساله ایران با جهان برطرف شده و تحریم ها لغو شده‪،‬‬ ‫همه کشــورها در حال جبران مافات و به اصطالح درصدد‬ ‫رفع رنجیدگی خاطر از ایران هســتند‪ .‬زیرا در کنار مسائل‬ ‫سیاسی و گسترش روابط اقتصادی و ســرمایه گذاری نیز‬ ‫برای کشــورها از اهمیت ویژه ای برخوردار است‪ ،‬بنابراین‬ ‫بسیاری از این کشورها قصد دارند دانش و تکنولوژی خود را‬ ‫به ایران صادر کنند و به ایران به عنوان یک بازار با پتانسیل‬ ‫تعاون بنگرند‪ .‬بنابراین یکی از موضوعــات مهم و مطرح‬ ‫در شــرایط کنونی ان اســت که چینی های قصد گسترش‬ ‫مناسبات اقتصادی خود با ایران را دارند‪ .‬زیرا شرایط نیز در‬ ‫زمینه های مختلف برای همکاری مهیاست‪ .‬در زمینه های‬ ‫گفتارها‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫کشمکشسعودی‬ ‫تعارض سیاسی و امنیتی ایران و ریاض به کجا می انجامد؟‬ ‫گفتارها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫علیرضا اکبری‬ ‫دانش اموخته صلح سازی و حفظ صلح و بنیانگذار‬ ‫موسسه پژوهش های راهبردی تصمیم‬ ‫ عربستان و ســرزمین حجاز در حال گذراندن یکی از‬ ‫متزلزل‪‎‬ترین شــرایط حیات و بقای خود در دوران معاصر‬ ‫است‪ .‬وضعیت سیاسی و امنیتی در شبه جزیره عربستان‪،‬‬ ‫شباهت هایی با ســال های اخر قرن نوزدهم و ابتدای قرن‬ ‫بیستم و جنگ های داخلی دارد‪ .‬صرف نظر از درامدهای‬ ‫نفتی‪ ،‬بی ثباتی و عدم اعتماد عمومی به حاکمیت و تزلزل‬ ‫در ساختار حکومتی‪ ،‬مهمترین چالش سیاست و امنیت در‬ ‫عربستان است که حضور این واحد سیاسی را در استانه یک‬ ‫دوره بحران گرم داخلی قرار داده است‪ .‬دورانی که یاداور‬ ‫سال های اغازین قرن گذشته و جنگ های ‪30‬ساله داخلی‬ ‫است‪ .‬بدون تردید‪ ،‬مهمترین مشکل امنیت ملی عربستان‬ ‫ســعودی را امروزه‪ ،‬تهدیدات و اسیب پذیری های داخلی‬ ‫شامل می شــو د‪ .‬اما این مشــکل زمانی بغرنج تر می شود‬ ‫که دولــت ســعودی‪ ،‬در محیط های چند الیــه پیرامونی‪،‬‬ ‫منطقه ای و جهانی نیز خود را در معرض چالش ها‪ ،‬خطرات‬ ‫و بحران هایی می یابد؛ معضالت امنیتــی که عمدتا جنبه‬ ‫ادراکی داشته و ناشی از نوع تلقی حاکمان سعودی از فرایند‬ ‫تحوالت سیاسی‪ -‬امنیتی اســت‪ .‬بخش اعظم این بحران‬ ‫یا تهدیدها‪ ،‬نتیجه رفتارهای خودشــان در سیاســت های‬ ‫داخلی و خارجی است‪.‬‬ ‫دولت سعودی‪ ،‬دولتی اســت با ویژگی‪‎‬های پیشرو؛‬ ‫ایدئولوژیک(وهابیســت)‪ ،‬عرفی‪ ،‬تمامیت خواه‪ ،‬سنتی‪،‬‬ ‫غیرمدرن و خانوادگی‪ .‬تغییرات نســلی و توسعه فن اوری‬ ‫اطالعات و ارتباطات‪ ،‬تحوالت اجتماعی را در یک جامعه‬ ‫سنتی و ایدئولوژیک نظیر عربستان شتاب بخشیده است‪.‬‬ ‫شــکاف های عمیقی در میان بافت اجتماعی با ســاخت‬ ‫سیاسی کشور پدید امده و موج بیداری و تحول اجتماعی‪،‬‬ ‫سراســر کشــورهای عربی و اســامی را فرا گرفته است‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر‪ ،‬تحــوالت ژئواســتراتژیک و ژئوپلیتیک و‬ ‫حتی ژئو اکونومیک‪ ،‬نقشه محیط رقابت قدرت و امنیت را‬ ‫به شــدت تحت تاثیر قرار داده است‪ .‬امروز چهار ابرموج یا‬ ‫موج عظیم در پویش تاریخــی و جغرافیایی خود‪ ،‬در یک‬ ‫نقطه به هم رسیده و نتایج بســیار بزرگی در نقشه سیاسی‪،‬‬ ‫امنیتی و سلســله مراتبی قدرت در خاورمیانــه در حال رقم‬ ‫خوردن است‪.‬‬ ‫موج عظیم انقالب اســامی‪ ،‬موج فروپاشــی نظام‬ ‫دوقطبی‪ ،‬موج جنگ های منطقه ای و نهایتا موج تعامالت‬ ‫همگرایانه ایران بــا قدرت های جهانی‪ ،‬امواجی هســتند‬ ‫که در پویش تاریخی و جغرافیایی خود‪ ،‬هم اینک در قلب‬ ‫جهان‪ ،‬یعنی‪ ،‬ژئوپلیتیک ترین منطقه دنیا‪( ،‬اسیای جنوب‬ ‫غربی و شمال افریقا)‪ ،‬به هم رسیده‪‎‬اند و در حال شکل‪‎‬دهی‬ ‫یکی از موثرترین جریان‪‎‬های تاریخ ساز‪ -‬یا پارادایم جدید‬ ‫قدرت و امنیت ‪ -‬هستند‪.‬‬ ‫جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬به طور مستقیم در کانون دو‬ ‫موج بزرگ اول و اخر و به طور قابل مالحظه و موثر‪ ،‬در دامنه‬ ‫دو موج دوم و سوم‪ ،‬ایفای نقش داشته است‪ .‬همانگونه که‬ ‫ذکر شد‪ ،‬پارادایم جدید و نیز هرم قدرت و امنیت‪ ،‬در محل‬ ‫تالقی این چهار موج بزرگ تاریخی‪ ،‬در حال شــکل گیری‬ ‫است‪.‬از ســوی دیگر‪ ،‬جریانات انارشــیک و ضد پارادایم‬ ‫(پارادوکسیکال) نی ز در بستر این جریانات‪ ،‬همیشه حضور‬ ‫داشته‏اند‪ .‬این دسته از جریانات‪ ،‬نوعا ناشی از نقش افرینی‬ ‫عوامل و نیروهایی اســت که موقعیت و وضعیت خود را در‬ ‫پرتو تحوالت‪ ،‬رو به افول و زوال می بینند یا منافعی موقتی‬ ‫را که در پرتو روند تحوالت به دســت اورده بودند‪ ،‬از دست‬ ‫رفته می‪‎‬یابند‪.‬‬ ‫در سطح منطقه و محیط پیرامونی ما‪ ،‬دولت سعودی‬ ‫و دولت ترکیه‪ ،‬دو واحد سیاســی هســتند کــه از تحوالت‬ ‫‪37‬ساله اخیر جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬به ویژه از وضعیت‬ ‫دوران اســتقرار نظام‪ ،‬جنگ تحمیلی‪ ،‬چالش های دوران‬ ‫رشد نظام‪ ،‬چالش های سیاست خارجی ایران با قدرت های‬ ‫جهانی و باالخره از چالش هســته ای ایران‪ ،‬منفعت های‬ ‫موقتی بسیار زیادی برده اند‪.‬‬ ‫اینک اما‪ ،‬با تالقی اثار چهار موج بزرگ‪ ،‬نسخه جدید‬ ‫پارادایم قدرت و امنیت‪ ،‬با محوریــت تعامل متوازن ایران‬ ‫و قدرت های جهانی در حال پیچیده شدن است‪ .‬پیش از‬ ‫این نیز‪ ،‬اقتدار و نفوذ منطقه‪‎‬ای ایران‪ ،‬در پی تحوالت مهم‬ ‫منطقه‪‎‬ای‪ ،‬به طور قابل مالحظه‪‎‬ای افزایش یافت‪.‬‬ ‫تغییرات ســاختار قــدرت و حکومت در افغانســتان‬ ‫و عراق‪ ،‬شکســت‪‎‬های رژیم صهیونیســتی در جنگ‪‎‬های‬ ‫‪33‬روزه با حزب اللــه لبنان و ‪ 22‬روزه با حماس‪ ،‬شکســت‬ ‫پروژه اسقاط بشار اسد در کوتاه مدت و نهایتا شکست پروژه‬ ‫تصرف یمن توسط دولت سعودی از طریق حمله نظامی‪،‬‬ ‫از جمله عواملی هســتند که تثبیت کننــده برتری و توفیق‬ ‫ن در سطح منطقه بوده‪‎‬اند‪.‬‬ ‫راهبردی ایرا ‬ ‫عالوه بر ایــن‪ ،‬جریان تروریســم داعش نیــز که با‬ ‫سرمایه گذاری و مشــارکت دولت ریاض‪ ،‬ســازماندهی و‬ ‫هدایت می‪‎‬شود‪ ،‬در مسیر شکست‪ ،‬بر ناکامی‪‎‬های سیاست‬ ‫خارجی سعودی افزوده است‪.‬‬ ‫مجموعه عوامل فوق‪ ،‬علــل و انگیزه‪‎‬های حاکمان‬ ‫ریاض را در ایجاد بحــران‪ ،‬از طریق کشــمکش با ایران ‬ ‫شــکل داده اســت‪ .‬البته در حقیقت نه وضعیــت داخلی‬ ‫و توان ملــی عربســتان‪ ،‬نه شــرایط امنیتی‪ ،‬سیاســی و‬ ‫اقتصادی منطقه و نه مالحظات راهبردی مشترک منطقه‬ ‫و قدرت‪‎‬های جهانی‪ ،‬این امکان و فرصت را برای ترکتازی‬ ‫دولت ســعودی و تداوم و گســترش بحران و کشــمکش‬ ‫جدی تر با ایران نمی دهد‪.‬‬ ‫همانطور که ذکر شد‪ ،‬دولت سعودی‪ ،‬دولتی عرفی‪،‬‬ ‫ســنتی‪ ،‬خانوادگی‪ ،‬غیر مدرن و با ظرفیت های محدود در‬ ‫مواجهه با بحران‪‎‬های گســترده و دامنه دار اســت؛ یعنی‬ ‫گفتارها‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫در خصــوص عربســتان‪ ،‬یکــی از‬ ‫نشــانه های مشــخص تمایل ریاض به‬ ‫تشــدید تنش با ایــران‪ ،‬انتخــاب عادل‬ ‫الجبیر به عنوان وزیــر امور خارجه بود‪.‬‬ ‫شخصی که در طول مدت ماموریت خود‪،‬‬ ‫در مقر ملل متحــد در نیویورک ســال‪‎‬ها‬ ‫ســابقه خشــونت رفتاری و گفتــاری را‬ ‫علیه ایران و مقامات رســمی کشورمان‬ ‫در پرونــده داشــت و بارزتریــن ان نیز‪،‬‬ ‫ادعای پوچ وی‪ ،‬دایر بــر قصد یک تبعه‬ ‫امریکایی‪ -‬ایرانی‪ ،‬برای اسیب رساندن‬ ‫به او بود که هنوز در یادها ست‬ ‫گفتارها‬ ‫دولتی محافظه کار و به شــدت اســیب پذیر‪ .‬کوچکترین‬ ‫ترکش احتمالی هر نوع برخورد گرم‪ ،‬اگر به محیط داخلی‬ ‫و سرمایه‪‎‬های نفتی سعودی اصابت کند‪ ،‬نه تنها خسارات‬ ‫بسیار گزافی را برای سعودی ها به دنبال دارد‪ ،‬بلکه تالطم‬ ‫شــدیدی را در محیط راهبردی منطقه و محیط اقتصادی‬ ‫جهان به بار خواهد اورد‪.‬‬ ‫ن در حد‬ ‫از ایــن رو‪ ،‬تــا زمانی کــه درگیری عربســتا ‬ ‫تهدیدات لفظی‪ ،‬یا حداکثر مانورهای دیپلماتیک باشد و‬ ‫خطر قابل مالحظه‪‎‬ای برای منافع دیگران نداشــته باشد‪،‬‬ ‫ایران و قدرت‪‎‬هــای جهان نیز با حــزم و احتیاط‪ ،‬وضعیت‬ ‫را نظــاره و پایــش می‪‎‬کنند‪ ،‬اما انجا که احســاس شــود‪،‬‬ ‫بی تجربگــی و خامی‪ ،‬یــا ماجراجویی و نادانــی احدی از‬ ‫فرمانروایان سعودی بخواهد روند تقابل را از محدوده خطر‬ ‫عبور دهد‪ ،‬انگاه نه تنها ایران و نه دیگر عقول دنیا‪ ،‬تحمل‬ ‫بازی ویرانگر مشــتی تازه وارد ماجراجو را نخواهند داشت‬ ‫و امکانات و روش‪‎‬های مقتضی را بــرای کنترل و مهار ان‬ ‫به کار خواهند برد‪.‬‬ ‫همچنیــن بایــد توجــه داشــت دو عامل مهــم در‬ ‫محدود کــردن دولــت ســعودی در بحران افرینــی اخیر‬ ‫موثر خواهــد بود؛ یکی رفع توهم‪ ،‬ســوء تفاهم و اشــتباه‬ ‫محاسبه ســعودی‪‎‬ها نســبت به توان تنش افرینی و توان‬ ‫ایستادگی شــان در قبال اقدامات مهار کننده و بازدارنده و‬ ‫دیگری‪ ،‬توجیه ایشان و کمک به انها برای درک صحیح و‬ ‫سالم از واقعیات جدید محیط منطقه و جهان ‪ .‬به این معنا‬ ‫که بنا نیست کسی سهم و جایگاه طبیعی دیگری را نادیده‬ ‫بگیرد‪ .‬جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬نیازی به اثبات توانمندی‬ ‫و اقتدار خود از طریق تحقیر یا تضعیف کشــورهای دیگر‬ ‫منطقه ندارد‪ .‬جایگاه و مرتبه ایران در سلسله مراتب قدرت‬ ‫سیاسی و امنیتی‪ ،‬موقعیتی بیشتر ذاتی است‪ .‬این جایگاه‪،‬‬ ‫نه مرهون پیشروی ایدئولوژیک است و نه از طریق بحران‬ ‫ایدئولوژیــک (نظیــر جبهه گیری وهابیســم)‪ ،‬مخدوش‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫بنا براین دو دســته عامل‪ ،‬در توقف سعودی موثرند؛‬ ‫یکی فقدان ظرفیت‪‎‬های بیشتر داخلی سعودی و دیگری‬ ‫ت و رفع سوء تفاهم ایشان نسبت به واقعیات‬ ‫رفع توهم قدر ‬ ‫ساختاری قدرت و امنیت در منطقه‪.‬‬ ‫مطلب دیگری که باید بدان توجه داشــت این است‬ ‫که دولت ســعودی به طور ناگهانی و یک شــبه تصمیم به‬ ‫بحران سازی نکرد‪ ،‬بلکه در طول سه تا پنج سال اخیر و از‬ ‫هنگامی که نشانه ای از تمکین و انعطاف قدرت های جهان‬ ‫در برابر پذیرش واقعیت قدرت هسته‪‎‬ای ایران بروز یافت‪،‬‬ ‫دولت ســعودی د رصدد اقدام برامد‪ .‬یعنی اقدام به منظور‬ ‫منصرف کردن قدرت های جهان به دو امر‪ ،‬نخســت عدم‬ ‫پذیرش توان هســته‪‎‬ای ایران و دیگری عدم عادی سازی‬ ‫مناسبات با ایران و حفظ ترتیبات امنیتی‪ -‬سیاسی‪ -‬اقتصادی‬ ‫منطقه‪ ،‬بدون نقش مثبت و محوری ایران‪.‬‬ ‫لذا‪ ،‬از همان زمان ‪ -‬پیش از اغاز مذاکرات محرمانه‬ ‫مسقط ‪ -‬دولت ســعودی‪ ،‬به طور جدی به صرافت تخریب‬ ‫مسیر و موقعیت ایران در مناسبات بین المللی و نیز اشغال‬ ‫عرصه‪‎‬های نفوذ سیاســی امنیتی ایــران به ویژه در محیط‬ ‫امنیتی خاورمیانه افتاد‪.‬‬ ‫نتیجه فعالیت و تالش چند ســاله اخیر سعودی‪ ،‬هم‬ ‫در محیط داخلی و هم در محیط منطقه‪‎‬ای و جهانی امروز‬ ‫ن قرار دارد‪.‬‬ ‫اشکارا در دید و قضاوت عموم جها ‬ ‫نــوع و جنس تحــوالت قــدرت و حکومت‪ ،‬مســاله‬ ‫جانشینی و ترتیبات ان مشــخصا متاثر از مساله موقعیت‬ ‫راهبردی ایران در منطقه رقم خورد‪.‬‬ ‫همچنین‪ ،‬مسیر تحمیل جنگ داخلی سوریه و تسری‬ ‫ان به محیط داخلی عراق و ماهیت و شــکل گیری داعش‬ ‫هم‪ ،‬از همین موضوع (نگرانی حکام ســعودی از بازیابی‬ ‫موقعیت منطقه‪‎‬ای و جهانی ایران) و نقش دولت سعودی در‬ ‫این فرایندها سرچشمه گرفت‪.‬بنابراین دولت سعودی تمام‬ ‫توان خود را با حداکثر ظرفیت ممکن روی این قمار بزرگ‪،‬‬ ‫مصروف داشته است‪ .‬نتیجه‪ ،‬صدور اطالعیه‪‎‬های تشکیل‬ ‫ی یا حداکثر حضور صوری‬ ‫ائتالف نظامی با امضاهای جعل ‬ ‫و سمبلیک ا ز ترس از دست دادن امتیازات مالی است‪.‬‬ ‫بیشــترین نگرانی در این ماجرا‪ ،‬از ناحیه محدودیت‬ ‫ظرفیت‪‎‬های فکری‪ ،‬ادراکی و مدیریتی حاکمان سعودی‬ ‫است‪ .‬به این معنا که نســل جدید حاکمان‪ ،‬به شدت دچار‬ ‫سوء برداشت و توهم نسبت به توان ملی و قدرت اثرگذاری‬ ‫دولت خود هستند‪.‬‬ ‫به صرف اینکه جهان مدتی است که از نتیجه بخشی‬ ‫از اقدامات مخرب ایشــان‪ ،‬در قالب تروریســم داعشی‪،‬‬ ‫در نگرانی به ســر می‪‎‬برد‪ ،‬بعضی حکام نوظهور که زمانی‬ ‫مسئول پروژه داعش بوده‪‎‬اند‪ ،‬اینک این توهم را دارند که‬ ‫می‪‎‬توانند مقدرات امنیتی منطقه را در دست بگیرند‪ .‬تصور‬ ‫می‪‎‬کنند که قادر خواهند بود بــه بازی پرخطر *تقابل تا مرز‬ ‫برخورد* (یا چیکن گیم ) مبادرت کنند‪ .‬تصور می‪‎‬کنند که با‬ ‫دادن اطالعیه و امضا ی جعلی می‪‎‬توانند مانند قدرت‪‎‬های‬ ‫بزرگ‪ ،‬اتحادیه و ائتالف جنگی راه بیندازند‪.‬‬ ‫این مهمترین وجــه خطرناک قضیه اســت‪ ،‬توهم‬ ‫قدرت در ایجاد و مدیریت بحــران در بین حاکمان نوپای‬ ‫سعودی‪ .‬از سوی دیگر غرب در این ماجرا‪ ،‬نه یک مفهوم‬ ‫یکپارچه است و نه یک موضع واحد دارد‪ .‬ایاالت متحده‪،‬‬ ‫کشورهای اروپایی و کشورهای اسیای شرقی که در مدار‬ ‫غرب تعریف می‪‎‬شوند‪ ،‬هرکدام مواضع خاص خود را دارند‬ ‫و هرکدام به تناســب منافع خاص خود نســبت به توســعه‬ ‫درگیری ابراز نگرانی کرده‪‎‬اند‪ .‬حتی کشورهای اروپایی عضو‬ ‫اتحادیه‪ ،‬هرکدام جداگانه به میزان نوع و حجم اسیبی که‬ ‫ماجراجویی سعودی در منطقه می‪‎‎‬تواند به امنیت و ثبات یا‬ ‫تضمین منافع ایشان وارد کند‪ ،‬اعالم موضع یا اقدام جهت‬ ‫تاثیر بر شرایط کرده‪‎‬اند‪.‬‬ ‫در این میان‪ ،‬بعضی کشورها یا قدرت‪‎‬های مهم هم‬ ‫هستند که ممکن اســت مشــخصا در حوزه غرب تعریف‬ ‫نشــوند و منافع متفاوت و یا بعضا متضادی با غرب داشته‬ ‫باشند؛ یا حتی منافع متضادی هم با دولت سعودی داشته‬ ‫باشــند اما در این داســتان دارای مواضع کامال پیچیده و‬ ‫چند الیه‏ای باشند‪.‬‬ ‫افزایش و تداوم تنش بین ایران و سعودی‪ ،‬فی نفسه‬ ‫مســاله‪‎‬ای به غایــت پیچیده و ذوابعاد اســت‪ .‬از یکســو‪،‬‬ ‫می‪‎‬تواند تشــدید کننده ناامنــی در منطقه و جهان باشــد و‬ ‫از ســوی دیگر‪ ،‬مســتقیما بر نوع روند و وضعیت قدرت و‬ ‫حکومت در ســوریه و عــراق اثر می‪‎‬گــذارد؛ در عین حال‬ ‫می‪‎‬تواند بازار نفت و اقتصاد را دستخوش تحول شدید کند‪.‬‬ ‫بنابراین‪ ،‬مواضع کشــورهای گوناگون به شدت متفاوت‪،‬‬ ‫گاهی دور از انتظار و حتی متناقض است‪.‬‬ ‫در این میان مسیر دیپلماســی جمهوری اسالمی در‬ ‫مواجهه با این مشکل نیز قابل بررسی است؛ به نظر می رسد‬ ‫دولت ما‪ ،‬مهمترین و بیشترین دغدغه خود را از روز نخست‬ ‫روی پروژه پرونده هسته ای متمرکز کرده بود‪ .‬در عین حال‪،‬‬ ‫ســایر ابعاد و حوزه های سیاســت خارجی (و سیاست های‬ ‫ملی) انطور که باید و شاید‪ ،‬در تعامل با این امر‪ ،‬قرار داده‬ ‫نشده‏اند‪.‬‬ ‫این امر‪ ،‬همان مشکلی است که در روند چهارده سال‬ ‫گذشــته‪ ،‬پیرامون مساله هسته ای مشــاهده شده است ‪،‬‬ ‫معضلی به نام‪ ،‬انفکاک و انفصال موضوعی و کارکردی در‬ ‫مساله هسته ای‪.‬‬ ‫زمانی در هنگامه رشد و توسعه تکنولوژی هسته ای‪،‬‬ ‫دولت‪‎‬های پیشــین‪ ،‬حمایت‪‎‬های الزم از این پروژه بزرگ‬ ‫ملی را در ابعاد سیاســت خارجی‪ ،‬حقوقی و… انگونه که‬ ‫شایسته کار بود و انتظار می‪‎‬رفت تامین نکردند و اینک‪ ،‬در‬ ‫هنگامه ای که مهمتریــن وجه همت دولت بر حل و فصل‬ ‫موضوع متمرکز شــده‪ ،‬ســایر ابعاد پروژه‪ ،‬به نحو مقتضی‬ ‫مورد اهتمام واقع نشــده اســت‪ .‬در این راستا‪ ،‬به موازات‬ ‫پیشرفت مذاکرات با شش قدرت جهانی‪ ،‬مشخص بود که‬ ‫صحنه سیاست خارجی‪ ،‬دستخوش تاثیر نیروهای شدید‬ ‫در جهات موافق و مخالف واقع خواهد شد‪ .‬شدت یافتن‬ ‫عرصه نبرد در عراق و سوریه‪ ،‬اغاز جنگ و تجاوز عربستان‬ ‫به یمن و حتی ورود مستقیم روســیه به عرصه نبرد سوریه‬ ‫از نشانه‏های بارز این مساله بود‪ .‬در خصوص عربستان‪،‬‬ ‫یکی از نشانه های مشخص تمایل ریاض به تشدید تنش‬ ‫با ایران‪ ،‬انتخاب عادل الجبیر به عنوان وزیر امور خارجه‬ ‫بود‪ .‬شخصی که در طول مدت ماموریت خود‪ ،‬در مقر ملل‬ ‫متحد در نیویورک سال‪‎‬ها سابقه خشونت رفتاری و گفتاری‬ ‫را علیه ایران و مقامات رسمی کشورمان در پرونده داشت‬ ‫و بارزترین ان نیز‪ ،‬ادعای پوچ وی‪ ،‬دایر بر قصد یک تبعه‬ ‫امریکایی‪ -‬ایرانی‪ ،‬برای اســیب رساندن به او بود که هنوز‬ ‫در یادها ست‪.‬‬ ‫عالوه بر شــخص الجبیــر‪ ،‬مواضع تنــد و خصمانه‬ ‫مقامات ســعودی‪ ،‬در طول نزدیک به ســه ســال گذشته‬ ‫در هر موضوع مشــترک یا غیر مشترک و مشــخصا رفتار و‬ ‫گفتار غیرمسئوالنه مقامات ســعودی در فاجعه منا‪ ،‬نشانه‬ ‫بارز دیگری از نیاز ریاض به تنش زایی بود‪ .‬از نشــانه‪‎‬های‬ ‫سیاسی ‪ -‬امنیتی نیز‪ ،‬اقدامات ســعودی در سوریه و عراق‬ ‫(حمایت‪‎‬های اشکار از گروه‪‎‬های تروریستی و داعش)‪ ،‬در‬ ‫یمن‪ ،‬افغانستان و لبنان‪ ،‬ممانعت از شکسته شدن بن بست‬ ‫دولت در بیروت و حتی اقدامات تروریســتی شــهروندان‬ ‫سعودی علیه سفارتخانه و دیپلمات‏های ایرانی و…است‪.‬‬ ‫این همه عالمات تنش زا و غیر معمول ایجاب می‪‎‬کرد‬ ‫که دولت‪ ،‬سرعت و دقت خاص و بیشــتری مصروف این‬ ‫بخش از سیاست خارجی و این دسته از موضوعات سیاست‬ ‫خارجــی (و دیگر موضوعات مشــابه که هنــوز جنبه علنی‬ ‫نیافته) می‪‎‬کند‪.‬‬ ‫در هر حــال‪ ،‬انچه در خصوص اعدام مرحوم شــیخ‬ ‫نمر رخ داد‪ ،‬یکی از واضح ترین عالمت‏هایی بود که نشان‬ ‫می داد دولت سعودی‪ ،‬در این زمان نیازمند شدت دادن به‬ ‫فضای تنش الود با ایران است‪ .‬این امر در فضای نزدیک‬ ‫شدن به روز اجرای برجام‪ ،‬مفهوم خاص‪‎‬تری یافت‪ .‬غفلت‬ ‫بعضی عزیزان در قضیه سفارت ســعودی‪ ،‬متاسفانه زیان‬ ‫جبران ناپذیــری را به محیط منافــع امنیتی مــا وارد کرد و‬ ‫مسئولیت دولت در این خصوص‪ ،‬غیر قابل اغماض است‪.‬‬ ‫در مجموع‪ ،‬انتظار می‪‎‬رود مجموعــه دولت‪ ،‬به ویژه‬ ‫سیستم تصمیم ساز و دستگاه سیاست خارجی قادر باشند‬ ‫با رصد ســپهر روندها و رویدادهای محیط‪‎‬های سیاســی‬ ‫و امنیتی و سرجمع‪ ،‬محیط امنیت ملی کشــور‪ ،‬به ویژه در‬ ‫عرصه سیاســت خارجی‪ ،‬دســت‪‎‬کم یــک گام پیش‪‎‬تر از‬ ‫حوادث و اتفاقات‪ ،‬تمهیــدات الزم را بــرای تاثیر گذاری‬ ‫مناسب و به‪‎‬موقع فراهم کنند تا از ناحیه تحوالت ناخواسته‪،‬‬ ‫دچار غافلگیری نشویم‪.‬‬ ‫‪23‬‬ ‫گفتارها‬ ‫بیم ها و امیدها‬ ‫قانون جرم سیاسی چگونه قانونی است؟‬ ‫احسان رستگار‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫‪1‬‬ ‫نمایندگان مجلس شورای اسالمی در نشست علنی‬ ‫یکشنبه گذشته‪ ،‬ماده یک طرح جرم سیاسی را پس از بحث‬ ‫و بررسی به تصویب رساندند‪.‬‬ ‫به موجب مصوبه مجلس‪ ،‬هر یــک از جرایم مصرح‬ ‫در ماده ‪ ٢‬این قانون مانند توهین و افترا به روسای سه قوه‪،‬‬ ‫رئیس مجمع تشــخیص‪ ،‬وزرا‪ ،‬رئیس جمهــور‪ ،‬معاونان‬ ‫رئیس جمهــور‪ ،‬نماینــدگان مجلس شــورای اســامی‪،‬‬ ‫نمایندگان مجلس خبرگان رهبری و اعضای شورای نگهبان‬ ‫چنانچه بــا انگیزه اصــاح امور کشــور علیــه مدیریت و‬ ‫نهادهای سیاسی یا سیاست های داخلی یا خارجی کشور‬ ‫ارتکاب یابد‪ ،‬بدون انکه مرتکب قصد ضربه زدن به اصل‬ ‫نظام را داشته باشد جرم سیاسی محسوب می شود‪.‬‬ ‫وکالی ملت با ‪ ١١٢‬رای موافــق‪ ١٣ ،‬رای مخالف و‬ ‫هفت رای ممتنع از مجموع ‪ ٢١٢‬نماینده حاضر در جلســه‬ ‫ماده یک این طرح را به تصویب رساندند‪.‬‬ ‫خبر فوق‪ ،‬از ان جنــس اخباری بود کــه ان چنان در‬ ‫فضای عمومی بر سر زبان ها نیفتاد‪ ،‬ولی طرحی مهم بود‬ ‫که در اخرین ماه های مجلس نهم‪ ،‬تصویب و جهت تایید‪،‬‬ ‫به دبیرخانه شورای نگهبان ارسال شد‪.‬‬ ‫تذکر‪ :‬از کنار این پرســش می گذریم که چرا در مورد‬ ‫چنین طرحی حیاتــی‪ ٨٠ ،‬نماینده نه موافــق بوده اند‪ ،‬نه‬ ‫مخالف و نه حتــی ممتنــع؟! یعنی حتی حاضر نشــده اند‬ ‫انگشت شــان را روی یکی از سه دکمه مقابل صندلی شان‬ ‫بفشارند!‬ ‫با لحاظ کردن خبر فوق و البته فراموش کردن تذکر‬ ‫باال‪ ،‬ذکر نکات ذیل مفید به نظر می رسد‪:‬‬ ‫‪ -١‬لزوم تعریف جرم سیاسی و تصویب طرح ان‪:‬‬ ‫از ‪ ١٧٧‬اصل قانون اساسی‪ ،‬در ‪ ٤‬اصل ان‪ ،‬کلمه جرم‬ ‫ذکر شده است‪.‬‬ ‫در اصل ‪ ١٦٨‬قانون اساسی امده است‪:‬‬ ‫«رسیدگی‏ به‏ جرایم‏ سیاسی‏ و مطبوعاتی‏ علنی‏ است‏‬ ‫و با حضور هیات‏ منصفــه‏ در محاکم‏ دادگســتری‏ صورت‏‬ ‫می گیرد‪ .‬نحوه‏ انتخاب‏‪ ،‬شرایط‪ ،‬اختیارات‏ هیات‏ منصفه‏‬ ‫و تعریف‏ جرم‏ سیاسی‏ را قانون‏ بر اســاس‏ موازین‏ اسالمی‬ ‫ن می کند‪».‬‬ ‫معی ‏‬ ‫بعد از گذشت قریب ‪ ٢٦‬سال از اصالح قانون اساسی‬ ‫و به صورت فعلی درامدن ان‪ ،‬هنوز تکلیف اصل‪ ١٦٨‬قانون‬ ‫اساسی مشخص نشده است‪.‬‬ ‫در مورد رســیدگی به جرایم مطبوعاتی‪ ،‬سالیان سال‬ ‫است که هم هیات منصفه ای وجود دارد و هم حدود و ثغور‬ ‫اتهاماتی و جرایمی که جهت رســیدگی بایــد از این طریق‬ ‫مورد بررسی قرار گیرند‪ .‬اما جرایم سیاسی دقیقا بالعکس‪،‬‬ ‫بالتکلیف ترین نوع جرم در جمهوری اسالمی ایران است‪.‬‬ ‫الغرض؛ تصویب و اجرایی شدت این قانون‪ ،‬مبتنی بر‬ ‫قانون اساسی‪ ،‬واجب و ضروری است‪.‬‬ ‫‪ -٢‬احساس نیاز تصویب این قانون بعد از فتنه ‪:٨٨‬‬ ‫شاید برخی از حقوقدان ها بر این باورند که از انجا که‬ ‫جرم سیاسی در قوانین کشورهای توسعه یافته بالموضوع‬ ‫است‪ ،‬اگر ما هم قصد میل به سوی توسعه یافتگی را داریم‪،‬‬ ‫دلیلی ندارید که به قانون جرم سیاسی تن دهیم‪.‬‬ ‫این گزاره‪ ،‬غیرمنطقی و غیربومی شده است؛ به این‬ ‫معنا که از انجایی که جمهوری اســامی ایران‪ ،‬از معدود‬ ‫کشورهایی است که قانون اساسی ان‪ ،‬سعی شده تا مبتنی‬ ‫بر اســام ناب محمدی و توســط انقالبیون شیعه تدوین‬ ‫شــود‪ ،‬چه از نظر ســاختار و چه از حیث خاستگاه‪ ،‬نظامی‬ ‫کامال منحصر به فرد با مقتضیات اختصاصی خود است‪.‬‬ ‫بدین ترتیب‪ ،‬می طلبد تا قوانینی متناسب با نیازهای‬ ‫خود داشته باشد‪.‬‬ ‫بعد از فتنه ‪ ،٨٨‬فقدان یک قانون‪ ،‬به نحوی ازاردهنده‬ ‫احساس می شد؛ و ان همین قانون جرایم سیاسی بود‪.‬‬ ‫دادگاه جرایم سیاسی‪ ،‬مانند دادگاه جرایم اقتصادی و‬ ‫امنیتی برگزار می شد و قاضی به همان سبک متداول جرایم‬ ‫غیرسیاسی‪ ،‬احکامی را صادر می کرد‪.‬‬ ‫اگرچه جرقه شروع تدوین قانون جرم سیاسی به این‬ ‫شــکل امروزی اش‪ ،‬از ســال ‪ ٨٧‬خورد‪ ،‬اما بعد از ‪ ،٨٨‬تازه‬ ‫معلوم شد که چقدر ســاختار سیاســی جمهوری اسالمی‬ ‫ایران‪ ،‬به چنین قانونی نیاز مبرم دارد‪.‬‬ ‫الغرض؛ از معدود برکات فتنه ‪ ٨٨‬این بود که به همه‬ ‫فهماند که یک خال قانونی بســیار اضطــراری به نام جرم‬ ‫سیاسی وجود دارد‪.‬‬ ‫‪ -٣‬هیات منصفه ما یا ژوری غربی ها‪:‬‬ ‫دادگاه‪ ،‬عدلیه و قوه قضائیه‪ ،‬در چارچوب جمهوری‬ ‫اســامی ایران‪ ،‬نوعی خاص اســت؛ از انجا که سعی بر‬ ‫لهم از حکومت علوی باشــد و از ان‬ ‫ان بوده تا عدلیه ما‪ُ ،‬م َ‬ ‫بابت که باید با نیازهای روز ان را به روز می کرده ایم‪ ،‬شکل‬ ‫دادگاه های جمهوری اســامی ایران‪ ،‬نه به ســبک صدر‬ ‫اسالم است و نه به سبک دادگاه های کشورهای غربی‪.‬‬ ‫راس هرم دستگاه قضا در ایران قاضی است‪ ،‬اما در‬ ‫غرب به تعبیری هیات منصفه یا ژوری‪ ،‬از مهم ترین ارکان‬ ‫قوه قضائیه و نماینده احاد مردم در دادگاه هستند‪.‬‬ ‫امروزه استفاده ای که در کشــور ما از هیات منصفه‬ ‫می شود‪ ،‬مبتنی بر اصل ‪ ١٦٨‬قانون اساسی‪ ،‬در دادگاه های‬ ‫مطبوعات رویت می شود‪ ،‬در حالی که حق مجرمان سیاسی‬ ‫نیز‪ ،‬بهره مندی از جایگاه موثر و پربرکت هیات های منصفه‬ ‫است‪.‬‬ ‫الغرض؛ حضور هیات منصفه در رســیدگی به جرایم‬ ‫سیاسی‪ ،‬صدور احکام را می تواند کامال متفاوت از حالت‬ ‫فعلی رقم بزند‪.‬‬ ‫‪ -٤‬قانون ناقص و پرتناقض ولی مفید‬ ‫اولیــن گام بــرای تحقــق دادگاهی ایــده ال جهت‬ ‫رسیدگی به جرایم سیاســی‪ ،‬به تصویب رساندن ان قانون‬ ‫است‪ ،‬ولو به همین شکل پراشکال فعلی اش‪.‬‬ ‫یکشنبه ‪ ٢٨‬اردیبهشــت ‪ ،٩٣‬کمیســیون حقوقی و‬ ‫قضایی مجلس‪ ،‬اولین گام را برداشت و ماده یک طرح جرم‬ ‫سیاسی به تصویب رسید‪ .‬در این ماده امده بود‪« :‬هر یک از‬ ‫جرایم مصرح در ماده دو این قانون چنانچه با انگیزه اصالح‬ ‫امور کشور علیه مدیریت و نهادهای سیاسی یا سیاست های‬ ‫داخلی یا خارجی کشور ارتکاب یابد بدون انکه مرتکب قصد‬ ‫ضربه زدن به اصل نظام را داشته باشــد‪« ،‬جرم سیاسی»‬ ‫به شمار می رود‪».‬‬ ‫از تابستان سال گذشته تا دو هفته پیش‪ ،‬کمیسیون‬ ‫حقوقی و قضایــی مجلس در حال بررســی تخصصی این‬ ‫طرح بود تا یکشنبه گذشته‪ ،‬این طرح به صحن علنی امد و‬ ‫به رای نمایندگان مجلس گذاشته شد‪.‬‬ ‫یکشــنبه چهــارم بهمــن ‪ ،٩٤‬مــواد ‪ ١‬و ‪ ٢‬طــرح‬ ‫جرم سیاســی در صحن علنی مجلس به تصویب رســید تا‬ ‫مصادیق جرم سیاسی هم مشخص شود‪.‬‬ ‫به موجب مــاده ‪ ١‬طرح جرم سیاســی که به تصویب‬ ‫مجلس رســید هر یــک از جرایم مصــرح در مــاده ‪ ٢‬این‬ ‫قانون چنانچه با انگیزه اصالح امور کشور علیه مدیریت و‬ ‫نهادهای سیاسی یا سیاست های داخلی یا خارجی کشور‬ ‫ارتکاب یابد‪ ،‬بدون انکــه مرتکب قصد ضربه زدن به اصل‬ ‫نظام را داشته باشد جرم سیاسی محسوب می شود‪.‬‬ ‫نماینــدگان همچنین بــا تصویب مــاده ‪ ٢‬این طرح‬ ‫مصوب کردند که جرایم زیر در صورت انطباق با شرایط مقرر‬ ‫در ماده یک این قانون جرم سیاسی محسوب می شوند‪.‬‬ ‫الف‪ -‬توهین یا افترا به روسای سه قوا‪ ،‬رئیس مجمع‬ ‫تشــخیص مصلحت نظام‪ ،‬معاونان رئیس جمهور‪ ،‬وزرا‪،‬‬ ‫نمایندگان مجلس شورای اســامی‪ ،‬نمایندگان مجلس‬ ‫خبرگان و اعضای شــورای نگهبان به واســطه مسئولیت‬ ‫انان‪.‬‬ ‫ب‪ -‬توهین به رئیس یا نماینده سیاسی دولت خارجی‬ ‫که در قلمرو ایران وارد شده است با رعایت مفاد ماده ‪٥١٧‬‬ ‫قانون مجازات اسالمی بخش تعزیرات‪.‬‬ ‫پ‪ -‬جرایم منــدرج در بندهای د و ه مــاده ‪ ١٦‬قانون‬ ‫فعالیت احزاب مصوب ‪.١٣٦٠‬‬ ‫ت‪ -‬جرایم مقرر در قوانین انتخابات خبرگان رهبری‪،‬‬ ‫ریاســت جمهوری‪ ،‬مجلس شــورای اســامی و شورای‬ ‫اســامی شــهر و روســتا به اســتثنای مجریان و ناظران‬ ‫انتخابات‪.‬‬ ‫ث‪ -‬نشر اکاذیب‪.‬‬ ‫همان طور کــه در بندهای ماده ‪ ٢‬مشــهود اســت‪،‬‬ ‫این طرح ســعی دارد حتی االمکان‪ ،‬بین جرایم و اتهامات‬ ‫سیاســی‪ ،‬با جرایم و اتهامات امنیتی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬اخالقی‬ ‫و غیره‪ ،‬تفــاوت و تمییز ایجاد کند‪ .‬این حســن این قانون‬ ‫است‪.‬‬ ‫نکته نگران کننده که در مــاده ‪ ١‬خودنمایی می کند‪،‬‬ ‫این است که مرتکب حتی اگر با انگیزه اصالح امور کشور‬ ‫و بدون انکه قصد ضربه زدن به اصل نظام را داشته باشد‪،‬‬ ‫اگر جرایم ماده ‪ ٢‬را انجام دهد‪ ،‬جرم سیاسی مرتکب شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫الغرض؛ مهم ترین سوال و ابهامی که پیش روست‪،‬‬ ‫این است که مبتنی بر ازادی بیان و امر به معروف و نهی از‬ ‫منکر‪ ،‬چگونه این طور مصرح قانونگذار می خواهد عناصر‬ ‫سه گانه جرم را نادیده بگیرد؟‬ ‫ارکان ســه گانه جرم عبارتند از؛ عنصر قانونی‪ ،‬عنصر‬ ‫مادی و عنصر معنوی و روانی‪ .‬انچه در اینجا بســیار محل‬ ‫بحث است‪ ،‬عنصر معنوی و روانی یا همان نیت‪ ،‬اراده‪ ،‬تعمد‬ ‫و قصد ارتکاب جرم اســت؛ چگونه قانونگذار حق می داند‬ ‫که شخصی با نیتی مصلحانه‪ ،‬از نهادها یا شخصیت های‬ ‫مختلف انتقاد کند‪ ،‬ولی برای او جرم انگاری سیاســی‪ ،‬روا‬ ‫داشته شود؟‬ ‫شــاید در اینجا با این پاسخ رو به رو شــویم که هیات‬ ‫منصفه می تواند این مصادیق غلط را ارزیابی کند و بگوید که‬ ‫این شخص‪ ،‬انتقادی مبتنی بر منطق‪ ،‬مستندات و از منظر‬ ‫امر به معروف و نهی از منکر انجام داده و از این بابت‪ ،‬تبرئه‬ ‫شده و مجرم سیاسی محسوب نمی شود اما در این صورت‪،‬‬ ‫این سوال پیش می اید که ترکیب این هیات منصفه‪ ،‬چطور‬ ‫باید چیده شود که مورد اعتماد تمام طیف ها و جریان هایی‬ ‫قرار گیرد که در چارچوب نظام جمهوری اســامی ایران‪،‬‬ ‫فعالیت قانونی می کنند؟‬ ‫سخن اخر‬ ‫از انجا که اگــر این قانون مصوب و اجرایی نشــود‪،‬‬ ‫رفتاری که با مجرمین سیاسی می شود تعریف نشده خواهد‬ ‫بود‪ ،‬ولو همیــن قانون پرتناقض‪ ،‬می تواند مفید باشــد اما‬ ‫تایید کامل ان منوط می شود به تکمیل هرچه سریع تر این‬ ‫طرح در مجلس شورای اسالمی‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫لطفاعجلهنکنید!‬ ‫یک بار برای همیشه تکلیف جرم سیاسی را تعیین کنید‬ ‫نیره ساری‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪2‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫گفتارها‬ ‫ایران از جمله کشورهایی است که عناوین مجرمانه‬ ‫تا حدی در ان زیاد است و حتی مواردی نیز وجود دارد که‬ ‫در کشور ما جرم محسوب شده اما در سایر کشورها اهمیتی‬ ‫بدان داده نمی شود‪.‬‬ ‫نقد حاکمیت یا جرم سیاسی از همین مواردی است‬ ‫که اگر در قالب براندازی باشد‪ ،‬جرم امنیتی است و دادگاه‬ ‫انقالب صالح به رسیدگی بوده و اگر تنها نقد باشد و در قالب‬ ‫براندازی اقدامی صورت نگیرد‪ ،‬جرم سیاســی است که در‬ ‫دادگاه های سیاسی رسیدگی می شود‪.‬‬ ‫این در حالی است که به نظر بسیاری از تحلیلگران و‬ ‫کارشناسان حقوق مدنی و سیاسی‪ ،‬فعالیت سیاسی جزئی از‬ ‫حقوق مدنی و سیاسی شهروندان است و اساسا اتخاذ لفظ‬ ‫جرم سیاسی معنایی ندارد‪.‬‬ ‫اما لفظ جرایم سیاســی از جمله موارد تاریخی بوده‬ ‫است که در همه دوران ها از حکومت مادها که تشکیالت‬ ‫حقوقــی منسجمی نداشــتند تــا زمــان حکومت سلســله‬ ‫هخامنشیان که قوه قضاییه توسط پادشاهان اداره می شد‬ ‫یا در زمان ساسانیان که روحانیان زرتشتی کار قضاوت را بر‬ ‫عهده داشتند‪ ،‬وجود داشته است‪.‬‬ ‫هرچند که پادشاهان با اعمال سلیقه های شخصی و‬ ‫بر اساس قدرت طلبی و حفظ سلطنت مجازات های سختی‬ ‫را نسبت به مجرمان سیاسی اعمال می کردند اما در دوران‬ ‫پس از اســام نیز اجرای احکام جزایی بر اساس مقررات‬ ‫اســامی بود تا اینکه پس از پیروزی انقالب اســامی با‬ ‫دیدگاه مثبتی که تدوین کنندگان قانون اساسی به مجرمان‬ ‫سیاسی داشتند‪ ،‬نکاتی در ان گنجاندند و واژه جرم سیاسی‬ ‫وارد قانون اساسی جمهوری اســامی شد و در اصل ‪106‬‬ ‫جای گرفت که طبق این اصل رسیدگی به جرایم سیاسی‬ ‫و مطبوعاتی علنی بوده و با حضور هیات منصفه در محاکم‬ ‫دادگستری صورت خواهد گرفت‪.‬‬ ‫نکته مهم در اصل موجود بر این اساس است که نحوه‬ ‫انتخاب‪ ،‬شــرایط‪ ،‬اختیارات هیات منصفه و تعریف جرم‬ ‫سیاسی را قانون براساس موازین اسالمی معین می کند‪.‬‬ ‫طی سال های گذشــته‪ ،‬لوایح‪ ،‬طرح‪ ،‬پیش نویس و حتی‬ ‫پیشنهادهای متعددی برای تعریف جرم سیاسی تهیه شده‬ ‫است که هر کدام به علت نقایص موجود نافرجام ماند‪.‬‬ ‫الیحه پیشــنهادی قوه قضاییــه در مرداد ماه ســال‬ ‫‪ ،1378‬الیحه پیشــنهادی دولت در شــهریور ماه ‪،1379‬‬ ‫طرح اولیــه و طرح مصــوب مجلس ششــم در خردادماه‬ ‫‪ ،1383‬پیش نویس معاونت حقوقی و امور مجلس وزارت‬ ‫دادگستری‪ ،‬پیش نویس کمیسیون حقوق بشر اسالمی و‬ ‫پیشنهادهای کمیسیون سیاسی‪ ،‬دفاعی و امنیتی مجمع‬ ‫تشــخیص مصلحت نظام بــرای حل اختــاف مجلس و‬ ‫شورای نگهبان که هر یک در جای خود محل ماه ها بحث‬ ‫و بررسی بوده است‪.‬‬ ‫گاهی همچون مجلس ششم در سال ‪ 1380‬به دلیل‬ ‫اختالف مجلسی ها و شــورای نگهبان از دستورکار خارج‬ ‫شد‪ ،‬گاهی همچون مجلس هفتم مسکوت مانده و گاهی‬ ‫هم همچون مجلس نهم‪ ،‬تنها چند ماه تا پایان اتمام دوره‪،‬‬ ‫بندهایی از ان را به تصویب رساندند‪.‬‬ ‫پیش نویــس «الیحــه جرائــم سیاســی» در دولت‬ ‫اصالحات‪ ،‬توســط قوه قضاییــه تهیه و از طریــق وزارت‬ ‫دادگستری به هیات دولت ارسال شد که هیات دولت پس‬ ‫از انجام اصالحات مورد نظر خــود به خصوص در رابطه با‬ ‫مصادیق جرم سیاسی و ترکیب هیات منصفه‪ ،‬الیحه مزبور‬ ‫را به مجلس ششم فرستاد‪.‬‬ ‫مجلس ششــمی ها در تاریخ ‪ 8‬خرداد ‪ ۱۳۸۰‬پس از‬ ‫بررسی بندهای مختلف این الیحه ان را به تصویب رساندند‬ ‫اما پایان راه مصوبه مجلس مخالفت شــورای نگهبان بود‬ ‫که ‪ 18‬مورد ان را مغایر با شرع و قانون اساسی دانست اما‬ ‫مجلس ششمی ها ضمن پا فشاری بر مصوبه خود‪ ،‬ایرادات‬ ‫شــورای نگهبان را رد کردند که در نهایت اختالف موجود‬ ‫سر منزلی چون مجمع تشخیص مصلحت نظام پیدا کرد اما‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت تمایلی برای ورود در این مساله‬ ‫از خود نشان نداد و مصوبه مزبور ســال های بالتکلیفی را‬ ‫یکی پس از دیگری گذراند تا اینکه الیحه موجود به دست‬ ‫مجلس هفتمی ها رسید‪.‬‬ ‫هرچند این مجلس نیز تالش هایی را جهت تصویب‬ ‫الیحه انجام داد و این بار از قوه قضائیه درخواست کردند تا‬ ‫الیحه جدیدی را تهیه کند اما قوه قضاییه وعده بررسی های‬ ‫دقیق تر و کارشناســی های حقوقی داد و جرم سیاســی در‬ ‫مجلس هفتم مسکوت ماند‪.‬‬ ‫اما مجلس نهمی ها که از این بالتکلیفی در رنج بودند‬ ‫دیگر منتظر پیشــنهادات تازه قوه قضائیه ننشستند و خود‬ ‫دست به کار شدند و در ســال ‪ 1392‬طرحی برای تعریف و‬ ‫قوانین مربوط به جرائم سیاسی نوشتند‪.‬‬ ‫پس از ان بود که در ســال ‪ ،93‬دولــت یازدهم ورود‬ ‫پیدا کرد و خواهان تعیین تکلیف هرچه سریعتر الیحه جرم‬ ‫سیاسی و تفکیک جرایم سیاسی از جرایم امنیتی شد و پس‬ ‫از ارائه گزارش کمیســیون قضایی و حقوقــی درباره طرح‬ ‫جرم سیاسی‪ ،‬مواد دیگری از این طرح به تصویب مجلس‬ ‫نهمی ها رســید‪ .‬در توضیح اجمالی اختالفات موجود باید‬ ‫گفت‪ ،‬قوه قضائیه در زمان ریاست ایت الله یزدی اقدام به‬ ‫تصویب پیش نویس الیحه جرایم سیاسی در ‪ ۲۵‬ماده و در‬ ‫مرداد ‪ ۱۳۷۸‬از طریق وزیر دادگستری تقدیم هیات دولت‬ ‫کرد اما این الیحه یک ســال بعد با انجام تغییراتی توسط‬ ‫هیات دولت اصالحات در برخی از مواد و افزودن موادی‬ ‫دیگر تقدیم مجلس ششم شد‪.‬‬ ‫دولت در مقدمه توجیهی الیحه اورده که «با توجه به‬ ‫ماهیت متفاوت انگیزه ها و اهداف مرتکبان جرم سیاسی‬ ‫با مرتکبان جرم عادی‪ ،‬پذیرش حضور وجدان در دادرسی‬ ‫جرایم سیاسی‪ ،‬یکسان نگری از حیث مجازات ها در جرایم‬ ‫سیاســی و عادی و رفتار عادالنه با این گــروه»‪ ،‬الیحه را‬ ‫تصویب کرده اســت اما الیحه ای کــه در ابتــدا در تاریخ‬ ‫‪۱۲‬مرداد ‪ ۱۳۷۸‬توســط قوه قضائیه در ‪ ۲۵‬ماده تهیه شده‬ ‫بود‪ ،‬تفاوت ماهوی بسیاری با الیحه جرایم سیاسی که در‬ ‫تاریخ ‪ ۱۳۷۹/۶/۲۳‬به تصویب هیات وزیران رســیده بود‪،‬‬ ‫داشــت و باتوجه به اختالف نظر قوه قضاییه بــا دولت در‬ ‫خصوص چگونگی تقدیم لوایح قضایی به مجلس‪ ،‬عمال‬ ‫تقدیم الیحه به مجلس معطل ماند‪.‬‬ ‫قوه قضاییــه معتقــد بــود کــه الیحــه پیشــنهادی‬ ‫قوه قضاییه بدون تغییر در هیات دولت باید تقدیم مجلس‬ ‫شــود اما دولت این حق را برای خود قائل بود که تغییرات‬ ‫مورد نظر خود را اعمال کند‪ .‬سرانجام کار به شورای نگهبان‬ ‫کشــید و این شــورا نظر قوه قضاییه را تایید کرد و مجلس‬ ‫ششــمی ها نیز با ارائه «طرح جرم سیاســی» به مجلس و‬ ‫ذکر قید فوریت‪ ،‬رسیدگی به ان را در دستورکار قرار دادند‪.‬‬ ‫نتیجه بررســی های طــرح جرم سیاســی در صحن‬ ‫مجلس‪ ،‬به تصویب طرح در مــورخ ‪ ۱۳۸۰/۳/۸‬انجامید‪.‬‬ ‫مصوبه مجلس پس از بررسی در شورای نگهبان با ‪ ۱۸‬مورد‬ ‫ایراد شرعی و قانون اساسی مواجه شد‪.‬‬ ‫در ‪ ۱۰‬مورد از ایرادها‪ ،‬شــورای نگهبان به تخلف از‬ ‫شرع ارجاع داده و مابقی ایرادات نیز به تغایر با اصول ‪،۲۴‬‬ ‫‪ ۱۵۹ ،۱۵۶ ،۶۱ ،۵۷ ،۲۷ ،۲۶‬قانون اساسی برمی گردد که‬ ‫عموما مربوط به تکالیف و اختیارات قوه قضاییه و استقالل‬ ‫قاضی است‪.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫گفتارها‬ ‫مجلــس شــورای اســامی در تاریــخ ‪۸۱/۹/۲۵‬‬ ‫اصالحاتی را در مصوبه خود اعمال کرد اما شورای نگهبان‬ ‫مجددا در تاریخ ‪ ۸۱/۱۰/۱۱‬طــی چهار بند‪ ،‬نظرات خود را‬ ‫در مخالفت با طرح مصوب اعالم کرد‪ .‬ســرانجام با تاکید‬ ‫مجلس شــورای اســامی در تصویب مواد ‪ ۱‬و ‪ ۲‬و ‪ ۹‬و ‪۱۴‬‬ ‫طرح مذکور در تاریخ ‪ ۸۳/۳/۳‬به مجمع تشخیص مصلحت‬ ‫نظام ارجاع شــد تا میان مجلس و شــورای نگهبان‪ ،‬حل‬ ‫اختالف صورت گیرد‪.‬‬ ‫مجمع تشــخیص مصلحت نظــام نیز بررســی این‬ ‫اختالفات را به کمیسیون سیاسی‪ ،‬دفاعی و امنیتی مجمع‬ ‫ارجاع داد و این کمیسیون با تشکیل جلسات متعدد با حضور‬ ‫نمایندگان نهادهــا و وزارتخانه های مختلــف‪ ،‬نظراتی را‬ ‫برای تصویب در صحن علنی مجمــع ارائه داد اما پیش از‬ ‫بررسی این نظرات در مجمع‪ ،‬بررسی این طرح از دستورکار‬ ‫مجمع خارج شد‪.‬‬ ‫مجمع بــرای اتخاذ ایــن تصمیم‪ ،‬به قانــون برنامه‬ ‫چهارم توســعه اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی جمهوری‬ ‫اســامی ایران مصوب ‪ ۸۳/۶/۱۱‬مجلس استناد کرد‪ .‬در‬ ‫فصل یازدهم این قانــون (بند «و» مــاده ‪ )۱۳۰‬با عنوان‬ ‫«توسعه امور قضایی»‪ ،‬قوه قضائیه مکلف به تهیه «الیحه‬ ‫تعریف جرم سیاسی و تفکیک ان از سایر جرایم» شده که‬ ‫باتوجه به تاخر زمانی قانون برنامه چهارم‪ ،‬مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام بررسی طرح اختالفی مذکور را از دستورکار‬ ‫خود خارج کرد‪.‬‬ ‫مجددا در ســال ‪ ۹۲‬برخی نماینــدگان مجلس نهم‬ ‫طرحــی را برای تعریــف قوانین مربوط به جرائم سیاســی‬ ‫نوشتند و برای بررسی بیشتر به کمیسیون حقوقی و قضایی‬ ‫مجلس ارجاع دادند‪.‬‬ ‫اکنون در فرصت باقیمانده مجلس نهم این طرح در‬ ‫حالی مطرح و کلیات ان به تصویب رسید که هنوز ابهامات‬ ‫و اما و اگرهای بسیاری دارد و به گفته برخی از کارشناسان‬ ‫هنوز جامع نبوده و نواقص ان تا حدی برطرف نشده است‪.‬‬ ‫هرچند اصل ‪ ۱۶۸‬قانون اساسی‪ ،‬به عنوان یک اصل‬ ‫درج شــده در قانون‪ ،‬زاید نیســت اما باید اجرا شود چراکه‬ ‫وقتی قانونــی برای برخورد با متهمان و مجرمان سیاســی‬ ‫نباشــد نمی توان حد و مرز دقیقی تبیین کرد و این مســاله‬ ‫به نوعی باعث تضییع حقوق زندانیان سیاســی می شود و‬ ‫موجبات رفتارهای سلیقه ای با متهمان و مجرمان سیاسی‬ ‫را فراهم می سازد‪.‬‬ ‫دولت ها نیز به رغم ادعای خود در راســتای مثبت و‬ ‫رو به جلو بودن چنین طرحی در طی این ســال ها همکاری‬ ‫مثبتی از خود نشــان ندادند و از اول انقــاب تا به حال در‬ ‫عدم تعریف جرم سیاسی و بوجود اوردن امکانات تشکیل‬ ‫دادگاه رسیدگی به جرایم سیاسی کوتاهی کردند‪.‬‬ ‫اکنون بیش از ‪ 36‬ســال اســت که جرم سیاســی در‬ ‫کشوری که همه چیز ان رنگ و بوی سیاسی دارد‪ ،‬تعریف‬ ‫درست و دقیقی نداشته و تمامی جرائم تحت جرائم امنیتی‬ ‫درفصل پنجم قانون مجازات اســامی تعریف شده است‬ ‫اما شاید بهتر باشــد دولت‪ ،‬قوه قضائیه و مجلس اقدامات‬ ‫کارشناســی دقیق تری در این زمینه انجــام دهند تا قانون‬ ‫جامع تری تهیه شود‪.‬‬ ‫طرح عقب مانده ای مثل جرم سیاســی‪ ،‬نیازمند یک‬ ‫تیم حرفه ای کارشناسی برای رفع اشــکاالت وارده بر ان‬ ‫به خصوص از سوی شورای نگهبان است تا با بررسی های‬ ‫حقوقی و فقهی مختصات این تعریــف را دقیق ارائه کرده‬ ‫و ضمن حل ریشــه ای معضالت ان‪ ،‬یکبار برای همیشه‬ ‫تکلیف جرم سیاسی تعیین شود‪.‬‬ ‫به جرات می توان گفت انصاف نیســت‪ ،‬پرونده یک‬ ‫الیحه یا یک عنوانی مثل جرم سیاسی را که بخشی از اصل‬ ‫‪ ۱۶۸‬قانون اساسی اســت و ‪ 37‬ســال معطل مانده با این‬ ‫کیفیت و در ماه های پایانی سال بست‪.‬‬ ‫حرکت با چاشنی احتیاط‬ ‫اهمیت سفر روحانی به اروپا در چیست؟‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ســفر رئیس جمهور کشــورمان به ایتالیا و فرانسه و‬ ‫دیدار وی با مقامات ارشد این دو کشور‪ ،‬به عنوان نخستین‬ ‫ســفر اروپایی اقای دکتر روحانی پس از توافق هســته ای‬ ‫میان ایران و اعضای ‪ 5+1‬مورد رصد و تحلیل رســانه ها و‬ ‫تحلیلگران مســائل بین الملل قرارگرفته است‪ .‬هر یک از‬ ‫رســانه های بین المللی ســعی دارند از منظر خود و باتوجه‬ ‫به دیدگاه های کالن سیاســی نضج یافته در بطن و بافت‬ ‫خبری خود این دو سفر را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند‪ .‬در‬ ‫خصوص سفر اقای دکتر روحانی به ایتالیا و فرانسه نکاتی‬ ‫وجود دارد که در اینجا به مرور انها می پردازیم‪:‬‬ ‫نخســتین و مهم ترین نکته اینکه کلیت ســفر اقای‬ ‫رئیس جمهور به این دو کشــور نقطه عطفی در مناســبات‬ ‫سیاست خارجی کشــورمان محسوب می شــود‪ .‬اگر این‬ ‫دیدارها را در کنار دیدار اخیر رئیس جمهور چین از ایران قرار‬ ‫دهیم‪ ،‬این فضای جدید بیش از پیش قابل ادراک خواهد‬ ‫بود‪ .‬با این حال در ترسیم مختصات فضای جدید نباید دچار‬ ‫هیجان زدگی شد‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬الزم است نقطه عطفی‬ ‫که از ان سخن می گوییم‪ ،‬در قالب و مدلی منطقی تعریف‬ ‫شده و بر اساس این تعریف منطقی‪ ،‬بازی خود را در دوران‬ ‫پسابرجام هدایت کنیم‪ .‬بنابراین در کلیت اینکه سفر اقای‬ ‫دکتر روحانی به دو کشور فرانسه و ایتالیا و دیدارهایی که در‬ ‫دوران پسابرجام صورت گرفته‪ ،‬فرصت هایی برای ایران در‬ ‫ابعاد مختلف پدید امده است شک و شبهه ای وجود ندارد‪.‬‬ ‫فرصت هایی که برخی از انها حالت بالقــوه و برخی از انها‬ ‫حالت بالفعل دارد‪ .‬امضای اسناد همکاری میان ایران و دو‬ ‫کشور فرانسه و ایتالیا و امضای ‪ 17‬سند همکاری مشترک‬ ‫میان ایــران و چین (که درجریان ســفر رئیس جمهور این‬ ‫کشور به ایران به امضا رســید) جملگی می تواند مصادیق‬ ‫گذار به فضایی جدید در عرصه بین الملل باشد‪.‬‬ ‫دومین نکتــه در این برهــه زمانی مهــم‪ ،‬مربوط به‬ ‫ادرس هایی است که طرف اروپایی به ایران و بالعکس‪ ،‬ما‬ ‫به طرف اروپایی می دهیم‪ .‬در اینجا اصل « شفافیت » در‬ ‫قرار دادهای اقتصادی و رویکرد سیاسی کشورهای اروپایی‬ ‫نسبت به ایران حرف اول و اخر را خواهد زد‪ .‬طلب شفافیت‬ ‫از طرف اروپایی بــه معنای یاداوری وظیفه ای ا ســت که‬ ‫طرف اروپایی باید در قبال ایران صورت دهد‪ .‬نباید فراموش‬ ‫کرد که در دوران وضع تحریم های ظالمانه علیه کشورمان‪ ،‬‬ ‫تروییکای اروپایی و دیگر اعضای اتحادیه اروپا نیز با استناد‬ ‫به مطالعات دروغین و ادعایی (کــه بعدها حتی اژانس نیز‬ ‫نتوانســت صحت انها را به اثبات برساند) با ایاالت متحده‬ ‫امریکا بر ســر وضــع تحریم هــای یکجانبــه و چند جانبه‬ ‫علیه ایــران همــکاری کردنــد‪ .‬وضع تحریم هــای نفتی‬ ‫یکجانبه اتحادیه اروپا علیه ایران و تعمیم این تحریم ها به‬ ‫دیگر کشــورها بیانگر رویکرد ناعادالنه اتحادیه اروپا علیه‬ ‫کشورمان در دوران تحریم بوده است‪ .‬از این رو در دوران‬ ‫پساتحریم‪ ،‬نباید گارد بسته ما در برابر اتحادیه اروپا باز شود‪.‬‬ ‫بسته بودن گارد بسته ما در مقابل اروپا‪ ،‬به معنای حرکت با‬ ‫چاشنی احتیاط در این مسیر است‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬در اینجا‬ ‫کسی اهمیت سفرهای دیپلماتیک و روابط اقتصادی با اروپا‬ ‫را نفی نمی کند‪ ،‬اما طلب شفافیت از طرف اروپایی در دوران‬ ‫پساتحریم خواسته ایست که دســتگاه سیاست خارجی ما‬ ‫باید ان را به صورتی جدی از طرف مقابل مطالبه کند‪.‬‬ ‫موضوع سوم به تضمین هایی است که طرف ایرانی‬ ‫گفتارها‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫دســتگاه سیاســت خارجی کشــورمان‬ ‫باید ضمن تاکید بر اصول سیاســت خارجی و‬ ‫ اصول غیر قابل تغییر و استراتژی های حاکم‬ ‫بر فضای دیپلماسی کشورمان‪ ،‬از طرف های‬ ‫اروپایی بخواهد تا در مسیر تحقق منافع ملی‬ ‫ایران حرکت کنند‬ ‫گفتارها‬ ‫باید در مرا ودات خود در دوران پســابرجام از طرف مقابل‬ ‫دریافت کند‪ .‬ایــن تضمین ها به مثابه ســوپا پ اطمینانی‬ ‫برای ما بایت اجرایی شــدن برجام محسوب می شود‪ .‬اگر‬ ‫بر اســاس یک اینده پژوهی مبتکرانه رفتــار کنیم‪ ،‬به این‬ ‫نتیجه خواهیم رسید که ممکن است طرف امریکایی پس‬ ‫از برگزاری انتخابات ریاســت جمهوری سال ‪ 2016‬و حتی‬ ‫قبل از ان‪ ،‬دســت به اقداماتی بر ضد برجام بزند‪ .‬چنانچه‬ ‫در وضع قانون محدود یت صدور ویزا‪ ،‬مــاده ‪ 29‬برجام به‬ ‫صورتی علنی نقض شد‪ .‬در اینجا اتحادیه اروپا و خصوصا‬ ‫ تروییکای اروپایی و کشــورهایی مانند ایتالیا که در دوران‬ ‫برگزاری مذاکرات هسته یا نقش یک واسطه گر و کاتالیزور‬ ‫را ایفــا کردند بایــد موضع خــود را از اکنــون در خصوص‬ ‫هر گونه بازی نامتوازن امریکا در قبال برجام مشخص کنند‪ .‬‬ ‫این جاست که اصل شفاف سازی و اعتماد سازی (از سوی‬ ‫طرف اروپایی) اهمیت ویژه ای پیدا می کند‪ .‬همچنین الزم‬ ‫است در جریان سفرهای اروپایی مسئوالن اجرایی و سیاسی‬ ‫کشــورمان یا ســفر مقامات اروپایی به ایران‪ ،‬موضوعاتی‬ ‫مانند نقض مــاده ‪ 29‬برجام در جریان وضــع قانون جدید‬ ‫محدودیت ویزا به صورتی کامل یاداوری شــود و پیگیری‬ ‫شود تا طرف اروپایی خود را ملزم به برخورد با ایاالت متحده‬ ‫امریکا در خصــوص نقض برجام بداند‪ .‬جــان کالم اینکه‬ ‫باید حس تعهد پذیری طرف اروپایی در دوران پســابرجام‬ ‫تقویت شود‪.‬‬ ‫موضوع بعدی در این خصوص‪ ،‬بــه ایجاد توازن در‬ ‫مناسبات سیاست خارجی کشــورمان باز می گردد‪ .‬ارتباط‬ ‫با چین و روســیه و دیگر کشــورهای غیر اروپایی در دوران‬ ‫پســابرجام نافی ارتباط ما با اروپا در این دوران یا بالعکس‬ ‫نیست‪ .‬از این رو دستگاه سیاست خارجی ما باید میان این‬ ‫موارد توازن و تعادل برقرار ســازد‪ .‬این تــوازن و تعادل در‬ ‫سایه تکیه بر منافع ملی ما و عدم خط کشی میان کشورها‬ ‫و مناطق مختلف جهان صورت می گیرد‪ .‬به عبارت بهتر‪،‬‬ ‫در این خصوص الزم است دیپلماسی همه جانبه جایگزین‬ ‫دیپلماسی غرب گرایانه (چه در تئوری و چه در عمل) شود‪.‬‬ ‫این جایگزینی در شرایط خاصی که منطقه و جهان در ان‬ ‫قرار دارد یک الزام محسوب می شود‪ .‬انچه در اینجا ااصالت‬ ‫و موضوعیت دارد استفاده از همه فرصت ها در مسیر دفع‬ ‫تهدیدات پیرامونی و جهانی اســت‪ .‬از ایــن رو «ارتباط با‬ ‫اروپا» نباید با «تمرکز بر اروپا» در دوران پسابرجام جایگزین‬ ‫شود‪ .‬همان گونه که تاکید شد‪ ،‬در اینجا دستگاه سیاست‬ ‫خارجی کشورمان باید ضمن تاکید بر اصول سیاست خارجی‬ ‫و اصول غیر قابل تغییر و اســتراتژی های حاکم بر فضای‬ ‫دیپلماسی کشورمان‪ ،‬از طرف های اروپایی بخواهد تا در‬ ‫مسیر تحقق منافع ملی ایران حرکت کنند‪ .‬به فعلیت رساندن‬ ‫ظرفیت های اقتصادی و سیاسی در این خصوص از اهمیت‬ ‫زیادی برخوردار است‪ ،‬به شرط انکه این «ظرفیت ها» به‬ ‫«اولویت ها» تبدیل نشود‪.‬‬ ‫نکته دیگر درخصوص ارتباط با اروپــا اینکه اروپای‬ ‫واحد هم اکنون در شــرایطی ســخت و بحرانی قرار دارد‪.‬‬ ‫مسائلی مانند استمرار بحران اقتصادی‪ ،‬امنیتی‪ ،‬اجتماعی‬ ‫و سیاســی و فرهنگی در اروپا ســبب شــده اســت تا سال‬ ‫‪،2016‬سال ارامی برای اروپا نباشد‪.‬کارشناسان پیش بینی‬ ‫کرده اند که سال جدید میالدی برای کشورهای عضو و غیر‬ ‫عضو در منطقه یورو می تواند ســالی اکنده از بحران های‬ ‫جدیــد و غیر قابــل پیش بینی باشــد‪ .‬وقــوع بحران های‬ ‫مهاجرتی در اروپا نیز این روند را تشــدید کرده اســت‪ .‬در‬ ‫چنین شــرایطی باید احتمال داد که هر ان ممکن اســت‬ ‫مناســبات داخلی اروپا و متعاقبا رفتارهای بین المللی این‬ ‫مجموعه دستخوش تحوالتی شــود‪ .‬در اینجا باید ضمن‬ ‫رصد هوشمندانه اوضاع جاری در اروپا‪ ،‬تمامی احتماالت‬ ‫را در مناسبات اتی خود با اروپا در نظر گرفته و برای تحقق‬ ‫هر گزینه ای اماده باشیم‪ .‬این خود مرهون اینده پژوهی در‬ ‫خصوص اوضاع اروپا و رصد همه احتماالت در خصوص‬ ‫ان و متعاقبا کســب امادگی در مواجهه با این احتماالت و‬ ‫گزینه هاست‪.‬‬ ‫موضــوع بعــدی در این خصــوص به اتــکای ما به‬ ‫ظرفیت های داخلی کشور در دوران پسابرجام باز می گردد‪.‬‬ ‫ارتباط با کشــورهای اروپایــی اگر در مغایریــت با اقتصاد‬ ‫مقاومتی و درون زا تعریف شــود‪ ،‬ثمره ای برای اقتصاد ما‬ ‫نخواهد داشت اما در صورتی که از این ظرفیت ها و امکانات‬ ‫در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی و ظرفیت های داخلی خود‬ ‫استفاده کنیم‪ ،‬به نقطه مطلوبی دست پیدا خواهیم کرد‪ .‬در‬ ‫اینجا باید در نظر داشت که «اتکا» به اتحادیه اروپا و به طور‬ ‫کلی تر هر یک از اعضای ‪ 5+1‬در ایــن معادله واقع بینانه‬ ‫نیســت‪ .‬اتکا بر توان داخلی کشــور در دوران پســابرجام‬ ‫تنها راه برون رفت از معضالت مزمن اقتصادی محســوب‬ ‫می شود‪ .‬موضوعی که اقتصاد دانان نیز روی ان تاکیدی‬ ‫ویژه کرده اند‪ .‬در چنین فضایی الزم است ضرباهنگ بازی‬ ‫ما در راســتای حفظ منافع ملی‪ ،‬اصالت بخشی بر اقتصاد‬ ‫مقاومتی‪ ،‬رصد و بازی هوشمندانه در فضای بین المللی و‬ ‫استفاده از امکانات دوران پسابرجام تنظیم و تعریف شود‪.‬‬ ‫در این صورت ما خواهیم توانســت از دوران پسابرجام به‬ ‫بهترین نحو ممکن در راستای تحقق اهداف و اصول خود‬ ‫استفاده کنیم‪ .‬هوشــمندی اقتصادی و سیاسی در دوران‬ ‫پســابرجام اقتضا می کند در مواجهه با کشــورهایی که تا‬ ‫حدود کمتر از یکماه قبل کشورمان را تحریم کرده بودند‪،‬‬ ‫محتاطانه رفتار کرد ه و در عین حال از تغییر رویکرد انها در‬ ‫قبال کشورمان استقبال کنیم‪ .‬این احتیاط رمز موفقیت ما‬ ‫در کسب امتیازات اقتصادی و سیاسی در دوران پسابرجام‬ ‫محسوب می شود‪.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫فکـر نـو‬ ‫از دریچه ای دیگر‬ ‫ما در این صفحات ســعی خواهیم کرد موضوعــات مختلف را از دریچه‬ ‫علوم انسانی بنگریم و در عین حال به برخی از حوزه ها مانند محیط زیست‪،‬‬ ‫دانشــگاه‪ ،‬حوزه های علمیه‪ ،‬فرهنگ و هنر نگاهی داشــته باشیم‪ .‬در واقع‬ ‫این صفحات‪ ،‬صفحات فکر و ایده و اندیشــه مجله اســت‪ .‬نوعی عقالنیت‬ ‫ارزش مدار برعکس علوم انسانی غربی که ابزارمدار هستند‪.‬‬ ‫ف‬ ‫کر‬ ‫اول‬ ‫توپ را در زمین مردم نیندازیم‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫نادر صادقیان از توقع جامعه از دوران پسابرجام می گوید‬ ‫اقای دکتر! بعــد از اجرای برجــام‪ ،‬جامعه ایران‬ ‫شــرایط جدیدی را تجربــه می کنــد و می توان‬ ‫ایــن دوره را مرحله جدیــدی از تغییر و تحوالت‬ ‫اجتماعی دانســت‪ .‬انچه اکنون اذهان بسیاری‬ ‫را به خود مشغول کرده‪ ،‬این است که نگاه جامعه‬ ‫نســبت به اتفاقاتی که قرار اســت در اینده رخ‬ ‫دهد‪ ،‬چگونه است؟‬ ‫در یک نگاه کلی می تــوان گفت که بدیهی ترین‬ ‫مســاله و توقعی که جامعــه مدنظــر دارد‪ ،‬بهبود وضعیت‬ ‫اقتصادی اســت‪ .‬اینکه مصداق این موضوع چیســت‪،‬‬ ‫کامال برعهــده دولت فعلی قــرار دارد و باید این مصادیق‬ ‫را به طــور روشــن و دقیق اطالع رســانی کننــد؛ یعنی در‬ ‫ســطح کلیات کفایت نمی کند‪ .‬این حق جامعه اســت که‬ ‫با مشارکت‪ ،‬همراهی و حمایتی که در سالیان اخیر انجام‬ ‫داده اســت‪ ،‬به حدی از اطمینان برسد‪ .‬جامعه باید به این‬ ‫حد از اگاهی برسد که نتیجه عملی و واقعی اجرای برجام‬ ‫به طــور مشــخص و در حوزه های مختلف چیســت‪ .‬باید‬ ‫اولویت بندی صحیحی صورت گیرد و این منطق ارائه شود‬ ‫که چه گشایشی در موضوعات مالی که تا حدی ترمیم شده‬ ‫است‪ ،‬انجام خواهد گرفت و این مبالغ در چه حوزه هایی و‬ ‫براساس کدام اولویت صرف می شود‪ .‬این اتفاق‪ ،‬نیازمند‬ ‫یک کار کارشناسی دقیق اســت و در حد تبلیغات مبهم و‬ ‫کلی کفایت نمی کند؛ به ویژه اینکه واقعیت امر این است‬ ‫که اشــتغال و تولید از نیازها و اولویت های اساسی جامعه‬ ‫است‪ .‬باتوجه به اینکه شــخص رئیس جمهور محترم نیز‬ ‫این مساله را پذیرفته و بارها تاکید کرده است که اشتغال‬ ‫را مهمترین اولویــت می داند‪ ،‬باید به طور مشــخص و با‬ ‫تضمین های معین و افکار عمومی اطالع رسانی شود که‬ ‫چه تاثیرات عملی و واقعی در معیشت مردم می گذارد‪ .‬به‬ ‫یک معنا‪ ،‬باید مشخص شود که مبرم ترین و حیاتی ترین‬ ‫حوزه هایی کــه در وضعیت اورژانســی قــرار دارند‪ ،‬کدام‬ ‫حوزه ها هســتند‪ ،‬چه اتفاقاتی در انها قرار اســت رخ دهد‬ ‫و چارچوب زمانی معینی برای انها تعریف شــود‪ .‬تشــریح‬ ‫این مساله برعهده کارشناســان امر است که دقیقا چگونه‬ ‫قرار اســت مدیریت شــود‪ .‬یعنی صرف اینکــه بعد از حل‬ ‫موضوعی که منشا سیاسی دارد‪ ،‬تاثیرات دقیق اقتصادی‬ ‫ان در اینده چه خواهد بود و در گذشته چه بوده است؟ البته‬ ‫همه امر هم به برجام و پیامدهای ان قابل کاستن نیست‬ ‫و بسیاری از صاحب نظران معتقدند که بخش عمده ای از‬ ‫معضالت‪ ،‬به ســوءمدیریت در حوزه هایی برمی گردد که‬ ‫ارتباط چندانی با برجام نــدارد و باید انها را تجزیه و تحلیل‬ ‫کرد که علت اینکه بخشی از اســیب ها و ناکارامدی ها به‬ ‫مدیریت اقتصادی در دولت بازمی گردد‪ ،‬چیست و نسبت‬ ‫به برطرف کردن انها اهتمام ورزید‪ .‬باید بررســی شود که‬ ‫کدام بخش از مشکالت به تحریم مربوط می شود و کدام‬ ‫بخش به مدیریت ها بازمی گــردد‪ .‬در عین حال‪ ،‬با در نظر‬ ‫گرفتن هزینه ها و اسیب هایی که وجود داشته‪ ،‬باید گفت‬ ‫که برایند مدیریت سیاســی این مســاله مثبت بوده است‬ ‫اما باید پیامدهای اقتصــادی و اجتماعی این موضوع در‬ ‫کوتاه مدت‪ ،‬میان مدت و بلندمدت موردتحلیل قرار گیرد‪.‬‬ ‫البته بهتر است دولتمردان نیز عادت کنند که تضمین های‬ ‫الزم را به جامعه بدهند‪.‬‬ ‫باتوجــه بــه نظریاتــی کــه دکتــر کاتوزیــان از‬ ‫جامعه شناســان سیاســی ایران‪ ،‬بیــان می کند‬ ‫کــه ایران یــک جامعــه کوتاه مــدت اســت‪ ،‬ایا‬ ‫می توانیم چنیــن دیدگاهی را بــه زندگی روزمره‬ ‫مردم تعمیم بدهیم و بگوییم که مردم خواستار‬ ‫به نتیجه رسیدن و مشهودبودن نتایج برجام در‬ ‫کوتاه مدت هستند؟‬ ‫البته این نظریه بیشتر به امر سیاسی بازمی گردد و‬ ‫چندان به امر اجتماعی مربوط نمی شود؛ هرچند تاثیرات‬ ‫اجتماعی دارد اما بیشتر به مقوله ناپایداری قدرت سیاسی‬ ‫در جامعه و تغییرات شدید در این حوزه بازمی گردد‪ .‬چنین‬ ‫مســاله ای‪ ،‬امــکان برنامه ریزی های بلندمدت را ســلب‬ ‫می کنــد و چندان نمی تــوان ان را از دیدگاه روانشناســی‬ ‫سیاســی نگاه کرد؛ البتــه همان طــور که اشــاره کردم‪،‬‬ ‫پیامدهای اجتماعی و فرهنگی نیز دارد‪ .‬پس از فشارهای‬ ‫فراوان معیشتی‪ ،‬این طبیعی اســت که جامعه توقع نسبتا‬ ‫باالیی داشــته باشــد اما این دولت اســت که باید با یک‬ ‫محاسبه و انالیز منطقی‪ ،‬قابل قبول و کارشناسی‪ ،‬سطح این‬ ‫توقعات را استانداردسازی و اعالم کند؛ این محاسبه باید‬ ‫دقیق‪ ،‬قابل سنجش و سنجش پذیر باشد‪ .‬اینکه ما بگوییم‬ ‫توقع مردم باال یا پایین است‪ ،‬نیازمند مقیاس و معیار است‪،‬‬ ‫درحالی که مردم مقیاس و انــدازه ای به ما ارائه نکرده اند‪.‬‬ ‫مردم در انقالب‪ ،‬دوره دفاع مقــدس و در اعصار مختلف‬ ‫نشــان داده اند که صبور‪ ،‬متحمل و نجیب هستند و اینکه‬ ‫بخواهیم توپ را به زمین مردم بیندازیم منصفانه نیست‪.‬‬ ‫ما باید بررســی کنیم و ببینیم کــه منابع به کجــا می رود؟‬ ‫مشخص است که منابع به دســت دولت می رسد؛ ایا این‬ ‫مردم هستند که باید پاســخگو باشند؟ ما باید تعریف کنیم‬ ‫که پرسش از کیست و پاسخ باید از کدام طرف باشد‪ .‬واضح‬ ‫است که وظیفه پاسخگویی برعهده دولت است‪ .‬مردم که‬ ‫نمی ایند به ما مصداق بدهند و بگویند ســطح توقع در چه‬ ‫حدی منطقی اســت چراکه اطالعات کارشناسی دقیق و‬ ‫به روز ندارند‪ ،‬بلکه دولت باید بیاید و به طور مشخص بگوید‬ ‫که اصالح مقوله مدیریــت‪ ،‬رویکردها و سیاســت ها چه‬ ‫ادبیات سیاسی انقالب‬ ‫بررسی ادبیات ایران‬ ‫بین دو انقالب‬ ‫مصادیقی دارد‪ ،‬موانع کجاســت و در کدام نقاط انحراف‬ ‫ایجاد شده‪ ،‬چه بخشــی می تواند از سوی مدیریت دولتی‬ ‫حل شود و منابع حاصل از برجام چگونه قرار است مدیریت‬ ‫شود؛ به نظر می رسد که هنوز این روند در حد کلیات است‪.‬‬ ‫مردم توقع دارند که بهبودی ملموس و اشــکار در زندگی‬ ‫روزمره شان حاصل شود و اینکه چنین مساله ای در چه حد‬ ‫و مصداقی است باید از ســوی دولت تعیین شود؛ چراکه‬ ‫دولت اســت که منابع‪ ،‬کارشناسان و دســتگاه هایی را در‬ ‫اختیار دارد و باید این موضوع را تجزیه و تحلیل کند و این‬ ‫توقعات را در سطح معینی ارائه کند‪ .‬نمی توان پیش داوری‬ ‫کرد که ایا توقعات مردم منطقی اســت یا غیرمنطقی‪ .‬اگر‬ ‫دولت‪ ،‬جمع بندی خود را اعالم کرد اما برای بخش هایی‬ ‫از جامعــه اقناع کننده نبــود‪ ،‬باید در مرحله هــای بعد این‬ ‫موضوع را پیگیری کرد امــا در حال حاضــر‪ ،‬هنوز دولت‬ ‫نتوانسته است یک تحلیل کارشناســی و یک جمع بندی‬ ‫سنجش پذیر عملیاتی معین ارائه کند‪ .‬این در حالی است‬ ‫که افکارعمومی منتظر این اتفاق است و تاخیر در این امر‬ ‫نمی تواند سودی عاید جامعه کند‪ ،‬بلکه باید سطح معینی‬ ‫از اطمینان در جامعه حاصل شود‪.‬‬ ‫این زمزمه از گوشه و کنار جامعه به گوش می رسد‬ ‫که به زودی شــرایط اقتصــادی و معیشــتی به‬ ‫شــرایط مشــابه دوره ای بازمی گــردد کــه هنوز‬ ‫تحریمی علیه ایران اعمال نشده بود‪ .‬ایا چنین‬ ‫توقعی می تواند منطقی باشد؟‬ ‫اگر دولت بتواند با تحلیل مشــخصی نشــان دهد‬ ‫که چه بخشی از مشکالت به ســوءمدیریت ادوار گذشته‬ ‫بازمی گــردد‪ ،‬افکارعمومــی می توانــد به یــک قضاوت‬ ‫کارشناســی‪ ،‬معقول‪ ،‬متعادل و منطقی تری برسد‪ .‬به نظر‬ ‫می رســد که دولت به ابزاری برای منازعات سیاسی تبدیل‬ ‫شده اســت؛ چراکه در حد ابهامات کلی باقی مانده است‪.‬‬ ‫اینکه همه چیز را به سوءمدیریت ادوار گذشته ربط بدهیم‪،‬‬ ‫گره ای از مشــکالت باز نخواهد کرد‪ .‬دولــت باید تاثیرات‬ ‫کوتاه مدت‪ ،‬میان مدت و بلندمدت اجرای برجام را بیان کند‬ ‫اما این اتفاق هنوز رخ نداده است‪ .‬مردم با محدودیت ها و‬ ‫کمبودهامی سازنداماانچهجامعهرامی ازارد‪،‬تبعیضاستو‬ ‫بایدبه گونه ایباشدکهمنابعبه طورتبعیض امیزتوزیعنشود‪.‬‬ ‫مقوله دیگر این است که مردم نمی خواهند بار دیگر شاهد‬ ‫اخباری باشند که بیانگر سوءاستفاده و فساد است‪ .‬پس از‬ ‫حل شدن این مسائل در درون دولت‪ ،‬باید قوای دیگر نیز با‬ ‫دولت همکاری کنند‪ .‬ممکن است پس از مدتی‪ ،‬تب و شور‬ ‫ناشی از اجرای برجام فروکش کند؛ درحالی که برنامه جامعی‬ ‫برای مدیریت این منابع تدوین نشده باشد‪.‬‬ ‫خطربی اعتمادی‬ ‫مصطفی پودراتچی‬ ‫ عضو هیات علمی‬ ‫دانشگاه عالمه طباطبایی‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ l‬روشنفکراندرنشستدینوشادی‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ l‬تعریف جرم سیاسی در مجلس‬ ‫هفته گذشته همایش یک روزه «دین‬ ‫و شــادی» با حضــور جمعی از اندیشــمندان‬ ‫علــوم اجتماعــی و حجت االســام ســروش‬ ‫محالتی در دانشکده علو م اجتماعی دانشگاه‬ ‫تهــران برگزار شــد‪ .‬در این مراســم‪ ،‬مقصود‬ ‫فراســتخواه از پرابلماتیــک بودن شــادی در‬ ‫جامعه سخن گفت‪ ،‬ســارا شریعتی بر ضرورت‬ ‫ایجاد زمینه اجتماعی مناســب برای شــادی‬ ‫تاکید ورزیــد‪ ،‬حســن محدثی گیلوانی تاریخ‬ ‫و انباشــت تاریخی غمناک را به میان کشــید‬ ‫و حجت االســام ســروش محالتــی بــه نقد‬ ‫وضعیــت شــادی در جامعــه پرداخــت‪ .‬این‬ ‫نشســت البته از ســوی برخی فقهــا و فعاالن‬ ‫حوزه دین به نقد کشیده شد‪.‬‬ ‫جزئیــات طــرح جــرم سیاســی پس از‬ ‫مدت ها بحث و بررسی یکشنبه گذشته در صحن‬ ‫بهارســتان تصویب و برای نخســتین بار جرم و‬ ‫مجرم سیاســی در ایران تعریف و مصادیق ان‬ ‫مشــخص شــد‪ .‬جزئیات طرح شــش ماده ای‬ ‫جرم سیاســی در حالــی به تصویــب نمایندگان‬ ‫رســید که پیش از این کلیات ایــن طرح با ‪120‬‬ ‫رای موافق به تصویب رســیده بــود‪ .‬این طرح‬ ‫با امضای ‪ 19‬نماینده شــهریورماه ســال ‪1392‬‬ ‫تقدیم هیات رئیسه مجلس شــد‪ .‬نمایندگان در‬ ‫این طرح ‪ 6‬ماده ای جرم سیاسی را تعریف کردند‬ ‫و در انتظار اعالم نظر شورای نگهبان هستند‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪ l‬تاریخ پارلمان در قاب سیما‬ ‫مســتند پارلمان که به بررســی مجالس‬ ‫نه گانه و واکاوی انتخابات مجلس در جمهوری‬ ‫اســامی اختصاص دارد از شــبکه خبر به روی‬ ‫انتــن مــی رود‪ .‬در اســتانه برگــزاری انتخابات‬ ‫مجلس دهم‪ ،‬پخش مستند پارلمان که تصاویر‬ ‫پخش نشده ای را در دل خود جای داده ‪ ،‬توجه‬ ‫بســیاری را به خود جلــب کرده اســت‪ .‬در این‬ ‫مستند‪ ،‬تصاویری از چهره های سیاسی خبرساز‬ ‫همچون اکبر هاشمی رفســنجانی‪ ،‬سیدمحمد‬ ‫خاتمی‪ ،‬ابوالحســن بنی صدر‪ ،‬مهدی بازرگان‬ ‫و چهره های منتســب به نهضــت ازادی پخش‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫توقــع مــردم براســاس صحبت های بزرگان شــکل‬ ‫می گیرد؛ یعنــی وقتی اقــای رئیس جمهــور می گوید که‬ ‫وضع بهتر می شــود و به جامعه امید می دهــد‪ ،‬مردم اینده‬ ‫روشــن تری را انتظار دارند اما مســاله به این ســادگی هم‬ ‫نیست‪ .‬ما تجربه ای گران در گذشته داریم که نسل جدید‬ ‫ان را به یاد ندارد؛ درحالی که نســل مــا در بطن جریان بود‬ ‫و زمانی که اجــرای قطعنامه بعد از جنگ اجرا شــد‪ ،‬برخی‬ ‫افراد دست به خودکشی زدند؛ چراکه فضای روانی خاصی‬ ‫ایجاد شد‪ ،‬قیمت ها شکست و برخی از بازاریان ورشکست‬ ‫شــدند‪ .‬نوســان قیمت ها مدت کوتاهی ادامه یافت اما در‬ ‫فاصله زمانی کوتاهی به وضعیت ســابق بازگشــت و حتی‬ ‫باالتر هم رفت‪ .‬من همان زمان به دوستان گفتم که وقتی‬ ‫مــا هزینه هایــی را برای جنــگ می پرداختیم‪ ،‬حــاال باید‬ ‫هزینه های سنگین تری برای بازسازی بدهیم‪ .‬مردم تصور‬ ‫می کردند که با پایان یافتن جنگ‪ ،‬هزینه های نظامی سهم‬ ‫زیادی در بودجه کشور نخواهد داشــت و این مساله سبب‬ ‫می شــود که وضعیت معیشــتی در جامعه بهبود یابد اما به‬ ‫واقع این گونه نبود؛ چراکه بازســازی و ترمیم اســیب های‬ ‫روانی مردم‪ ،‬هزینــ ه فراوانی را به دولــت تحمیل می کرد و‬ ‫این امکان وجود نداشت که دولت بخواهد در کوتاه مدت‪،‬‬ ‫وضعیتمعیشتمردمرابهبودبخشد‪.‬دربدوپیروزیانقالب‬ ‫اسالمی و در فضای احساسی ان زمان‪ ،‬نماینده ایران‬ ‫در واتیکان براساس حسن نیت اعالم کرد که ما به همه‬ ‫مردم منزل رایگان می دهیم اما همین مساله باعث شد‬ ‫که جمعیت تهــران رو به فزونی بگــذارد‪ .‬مثال دیگر‪،‬‬ ‫بازدید یکی از روســای جمهور از منطقــه زوراباد کرج‬ ‫بود که وقتی وضعیت نامناســب مردم را در این منطقه‬ ‫مشاهده کرد‪ ،‬وعده داد که به مردم زمین رایگان بدهد‬ ‫و همین مساله باعث رشــد غیرعادی جمعیت زوراباد‬ ‫شــد‪ .‬این برخوردهای احساسی از یکســو مردم را در‬ ‫شرایط غیرواقعی قرار می دهد و از سوی دیگر‪ ،‬باعث‬ ‫عدم اعتماد و بدبینی مردم به دولت می شود‪ .‬اگرچه بعد‬ ‫از اجرای برجام‪ ،‬تحریم ها لغو شده است اما گشایش‬ ‫ســریع و ناگهانی ایجاد نخواهد شــد؛ چراکه اقتصاد‬ ‫جهانی وضعیت نامتعادلی دارد و پیوستن ما به اقتصاد‬ ‫جهانی‪،‬تبعاتخاصیبرایمابه دنبالدارد‪.‬منبدبینانه‬ ‫نگاهنمی کنماماممکناستتورمافزایشیابد؛توقعات‬ ‫مردم باالتر رفته و اگر وضعیت بهبود نیابد‪ ،‬مشکالت‬ ‫اجتماعی گریبان گیر ما خواهد شد‪ .‬در عین حال‪ ،‬اگر‬ ‫برنامه ریزی دقیق وجود داشته باشد‪ ،‬ممکن است در‬ ‫بلندمدت شرایط بهبود یابد‪ ،‬اما در کوتاه مدت هر اتفاقی‬ ‫رخ دهد‪ ،‬برمبنای فضای روانی است‪.‬‬ ‫نک‬ ‫ت‬ ‫ ‬ ‫ه‬ ‫ها‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫روشنفکران علیه روشنفکران‬ ‫حرف های حاتم قادری بهانه این‬ ‫گزارش است‬ ‫‪29‬‬ ‫روشنفکرانعلیهروشنفکران‬ ‫حرف های حاتم قادری بهانه این گزارش است‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫خرد سیاسی‬ ‫داوری‬ ‫کتــاب جدیــد دکتر رضــا داوری اردکانی‬ ‫تحت عنــوان «خــرد سیاســی در زمــان‬ ‫توسعه نیافتگی» از سوی انتشارات سخن منتشر‬ ‫شــد‪ .‬این کتاب متضمن خالصه مطالبی است‬ ‫که در ده‪ ،‬پانزده ســال اخیر توســط رضا داوری‬ ‫اردکانی‪ ،‬رئیس فرهنگســتان علوم نوشته شده‬ ‫اســت‪ .‬این کتــاب عالوه بــر مقدمه مشــتمل‬ ‫بر ‪ 17‬فصل اســت کــه عناویــن فصل های ان‬ ‫عبارتنــد از‪« :‬جهــان توســعه نیافته و اوصاف‬ ‫اهل ان»‪« ،‬از فلســفه چــه کاری برمی اید؟»‪،‬‬ ‫«نیاز به علوم انســانی در جهان در راه توسعه»‪،‬‬ ‫«سیاســت و اعتدال»‪« ،‬زندگی و سیاســت در‬ ‫جهان توسعه نیافته»‪« ،‬سیاست قدیم و سیاست‬ ‫جدید»‪« ،‬سیاست و فرهنگ تجدد»‪« ،‬سیاست‬ ‫و مدیریــت نظم جهــان»‪« ،‬کار و سیاســت»‪،‬‬ ‫«کارکــرد سیاســت در نیم قرن اخیــر»‪« ،‬عقل‬ ‫در زندگی و سیاســت کنونی جهــان»‪« ،‬عقل و‬ ‫اعتدال»‪« ،‬ایا سیاست را می توان اموخت؟»‪،‬‬ ‫«نهضت های دینی اخیر و دینی شدن سیاست»‪،‬‬ ‫«امر سیاسی و فهم تاریخی»‪« ،‬ناهمزمانی در‬ ‫جهان کنونی؛ زمینه ســاز خلط مسائل سیاسی و‬ ‫تاریخی است» و «دشواری سیاست اعتدال در‬ ‫شرایط استعمارزدگی و توسعه نیافتگی»‪.‬‬ ‫داوری اردکانی در بخشی از مقدمه مفصل‬ ‫کتاب با تاکید بر اینکه قصد تلخیص نداشــته‪،‬‬ ‫می نویسد‪« :‬من مشکل نمی نویسم بلکه زمان‪،‬‬ ‫زمان مشــکلی شده اســت‪ .‬با ســهل انگاشتن‬ ‫این زمــان و زمانه چیزی اســان نمی شــود ولی‬ ‫وقتی تاریخ دویست ســال ناتوانی در هیاهوها و‬ ‫داعیه های گوناگون پوشیده می ماند و کسی به‬ ‫حاصل ان نمی اندیشــد تذکر امثال من چه سود‬ ‫دارد؟ خرد در زمان توسعه نیافتگی علیل می شود‬ ‫زیرا این زمان ‪ -‬اگر بتوان ان را زمان نامید ‪ -‬برای‬ ‫رشد و شکوفا شدن خرد مناســب نیست‪ .‬به این‬ ‫جهت اســت که تخــم اســتعدادها در زمین ان‬ ‫تبــاه می شــود‪ ».‬وی ادامه می دهــد‪« :‬جهان‬ ‫توســعه نیافته باید به عقیم بــودن زمانش تذکر‬ ‫پیدا کند‪ .‬در این جهان اهل دانش و منســوبان‬ ‫به عقل و دانایــی نمی توانند و نبایــد به برهوت‬ ‫ابتذال تسلیم شــوند‪ .‬اهل فلسفه نیز نباید انچه‬ ‫را درمی یابند کتمــان کنند‪ .‬کار جهــان دیگر با‬ ‫سیاســت یا به صرف اتخــاذ تدابیر سیاســی به‬ ‫صالح نمی ایــد‪ .‬با این رای و نظر اســت که من‬ ‫دیگر شعار سیاسی نمی دهم و به پیروی از شاعر‬ ‫بزرگ در انتظار دگرگونی در تفکرم‪:‬‬ ‫مــزاج دهر تبــه شــد در ایــن بــا حافظ‬ ‫ی و رای برهمنی»‬ ‫کجاست فکر حکیم ‬ ‫چندیپیشحاتمقادری‪ ،‬استادعلومسیاسیدانشگاه‬ ‫تربیــت مــدرس در گفت وگویی بــا روزنامــه اصالح طلب‬ ‫اعتماد‪ ،‬زبان به انتقاد از جامعه روشنفکری گشود و از ضعف‬ ‫روشــنفکری در ایران ســخن گفت‪ .‬او به مریدپــروری در‬ ‫میان برخی از روشنفکران اشــاره کرد و اظهار داشت‪« :‬ما‬ ‫هیچ وقت به این ثبات نمی رســیم کــه بگوییم در وضعیت‬ ‫برگشــت ناپذیری قرار داریم‪ ».‬این در حالی است که پیش‬ ‫از این برخــی چهره های دیگــر عرصه روشــنفکری نیز از‬ ‫هم کیشان خود انتقاد کرده بودند و به بیان ضعف های این‬ ‫عرصه پرداخته بودند‪ .‬شــاید نخســتین منتقد روشنفکران‬ ‫از درون را بتوان جالل ال احمد دانســت ؛‬ ‫او که بــا تالیف کتاب در خدمــت و خیانت‬ ‫روشــنفکران‪ ،‬خود را به عنوان نخســتین‬ ‫منتقد جدی روشنفکران مطرح کرد‪ .‬جالل‬ ‫می گوید اگرچه کلمه روشنفکر در غرب معنا‬ ‫و مفهوم خاصی دارد امــا در ایران حتی از‬ ‫مشروطه به بعد هم روشنفکری یک تقلید‬ ‫مســخره و کاریکاتوری از منورالفکرهای‬ ‫غربی اســت‪ .‬وی همچنین معتقد اســت‬ ‫که اگر روشــنفکران ما در دوره مشروطه با‬ ‫مذهب و روحانیــت در افتادند به دلیل این‬ ‫نبود که از لحاظ جامعه شــناختی با مذهب در ایران مشکل‬ ‫داشتند بلکه به این دلیل بود که روشنفکران غربی با مذهب‬ ‫مشــکل دارند‪ .‬بــه اعتقاد جــال‪ ،‬روشــنفکران در ایران‬ ‫چهار ویژگــی فرنگی مابی‪ ،‬بی دینی یــا تظاهر به بی دینی‪،‬‬ ‫تحصیل کردگی و بیگانگی نسبت به محیط اطراف دارند‪.‬‬ ‫علی شریعتی ‪ ،‬چهره دیگری اســت که پیش از انقالب‪ ،‬از‬ ‫زوایای مختلف به بررســی چیســتی‪ ،‬اهداف‪ ،‬ویژگی ها و‬ ‫ت احتمالی روشنفکری پرداخت و اثار متعددی را در این‬ ‫افا ‬ ‫چهره‬ ‫زمینه ها به مخاطبان خود عرضه کرد‪ .‬شــریعتی همچنی ‬ ‫ن‬ ‫ی گفته ‬ ‫ب فراوان ‬ ‫ن مطال ‬ ‫ت و وظیف ه روشــنفکرا ‬ ‫ب رسال ‬ ‫در با ‬ ‫و نگاشــت ه اســت‪ .‬در دوره معاصر نیز برخــی از چهره های‬ ‫جامعه روشــنفکری از باب نقد نســبت به هم مسلکان خود‬ ‫وارد شــده اند که از جمله انها می توان از داریوش اشوری‪،‬‬ ‫ناصر فکوهی و مــراد فرهادپور نام برد‪ .‬داریوش اشــوری‬ ‫در گفت وگویی با ســی امین شــماره ماهنامه اندیشه پویا از‬ ‫«کین توزی روشنفکران ایرانی» انتقاد کرده و مصداق این‬ ‫کینه ورزی را نگاه به شــدت منفی صادق هدایت نسبت به‬ ‫اعراب برشمرده است‪ .‬اشــوری دیدگاه های منفی جالل‬ ‫ال احمد‪ ،‬احمــد فردید و علی شــریعتی را‬ ‫ناشــی از این کین توزی دانســته و حتی از‬ ‫احمد شــاملو‪ ،‬فروغ فرخزاد و اخوان ثالث‬ ‫نیز به ســبب گالیه هایی که در اشعار خود‬ ‫مطرح می کنند‪ ،‬زبان به انتقاد می گشاید‪.‬‬ ‫مراد فرهادپــور نیز در نقدی که مشــخصا‬ ‫به نظریــات عبدالکریم ســروش و محمد‬ ‫مجتهد شبســتری بیان می کند‪ ،‬برای نقد‬ ‫اندیشه هایهرمنوتیکیشبستریوردمبانی‬ ‫فکری ســروش در بســط تجربه نبوی از به‬ ‫بن بسترسیدنهرمنوتیکمعرفت شناختی‬ ‫سخن می گوید و به منظور بی اعتبار و بی ارزش شمردن ان‬ ‫می گوید‪« :‬پرداخت پول به جای شتر برای زکات با همین‬ ‫روش ها [تعویض زمینه تاریخی] صــورت می گیرد‪ .‬منتها‬ ‫این کاری اســت که فقها خیلی بهتر انجام می دهند بدون‬ ‫نیاز به هر گونه هرمنوتیک گادامری‪ ».‬چهره دیگر جریان‬ ‫روشنفکری که به انتقاد از هم مسلکان خود می پردازد‪ ،‬ناصر‬ ‫فکوهی است؛ چهره ای که از برخی روشنفکران خواهشمند‬ ‫مذاکره با امریکا به شدت انتقاد کرد‪.‬‬ ‫انارشیست بزرگ در شبکه ‪2‬‬ ‫نوام چامسکی از نئولیبرالیسم گفت‬ ‫نــوام چامســکی‪ ،‬تحلیلگر ارشــد امریکایــی روابط‬ ‫بین الملل و زبان شــناس مشــهور چندی پیــش میهمان‬ ‫برنامه جیوگی در تلویزیون ایران بود‪ .‬این متفکر برجســته‬ ‫امریکایی که اســتاد بازنشســته دپارتمان‬ ‫فلســفه و زبان شناسی موسســه تکنولوژی‬ ‫ماساچوست امریکا ست‪ ،‬اصالتی یهودی‬ ‫و روس تبار دارد و اکنون ‪ 88‬ســاله اســت‪.‬‬ ‫چامسکی زبان شناس‪ ،‬فیلسوف انارشیست‬ ‫و نظریه پرداز امریکایی است و از او به عنوان‬ ‫پدر زبان شناسی مدرن یاد می شود؛ نظریه‬ ‫معروفش دســتور زایشی ‪ -‬گشــتاری است‬ ‫که در دهه ‪ ،1960‬انقالبی در زبان شناسی‬ ‫معاصــر ایجاد کــرد‪ .‬چامســکی در برنامه‬ ‫تلویزیونی جیوگی که از شبکه دو تلویزیون‬ ‫ایران پخش می شــود‪ ،‬با اشــاره به مفهوم‬ ‫نئولیبرالیسم اظهار داشت‪« :‬نئولیبرالیسم یک فرم افراطی‬ ‫از کوچک کردن دولت به نفع بازار‪ ،‬خصوصی سازی‪ ،‬حذف‬ ‫ابتکار عمــل دولــت‪ ،‬و مقررات زدایی در فاینانــس و مانند‬ ‫ان اســت‪ .‬این مفهوم در کاربرد عملی خود که مور د تاکید‬ ‫بســیاری از اقتصاددانان و نیز بخش شــرکتی بود در عمل‬ ‫به کار گرفته نشــد‪ ».‬این نظریه پرداز امریکایی با اشاره به‬ ‫اینکه این ادعا که نئولیبرالیسم وابسته به بازار است به کلی‬ ‫یک فریب بزرگ اســت‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬نئولیبرالیســم در‬ ‫واقع دخالــت دولت به نفــع ثروتمندان و طبقــه قدرتمند را‬ ‫تجویز می کند‪ ،‬می توانید به وضوح ببینید‬ ‫که یکــی از پدیده هــای فراگیــر در عصر‬ ‫نئولیبرالیســم افزایش میزان موسســات‬ ‫مالی است‪ ».‬او درباره مذاکرات هسته ای‬ ‫ایران و کشورهای ‪ 5+1‬نیز به بیان نظرات‬ ‫خود پرداخت و گفت‪« :‬مــن از این اتفاق‬ ‫خوشحالم‪ ،‬در واقع اروپا هم از ایجاد رابطه‬ ‫نزدیک بــا ایران خشــنود اســت؛ هرچند‬ ‫همچنان سواالت جدی درباره این توافق‬ ‫وجود دارد‪ ».‬چامسکی ادامه داد‪« :‬دغدغه‬ ‫این است که برنامه هسته ای ایران به هرچه‬ ‫منجر بشــود نقش بازدارنــده و مهارکننده‬ ‫دارد و امریکا و اسرائیل این را نمی توانند تحمل کنند‪ .‬انها‬ ‫می خواهند از خشونت استفاده کنند‪ ».‬او همچنین از عزم‬ ‫جمهوریخواهان برای برهم زدن توافق سخن گفت و ابراز‬ ‫عقیده کرد که اروپا این توافق را ادامه خواهد داد؛ اتفاقی که‬ ‫به انزوای امریکا منجر می شود‪ .‬چامسکی به ایران توصیه‬ ‫کرد که به هیچ دولت بیگانه ای همانند امریکا اعتماد نکند‪.‬‬ ‫قدرتدیپلماسی‬ ‫بازیگرانپارلمان‬ ‫عباس عراقچی از جنبه های تئوریک برجام گفت‬ ‫نشســت بررســی اخرین تحوالت برجام بیست وسوم‬ ‫دی ماه بــا حضور دکتــر ســید عباس عراقچی معــاون وزیر‬ ‫امور خارجه‪ ،‬دکتر ســید محمدکاظم سجادپور رئیس انجمن‬ ‫علوم سیاســی ایران و دکتــر علی اصغر قاســمی رئیس خانه‬ ‫اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد‪ .‬در این نشست سجادپور‬ ‫رئیس انجمن علوم سیاسی ایران‪ ،‬حضور عراقچی را فرصتی‬ ‫خوب برای بررسی اخرین تحوالت برجام دانست و از معاون‬ ‫وزیر امور خارجه خواســت مطالب خود را در ایــن زمینه ارائه‬ ‫دهد‪ .‬عراقچی در این نشســت با بیان اینکــه از برکات برجام‬ ‫این است که یکی از مولفه های قدرت در جمهوری اسالمی‬ ‫ایران را کشف کرد و به منصه ظهور دراورد‪ ،‬گفت‪ :‬این مولفه‬ ‫مهم‪ ،‬توان دیپلماســی جمهوری اســامی ایران است‪ .‬هر‬ ‫کشــوری از مولفه های قدرت برخوردار اســت که شــامل دو‬ ‫دسته است؛ دسته اول مولفه های خدادادی قدرت همچون‬ ‫جغرافیا‪ ،‬جمعیت‪ ،‬موقعیت ژئوپلیتیکی و‪ ...‬و دســته دیگر‬ ‫مولفه های اکتسابی همچون توانایی نظامی‪ .‬کشورها تالش‬ ‫می کنند و این توانایی را برای خود ایجاد می کنند و کشــوری‬ ‫که نتواند این توانایی ها را ایجاد کند فرصت را از دســت داده‬ ‫اســت‪ .‬توانایی اقتصادی‪ ،‬علمــی و تــوان دیپلماتیک نیز‬ ‫موارد دیگری از مولفه های قدرت اکتسابی هر کشور هستند‪.‬‬ ‫او در توضیــح توان دیپلماتیک یک کشــور گفــت‪« :‬توان‬ ‫دیپلماتیک یک کشور این است که کشوری بتواند قدرت خود‬ ‫کابوس های یک جامه دار‬ ‫«خاطرات و کابوس های یک جامه دار» از زندگی و مرگ‬ ‫میرزاتقی خان فراهانی؛ این نمایشــی بود که تا پایان دی ماه‬ ‫در تاالر وحــدت روی صحنه رفت؛ اثری مانــدگار از دکتر علی‬ ‫رفیعی‪ .‬بهتر است اما به جای ســتایش این کارگردان باسابقه‬ ‫تئاتر به اثرش نــگاه کنیم؛ اثری که اگر چــه بی نقص نبود اما‬ ‫باب تازه ای در تئاتر گشــود؛ تئاتری که طی ســال های اخیر‬ ‫می رود تــا از مخاطبان خاصش دور و دورتر شــود‪ .‬تئاتری که‬ ‫همچنان به قرار گرفتن در مســیر تازه اش تاکید دارد‪ .‬مســیر‬ ‫تازه اما چیســت؟ بنیان هایش از کجا می اید؟ چه کسانی روی‬ ‫ان دست گذاشــته اند و درباره اش اصرار می ورزند‪ .‬دیدگاه ها‬ ‫در این زمینه متفاوت اســت‪ .‬عده ای می گویند تئاتر باتوجه به‬ ‫اوضاع مالی بدی که دارد بایــد در درجه اول به جذب مخاطب‬ ‫بیندیشد‪ .‬تا اینجای کار هیچ یک از اساتید مهم حوزه نمایش‬ ‫انتقادی را متوجه این دسته از کارگردانان یا نمایشنامه نویسان‬ ‫نمی دانند‪ .‬اما انشــقاق درســت از نقطه ای اغاز می شــود که‬ ‫نواندیشان در مسیر تازه ای که باب کرده اند ناگهان به بیراهه‬ ‫می زنند‪ .‬در این بیراهه اما خبری از اولویت های متفاوت نیست‪.‬‬ ‫بلکه همه اولویت ها در جذب مخاطب و کشــاندن تماشــاگر‬ ‫به ســالن های تئاتر خالصه می شــود‪ .‬چه محصولی به وجود‬ ‫می اید‪ .‬خیلی ها در این راه برای جذب مخاطب اصال سوژه را‬ ‫فراموش می کنند‪ .‬اصال فراموش می کنند که نمایش می تواند‬ ‫تا چه حد در ارتقای ســطح فرهنگی جامعه موثر باشــد‪ .‬اصال‬ ‫بیایید این اخرین جملــه را فراموش کنیم‪ .‬همین که می گویم‬ ‫نمایش می تواند در ارتقای ســطح فرهنگی جامعه موثر باشد‪.‬‬ ‫بیایید بدیهی ترین اتفاق ممکن را در مورد یک نمایش در نظر‬ ‫بگیریم‪ .‬اســاتید تئاتر می گویند ان نمایشــی موفق است که‬ ‫تماشاگر را در حین اجرا با خود درگیر کند‪ ،‬اما اثر ان چیزی است‬ ‫که از نامش پیدا اســت‪ .‬اثر می گذارد و این تاثیر با تماشــاگر‬ ‫همراه است‪ .‬نزاع اشکار و پنهان میان دسته ای که از نمایش‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫سینما‪ /‬ائترت‬ ‫تنها گیشه اش را می شناســند و ابدا به تاثیر شگرف او توجهی‬ ‫ندارند و البته دســته ای که به اجبار بیرون گود نشسته و منتقد‬ ‫چنین جریانی است حاال به اوج خود رســیده است‪.‬همه اینها‬ ‫را عرض کردم تا بگویم نمایــش دکتر علی رفیعی از این جهت‬ ‫بسیار قابل بحث است‪ .‬او نمایشی را روی صحنه برد که اگر چه‬ ‫نقدهای چندان مثبتی درباره گریمش دریافت نکرد اما در سایر‬ ‫بخش ها کم نظیر بود‪ .‬تماشاگر می دانست که با چه روحیه ای‬ ‫باید در تاالر وحدت بنشــیند و میرزاتقی خان فراهانی را ببیند‪.‬‬ ‫برشی از زندگی اش‪ .‬برشی از مرگش‪ .‬وای‪ .‬برشی از مرگش که‬ ‫چه مقدمه عظیمی داشت؛ انجا که شاه وقت همه چیز را ارزان‬ ‫فروخت‪ .‬خود را‪ .‬مملکت را و همنشینی با میرزاتقی خان را‪ .‬انجا‬ ‫که شــاه وقت تحت تاثیر مادر خبیثش‪ ،‬مهدعلیــا چقدر ارزان‬ ‫همه چیز را فروخت و هرگز نتوانست نسخه ای حتی تصنعی از‬ ‫بزرگ مردی باشد که جز به ساماندهی امور مملکت‪ ،‬مرزبندی‬ ‫جدی و قاطع با بیگانگانی چون انگلیس و روس و ابادانی ایران‬ ‫به چیز دیگری نمی اندیشــید‪.‬نمایش دکتر رفیعی با دو منظور‬ ‫روی صحنه رفت‪ .‬تماشــاگر را راضی نگه دارد و تماشاگر را به‬ ‫فکر فرو ببرد‪ .‬چه برخی از تماشاگرانی که به تماشای میرزاتقی‬ ‫خان فراهانی نشســتند تنها از این شــخصیت تاریخی لقبش‬ ‫را می دانســتند؛ امیرکبیر‪.‬اما اثر دکتر رفیعی به تماشــاگر چیز‬ ‫تازه ای اموخت‪ .‬تاریخ را زنده کرد و هشدار داد که عدم شناخت‬ ‫از وقایع تاریخی ایران تا چه حد می تواند دردناک باشد‪.‬بازی ها‪،‬‬ ‫طراحی کلی کار و البته نمایشنامه کم نقص بود‪ .‬بد نیست باز هم‬ ‫بهذهنیتتماشاگربرگردیم‪.‬انجاکهتماشاگرکارمیرزاتقیخان‬ ‫می دانست که قرار تازه ای را در تئاتر تجربه می کند‪ .‬می دانست‬ ‫که صاحبان ایــن نمایش وعــده نکرده اند حرف هــای پوچ و‬ ‫دم دستیبزنند‪،‬خندهوریسهبگیرندوبعدباغرورازکارشانحرف‬ ‫بزنند‪ .‬نه‪ .‬پای قرار تازه ای در بین بود‪ .‬تماشاگر به ناصرالدین‬ ‫شاهخندیداما دلشبرایامیرکبیرسوخت‪.‬سخت دلشسوخت‬ ‫که چرا میرزاتقی خان هرگز درک نشــد و غریبانه در حمام فین‬ ‫کاشان به قتل رسید‪.‬حاال جریان تازه تری رخ نمایانده‪ .‬جریانی‬ ‫که مدعی اســت مخاطبان فراوانش را دارد و اتقاقا حرف های‬ ‫جدی هم می زند‪ .‬حرف های خیلی مهم دارد و این حرف ها را‬ ‫رویاگونه و متعهد روی صحنه می برد‪.‬‬ ‫مراسم رونمایی از کتاب «بازیگران و بازیگردانان‬ ‫‪ ٩‬دوره انتخابــات مجلــس» تالیف نســرین وزیری‪،‬‬ ‫بهانه ای شد تا چهره های سیاسی رقیب زیر یک سقف‬ ‫جمع شوند؛ از حسن غفوری فرد تا مرتضی الویری و از‬ ‫الله افتخاری تا الهه کوالیی‪ ،‬شنبه گذشته در موسسه‬ ‫اطالعات دورهم نشســتند و به بیــان روایت های خود‬ ‫از مجالس نه گانه جمهوری اســامی ایران پرداختند‪ .‬‬ ‫هادی غفــاری نماینده مجلــس اول‪ ،‬مرتضی الویری‬ ‫نماینده مجلس سوم‪ ،‬محسن یحیوی نماینده مجلس‬ ‫چهارم‪ ،‬حسن غفوری فرد نماینده مجلس پنجم‪ ،‬الهه‬ ‫کوالیی نماینده مجلس ششــم‪ ،‬سیدمهدی طباطبایی‬ ‫نماینده مجلس هفتم‪ ،‬علی مطهــری نماینده مجلس‬ ‫هشــتم و الله افتخــاری نماینده مجلس نهــم در این‬ ‫نشست روایت های خود از سیاست ورزی پارلمانتاریستی‬ ‫در ایران را بیان کردند‪.‬‬ ‫کتاب «بازیگران و بازیگردانان ‪ ٩‬دوره انتخابات‬ ‫مجلس» حاصل پژوهش های نسرین وزیری خبرنگار‬ ‫پارلمانــی رســانه های اصالح طلب و اعتدالگراســت‬ ‫که علی مطهری مقدمه ان را نگاشــته است‪ .‬هر دوره‬ ‫از انتخابات پارلمــان در ایران‪ ،‬فصلــی از این کتاب را‬ ‫تشکیل می دهد که طی ان به مبارزات انتخاباتی میان‬ ‫گروه های سیاســی کشــور‪ ،‬چانه زنی ها بــرای تعیین‬ ‫فهرســت های انتخاباتــی‪ ،‬منازعات وزارت کشــور و‬ ‫شورای نگهبان در مراحل گوناگون احراز صالحیت ها‪،‬‬ ‫تایید نتایج نهایی انتخابات و ورود امام(ره) و مقام معظم‬ ‫رهبری به این منازعات پرداخته شــده است‪ .‬در ادامه‬ ‫فصل های مختلف ایــن کتاب‪ ،‬با معرفــی نمایندگان‬ ‫پیروز تهران در هر دوره از انتخابات پارلمانی‪ ،‬سوابق‪،‬‬ ‫ارا‪ ،‬تحصیالت و‪ ...‬انهــا را با یکدیگر مقایســه کرده‬ ‫اســت‪ .‬در فصل دهم کتاب بازیگــران و بازیگردانان‬ ‫مجلس‪ ،‬تمامی ‪ 9‬دوره انتخابــات پارلمانی که تاکنون‬ ‫برگزار شده‪ ،‬با هم مقایسه شده اند‪ .‬در این کتاب‪ ،‬سیر‬ ‫رقابت دو گروه سیاسی اصلی کشور که زمانی «چپ»‬ ‫و «راســت»‪ ،‬زمانی «خط امامی» و «محافظه کار» و‬ ‫نهایتا «اصالح طلب» و «اصولگرا» خوانده شــده اند‬ ‫به تفصیل شرح داده شــده و احزاب نوظهور در استانه‬ ‫هر انتخابات معرفی شده اند‪ .‬به گفته نویسنده کتاب‪،‬‬ ‫تحلیلگران سیاسی با بهره بردن از این داده ها می توانند‬ ‫سالیق سیاسی مردم در هر دوره را مورد بررسی قرار دهند‬ ‫و با مقایسه تطبیقی دوره های مختلف مجلس‪ ،‬تحلیلی‬ ‫از رفتارهای اتی کنشگران سیاسی ارائه دهند‪ .‬عالوه‬ ‫بر این‪« ،‬بازیگــران و بازیگردانان مجلس» اطالعات‬ ‫ی درباره تاریخ انقالب اسالمی به خواننده‬ ‫تاریخی مهم ‬ ‫ارائه می کند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫مهدی روبوشه‬ ‫را در عرصه بین المللی نقد نکند‪ .‬به تعبیر برخی اساتید علوم‬ ‫سیاسی‪ ،‬دیپلماســی بدون قدرت‪ ،‬ضعیف است‪ .‬اگر حرف‬ ‫یک دیپلمات متکی به منابع قدرت پشت ســر ان باشد برنده‬ ‫است‪ .‬دیپلماســی بدون قدرت ضعیف است اما قدرت بدون‬ ‫دیپلماسی‪ ،‬کور اســت‪ .‬قدرت بدون دیپلماسی ممکن است‬ ‫کشور را به سمت خطر ببرد‪ .‬به طور مثال در حادثه نقض حریم‬ ‫دریایی ایران توســط ملوانان امریکایــی بالفاصله از طریق‬ ‫کانال های دیپلماتیک مشخص شد که جریان چه بوده و اگر‬ ‫این کانال های دیپلماتیک نبود و طرفین از طریق رسانه وارد‬ ‫عمل می شــدند‪ ،‬وارد بحرانی می شدیم که معلوم نبود چطور‬ ‫باید ان را کنترل کرد‪ .‬به این طریق موضوعی که می توانست‬ ‫بهیکبحرانتبدیلشودبه واسطهدیپلماسیبهبهترینشکل‬ ‫حل و فصل شد‪ ».‬عراقچی دیپلماســی را یک هنر و توانایی‬ ‫خواند و ادامه داد‪« :‬این گونه نیست که بتوان با هر شکلی با‬ ‫دیگران ارتباط برقرار کرد‪ .‬دیپلمات های فعلی نیز محصول‬ ‫‪ ۳۵‬سال تجربه دیپلماتیک کشور هســتند و از این روست که‬ ‫می توانند در برابر چند قدرت جهانی قرار بگیرند و وارد مذاکره‬ ‫شوند‪ .‬این ناشی از توان دیپلماتیکی است که در دیپلماسی‬ ‫جمهوری اســامی ایران انباشته شده اســت‪ .‬توانایی های‬ ‫دیپلماتیک کشــور که دیپلمات های توانا تنها بخشی از ان‬ ‫هستند را نباید دســت کم گرفت‪ .‬در موضوع برجام این توان‬ ‫جمهوری اسالمی ایران خود را به بهترین وجه نشان داد‪».‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫دااگشنه‬ ‫گزارش‬ ‫‪31‬‬ ‫مح‬ ‫زیسیطت‬ ‫گردشگری‬ ‫‪ l‬تکرار تراژدی ارومیه در خزر؟‬ ‫درحالیکه همه نگاه ها معطوف به بحران اب‬ ‫در دریاچه ارومیه و مناطق مرکزی ایران است‪ ،‬اما‬ ‫حاال دریای خزر نیز از نظر سطح اب‪ ،‬روند کاهشی‬ ‫شدید و نگران کننده ای دارد‪ .‬انگونه که نمودارها‬ ‫نشان می دهد‪ ،‬اب دریای خزر نسبت به سال های‬ ‫گذشته عقب نشینی محسوسی داشته و در کمربند‬ ‫ساحلی شــمال کشــور‪ ،‬ده ها متر پس روی کرده‬ ‫است‪ .‬اکنون ســاحلی جدید به عرضی میان ‪50‬‬ ‫تا ‪ 100‬متر در نوار ســاحلی شــمالی ایران ایجاد‬ ‫شده اســت‪ .‬پاییز امســال مرکز ملی مطالعات و‬ ‫تحقیقــات دریای خــزر اعالم کرد که براســاس‬ ‫بررســی داده های ترازسنجی ایستگاه بندرانزلی‪،‬‬ ‫میانگین تراز اب در بهار امسال‪ -26/87 ،‬متر بوده‬ ‫که نســبت به دوره مشابه در ســال گذشته بالغ بر‬ ‫‪ 22‬سانتیمتر کاهش نشان می دهد؛ اماری که از‬ ‫روند کاهشی تراز اب در فصل بهار پنج سال اخیر‬ ‫حکایت می کند‪ .‬در بهار امسال همچنین حداکثر‬ ‫ تراز اب مشاهد ه شده ‪ -26/73‬متر در خردادماه و‬ ‫حداقل تراز اب نیز به میزان‪ -26/99‬در اردیبهشت‬ ‫و فروردین ماه رخ داده است‪ .‬میزان اب دریای خزر‬ ‫در ‪ 18‬سال اخیر روند کاهشی داشته که این روند‬ ‫در هشت سال اخیر شــدت بیشتری یافته است‪.‬‬ ‫حدود ‪ 85‬درصد از اب دریای خزر از رودخانه ولگا‬ ‫تامین می شود و از انجایی که ابدهی این رودخانه‬ ‫از ســال ‪ 2006‬تا ‪ 2014‬میالدی کمتر از میزان‬ ‫استاندارد گزارش شــده است‪ ،‬برخی کارشناسان‬ ‫حوزه محیط زیســت بر این عقیده اند که کاهش‬ ‫ تراز اب در سال های اخیر ناشی از خشکسالی در‬ ‫حوضه ابریز دریای خزر و کاهش ورودی رودخانه‬ ‫ولگا بوده است‪.‬‬ ‫تراز اب( متر)‬ ‫‪- 26/4‬‬ ‫‪- 26/6‬‬ ‫‪- 26/8‬‬ ‫‪1394‬‬ ‫‪1393‬‬ ‫‪1392‬‬ ‫‪1391‬‬ ‫‪1390‬‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪- 27/0‬‬ ‫این نمودار روند کاهشی تراز اب دریای خزر‬ ‫در فصل بهار طی ‪ ۵‬سال اخیر را نشان می دهد‬ ‫که در سال ‪ ۱۳۹۴‬شدت بیشتری یافته است‬ ‫حوزه‬ ‫به بهانه دیداری که‪...‬‬ ‫در باب فقه هنر‬ ‫هنر‪ ،‬یکی از ظهورات گوهر انســانی اســت و می تواند‬ ‫به مثابه یک عامل محرک برای رشــد و کمال معنوی انسان‬ ‫به حساب اید‪ .‬متاســفانه امروز فرهنگ مادی غرب‪ ،‬هنر را از‬ ‫ذات خود دور کرده و به وســیله ای جهت نیل به لذایذ زودگذر‬ ‫و پــوچ دنیوی تبدیل کرده اســت‪ .‬در نقطــه مقابل‪ ،‬فرهنگ‬ ‫مترقی اســام‪ ،‬با موصوف ساختن هنر به «متعالی»‪ ،‬پنجره‬ ‫متفاوتی را رو به اصحاب هنر باز کرده اســت که در شعاع دید‬ ‫انها‪ ،‬انتهایی وجود ندارد‪ .‬هنر متعالی‪ ،‬هنری است برای روح‬ ‫انسان و روح جامعه انســانی و از این رو می توان به وسیله ان‪،‬‬ ‫خالص ترین مفاهیم و ارزش های انســانی را بازگــو کرد و در‬ ‫عمق جان انسان ها اثر گذاشت‪ .‬بنابراین‪ ،‬از منظر اسالم‪ ،‬ان‬ ‫هنریمتعالیاستکهدرخدمتجامعهانسانیباشد‪،‬انهنری‬ ‫متعالیاستکهتبیین کنندهحقایقفراموش شدهجامعهانسانی‬ ‫باشد‪ ،‬ان هنری متعالی است که با تمام وجود علیه الودگی ها‬ ‫و پلشــتی ها قیام کرده و طهارت و پاکیزگی را به فرد و جامعه‬ ‫هدیهکند‪،‬انهنریمتعالیاستکهرسالتخودرامبارزهعلیه‬ ‫طواغیتومستکبرینزمانقراردهدونهایتاانهنریمتعالی‬ ‫اســت که نهال عبودیت را در وجود انســان بارور کند و ارزش‬ ‫واالیخضوعوفروتنیرابهانسان هاتعلیمدهد‪.‬اگراین گونه‬ ‫شد‪،‬هنرمتعالی‪،‬همانهنراسالمیاست‪.‬هنرمتعالینه تنها‬ ‫حرام از ان صادر نمی شــود‪ ،‬بلکه نزدیک حرام نیز نمی شود؛‬ ‫چراکه عا َلم او عالم حرام نیست‪ .‬باید این نکته را به دقت‬ ‫مدنظر قرار داد که ما در اســام‪ ،‬چیزی تحت عنوان هنر‬ ‫برای هنر نداریم‪ .‬هنر برای هنر‪ ،‬ســخن پوچی است که‬ ‫در حقیقت بر زبان دشــمنان هنر جاری می شود‪ .‬اسالم‬ ‫می گوید‪،‬نگوییدهنربرایهنر‪،‬چراهنرراکهازسرچشمه‬ ‫وجودالهیانساننشاتگرفتهاست‪،‬بهیکپدیدهخنثیو‬ ‫بی هدفتبدیلمی کنید؟بگوییدهنربرایانسانوفضایل‬ ‫انسانی؛ البته اگر هنر متعالی شد‪ ،‬عا َلم ان‪ ،‬عالم حالل‬ ‫است؛ بنابراین دیگر دعوای حرام و حالل پیش نمی اید‬ ‫و زمانی که هنر متعالی شد‪ ،‬هنرمند نیز باید متعالی شود‪.‬‬ ‫ازکوزههمانبرونتراودکهدراوست؛اگرهنرمندمهذب‬ ‫نباشد‪،‬نمی توانداثرهنریمهذبتولیدکند‪.‬هنرمندالوده‬ ‫اثر الوده ارائه می کند‪ .‬اگر خود هنرمند گرفتار انواع رذایل‬ ‫اخالقی باشد‪ ،‬چگونه می تواند با زشتی ها و تاریکی های‬ ‫زندگیفردیواجتماعیمقابلهکند؟حالاینسوالمطرح‬ ‫می شود که نقطه اغاز تهذب برای هنرمند کجاست؟ در‬ ‫پاسخمی گوییم‪،‬وقتیانسانهنرمندبهخودشناسیرسید‬ ‫و به در گرانبهای نهاده شده در وجودش پی برد‪ .‬کسی که‬ ‫ارزش واالی خود و هنرش را نمی داند‪ ،‬خود و هنرش را به‬ ‫ثمن بخس در اختیار هر مقصد پوچی قرار می دهد و حتی‬ ‫بادشمنانهنرنیزهمراهوهمدممی شود‪.‬‬ ‫حجت االسالمرضاغالمی‬ ‫رئیس مرکز پژوهش های‬ ‫علوم انسانی اسالمی صدرا‬ ‫تلوزییون‬ ‫فصلانتخاب‬ ‫مستند شبکه افق درباره انتخابات مجلس دهم‬ ‫هرسالهمزمانبافرارسیدنبرههانتخابات‪،‬تلویزیونبه‬ ‫ساختوتولیدبرنامه هایانتخاباتیدستمی زند؛برنامه هایی‬ ‫که موضوع انها انتخــاب بهترین گزینه ها بــرای راهیابی به‬ ‫مجلس یا ریاســت جمهوری اســت‪ .‬برای انتخابات مجلس‬ ‫دهم نیز شبکه افق‪ ،‬اقدام به تولید مجموعه ای تحت عنوان‬ ‫«فصل انتخاب» کرده اســت که موضــوع ان‪ ،‬ویژگی های‬ ‫یکانتخابصحیحازمیاندیدگاه هایمختلفدرانتخابات‬ ‫مجلساست‪.‬اینجملهرابارهاشنیده ایمکه«دودازکندهبلند‬ ‫می شود» و قدم زدن در کوچه پس کوچه های شهرهای ایران‬ ‫اینضرب المثلراعینی ترمی کند؛دیدنادم هاییکهپدرانهو‬ ‫مادرانه‪،‬مانندیکباغباندلسوز‪،‬ازلحظهتولدنهالانقالبدر‬ ‫کنارانبوده اندواهمیتحضورانهابه قدریزیادبودهکهامروز‬ ‫الهام بخش نسل جوان باشد‪ .‬در هر محله و منطقه شهری و‬ ‫روستایی ایران‪ ،‬افرادی به عنوان معتمد مردم حضور دارند که‬ ‫درفعالیت هایاجتماعینیزنقشموثریداشته اند‪.‬مجموعه‬ ‫«فصل انتخاب» بــه گفت وگو با چنین افــرادی اختصاص‬ ‫دارد؛ قصه زندگــی معتمدین محل‪ ،‬افــکار و ایده های انها‪،‬‬ ‫موضوع گفت وگوهایی اســت که در «فصل انتخاب» شاهد‬ ‫ان هستیم‪ .‬در نخستین قســمت‪ ،‬دوربین برنامه به جعفراباد‬ ‫رفتهتابااکبرجعفریبهگفت وگوبنشیند‪.‬اوهم اکنوندریکی‬ ‫از روستاها به کار باغداری و دامداری اشتغال دارد و بخشی از‬ ‫زندگی روزمره خود را در مزرعه ای که دارد سپری می کند‬ ‫اما این امر سبب نمی شود که از پرداختن به فعالیت های‬ ‫مذهبی و اجتماعی باز بماند‪ .‬اکبر بختیاری را بسیاری از‬ ‫افراد می شناسند‪ ،‬او را انسانی باحوصله و باتقوا می دانند‬ ‫وازنظرامانتداریومعتمدبودننیزشهرهاست‪.‬موضوع‬ ‫گفت وگوبااینشخصمعتمدانتخاباتاست‪.‬اوبه عنوان‬ ‫کسی کهدیگرانحرفوعملشراقبولدارند‪،‬ویژگی های‬ ‫نمایندگانصالحومناسببرایحضوردرمجلسشورای‬ ‫اسالمی را برمی شمارد؛ نمایندگانی که این صالحیت را‬ ‫دارندتاازدستاوردهایانقالبدفاعکنندوحافظمرزهای‬ ‫اقتصادی‪ ،‬سیاســی و فرهنگی نظام اســامی باشــند‪.‬‬ ‫بخش دوم این برنامه بــه گفت وگو با مــردم اختصاص‬ ‫دارد؛برخیشهروندانبه عنواننمایندهفرضیشهرهای‬ ‫مختلف به بیان مشــکالت و راهکارهای خود برای حل‬ ‫انها می پردازند‪« .‬زنگ انتخابات» عنوان بخش ســوم‬ ‫برنامه «فصل انتخاب» است؛ گفت وگو با دانش اموزانی‬ ‫که رای اولی هســتند‪ ،‬موضوع این بخش است و انها در‬ ‫مورد ویژگی های یک انتخاب صحیح از دیدگاه خودشان‬ ‫صحبت می کنند‪ .‬در بخش چهارم با عنوان «وعده های‬ ‫بعید»شاهدتحلیلیدرموردوعده هایانتخاباتیومیزان‬ ‫تحقق پذیریانهاخواهیمبود‪.‬‬ ‫فواید حضور رسانه ها در پوشش مذاکرات هسته ای‬ ‫رســانه های جمعــی نقــش مهمــی در اگاه ســازی‬ ‫افکار عمومی و روایت و تحلیل پدیده های جاری در نظام‬ ‫بین الملل دارند‪ .‬هــر اندازه این پدیــده عمیق تر و دارای‬ ‫ابعاد و حدود و ثغور گســترده تری باشــد‪ ،‬روایت رسانه ها‬ ‫به طور طبیعی از اهمیت بیشــتری برخــوردار خواهد بود‪.‬‬ ‫این قاعده در خصوص سلسله مذاکرات هسته ای ایران‬ ‫و اعضای ‪ 5+1‬نیز صادق اســت‪ .‬در این خصوص نکات‬ ‫و مواردی وجود دارد که باید نســبت به انهــا توجهی ویژه‬ ‫مبذول داشت‪ :‬نخست اینکه مذاکرات هسته ای ایران و‬ ‫‪ 5+1‬با یک سلسله پیچیدگی های ذاتی و اکتسابی مواجه‬ ‫بود‪ .‬بدیهی بود که مواجهه رسانه ها با این پدیده نیز تحت‬ ‫تاثیر همیــن پیچیدگی قرار می گرفــت‪ .‬بی دلیل نبود که‬ ‫بعضا شاهد ارائه و ارسال ده ها خبر و روایت مختلف از یک‬ ‫پدیده واحد در طول مذاکرات بودیم‪.‬‬ ‫در این میان نگاه خاص رسانه های موجود در محل‬ ‫مذاکرات (رســانه هایی که خبرنگاران انها جهت پوشش‬ ‫مذاکرات هســته ای بــه وین یا ژنــو ســفر می کردند) نیز‬ ‫این پروســه را تشــدید می کرد‪ ».‬نکته مهــم دیگر اینکه‬ ‫سلســله مذاکرات هسته ای دو ســال اخیر فرصت مهم و‬ ‫مناسبی برای رسانه های ایرانی فراهم کرد تا ضمن محک‬ ‫زدن توانایی هــای خود در یــک محیط کامــا حرفه ای‬ ‫(به لحاظ حضور رسانه ها و روزنامه نگاران مطرح دنیا) از‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫رساهن‬ ‫تجربیات حضور در محیطی حســاس نیز بهره مند شوند‪.‬‬ ‫همذا ت پنــداری بــا مخاطبان‪،‬خصوصــا مخاطبانی که‬ ‫در داخل ایــران اخبار مربوط به مذاکرات هســته ای را در‬ ‫یافت می کردند یکی از اصولی بود که در جریان مذاکرات‬ ‫هسته ای ظهور و بروزی پررنگ داشت‪.‬‬ ‫اگرچه باید اذعان کرد که در این اوردگاه رســانه ای‬ ‫و سیاسی نقاط اســیبی نیز وجود داشــت که فعال وارد ان‬ ‫نمی شــویم اما کلیت حضور و فعالیت رســانه های داخلی‬ ‫و ایجاد ارتباط انها بــا افکار عمومی کشــور از فضایی نو‬ ‫می تواند مولد فرصت های تــازه ای جهت تقویت فعالیت‬ ‫حرفه ای روزنامه نگاری در حوزه سیاست خارجی رسانه ها‬ ‫باشد‪ .‬در این معادله برخی رســانه ها در کسوت «مولد» و‬ ‫برخی دیگر در کسوت «تابع» عمل می کردند‪ .‬رسانه های‬ ‫تابع‪ ،‬صرفا روایتگر ساده وقایع مذاکرات هسته ای و اخبار‬ ‫مسلم و واضح ان بودند‪.‬‬ ‫با این حال در رسانه های مولد شاهد ترکیب مناسب‬ ‫اخبار و تحلیل ها بــا یکدیگر بودیم‪ .‬در مــاورای گزارش‬ ‫رســانه های مولــد خطــوط تحلیلــی و راهبــردی معینی‬ ‫خودنمایی می کرد‪ .‬تجربه مذاکرات هســته ای وین و ژنو‬ ‫برای رســانه های داخلی نشــان داد که یک رسانه باید در‬ ‫اوردگاه های مهم مولد باشــد نه تابع‪ .‬رســانه های تابع در‬ ‫رقابت با رســانه های مولد به طور خودکار از دید مخاطبین‬ ‫حذف خواهند شــد‪ .‬با این حال رســانه های مولد هستند‬ ‫که فارغ از صحت یا ســقم تحلیل هایشان‪ ،‬محل رجوع و‬ ‫قضاوت افکار عمومی خواهند بود‪.‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ادبیات‬ ‫ادبیات سیاسی انقالب‬ ‫بررسی ادبیات ایران بین دو انقالب‬ ‫تفسیرصحیفهسجادیه‬ ‫بخش اول‬ ‫موضوع بحث ما دعای‬ ‫اول صحیفه سجادیه است‪.‬‬ ‫اولین دعایی که حضرت امام‬ ‫ســجاد(ع) اغاز می کنند این‬ ‫است که‪ « :‬و کان من دعائه‬ ‫اذا ابتدا بالدعاء بدا بالتحمید‬ ‫لله عز و جل و الثنــاء علیه»؛‬ ‫به حمد و ثنــای خدای تبارک‬ ‫و تعالــی می پردازند‪ .‬یکی از‬ ‫شیوه های بیان معارف توســط اهل بیت(ع)‪ ،‬به لسان‬ ‫دعاســت‪ .‬این دعای اول صحیفه ســجادیه همچون‬ ‫خطبه اول نهج البالغــه امیرالمومنیــن(ع) در حمد و‬ ‫ثناســت و در قالب حمد‪ ،‬بــه معرفی پــروردگار و ایجاد‬ ‫یک معرفت صحیح نســبت به خداوند تبــارک و تعالی‬ ‫می پردازد‪ .‬شــروع این دعا با حمد‪ ،‬ممکن است به سه‬ ‫جهت باشد؛ اول به تبعیت از قران کریم که با حمد اغاز‬ ‫شده و اولین سوره‪ ،‬ســوره حمد است و امام سجاد(ع)‬ ‫هم دعا و صحیفه را با حمد شروع کرده اند‪.‬‬ ‫دوم تبعیت از یک حدیثی از پیامبر(ص) اســت‬ ‫که فرمود‪ :‬هر کاری که بدون حمد شروع بشود‪ ،‬بی اثر‬ ‫است‪ .‬خواندیم که کل امر ذی بال لم یبدا فیه بالحمد‬ ‫فهو اقطع؛ به خاطر این سخن پیامبر(ص)‪ ،‬حضرت با‬ ‫حمد شروع کرده اند‪.‬‬ ‫ســوم اینکه یک ادب دعا‪ ،‬حمد اســت؛ از اداب‬ ‫دعا این اســت کــه انســان حمد و ثنــای پــروردگار را‬ ‫بگوید و ســپس دعا کند‪ .‬نکته دوم این است که حمد‬ ‫همچون مقام تسبیح‪ ،‬مقام تحمید‪ ،‬مقام توحید و مقام‬ ‫تکبیر‪ ،‬یکی از مقامات معنوی اســت‪ .‬چهار ذکری که‬ ‫در تســبیحات اربعه خوانده می شــود‪ ،‬هر یک به این‬ ‫مقام ها اشــاره دارد‪ .‬در قران کریم در ســوره توبه نیز از‬ ‫این اشــخاص به حامدون تعبیر می شــود؛ الحامدون‬ ‫السائحون‪ .‬یعنی حامدون دارای مقام معنوی هستند‪.‬‬ ‫حمد‪ ،‬توجه به سه چیز است؛ اول توجه به نعمت است‬ ‫که انسان از نعمت غفلت نورزد‪ .‬کسی که حمد می کند‪،‬‬ ‫متذکر نعمت های الهی است‪.‬‬ ‫دوم توجه به اینکــه نعمت ها از خداســت و نه از‬ ‫خودمان یا دیگران‪ .‬ســوم توجه به اینکــه خداوند این‬ ‫نعمت را حکیمانــه تفضل فرموده اســت؛ یعنی نعمت‬ ‫براساس حکمت و هدفی به انسان عطا شده است‪ .‬اگر‬ ‫انسان با این نگاه حمد بگوید‪ ،‬درمی یابد که هر نعمتی‬ ‫طریقی به ســوی توجه به خداوند تبارک و تعالی است‪.‬‬ ‫حضرت دعای اول صحیفه ســجادیه را این گونه اغاز‬ ‫می کند که‪« :‬الحمدلله االول بال اول کان قبله و االخر‬ ‫بال اخر یکون بعده»؛ حمد مخصوص خدایی است که‬ ‫اول است اما قبل از او‪ ،‬اولیتی نیست‪ ،‬اخر است و بعد از‬ ‫او اخری نیست‪ .‬این قطعه از دعا‪ ،‬اشاره به ازلی و ابدی‬ ‫بودن خداوند دارد‪ .‬ازلی اســت یعنی اول و ابتدا ندارد و‬ ‫ابدی است یعنی انتها ندارد‪ .‬سر این مساله در این است‬ ‫که خداوند موجود نامحدود و نامتناهی است در حالی که‬ ‫موجوداتی اول و اخــر دارند که محدود هســتند‪ .‬این‬ ‫بخش از دعا اشاره به ایه سوم سوره مبارکه حدید دارد که‬ ‫می فرماید‪« :‬هو االول واالخر‪ »...‬اگر اخر با کسر حرف‬ ‫خ خوانده شــود‪ ،‬در مقابل اول است و معنای «دیگر»‬ ‫می دهد اما اخر یعنی «غیر»‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫انقــاب مشــروطه و انقــاب اســامی‪ ،‬دو پدیده‬ ‫شــگرف تاریخ یکصد ســاله اخیــر ایران هســتند که اگر‬ ‫به درستی شناخته و شناسانده شوند‪ ،‬می توانند از بسیاری‬ ‫را زها‪ ،‬رمزها‪ ،‬خوی ها و بایدها و نبایدها‬ ‫نقــاب برکشــند‪ .‬در هــر دو انقــاب‪،‬‬ ‫نشان هایی برجســته از صفا‪ ،‬سادگی‪،‬‬ ‫ایثــار‪ ،‬وطن دوســتی‪ ،‬عدالت جویی و‬ ‫ازادی خواهی می توان یافت‪ .‬در میان‬ ‫کسانی که پیرامون این دو پدیده تاریخی‬ ‫قلم زده اند یا زبان به سخن گشوده اند‪،‬‬ ‫از یک سو قلم های سلیم و منصف دیده‬ ‫می شود و از دیگر سو‪ ،‬قلم هایی کینه توز‬ ‫و انتقام جو که حتی از دروغ گویی ابایی‬ ‫نداشته اند‪ .‬در مورد وقوع این دو انقالب‬ ‫فرضیات گوناگونی مطرح شده است اما‬ ‫به زعم نویسنده کتاب «گفتمان ادبیات‬ ‫سیاسی ایران در اســتانه دو انقالب»‪،‬‬ ‫فرضیه ای که این اثر از روایی و کارایی بیشتری برخوردار‬ ‫اســت‪ ،‬فرضیه فرهنگی اســت؛ بدین معنا که فرهنگ در‬ ‫معنای گســترده خویش‪ ،‬مهم ترین عامل شــکل گیری و‬ ‫پیروزی ایــن دو انقالب بوده و این فرهنگ را بیشــتر‬ ‫در قالب ادبیات سیاســی و گفتمانــی می توان تبیین‬ ‫کرد‪ .‬منظور از گفتمــان و رویکرد گفتمانی‪ ،‬مجموعه‬ ‫عوامل تاثیرگذار بر ذهــن و زبان و‬ ‫رفتار و کردار مردم اســت؛ از دین‪،‬‬ ‫مذهب و ایدئولوژی گرفته تا شعر‪،‬‬ ‫ادب و هنر و از شعارهایی با درونمایه‬ ‫مذهبــی‪ ،‬اجتماعــی‪ ،‬اقتصادی و‬ ‫سیاسی تا موسیقی‪ ،‬ترانه‪ ،‬تصنیف‪،‬‬ ‫نمایــش و روزنامه و شــب نامه‪ .‬در‬ ‫این کتــاب از همه ایــن عوامل به‬ ‫اختصــار ســخن بــه میــان امــده‬ ‫است‪.‬‬ ‫کتــاب «گفتمــان ادبیــات‬ ‫سیاســی ایــران در اســتانه‬ ‫دو انقــاب» بــه قلــم دکتــر‬ ‫علی اکبــر امینــی به رشــته تحریر‬ ‫درامــده و از ســوی انتشــارات اطالعــات منتشــر‬ ‫شــده کــه بــه مشــروطه و انقــاب اســامی‬ ‫می پردازد‪.‬‬ ‫اغاز با حمد‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫رسانه «تابع» یا رسانه «مولد»؟‬ ‫تفسیر ح یدث‬ ‫‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫تو گوی ویژه‬ ‫گف ‬ ‫دکتر علی اکبر صالحی از ان دسته چهره هایی است که در دولت های‬ ‫مختلف کار کرده و تخصص و اخالقیاتش باعث شــده که بعد از گذشــت‬ ‫سال ها همچنان مورد احترام طیف های مختلف سیاسی باشد‪ .‬او که سال ها‬ ‫در سازمان انرژی اتمی و وزارت امور خارجه حضور داشته‪ ،‬اکنون صندوقچه‬ ‫اسراری است که حاوی اطالعات مهمی است‪.‬‬ ‫فوقسری هاییکهصالحیبهمثلثگفت‬ ‫یک گروهان با یک لشکر می جنگید‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫؟؟؟؟‬ ‫پیشنهادیکائتالف‬ ‫‪4‬ضلعی را داده ام‬ ‫محمدجواد حق شناس‬ ‫هنوز در مورد هاشمی‬ ‫تصمیمنگرفت ه ایم‬ ‫حسین ابراهیمی‬ ‫گفت وگو‪ :‬سعید اجورلو ‪ /‬مصطفی صادقی‬ ‫ سردبیر ‪ /‬دبیر تحریریه‬ ‫اقــای دکتر! اگــر موافق باشــید گفت وگــو را از‬ ‫ماجرای اضافه شدن شــما به تیم مذاکره کننده‬ ‫هســته ای اغــاز کنیــم‪ .‬قبــا در ایــن مــورد‬ ‫توضیحاتی داده اید اما می خواهیم بدانیم اولین‬ ‫بار چه کســی پیشــنهاد داد که شــما به این تیم‬ ‫اضافه شوید؟‬ ‫وقتی مذاکرات هسته ای در دولت یازدهم شروع‬ ‫شد و مســئولیت مذاکرات از دبیرخانه شــورایعالی امنیت‬ ‫ملی بــه وزارت امورخارجه انتقال یافت‪ ،‬شــرایط جدیدی‬ ‫در شیوه مذاکره و ترکیب مذاکره کنندگان ایجاد شد‪ .‬البته‬ ‫انتقال مســئولیت از دبیرخانه به وزارتخانه به این مفهوم‬ ‫نیســت که دبیرخانه کنار گذاشــته شده باشــد‪ .‬دبیرخانه‬ ‫همچنــان وظیفه هماهنگــی بین دســتگاه های مختلف‬ ‫را ادامــه می داد ولــی مســئولیت اصلی برعهــده وزارت‬ ‫امور خارجه قرار گرفت‪ .‬وزارت امور خارجه کار را شــروع و‬ ‫ترکیب مذاکره کنندگان را هم مشــخص کرد‪ .‬این نکته را‬ ‫هم باید یاداوری کنم که مذاکره کنندگان فقط ان تعدادی‬ ‫نبودند کــه از طریق رســانه ها به افکارعمومــی داخلی و‬ ‫خارجی معرفی شــدند‪ .‬تعداد قابل توجهی از عزیزان هم‬ ‫وجود داشتند که پشــت صحنه بودند و وظیفه سنگینی را‬ ‫به عهده داشتند‪ .‬مایلم از طریق رســانه شما از همکاران‬ ‫ســازمان انرژی اتمی تشــکر کنم‪ .‬از مهندس رحیمیان‪،‬‬ ‫مدیرکل حوزه ریاســت ســازمان که واقعا وظیفه سنگینی‬ ‫دوران وزارت امورخارجــه بنــده دوران‬ ‫مظلومیت ماســت‪ .‬مــن در دانشــگاه‬ ‫صنعتــی و وزارت امــور خارجــه و هرجا‬ ‫می روم باید در اشــفتگی بروم و ارامش‬ ‫کهبرقرارشد‪،‬بیرونبیایم‬ ‫‪1‬‬ ‫دکتر علــی اکبر صالحــی گنجینه ای از اســرار‬ ‫سیاست خارجی اســت ‪ .‬او در دوره ای مهم از پرونده‬ ‫هسته ای و دقیقا زمانی که مذاکرات با مشکل مواجه‬ ‫شــده و جلو نمی رفت در دولت محمــو د احمدی نژاد‬ ‫مذاکراتی محرمانه با ایاالت متحــده امریکا را انجام‬ ‫می دهد ‪ .‬بعد از ان در دولت حسن روحانی در دوره ای‬ ‫که مذاکرات هسته ای با بن بســتی مهم مواجه شده‬ ‫بود به تیم هســته ای اضافه شــده و به همراه مونیز‪،‬‬ ‫وزیر انــرژی امریکا مذاکــرات را در بعــد فنی هدایت‬ ‫می کند تا دو طــرف بتوانند بعــد از چالش های متعدد‬ ‫راه حلی برای خروج از بن بســت بیاینــد ‪ .‬او حاال که‬ ‫توافق هسته ای حاصل شده است می گوید روزهای‬ ‫بسیار سختی را پشــت سر گذاشــته و اکنون گویی‬ ‫باری سنگین از روی دوشش برداشته شده است ‪ .‬به‬ ‫سراغ او در دفترش واقع در سازمان انرژی اتمی رفتیم‬ ‫و او بــرای اولین بار جزییاتی از مذاکــرات محرمانه با‬ ‫امریکا و نیز مذاکرات هســته ای در وین را بیان کرد‪.‬‬ ‫ناگفته هــای او از مذاکرات خواندنــی و البته تاریخی‬ ‫اســت‪ .‬از علی اکبر صالحی برای وقتی که در اختیار‬ ‫هفته نامه مثلث قرار دارد و دو ساعت تمام با حوصله‬ ‫به سوالتمان پاسخ داد متشکریم‪.‬‬ ‫شــورایعالی امنیت ملی می فرستادند‪ .‬نظر ســازمان ارائه‬ ‫می شــد و همکاران ما با این رویکرد در مذاکرات شــرکت‬ ‫می کردند‪ .‬همکاران ما تالش می کردند تا هموارکننده راه‬ ‫در بعد فنی باشــند‪ .‬این رویکرد ما از ابتدا بود و این مساله‬ ‫به همین شکل حدود یک ســال و دو‪ ،‬سه ماه ادامه یافت‬ ‫تا اینکه در یکی از جلســات که تعدادی از مسئوالن ارشد‬ ‫نظام در ان حضور داشتند از بنده هم دعوت شد تا حضور‬ ‫پیدا کنم‪ .‬اقای دکتر ظریف در ان جلسه گزارشی از اخرین‬ ‫نتایج به دست امده در نشست مونیخ را ارائه کردند‪ .‬ایشان‬ ‫به کنفرانس امنیتی مونیخ دعوت شده بودند ولی در حاشیه‬ ‫ان نشســتی داشــتند که وقتی نتیجه اش را مطرح کردند‬ ‫مورد قبول مقام معظم رهبری قرار نگرفته بود‪ .‬امریکایی ها‬ ‫در ارتباط با شــیوه چیدمان ســانتریفیوژها و غنی ســازی‬ ‫پیشــنهادی داده بودند که مقبــول ایران قــرار نگرفت و‬ ‫مقام معظم رهبری فرمودند که باید اصالح شود‪.‬‬ ‫ایــا در ان جلســه کــه شــما شــرکت کردیــد‪،‬‬ ‫مقام معظم رهبری هم حضور داشتند؟‬ ‫خیر‪ .‬حضرت اقا کمیته ای را از مقامات ارشد نظام‬ ‫تشــکیل داده بودند که قبل از اینکه تیم به مذاکره برود‪،‬‬ ‫در ان کمیته بعد از بحث و گفت وگــو‪ ،‬چارچوب ها تعیین‬ ‫می شد و تیم مذاکره کننده در ان چارچوب حرکت می کرد‪.‬‬ ‫در ان جلســه‪ ،‬بعد از اینکه اقای دکتر ظریف گزارش خود‬ ‫را ارائه کردند‪ ،‬گفتند که ما به بن بســت رســیدیم و دیگر‬ ‫کاری نمی تــوان کرد‪ .‬امریکایی هــا روی چیدمان اصرار‬ ‫برای اولین بار این‬ ‫علی الریجانی بود که‬ ‫پیشنهاد داد صالحی به تیم‬ ‫مذاکره کننده اضافه شود‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫محمود احمدی نژاد چندان‬ ‫موافق اغاز مذاکرات با‬ ‫امریکایی ها نبود‬ ‫داشــتند البته تعداد هم تعیین کرده بودند که مقبول نظام‬ ‫نبود و مقام معظم رهبری هم بــا صراحت مخالفت فرموده‬ ‫بودند‪ .‬جناب اقــای دکتر ظریف در جلســه گفتند که باید‬ ‫چاره ای اندیشید چراکه در بن بست کامل هستیم‪ .‬باالخره‬ ‫تا مسائل فنی حل نشود‪ ،‬مسائل سیاسی و حقوقی هم به‬ ‫تبع نمی تواند حل شود‪ .‬بعد از گزارش مفصل جناب اقای‬ ‫دکتر ظریف‪ ،‬جناب اقای دکتر الریجانــی برای اولین بار‬ ‫پیشــنهاد کردند که بنده در مذاکره حضــور پیدا کنم‪ .‬بعد‬ ‫از ایشــان اقای دکتر والیتی هم همین پیشــنهاد را دادند‬ ‫که بنده شــخصا حضور پیدا کنم‪ .‬متعجب شــدم و گفتم‬ ‫چه کاری از دســت من برمی اید‪ ،‬درحالی که دکتر ظریف‬ ‫نهایت تالش خود را به کار گرفته و با اخالص و صداقت و‬ ‫جدیت و توانمندی کارکرده است‪ ،‬من چه می توانم بگویم‬ ‫و چه کار می توانم بکنم؟ در واقع ایــن موضوع برای من‬ ‫غافلگیرکننده بود ولی از انجایی که ما به هر حال اگر مقبول‬ ‫درگاه الهی باشــد‪ ،‬هدفمان خدمت به نظام و ملت شریف‬ ‫ایران است‪ ،‬گفتم که مهلت می خواهم فکر کنم‪ ،‬چراکه‬ ‫یک مسئولیت تقریبا غیرممکن را به من محول می کنید‪.‬‬ ‫اگر می رفتم و نتیجــه ای حاصل نمی شــد ان وقت همه‬ ‫نقدها متوجه اینجانب می شــد که این منصفانــه نبود‪ .‬با‬ ‫دوستانم مشورت کردم‪ ،‬انها گفتند که به مصلحت نیست‬ ‫شما بروید‪ .‬بعد از یک ســال و چند ماه چه کاری می توانی‬ ‫انجام دهی؟ در جلسه دیگری پیشــنهاداتی در این مورد‬ ‫مطرح کردم‪ .‬فکر کــردم احتمال دارد این پیشــنهادات‬ ‫محقق نشود و من به صورت خیلی صریح از این مسئولیت‬ ‫شانه خالی نکرده باشم‪ .‬بلکه پیشنهاد ما مقبول واقع نشود‬ ‫و به ناچار کنار برویم‪ .‬گفتم با ســه شــرط حاضرم حضور‬ ‫پیدا کنم؛ اگر بنده قرار است حضور پیدا کنم چون سمت‬ ‫معاونــت رئیس جمهــور را دارم‪ ،‬بهتر اســت همتای من‬ ‫انجا باشد و من نمی روم با کارشناسان امریکایی بنشینم و‬ ‫صحبت کنم‪ .‬اصال از نظر پروتکلی در شان نظام ما نیست‬ ‫که معــاون رئیس جمهور با کارشناســان کشــور دیگری‬ ‫صحبت کنــد‪ .‬گفتم که یا همتــای من از امریــکا بیاید یا‬ ‫اینکه بنده از این سمت استعفا داده و براساس حکمی که‬ ‫جناب اقــای دکتر ظریــف به عنوان مشــاور علمی به من‬ ‫می دهند خدمت ایشان باشــم تا ببینیم چه کار می توانیم‬ ‫انجام دهیم‪ .‬یا اینکه کارشناســان طــرف مقابل به ایران‬ ‫بیایند و من انها را اینجا ببینم‪ .‬برخالف انتظار من دوستان‬ ‫گفتند که پیشــنهادات معقولی است! گفتند ممکن است‬ ‫پیشنهاد اول عملی نشود چون فرصت کوتاه بود و بنا بود‬ ‫ظرف ‪ 48‬ساعت از جلسه اول‪ ،‬جلســه داشته باشیم‪ .‬در‬ ‫کمال ناباوری انها گفتند که ما با طرف امریکا ارتباط برقرار‬ ‫می کنیم و این نکته را مطرح می کنیم که ایا حاضرند وزیر‬ ‫انرژی خود را روانه مذاکــرات کنند؟ جناب اقای عراقچی‬ ‫مامور شدند که با همتای خود‪ ،‬خانم شرمن تماس بگیرند‬ ‫و پیشنهاد ما را مطرح کنند که اقای دکتر صالحی قرار است‬ ‫سیاست‬ ‫به برعهده داشــت‪ .‬دکتر کمالوندی ســخنگوی سازمان‪،‬‬ ‫اقای امینی که رئیــس پادمان ماســت و هماهنگی های‬ ‫الزم با اژانس انــرژی اتمی در ارتباط با بازرســان را انجام‬ ‫می دهد‪ .‬اقای مهندس مجرلو که شــخصیت برجسته ای‬ ‫در بحث غنی ســازی اســت‪ .‬مهندس غدیریان که استاد‬ ‫بحث غنی سازی است‪ .‬اقای دکتر نجفی که نماینده دائم‬ ‫ی و سایر سازمان های‬ ‫ایران در اژانس بین المللی انرژی اتم ‬ ‫بین المللی مســتقر در وین هســتند‪ .‬این افــراد از جانب‬ ‫ســازمان انرژی اتمی واقعا زحمات زیادی کشیدند‪ .‬البته‬ ‫در بین مذاکره کنندگان عده دیگری هم در بعد اقتصادی و‬ ‫از جاهای دیگر حضور داشتند‪ .‬تعدادی از دوستان دیگر‬ ‫از نهادهای دیگر هم بودند که به گونه ای درگیر مذاکرات‬ ‫بودند‪ .‬بنابراین وقتی ترکیب مذاکره کنندگان تعیین شد از‬ ‫ما خواستند یک نماینده معرفی کنیم که اقای امیری قبل‬ ‫از اینکه بازنشسته شوند‪ ،‬از طرف ما معرفی شد‪ .‬ایشان چند‬ ‫جلســه ای با مذاکره کنندگان همراه می شود و در جلسات‬ ‫شــرکت می کند که بعد از چنــد ماه این نقــش را مهندس‬ ‫رحیمیان برعهده می گیرد‪ .‬بنابراین ســازمان انرژی اتمی ‬ ‫به عنوان یکی از عناصر مذاکره حضور داشــت‪ .‬ولی فقط‬ ‫شخص مذاکره کننده اصل نیست‪ .‬عقبه علمی نماینده ما‬ ‫در گروه مذاکره کننده‪ ،‬ســازمان انرژی اتمی بود‪ .‬ایشان‬ ‫مسائل را مطرح می کرد و در سازمان کمیته های مختلفی‬ ‫بودند کــه مســائل را بررســی و ارزیابی می کردنــد و نظر‬ ‫می دادند‪ .‬نامه هایــی را خدمت مقام معظم رهبری‪ ،‬جناب‬ ‫اقای دکتر روحانی‪ ،‬جناب اقای دکتــر ظریف و دبیرخانه‬ ‫گف ‬ ‫تو گویویژه‬ ‫‪35‬‬ ‫گف ‬ ‫تو گویویژه‬ ‫بیاید ولی شرط امدنشان بر این اســاس است که همتای‬ ‫ایشان‪ ،‬اقای مونیز در این فرایند مشارکت نمایند و ایا شما‬ ‫این امادگی را دارید که اقای مونیز را بفرستید؟ بعد از چند‬ ‫ساعت استقبال کردند که این هم خیلی جالب بود! باالخره‬ ‫اینگونه ما وارد مذاکره شدیم‪.‬‬ ‫در ان زمــان‪ ،‬خبــری نقــل شــد مبنی بــر اینکه‬ ‫مقام معظم رهبری از شــما خواسته اند که بروید‬ ‫و بر مسائل فنی نظارت کنید‪.‬ایا این خبر صحت‬ ‫داشت؟‬ ‫خیر‪ .‬من خدمت مقام معظم رهبری نرسیدم ولی در‬ ‫ان کمیته ای که حضور داشتم‪ ،‬مقامات ارشد نظام بودند‬ ‫که از جانب مقام معظم رهبری منصوب شــده بودند و انها‬ ‫نتایج جلسات خود را به حضرت اقا منعکس می کردند و در‬ ‫صورت تائید ایشان‪ ،‬به عنوان مصوبه تلقی می شد و گروه‬ ‫مذاکره کننده در چارچوب ان حرکــت می کردند‪ .‬بنابراین‬ ‫قبل از مذاکــره‪ ،‬مالقات حضوری با حضرت اقا نداشــتم‬ ‫ولی بعــد از ان توفیق مالقات بــا مقام معظم رهبری برای‬ ‫ما فراهم شد‪.‬‬ ‫وقتی شما به تیم اضافه شدید کار را از کجا اغاز‬ ‫کردید؟‬ ‫بــرای اولین بار که بــه ژنو رفتیم بحــث چیدمان‬ ‫ماشین های سانتریفیوژ حل شــد‪ .‬ان روزها مصادف بود‬ ‫با ایام فاطمیه‪ .‬مــن واقعا نگران بــودم و می گفتم خدایا‬ ‫من چه کار کنم؟ دو‪ ،‬سه نفر از دوستانم را به منزل دعوت‬ ‫کردم که مشــورت بگیرم‪ .‬گفتم نمی دانم چه کار کنم و در‬ ‫یک بن بست هستم‪ .‬اگر خیلی «نه» بگویم فکر می کنند‬ ‫که می خواهم خدای ناکرده از قبول مســئولیت بگریزم و‬ ‫این پیشنهاد هم خیلی معقول نیســت که بعد از یکسال و‬ ‫نیم بروم و چه بگویم و اگر نتیجه ای هم نداد ان وقت چه‬ ‫انتقادهایی در زمینه حضور بنده مطرح خواهد شــد‪ .‬فشار‬ ‫روحی زیادی برای تصمیم گیری روی من بود‪ .‬من اعتقاد‬ ‫خاصی به توســل به حضــرت زهــرا(س) دارم که ان هم‬ ‫داستان زیبایی دارد‪ .‬در ایام فاطمیه خطاب به ان حضرت‬ ‫در مذاکرات هسته ای اختیار کامل داشتم‬ ‫در مذاکرات‪ ،‬یــک گروهان بودیــم در مقابل‬ ‫یک لشکر‬ ‫مذاکرات من و مونیز مثل بازی شطرنج بود‬ ‫انتقادات به برجام در شورای عالی امنیت ملی‬ ‫منصفانه بود‬ ‫پشــت تریبون مجلس در روز تصویب برجام‬ ‫حس کردم قلبــم می خواهد از ســینه ام بیرون‬ ‫بزند‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫از زمانی کــه رهبری اجــازه مذاکره بــا امریکا‬ ‫را صاد ر کردند تــا روز مذاکره بیــش از چهارماه‬ ‫طول کشید‬ ‫دور دوم مذاکرات با امریــکا را با اختیار خودم‬ ‫برگزار کردم‬ ‫کمیتــه نظارت بر برجــام بعــد از تحریم های‬ ‫جدید امریکا جلسه نداشته است‬ ‫گفتم که توکل به خدا و توسل به شما‪ ،‬برویم و ببینیم چطور‬ ‫می شــود‪ .‬رفتیم و نتیجه حاصل شــد‪ ،‬در کمال ناباوری!‬ ‫ما توانستیم امریکایی ها را نســبت به این امر توجیه کنیم‬ ‫که پیشنهادشــان قابلیت اجرایی ندارد و انها پذیرفتند‪ .‬ما‬ ‫توانســتیم نظر حضرت اقا را تامین کنیــم‪ .‬البته کارهای‬ ‫دیگری هم در ان جلسه انجام شــد و تنها یکی از انها این‬ ‫مورد بود‪ .‬بعــد از ان توفیقی شــد که اقــای دکتر ظریف‬ ‫دعوتی به عراق داشــتند‪ ،‬هواپیما هــم اختصاصی بود‪.‬‬ ‫از ایشان خواســتیم که همه تیم همراهشان برویم‪ .‬همه‬ ‫به زیارت رفتیم و پاداشــش را هــم زود گرفتیم‪ .‬به زیارت‬ ‫حضرت اباعبدالله(ع) و به نجف و کاظمین رفتیم و بعد از‬ ‫ان به ایران امدیم و راه باز شد‪.‬‬ ‫بعــد از ان جلســه بــا مقام معظم رهبــری دیدار‬ ‫داشتید؟‬ ‫خیر‪ ،‬بعد از لوزان در جلســه ای همــراه با جناب‬ ‫اقای ظریف‪ ،‬خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم‪.‬‬ ‫طبیعتا توافقی که در وین امضا شد خیلی بهتر از‬ ‫لوزان به نظر می امد‪ .‬در وین درباره نقاط ضعف‬ ‫لوزان بحث شد؟‬ ‫خیر‪ .‬تمام تفاهماتی کــه در لوزان انجام گرفت‪،‬‬ ‫مبنای کار بود‪ .‬یکســری از توافقات که در لــوزان انجام‬ ‫دادیم‪ ،‬نوشته شده بود و یکســری هم توافقاتی بود که به‬ ‫دالیلی در برجام نیاوردیم چون برنامه بلندمدت هسته ای‬ ‫کشــورمان مطرح بود و نمی خواســتیم در افکار عمومی‬ ‫علنی شــود‪ .‬البته مساله مهمی نیســت اما معمول نیست‬ ‫که برنامه بلندمدت هسته ای منتشر شود‪ .‬بنابراین توافق‬ ‫کردیم طبق تعهدی کــه داریم ان قســمت قابل طرح را‬ ‫به اژانس منعکس کنیم‪ .‬اژانس اجــازه دارد که این برنامه‬ ‫را با شــما درمیان بگذارد اما اژانس هم حق ندارد که این‬ ‫برنامه را با تفصیل و بیان جزئیات اعالم کند‪ .‬این بین ما و‬ ‫اژانس است و فقط شما در جریان قرار می گیرید که ببینید‬ ‫فعالیت های ما به چه سمت و سویی است‪.‬‬ ‫رابطه شما با تهران در لوزان و وین چگونه بود؟‬ ‫من وقتی به تیم اضافه شدم به خاطر اینکه سابقه‬ ‫مساله هسته ای را کامال می دانستم‪ ،‬دیرپاترین فرد در این‬ ‫قضیه به شمار می امدم‪ .‬وقتی این قضایا شکل گرفت من‬ ‫وین بودم درحالی که اقای دکتر روحانی هنوز مســئولیت‬ ‫این کار را نداشتند و این مساله ان موقع شروع شد‪ .‬ارام ارام‬ ‫که جلو رفتیم اقای دکتر روحانی و دکتر ظریف و بعد از ان‬ ‫اقای دکتر الریجانی وارد شدند ولی ان روزهای اول اصال‬ ‫این مساله به این شکل مطرح نبود‪ .‬بنابراین از انجا که از‬ ‫ابتدای کلیدخوردن این قضیه حضور داشــتم‪ ،‬کامال در‬ ‫جریان هستم و سوابق تاریخی‪ ،‬سیر تحوالت و ابعاد فنی ‬ ‫موضوع را می دانم‪ .‬اشراف نســبتا کاملی در بعد سیاسی‪،‬‬ ‫حقوقی و فنــی این پرونده بــه اعتبار مســئولیت هایی که‬ ‫داشتم‪ ،‬دارم‪ .‬از طرف دیگر به منویات مقام معظم رهبری‬ ‫هم اشــنایی داشــتم‪ .‬بنابراین با اختیار کامل رفته بودم و‬ ‫چیزی نبود که بخواهم اجازه بگیــرم‪ .‬بنده کلیات و حدود‬ ‫و ثغور کار را می دانســتم و همچنین می دانستم که منافع‬ ‫ملی ما کجا قرار گرفته است‪ .‬از چارچوب اصلی اگاه بودم‬ ‫و ســعی می کردم نســبت به حداقل هایی که تعیین کرده‬ ‫بودند‪ ،‬خیلی بیشتر امتیاز بگیریم‪.‬‬ ‫ارتباط با اقای روحانی از انجا چطور بود؟‬ ‫از انجا امکان تماس تلفنی نداشتیم‪ .‬جناب اقای‬ ‫فریدون کــه در خدمتشــان بودیم‪ ،‬کمــک قابل توجهی‬ ‫می کرد‪ .‬برخی موارد که احتیاج به مشورت با اقای دکتر و‬ ‫اجازه ایشان را داشت اقای فریدون منتقل می کرد‪.‬‬ ‫رابطه شما با اقای دکتر ظریف چطور بود؟‬ ‫بسیار عالی‪ .‬من با اقای دکتر ظریف فقط در این‬ ‫برهه اشــنا نبوده ام‪ .‬اشــنایی قدیمی داریم و از سال های‬ ‫پیش خدمت ایشان بودیم‪.‬‬ ‫(تصویری از مذاکــرات لوزان توســط خبرنگار‬ ‫مثلث به اقای دکتر صالحی نشان داده می شود‪.‬‬ ‫تصویری که در ان اقای دکتر صالحی به نظر در‬ ‫حال بحث جدی با اقای دکتر ظریف البته در میان‬ ‫تیم مذاکره کننده است‪ ).‬اقای دکتر نظر شما در‬ ‫مورد این عکس چیست؟‬ ‫برخی احساس کردند که ما در این عکس در حال‬ ‫جدال هستیم‪.‬درحالی که برعکس است‪ .‬در اینجا گفتیم‬ ‫انچه می خواســتیم کامال حاصل شــده و در حال تشریح‬ ‫جریان کار هستیم‪ .‬از انجا که عکاسان لحظه ای عکس‬ ‫می گیرند فکر می کردند مســاله ای وجود دارد درحالی که‬ ‫اصال اینطور نبود‪.‬‬ ‫خاطرتان هست که چه بحثی بود؟‬ ‫خالصه می دانــم نتیجه خوبی گرفتــه بودیم که‬ ‫برعکس ان چیزی است که عکس نشان می دهد‪.‬‬ ‫اقای دکتر! ســخت ترین بخش مذاکرات برای‬ ‫شما کجا بود؟‬ ‫همان بار اول‪ .‬کل مذاکرات ســخت و ســنگین‬ ‫بود‪ .‬علت ســنگینی مذاکرات این است که در طول عمرم‬ ‫شــاید این اســتثنایی ترین برهه عمرم بود که در ان اجازه‬ ‫اشتباه نداشــتم‪ .‬بقیه عمر می توانستم اشــتباه کنم ولی‬ ‫اینجا نمی توانستم‪ ،‬چراکه در صورت اشتباه پاسخگویی‬ ‫به یک ملت و یک کشــور‪ ،‬منافع ملــی‪ ،‬حاکمیت ملی و‬ ‫پاســخگویی به همه نگاه ها و انتظارها خیلی سخت بود‪.‬‬ ‫باید این مســئولیت روی دوش تان باشد تا احساس کنید‪.‬‬ ‫وقتی برجــام ‪ 26‬دی عملیاتی شــد روز بعد که ســاعت ‪7‬‬ ‫صبح به تهران رسیدیم حدود ‪ 27‬ساعت بود که نخوابیده‬ ‫بودیم‪.‬چون از اینجا رفته بودیم و مانده بودیم و مشــکلی‬ ‫به وجود امده بود‪ .‬بعد از اتمام جلســات هم دوباره ســوار‬ ‫هواپیما شدیم و امدیم‪ .‬به رغم خستگی ولی واقعا احساس‬ ‫می کردم چقدر سبک بال هستم‪ .‬چنین احساسی را کمتر‬ ‫در طول عمرم داشتم‪.‬احســاس کردم که این بار سنگین‬ ‫از روی دوشم برداشته شده است‪ .‬کل مذاکرات‪ ،‬سنگین‬ ‫بود‪ ،‬نــه فقط برای مــن بلکه بــرای اقای دکتــر ظریف‪،‬‬ ‫عراقچی‪ ،‬تخت روانچــی‪ ،‬کمالونــدی‪ ،‬رحیمیان و همه‬ ‫ما ســنگین بود‪.‬می دانســتیم در ارتباط با هر کلمه ای که‬ ‫نوشته می شد باید پاسخگویی داشته باشــیم که در مورد‬ ‫ما پیچیدگی بیشتر بود‪ ،‬چون باید از نظر فنی هم پاسخگو‬ ‫باشیم‪ .‬همان لحظه اول که پذیرفتم بروم احساس کردم‬ ‫یک بار بسیار ســنگینی روی دوشم است‪ .‬خیلی احساس‬ ‫ســنگینی می کردم‪.‬دســت اخر هم بیمار شــدم و یکماه‬ ‫بســتری بودم‪ .‬هرچند در همان ایام و طی دوران نقاهت‬ ‫کنفرانس تلفنی برقرار می شــد‪ .‬به هر حال‪ ،‬جلســه اول‬ ‫خیلی سنگین بود‪ .‬من و همکاران ایرانی ام بودیم و مونیز‬ ‫و همکارانشان‪ .‬ایشان بهترین کارشناســان امریکایی را‬ ‫از بهترین ازمایشــگاه ها و دانشگاه هایشان اورده بودند‪.‬‬ ‫درواقع یک گروهان بودیم در مقابل یک لشــکر‪ .‬حاال نه‬ ‫فقط از نظر تعداد‪ ،‬یک گروهان در مقابل یک لشکر بودیم‬ ‫بلکه از نظر امکانات و پشتیبانی هم قابل مقایسه نبودیم‪.‬‬ ‫مثل یک گروهانی که با تفنــگ در مقابل طرف مقابل که‬ ‫ارپی جــی دارد حاضر می شــود‪ .‬ولی لطف الهی شــامل‬ ‫حال ما بود و ما در این هماوردی ســربلند شدیم‪ .‬اتفاقا با‬ ‫استدالل خودشــان و گزارشــاتی که امریکایی ها نوشتند‬ ‫اذعان داشــتند که ایرانی ها خیلی زیبا در این قضیه عمل‬ ‫کردند و نگذاشــتند هیچ کدام از منافع ملی کشورشان در‬ ‫این قضیه از دست برود‪ .‬ســخت ترین لحظه این بود که‬ ‫روبه روی هم نشستیم و کلی زحمت کشــیدیم و محاسبه‬ ‫انجام داده بودیم برای اینکه بنشینیم توجیه کنیم که چرا‬ ‫چیدمان ماشین های ســانتریفیوژ را براســاس طرح انها‬ ‫نمی پذیریم‪ .‬باید اســتدالل علمی و فنی داشته باشیم‪ .‬ما‬ ‫اســتدالل فنی خود را خیلی باحرارت مطرح کردیم‪ .‬انها‬ ‫گف ‬ ‫تو گویویژه‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫علی اکبر صالحی وزیر وقت امور خارجه می گوید‪:‬‬ ‫رهبری و محمود احمدی نژاد از حمله به سفارت‬ ‫انگلیس در تهران خیلی ناراحت بودند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫گفتند که ما پیش فر ض های شما را قبول نداریم‪ ،‬بنابراین‬ ‫نتایج محاسبات شــما را هم قبول نداریم‪ .‬گفتیم این حق‬ ‫شماســت که پیش فرض ها و نتایج محاســبات ما را قبول‬ ‫نداشته باشید‪ .‬شما پیش فرض ها و نتایج محاسبات تان را‬ ‫بدهید‪ .‬در اینجا گفتند که این انتقال دانش فنی است و ما‬ ‫این کار را نمی کنیم‪ .‬گفتیم اینکه نشد مذاکره! خیلی ناامید‬ ‫شده بودم‪ .‬پیش فرض ها و محاسبات ما را قبول نداشتند‬ ‫که حق شان بود و این هم حق ما بود که پیش فرض های‬ ‫انها را ببینیم که قابل ارائه نبــود و از نظر انها انتقال دانش‬ ‫بود‪ .‬بحث های چالشی میان دو طرف در می گرفت اما راه‬ ‫به جایی نداشــت‪ .‬گفتم اقای مونیز! من بــا اختیار کامل‬ ‫امده ام و می توانم تصمیم بگیرم‪ .‬ایا شــما با اختیار کامل‬ ‫امده اید یا اگر می خواهید تصمیم بگیرید باید با پایتخت‬ ‫هماهنگــی کنید؟ ایشــان هم گفــت که با اختیــار کامل‬ ‫امده است‪ .‬گفتم فعال که از نظر محاســباتی راه به جایی‬ ‫نمی بریم بنابراین پیشنهاد اسانتری دارم که اگر قبول کنید‬ ‫ان طور عمل کنیم‪ .‬گفتم شــما فقط یک جا در دنیا به من‬ ‫نشان دهید که بحث غنی سازی و چیدمان سانتریفیوژها را‬ ‫که شما پیشنهاد کردید‪ ،‬به همین سبک عمل شده باشد‪ .‬ما‬ ‫هم عمل خواهیم کرد و دومین کشور خواهیم بود‪ .‬ایشان‬ ‫متعجب ماند و من می دانستم که اینگونه نیست‪ .‬مثالش‬ ‫این است که می گوییم غذاخوردن معمولی اینطوری است‬ ‫و شما می توانید بگویید قاشق تان را کوچک و بزرگ کنید‬ ‫که زمان غذاخوردن تان را تنظیم کنید‪ .‬یعنی بزرگ باشد‪،‬‬ ‫زودتر و کوچک باشد طول می کشد‪ .‬شما می توانید بگویید‬ ‫قاشق ات را کوچک بردار اما نمی توانی بگویی طور دیگری‬ ‫غذا بخور‪ .‬وقتی این مساله را مطرح کردم جلسه با سکوت‬ ‫مواجه شــد‪ .‬اقای مونیز ختم جلســه را اعالم کرد و گفت‬ ‫یک‪ ،‬تا دو ساعت بعد دوباره با هم جلسه بگذاریم‪ .‬ایشان‬ ‫در همان دانشــگاهی عضو هیات علمی بــوده که من ان‬ ‫زمان دانشجوی دکترا بودم‪ .‬همدیگر را نمی شناختیم ولی‬ ‫دوستان مشترک زیادی داشــتیم‪ .‬اقای مونیز از دوستان‬ ‫مشترک درمورد من پرسیده بودند‪.‬‬ ‫ایشان استاد دانشگاه شما نبودند؟‬ ‫نه‪ ،‬استاد بنده نبود‪ ،‬ولی عضو هیات علمی جوانی‬ ‫بود‪ .‬جدیدا استخدام شــده بود و بنده هم دانشجوی دوره‬ ‫دکترا بودم‪ .‬دوســت مشــترک داشتیم‪ .‬اســتاد راهنمای‬ ‫من مشاور فنی ایشــان در خیلی از امور است‪ .‬یا دوستان‬ ‫مشــترک دیگری که یا هــم دوره بودند یا خیلــی جلوتر از‬ ‫ما یا کمــی عقب تر از ما بودنــد و االن جــزو مقامات فنی‬ ‫یا کارشناســان زبده امریکا هســتند و همکاری می کنند‪.‬‬ ‫باالخره ما نشســتیم و بحث مفصلی کردیم‪ .‬ایشان گفت‬ ‫که من این پیشنهاد را می پذیرم و پیشنهاد ما قابلیت اجرا‬ ‫ندارد‪ .‬گفتم الهی شــکر و الحمدلله‪.‬ان لحظه بهترین و‬ ‫زیباترین زمانی بود که احســاس کــردم نتیجه ای حاصل‬ ‫شد و توانستیم نظر اقا را تامین کنیم و این بحث چیدمان‬ ‫را کنار بگذاریم‪ .‬بعد از ان وارد شدیم که چه نوع چیدمان و‬ ‫چه تعداد سانتریفیوژ باشد‪.‬‬ ‫ارتباط شما بعد ازان با اقای مونیز بهتر هم شد‪.‬‬ ‫کادویی هم برای نوه تان خریده بود‪.‬‬ ‫ببینیــد! اقــای مونیــز یک شــخصیت اساســا‬ ‫دانشگاهی است مثل بنده‪ .‬یعنی یک شخصیت سیاسی‬ ‫صرف نیست‪ .‬یک دانشگاهی است که در پست سیاسی‬ ‫قرار گرفته است‪ .‬مثل من که یک دانشگاهی هستم و در‬ ‫پست سیاســی قرار گرفته ام‪ .‬ادم بســیار باهوشی است‪.‬‬ ‫قطعا به دنبال کســب حداکثر امتیازات و تامین منافع ملی ‬ ‫کشورش از دیدگاه خودش بوده اســت که طبیعی است‪.‬‬ ‫ما انتظار نداریم که طرف مذاکره مان بگوید شما دیگر چه‬ ‫امر و خواهش دیگری دارید که ما برایتان تامین کنیم؟ او‬ ‫هم دلش می خواهد امتیازش را بگیرد‪ .‬ولی بااخالق بود‪.‬‬ ‫ما با خیلی ها مذاکره کردیم‪ .‬برخی تندخو هستند و خوش‬ ‫اخالق نیســتند‪ .‬در جلسات با جدیت بســیار باالیی که به‬ ‫تلخی متمایل می شــد حضور می یافتند‪ .‬ولی ایشــان در‬ ‫مجموع ادم اخالق مداری هستند و واقعا خیلی محترمانه‬ ‫و منطقی مباحث را مطــرح می کردند‪ .‬وقتــی در بعد فنی‬ ‫استدالل می کردیم ایشان در برابر استدالل های محکم‬ ‫و منطقی‪ ،‬مقاومت نمی کرد‪.‬‬ ‫ایا از جان کری هم دستور می گرفت؟‬ ‫نه‪ ،‬او هم وزیر است و تمام تصمیمات فنی را بنده‬ ‫و ایشــان گرفتیم‪ .‬بنابراین او را ادم بســیار محترم و البته‬ ‫بســیار باهوش و زیرکی یافتم‪ .‬اگر باهوش و زیرک نبود نه‬ ‫استاد ام ای تی می شد و نه وزیر انرژی امریکا! درحالی که‬ ‫برخی انتظار دارنــد که طرف این خصوصیات را نداشــته‬ ‫باشد‪ .‬خیلی باهوش و زیرک و توانا و باتجربه ولی درضمن‬ ‫خیلی منطقی بود‪ .‬یعنی تا انجا که امکان داشت‪ ،‬منطق در‬ ‫مذاکرات ما حاکم بود‪ .‬منطق و استدالل علمی باید قوی‬ ‫باشــد و بدانی چه می خواهی و حواست را جمع کنی چون‬ ‫مثل یک بازی شطرنج است‪ .‬باید حواستان باشد درصورتی‬ ‫که پیشنهادتان رد شد‪ ،‬اماده ارائه پیشنهاد بعدی باشید‪.‬‬ ‫این مذاکرات مانند شطرنج بود‪.‬‬ ‫یعنی شما با اقای مونیز شطرنج بازی می کردید؟‬ ‫درست مانند اینکه داریم شــطرنج بازی می کنیم‬ ‫نباید خودمان را در یک وضعیت کیش و مات قرار دهیم‪.‬‬ ‫خیلی سخت است و باید همه جوانب را بدانید‪ ،‬ضمن اینکه‬ ‫با منطق و اســتدالل جلو می روید‪ .‬این کار را خیلی سخت‬ ‫می کند چراکه بحث علمی اســت و نه تعارفات پروتکلی‪.‬‬ ‫درواقع شاکله و کل صنعت هسته ای ما را دربر می گیرد و‬ ‫ما مجاز نبودیم که صنعت هسته ای مان را با کندی روبه رو‬ ‫کنیم یا خدای ناکرده متوقف کنیم‪ .‬این صنعت باید پابرجا‬ ‫بماند و رو به جلو هم باشد‪ .‬من فکر می کنم که این موارد‪،‬‬ ‫تامین شد‪.‬‬ ‫در تصویب برجام در شورایعالی امنیت ملی هم‬ ‫حضور داشتید؟‬ ‫بله‪.‬‬ ‫انجا فضا چگونه بود؟‬ ‫ایــن را از روی تعارف نمی گویــم‪ .‬ملت هم طرز‬ ‫صحبت و مواضع سیاسی مرا می شناسد‪ .‬بنده اهل مداهنه‬ ‫نیســتم‪ .‬از نظر من انهایی که انتقاد داشــتند‪ ،‬دو دســته‬ ‫هســتند‪ ،‬یک دســته انتقاد را بر مبنای خواســته سیاسی‬ ‫مطرح می کردند و یک دســته دیگر هم انتقاد را بر مبنای‬ ‫ان برداشت فنی و علمی خود مطرح می کردند که این واقعا‬ ‫قابل تقدیر است‪ .‬در شــورایعالی امنیت ملی عزیزانی که‬ ‫انتقاد می کردند واقعا زحمت کشیده بودند‪ .‬کلمه به کلمه‬ ‫را خوانده و از دید خودشان نقاط ضعف و قوت را استخراج‬ ‫کرده بودند و نقــاط ضعف را بیان می کردنــد‪ .‬در مواردی‬ ‫نقاط ضعف پاسخ داده شد چون استنباط‪ ،‬استنباط درستی‬ ‫نبود‪ .‬ولی در نهایت رای غالب به تائید برجام تعلق گرفت‪.‬‬ ‫یعنی برخــاف مجلــس‪ ،‬انجــا خیلی ســخت‬ ‫نگرفتند‪.‬‬ ‫در شورایعالی امنیت ملی خیلی سخت نگرفتند‪.‬‬ ‫چطور در مجلس یکباره ماجرا به ان صورت شد و‬ ‫شما به ان شکل بر افروخته شدید؟‬ ‫خیلی جالب اســت‪ .‬قرار نبــود ان روز به مجلس‬ ‫بروم‪ .‬نماینده دولت‪ ،‬جناب اقای دکتــر انصاری‪ ،‬معاون‬ ‫محترم رئیس جمهور در امور مجلــس و جناب اقای دکتر‬ ‫ظریف بودند‪.‬من در تشــییع سردار شــهیددکتر همدانی‬ ‫حضور داشــتم‪ .‬کســی به من نگفته بود که مجلس بروم‬ ‫و اصال در برنامه ام نبود‪ .‬زنگ زدند کــه اقای صالحی بیا‬ ‫مجلس! اقــای کمالوندی زنــگ زدند که اقــای انصاری‬ ‫می گویند به مجلس تشریف بیاورید‪ .‬گفتم االن در مراسم‬ ‫تشییع هســتم و بعد از ان هم چند برنامه دارم اگر امکان‬ ‫دارد بنده در صحن مجلس حضور پیدا نکنم‪ .‬جناب اقای‬ ‫انصاری زنگ زدند کــه اقای دکترصالحــی حتما بیا‪ .‬من‬ ‫هم وســط مراســم تشــییع جنازه به مجلس رفتم و دیدم‬ ‫در مجلس هنگامه ای برپا شــده اســت‪ .‬واقعــا حکایتی‬ ‫بود‪ .‬اوال دوســتانی که به هرحال در طــرف مقابل بودند‬ ‫خیلی خوب یارگیری کرده بودنــد و جای تقدیر دارد! همه‬ ‫جا در شــرق‪ ،‬غرب‪ ،‬شــمال و جنوب مجلس‪ ،‬در جایگاه‬ ‫هیات رئیسه و همه جا حضور داشــتند‪ .‬مثل بازی فوتبال‬ ‫تقسیم کار کرده بودند تا هرکسی پاس بدهد و منجر به گل‬ ‫شود‪ .‬واقعا تقســیم کار زیبایی صورت گرفته بود‪ .‬انصافا‬ ‫دست شان درد نکند‪ .‬پیامک هایی بود که به صورت انبوه‬ ‫برای نمایندگان مجلس درخصوص این مســاله می امد‪.‬‬ ‫تعجب کرده بودم که این همه پیامک از کجا می رسید؟ در‬ ‫این میان وقتی به مجلس رسیدم خدمت جناب اقای دکتر‬ ‫ظریف و جناب اقــای انصاری نشســته بودم‪ .‬دوســتان‬ ‫می امدند کــه عده ای موافق در تائید و خســته نباشــید و‬ ‫عده ای مخالف در رد و اینکه شــما کار نادرســتی کردید!‬ ‫من عموما عصبانی نمی شوم البته انسان همیشه عصبانی‬ ‫‪37‬‬ ‫گف ‬ ‫تو گویویژه‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫می شود ولی ســعی می کنم عصبانیتم را همیشه در درون‬ ‫خودم داشته باشم‪ .‬حضرت علی(ع) گاه از برخی رفتارها‬ ‫عصبانی می شدند‪ .‬ایشــان می فرمایند‪ِ :‬شق ِْشــقَه َهدَ َر ْت‬ ‫ثم َق َّر ْت (البته بالتشــبیه)‪ .‬ان دوستان می گفتند که شما‬ ‫َّ‬ ‫برو کنار‪ .‬در جوابشــان گفتم مگر من ســر خــود امدم که‬ ‫کنار بــروم و این چه حرفی اســت که شــما می زنید؟ مگر‬ ‫من چه کاره ام؟ بنده یک مسئول هستم و نظام مسئولیت‬ ‫مرا مشــخص کرده اســت‪ .‬ان وقت من همینطوری بلند‬ ‫شــوم و کنار بروم؟ یعنی چی برو کنار؟ یعنی از پروژه برجام‬ ‫خودت را کنــار بکش‪ .‬گفتم مگر من ســر خود بــه پروژه‬ ‫برجام امدم که ســرخود کنار بروم‪ .‬بنده مســئول سازمان‬ ‫انرژی اتمی هســتم و اگر مسئوالن تشــخیص دهند مرا‬ ‫کنار می گذارند ولی این شیوه شما درست نیست‪ .‬باالخره‬ ‫اگر وارد مذاکره شدم هم همینطوری نبوده است‪ .‬عده ای‬ ‫دیگر از دوستان امدند و فضا شلوغ شد‪ .‬با لفظ های دون‬ ‫شــان و تند صحبت کردند که خیانت می کنید و‪ ...‬گفتم‬ ‫این حرف ها را نگویید‪ ،‬درست نیست‪ .‬من از قبل انقالب‬ ‫عضو هیات علمی دانشگاه بودم‪ ،‬بعد از انقالب از روز اول‬ ‫انقالب تا حاال مسئولیت داشــتم و ‪ 37‬سال است در این‬ ‫کشور مسئولیت داشته ام‪ .‬حاال می خواهم خیانت بکنم؟!‬ ‫اخر این چه اتهاماتی است که می زنید؟ اخر خانم و اقای‬ ‫عزیز‪ ،‬شما از هسته ای بیشتر از من می دانید؟ طوری حرف‬ ‫می زنید که انگار طراح سانتریفیوژ و راکتور بودید‪ .‬براساس‬ ‫حرف یک نفر که به شما نکته ای را القا کرده است‪ ،‬همان‬ ‫حرف را نادرست تکرار می کنید که صحیح نیست‪ .‬باالخره‬ ‫اعتماد کنید‪ ،‬تخصص من در این زمینه این است‪ .‬از سال‬ ‫‪ 1972‬تا حاال من ‪ 44‬سال است در این زمینه کار می کنم‬ ‫که از عمر خیلی از شــماها بیشتر اســت که اصال به دنیا‬ ‫نیامده بودید! حاال حرف ما را قبول نمی کنید و حرف عزیز‬ ‫دیگری که تخصصش را ندارد و بحثش هم بحث سیاسی‬ ‫اســت‪ ،‬قبول می کنید؟ فضا تند شــد و دیگــر حرف ها از‬ ‫چارچوب حرمت و احترام خارج شد که دون شان مجلس‬ ‫بود‪ .‬البته نمی توانم همه حرفها را بزنم و با لفظ برادر عزیز‬ ‫از انها یاد می کنم‪ .‬به انجایی رسید که تهدید کردند و گفت‬ ‫که والله ما دســت به اقداماتی خواهیم زد‪ .‬گفتم نگویید‬ ‫والله که یک اســم جالله اســت‪ ،‬ان وقت باید این کار را‬ ‫بکنید‪ .‬بقیه گفتند «خائن» و اســتانه تحمل باال امد تا به‬ ‫گلو رســید‪ .‬البته در همان زمان بحث دست دادن جناب‬ ‫اقای دکتــر ظریف با رئیس جمهور امریــکا هم خیلی داغ‬ ‫شده بود‪ .‬دکتر ظریف از من پرسید که چه کار کنیم؟ گفتم‬ ‫من در خدمت شما هستم و شما رئیس تیم هستید‪ ،‬هرچه‬ ‫بگویید همان کار را می کنیم‪ .‬گفت شما برو و صحبت کن‪.‬‬ ‫گفتم من مشکلی ندارم ولی چون شما رئیس تیم هستید‪،‬‬ ‫بد نیست که بنده صحبت کنم؟ ایشــان گفتند که نیمی از‬ ‫صالحی می گوید‪ :‬محمد جواد‬ ‫ظریف از من خواست که پای‬ ‫تریبون رفته و درباره مذاکرات‬ ‫صحبت کنم‬ ‫مسائل فنی را تو بگو و بخش سیاسی را من خواهم گفت‪.‬‬ ‫قبول کردم و گفتم هرچه تصمیم بگیریــد همان را انجام‬ ‫می دهم‪ .‬اگر من نشسته بودم و به تریبون گوش می کردم‬ ‫شاید وقتی برای صحبت کردن می رفتم‪ ،‬یک مقدار ارام تر‬ ‫می رفتم‪ .‬ولی من ایستاده بودم و یک عده از دوستان جمع‬ ‫شده بودند و درحال جر و بحث بودیم که یکباره اقای دکتر‬ ‫الریجانی گفت که اقای صالحی بفرمایید پشت تریبون‪.‬‬ ‫من در فرایند جر و بحث بودم که یکباره مرا به جایگاه نطق‬ ‫دعوت کردند درحالی که حتی بــار اول هم متوجه دعوت‬ ‫ایشان نشده بودم‪ .‬در ان حال و هوای جر و بحث با اقایان‬ ‫پشــت تریبون رفتم و نه در حال و هوای یک ادم نشســته‬ ‫که می خواهد خودش را بــرای تریبون اماده کند و همانی‬ ‫شد که دیدید‪ .‬من هم سعی کردم مسائلی که به نادرستی‬ ‫درباب مسائل فنی مطرح می شــود را توجیه کنم که اینها‬ ‫درست نیست‪ .‬واقعا ادم چه بگوید؟‬ ‫انجا بحث اراک را گفتید‪ .‬در مورد مســائل فنی و‬ ‫انتقادها مسائلی را مطرح کردید‪.‬‬ ‫بله‪.‬مثال درمورد مدل ســازی اراک گفته بودند‪.‬‬ ‫راکتور اراک همان راکتور سابق است که براساس طراحی‬ ‫روس ها از قدیم بوده اســت‪ .‬ما اصلــش را گرفته بودیم و‬ ‫خودمان این جا روی ان کار کرده بودیم‪ .‬این راکتور خیلی‬ ‫چیزهایی که می شد متصور شد و از یک راکتور تحقیقاتی‬ ‫انتظار داشــت را تامین نمی کرد‪ .‬البته اشــکالی نداشت‬ ‫و ایران قصد داشــت که یک راکتور بســازد و قطعا راکتور‬ ‫بعدی را بهتر می ساختیم‪ .‬امریکایی ها هم گفته بودند که‬ ‫این راکتور ‪ 10‬کیلو پلوتونیوم تولید می کند که معادل یک‬ ‫یا دو عدد بمب می شود که البته ان هم مسائل خودش را‬ ‫دارد و ان طوری نیســت که امریکایی هــا می گویند‪ .‬ولی‬ ‫سرانجام ‪ 10‬کیلو پلوتونیوم را تولید می کرد ولی اینکه ایا به‬ ‫راحتی استخراج می شود و این پلوتونیوم‪ ،‬پلوتونیومی است‬ ‫که خلوص الزم را برای سالح دارد‪ ،‬بحث های فنی است‬ ‫که اینگونه نیســت‪ .‬می خواهــم بگویــم امریکایی ها در‬ ‫افکار عمومــی صحبت از ‪ 10‬کیلــو پلوتونیوم می کنند که‬ ‫درست اســت اما بعضی از زوایای ان درست نیست‪ .‬مثل‬ ‫«الاله اال الله» تا «ال اله» درست است ولی معلوم نیست‬ ‫که گفته باشــد «اال الله»‪ .‬اولین بار با شبکه پرس تی وی‬ ‫مصاحبه کردم و گفتم اگر خیلی نگران پولوتونیوم هستند‬ ‫ما حاضریم طراحی را عــوض کنیم و پلوتونیــوم را پایین‬ ‫ببریــم‪ .‬در مجله تایمز امریــکا در این مورد تحلیل شــد‪.‬‬ ‫دیدم این فرصتی است که اگر راکتور اراک را باز طراحی‬ ‫کنیم تمامی خواسته های مورد نظر را که می توان در یک‬ ‫راکتور مــدرن برای ازمایش هــای گوناگــون تعبیه کرد‪،‬‬ ‫حاصل می شود‪ .‬در نهایت ما دو یا سه سال دیرتر به مرحله‬ ‫بهره برداری می رســیم و با این مدت‪ ،‬مساله خاصی پیش‬ ‫مونیز ‪،‬عضو هیات علمی همان‬ ‫دانشگاهی در امریکا بود که‬ ‫صالحی دانشجویش بوده است‬ ‫نخواهد امد ولی در عوض این ســرمایه گذاری که شــده‬ ‫است‪ ،‬بهینه خواهد شد و استفاده بهتری از ان برده خواهد‬ ‫شــد‪ .‬داســتان ها گفتند که قلب ایران را دراوردند! هرچه‬ ‫می گویم این قلب نیســت‪ ،‬این کاالندریاست‪ .‬این ها در‬ ‫مجموع قلب راکتور را تشــکیل می دهــد‪ .‬در کاالندریا‪،‬‬ ‫سوخت را با تمامی تجهیزات مورد نظر قرار می دهند و ان‬ ‫وقت قلب راکتور را تشــکیل می دهد‪ .‬ســوخت را در یک‬ ‫محفظه قرار می دهند و ان ســوخت قلب راکتور است‪ .‬ما‬ ‫ان بشکه ای که ســوخت را باید در ان بگذارند‪ ،‬دراوردیم‬ ‫که سه بشکه درهم است و ما ان بشکه درونی را دراوردیم‪.‬‬ ‫سوراخ هایی دارد که ســوخت روی ان سوراخ ها می نشیند‬ ‫و با مدرن سازی‪ ،‬جای سوراخ ها عوض می شود‪ .‬بنابراین‬ ‫این را باید دربیاوریم و یکی دیگر بســازیم‪ .‬مــا که این را‬ ‫ســاختیم پس بلدیم که یکی دیگر هم بسازیم! ساختنش‬ ‫کار دشواری نیست و تنها باید یکی دیگر بسازیم که جای‬ ‫سوراخ هایش عوض شود‪ .‬اما می گویند قلب ملت ایران را‬ ‫در اوردند‪ .‬واقعا این دیگر انتقاد نیست بلکه افکار عمومی‬ ‫را به انحراف سوق دادن است‪ .‬قبل از اینکه وارد مذاکره‬ ‫شوم‪ ،‬خدمت مقام معظم رهبری راجع به اراک عرض کرده‬ ‫بودم که اگر این را بازسازی بکنیم‪ ،‬به نفع ماست و این یک‬ ‫فرصت است‪ .‬ضمن اینکه ما در بازسازی اگر بتوانیم کمک‬ ‫انها را در تائید طراحی خودمان بگیریم‪ ،‬باز یک دستاورد‬ ‫است‪ .‬چون ما این طراحی را خودمان انجام داده بودیم و‬ ‫جلو می رفت‪ .‬درواقع کسی نبود که طراحی ما را خیلی مورد‬ ‫مالحظه فنی قرار دهد‪ .‬ولی االن این فرصت پیش امده که‬ ‫این طراحی را مورد بازنگری فنی قرار دهند که فرصت خیلی‬ ‫مغتنم و قابل توجهی است‪ .‬االن هم در بازطراحی راکتور‬ ‫خودمان طراحی را انجام می دهیم‪ ،‬نقشه ها را می کشیم‪،‬‬ ‫محاسبه ها را می کنیم و تنها به چینی ها یا امریکایی ها یا هر‬ ‫کشوری که عالقه مند است می دهیم تا از نظر علمی بررسی‬ ‫کنند‪ .‬از انجا که تجربه انها بیشتر است پیشنهاداتی مبنی‬ ‫بر بهتر شدن می دهند و درواقع تائید کرده و مهر می زنند‪.‬‬ ‫ان ُمهر برای ما ارزش دارد و فردا اگر خواستیم یک راکتور‬ ‫مشابه صادر کنیم جزو کشورهایی هستیم که در این زمینه‬ ‫صاحب مهر استاندارد هستند‪ .‬مثل وقتی که می خواهیم‬ ‫جنسی بخریم که مهر استاندارد دارد و با اطمینان بیشتری‬ ‫ان را می خریم‪ .‬حاال اگر مهر اســتاندارد نباشد به معنای‬ ‫اینکه ان جنس‪ ،‬جنس خوبی نیست‪ ،‬نیست ولی اگر مهر‬ ‫استاندارد باشد‪ ،‬اطمینان بیشتری دارید‪ .‬ضمن اینکه به‬ ‫قول فرنگی ها ما راکتور را بهسازی و بهتر می کنیم و کارایی‬ ‫راکتور را ارتقا می دهیم که خیلی ارزشــمند است‪ .‬راجع به‬ ‫ســانتریفیوژها صحبت می کردند درحالی که نیمی از انها‬ ‫دانشجوی ِ‬ ‫خود من بودند‪ .‬من قبل از انقالب از سازمان به‬ ‫دانشگاه صنعتی شــریف انتقال یافتم‪ .‬من اول استخدام‬ ‫ســازمان انرژی اتمی بودم‪ ،‬اما بعدا به دانشــگاه صنعتی‬ ‫شــریف رفتم‪ .‬در جــواب منتقدین ســانتریفیوژ می گویم‬ ‫که بچه ها و خــود من هم به عنــوان هیات علمــی که به‬ ‫صورت مســتقیم تعدادی از انها را تربیــت کردم‪ ،‬زحمت‬ ‫کشیدیم‪ ،‬ولی این سانتریفیوژ‪ ،‬ســانتریفیوژی نیست که‬ ‫با ان غنی ســازی کنیم‪ .‬االن که تعدادی از سانتریفیوژها‬ ‫را برداشتیم قریب به ‪ 30‬درصد اینها به دلیلی مسائل فنی‬ ‫از راه خارج شــدند‪ .‬درصورتی که سانتریفیوژهای جدید را‬ ‫که برداشتیم‪ ،‬حتی یک مورد اشکال نکرد‪ .‬مثل اینکه ‪IR1‬‬ ‫را یک امر قدســی کرده بودند که هیچکس حق نداشــت‬ ‫بگوید باالی چشمت ابروست‪ .‬بعد از مدت ها هم خودشان‬ ‫وارد صحنه شدند‪ .‬حرف های اینگونه روی افکار عمومی‬ ‫تاثیــر دارد و بعضا فکر می کنند که چــوب حراج به بعضی‬ ‫ســرمایه ها زده ایم درحالی کــه واقعا اینگونه نیســت‪ .‬ما‬ ‫‪20‬هزار سانتریفیوژ داشتیم که ‪ 10‬هزار تای ان کار می کرد‬ ‫و ‪10‬هزار تا کار نمی کــرد‪ .‬ما می خواســتیم به ‪190‬هزار‬ ‫سو برسیم‪ ،‬اگر بااین ســانتریفیوژها می خواستیم برسیم‬ ‫گف ‬ ‫تو گویویژه‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫گف ‬ ‫تو گویویژه‬ ‫باید یــک نطنز دیگر هم درســت می کردیــم چراکه نطنز‬ ‫برای ‪50‬هزار عدد گنجایش دارد اما ما باید ‪190‬هزار عدد‬ ‫نصب می کردیم که این مستلزم این بود که باالی نطنز و‬ ‫در بیابان ها همین طور سانتریفیوژ نصب کنیم‪ .‬هرچه این‬ ‫را می گفتیم مثل اینکه گوش شــنوا نبــود‪ .‬بعد هم فرض‬ ‫کنیم که ‪190‬هزار ســانتریفیوژ را باالی نطنز نصب کنیم‪،‬‬ ‫اماوقتی ســالی ‪ 12‬درصد ان فرو می ریخت به چه قیمتی‬ ‫برای ما تمام می شد؟ اما حاال وقت داریم و سانتریفیوژهای‬ ‫جدیدمان را می اوریم‪ ،‬هفت‪ ،‬هشــت سال روی اینها کار‬ ‫می کنیم‪ ،‬تمام ازمایش ها را انجام می دهیم و تمام مراحل‬ ‫را پیش می بریــم‪ .‬اگر ما ‪ IR1‬را ســاختیم تحت شــرایط‬ ‫خودش ســاختیم چون فقط می خواســتیم به این مرحله‬ ‫برسیم‪ .‬ان موقع مهندسی معکوس بود‪ .‬در واقع ما ‪ IR1‬را‬ ‫طراحی نکردیم‪،‬از مهندسی معکوس به ان دست یافتیم‪.‬‬ ‫روبــه روی من کــه در مجلــس صحبــت می کردم‪،‬‬ ‫نمی دانید چه جنجالی بود؟ برخی از دوستان به طور مدام‬ ‫فریاد ســر می دادند و من نمی دانستم با این وضعیت قرار‬ ‫اســت برای چه کســی صحبت کنم؟ باالخره صحبت ها‬ ‫انجام شــد و من پایین امدم‪ .‬خیلی جالب بود که موضوع‬ ‫مطرح شــده رای اورد‪ .‬درحالی که اصال باورکردنی نبود‪.‬‬ ‫این اولین بار اســت که می گویم‪ ،‬اقای دکتر الریجانی به‬ ‫اقای جاللی گفته بود بــرو به اقایان ظریــف و صالحی و‬ ‫انصاری بگو که احتماال امــروز رای نمی اورد و اگر امکان‬ ‫داشته باشد این را به سه شنبه موکول کنید‪ .‬من نظرم را به‬ ‫اقای جاللی گفتم که این اگر امروز رای نیاورد‪ ،‬سه شنبه‬ ‫هم رای نخواهد اورد‪ .‬باالخره رای اورد و خیلی از عزیزان‬ ‫گفتند ما تا قبل از صحبت شما نظرمان بر مخالفت بود ولی‬ ‫بعد از صحبت شما ما جزو موافقین رای دادیم‪ .‬یعنی معلوم‬ ‫بود که «العبدو یدبر والله یقدر» انسان تدبیر می کند و خدا‬ ‫تقدیر می کند‪ .‬نه قرار بود که من ان روز به مجلس بروم و نه‬ ‫قرار بود پشت تریبون صحبت کنم‪ .‬وقتی هم پشت تریبون‬ ‫رفتم طبق قواعد مجلس تازه مشــخص شد که فقط یک‬ ‫نفر می تواند پشت تریبون باشد و دو نفر نمی توانند صحبت‬ ‫کنند‪ .‬بنابراین اقای ظریف گفتند که به صحبت های خود‬ ‫ادامه بده و دیگر تمام وقت را به بنده اختصاص دادند‪ .‬همه‬ ‫اینها تقدیر بود و هیچ کدام حداقل از طرف ما برنامه ریزی‬ ‫شده نبود‪ .‬اما دوستان طرف ما واقعا طراحی زیبایی کرده‬ ‫بودند! انصافا خوب برنامه ریزی کرده بودند و اگر در همه‬ ‫زمینه ها این برنامه ریزی باشد انصافا مملکت ما با سرعت‬ ‫بیشتری به جلو حرکت خواهد کرد‪.‬‬ ‫پشــت این تریبون برای اولین بار بود که احســاس‬ ‫می کردم قلبم می خواهد از ســینه ام بیرون بزند‪ .‬واقعا در‬ ‫اواخر‪ ،‬کلمات را نمی توانســتم به درســتی ادا کنم‪ .‬یک‬ ‫پزشــک امد به دفترم مرا معاینه کرد و گفــت که قلبت تند‬ ‫می زنــد‪ ،‬ولی با کمی اســتراحت ارام گرفتــم‪ .‬فردای ان‬ ‫روز با یک عزیزی راجع به مجلــس صحبت می کردیم که‬ ‫اتفاقا مســئول یکی از رســانه های منتقد است‪ .‬ولی من‬ ‫برایش احترام زیادی قائلم‪ .‬او گفت که اقای حسینیان در‬ ‫بیمارستان بستری است که من واقعا شوکه شدم چطور این‬ ‫بنده خدا به جای من به بیمارستان رفته است! قرار شد برای‬ ‫مالقات به بیمارســتان برویم‪ .‬گفتم اگر دوربین و عکاس‬ ‫ببریم یعنی همه اینها صحنه سازی و بازی است و وجدان‬ ‫من هم راضی به این کار نیست‪ .‬گفتم من واقعا برای خدا‬ ‫می خواهم بروم‪ ،‬نه اینکه عکس بگیرید ان وقت احساس‬ ‫می کنم که یک کار تبلیغاتی انجام داده ام‪ .‬داشتم خودم را‬ ‫اماده می کردم که ممکن است خانواده ایشان انجا باشند‬ ‫و به بنده اعتراض کنند اما تصمیم گرفتم به مالقات ایشان‬ ‫بروم و واکنشی نشان ندهم‪ .‬برداشتم این بود که بعد از ان‬ ‫جریان خانواده ایشــان حتما اینطور قلمداد می کردند که‬ ‫بنده مقصر هستم‪ .‬اتفاقا پسرشــان رادیدم که ماشاءالله‬ ‫قوی هیکل‪ ،‬نازنین‪ ،‬بامحبت و بااحترام بودند‪ .‬دلم کمی‬ ‫در تصویری که از لوزان منتشر شد به نظر می امد‬ ‫صالحی در حال جروبحث با ظریف است اما‬ ‫او می گوید اتفاقا در ان لحظه درمورد یکی از‬ ‫دستاوردهای خوب مذاکرات صحبت می کرده است‪.‬‬ ‫ارام گرفت و گفتم الهی شــکر که از خان اول خوب عبور‬ ‫کردم‪ .‬خدمت ایشان رســیدیم‪ ،‬خیلی محبت و بزرگواری‬ ‫کرد‪ .‬بعدا هم دو بحث کردند و گفتنــد که اقای صالحی!‬ ‫بعد از اینکه از شما جدا شدم هرچه پیش خودم فکر کردم‬ ‫دیدم چه خوب شــد و کار خدا بود که این طرح رای اورد‪.‬‬ ‫مطلب دوم این بود که ایشــان خودشــان به بستگانشان‬ ‫گفتند که عکس بگیرید‪ .‬ایشــان پرســید کــه می توانیم‬ ‫عکس بگیریم؟ من هم گفتم که من مشکلی ندارم و یک‬ ‫نفر با گوشی عکس گرفت‪ .‬مطلب دیگر اینکه گفت این را‬ ‫از الطاف خفیه الهی می دانم‪ .‬ان قدر ارامش گرفتم و گفتم‬ ‫اقای دکتر حسینیان شما نگران نباش که صنعت هسته ای‬ ‫طوری بشود و این حرف هایی که می زنند والله بالله درست‬ ‫نیست‪ .‬من می دانم چه کار کرده ام‪.‬‬ ‫به اقای حســینیان گفتم که اینطور نیست که گفته‬ ‫می شــود و شــما اطمینان داشــته باش‪ .‬ما نرفته ایم که‬ ‫صنعت مان را بفروشیم و مملکتمان را نابود کنیم‪ .‬فردای‬ ‫ان روز از نزد ایشــان امدیم و ظاهرا مصاحبه ای کردند که‬ ‫من ان حرف ها را جدی گفتم و من هــم واقعا به خدا پناه‬ ‫می برم‪ ،‬الله اکبر! نمی دانم چه بگویم اما حاال اینها گذشت‬ ‫و اینها پشت سرماست‪ .‬ما باید االن همه‪ ،‬یکدست و همدل‬ ‫و همزبان به دنبال تامین منافع ملی ایران باشیم‪ .‬باالخره‬ ‫ان طرح رای اورد و واقعا از یک بن بست خارج شدیم‪.‬‬ ‫شــاید ان روز اگر صحبت نمی کردید و عصبانی‬ ‫نمی شدید‪ ،‬اصال رای نمی اورد؟‬ ‫گفتم که اقــای دکتــر الریجانی به اقــای دکتر‬ ‫جاللی گفت کــه این رای نمــی اورد چراکه نبض مجلس‬ ‫دست ایشان است‪ .‬اقای جاللی از طرف ایشان پایین امد‬ ‫و گفت بهتر اســت این طرح را به سه شــنبه موکول کنیم‪.‬‬ ‫من هم گفتم موکول کردنش هیچ فایــده ای ندارد و بدتر‬ ‫این اولین بار اســت که می گویم‪ ،‬اقای‬ ‫دکتر الریجانی بــه اقای جاللی گفته بود‬ ‫برو به اقایان ظریف و صالحی و انصاری‬ ‫بگو که احتماال امروز رای نمی اورد و اگر‬ ‫امکان داشــته باشــد این را به سه شنبه‬ ‫موکول کنید‪ .‬من نظرم را به اقای جاللی‬ ‫گفتــم که ایــن اگر امــروز رای نیــاورد‪،‬‬ ‫سه شنبه هم رای نخواهد اورد‪.‬‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫شما ظاهرا اهل تئاتر و سینما هم هستید‪ .‬تئاتری‬ ‫که جدیــدا رفته اید هم گویا دردسر ســاز شــده‬ ‫است!‬ ‫نه! شــاید در عمرم به تعداد انگشتان یک دست‬ ‫به تئاتر رفته ام که هر ‪ 10‬سال یکبار می شود‪ .‬اخرین شب‬ ‫تئاتر امیرکبیر بود‪ ،‬بنده و همســرم را بــرای حضور دعوت‬ ‫کرده بودنــد‪ .‬ارزو بــه دل مانده ایم که یکبار به جشــنواره‬ ‫فیلم برویم‪ ،‬همیشه کار داشته ام‪ .‬همیشه از همسرم هم‬ ‫می پرسیدم که امادگی اش را دارد‪ ،‬او هم استقبال می کرد‬ ‫اما تا از سر کار می رســیدیم منزل تمام شده بود‪ .‬شاید ‪15‬‬ ‫سال پیش یکبار توانستیم به جشنواره فیلم برویم‪ .‬همیشه‬ ‫جشنواره در اوج کار ماســت‪ .‬گفتیم تئاتر امیرکبیر است‪،‬‬ ‫تعریف می کنند‪ .‬اگر همســرم می گفت کــه نمی اید من‬ ‫هم نمی رفتم‪ .‬مــن هم قبول کردم که بــروم اما خانمم به‬ ‫مسافرت رفت و من تنها ماندم‪ .‬از پسرم خواستم که با من‬ ‫بیاید‪ .‬بنده در زمان ریاســت جمهوری جناب اقای خاتمی‬ ‫به عنوان نماینده ایران در اژانــس بین المللی انرژی اتمی ‬ ‫فعالیت می کردم‪ .‬ایشــان رئیس جمهور من بوده اســت‪.‬‬ ‫بنده اقای خاتمی را می بینم باید چه کار کنم؟ باید پشتم را‬ ‫بکنم؟! البته مسائل سیاسی‪ ،‬بحث جداگانه ای است که‬ ‫در جای خود بحث می شود اما در بحث شخصی‪ ،‬عداوت‬ ‫شخصی وجود ندارد‪ .‬جناب اقای خاتمی هم انجا بودند و‬ ‫بازیگران هم خواستند که عکس یادگاری بگیریم‪ .‬اتفاقا‬ ‫اقای خاتمی گفت که عکسی که گرفتید را چاپ نکنید اما‬ ‫اقایان رفتند و چاپ کردند‪ .‬شنیدم که اقای نبویان هم به‬ ‫جناب اقای دکتر روحانی تذکر دادند که ما به تئاتر نرویم!‬ ‫چشــم‪ .‬اگر در خیابان دیدیم‪ ،‬چه کار کنیم؟ در فروشگاه‬ ‫یکباره رودررو شــدیم باید چــه کار کنیم؟ در رســتوران یا‬ ‫هواپیما باید صندلی مان را جای دیگر بگذاریم؟! هر چیزی‬ ‫جای خودش نیکوست‪ .‬نباید قواعد و موازین اخالقی را با‬ ‫مشکالت سیاسی پیوند دهیم‪.‬‬ ‫کال روابط شما با روسای جمهور خوب است؟‬ ‫بنده نمی توانــم به بزرگتــر از خــودم‪ ،‬پدرومادر‬ ‫یا استاد یا مســئول باالی دســتم‪ ،‬بی احترامی کنم‪ .‬من‬ ‫اختالف شــخصی با کســی ندارم‪ .‬در زمان اقــای دکتر‬ ‫احمدی نژاد‪ ،‬عزیزی از بســتگان اقای خاتمی به رحمت‬ ‫خدا رفتند و مــن در مجلس ترحیم حضور پیــدا کردم‪ .‬در‬ ‫زمان جناب اقــای روحانی اگر فرصتی بــوده یکی‪ ،‬دو بار‬ ‫به دیدن اقــای احمدی نژاد رفته ام‪ .‬بیمــار هم بودم همه‬ ‫گف ‬ ‫تو گویویژه‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫عراقچی در تیم سیاسی قبل از‬ ‫تشکیل کابینه اطالعات مذاکره‬ ‫با ‪ 5+1‬را به دولت جدید ارائه کرد‬ ‫فریدون وظیفه انتقال مسائل‬ ‫مربوط به مذاکرات را از لوزان و‬ ‫وین به تهران برعهده داشت‬ ‫سیاست‬ ‫به عیادتم امدند‪ .‬ایا باید با همه دعوا کنیم؟ البته من رای‬ ‫سیاســی خودم را دارم وهمه هم خط مشــی سیاســی مرا‬ ‫می دانند‪ .‬من به والیت فقیه و نظام اعتقــاد دارم‪ .‬اعتقاد‬ ‫دارم اگــر والیت فقیه نبود تا کنــون هزار بار ایــن نظام از‬ ‫بین رفته بود‪ .‬خــودم را بیخود وارد این دســته بندی ها و‬ ‫گرایش های سیاســی نمی کنم‪ .‬همین چنــد وقت پیش‪،‬‬ ‫موردی بود که دعوت صورت گرفــت اما نپذیرفتم چرا که‬ ‫امکان داشت برداشت سیاسی شود‪ .‬نمی خواهم خودم را‬ ‫وابسته به یک جناح سیاسی بدانم‪ .‬من خودم را تابع نظام‬ ‫و ولی فقیه می دانم‪ .‬از روی اعتقادم و عقلم والیت فقیه را‬ ‫قبول دارم‪ .‬من دنیا را دیده ام و زندگــی کرده ام‪ ،‬می دانم‬ ‫ولی فقیه و شاکله حکومت اسالمی یعنی چه؟ حسنی هم‬ ‫که دارم اینکه حرفم را می زنم و اگر نظری داشــته باشم‪،‬‬ ‫بیان می کنم حتی ممکن است باب میل برخی هم نباشد‪.‬‬ ‫کمی هم در مورد مذاکره با امریکا صحبت کنیم‪.‬‬ ‫در جزئیات مذاکراتی که در زمان وزارت شــما با‬ ‫امریکا شروع شد‪ ،‬بودید؟‬ ‫مذاکرات محرمانه با امریکا در سال ‪ 2011‬شروع‬ ‫شد‪ .‬معاون ما در وزارت امورخارجه‪ ،‬اقای قشقاوی برای‬ ‫یک سری کارهای کنســولی همراه مدیرکل خود به عمان‬ ‫رفته بود‪ .‬مدیرکل او دست نویسی اورد که خودش نوشته‬ ‫بود و گفت که امریکایی ها عالقه مند هستند با ما مذاکره‬ ‫دوجانبه داشــته باشــند (از قول یک عمانی)‪ .‬من خیلی‬ ‫جدی نگرفتم و گفتم یک دســت نویس است! گفت یکی‬ ‫از مسئوالن عمانی گفته است‪ .‬به خاطر مسائل مربوط به‬ ‫کشــتی های نفتکش‪ ،‬رابطه ای با عمان در این خصوص‬ ‫داشتیم‪ .‬اقای سوری که ان زمان‪ ،‬مدیرعامل نفتکش بود‬ ‫به عمان رفت و امد داشــتند همین پیام را اوردند که اینها‬ ‫این پیشــنهاد را مطرح کرده اند‪ .‬فکر کردم این دومین بار‬ ‫است که این پیام می رسد و درصورتی که راست می گویند‪،‬‬ ‫خواســته ما این موارد اســت و روی یک برگه دستنویس‬ ‫که امیدوارم نزد اقای ســوری باشــد قید کردم که اگر این‬ ‫‪ 4‬مطلــب را امریکایی ها قبول کنند‪ ،‬مــا حاضریم‪ .‬جالب‬ ‫اســت که ان هم یک ســند تاریخی در مورد به رســمیت‬ ‫شــناختن صنعت هســته ای و رفع تحریم ها است‪ .‬اقای‬ ‫ســوری این موارد را تایپ شــده به عمانی هــا داد و گفت‬ ‫اگر این موارد را قبــول دارید حاضریم راجع به پیشــنهاد‬ ‫شــما فکر کنیم و در غیراین صورت کــه اصال وقت مان را‬ ‫بیهوده صرف نکنیم‪ .‬گفتند که ما قبــول داریم و باالتر از‬ ‫ان را هم ما قبول داریم! به نظرم تا عمان یک نامه رسمی‬ ‫نمی نوشت نمی توانستم این موضوع را با مقاماتم مطرح‬ ‫کنم‪ ،‬همینطوری یک کســی‪ ،‬چیزی گفته است‪ .‬سلطان‬ ‫عمان یک نامه برای مقام معظم رهبری مبنی بر درخواست‬ ‫ما نوشت که امریکایی ها درخواست مذاکره دارند‪ .‬ما نامه‬ ‫را به دفتر مقام معظم رهبری ارســال کردیم‪ .‬بعد از مدتی‬ ‫یک وقت مالقات خصوصی از مقام معظم رهبری گرفتم‬ ‫و خدمت حضرت اقا رسیدیم‪ .‬خدمت ایشان عرض کردم‬ ‫باتوجه به امادگــی امریکایی ها و باتوجه به بن بســتی که‬ ‫در مذاکره بــا گروه ‪ 5+1‬بــا ان روبه رو شــدیم و باتوجه به‬ ‫شــرایطی که روزبه روز پیچیده تر می شود اجازه دهید این‬ ‫مســیر دوم امریکایی ها را حاال که امادگــی خود را اعالم‬ ‫کرده اند‪ ،‬امتحان کنیم‪ .‬ایشــان بزرگوارانه گوش دادند و‬ ‫بعد نظر خودشــان را ارائه کردند‪ .‬فرمودند که به امریکا با‬ ‫سابقه ای که از انها ســراغ داریم نمی توان اطمینان کرد‪.‬‬ ‫انها قصد سوءاستفاده از این مذاکرات را دارند و شما باید‬ ‫حواستان باشــد‪ .‬دوباره پرســیدند که ایا نظر دیگری هم‬ ‫داری؟ عرض کردم جســارت اســت اما اگر اجازه دهید از‬ ‫باب اتمام حجت هم شده‪ ،‬توپ را به زمین انها بیندازیم‪.‬‬ ‫گفتند که از باب اتمام حجت خوب است ولی شرایطی دارد‬ ‫و ‪ 4‬شرط فرمودند و من خوشحال شدم‪ .‬شرط ها هم بسیار‬ ‫معقول و منطقی و واقعا خیلی هوشــمندانه بود‪ .‬فرمودند‬ ‫که مواظب باشــید که این مذاکره برای مذاکره نباشد که‬ ‫شما را همینطور پای میز مذاکره بکشانند مانند مذاکرات‬ ‫با کشورهای ‪ 5+1‬که سالهاســت مذاکره می کنند‪ .‬زود به‬ ‫یک نتیجه برســید‪ .‬مذاکره در حد وزیر نباشــد و پایین تر‬ ‫از وزیر باشد که شــرط دوم برای ممانعت از سوءاستفاده‬ ‫طرف مقابل بود‪ .‬شرط سوم‪ ،‬مذاکره فقط در مورد موضوع‬ ‫هسته ای باشد و شرط چهارم هم شیوه انجام کار بود که به‬ ‫چه صورت باشد‪ .‬نزد اقای دکتر احمدی نژاد امدم و گفتم‬ ‫بشارت می دهم به شما و ان شاءالله این موضوع (پرونده‬ ‫هسته ای) را در دوران شما تمام می کنم‪ .‬به این موضوع‪،‬‬ ‫اشراف داشــتم و این راه را می دانســتم اما ایشان خیلی‬ ‫همراهی نکرد اما مانع هم نشد و توصیه هم نکرد که این‬ ‫راه را ادامه دهم‪ .‬این برداشت شــخصی ایشان بود ولی‬ ‫مانع هم نشد‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد خودش را از پرونده هسته ای‬ ‫کنار کشیده بود؟‬ ‫خیر‪ ،‬کنار نکشــیده بــود‪ ،‬ولی روی این مســیر‬ ‫خیلی روی خوش نشــان نداد ولی گفــت توصیه می کنم‬ ‫به شــما که خودت را کنار بکش و ایــن کار را نکن و حتی‬ ‫گفتند که ممکن اســت برایت ســنگین تمام شود‪ .‬گفتم‬ ‫مگر مــا می خواهیم چه کار کنیم؟! یا موفق می شــویم یا‬ ‫نمی شویم‪ .‬اگر موفق شدیم که گرهی گشوده شده است‬ ‫و اگر نشــدیم هم کار بدی نکردیم‪ .‬مهم تر از همه اینکه‬ ‫حضرت اقا اجــازه دادند‪ .‬بنا شــد با دبیرخانه شــورایعالی‬ ‫امنیت ملی هماهنگی پیدا کنیم چراکه اقای احمدی نژاد‬ ‫ورود پیدا نکردند و اگر ورود پیدا می کردند کار در بهترین‬ ‫شرایط تمام شده بود و اصال شــرایط به گونه دیگری بود‪.‬‬ ‫مســتندات و نامه هایش موجود اســت‪ .‬ان زمان قرار بود‬ ‫رئیس جمهور امریــکا برای بار دوم انتخاب شــود‪ ،‬رقیب‬ ‫سرسختی داشت و اینها نگران شده بودند و می خواستند‬ ‫از این تفاهم احتمالی به عنوان یک دستاورد و برگ برنده‬ ‫اســتفاده شــود‪ .‬شــرایط خیلی خوبی بود چون بعد از ان‬ ‫نامه نگاری هایی می شد و فقط جلسات حضوری نبود بلکه‬ ‫از طریق عمان نامه نگاری به صورت غیررســمی می شد‪.‬‬ ‫پیشنهادات خوبی مطرح بود‪ .‬ما باید با شورایعالی امنیت‬ ‫ملی هماهنگی می کردیم و قصد نداشتیم مسیر خودمان را‬ ‫بی توجه به دیگر نهادهای مسئول طی کنیم‪ .‬در دبیرخانه‬ ‫هم نظرات خاصی بود و خیلی در این امر مشــوق نبودند‪.‬‬ ‫در ان زمان با مشــکالت زیادی روبه رو شدیم که بادولت‬ ‫یازدهم فرق می کند که همه همصدا و همراه هستند‪ .‬ان‬ ‫موقع اینطوری نبود‪ .‬از زمانی که حضرت اقا اجازه فرمودند‬ ‫تا زمانی که بتوانم اولین جلســه را برگزار کنیم چهار یا پنج‬ ‫ماه طول کشــید تا داخل را هماهنگ کنیم‪ .‬امریکایی ها‬ ‫فکر کردند ما دروغ گفتیــم‪ .‬وقتی اجازه اقــا را گرفتم به‬ ‫عمانی ها گفتم که ما دیگر می توانیم وارد مذاکره شویم‪.‬‬ ‫فکر کــردم هماهنگی ها انجام می شــود چــون اقا اجازه‬ ‫دادند ولی وقتی دیدم نمی شــود من هم نمی توانستم سر‬ ‫خود این کار را بکنم‪ .‬طول کشید‪ .‬امریکایی ها فکر کردند‬ ‫که یا عمانی ها دروغ گفتند یا ما جدی نبودیم‪ .‬تا اینکه به‬ ‫عمانی ها گفتیم ما داریم می اییم و شــما به امریکایی ها‬ ‫بگویید که نماینــدگان خود را روانه کنند‪ .‬در جلســه اول‪،‬‬ ‫امریکایی ها گفتند که شوکه شده اند و تصورشان این بوده‬ ‫که ما موضوع را رها کرده ایم یا عمانی ها نادرست گفته اند‪.‬‬ ‫به هر ترتیب مذاکره کنندگان‪ ،‬مقدمات و نقشــه راه را در‬ ‫جلسه اول مشخص می کنند‪ .‬برای جلسه دوم‪ ،‬زمینه چینی‬ ‫می شود‪ .‬در این میان‪ ،‬ادامه کار به تعویق افتاد‪ .‬جلسات‬ ‫ما با انتخابات امریکا همزمان شد و دیگر انها گفتند تا بعد‬ ‫از انتخابات صبر کنید و فرصتهایی این میان از دست رفت‪.‬‬ ‫مسئول تیم هماهنگ کننده هم اقای کری از امریکا بود که‬ ‫ان زمان سناتور بود‪ .‬برای بار دوم‪ ،‬دوباره پنج‪ ،‬یا شش ماه‬ ‫طول کشــید که برویم‪ .‬از اختیارات خودم استفاده کردم‬ ‫و گفتم که برویــد و صحبت کنید‪ .‬رفتنــد و حداقل دو روز‬ ‫کامل مذاکره کردند‪ .‬خیلی مذاکرات طوالنی شد و منجر‬ ‫به این شد که ما به اقای خاجی که رئیس مذاکره کننده بود‬ ‫گفتیم باید نتیجه ای به دست بیاورید و در غیر این صورت‬ ‫مذاکــرات را قطع می کنیــم چراکه اقــا فرموده اند زود به‬ ‫نتیجه برسید‪ .‬ما هم بحث غنی ســازی را پیش کشیدیم‪،‬‬ ‫حق غنی سازی یک اصل بود‪ .‬حضرت اقا هم یک بار اشاره‬ ‫فرموده بودند‪ .‬اقای خاجی باالخره به یک نتیجه رسیدند‬ ‫و با اقای ویلیامز برنز بعد از جدل های فراوان نزد سلطان‬ ‫رفتند‪ .‬این مقام امریکایی به ســلطان عمان می گوید که‬ ‫حق غنی ســازی ایران را به رســمیت می شناســیم‪ ،‬قصد‬ ‫توقف غنی ســازی ایران را نداریم و بقیه مسائل را باید به‬ ‫نحوی حل کنیم‪ .‬ما هم خواســتیم که ایــن را به صورت‬ ‫مکتوب ارائه دهند‪ .‬ســلطان در نامه دوم خود‪ ،‬این بار به‬ ‫اقای احمدی نژاد مرقوم کرد نمایندگان ایران و امریکا نزد‬ ‫من امدند و نماینده امریکا اعالم کرد که حق غنی ســازی‬ ‫ایران را به رسمیت می شناســد‪ .‬بعد از ان یک نقشه راه را‬ ‫مشخص کردند که چه موضوعاتی را طرح خواهیم کرد‪.‬‬ ‫جلسه دوم ما اسفند ســال ‪ 91‬بود‪ .‬قصد داشتیم به جلسه‬ ‫سوم برویم که نقشه راه را جلو ببریم چون حق غنی سازی‬ ‫را پذیرفته بودند و حاال دیگر قرار بود جزئیات را مورد بحث‬ ‫و بررسی قرار دهیم‪ .‬از دفتر حضرت اقا زنگ زدند و گفتند‬ ‫جلســه ســوم را نروید تا نتیجه انتخابات ایران مشخص‬ ‫شود‪ .‬ما هم صبر کردیم‪ .‬با اعالم نتیجه انتخابات‪ ،‬اقای‬ ‫دکتر روحانی رئیس جمهور شــدند ولی تا زمان تنفیذ یک‬ ‫ماه فرصت بود‪ .‬در این یک ماه ایشان گروه های مختلفی‬ ‫را تشــکیل داده بودنــد از جمله گروه سیاســی که اقایان‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫گف ‬ ‫تو گویویژه‬ ‫ظریف‪ ،‬واعظــی‪ ،‬زمانی نیا و تعدادی از شــخصیت ها در‬ ‫ان حضورداشــتند‪ .‬اقای عراقچی که ان زمــان معاون و‬ ‫سخنگوی ما هم بود و در مسیر مذاکره با کشورهای ‪ 5+1‬با‬ ‫اقای جلیلی همکاری داشتند و اقای خاجی ‪ -‬چون معاون‬ ‫اروپا و امریکا بود ‪ -‬مسئول مسیر مذاکره با امریکا بود‪ .‬به‬ ‫اقایان خاجی و عراقچی گفتم که گروه سیاسی را کامال در‬ ‫جریان امور قرار دهید‪ .‬در ایــن یک ماه تمام جزئیات این‬ ‫پوشــه قطور و نامه نگاری ها را به اطالع شــان رساندیم تا‬ ‫حکم اقای دکترروحانی تنفیذ شد‪ .‬من یک جلسه خدمت‬ ‫اقای دکترروحانی رفتم و مختصری از کلیات این مسائل‬ ‫را نوشتم‪ .‬یکی‪ ،‬دو مورد از مستندات را هم ضمیمه کردم‬ ‫و خدمت ایشان رساندم و گفتم که کار را تا اینجا رساندیم و‬ ‫توصیه ام این است که به سرعت باقیمانده را ادامه دهید‪.‬‬ ‫بنابراین وقتی ایشان عهده دار مسئولیت این پرونده شدند‪،‬‬ ‫فوری از اقایان خواســتند که کار را ادامه دهند‪ .‬در جلسه‬ ‫اول همان گروه سابق که شــامل اقای بهاروند‪ ،‬ظریف و‬ ‫نجفی که االن سفیر ماســت در گروه مذاکره بودند اما بعد‬ ‫از ان دیگر اقــای دکتر ترکیــب مذاکره کنندگان را عوض‬ ‫کردند و یکی‪ ،‬دو جلســه در عمان و بعــد از ان نیویورک و‬ ‫کار ادامه پیدا کرد‪.‬‬ ‫واکنش اقــای احمدی نــژاد در قضیــه اتفاقات‬ ‫سفارت انگلیس در ایران چه بود؟‬ ‫خیلی ناراحت بود‪ .‬اقا هم خیلــی ناراحت بودند‪.‬‬ ‫بنده برای سازمان کنفرانس اســامی دعوت شده بودم‪.‬‬ ‫برخی سفارتخانه ها در دمشق پایتخت سوریه مورد تهاجم‬ ‫واقع شــده بود‪ .‬ســازمان کنفرانس اســامی یک جلسه‬ ‫اضطراری گذاشتند که سوریه را مورد بازخواست قرار دهند‬ ‫که چرا سفارتخانه ها ناامن است؟ وزیر امور خارجه سوریه‬ ‫به من گفت که حتما باش‪ ،‬ما نیاز به همکاری و حمایت شما‬ ‫داریم‪ .‬ما رفتیم که از سوریه دفاع کنیم‪ .‬در مسیر بودیم که‬ ‫یکباره زنگ زدند و گفتند چه نشسته ای‪ ،‬سفارت انگلیس‬ ‫را گرفته اند‪ .‬به یک مقام مسئول در نیروی انتظامی وقت‬ ‫زنگ زدم و خدمت ایشان گفتم این چه وضعی است؟ گفتند‬ ‫ما نمی توانستیم‪ .‬برایم تعجب داشت که این چه بساطی‬ ‫اســت و باید چه کار می کردیم؟ به دفترم در وزارت خارجه‬ ‫زنگ زدم و گفتم حتما چند نفر به ســفارت انگلیس بروند و‬ ‫همراه سفیر و دیگران باشند که یکباره اسیبی به کارمندان‬ ‫نرسد واگر می توانید ماجرا را حل کنید‪ .‬تصور کنید من با چه‬ ‫حالی به کنفرانس می رفتم! دوران وزارت امورخارجه بنده‬ ‫دوران مظلومیت ماست‪ .‬من در دانشگاه صنعتی و وزارت‬ ‫امور خارجه و هرجا می روم باید در اشفتگی بروم و ارامش‬ ‫که برقرار شد‪ ،‬بیرون بیایم‪ .‬یادم نیســت من به وزیر امور‬ ‫خارجه انگلیس زنگ زدم یا او به من زنگ زد‪.‬‬ ‫ماجرا چیســت‪ ،‬در تهران چه خبر اســت؟ گفتم من‬ ‫واقعا برای این اتفاقــی که افتاده متاســفم(عذرخواهی‬ ‫نکردم) ولی من دنبال می کنم و شما نگران نباش‪ .‬یک عده‬ ‫در خیابان قانون را نادیده گرفته انــد‪ .‬این ربطی به دولت‬ ‫و نیروی انتظامی ندارد‪ .‬گفت من همــه اینها را می فهمم‬ ‫اما ‪ 6-5‬نفر از بچه های ما در باغ ســفارت خیابان شریعتی‬ ‫ناپدید شده اند و من نگران هستم نکند بالیی سر اینها امده‬ ‫باشــد‪ .‬به او اطمینان خاطر دادم که اتفاقی نمی افتد ولی‬ ‫در دل خودم دلهره بود‪ .‬اینها ناپدید شــده اند‪ ،‬یعنی چه؟‬ ‫خالصه گفت که از دیــوار پریدند و رفتند‪ .‬بــا وزارت امور‬ ‫خارجه تماس گرفتم و گفتم به باغ سفارت انگلیس خیابان‬ ‫شــریعتی هم بروید که یک عده گم شــده اند و به داد انها‬ ‫برسید‪ .‬به کنفرانس رسیدیم که از ســوریه دفاع کنیم چرا‬ ‫سفارت های انها زیر ســنگ باران برخی قرار گرفته است!‬ ‫خالصه به ایران امدیم‪.‬‬ ‫اقای احمدی نــژاد خیلی ناراحت بودنــد‪ .‬وظیفه ما‬ ‫بود که این مشکل را مدیریت کنیم اما دیروقت شده بود‪.‬‬ ‫ایشان هم گفتند که از بروز این حادثه ناراحت هستند‪ .‬در‬ ‫شیخ قبلی قطر چندبار به ایران امد و‬ ‫نزد اقای احمدی نژاد گفت که بهتر اســت‬ ‫سیاســت تان را در ارتباط با سوریه هرچه‬ ‫زودتر تغییــر دهید‪ .‬نظام ســوریه در دو‪،‬‬ ‫ســه هفته اینده فرو خواهد ریخت! اقای‬ ‫احمدی نــژاد گفت که شــما خیلــی عجله‬ ‫دارید‬ ‫قضیه ســفارت انگلیس می توانید به مطبوعات ان زمان‬ ‫رجــوع کنید که خیلی هــا با برخی شــخصیت ها همراهی‬ ‫کردند‪ .‬در قضیه عربستان همه کنار کشیدند ولی ان موقع‬ ‫ما دیگر واقعا مظلوم بودیم‪ .‬بیانیه هــای برخی عزیزان را‬ ‫بخوانید که گفتند ما اشتباه کردیم رفتیم سفارت انگلیس‬ ‫را تســخیر کردیم ما باید می رفتیم وزارت امــور خارجه را‬ ‫تسخیر می کردیم! فقط به خاطر اینکه ما گفته بودیم این‬ ‫کار اشتباه است‪ .‬اگر قرار باشــد تا یک اتفاقی بیفتد از در‬ ‫سفارتخانه باال برویم کارها ســامان نمی گیرد‪ .‬اگر همین‬ ‫کار را با ســفارتخانه های ما در کشــورهای دیگــر بکنند‪،‬‬ ‫درست نیست‪ .‬اعتبار جمهوری اسالمی در افکار عمومی‬ ‫ضربه خواهد خورد‪ .‬در عربستان سعودی یک بازی باخته‬ ‫را تبدیل به بازی برده کردند و رفتند‪ .‬درســت همان کاری‬ ‫که در موردسوریه انجام شد‪ ،‬برای ایران پیش امد و دوباره‬ ‫سازمان همکاری های اسالمی‪ ،‬کشــورها را دعوت کرد‪.‬‬ ‫بیانیه ای علیه ایران صادر کردند و بنده خدا اقای عراقچی‬ ‫هم همه زحمتش را کشید‪ .‬دکتر احمدی نژاد کامال مخالف‬ ‫بود ولی فقط نیروی نظامی می تواند این افراد را بیرون کند‬ ‫و با خواهش و تمنای دو تن از کارمندان وزارت امور خارجه‬ ‫این اتفاق نخواهد افتاد‪.‬‬ ‫اگر به ان دوران بازگردید با علم به این شــرایط‬ ‫اگر اقای احمدی نژاد یکبار دیگر به شما پیشنهاد‬ ‫وزارت بدهند‪ ،‬می پذیرید؟‬ ‫البته من از عملکرد خودم خیلی راضی هســتم‪.‬‬ ‫فردای ان روز وقتی به ایران امدم به المان رفتم و توانستم‬ ‫در بعد جهانی شعله های این بحران دیپلماتیک را خاموش‬ ‫کنم‪ .‬در بحث ارژانتین یکی از دستاوردهای بزرگ در دنیای‬ ‫سیاست نصیب ما شد و کل سیستم حکومتی ارژانتین در‬ ‫تعارض درونی قرار گرفت‪ .‬گفتیم اگر ما مقصر هستیم ما‬ ‫اماده ایم‪ .‬البته جلســات اول با وزیر امور خارجه ارژانتین‬ ‫را در سوریه به نحوی که کسی مطلع نبود‪ ،‬برگزار کردیم‪.‬‬ ‫البته زمانی که هنوز ســوریه این گونه نبــود و بعد منجر به‬ ‫یک تفاهمنامه شد که اسرائیلی ها و امریکایی ها مخالفت‬ ‫عمان در نامه ای تضمین داد که‬ ‫امریکایی ها حق غنی سازی را‬ ‫برای اغاز مذاکرات پذیرفته اند‬ ‫کردنــد و ارژانتین در یک بن بســت قرار گرفــت و االن ما‬ ‫دســت باال را در رابطه با ارژانتین داریــم چون به صداقت‬ ‫خود اعتماد داریم‪ .‬اتفاقات زیادی در هند و تایوان افتاد‪.‬‬ ‫‪ 48‬ایرانی از بازنشستگان سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫را در سوریه گروگان گرفته بودند که در استانه اعدام بودند‪.‬‬ ‫انها را توانستیم با لطف الهی نجات دهیم‪ .‬اینها توفیقاتی‬ ‫در حال و هوای ان روزها بود‪ .‬وقتی به وزارت خارجه رفتم‬ ‫دو هفته بعد‪ ،‬ماجرای تونس و لیبی شروع شد و کال منطقه‬ ‫به هم ریخت‪ .‬ما یک سیاست خاصی داشتیم‪ .‬مطبوعات‬ ‫ان زمان را بخوانید دائما از سیاست منفعالنه وزارت امور‬ ‫خارجه سخن می گفتند و در این مورد مطلب می نوشتند‪.‬‬ ‫برخی می گویند اقای احمدی نژاد خیلی در مورد‬ ‫سوریه با موضع حاکمیت همراهی نمی کرد و شما‬ ‫این میان مانده بودید‪.‬‬ ‫خیر‪ ،‬من موضــع حاکمیت را جلو می بــردم‪ .‬این‬ ‫قضاوت به هیچ وجه درســت نیســت‪ .‬وظیفه ســنگین بر‬ ‫دوش وزارت امور خارجه بــود و وزارت خارجه هم می رفت‬ ‫و کار را جلو می برد‪ .‬درحالی که همه فکر می کردند ســوریه‬ ‫به زودی نابود خواهد شــد و لیبی هم چنین و چنان می شود‬ ‫ولی ما می دانستیم که چه خبر است و طبق یک برنامه جلو‬ ‫می رفتیم‪ .‬اما مطبوعات و رسانه های ارتباطی به طور دائم به‬ ‫این بحث دامن می زدند که ببینید ترکیه چه کار کرد و لیبی و‬ ‫سوریه را گرفت‪ .‬حتی یکی از عزیزان در برنامه خبری‪20:30‬‬ ‫برنامه ای از تلویزیون پخش کرد و گفت سفارت ما در لیبی‬ ‫تعطیل است اما سفیر ما درلیبی مشغول فعالیت بود‪ .‬مکانی‬ ‫را در لیبی اجاره کرده بودیم و تنها محلِ سفارت عوض شده‬ ‫بود و ارم جمهوری اسالمی باقی مانده بود‪ .‬بعد که سفارت به‬ ‫جای دیگری منتقل شده بود‪ ،‬خانه سابق را پیدا کرده بودند‬ ‫و نشــان می دادند که ارم جمهوری اســامی است و زنگ‬ ‫می زنند و وقتی کسی در را باز نمی کرد گفتند سفارت تعطیل‬ ‫است! از نظر مطبوعات و رســانه ها در یک مخمصه شدید‬ ‫بودیم‪ .‬هیچ جریان یا گرایش سیالی از ما حمایت نمی کرد‪.‬‬ ‫ولی ما طبق منویات مقام معظم رهبری جلو می رفتیم‪ .‬االن‬ ‫ببینید ترکیه کجاست و ماکجاییم؟شماامروزدرلیبیبگویید‬ ‫ترک هستید‪ ،‬حسابتان با کرام الکاتبین است‪.‬‬ ‫شــیخ قبلی قطر چندبــار به ایــران امد و نــزد اقای‬ ‫احمدی نژاد گفت که بهتر اســت سیاست تان را در ارتباط‬ ‫با سوریه هرچه زودتر تغییر دهید‪ .‬نظام سوریه در دو‪ ،‬سه‬ ‫هفته اینده فرو خواهد ریخت! اقای احمدی نژاد گفت که‬ ‫شما خیلی عجله دارید‪ .‬حاال صبر کنیم ببینیم چه می شود‪،‬‬ ‫شما عجله نکنید‪ .‬به هرحال‪ ،‬جمهوری اسالمی توانست‬ ‫در سخت ترین شرایط و ‪ 3‬ســالی که منطقه به هم ریخته‬ ‫بود‪ ،‬اوضــاع را مدیریت کند‪ .‬در قضیــه جنبش عدم تعهد‬ ‫می خواستند کســی به ایران ســفر نکند‪ .‬بنابراین سازمان‬ ‫کری زمانی که سناتور بود‬ ‫هماهنگی های تیم مذاکره کننده‬ ‫امریکایی با ایران را انجام‬ ‫می داد‬ ‫گف ‬ ‫تو گویویژه‬ ‫علت غیبت الوروف در عکس یادگاری توافق وین‬ ‫این بود که او قبل از این عکس خداحافظی کرده و‬ ‫رفته بود‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫جلسه داشــتند و روی طراحی مفهومی که به چین دادیم‬ ‫اظهارنظر کردند‪ .‬یعنی کار شــروع شده و درحال پیشروی‬ ‫است‪ .‬بنابراین اگر قرارداد جامع و کامل می خواهیم هفت‬ ‫یا هشــت ماه طول می کشــد اما اگر یک قرارداد در دو یا‬ ‫ســه صفحه بخواهیم دیگــر نامش قرارداد نیســت چون‬ ‫نمی توانید جزئیات را بیاورید‪ .‬بنابراین پیشــنهاد شــد که‬ ‫همان مسیر قرارداد تجاری طی شود که همان یادداشت‬ ‫تفاهمی که امضــا کردیم مقدمه ای برای قرارداد اســت‪.‬‬ ‫حتی کل صحبت های قــرارداد تجاری را هم انجام دادیم‬ ‫و باید مکتوب شــود اما اصولش مشــخص شده است هر‬ ‫چند ماه طول می کشــد اما باعث توقف کار نشــده است‪.‬‬ ‫یعنی طراحی مان را انجام داده ایم و انها هم نظرشــان را‬ ‫ارائه کرده اند‪.‬‬ ‫بحث هزینه را هم لطفا توضیــح دهید‪ .‬این هم‬ ‫گویا یکی از چالش های موجود است‪.‬‬ ‫برجام در مورد هزینه ســاکت است‪ .‬ما نامه ای به‬ ‫اتفاق جناب اقای دکتر ظریف برای خانم موگرینی نوشتیم‬ ‫که بحث هزینه را انجا مطرح کردیم‪ .‬ولی در متن برجام‪،‬‬ ‫مســاله هزینه‪ ،‬مســکوت مانده اســت‪ .‬این بحث مطرح‬ ‫شده است هر یک از کشــورهای درگیر در این پرونده‪ ،‬به‬ ‫چه میزان در پرداختم هزینه ها مشــارکت خواهد داشت و‬ ‫کشــورها چگونه عمل کنند‪ .‬این موضوع یکی از مواردی‬ ‫است که طی نامه ای با امضای بنده و جناب اقای ظریف‬ ‫خطاب به خانم موگرینی ارسال کردیم‪.‬‬ ‫اخرین لحظه که برجام در حال تصویب بود باز با‬ ‫تهران درتماس بودید یا بــر مبنای همان اختیار‬ ‫کامل کار را جلو می بردید؟‬ ‫تماسهای ما با تهران خیلی نبود‪ .‬یک مورد راجع‬ ‫به تعداد سانتریفیوژها در فردو بود‪ .‬اینطور نبود که ما دائم‬ ‫از پایتخت کسب تکلیف کنیم‪.‬‬ ‫یعنی اینطور نبود که شورای امنیت ملی راجع به‬ ‫تصمیم گیری شما تشکیل جلسه دهد؟‬ ‫نه‪ ،‬ما اختیار کامل داشــتیم ولی چارچوب روشن‬ ‫بود‪.‬‬ ‫جــدا از بحث مجلــس در برخــی رســانه ها هم‬ ‫انتقاداتی از شما شده است‪ .‬تندترین انتقادی‬ ‫که باعث ناراحتی تان شده‪ ،‬کدام مورد است؟‬ ‫اگر بگویم از انتقاد ناراحت نمی شوم شاید باورش‬ ‫سخت باشد‪ .‬انتقاد ممکن است در مجموع خوشایند نباشد‬ ‫ولی وقتی منطق در انتقاد باشــد ناراحت نمی شوم‪ .‬زمانی‬ ‫ناراحت می شــوم که می بینم کســانی به عنوان دانشمند‬ ‫هسته ای حرف های بی پایه و اساس می زنند و این مرجع‬ ‫عده ای برای استدالل و مجادله با شما می شود‪ .‬ان وقت‬ ‫مطبوعات ما که این همه در برخی امور ورود پیدا می کند‪،‬‬ ‫از دانشــمندان هســته ای جویا نمی شــود که چه کسانی‬ ‫هستند و مدرکشان چیســت و از کجا امده اند؟ مطبوعات‬ ‫تحقیق کند کــه دانشــمندان هســته ای در مطبوعات و‬ ‫سایت ها کجا بوده و چند سال در زمینه هسته ای کار کرده‬ ‫و مدرکشان چیست؟ معدلشان چیست؟ اینها را دربیاورید‬ ‫و یک بار به مردم نشان دهید که اگر سازمان این کار را بکند‬ ‫خیلی زشت است‪.‬‬ ‫یکی از منتقدین شما رئیس سابق همین سازمان‬ ‫بوده اســت‪ .‬شــما با ایشــان ســابقه همکاری‬ ‫داشتید؟‬ ‫من قبال توفیق اشــنایی با ایشــان را نداشتم‪ .‬در‬ ‫دانشــگاه شــهید بهشــتی در زمینه خاصی کار می کردند‬ ‫ولی در مباحث هســته ای به ان مفهوم که دســت اندرکار‬ ‫فعالیت های بخش راکتور و غنی سازی و اب سنگین باشند‪،‬‬ ‫گمان نمی کنم‪ .‬ظاهرا در بحث اشکارسازی کار می کردند‪.‬‬ ‫قبل از اینکه ایشان مورد ســوء قصد قرار بگیرند‪ ،‬با ایشان‬ ‫اشنایی نداشتم‪.‬‬ ‫ایا در الماتی و استانبول طرف مقابل غنی سازی‬ ‫را قبول کرده بود؟‬ ‫امریکا جز در ان نامــه در جای دیگری هیچ وقت‬ ‫غنی سازی را قبول نکرده بود‪ .‬در الماتی که البته داستانش‬ ‫را گفته ام‪ ،‬نگفتند که غنی سازی را به رسمیت می شناسیم‪.‬‬ ‫اقای دکتر! اجرای برجام در روز اخر با کمی تاخیر‬ ‫مواجه شد‪ ،‬مساله ای وجود داشت؟‬ ‫تقریبا همه مسائل حل شده بود‪ .‬فرانسوی ها یک‬ ‫مقدار انگشــت روی مسائلی گذاشــته بودند که از نظر ما‬ ‫بی معنی بود‪ .‬طوری که دیگر طرف های درگیر در موضوع‬ ‫هم کمــی عصبانی شــده بودند چون زمان می گذشــت‪.‬‬ ‫تصور مــا این بود که می رویم و دو یا ســه ســاعت بعد کار‬ ‫تمام اســت‪ .‬یکباره دیدیم کــه نماینده یکی از کشــورها‬ ‫می خواست اینگونه عنوان کند که تائید نهایی با انهاست‪.‬‬ ‫تماس تلفنی اقای کری و خانم موگرینی با طرف مورد نظر‬ ‫و صحبت های اقای ظریف باعث شد که قضیه جمع شود‪.‬‬ ‫در روز توافق نهایی در تابستان اقای الوروف در‬ ‫عکس نهایی نیامد‪.‬‬ ‫امد و از همــه خداحافظی کرد امــا برخی متوجه‬ ‫نشــدند و فکر کردند که این قســمت هم می اید و عکس‬ ‫می گیرد و می رود ولی قبل از ان خداحافظی کرد‪.‬‬ ‫از وقتی که در اختیار هفته نامه مثلث قرار دادید‬ ‫کمال تشکر را داریم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫همکاری های اســامی‪ ،‬اجالس اضطراری ســران را در‬ ‫مکه برگــزار کرد و درحالــی که برخی مخالفیــن در داخل‬ ‫می گفتند که ایران حضور پیدا نکند‪ ،‬مــن گفتم که حتما‬ ‫باید حضور پیدا کنیم و در غیر این صــورت فاجعه خواهد‬ ‫شــد و علیه ما توطئه می کنند‪ .‬انها می نشینند با هم قیام و‬ ‫قعود می کنند و یک تصمیم می گیرند ‪ .‬درحالی که قرار بود‬ ‫جنبش عدم تعهد در شــهریورماه برگزار شــود انها دو‪ ،‬سه‬ ‫هفته قبل‪ ،‬این جلسه را ترتیب داده بودند‪ .‬از ‪ 120‬کشور‪،‬‬ ‫‪ 50‬کشور اسالمی هستند و اگر قیام کنند خیلی بد خواهد‬ ‫شــد‪ .‬البته این تعداد در عمل حضور نخواهند داشــت ما‬ ‫رفتیم و ملــک عبدالله خیلی گرم برخورد کرد و پســر خود‬ ‫را برای استقبال فرستاد‪ .‬با مرســی توانستیم رابطه برقرار‬ ‫کنیم‪ .‬من ســه‪ ،‬چهار بار با محمد مرسی به خاطر موضوع‬ ‫سوریه‪ ،‬جلسه برگزار کردم‪.‬‬ ‫جنــش عــدم تعهد بــه زیبایــی برگــزار شــد‪ .‬یکی‬ ‫از موفق تریــن اجالس های جنبــش عدم تعهــد به رغم‬ ‫فشارهایی که برای عدم برگزاری مناسب ان وجود داشت‪،‬‬ ‫به خوبــی برگزار نشــد‪ .‬بیشــترین تعــداد رئیس جمهور و‬ ‫نخســت وزیر امده بودند‪ .‬بعد از تنفیذ حکم دکتر روحانی‪،‬‬ ‫جناب اقای اخوندزاده در شــورای معاونیــن وزارت امور‬ ‫خارجه گفت که توصیه می کنیم درمراسم تحلیف ایشان‬ ‫در مجلس تعدادی از ســران هم حضور داشته باشند‪ .‬به‬ ‫نظرمان فکر خوبی بود‪ .‬در یک فاصلــه کوتاه‪ ،‬تماس ها‬ ‫گرفته شد و تعداد ‪ 15 ،10‬نفر از مقامات عالی در مجلس‬ ‫برای مراسم تنفیذ دکتر روحانی حضور پیدا کردند‪ .‬در ان‬ ‫شــرایط و در اوج گرفتاری ها این اتفــاق افتاد‪ .‬تحریم ها‬ ‫اوج گرفته بود و باید به نحــوی راه تحریم را دور می زدیم‪.‬‬ ‫اما من راضی هستم و اینکه می گویید اگر دوباره پیشنهاد‬ ‫شود‪ ،‬درصورتی که بتوانم خدمتی ارائه دهم‪ ،‬قطعا دریغ‬ ‫نخواهم کرد‪.‬‬ ‫شما در کمیته نظارت بر اجرای برجام هم حضور‬ ‫دارید؟‬ ‫بله‪.‬‬ ‫بعد از این ماجرای وضــع تحریم های جدید هم‬ ‫جلسه ای داشتید؟‬ ‫خیــر‪ ،‬بعــد از برجــام و ‪ 26‬دی مــاه جلســه ای‬ ‫نداشته ایم‪.‬‬ ‫یک بحثی این چند روز مطرح شده که چرا با یک‬ ‫شــرکت داخلی برای اراک قرار داد بســته شده‬ ‫است‪ .‬در این مورد صحبت می کنید؟‬ ‫بله‪ ،‬برای اینکه در برجام هم امده که عهده دار پروژه‬ ‫و مسئول پروژه ایران اســت اما یک کارگروهی متشکل از‬ ‫ایران‪ ،‬امریکا و چین تشکیل می شود که چین و امریکا هر‬ ‫دو (‪ )Co-Chair‬هســتند یعنی در کنار یکدیگر مسئولیت‬ ‫را برعهده دارند‪.‬‬ ‫گفته شده بود که یک شــرکت خارجی قراربوده‬ ‫عهده دار باشد اما از انجا که دیر شده و نیامدند با‬ ‫یک شرکت داخلی قرارداد بسته اید؟‬ ‫نه‪ ،‬ما براساس انچه در برجام توافق شده بود عمل‬ ‫کردیم‪ .‬بنا بوده که سند رســمی تعهداور برجام به امضای‬ ‫همه اعضای برجام مبنی بر مشارکتشان برای مدل سازی‬ ‫اراک برسد که این سند داده شد و توسط هفت وزیر امضا‬ ‫شــد به عالوه خانم موگرینــی به عنــوان هماهنگ کننده‬ ‫سیاست خارجی اتحادیه اروپا‪ .‬پس این سند رسمی است‪.‬‬ ‫این ســند تعهدات طرف های مقابــل را در ارتباط با برجام‬ ‫تضمین می کند‪ .‬توصیه دیگر اینکه ما یک قرارداد تجاری‬ ‫هم باید با چین امضا کنیم‪ .‬بســتن این قرارداد تجاری ‪،7‬‬ ‫‪ 8‬ماه طول می کشــد متن این قرارداد یک متن ‪ 60‬یا ‪70‬‬ ‫صفحه ای است مثل قرارداد روســیه که ‪ 90‬صفحه است‬ ‫و یک سال درمورد ان مذاکره کردیم‪ .‬این قرارداد تجاری‬ ‫زمانبر است‪ ،‬هرچند که کارشناسان چینی با کارشناسان ما‬ ‫‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫فهرست خبرگان‬ ‫شوراینگهبانهفتهگذشتهفهرستافرادتاییدصالحیتشدهبرایحضوردر‬ ‫انتخابات خبرگان را اعالم کرد ‪ .‬حضور و غیبت برخی چهره ها در این فهرست البته‬ ‫مورد توجه رسانه ها و محافل سیاسی قرار گرفته است ‪ .‬از جمله اینکه در این لیست‬ ‫برخالف شایعات فراوان نام اکبر هاشمی رفسنجانی قرار دارد اما سید حسن خمینی‬ ‫مجوز حضور نگرفته است ‪.‬‬ ‫هاشمی لیست می دهد؟‬ ‫بااعالموضعیتصالحیت هارقابتانتخاباتخبرگاناغازمی شود‬ ‫محمد صالحی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫‪1‬‬ ‫هفته گذشته بعد از شایعات و گمانه زنی های فراوان‬ ‫باالخره نتایج بررســی صالحیت های نامزدهای انتخابات‬ ‫خبرگان اعالم شــد؛ این اعالم نتایجی که از چند روز قبل‬ ‫از ان اخبار ضد و نقیضی از تایید و رد صالحیت چهره های‬ ‫شاخص در رسانه ها منتشر شده بود‪ .‬حتی کار به انجا رسیده‬ ‫بود که شورا و سخنگوی ان چند بار مجبور شدند این اخبار را‬ ‫تکذیب کنند‪ .‬هر چه هست بر اساس انچه شورای نگهبان‬ ‫اعالم کرده‪ ،‬البته تا قبل از بررسی اعتراض های احتمالی‬ ‫صالحیت ‪ ۱۶۶‬نفر از داوطلبــان انتخابات خبرگان رهبری‬ ‫مورد تایید شــورای نگهبان قــرار گرفته اســت‪ .‬بر همین‬ ‫اســاس تعداد ‪ 801‬نفر در پنجمین دوره انتخابات خبرگان‬ ‫ثبت نام به عمل اورده بودند که البته پرونده و مدارک هفت‬ ‫نفر از این داوطلبان ناقص بود و ثبت نامشان در انتخابات‬ ‫خبرگان عملی نشــد‪ .‬تعداد ‪ 158‬نفر از داوطلبان از رقابت‬ ‫در انتخابات خبــرگان انصراف دادنــد‪ ،‬همچنین ‪111‬نفر‬ ‫از داوطلبان غیر مجاز شــناخته شــدند و ‪ 152‬نفــر نیز در‬ ‫ازمون کتبی شرکت نکردند که در مجموع تعداد انصرافی‬ ‫غیرمجــازی و غایبان ازمــون به ‪ 421‬نفر رســید‪ .‬در ادامه‬ ‫بررسی صالحیت داوطلبان نیز صالحیت ‪ 373‬نفر از سوی‬ ‫شــورای نگهبان مورد بررســی قرار گرفت که از این تعداد‬ ‫صالحیت ‪ 166‬نفر تائید و صالحیت ‪ 207‬نفر از سوی این‬ ‫شورا رد شد‪.‬‬ ‫روایت متفاوت سخنگوی وزارت کشور‬ ‫اما در همین اعــام امار نتایج بررســی صالحیت ها‬ ‫یک حاشیه هم وجود داشــت‪ .‬قائم مقام وزیر کشور گفت‬ ‫که ‪ 80‬نفــر از داوطلبان انتخابات پنجمیــن دوره مجلس‬ ‫خبرگان رهبری در کل کشور در مرحله بررسی صالحیت در‬ ‫شورای نگهبان انصراف دادند‪ .‬حسینعلی امیری این عدد‬ ‫را به ایرنا گفته‪ ،‬در حالی که ســیامک ره پیک‪ ،‬سخنگوی‬ ‫هیات نظــارت بر انتخابــات گفته بــود کــه ‪ 158‬کاندیدا‬ ‫انصراف داده اند‪ .‬امیری در ادامــه گفت وگوی خود درباره‬ ‫تایید صالحیت کاندیداهــای انتخابات مجلس خبرگان با‬ ‫بیان اینکه در کل کشور ‪ 166‬نفر از داوطلبان پنجمین دوره‬ ‫مجلس خبرگان رهبری تایید صالحیت شدند‪ ،‬افزود‪37« :‬‬ ‫نفر از داوطلبان از استان تهران بوده اند که تایید صالحیت‬ ‫شدند‪ .‬در برخی اســتان ها تنها یک نفر از داوطلبان تایید‬ ‫صالحیت شده اند که به طور طبیعی شورای نگهبان برای‬ ‫این اســتان ها چاره اندیشــی می کند تا رقابت انتخاباتی و‬ ‫انتخاب مصــداق عینی و عملی پیدا کنــد‪ .‬قائم مقام وزیر‬ ‫کشور تاکید کرد که کل کرسی های مجلس خبرگان رهبری‬ ‫برای ‪ 88‬نفر است و تهران با ‪ 16‬کرســی بیشترین تعداد و‬ ‫بعضی از استان ها با یک کرسی کمترین تعداد اعضا را به‬ ‫خود اختصاص داده اند‪ .‬امیری تصریح کرد‪« :‬داوطلبانی‬ ‫که رد صالحیت شده اند دو روز وقت دارند که اعتراض خود‬ ‫را به شورای نگهبان اعالم کنند و این شورا در مدت سه روز‬ ‫به اعتراض انها رسیدگی خواهد کرد‪.‬‬ ‫وضعیت چهره های مشهور‬ ‫اما میان افراد تایید صالحیت شده‪ ،‬اسامی روحانیونی‬ ‫مثــل ایت اللــه ابراهیــم امینــی‪ ،‬ایت اللــه باقری کنی‪،‬‬ ‫حجت االسالم والمسلمین بطحایی‪ ،‬ایت الله تسخیری‪،‬‬ ‫ایت الله احمــد جنتی‪ ،‬ایت اللــه حائری امــام جمعه یزد‪،‬‬ ‫ایت اللــه دری نجف ابــادی‪ ،‬ایت اللــه محمدتقی مصباح‬ ‫یزدی‪ ،‬حجت االســام محســن قمی معــاون ارتباطات‬ ‫بین الملــل دفتر مقــام معظم رهبــری و ایت اللــه مجتهد‬ ‫شبســتری دیده می شــود‪.‬همچنین ایت الله هاشــم زاده‬ ‫هریســی عضو اعتدالگــرای مجلــس خبرگان نیــز تایید‬ ‫صالحیت شــده اســت‪ .‬ایت الله ســیدمحمد ســجادی‪،‬‬ ‫ایت الله نصرالله شــاه ابادی‪ ،‬طاهری‪ ،‬غالمرضا فیاضی‪،‬‬ ‫ایت الله مدرسی یزدی و ناصری یزدی نیز تایید صالحیت‬ ‫شده اند‪ .‬صالحیت محمدحسن زالی‪ ،‬ایت الله سید عباس‬ ‫حسینی قائم مقامی‪ ،‬امینی‪ ،‬ایت الله ناصر امامی کاشانی‪،‬‬ ‫ایت الله اعرافی رئیس جامعه المصطفی العالمیه‪ ،‬محسن‬ ‫اسماعیلی عضو حقوقدان شورای نگهبان‪ ،‬حجت االسالم‬ ‫عباســعلی اختری و ایت اللــه محمد یزدی عضو شــورای‬ ‫نگهبان تایید شــدند‪ .‬براســاس گزارش ایلنــا‪ ،‬غالمرضا‬ ‫مصباحی مقــدم نماینــده کنونــی مجلس و عضــو جامعه‬ ‫روحانیــت مبارز نیز تاییــد صالحیت شده اســت‪ .‬ایت الله‬ ‫سیدمحمدعلیامین‪،‬محمدمحمدیباقری‪،‬محمدصادق‬ ‫حائری‪ ،‬سیدهاشــم حمیــدی‪ ،‬حمید حوالی شــهریاری‪،‬‬ ‫ســیدمحمد ســجادی عطاءابــادی‪ ،‬علــی مومن پــور‪،‬‬ ‫ســید صادق محمدی‪ ،‬ســید محمدرضا مصلــی‪ ،‬مهدی ‬ ‫هادوی مقدم‪ ،‬ســید ابوالفضل میرمحمدی از چهره هایی‬ ‫هســتند که صالحیت انها تایید شــده اســت‪ .‬صالحیت‬ ‫حجت االسالم رسول منتجب نیا عضو حزب اعتماد ملی‪،‬‬ ‫ایت الله امجــد نماینده پیشــین مردم تهــران در مجلس‬ ‫خبرگان و حجت االسالم مرتضی اقاتهرانی دبیرکل جبهه‬ ‫پایداری نیز برای انتخابات مجلس خبرگان رهبری رد شده‬ ‫است‪ .‬ایت الله موسوی بجنوردی عضو پیشین شورای عالی‬ ‫قضایی در دوران حضرت امــام(ره) و از روحانیون نزدیک‬ ‫احزاب وشخصیت ها‬ ‫به بیت امام‪ ،‬ایت الله محســن غرویان عضو ســابق دفتر‬ ‫ایت الله مصباح یزدی که از این استاد حوزه جدا شد‪ ،‬محمد‬ ‫غرضی وزیر سابق پست‪ ،‬مهدی طائب رئیس قرارگاه عمار‬ ‫و حجت االسالم مجید انصاری عضو سابق مجلس خبرگان‬ ‫و معاون پارلمانی رئیس جمهور نیز رد صالحیت شــده اند‪.‬‬ ‫همچنین صالحیت حســن نمازی بــرای مجلس خبرگان‬ ‫رهبری تایید نشده است‪.‬‬ ‫حاشیه های هاشمی‬ ‫اما یکی از افرادی که در هفته های اخیر اخبار ضد و‬ ‫نقیض متعددی در مورد وضعیت تعیین صالحیتش منتشر‬ ‫شــده و بر همین اســاس تحلیل های متفاوتی هم شکل‬ ‫گرفته بود اکبر هاشــمی رفســنجانی اســت‪ .‬خصوصا در‬ ‫روزهای منتهی به اعالم نتایج از سوی شورای نگهبان چند‬ ‫بار خبر امد که صالحیت هاشمی رفسنجانی رد شده است‪.‬‬ ‫این اما تنها خبر پیرامون هاشمی رفسنجانی نبوده است‪ .‬در‬ ‫چند هفته اخیر مباحثی در مــورد وضعیت قرار گرفتن او در‬ ‫فهرســت جامعتین مطرح بوده است‪ .‬برخی اخبار حکایت‬ ‫از این داشته که او فعال نتوانســته نظر اجماعی برای قرار‬ ‫گرفتن در این فهرست را داشته باشد‪.‬‬ ‫لیست اعتدالگرایان‬ ‫در این میان اما از چند روز قبل از اعالم فهرست تایید‬ ‫صالحیت ها یک لیست در فضای مجازی و برخی رسانه ها‬ ‫منتشــر شــده بود که حکایت از تالش هاشمی رفسنجانی‬ ‫و برخی چهره های دیگــر برای ارائه یک لیســت با عنوان‬ ‫اعتدالگرایــان داشــت‪ .‬در این لیســت ‪ 16‬نفــره که برای‬ ‫انتخابات تهران اســت این افراد قرار داشــتنند‪ :‬علی اکبر‬ ‫هاشمی رفســنجانی‪ -‬سید حســن خمینی ‪ -‬حسن روحانی‪-‬‬ ‫محسنقمی‪-‬سید محمدموسویبجنوردی‪-‬مجیدانصاری‪-‬‬ ‫ابراهیم امینی‪ -‬محمود امجد‪ -‬محمد امامی کاشانی ‪ -‬محمود‬ ‫علوی‪ -‬محسن غرویان‪ -‬محمدمهدی فقیهی‪ -‬سیدعباس‬ ‫قائم مقامی‪ -‬سید هاشم بطحایی گلپایگانی‪ -‬مهدی هادوی‬ ‫تهرانی و علی مومن پور‪.‬‬ ‫اما نکته این است که از میان این لیست‪ ،‬چهره هایی‬ ‫رد شــده اند‪ .‬بــر این مبنــا از این فهرســت تنها هاشــمی‬ ‫فهرست دوم‬ ‫هاشمی رفسنجانی‬ ‫رفســنجانی – حســن روحانی – محســن قمــی – ابراهیم‬ ‫امینی ‪-‬محمد امامی کاشانی ‪ -‬محمود علوی‪-‬قائم مقامی‪-‬‬ ‫سید هاشــم بطحایی گلپایگانی –مهدی هادوی تهرانی و‬ ‫علی مومن پور تایید شده اند‪.‬‬ ‫این به معنای ان است که اگر قرار بر درستی این خبر‬ ‫باشد این فهرســت می تواند ‪ 10‬عضو داشــته باشد‪ .‬هنوز‬ ‫خبری از تالش برای تهیه چنین فهرستی به صورت رسمی‬ ‫وجود ندارد‪.‬‬ ‫دو غایب از جماران‬ ‫میان همه حاشیه هایی که در چند وقت اخیر پیرامون‬ ‫بررســی صالحیت سید حســن خمینــی وجود داشــت در‬ ‫نهایت صالحیــت او برای نامزدی در ایــن انتخابات تایید‬ ‫نشــد‪ .‬گفته شــد که علت این عدم احراز شــرکت نکردن‬ ‫سید حســن خمینی در ازمون علمی بوده است‪ .‬او البته در‬ ‫این مورد تنها نبود‪ .‬موســوی بجنوردی عضو ارشد مجمع‬ ‫روحانیون مبارز و پدرزن سید حسن خمینی هم نامش میان‬ ‫رد صالحیت شدگان قرار داشت‪ .‬در واکنش به رد صالحیت‬ ‫سید حسن خمینی فرزند او در اینستاگرام یک متن نوشت‬ ‫که پدرش هم بر ان حاشیه ای زد‪ .‬اما در یک واکنش تند‪،‬‬ ‫ایت الله امجد که اتفاقا نام او هم میان رد صالحیت شدگان‬ ‫قرار داشــت این رویداد را بــه او تبریک گفت و خواســتار‬ ‫عدم اعتراض برای بررسی مجدد شد‪.‬‬ ‫بازگشت حائری شیرازی‬ ‫اما از نکات دیگر مربوط به انتخابات خبرگان انصراف‬ ‫و سپس بازگشــت ایت الله حائری شــیرازی به عرصه این‬ ‫رقابت بود‪ .‬او در هفته گذشــته و قبل از اعالم اسامی تایید‬ ‫صالحیت شده از حضور در انتخابات انصراف داد و دلیل ان‬ ‫را این گونه شرح داد‪« :‬اینک که انتخابات خبرگان و مجلس‬ ‫در استانه برگزاری است‪ ،‬همه باید به پای صندوق های رای‬ ‫برویم و کسانی را انتخاب کنیم که هیچ گونه خوش بینی به‬ ‫طاغوت های زمان ندارند‪ .‬کفــر به طاغوت مقدم بر ایمان‬ ‫به خدا و رسول و ائمه اطهار علیهم السالم و مومنین است‪.‬‬ ‫اینجانب هم به امید اعالم کفر به طاغوت در زمینه هایی که‬ ‫مورد غفلت واقع شده‪ ،‬می خواستم در مجلس خبرگان اینده‬ ‫لیست جامعه مدرسین‬ ‫در همین حال یک عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه‬ ‫قم از مشخص شدن ‪ ۸۰‬درصد کاندیداهای مورد حمایت‬ ‫تشــکل متبوعش در انتخابــات خبرگان خبر داده اســت‪.‬‬ ‫ایت الله محمد رجبی‪ ،‬عضو جامعه مدرســین حوزه علمیه‬ ‫قم‪ ،‬از نهایی شدن لیست کاندیداهای مورد حمایت جامعه‬ ‫مدرسین تا جمعه خبر داد و گفت‪« :‬لیست کاندیداهایی که‬ ‫از نظر جامعه مدرسین اصلح هستند‪ ،‬در حال تکمیل است‬ ‫و تقریبا‪ 80‬درصد این لیست تکمیل شده است‪ ».‬وی درباره‬ ‫لیست تهران جامعه مدرســین نیز گفت که این لیست نیز‬ ‫فعال نهایی نشده است‪.‬‬ ‫مساله منتجب نیا‬ ‫از نکات دیگر تحوالت مربوط بــه انتخابات خبرگان‬ ‫ماجرای صالحیت منتجب نیاســت‪ .‬او در اولین ســاعات‬ ‫سه شنبه اعالم کرد که صالحیتش برای انتخابات خبرگان‬ ‫تایید شده است‪ .‬او این مساله را هم در مصاحبه اش اعالم‬ ‫کرد و هم در صفحه اینســتاگرامش قرار داد‪ .‬اما در نهایت‬ ‫سه شنبه شب معلوم شد که شورای نگهبان صالحیت او را‬ ‫احراز نکرده است‪.‬‬ ‫برخی تحلی ل ها حکایت از ان دارد که ممکن است هاشمی رفسنجانی فهرستی برای انتخابات خبرگان منتشر‬ ‫کند‪ .‬این مساله از سوی او البته تایید نشده است اما در فضای مجازی و رسان ه ها نام ‪ 10‬چهره نزدیک به او ب ه عنوان‬ ‫اعضای این فهرست مطرح شده است‬ ‫محسن قمی‬ ‫ابراهیم امینی‬ ‫امامی کاشانی‬ ‫هادوی تهرانی‬ ‫علی موم ن پور‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫بطحایی گلپایگانی‬ ‫محمود علوی‬ ‫سیاست‬ ‫حسن روحانی‬ ‫قائ م مقامی‬ ‫حضور داشته باشــم که برای حوزه انتخابیه تهران ثبت نام‬ ‫کردم تا ارای مرکز کشور پشتوانه کار بزرگی که می خواهم‬ ‫انجام دهم باشد ولی جامعتین تعهداتی به دیگران داشتند‬ ‫و غیر از مرکــز تهران هم برای منظور حقیر مناســب نبود و‬ ‫از طرف دیگر مســتقل وارد صحنه انتخابات شدن‪ ،‬ایهام‬ ‫مقابله بــا اســتخوان داران در حرکت انقالبی و اســامی‬ ‫ما و پیوســتن به دیگران را در پی داشــت‪ ».‬امــا در ادامه‬ ‫اتفاقات دیگری در این مورد رخ داد‪ .‬ماجرا از این قرار بود‬ ‫که سه شنبه اعالم شد ایت الله محی الدین حائری شیرازی‬ ‫برای انتخابات خبرگان در لیست جامعه مدرسین تهران قرار‬ ‫گرفته است‪ .‬در ادامه این خبر امده بود که باتوجه به تاکید‬ ‫و پیشــنهاد جامعه مدرســین برای حضور وی در انتخابات‬ ‫خبرگان‪ ،‬ایت الله حائری شیرازی انصراف خود را روز گذشته‬ ‫تقدیم وزارت کشور نکرد‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫احزاب وشخصیت ها‬ ‫غایب هفتم اسفند‬ ‫سید حسن خمینی نتوانست مجوز حضور در انتخابات خبرگان را به دست اورد‬ ‫‪2‬‬ ‫سید حسنخمینی ؛اوحتمایکیازمهمترینپدیده های‬ ‫انتخابات هفتم اســفند اســت‪ ،‬حتی با اینکه بــه دلیل عدم‬ ‫شــرکتش در ازمون علمی انتخابات خبرگان به لحاظ قانونی‬ ‫امکان تایید صالحیت او میسر نشد‪ .‬از وقتی اعالم نامزدی‬ ‫کرد حجم واکنش ها قابل توجه بود‪ .‬تا پیــش از عزم او برای‬ ‫ورودبهانتخاباتخبرگانشایدگاهیزمزمه هاییبرایاحتمال‬ ‫حضورش در انتخابات ریاست جمهوری و شاید هم پارلمان‬ ‫مطرح بود اما بنایش انگار این بــود که قــدرت را در ایران از‬ ‫زاویه ایدیگردنبالکند؛ازمجلسخبرگان‪.‬اماسیرتحوالت‬ ‫والبتهتصمیماوموجبشدکهسید حسنخمینی‪،‬همغایب‬ ‫ی خبرگان باشد و هم البته غایب انتخابات هفتم‬ ‫ازمون علم ‬ ‫اسفند‪.‬‬ ‫‪46‬‬ ‫سید حسن مصطفوی مشهور به سید حسن خمینی به‬ ‫تاریخاولمرداد‪ 1351‬درقمبهدنیاامدهاست‪.‬‬ ‫پدر و مادرش هر دو از ســادات هستند‪ .‬مادرش سیده‬ ‫فاطمهطباطباییدخترایت اللهسلطانیطباطباییازسادات‬ ‫طباطبایی بروجرد اســت‪ .‬مادر فاطمه نیز صدیقه نام داشت‬ ‫که فرزند ایت الله ســید صدر الدین صدر از مراجع ثالث و نوه‬ ‫ایت اللهحاجاقاحسینقمی ازمراجعوقتبود‪.‬پدرسید حسن‪،‬‬ ‫سید احمد خمینی فرزند سید روح الله خمینی و خدیجه ثقفی‬ ‫دختر ایت الله میرزا محمد ثقفی اســت‪ .‬او دوران کودکی را‬ ‫به تناوب در قــم و نجف‪ ،‬در کنار پدر بزرگ مــادری‪ ،‬ایت الله‬ ‫سلطانیطباطباییوپدربزرگپدری‪،‬یعنیسید روح اللهخمینی‬ ‫سپریکرد‪.‬سیدحسنباندا(فاطمه)موسویبجنوردیدختر‬ ‫سید محمدموسویبجنوردیازدواجکرده استوچهارفرزندبا‬ ‫نام هایاحمد‪،‬نرگس‪،‬فرشتهومحمدهادیدارد‪.‬سید حسن‬ ‫ دوبرادربانام هایسید یاسروسید علیدارد‪.‬سید حسندوران‬ ‫تحصیالتابتداییرادرنجف(مدرسهعلوی)شروعمی کندو‬ ‫درمدارس‪ ۱۹‬دیوپارس(قم)ونیکانتهرانادامهمی دهد‬ ‫و نهایتا این دوره را در مدرســه حبیب ابــن مظاهر جماران به‬ ‫پایانمی برد‪.‬انتخابمدرسهاخیربهدلیلمالحظاتامنیتی‬ ‫صورت گرفت‪ .‬دوره راهنمایی و پایه هایی از دوره دبیرستان‬ ‫وی در مدرسه نیکان سپری می شود اما در ســال ‪( ۱۳۶۶‬در‬ ‫سال دوم دبیرستان)‪ ،‬عازم جبهه می شود و در سال‪ ۱۳۶۹‬در‬ ‫حالیکهسالچهارمرابه طورمتفرقهگذرا ندهبود‪،‬دیپلمریاضی‬ ‫خود را اخذ می کند‪ .‬در سال‪ ۱۳۶۸‬تحصیالت حوزوی خود را‬ ‫شروعمی کندوچهارسالبعدروحانیمی شود‪.‬ابتدادرمدرسه‬ ‫رضویهومدرسهکرمانی هامقدماتراخواندهوازسال‪ ۱۳۷۲‬به‬ ‫تحصیلدرسطوحعالیمی پردازدوتماماینمدترادرمنزل‬ ‫پدر بزرگخودسلطانیطباطبایی(قده)می گذارند‪.‬دوسالبعد‬ ‫از ورود به حوزه علمیه قم (سال‪ )۱۳۷۰‬در مدرسه کرمانی ها‬ ‫فعالیت در زمینه تدریس مقدمات را شروع و در مدت هشت‬ ‫ســال کتاب هایی نظیر جامع المقدمات‪ ،‬سیوطی‪ ،‬مغنی‬ ‫اللبیبومختصرالمعانی‪،‬معالم‪،‬شرحلمعه‪،‬منطقمظفر‬ ‫را تدریس کرده از سال ‪ ۱۳۷۹‬به مدت ‪ ۱۰‬سال به تدریس‬ ‫ســطوح عالی می پردازد‪ .‬تدریس خارج اصول وی از سال‬ ‫تحصیلی‪ ۱۳۸۹–۹۰‬شروعشدهوهم اکنوندرمحلمدرسه‬ ‫دارالشفایقمادامهدارد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫سیاست‬ ‫اهل جماران‬ ‫تالیفات‬ ‫مبانیفقهیتنظیمخانواده؛اینکتابدر‪ ۱۸۰‬صفحه‪،‬‬ ‫توسط پژوهشکده امام خمینی و انقالب اسالمی وابسته به‬ ‫موسسه تنظیم و نشر اثار امام خمینی در سال ‪ ۱۳۸۲‬منتشر‬ ‫شدهاست‪.‬ده مقالهعنوانکتابیاستکهازسویپژوهشکده‬ ‫امامخمینیوانقالباسالمیوابستهبهموسسهتنظیمونشر‬ ‫اثار امام خمینی منتشر شده است‪ .‬این کتاب حاوی ده مقاله‬ ‫یدرموضوعاتفقهی‪،‬فلسفیواجتماعیبهقلمنوهامام‬ ‫علم ‬ ‫خمینی‪،‬سیدحسنخمینیاست‪.‬‬ ‫دلیلراهاثریدربارهفضایلماهرمضاناست‪.‬سید حسن‬ ‫خمینی در این اثــر به بازخوانــی اداب و فضا یــل روزه داری‬ ‫بر اساس کتاب کشف االســرار نوشته ابوالفضل رشید الدین‬ ‫میبدی می پردازد؛ همچنان که خود می نویسد «و نگارنده را‬ ‫امسالفراغتیحاصلشدتاکتابشریفکشف االسرارنوشته‬ ‫ابوالفضلرشید الدینمیبدیرابهمطالعهبرگیردوازهمینروبر‬ ‫ان شدم که گوشه هایی از ان را که موافق طبع ایام روزه داری‬ ‫است‪،‬خدمتبرادرانوخواهرانتقدیمکنموبهفراخورمطالب‬ ‫انازتفاسیرومتوندیگراسالمیبهرهگرفتهوانراضمیمه‬ ‫نوشتار کنم‪ » .‬فرهنگ جامع فرق اسالمی؛ این کتاب بر پایه‬ ‫یادداشت هایمهدیروحانیوبازنویسیواضافاتسید حسن‬ ‫خمینی در ســه جلد تالیف شده اســت‪ .‬فرهنگ جامع فرق‬ ‫اسالمی به عنوان بهترینکتاب سال در بیست و نهمین دوره‬ ‫جایزهکتابسالجمهوریاسالمیبرگزیدهشد‪.‬گوهرمعنادر‬ ‫باب وضع الفاظ بر ارواح معانی است‪ .‬همچنین مقدمه کتاب‬ ‫«انقالباخالقی‪،‬راهیبهرهایی»راسیدحسنخمینینوشته‬ ‫است‪.‬اینکتاببهکوششاصغرزارعکهنمویی‪،‬روزنامه نگار‬ ‫وپژوهشگرحوزهاندیشه‪،‬خرداد‪ 92‬منتشرشدهاست‪.‬عنوان‬ ‫مقدمه سیدحسن خمینی‪« ،‬پیش به سوی جامعه اخالقی»‬ ‫استودرانروش هاینیلبهجامع هاخالقیراتبیینمی کند‪.‬‬ ‫داستان یک نامزدی‬ ‫«امیدوارمسید حسنخمینیکاندیدایخبرگانشود‪».‬‬ ‫این را اکبر هاشمی رفســنجانی گفته بود‪ ،‬ماه ها قبل از اینکه‬ ‫بحثنامزدیسید خمینیجدیشود‪.‬هاشمی رفسنجانیکه‬ ‫در این سال های اخیر همواره یکی از حامیان سیاسی اصلی‬ ‫سید حســن خمینی به شــمار می امده‪ .‬ان گونه که خودش‬ ‫روایتمی کندازمشوقینحضورسید حسنخمینیدرمجلس‬ ‫خبرگان هم بوده اســت‪ .‬او البته پیش تر هم یک بار دیگر نام‬ ‫خودرابهسید حسنخمینیگرهزدهبود؛انجاکهلقبعالمهرا‬ ‫بهسید حسنخمینینسبتدادهبود‪.‬چندماهبعدازانمصاحبه‬ ‫کههاشمیازمیلباطنیخودبراینامزدیسید حسنرونمایی‬ ‫کرد‪ ،‬در یک دیدار سیاســی خبر نامزدی او اعالم شد‪« .‬خبر‬ ‫دارمکهبرادربزرگوارمانجنابحاجحسناقایخمینیبهتبع‬ ‫دعوت های گسترده ای که توسط گروه ها و اقشار مختلف از‬ ‫ایشان صورت گرفته و باتوجه به مشورت هایی که با بزرگان و‬ ‫صاحبان اندیشه انجام داده است‪ ،‬تصمیم شان را گرفته اند‬ ‫و برای انتخابات خبرگان ثبت نام خواهند کــرد‪ ».‬این خبر را‬ ‫سیدعلیخمینیبرادرکوچک ترسید حسناعالمکردوالبته‬ ‫بالفاصلهسید احمدخمینیفرزندسید حسننیزباانتشارمطلبی‬ ‫در اینستاگرام‪ ،‬نوشــت‪ :‬عمو علی اعالم کرد‪« :‬ورود رسمی‬ ‫پدرم در صحنه انتخابات خبرگان‪ .‬یک دم از حمایت الطاف‬ ‫الهی خالی مباد‪/‬صبح است ســاقیا قدحی پرشراب کن‪/‬دور‬ ‫فلک درنگ ندارد شتاب کن‪/‬ز ان پیش تر که عالم فانی شود‬ ‫خراب‪/‬ما را ز جام باده گلگون خراب کن‪/‬خورشید می ز ساغر‬ ‫مشرقطلوعکرد‪/‬گربرگعیشمی طلبیترکخوابکن»‪.‬‬ ‫حاالدیگرشکینبودکهسید حسنخمینیتصمیمشرابرای‬ ‫ورود به عرصه قدرت رســمی گرفته است‪ .‬واکنش ها شروع‬ ‫شد‪ .‬همان گونه که انتظار می رفت برخی مخالف این حضور‬ ‫بودندوبرخیدیگرحامی اینتصمیمبرایوروداوبهخبرگان‪.‬‬ ‫حامیاناوکهبیشترازاصالح طلبانبودندبارهادرسخنان شان‬ ‫بهاستقبالایننامزدیرفتهبودندامامخالفانبراینباوربودند‬ ‫کهیکجناحبناداردازنامسید حسنخمینیسوءاستفادهکرده‬ ‫وازاویکقطببسازندمقابلدیگران‪.‬انهانشانه هاییازاین‬ ‫تحلیل شانهمیافتهوارائهکردهبودند‪.‬‬ ‫چالش ازمون‬ ‫ امایکاتفاقدیگررخداد‪.‬شوراینگهباندربیانیه ای‬ ‫اعالمکردکهبرخیازنامزدهایانتخاباتبایددرازمونفقهی‬ ‫اینشوراشرکتکنند‪.‬درمواردیکهشوراینگهبانذیلنامه‬ ‫خود اورده بود می شد استنباط کرد که سید حسن خمینی هم‬ ‫برای حضور در انتخابات باید ازمون دهد‪ .‬هر چند حامیانش‬ ‫معتقدبودندکهاویکمجتهداستونیازیبهازموننیست‪.‬‬ ‫شاید همین عقیده بود که موجب شد سید حسن خمینی روز‬ ‫امتحانخبرگان‪،‬کالسدرسشراتعطیلنکندتابرایازمون‬ ‫راهی تهران شود‪ ،‬موضوعی که حسین شریعتمداری البته‬ ‫ان را این گونه تفســیر کرده بود‪« :‬امتحان نداده تا بهانه ای‬ ‫برایعدمحضوردرانتخاباتوفشارحامیانشداشتهباشد‪ ».‬‬ ‫اظهارنظری کــه البته با واکنش هــای فراوانی مواجه‬ ‫شد‪ .‬کیهان و حسین شــریعتمداری البته از جمله منتقدانی‬ ‫بودند که باورشــان این بود که اصالح طلبان قصــد دارند از‬ ‫سید حسن خمینی سوء استفاده کنند‪.‬حسین شریعتمداری‬ ‫در مطلبی در مورد علت عدم شــرکت سید حسن خمینی در‬ ‫ازمونخبرگاننوشتهبودکهیکیازفقهایشوراینگهبان‬ ‫تلفنی از سید حسن خمینی برای ازمون دعوت کرده بوده‬ ‫و اینکه می گویند شورای نگهبان از او دعوت نکرده است‬ ‫صحتندارد‪.‬‬ ‫هر چه بود هفتهگذشتهشوراینگهباناسامی افراد‬ ‫ی سید حســن‬ ‫تایید صالحیت شــده را اعالم کرد و البته نام ‬ ‫خمینیهمدراینلیستدیدهنشد‪.‬حاالبایدمنتظرماندودید‬ ‫کهایاسید حسنخمینیهمچنانبرتصمیمشبرایورودبه‬ ‫عرصه سیاست جدی است؟وحاالکهنتوانسته سیاسترااز‬ ‫مجلسخبرگاندنبالکندایاممکناستدرایندهبهپارلمانیا‬ ‫ریاست جمهوریفکرکند؟ایااینناکامی درورودبهانتخابات‬ ‫او را به این نتیجه می رســاند که فعال بــه تحصیل و تدریس‬ ‫ادامهدهد؟‬ ‫احزاب وشخصیت ها‬ ‫هنوز در مورد هاشمی‬ ‫تصمیمنگرفته ایم‬ ‫گفت وگویمثلثباحسینابراهیمی‪ ،‬عضوجامعهروحانیتمبارز‬ ‫‪3‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫سیاست‬ ‫نتیجهبررسیصالحیتنامزدهایانتخاباتمجلس‬ ‫خبرگانرهبریاعالمشد‪،‬ارزیابیشماچیست؟‬ ‫روند بررسی صالحیت نامزدهای انتخابات مجلس‬ ‫خبرگان رهبری روال طبیعی خودش را طی کرد‪ .‬یعنی منهای‬ ‫انهاییکهقبالامتحاندادهبودندیابهنوعیموردتاییدبودند‪،‬از‬ ‫بقیهنامزدهاامتحانگرفتند‪.‬هرنامزدیامتحاندادوقبولشد‬ ‫صالحیتش هم به تایید رسید و هر نامزدی هم که در امتحان‬ ‫شرکتنکردصالحیتشاحرازنشد‪.‬‬ ‫اکنون ارایش سیاسی و رقابتی انتخابات مجلس‬ ‫خبرگانرهبریبهچهصورتخواهدشد؟‬ ‫در هر کجا به اندازه رقابت کاندیــدا وجود دارد‪ .‬انها‬ ‫رقابت و مردم انتخاب می کنند تــا در نهایت هر نامزدی حائز‬ ‫اکثریتاراشودواردمجلسخبرگانرهبریمی شود‪.‬‬ ‫باالخره نحوه بستن لیســت های جامعتین به چه‬ ‫صورتمی شود؟لیستمشترکمی دهندیاهرکدام‬ ‫ازانهافهرستخودرامنتشرمی کنند؟‬ ‫بنابرایناستکهلیستجامعتینمشترکباشد‪.‬‬ ‫بر سر وجود اسم اقای هاشمی در لیست تفاهمی ‬ ‫شدهاستیاخیر؟‬ ‫هنوزناماقایهاشمینهمسلماستکهدرلیستقرار‬ ‫داردونهمسلماستکهدرلیستقرارنداشتهباشد‪.‬‬ ‫جامعهروحانیتمبارزتهرانوجامعهمدرسینحوزه‬ ‫علمیهقمچهزمانیتصمیمنهاییرادربارهقراردادن‬ ‫ناماقایهاشمیمی گیرند؟‬ ‫جلسه اینده در این مورد بحث خواهد شد‪ .‬قرار است‬ ‫جامعهروحانیتمبارزمذاکراتیباجامعهمدرسینداشتهباشدو‬ ‫بعدتصمیمنهاییرادراینموردمی گیرند‪.‬‬ ‫مشکل اقای هاشمی چیست که اینقدر جامعتین‬ ‫برای قــرار دادن نــام او در لیســت دو دل اســت و‬ ‫رای گیری هایمتعدددارند؟‬ ‫بایدازخودشانسوالشودکهچهمشکلیدارند‪.‬البد‬ ‫خودشانمی دانند‪.‬‬ ‫االندیدگاهجامعتینموضوعسوالاست‪...‬‬ ‫جامعتین مالک هایی دارد و براســاس مالک های‬ ‫خود عمل می کند‪ .‬کســی جامعتیــن را مجبور بــه انتخابی‬ ‫نمی کند‪.‬‬ ‫ممکن اســت صریح تر بفرمایید که جامعتین چه‬ ‫مالکیرادرنظرمی گیرد؟‬ ‫یک مالک ان اســت که اقای هاشــمی نتوانسته‬ ‫جلویبچه هایخودرابگیرد‪.‬اینبرایجامعهمدرسینمحرز‬ ‫شدهاست‪.‬وقتیمحرزشدهناماقایهاشمیرادرلیست شان‬ ‫نمی گذارند‪ .‬کســی که به بچه خود مســلط نیســت چگونه‬ ‫می خواهدبرکشورمسلطباشد‪.‬رفتارافرادسیاسیدراینمورد‬ ‫فرق می کند‪ .‬مثال ایت الله جنتی خودش بچه اش را معرفی‬ ‫کردیاایت اللهگیالنیخودشبچه اشرااعدامکرد‪.‬امااقای‬ ‫هاشمیتااخرینلحظهازبچه هایخودشدفاعمی کرد‪.‬هیچ‬ ‫وقت تبری نجست‪ .‬باز هم دفاع می کند‪ .‬وقتی دفاع می کند‬ ‫یعنی چه؟ یعنی اعمال انها را قبــول دارد از ان طرف هم رای‬ ‫دادگاهرامحکوممی کند‪.‬‬ ‫غیر از ایــن فاکتور موضوع دیگری هــم مانع قرار‬ ‫گرفتن نام اقای هاشــمی در فهرســت جامعتین‬ ‫است؟‬ ‫یکموردکهعلنیشدهایناست‪.‬لزومی نداردمسائل‬ ‫دیگربیانشود‪.‬‬ ‫اینکه اقای هاشــمی در انتخابات مجلس خبرگان‬ ‫رهبریکدامطرفبایستدچقدرتعیینکنندهاست؟‬ ‫چهمی دانم‪،‬بایدازجامعهسوالکرد‪.‬‬ ‫یعنی اقای هاشــمی چقدر قدرت تعیین کنندگی‬ ‫دارد؟‬ ‫نمی دانم‪.‬ماجامعهراوزن گیرینکردیم‪.‬میزاندست‬ ‫مانیست‪.‬بایددیداثارشچیست‪.‬‬ ‫اقای هاشمی برای رای اوردن در مجلس خبرگان‬ ‫رهبــری نیازی به قرار گرفتن اســمش در لیســت‬ ‫جامعتینداردیاخیر؟‬ ‫نمی دانم‪ ،‬ما از دل مردم خبر نداریم که به چه کسی‬ ‫رایمی دهندوبهچهکسیراینمی دهند‪.‬‬ ‫برخی می گویند ممکن است اقای هاشمی لیست‬ ‫جداگانه ای بدهد‪ .‬از نظر شــما ایا این امکان وجود‬ ‫دارد؟‬ ‫افراد ازادند‪ .‬هر کسی می تواند این کار را بکند‪ .‬اگر‬ ‫اقایهاشمینیروداشتهباشدمی توانداینکارراانجامدهد‪.‬‬ ‫با توجهبهنامزدهاییکهتاییدصالحیتشدند‪،‬این‬ ‫امکانبرایاقایهاشمیوجوددارد؟‬ ‫نمی دانمچقدرتاییدشدندایابهتعدادلیستخواهند‬ ‫بودیاخیر‪.‬‬ ‫یکلیستیبهناماعتدالگراهابرایمجلسخبرگان‬ ‫رهبری منتشــر شــده اســت‪ .‬چنین لیست هایی‬ ‫می توانددرفضایانتخاباتمجلسخبرگانرهبری‬ ‫مطرحشود؟‬ ‫بله‪ ،‬هیچ منع قانونی و عرفی ندارد‪ .‬چه اشکالی دارد‬ ‫ازادند‪.‬‬ ‫امــکان دارد در فضای انتخابــات مجلس خبرگان‬ ‫رهبرییکفضایدو قطبیبهوجوداید؟‬ ‫خیر‪ ،‬فضــای دو قطبی نخواهیم داشــت‪ .‬در واقع‬ ‫هیچ یک از دو انتخابات هفتم اسفند دو قطبی نمی شود؛ نه‬ ‫مجلس شورای اســامی و نه مجلس خبرگان رهبری‪ .‬چون‬ ‫افرادمستقلهممی ایندپسدو قطبینمی شود‪.‬هرکسرای‬ ‫اورد وارد مجلس می شود و رای هم نیاورد که قاعدتا راهی به‬ ‫مجلسنخواهدبرد‪.‬‬ ‫باتوجهبهتعدادنامزدهایتاییدصالحیتشدهبرای‬ ‫انتخاباتمجلسخبرگانرهبری‪،‬شاهدانهستیم‬ ‫که در بعضی موارد فقط یک نامــزد برای یک حوزه‬ ‫انتخابیه تایید صالحیت شده است‪ ،‬در این حالت‬ ‫وضعیتبهچهصورتمی شود؟‬ ‫اگراینهمشدمشکلقانونیندارد‪.‬‬ ‫انموقعشرایطبهچهصورتمی شود؟‬ ‫بههرمقداررایدهندفردانتخابمی شود‪.‬‬ ‫یعنی مردم در ان حوزه انتخابیه فقط به یک نامزد‬ ‫رایمی دهند؟‬ ‫مشکلینیست‪.‬اگرچنانچهمنحصربهیکنامزدشد‬ ‫بههماننامزدمردمرایمی دهند‪.‬‬ ‫اگــر ان نامزد نصــاب الزم رای را از مجمــوع ارای‬ ‫اخذشــده نیاورد یعنی کمتر از ‪ 50‬درصــد کل ارا را‬ ‫به دســت اورد برای رقابت با خودش به مرحله دوم‬ ‫می رود؟‬ ‫خیر‪ ،‬دیگر مرحلــه دوم ندارد‪ .‬هر مقــدار رای اورد‬ ‫درستاست‪.‬‬ ‫یعنی انتخاب این نامزد از ان حوزه انتخابیه قطعی‬ ‫است؟‬ ‫بلههمینطوراست‪.‬‬ ‫تحلیل هایمختلفیدربارهردصالحیتاقایحسن‬ ‫خمینیمطرحشد‪.‬نظرشماچیست؟‬ ‫او ردصالحیت نشد‪.‬چون اصال در امتحان شرکت‬ ‫نکردکهصالحیتشموردبررسیقرارگیرد‪.‬‬ ‫نظرشمادرموردعملکردشوراینگهباندربررسی‬ ‫صالحیتنامزدهایخبرگانچیست؟‬ ‫هیچ جاگرایشسیاسیدربررسینامزدهایانتخابات‬ ‫مجلس خبرگان رهبری وجود نداشــت‪ .‬در مجلس شــورای‬ ‫اسالمیهمنبود‪.‬لحاظگرایشسیاسیمعنیندارد‪.‬بخواهد‬ ‫شورای نگهبان براســاس گرایش سیاســی کار کند؟ در این‬ ‫صورت فاتحه کار خوانده می شود‪ .‬نتیجه اعالم نظر شورای‬ ‫نگهباننشانمی دهدکهازهردوجناحسیاسینامزدهاییدر‬ ‫انتخابات مجلس خبرگان رهبری ردصالحیتشدند‪.‬شورای‬ ‫نگهبانکهازنظرعلمی نمی ایدباکسیبرایورودبهانتخابات‬ ‫مجلسخبرگانرهبریمداراکند‪.‬‬ ‫داشتن درجه اجتهاد شرط نخست قانون اساسی برای‬ ‫تاییدصالحیتیکنامزددرانتخاباتمجلسخبرگانرهبری‬ ‫است‪.‬معتقدم انتخابات با مشارکت خیلی خوب مردم برگزار‬ ‫می شــود‪ .‬ما معتقدیم مردم به سرنوشــت خودشان حساس‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫با توجه به انکه انتخابات مجلس خبرگان رهبری با‬ ‫انتخابات مجلس شورای اسالمی همزمان برگزار‬ ‫می شود‪،‬تاثیریدرمیزانمشارکتمردمدارد؟‬ ‫باید دید‪ .‬تا به حال که مــردم خوب در ادوار مختلف‬ ‫انتخاباتشرکتکرده اند‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫سیاست‬ ‫فصل ائتالف‬ ‫حاال که اصالح طلبان می گویند چهره های مهم شان نتوانسته اند مجوز‬ ‫حضور د ر انتخابات را کسب کنند یک گمانه قوت زیادی یافته است و ان اینکه‬ ‫احتماال یک ائتالف در پیش است؛ همنشــینی اصالح طلبان‪ ،‬حامیان دولت‬ ‫مســتقل ها و طیفی از اصولگرایان‪ .‬ایا چنین رویدادی در هفتم اسفند تجربه‬ ‫خواهد شد؟‬ ‫چپ ها به دنبال الریجانی و دولت‬ ‫برنامه اصالح طلبانبرایهفتماسفندچیست؟‬ ‫علی محبی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪1‬‬ ‫انتخابــات هفتــم اســفند بــرای اصال ح طلبــان‬ ‫پرماجرا شــده اســت‪ .‬از ماجرای رد صالحیت چهره های‬ ‫شاخص شان تا داســتان ائتالف و البته اختالفی که گویا‬ ‫در شــورای عالی سیاســتگذاری اصالح طلبان پدید امده‬ ‫است‪ .‬همه اینها باعث شده در فاصله اندکی به انتخابات‬ ‫صداهای متفاوتی از این جناح شــنیده شود‪ .‬انها در حال‬ ‫حاضر قرار است تصمیمی بگیرند که سرنوشت شان را در‬ ‫دهه نود تا حدود زیادی مشخص کند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫جدال ادامه دارد‬ ‫از همــان روزی کــه محمد رضــا عــارف گفــت‬ ‫کــه می خواهــد نامزد انتخابات ریاســت جمهوری باشــد‬ ‫کارگزاران ســازندگی عنصر اصلی مخالــف با این تصمیم‬ ‫شــد‪ .‬عارف بر نامزدی اش اصرار داشــت و تکنوکرات ها‬ ‫بر کناره گیــری اش‪ .‬عارف خــود را جز ئــی از اصالحات‬ ‫می دانست و تنها نماینده انها که توانسته مجوز حضور در‬ ‫انتخابات را بگیرد و انها اصرار داشتند که محمد رضا عارف‬ ‫نباید نامزد انها در انتخابات باشــد‪ .‬دامنه فشارها ان چنان‬ ‫شــد که در نهایت زور کارگزاران به بنیاد باران چربید و نامه‬ ‫کناره گیری عارف توســط رئیس دولــت اصالحات پاراف‬ ‫شــد‪ .‬حاال باز پای یــک انتخابات دیگر در میان اســت و‬ ‫البته باز هم عــارف در ایــن انتخابات حضــور دارد و هم‬ ‫کارگزاران و منتها این بار محمد رضا عارف در راس ساز وکار‬ ‫تصمیم گیری قرار گرفته است‪.‬‬ ‫او رئیس شورای عالی سیاستگذاری اصالح طلبان‬ ‫شــده اســت اما این اصال به این معنا نبوده که کارگزاران‬ ‫تابع محض شــده باشــد‪ .‬شــاید همین معادالت بوده که‬ ‫هفته گذشته خبری از اختالفات کارگزارانی ها و عارف در‬ ‫رسانه ها منتشر شد‪ .‬در این خبر که در فضای مجازی منتشر‬ ‫شده امده اســت‪« :‬بروز اختالفات جدی در شورای عالی‬ ‫سیاســت گذاری اصالح طلبان در روزهــای اخیر جدی تر‬ ‫شــده تا جایی که یکی از اعضای ارشــد حزب کارگزاران‬ ‫سازندگی‪ ،‬علیه رئیس این شورا تهدید به افشاگری کرده‬ ‫است‪ .‬وی در جلسه ای گفته است به زودی در این باره که‬ ‫عارف در ســال ‪ ۷۶‬در ســتاد انتخاباتی ناطق نوری حضور‬ ‫داشته‪ ،‬دست به افشــاگری خواهد زد‪ .‬به گفته این عضو‬ ‫ارشد حزب کارگزاران ســازندگی عارف به دلیل وجود این‬ ‫سوابق نمی تواند ادعای رهبری جریان اصالحات را داشته‬ ‫باشد‪ .‬شنیده شده که این تهدید پس از ان انجام شده است‬ ‫که عارف درباره ترکیب لیستی که نهایتا باید به نام جریان‬ ‫اصالحات منتشر شــود‪ ،‬با طیف کارگزاران شورای عالی‬ ‫سیاستگذاری اصالح طلبان‪ ،‬دچار اختالفات جدی شده‬ ‫است‪ « .‬اما در حالی که انتظار می رفت این خبر با سکوت‬ ‫یا تکذیب محمد رضا عارف مواجه شــود‪ ،‬رئیس شــورای‬ ‫عالــی سیاســتگذاری اصالح طلبان به نوعــی ان را تایید‬ ‫کرد‪ .‬او گفت‪« :‬شــاید انتقاداتی به ترکیب شــورای عالی‬ ‫سیاستگذاری اصالح طلبان باشد که ما هم این اصالحات‬ ‫را انجام خواهیم داد‪ ».‬حتی کار به انجا رســیده است که‬ ‫برخی می گویند ممکن است کارگزارانی ها رسما راه خود را‬ ‫از بنیاد باران جدا کنند‪ .‬در همین زمینه روزنامه اصالح طلب‬ ‫ارمان که البته از حامیان کارگزاران اســت و با محمد رضا‬ ‫عارف زاویه دارد نوشــته‪« :‬اخبار ضدونقیضی درباره ارائه‬ ‫لیست جداگانه از سوی این دو حزب شنیده می شود بدین‬ ‫معنا که حزب اعتدال و توســعه و کارگــزاران ائتالف کنند‬ ‫و لیستی مجزا از لیســت اصالحات بدهند که البته ممکن‬ ‫اســت همپوشــانی هایی هم داشــته باشــد‪ ».‬نگاهی به‬ ‫مواضع چند وقت اخیر کرباسچی به خوبی نشان می دهد‬ ‫که زاویه کارگزاران با عارف تا چه اندازه است‪ .‬دبیرکل حزب‬ ‫کارگزاران سازندگی معتقد است که اصالح طلبان نیازمند‬ ‫یک گزینــه معتدل مانند الریجانی برای ریاســت مجلس‬ ‫هستند‪ .‬کرباسچی در همین راستا در یکی از نشست های‬ ‫خود در قم در خصوص قرار گرفتن علی الریجانی در لیست‬ ‫مورد حمایت اصالح طلبان و اعتدالیون‪ ،‬گفته است‪« :‬از‬ ‫نظر من اقای الریجانی شــخصیتی است که در جایی که‬ ‫بحث منافع ملی باشد‪ ،‬به بحث حزب و گروه توجه نمی کند‬ ‫و برای مثال در بحث برجام و توافق هسته ای انصافا منافع‬ ‫ملی را مورد توجه قرار داد؛ و از این رو عده ای اعتقاد دارند‬ ‫که ایشان صالحیت پست فعلی خود را دارد‪ ».‬این مسائل‬ ‫نشان می دهد ان رابطه عارف – کارگزاران به همان سیاق‬ ‫انتخابات ‪ 92‬برقرار است‪.‬‬ ‫هشدار به روحانی‬ ‫محمد رضا عارف کــه چند بار در ســخنرانی هایش‬ ‫گفته بود اصالح طلبــان باید از روحانی دفــاع کنند تا او‬ ‫رئیس جمهور یک دوره ای نباشــد‪ ،‬حاال اما مدتی است‬ ‫هشــدارهایی به حســن روحانــی می دهــد‪ .‬جدیدترین‬ ‫هشــدار او به حســن روحانی را‪ ،‬رئیس ســتاد انتخابات‬ ‫اصالح طلبان در تهران روایت کرده اســت‪ .‬علی صوفی‬ ‫گفته اســت‪« :‬عارف به اقای روحانی هشدار داده است‬ ‫که اگر اصالح طلبان موفق نشــوند در انتخابات مجلس‬ ‫دهم پیروز شــوند اقای روحانی در ســال ‪ ۹۶‬در پاســتور‬ ‫نخواهد بــود‪ ».‬این البته نشــان از فشــارهایی دارد که‬ ‫اصالح طلبان به حسن روحانی وارد می کنند تا او از تمام‬ ‫وزنش اســتفاده کــرده و چهره هایی از انهــا را به میدان‬ ‫رقابت بازگرداند‪.‬‬ ‫داستان یک ائتالف‬ ‫اما حاال مهمترین مســاله میــان اصالح طلبان این‬ ‫است که انها چگونه می خواهند وارد انتخابات هفتم اسفند‬ ‫شــوند‪ ،‬ان هم با وضعیتی که بعد از اعالم نتایج بررســی‬ ‫صالحیت ها با ان مواجه شده اند‪ .‬اصالح طلبان که تا چند‬ ‫روز پیش می گفتند تعداد نامزدهای تایید صالحیت شــده‬ ‫انها در کل کشور به ‪ 30‬نفر هم نمی رسد حاال می گویند در‬ ‫بســیاری از حوزه ها توانایی معرفی نامزد دارند‪ .‬در همین‬ ‫میانه اســت که صدای ائتالف در این جناح هم به گوش‬ ‫می رسد‪.‬‬ ‫شــفاف ترین تحلیــل در مــورد ارایش پیــش رو را‬ ‫محمد جواد حق شــناس داشته اســت‪ .‬او به سایت مثلث‬ ‫انالین گفته که یــک ائتالف چها ر وجهــی در انتخابات‬ ‫هفتم اســفند به وجود خواهد امد‪ .‬او گفته‪ « :‬بخش اول‬ ‫نامزدهای اصالح طلب تایید صالحیت شده‪ ،‬بخش دوم‬ ‫غالمحسین کرباسچی احتمال‬ ‫ائتالف را تایید کرده است‪ .‬او‬ ‫پیش تر هم تمایلش را برای‬ ‫حمایت از اصولگرایان نشان‬ ‫داده بود‬ ‫محمدرضا عارف نقدها به‬ ‫شورای عالی سیاستگذاری‬ ‫اصالح طلبان را پذیرفته و گفته‬ ‫حاضر به اصالحات در این مورد‬ ‫است‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫نامزدهای اعتدالگرای حامی دولت‪ ،‬بخش سوم نامزدهای‬ ‫مســتقل و بخش چهــارم نامزدهای اصولگــرای معتدل‬ ‫همچون حلقه نزدیک بــه اقای الریجانــی مجموعه ای‬ ‫چهارگانه را تشــکیل می دهند که می تــوان از انها تحت‬ ‫عنوان جبهه نجات ایران نام برد‪».‬‬ ‫البته قبل از او غالمعلی دهقان هم از ائتالف سخن‬ ‫گفته بود‪ .‬او که ســخنگوی حزب اعتدال و توســعه است‬ ‫پیش تر در گفت وگو با هفته نامه مثلث از شکل گیری چنین‬ ‫ائتالفی ســخن به میان اورده بود و حــاال در جدیدترین‬ ‫اظهارنظرش در این مورد گفته است‪ « :‬ان طور که شواهد‬ ‫و قرائن نشان می دهد‪ ،‬تمام اصالح طلبان‪ ،‬اعتدالیون و‬ ‫حتی معتدلین اصولگرا و مستقلین اعتدالگرا در انتخابات‬ ‫پیش رو چاره ای جز وحدت کلمه و ارائه لیســت مشترک‬ ‫ندارند‪».‬‬ ‫حاال در جدیدترین تحول در این مورد غالمحســین‬ ‫کرباسچی ماجرای ائتالف را تایید کرده است‪ .‬کرباسچی‬ ‫در پاسخ به ســوالی درباره احتمال ارائه لیست مشترک از‬ ‫ســوی اصالح طلبان و اصولگرایان معتــدل باتوجه به رد‬ ‫صالحیت ها گفته اســت‪« :‬ممکن است دوستان باتوجه‬ ‫به شــرایط به چنین نتیجه ای برسند و لیســت مشترکی را‬ ‫ارائه کنند‪ ».‬اما در میان این اظهارنظرها محمد عطریانفر‬ ‫به گونه ای دیگــر به این مســاله نگاه می کنــد‪ .‬او گفته‪:‬‬ ‫«اگر اصالح طلبان و حامیان دولت‪ ،‬پس از بررســی های‬ ‫شورای نگهبان در حوزه های انتخابیه به تعداد نمایندگان‬ ‫مورد نیاز‪ ،‬به قدر کفایت نامزد مورد حمایت داشته باشند‪،‬‬ ‫به صورت مســتقل حضور پیــدا خواهند کــرد‪ .‬در چنین‬ ‫شــرایطی‪ ،‬رهروان والیت نیز به صورت مســتقل حضور‬ ‫خواهــد داشــت و رقابــت خوب وخوب تر شــکل خواهد‬ ‫گرفت؛ رقابتی که من به تازگی ان را بارها مورد تاکید قرار‬ ‫داده ام و گفته ام باید تالش شود رقابت های پارلمانی بین‬ ‫احزاب‪ ،‬میان خوب و خوب تر تلقی شــود‪ ،‬درحالی که در‬ ‫گذشــته صورت بندی عمومــی رقابت ها‪ ،‬میــان خوب و‬ ‫بد تفسیر می شــده اســت‪ .‬فکر می کنم رهروان والیت و‬ ‫تیم معتدلی که از درون اصولگرایان منشــعب شــده اند‪،‬‬ ‫منظومه ای هستند که با شرافتمندی و عزت نفس می توانند‬ ‫با اصالح طلبــان رقابت کننــد‪ .‬در فــرض دوم‪ ،‬در برخی‬ ‫حوزه هــای انتخابیــه‪ ،‬اصالح طلبــان نامــزد انتخاباتی‬ ‫تاییدشده یا کســی که پیروزی او قرین به موفقیت باشد‪،‬‬ ‫نداشته باشــند و در ان حوزه‪ ،‬شــخصیتی از اصولگرایان‬ ‫معتدل مطرح باشــد‪ ،‬منطق اصالح طلبــی حکم می کند‬ ‫برای اینکــه تندروها بــه پیروزی نرســند‪ ،‬بــه طرفداران‬ ‫اصالحات توصیه شــود در مقام انتخاب میان دو نامزد از‬ ‫جبهه پایداری یا اصولگرای معتدل‪ ،‬رای خود را به سمت‬ ‫اصولگرای معتــدل هدایت کننــد‪ .‬اجــرای چنین مدلی‬ ‫نشان می دهد ما به نسبی گرایی در عرصه سیاسی قائلیم‬ ‫و اعتقاد و عمل به ان را مشــروع می دانیم‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫نمی توانند در هر شرایطی منطق مطلق گرا باشند‪ ،‬منطق‬ ‫مطلق گرایی‪ ،‬بســیاری از دســتاوردها را از بیــن خواهد‬ ‫برد‪ ».‬اما یک نگاه دیگر در این مورد هم قابل اعتنا ست‪.‬‬ ‫روزنامه اصالح طلــب افتاب یزد در تحلیلــی در این مورد‬ ‫نوشته اســت‪« :‬به نظر می رســد از انجایی که در داخل و‬ ‫خارج شــرایط حساسی را ســپری می کنیم اصالح طلبان‬ ‫ناچارند از مدل دوم یعنی مــدل ‪ 1392‬پیروی نمایند‪ .‬اگر‬ ‫هم بناست گردش نخبگانی صورت گیرد یا کادرسازی ای‬ ‫انجام شــود بهتر اســت در حوزه های دیگری و در شرایط‬ ‫بهتری رخ دهد‪.‬‬ ‫این نکته را هم نباید از نظر دور داشــت که در همین‬ ‫مجلس نهــم‪ ،‬نمایندگانی که با نــام اصالح طلبی حضور‬ ‫داشتند بســیار ضعیف تر و کم فروغ تر از نمایندگانی بودند‬ ‫که به نــام اصولگرای معتــدل می شــناختیم‪ ،‬فقط کافی‬ ‫است برای نمونه عملکرد محمدرضا تابش با علی مطهری‬ ‫مقایسه شــود تا بتوان بر این ادعا صحه گذاشت‪ .‬اولین‬ ‫مدعــی اصالح طلبی اســت و دومی مدعــی اصولگرایی‬ ‫ارزشــی‪ .‬ختــم کالم انکــه تــز ائتــاف اصالح طلبان و‬ ‫اصولگرایان معتدل قابل بحث و بررسی است‪».‬‬ ‫با همه این تفاسیر به نظر می رسد که اصالح طلبان‬ ‫در انتخابات هفتم اسفند به ائتالف فکر خواهند کرد‪ .‬اما‬ ‫این فقط یک بخش ماجراست‪ .‬انها از سر اجبار به ائتالف‬ ‫راضی شده اند هنوز اما معلوم نیست که سه ضلع دیگر بنای‬ ‫همنشینی سیاسی با انها داشته باشند‪ .‬به دیگر سخن اینکه‬ ‫شــاید ائتالفی در کار باشد اما ممکن اســت این ائتالف‬ ‫منهای اصالح طلبان باشد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫غالمعلی دهقان که پیش تر‬ ‫به مثلث گفته بود احتمال‬ ‫ائتالف جدی است‪ ،‬بار دیگر‬ ‫این اعتقادش را تکرار کرده‬ ‫است‬ ‫به نظر می رســد کــه اصالح طلبــان در‬ ‫انتخابات هفتم اسفند به ائتالف فکر خواهند‬ ‫کرد‪ .‬اما این فقط یک بخش ماجراســت‪ .‬انها‬ ‫از ســر اجبار به ائتالف راضی شــده اند هنوز‬ ‫امــا معلوم نیســت که ســه ضلع دیگــر بنای‬ ‫همنشینی سیاســی با انها را داشــته باشند‪.‬‬ ‫به دیگر ســخن اینکه شــاید ائتالفــی در کار‬ ‫باشــد اما ممکن اســت ایــن ائتــاف منهای‬ ‫اصالح طلبان باشد‬ ‫احزاب وشخصیت ها‬ ‫‪49‬‬ ‫احزاب وشخصیت ها‬ ‫پیشنهاد یک ائتالف ‪4‬ضلعی را داده ام‬ ‫گفت وگوی مثلث با محمدجواد حق شناس‬ ‫سیاست‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫وضعیــت اردوگاه اصالح طلبــان پــس از اعالم‬ ‫بررســی صالحیــت نامزدها چگونه اســت و انها‬ ‫چه تصمیمی برای نحوه شرکت در دهمین دوره‬ ‫انتخابات مجلس شورای اسالمی دارند؟‬ ‫هم اکنون در سراسر کشور ‪ 30‬چهره اصالح طلب‬ ‫تایید صالحیت شــده اند و در واقع ‪ 10‬درصد کرســی های‬ ‫مجلس برای اصالح طلبان قابل رقابت تعریف شده است‪.‬‬ ‫در مرحله نخســت قرار شــد که نامزدهــای اصالح طلب‬ ‫ردصالحیت شــده یا عدم احراز صالحیت شــده اعتراض‬ ‫خود را به عملکرد هیات هــای نظارت مطابق قانون اعالم‬ ‫کنند که ایــن اتفاق افتاد و همزمان تالش شــده از طریق‬ ‫گفت وگوهایی که با مقامات ذی صالح و مراجع مربوطه از‬ ‫جمله اعضای شورای نگهبان صورت می گیرد پیگیر باشند‪.‬‬ ‫اثار و عواقب چنین تصمیمی را که می تواند اختالل جدی‬ ‫در فضای انتخاباتــی و رقابت های انتخاباتــی وارد کند به‬ ‫اطالع تصمیم گیران و تصمیم سازان برسانند و هشدارهای‬ ‫الزم را بــه انها بدهند‪ .‬در گام بعــدی اصالح طلبان تالش‬ ‫دارند اصل اولیه یعنی اســتحکام نظام جمهوری اسالمی‬ ‫و تقویت پیوند ملت و نظام از طریــق صندوق های رای را‬ ‫همچون گذشــته مدنظر قرار دهند‪ .‬اصالح طلبان در این‬ ‫مرحله تالش می کنند تعــداد قابل توجهــی از چهره های‬ ‫اصلی خود را به میــدان رقابت برگردانند کــه فکر می کنم‬ ‫‪2‬‬ ‫محمدجواد حق شــناس‪ ،‬عضو شــورای مرکزی‬ ‫حزب اعتماد ملی از تالش برای شــکل گیری ائتالفی‬ ‫چهارضلعی متشــکل از اصالح طلبان‪ ،‬حامیان دولت‪،‬‬ ‫مســتقل ها و طیف الریجانی ســخن می گوید و اعالم‬ ‫می کنــد‪ :‬معتقــدم قطعا دســت اصالح طلبان بســته‬ ‫نیست‪ .‬اصالح طلبان نه تنها همچنان می توانند برای‬ ‫کل کرســی های مجلــس فهرســت ارائه کننــد‪ ،‬بلکه‬ ‫بدیل هایی دارند که می تواند پیروزی انان را قطعی کند‬ ‫چراکه تصمیم گیر و تصمیم ساز اصلی مردم هستند‪.‬‬ ‫باتوجه بــه مذاکراتی که شــکل گرفته و برخــی خبرهایی‬ ‫که رســیده احتمــال اینکه تعــداد دیگــری از چهره های‬ ‫اصالح طلب به میدان رقابت برگردند وجود دارد‪ ،‬اما اینکه‬ ‫این تعداد چند نفر باشــند مشخص نیست چون به تصمیم‬ ‫شورای نگهبان بر می گردد‪ .‬بنابراین اصالح طلبان منتظر‬ ‫اعالم نتیجه بررســی اعتراض ها در ‪ 16‬بهمن هســتند تا‬ ‫راهبرد انتخاباتی شان روشن شود‪.‬‬ ‫تحلیل شما از فضای سیاسی کشور بعد از اعالم‬ ‫نظر هیات های نظارت چیست؟‬ ‫نبایــد از خاطــر دور داشــت کــه در میــان رد‬ ‫صالحیت شــدگان‪ ،‬مواردی وجــود دارد کــه گاه بیش از‬ ‫مساله گسترده بودن ردصالحیت ها‪ ،‬تعجب را برمی انگیزد‪.‬‬ ‫دوم انکه این اتفاق یک شوکی را به بدنه جریان اصالحات و‬ ‫نخبگان وارد کرد‪ .‬به طوری که تا یک هفته پس از ان شاهد‬ ‫سکوت سنگین فعاالن شاخص سیاسی اعم از اصولگرا و‬ ‫اصالح طلب و معتدل بودیم‪ .‬در واقع شاید اولین واکنش‬ ‫را رئیس جمهور در جمــع فرمانداران به این اتفاق نشــان‬ ‫داد‪ .‬ســوم انکه به نظر می رســد این اتفاق دولت را هدف‬ ‫قرار داده اســت‪ .‬دیدگاه هایی کــه بعــد از روی کار امدن‬ ‫دولت یازدهم مطرح بود و گفته می شد دولت اقای روحانی‬ ‫تک دوره ای خواهد شــد این ذهنیت را تقویت می کند‪ .‬در‬ ‫واقع تصور ان است فرصتی که دولت می تواند در همراهی‬ ‫با مجلس همسو برای خدمات رسانی به مردم و کشور و به‬ ‫تبع ان تکرار ریاســت جمهوری اقای روحانی در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ‪ 96‬به دست اورد با این وضعیت به چالش‬ ‫می خورد‪ .‬معتقدم دولت اقای روحانی توانست بخش جدی‬ ‫عبور از بحران را در طول ‪ 2‬ســال و نیم از روی کار امدنش‬ ‫رقم بزند‪ .‬با توجه به شــناختی که از نهــاد محترم‪ ،‬معتبر و‬ ‫قانونمند شورای نگهبان و اعضایش دارم قطعا اعضای این‬ ‫نهاد از اتفاق رخ داده دلخوش نیستند چون تعداد اعضای‬ ‫این شورا ‪ 12‬نفر است‪ .‬معتقدم نهاد شورای نگهبان قطعا‬ ‫تالش خواهد کرد اشکاالت ایجاد شده در بررسی صالحیت‬ ‫نامزدها را برطرف کند‪.‬‬ ‫شــما گفتید راهبرد انتخاباتی اصالح طلبان بعد‬ ‫از اعالم نتیجه بررسی اعتراض های نامزدهای‬ ‫ردصالحیــت شــده یــا عــدم احــراز صالحیت‬ ‫شــده یعنی ‪ 2‬روز مانده به اغاز رســمی تبلیغات‬ ‫نامزدهــا انتخابــات مجلس شــورای اســامی‬ ‫مشخص می شــود‪ .‬از این صحبت بر می اید که‬ ‫اصالح طلبان هیچ مدل دیگــری ندارند جز انکه‬ ‫منتظر بمانند و ببینند که چند نفر از نامزدهای انها‬ ‫در بررسی های مجدد شــورای نگهبان موفق به‬ ‫اخذ کارت ورود به رقابت هفتم اســفند می شوند‬ ‫ایا همین طور است؟‬ ‫خیر‪ .‬معتقدم با فرض انکه هیچ یک از نامزدهای‬ ‫اصالح طلــب ردصالحیت شــده یا عدم احــراز صالحیت‬ ‫خورده به گردونه رقابت پیش رو بر نگردند دلیل نمی شــود‬ ‫که جریان عقالنی کشور دست روی دست بگذارد و تسلیم‬ ‫وضع موجود شــود چون مردم ما نشــان دادند در شــرایط‬ ‫ســخت درســت تصمیم می گیرند‪ .‬نمونــه اش انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 92‬اســت اگر جامعه اصالح طلبی‬ ‫بتواند جامعه را قانع کند که مایوس نشود و به ندای رهبری‬ ‫لبیک بگوید و مشــارکت حداکثری داشــته باشــند و حتی‬ ‫کسانی که جمهوری اســامی را قبول ندارند در انتخابات‬ ‫حاضر بشوند‪ ،‬ضمن انکه مناقشــه هم نکنیم که عملکرد‬ ‫شورای نگهبان چقدر با منافع ملی‪ ،‬اموزه های حضرت امام‬ ‫و مقام معظم رهبری و قانون اساســی منطبق و همخوان‬ ‫است معتقدم قطعا دست اصالح طلبان بسته نیست‪.‬‬ ‫شــما اولویــت را تقویــت مشــی و گفتمــان‬ ‫اصالح طلبی قرار دادید تا انکه تاکید را بر حمایت‬ ‫از نامزدهــای اختصاصــی جریــان اصالحــات‬ ‫بگذارید‪ ،‬ایــا این الگوگیــری از مــدل انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری ‪ 92‬نیست که اصالح طلبان از‬ ‫نامزد اختصاصی خود صرف نظر کردند و حمایت‬ ‫از حســن روحانی با گفتمــان اصالح طلبی را در‬ ‫دستورکار قرار دادند؟‬ ‫بلــه‪ ،‬همین طــور اســت‪ .‬معتقدم مــا می توانیم‬ ‫همچون انتخابــات ریاســت جمهوری ‪ 92‬در یک پارادیم‬ ‫جدیدی وارد گفتمان سیاسی شویم و برای عبور از بحرانی‬ ‫که در هشت سال دولت قبل بر کشور تحمیل شد طراحی‬ ‫جدیدی داشــته باشــیم‪ .‬امروز دولت اقای روحانی دولت‬ ‫اصالح طلبان نیست اما تفکراتی که ارائه می دهد‪ ،‬مسیری‬ ‫که در برجام اتفاق افتاد و ســخنانی کــه در دفاع از حقوق‬ ‫مردم گفته می شود بیانات اصالح طلبانه است‪ .‬در واقع ما‬ ‫احزاب وشخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫سیاست‬ ‫عمال توانستیم تفکر اصالح طلبی را با گفتمان و چهره های‬ ‫جدید ادامــه بدهیم‪ .‬امــروز اصال ناراحت نیســتیم وقتی‬ ‫درون گفتمان اصالحات اقای هاشمی رفسنجانی‪ ،‬اقای‬ ‫ناطق نــوری و اقای الریجانی را می بینیم‪ .‬خوشــحالیم از‬ ‫اینکه مشــی اصالح طلبی ان قدر در حال وســعت یافتن‬ ‫است که چهره هایی که سال های قبل در تقابل با گفتمان‬ ‫اصالح طلبی بودند امروز همراه شدند‪.‬‬ ‫این ایده چگونه برای انتخابات مجلس شورای‬ ‫اسالمی قابلیت تکرار دارد؟‬ ‫در جلســه روز شــنبه ‪ 3‬بهمــن شــورای عالــی‬ ‫سیاســتگذاری اصالح طلبــان که بــا حضــور ‪ 250‬عضو‬ ‫میزهای ‪ 31‬استان برگزار شد نیروهای اصالح طلب اعم از‬ ‫اکثر استانداران‪ ،‬معاونان استانداران‪ ،‬فرمانداران و مدیران‬ ‫کل دولت اصالحات و نمایندگان اصالح طلب ادوار مجلس‬ ‫حضور داشــتند‪ .‬اقای دکتر عارف‪ ،‬اقای موســوی الری‪،‬‬ ‫اقای مهرعلیزاده‪ ،‬اقای مرعشی و اقای صوفی چهره های‬ ‫اصلی هیات رئیسه شورای عالی نیز حضور داشتند فضایی‬ ‫که از طرف هیات های اســتانی ارائه شــد متاسفانه خیلی‬ ‫منفی بود‪.‬من دیدم فضا خیلی دارد به سوی نوعی تحریم‬ ‫یا قهر و کنار کشیدن از انتخابات هفتم اسفند پیش می رود‬ ‫با این توجیه کــه اصالح طلبان در چنیــن فضایی قادر به‬ ‫رقابت نیســتند‪ .‬امار هم همین را می گفت از ‪ 290‬کرســی‬ ‫فقط اصالح طلبــان امکان رقابت برای ‪ 10‬کرســی را پیدا‬ ‫کردند‪ .‬در ان فضا اقای دوســتی عضو میز استان لرستان‬ ‫و عضو شورای شهر اســت به من گفت «حق شناس کاری‬ ‫بکن» گفتم چه کار باید بکنم؟ گفت «فضا دارد به سمتی‬ ‫می رود که نتیجه اش خیلی نگران کننده است‪ ».‬با وجودی‬ ‫که قصدی برای صحبت نداشــتم اما وقت گرفتم و پشت‬ ‫ تریبون رفتم و پیشــنهادی را مطرح کردم که هیچ کس با‬ ‫ان مخالفت نکرد‪.‬‬ ‫پیشنهاد شما چه بود؟‬ ‫گفتم در این فضای به وجــود امده می تواند یک‬ ‫ائتالف چهار بخشی شــکل بگیرد‪ .‬بخش اول نامزدهای‬ ‫اصالح طلــب تایید صالحیت شــده هســتند‪ ،‬بخش دوم‬ ‫نامزدهــای اعتدالگرای حامی دولت را شــامل می شــود‪،‬‬ ‫بخش سوم نامزدهای مستقل خواهند بود و بخش چهارم‬ ‫نامزدهای اصوالگرای معتدل همچــون حلقه نزدیک به‬ ‫اقای الریجانی هستند‪ .‬در واقع این چهار ضلع مجموعه ای‬ ‫چهارگانه را تشــکیل می دهنــد که می تــوان از انها تحت‬ ‫عنوان جبهه نجات ایران نام برد‪ .‬این جبهه و ائتالف تبلور‬ ‫عقل گرایــی‪ ،‬خردگرایی‪ ،‬اعتدال گرایــی و قانونگرایی در‬ ‫مقابله با افراط گرایی رادیکال خواهد بود که با تمســک به‬ ‫قانون برای مقابلــه با ایده تحریم انتخابــات یا اعتراض و‬ ‫خشم به عملکرد شورای نگهبان می تواند مورد توجه قرار‬ ‫گیرد و یک لیست حداکثری از داخلش بیرون اید تا حافظ‬ ‫منافع ملی در مجلس اینده و حمایت کننده دولت در مسیری‬ ‫که پیش رو دارد باشد‪.‬‬ ‫این پیشنهاد شما بازخوردهایی هم داشت‪ .‬خود‬ ‫شما این بازخوردها را چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫خوشــبختانه‪ ،‬بــا یکــی دو روز فاصلــه دیدم که‬ ‫چهره های سیاســی همچون اقای کرباســچی اســتقبال‬ ‫کردند‪ .‬حتی اقای دهقان سخنگوی حزب اعتدال و توسعه‬ ‫روز دوشنبه ‪ 5‬بهمن وقتی من را در خانه احزاب دید و گفت‬ ‫«در پاسخ به طرح شــما مصاحبه کردم‪ ».‬اقای دهقان در‬ ‫مصاحبه خودش گفته بود «چاره ای جــز ائتالف نداریم»‬ ‫منهمبهاوگفتم«بلهمصاحبهشمارادیدماماکاشازکلمه‬ ‫چاره نداریم اســتفاده نمی کردی»‪ .‬او هم با یک لبخندی‬ ‫جواب داد «ما هم قبــول داریم که باید بــا یکدیگر همراه‬ ‫باشیم‪ ».‬خوشبختانه این فضا وجود دارد و معتقدم جامعه‬ ‫نمی گذارد ما به قبل از ‪ 92‬برگردیم‪ .‬جامعه تصمیم خودش‬ ‫را گرفته که از ‪ 88‬فاصله بگیرد و قطعا به سمت جلو می رود‪.‬‬ ‫یک سوالی که مطرح می شود این است که چرا‬ ‫جریان اعتــدال و اصالحات صبــر نکردند ابتدا‬ ‫نتیجه بررسی صالحیت نامزدها اعالم شود بعد‬ ‫با هم مرزبندی کنند؟ ما شــاهد بودیم هر روز که‬ ‫به ‪ 28‬اذر روز ثبت نام نامزدها نزدیک می شــدیم‬ ‫بیشــتر مرزبندی ها میان این دو سلیقه سیاسی‬ ‫پر رنگ تر می شد کنایه هایی که جریان اقای عارف‬ ‫و کارگزاران بین خــود رد و بدل می کردند یا حزب‬ ‫اعتدال و توسعه بعد از یک بار حضور در شورای‬ ‫عالی سیاستگذاری اصالح طلبان دیگر حاضر به‬ ‫شرکت در جلسات این شورا نشــد همه نشان از‬ ‫پررنگ شدن اختالف ها داشت‪ .‬با این تفاسیر به‬ ‫نظر شما ائتالف دوباره اصالحات و اعتدال چقدر‬ ‫می تواند پایدار بماند؟‬ ‫انچه اکنون در شورای سیاستگذاری اصالح طلبان‬ ‫می بینــم اقای عارف رئیس شــورا‪ ،‬اقای مرعشــی رئیس‬ ‫کمیســیون اســتان ها و اقای طاهر نژاد نماینده رســمی‬ ‫کارگزاران در شورای سیاست گذاری هستند و هیچ اختالفی‬ ‫هم در بین این مجموعه وجود ندارد‪ .‬اقای قوچانی و اقای‬ ‫عطریانفر اگر در زمانی دیدگاهی را درباره اقای عارف طرح‬ ‫کردند نظرات شــخصی خود را گفتند‪ .‬موضع رسمی حزب‬ ‫کارگزاران را سخنگوی حزب بیان می کند‪ .‬سخنی که امروز‬ ‫از شورای سیاستگذاری ساطع می شود واحد است‪ .‬در واقع‬ ‫اقایان عارف‪ ،‬مرعشی‪ ،‬موسوی الری و منتجب نیا همه یک‬ ‫ســخن واحدی را بیان می کنند و فضا در همین چارچوب‬ ‫دارد اداره می شود‪.‬‬ ‫حزب اعتدال و توسعه که روزی بر حضور مستقل‬ ‫و ارائه لیســت اختصاصــی در انتخابات مجلس‬ ‫تاکید داشت چطور تغییر نظر داد؟‬ ‫این مســاله به واقعیت های صحنه پس از اعالم‬ ‫نتیجه بررســی هیات های نظــارت بر می گــردد‪ .‬تا زمانی‬ ‫که هر کســی فکر کند انبار و اندوخته کافــی دارد نیازی به‬ ‫اشتراک گذاری اندوخته های خود با اندوخته های همسایه‬ ‫نمی بیند‪.‬‬ ‫االن اصالح طلبان رایزنی هایــی را هم با جریان‬ ‫حامی دولت انجام داده اند؟‬ ‫در حال گفت وگو هســتیم‪ .‬احــزاب حامی دولت‬ ‫پیگیر موضوع هستند‪.‬‬ ‫شــما اشــاره کردیــد کــه جریــان حامی دولت‬ ‫پالس های مثبــت خودش را به پیشــنهاد و ایده‬ ‫شما ارسال کرد و هم اکنون در حال مذاکره است‪.‬‬ ‫ایا با جریان اقای الریجانی نیز صحبت کردید؟‬ ‫به نظــر می رســد رد صالحیت هــا در وهلــه اول‬ ‫اصالح طلبان و حامیــان دولت و در وهلــه دوم تیم اقای‬ ‫الریجانــی را هــدف قــرار داد‪ .‬قطعــا در حوزه هایــی که‬ ‫اصالح طلبان یا حامیان دولت نامزد ندارند ما می توانیم روی‬ ‫گزینه های انها فکر کنیم و قطعا این گزینه ها را قابل مقایسه‬ ‫با نامزدهای رادیکال مقابل دولت نمی دانیم‪.‬‬ ‫ائتالفــی که با طیــف اقــای الریجانــی تعریف‬ ‫می کنیــد نانوشــته خواهد بــود یا رســما اعالم‬ ‫می شود؟‬ ‫تاکنون ما هیچ گفت وگوی رســمی با طیف اقای‬ ‫الریجانی نداشتیم ولی فکر می کنم در روزهای اینده فرصت‬ ‫مناســبی برای بیان مشــکالت و رســیدن به راه حل های‬ ‫مشترک وجود دارد‪.‬‬ ‫با اقای کاظم جاللی به عنوان نماینده طیف اقای‬ ‫الریجانی وارد مذاکره می شوید؟‬ ‫علی القاعده انها نماینده خودشــان را مشــخص‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫نامزدهای مستقل که قرار است انها هم ضلعی از‬ ‫ائتالف باشند چه کسانی هستند؟‬ ‫نیروهای عمدتا کارشناس و متخصصی که خیلی ‬ ‫ترجیح شان سیاســت نیســت اما توانمندی هایشان برای‬ ‫افزایش بار کارشناسی و تخصص مجلس باالست‪.‬‬ ‫چطور شناسایی می شوند؟‬ ‫خیلــی از این نیروها در ســطح اســتان ها اعالم‬ ‫امادگی کردند که وارد فضا و فهرست اصالح طلبان شوند‪.‬‬ ‫این نامزدها را به صورت فراخوان گرفتید؟‬ ‫خیر‪ ،‬خودشان چون می دانند در شهرهای بزرگ‬ ‫به طور انفــرادی نمی تواننــد ورود کنند‪ ،‬طبیعتــا می ایند‪،‬‬ ‫مراجعه می کنند و توانمندی های شــان را می گویند‪ .‬االن‬ ‫شوراهای استانی جریان اصالحات گزینه های مختلف را‬ ‫از نامزدهای مستقل بررسی می کنند و نظرشان را می دهند‪.‬‬ ‫ایــن خبــری کــه منتشــر شــد از فراخــوان‬ ‫اصالح طلبان در تهران برای استفاده از ظرفیت‬ ‫نامزدهای مستقل با همین رویکرد است؟‬ ‫شورای تهران به ریاست اقای صوفی تشکیل شده‬ ‫است‪ .‬طبیعتا اگر نیروهای مســتقل و عالقه مندی وجود‬ ‫داشته باشند می توانند به ســتاد تهران مراجعه کنند و انجا‬ ‫خواسته ها و دیدگاه هایشان را به اشتراک بگذارند‪.‬‬ ‫کارگزاران نیز چندی پیش به وجود ضعف هایی‬ ‫در شورای عالی سیاستگذاری اشاره کرده بود‪.‬‬ ‫اقای عارف هم بعد از مدتی وجود این ضعف ها را‬ ‫در شورا تایید کرد‪ .‬این ضعف ها چه بود؟‬ ‫یک ســری ضعف هــای اجرایــی اســت‪ .‬بــا‬ ‫هماهنگی هایی که در حال شکل گرفتن است و نیروهای‬ ‫قدرتمندی که به شورا پیوستند فکر می کنم در استانه حل‬ ‫و فصل است‪.‬‬ ‫شــما از شــکل گیری یک ائتالف چهــار ضلعی‬ ‫نامبردید‪ .‬ایا تشکیل این ائتالف در قالب شورای‬ ‫سیاستگذاری اصالح طلبان دنبال می شود یا انکه‬ ‫شورای سیاســتگذاری اصالح طلبان بخشی از‬ ‫سازوکار ان ائتالف خواهد شد؟‬ ‫در وهله اول تالش ما ان است که بتوانیم در قالب‬ ‫شــورای سیاســتگذاری اصالحات عمل کنیم‪ .‬در سطح‬ ‫ی دولت به ما نزدیک هستند‪.‬‬ ‫استان ها طبیعتا نیروهای حام ‬ ‫نیروهای مستقل هم ویژگی را دارند‪ .‬اگر ضلع چهارم یعنی‬ ‫همراهی طیف اقای الریجانی هم شکل بگیرد‪ ،‬نیازمند یک‬ ‫هماهنگی کالن است که در ان زمان تبدیل به یک سیاست‬ ‫کلی خواهد شد که به استان ها ابالغ می شود‪.‬‬ ‫ایا تشــکیل این ائتالف دیر نشــده است‪ ،‬یعنی‬ ‫اصالح طلبان باید تــا ‪ 16‬بهمن منتظر بمانند بعد‬ ‫تازه همپوشانی نامزدهای خود را با جریان حامی‬ ‫ دولت و طیف اقای الریجانی در بیاورند؟‬ ‫کامال موافقم ولــی این ضعف نظــام انتخاباتی‬ ‫ماست‪ .‬قطعا اثر می گذارد‪ .‬در مجموع به نظرم در شهرهای‬ ‫بزرگ امکان این هماهنگی بیشتر وجود دارد‪.‬‬ ‫این ائتــاف چهارضلعــی پس از هفتم اســفند‬ ‫چقدر بر سر انتخاب ترکیب هیات رئیسه و رئیس‬ ‫مجلس می تواند پایدار بماند؟‬ ‫صحبت کردن درباره ترکیب هیات رئیسه مجلس‬ ‫اینده مشــابه رفتن داخل زمین خاکی اســت‪ .‬مــا فعال در‬ ‫زمین چمن هستیم‪ ،‬بیرون هم نمی رویم و پیروزی قطعی‬ ‫خودمان را دنبــال می کنیم‪ .‬حاال اینکه چه کســی رئیس‬ ‫مجلس شود‪ ،‬جزو و مباحث بعد از انتخابات است که اصال‬ ‫هم مهم نیست‪.‬‬ ‫برای انتخاب گزینه مــورد حمایت اصالح طلبان‬ ‫از بین نامزدهای مستقل چه فاکتوری را استفاده‬ ‫می کنید؟‬ ‫قــدرت رای اوری فاکتور اصلی اســت‪ .‬بر همین‬ ‫اساس شوراهای اســتانی جریان اصالحات کامال فضای‬ ‫ارا و اقبال عمومی هر حوزه انتخابیه را رصد می کنند‪.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫درباره فرح‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫ملکهسقوط‬ ‫او یکی از معدود بازماندگان حلقه اول محمد رضا شــاه پهلوی است؛کســی‬ ‫که مادر ولیعهد او و همسر سومش بود‪ .‬فرح دیبا‪،‬دختری با ظاهری روشنفکری‪،‬‬ ‫تحصیلکرده پاریس همسر شــاهی بود که بیش از همه اینها در نگاه نخست از او‬ ‫فرزند پسری می خواســت‪ .‬اما او رفته رفته در طول سلطنت شــاه خود را از ملکه‬ ‫نمایشی به سطح اول سیاست ایران رساند که نتیجه ای جز سقوط نداشت‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫نقشفرحدرحکومتمحمد رضاشاهپهلویچهبود؟‬ ‫محمد رجبی‬ ‫پژوهشگر تاریخ معاصر‬ ‫‪1‬‬ ‫«ما خیلی زیــاد حــرف زدیم و خیلــی طوالنی‪.‬‬ ‫بهتر بود دهانمان را می بســتیم‪ ...‬بعد از انقالب ما از‬ ‫خودمان می پرسیدیم ما چه اشــتباهی کردیم‪ .‬خیلی‬ ‫چیز ها مطرح می شد‪ ،‬فشاری که از طریق اصالحات‬ ‫اجتماعی و اقتصادی شاه بر کشــور وارد می شد‪ .‬در‬ ‫کشور جریانات مختلفی وجود داشتند‪ :‬کمونیست ها و‬ ‫روحانیت‪ .‬فشار غرب هم بر این افزوده می شد‪ .‬فشار‬ ‫امریکایی ها‪ ،‬بریتانیایی ها و فرانسوی ها‪ .‬انها ما را در‬ ‫افزایش قیمت نفت مقصر می دانستند و اینکه شاه از‬ ‫اوپک پشــتیبانی می کند‪ .‬غرب به این دلیل گذاشت‬ ‫ایران ســقوط کند‪ .‬وقتی که من امروز انتقاد رسانه ها‬ ‫و سیاســتمداران غربی علیــه جمهوری اســامی را‬ ‫می شــنوم باید بگویم‪ :‬طبعا ما بی خطــا نبودیم‪ ،‬اما ما‬ ‫نیت خوبی داشتیم‪ .‬همسر من می خواست اول ایران‬ ‫را به لحــاظ اقتصادی توســعه بدهد تا بعــد به ازادی‬ ‫سیاســی برســد‪ .‬ما به زمان زیادی نیاز داشتیم و به‬ ‫اشتباه افتادیم‪ .‬ما کور شده بودیم‪».‬‬ ‫مصاحبه فرح با روزنامه دی ولت‬ ‫پرویز ثابتی‪ ،‬معاون‬ ‫امنیت داخلی ساواک از‬ ‫سیاست های شاه نزد فرح‬ ‫گالیه کرده بود‬ ‫سید حسین نصر استاد‬ ‫فلسفه اسالمی از‬ ‫نزدیکان فرح و رئیس‬ ‫دفتر او بود‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫فرح دیبــا‪ ،‬ا ن طور که نــام خانوادگــی اش پیش از‬ ‫ازدواج با شــاه اســت‪ ،‬نمونه مناســبی از محصول پروژه‬ ‫کشــف حجاب ایرانــی – رضاخانی اســت‪ .‬او در خانواده‬ ‫طبقه متوسطی زیست کرد که بیش از هر زمانی در سلسله‬ ‫مراتب جدیــد رضاخان در ایــران مدرن شــده‪ ،‬بازتعریف‬ ‫می شــود‪ .‬پدرش در ارتــش نوین عصر پهلوی ســرهنگ‬ ‫بود و خــود ریشــه در خانــواده ای نیمه دربــاری قاجاری‬ ‫داشت و مادرش نیز جدی صوفی و دیپلمات داشت‪ .‬یک‬ ‫خانواده طبقه متوسط که فرزندشــان می تواند ان طور که‬ ‫فرح می گوید در کنــار دریای مازندران برونــد و در تهران‬ ‫بســکتبال بازی کند و در پاریس معمــاری بخواند‪ .‬در ان‬ ‫زمان دختری همانند فرح هم کم بود؛ اینکه به خارجه برود‬ ‫و درس بخواند‪ ،‬نه پزشــکی که معماری و هنــر؛ از این رو‬ ‫فرح در زمانی که در نیمه ســال های دهه سی شمسی در‬ ‫اوج بی ثباتی های سیاسی و اقتصادی بعد از کودتای ‪28‬‬ ‫مرداد به شاه معرفی شد‪ ،‬گزینه خوبی برای شاهی که سعی‬ ‫می کرد از این شرایط بیرون بیاید‪ ،‬بود‪.‬‬ ‫دو همسر ســابق شــاه؛ فوزیه دختر زاییده بود و به‬ ‫دالیل تفاوت های میان دربار ایران و مصر ایران را ترک‬ ‫گفته بود و شاه او را طالق داد و ثریا‪ ،‬یعنی دومی دختری‬ ‫نیمه خانزاده بود و نیمه المانی که هیچ گاه فرزندی نیاورد‬ ‫و شــاه او را در اوج انــدوه طــاق داد و در بحرانی برای‬ ‫ادامه ســلطنت بعد از خود به دنبال زنی دیگــر بود‪ .‬فرح‬ ‫تحصیلکرده معماری و هنر وقتی کمتر از یک ســال بعد‬ ‫از ازدواج با شاه پسری به دنیا اورد‪ ،‬دیگر ان زن برخاسته‬ ‫از طبقه متوسط نبود‪ ،‬بلکه مقامی در حد مادر ولیعهد که‬ ‫در تاریخ ایران زمین مقامی در سایه بوده است‪ ،‬گرفت‪.‬‬ ‫مقامی که بعدها با بدعت تاج گذاری نایب الســلطنگی در‬ ‫عین حیات شاه‪ ،‬دو چندان شد‪ .‬رفته رفته‪ ،‬فرح پهلوی از‬ ‫سایه شهربانوی هنردوست و فرهنگ پرور بیرون می امد‪.‬‬ ‫او تیمی از همراهان سابق که همانند او اندیشه های چپ‬ ‫کنفدراســیونی در پاریس داشــتند را روی کار اورد‪ ،‬لیلی‬ ‫امیر ارجمند دوست صمیمی فرح سازمان پرورش فکری‬ ‫کودکان را بنیان گذاشت و پســرخاله اش «رضا قطبی»‬ ‫چهره ای جنجالی اما در تمام این ســال ها از سایه بیرون‬ ‫نیامده است و برخالف دیگر کارگزاران رژیم که خاطرات‬ ‫خود را بیان کرده اند‪ ،‬ســکوت کرده‪ ،‬سیاســت فرهنگی‬ ‫رژیم را سامان دادند‪ .‬موضوعی که از دید ساواک پنهان‬ ‫نماند و بارها گزارش های شرف عرض پرویز ثابتی درباره‬ ‫تیمی که فــرح از انها حمایت می کرد‪ ،‬به شــاه ارســال‬ ‫شده اســت‪ .‬اما در تمام این ســال ها فرح کاور انها بود‪.‬‬ ‫در خاطرات امیر اســدالله علم البتــه از ارجاعاتی که در‬ ‫مورد بحث های زن و شوهری شــاه و فرح در مورد اداره‬ ‫کشــور بود‪ ،‬می توان از تفاوت های این دو باخبر شــد‪.‬‬ ‫علم می نویســد‪« :‬گزارش مالقات دیروز با نخست وزیر‬ ‫[هویدا] را دادم و همچنین توصیه ای که به نخست وزیر‬ ‫کرده بــودم‪ ،‬مبنی بــر اینکه به ملکه پیشــنهاد شــرکت‬ ‫در جلســه بررســی برنامه پنجم در شــیراز را نکند‪ ،‬چون‬ ‫نخســت وزیر دقیقا می خواســت این کار را بکند و از این‬ ‫توصیه من چندان خوشحال نشد‪ .‬شاه گفت‪ :‬غیر عادی‬ ‫اســت‪ ،‬اصال به چه حقی در این امــور دخالت می کند؟‬ ‫جــواب دادم‪ ،‬علتش را نمی دانم‪ ،‬ولــی خوب اگاهم که‬ ‫نخســت وزیر می کوشــد دور و بر علیا حضرت [فرح] را‬ ‫با ادم هــای خودش محاصــره کند‪ .‬یکی از شــواهدش‬ ‫هم انتخاب کریم پاشــا بهــادری به عنــوان رئیس دفتر‬ ‫مخصوص ملکه است‪».‬‬ ‫فرح و هویدا هر دو فرانســه خوانــده بودند و در این‬ ‫زمینــه درک متقابــل داشــتند؛ جالب اینجاســت که فرح‬ ‫بارها و حتی زمانی که شــاه قصد برکناری هویدا را داشت‪،‬‬ ‫هواخواه او در می امده است‪ .‬بعد از نایب السلطنگی فرح‪،‬‬ ‫او رفته رفته در امور سیاســی نیز وارد می شــد و فرامینی را‬ ‫در کنار بیش از ‪ 30‬نهــاد و بنیادی فرهنگی و اجتماعی که‬ ‫مستقیما زیر نظرش اداره می شــد را مورد سیاست داخلی‬ ‫بیان می کرد‪.‬‬ ‫بســیاری باتوجه به روحیاتــی که فرح داشــت او را‬ ‫کاتالیزور رژیم می دانستند‪ .‬وی بارها برخی از روشنفکران‬ ‫چپ یا نویســندگانی که به زندان افتاده بودنــد را رهانیده‬ ‫بود؛ او خود داستانی جالب دارد که مورد طعنه پرویز ثابتی‪،‬‬ ‫معاون امنیت داخلی ســاواک هم قــرار گرفته بود‪ .‬ثابتی‬ ‫می نویسد‪« :‬شهبانو مرا احضار کرد و گفت‪ :‬شنیده ام شما‬ ‫در جلسات کمیســیون می گویید اول به طرفداران رژیم‪،‬‬ ‫ازادی بدهید بعد به مخالفین‪ .‬کــدام طرفدار رژیم ازادی‬ ‫ندارد؟ گفتم‪ :‬خود من! ازادی بیان ندارم! پرسید‪ :‬چطور؟‬ ‫گفتم‪ :‬تاکنون چندین بار برای بیان مطالبی [غیر علنی نه‬ ‫علنی] از طرف اعلیحضرت‪ ،‬مورد بازخواست قرار گرفته ام‬ ‫و افزودم من اطالع دارم که شــهبانو در دوره دبیرستان‪،‬‬ ‫عضو حزب پان ایرانیســت بوده و اقای محسن پزشکپور‪،‬‬ ‫رهبر و سرور شما بوده است‪( ...‬شهبانو‪ ،‬تایید کرد)‪ ...‬او‬ ‫اکنون نماینده مجلس و طرفدار رژیم است‪ .‬حدود یک ماه‬ ‫پیش‪ ،‬در یک صبح خیلی زود‪ ،‬اقای هویدا نخست وزیر به‬ ‫من تلفن کرد و گفت‪ :‬اقای پرویز خان! تو که این پزشکپور‬ ‫را برای نمایندگــی ‪ ...‬حاال بیا و برو جــواب ارباب را بده!‬ ‫گفتم‪ :‬ارباب چه فرموده اند؟ گفت‪ :‬فرموده اند از او سلب‬ ‫مصونیت شود! گفتم‪ :‬چرا؟ گفت‪ :‬از وزیر کشاورزی سوال‬ ‫کرده است که صورت اسامی کسانی را که از بانک توسعه‬ ‫کشاورزی وام گرفته اند به مجلس ارائه کند‪ .‬گفتم‪ :‬مگر او‬ ‫صورتحساب های دربار‪ ،‬ساواک و ارتش را خواسته است؟‬ ‫وکیل مجلس‪ ،‬حق ندارد چنین سوالی را از وزیر کشاورزی‬ ‫بکند؟ بعد به شــهبانو گفتــم‪ :‬چرا از طرف شــما به وزارت‬ ‫اطالعات دستور داده می شــود در روزنامه ها از نیک پی‪،‬‬ ‫شهردار تهران انتقاد نکنند‪».‬‬ ‫فرح در یک ســال پایانی حکومت شاه‪ ،‬برای حفظ‬ ‫ســلطنت یا ادامه شــاهی پســرش‪ ،‬رضــا‪ ،‬تالش های‬ ‫بیشماری کرد‪ .‬او و تیمش به شاه قبوالندند که در فضای‬ ‫سیاســی کارتر با نرمش در برابر مخالفــان از اعتراضات‬ ‫بکاهد‪ .‬او برای این کار پشــتیبانی جناح هایی در امریکا‬ ‫را نیز داشــت؛ اما فرح به جای اینکه با مخالفان واقعی و‬ ‫انقالبیون بنشیند‪ ،‬با توده ای ها و چپ های سابق و برخی‬ ‫از ملیون وارد مذاکره شــد‪ .‬این در حالی بود که اساســا‬ ‫انها در ســامان دادن به مخالفت خوانی عمومی نقشــی‬ ‫نداشتند و بیش از اندازه بزرگ شده بودند‪ .‬اوج ابتکار این‬ ‫تیم‪ ،‬تضعیف شاه بود و ســخنرانی معروف «من انقالب‬ ‫شما را شنیدیم» دسته گل تاریخی این گروه است! فرح‬ ‫بدون درک درستی از انقالب و اعتراضات عمومی راه به‬ ‫جایی برد که امروز در ان منزل دارد‪ .‬وی در اشفته کردن‬ ‫ســال های پایانی حکومت شاه نقش بســزایی داشت و‬ ‫گروهی که برای تعویق انقالب یا ســرکوب ان تشــکیل‬ ‫داده بودنــد همانند خودش بیشــتر کارهای نمایشــی و‬ ‫ بی برنامه ای را سامان داده بودند‪.‬‬ ‫او در ســالهای دربه دری شــاه همراهش بــود اما نه‬ ‫اینکه غمخوارش باشد؛گزارش های بیشماری از مناقشات‬ ‫رفتاری میان شــاه و فرح وجــود دارد که نشــان از رابطه‬ ‫پرتالطم میــان ایــن دو دارد‪ .‬وی امــا در ظاهــر هم که‬ ‫شــده همراه شــاه بود‪.‬فرح دیبا طبقه ای را وارد دربار کرد‬ ‫که همانند دیگــر کارگزاران رژیم دلبســته شــاه نبودند و‬ ‫همین موضوع در مواردی به افتراق و جدایی میان شــاه‬ ‫و فرح منتهی می شد تا جایی که شــاه با اینکه فرح رسما‬ ‫نایب السلطنه بود اما بیماری مهلک سرطان خود را زمانی‬ ‫با فرح در میان گذاشت که دیگر کار از کار گذشته و بیماری‬ ‫به مرحله ای رســیده بود که او در اوج ناتوانی جســمی و‬ ‫روحی بود‪ .‬فــرح از همین جا پروژه جانشــینی موقت خود‬ ‫برای به ســلطنت رســیدن فرزندش رضا کــه ولیعهد بود‬ ‫را کلیــد زد‪.‬او را باید دلیــل دیگری بر ســقوط محمد رضا‬ ‫شاه پهلوی دانست؛کســی که هیچ گاه مردم کشورش را‬ ‫نشناخت‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫‪53‬‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫گ‬ ‫ف ‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫گ‬ ‫و‬ ‫فرح پهلوی‪ ،‬همانند ماری انتوانت بود‬ ‫حسین دهباشی در گفت وگو با مثلث‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫مصطفی شوقی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫اشنا شدن فرح و محمد رضا شاه یک طور روایت‬ ‫سیندرالیی اســت‪ .‬البته روایت رســمی ان نیز‬ ‫موجود است اما چرا شــاه و فرح به هم رسیدند؟‬ ‫خیلی ها ایــن را به عنــوان یــک ازدواج عجیب‬ ‫می دانستند‪.‬‬ ‫دقیقا نمی دانم تعبیر شــما از واژه عجیب چیست‬ ‫ اما نکته ای که وجود دارد این اســت که حکومت پهلوی‬ ‫خصوصــا محمدرضا پهلــوی‪ ،‬ظاهرا خیلــی در بند ادابی‬ ‫که از خانواده های اشــرافی به جا مانــده مخصوصا دوره‬ ‫قاجار نبوده است‪ .‬به ســبک خانه و زندگی انها نگاه کنید‪،‬‬ ‫خواهید دید که حتی کاخ های دوره قاجار بسیار با تزئینات‬ ‫و مجلل تر ساخته شده نسبت به تکنولوژی ان روز تا فرضا‬ ‫کاخ هایی که در سلسله پهلوی ســاخته شده است‪ .‬معنی‬ ‫حرف من این نیست که شــاه ادم ساده زیستی بوده‪ ،‬بلکه‬ ‫تفریحــات او فرق می کــرده مثال اگر یک پادشــاه قاجار‬ ‫عالقه مند بوده در هر نوبت غذا خوردن یک ســفره بزرگی‬ ‫بیندازند و افراد بر سر سفره بنشینند و او بر سر سفره بنشیند‬ ‫و انواع و اقســام غذاها باشــد‪ ،‬محمدرضــا پهلوی ظاهرا‬ ‫چنین تمایلی نداشته و خیلی اوقات غذای خود را در خلوت‬ ‫می خورده اما در حــوزه تجمل و بلندپروازی‪ ،‬شــما فرضا‬ ‫جشــن های ‪ 2500‬ســاله را می بینید که حداقل در تاریخ‬ ‫معاصر نمونه ندارد یا مدل اینکه ویالهای مجهزی در خارج‬ ‫‪2‬‬ ‫حسین دهباشی ‪،‬مستند ساز و تاریخ پژوه است‬ ‫که در کنار کارهای مستندی از افغانستان ‪،‬عراق و چین‬ ‫مهم ترین کارهــای او‪ ،‬مجموعه مفصل پــروژه تاریخ‬ ‫شفاهی ایران عصر پهلوی دوم است که هم به صورت‬ ‫فیلم مســتند و هم در قالب مجموعه کتاب هایی که تا‬ ‫کنون چهار جلد از ان اماده شــده‪ ،‬منتشر شده است‪.‬‬ ‫در این مجموعه‪ ،‬حســین دهباشــی برای اولین بار با‬ ‫‪ ۵۸‬نفر از ســران حکومت پهلوی دوم مصاحبه کرده ؛‬ ‫افراد سرشناســی همچون اردشیر زاهدی‪ ،‬فرح دیبا‪،‬‬ ‫منوچهر رزم ارا‪ ،‬سید حســین نصر‪ ،‬شجاع الدین شفا‬ ‫و علینقی عالیخانی اشاره کرد‪ .‬مثلث در گفت و گو با او‬ ‫درباره نقش فرح در دربار پهلوی پرداخته است‪.‬‬ ‫از ایران داشته باشد و هر سال اقامت های طوالنی چند ماهه‬ ‫به عنوان پادشــاه چه در ســوئیس و چه در فرانسه داشته‬ ‫باشــد‪ .‬نتیجه اینکه نوع عالقه او به ثــروت‪ ،‬با مدل قاجار‬ ‫فرق می کرده؛ شاید به خاطر این بود که بخشی از نوجوانی‬ ‫خود را در خــارج از ایــران گذرانده‪ ،‬یا پولــش را بر خالف‬ ‫پدرش‪ ،‬بــه جای اینکــه در حــوزه زمین ســرمایه گذاری‬ ‫کند‪ ،‬در کارخانه های خارج از کشــور‪ ،‬سهام های خارجی‬ ‫سرمایه گذاری می کند و حتی بخش زیادی از ان چیزهایی‬ ‫که رضاشاه داشته را واگذار می کند و حاصلش را در خارج‬ ‫از کشور مایملکی می خرد؛ از جمله بنیاد پهلوی در امریکا‬ ‫که بعدها طبــق توافق نامه الجزایر بنیاد علوی شــد‪ .‬پس‬ ‫مدل زندگی اش فــرق می کرده و بالطبع مــدل زن گرفتن‬ ‫او نیز فرق می کرده یعنی از اول به دو چیز قائل بوده؛ یک‬ ‫ان تمایالتی که شــاید یک مرد باالتر از طبقه متوسط که‬ ‫متمول هســت دارد که برای خودش یک سری روابط ازاد‬ ‫تعریف می کند؛ همیشــه شاه این مســائل را داشته و دوم‬ ‫اینکه دارای همسر رسمی هم بوده‪ .‬در این ماجرا از اول هم‬ ‫مقاومت نمی کند‪ ،‬یعنی ندید با خانم فوزیه ازدواج می کند و‬ ‫بعد هم می اید با دیگران‪ ...‬حتی در مقطعی بسیار دلبسته‬ ‫یک شاهزاده خانم ایتالیایی می شــود و به فشار اطرافیان‬ ‫به ویژه خواهرش اشر ف و دیگران صرف نظر می کند‪ .‬در‬ ‫همان دوره گزینه های دیگری هم بودند که به سن و سال‬ ‫خانم فرح بودند‪ ،‬حتــی زیبا تر بودند‪ ،‬حتــی خانواده های‬ ‫بهتری هم داشتند که مثال یکی از انها خانم ایران انتظام‬ ‫بود یا کســان دیگر که شــاه با این تصور که نمی خواسته‬ ‫به هیچ کدام از خانواده هایی که در ایران مشــهور هستند‬ ‫بعدا به اعتبار اینکه پدر همسرش هســتند‪ ،‬موقعیتی پیدا‬ ‫کنند در مورد روابط رســمی با این خانم ها در قالب ازدواج‬ ‫فاصله گذاری می کرد‪.‬‬ ‫همان تجربه ای که از ثریا داشت که بختیاری ها‬ ‫یکدفعه به کاخ امدند‪.‬‬ ‫دقیقا نمی خواســت این گونه باشــد‪ .‬البته شاید‬ ‫محبوب ترین همسرش هم همان ثریا بود‪.‬‬ ‫اینکه می گویم داســتان ســیندرالیی اســت به‬ ‫خاطر اینکه گویا بی خبر و بــدون برنامه به خاطر‬ ‫درخواســتی به انجا رفته و بعد شاه یکدفعه با او ‬ ‫اشنا شده‪...‬‬ ‫برای درخواستی نزد اردشــیر زاهدی رفته بوده‪.‬‬ ‫یک روایت می گوید معرف او همســر اردشــیر زاهدی که‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫در برنامه فرح بیشــتر از اینکــه نگاه به‬ ‫تعامل بــا انقالبیون و مخالفین باشــد‪،‬‬ ‫نمایشارتباطباانقالبیونومخالفینبه‬ ‫خارجی ها بود‪.‬فرح هم در ته ذهن خود‬ ‫احســاس می کرده که باید دل امریکا را‬ ‫به دستبیاورد‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫می کند‪ ،‬ملکه هــم تاجگذاری می کنــد‪ .‬از این چیزها که‬ ‫نداشــتیم؛ نایب الســلطنه گی فرح یک عنوان تشریفاتی‬ ‫است‪ .‬شاه به جز خودش کسی را قبول نداشت‪ .‬در ان زمان‬ ‫اطرافیان فرح چند فرض را برای خودشان و برای فرح جا‬ ‫می اندازند‪ .‬این اطرافیان چه کســانی هستند؟ به صورت‬ ‫مشــخص دکتر سید حســین نصر‪ ،‬اقای جــوادی‪ ،‬اقای‬ ‫قطبی و ضمائم او مثال تهرانیان‪ .‬برنامه انها از همان ابتدا با‬ ‫ت فرض اول این‬ ‫واقعیت جامعه ایران متفاوت و اشتباه اس ‬ ‫اســت که اعتراضاتی رخ می دهد‪ ،‬اعتراضاتی هستند که‬ ‫بن مایه ان دانشگاه‪ ،‬دانشجویان و در نهایت حرکت های‬ ‫چپ ا ست چرا؟ چون ســال های قبل سابقه این کار وجود‬ ‫دارد‪ .‬از طرف دیگــر رئیس جمهوری در امریــکا امده که‬ ‫به دنبال حقوق بشــر اســت‪ ،‬پس مشــکل کار کجاست‪،‬‬ ‫ساواک‪ .‬به فرح می گویند که شــما در کار ساواک نه تنها‬ ‫دخالتی نداشــتید بلکه ازاد کننده روشــنفکران بودید‪ .‬اگر‬ ‫اختناق در دانشگاه است به شما ربطی ندارد‪ ،‬چه انکه شما‬ ‫ملکه فرهنگ پرور و هنرپرور هستید‪ .‬از طرف دیگر برای‬ ‫امریکایی ها پز است که در منطقه یک زن این ماجرا را حل‬ ‫و فصل کند‪.‬از ســوی دیگر اگر تغییر ساختار هم رخ دهد‬ ‫با روحانیت شیعه هم می رویم می بندیم! این تز انها بود‪.‬‬ ‫منظور از روحانیت شــیعه اقای شــریعتمداری‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫ان موقع شهناز دختر شاه بوده‪ ،‬اســت‪ .‬در واقع شهناز به‬ ‫پدرش می گوید من خانمی را می شناسم که این ویژگی ها‬ ‫را دارد‪ .‬برای شاه که ان موقع تمایل داشته ادم نوگرایی و‬ ‫مدرنی معرفی شود‪ ،‬یک خانم فرانسه خوانده می توانست‬ ‫گزینه خوبی باشد‪ .‬ضمن اینکه خانواده فرح هم خانواده ای‬ ‫نبودند که ادعایی بتوانند در مقابل خانواده خودش داشته‬ ‫باشند‪ .‬بنابراین یک مقدار با ســاختار ذهنی شاه که به زن‬ ‫نگاه سنتی داشــته‪ ،‬می خواند‪ .‬در سوی دیگر یک نیروی‬ ‫جدی هم پشت سر شاه بوده در ان یکی‪ ،‬دو سال به خاطر‬ ‫اینکه هر چه زودتر ازدواج کند تا صاحــب فرزند و صاحب‬ ‫ولیعهد شود‪ .‬در واقع شــاید اگر همین اتفاق معرفی مثال‬ ‫چند ســال قبل از ان می افتاد‪ ،‬این گزینه‪ ،‬گزینه مطلوب‬ ‫شاه نبود‪.‬‬ ‫از همان اول نهاد امنیتی به نحوی مخالفت خود ‬ ‫را با ازدواج فرح اعالم می کند؛ فرح هم پیشینه‬ ‫چپ داشــته و در ان فضای کنفدراســیونی که‬ ‫غالب دانشــجویان ایرانــی در اروپــا گرفتارش‬ ‫بودند‪ ،‬قرار داشته است‪ .‬شــاید شاه در واقع به‬ ‫وجهه روشنفکری فرح نیاز داشته است‪.‬‬ ‫نه‪ ،‬خیلی موافق نیستم‪ .‬به خاطر اینکه شاه خیلی‬ ‫از روشــنفکران را تحقیر می کرد و خیلی رکیک هم انها را‬ ‫مورد خطاب قرار می داد‪ .‬تضاد عجیبــی هم میان انها در‬ ‫زندگی بود؛ در واقع خیلی هم احساس نیازی در این ماجرا‬ ‫به فرح نمی کرده؛ حاال شــاید در حوزه فرهنگ یک مقدار‬ ‫راه داده بود اما در حوزه سیاســت که ابدا راه نمی دهد‪ .‬در‬ ‫حوزه فرهنگ هم به نظرم ســر فرح را گرم کرده بود که به‬ ‫زندگی های دیگرش برســد‪ .‬مســئولیت فرح مثل همسر‬ ‫ی که کارهــای خیریه به او‬ ‫یک سیاســتمدار قرن بیســتم ‬ ‫واگذار می شود‪ ،‬به دیدارهای غیررسمی برود‪ ،‬یک جشن‬ ‫را اداره بکند و از میهمان خارجــی پذیرایی کند‪ ،‬بود‪ .‬اینها‬ ‫ویژگی هایی نبوده که مثال مادر شاه داشته باشد‪ .‬اینکه با‬ ‫روشنفکران با طعنه رفتار می کرد ‪ .‬جالب است که در مورد‬ ‫هویدا به شــوخی و جدی می گفت؛ این نخســت وزیر ما‬ ‫خیلی کتاب می خواند‪ .‬خود شــاه خیلی قائل به این نبوده‬ ‫که مثال کتاب بخواند‪ .‬شاه احساس می کرد با روزنامه های‬ ‫روز دنیا که با هواپیما هر روز برایش می امد یا اینکه خواندن‬ ‫گزارش های محرمانه تولید شده توسط نهادهای امنیتی‬ ‫ایران یا نهادهای امنیتی کشــورهای دوســت‪ ،‬احساس‬ ‫اســتغنا می کرد و همین می تواند ادم را فرهیخته کند‪ .‬در‬ ‫این روحیه امــا نکته ظریفی وجود دارد که شــاید به نوعی‬ ‫پاسخ به سوال شما باشد‪ ،‬نهادهای امنیتی به ویژه ادارات‬ ‫ک در ان مقطع بسیار هوشمند بودند و‬ ‫سوم و هشتم ســاوا ‬ ‫نحوه تعاملشان با مخالفین در درجه اول جذب انها بوده؛‬ ‫می بینید که چپ های مشهور حتی کسانی که سابقه حزب‬ ‫توده دارند‪ ،‬قســمت نقطه ضعفی که شــاه داشــته یعنی‬ ‫تئوری پردازی را پوشــش می دهند؛ توده ای های ســابق‬ ‫مثل جعفریان‪ ،‬رضا قطبی‪ ،‬مجیــد تهرانیان در تلویزیون‬ ‫و خانــم لیلــی امیرارجمند که بــه کانون پــرورش فکری‬ ‫کودکان می اید‪ .‬حتی صمد بهرنگی را هم جذب می کنند‬ ‫و برای کتابش به او جایزه می دهنــد‪ .‬طرف فیلم چریکی‬ ‫می ســازد که مثال دارد با دولت می جنگــد؛ فیلم گوزن ها‬ ‫که در جشنواره ســپاس جایزه می گیرد‪ .‬در واقع حکومت‬ ‫می خواهد یک جور پز مدارا داشــته باشــد امــا این دقیقا‬ ‫همزمان با برخورد خشن الیه واقعی سازمان امنیت است‪.‬‬ ‫در خاطرات افرا د مختلف رژیم ســابق است که‬ ‫مثال پرویــز ثابتــی از دخالت های فــرح در امور‬ ‫امنیتی گالیه می کند یا اینکه بســیاری ان را یک‬ ‫جور ژست عوامانه از سوی فرح می دانستند؟‬ ‫در رابطه با خانم فرح نمایشــی نبــود؛ اعتقادش‬ ‫این بوده‪ .‬اما زمین بازی او بســیار کوچک و محدود بوده‪.‬‬ ‫در کنار فرح کسانی مانند احسان نراقی بودند که به نوعی‬ ‫در حال مذاکره برای ازادسازی کسانی هستند که به خاطر‬ ‫چاپ کتاب یا مطلبی به زندان افتاده اند‪ .‬یا مثال بگویم ادم‬ ‫مخالفی مثل ابوالحسن بنی صدر که شاگرد اقای احسان‬ ‫نراقی بوده‪ ،‬در موسســه تحقیقــات اجتماعی کار می کند‬ ‫و اخر ســر هم بورس می گیرد و از ایران می رود‪ .‬یا جالل‬ ‫ال احمد که به او رایزنی فرهنگی هند را پیشنهاد می کنند‪.‬‬ ‫می تواند به امریکا و روسیه برود‪ ،‬تا جایی که می توانند با او‬ ‫مماشات می کنند اما تهش ال احمد است دیگر‪ ،‬نمی توانند‬ ‫ساکتش کنند‪ .‬این موضوع تقریبا تا سال‪ 56‬ادامه دارد که‬ ‫بعد از ان اصال کال قصه فرق می کند‪.‬‬ ‫در همان سال ها اما شاه یکباره دگرگون می شود‬ ‫و حتــی در خاطرات پرویــز ثابتی امده که شــاه‬ ‫می گوید بروید مشــکلتان را با فرح حل کنید‪ ،‬در‬ ‫این سال ها چه اتفاقی رخ داده که فرحی که شاه‬ ‫مثال زمیــن بــازی او را محدود کــرده بازیگر اول‬ ‫سیاست ایران می شود؟‬ ‫شــاه در دوره های مختلفــی پارامترهایش تغییر‬ ‫می کرد‪ .‬وقتی که موقعیت شاه عوض می شود طبیعتا مثل‬ ‫یک ماتریس مختصات ســایر اعداد هم در این ماتریس‬ ‫تغییر می کند‪ .‬شاهی که یکباره در جوانی پادشاه می شود‪،‬‬ ‫شاهی که در ســن ‪ 31‬ســالگی کودتا می کند با شاهی که‬ ‫در نقطه اوجــش در دهه پنجاه به بعــد‪ ،‬از اعتماد به نفس‬ ‫و نخوت زیادی برخوردار اســت‪ ،‬اینهــا ادم های مختلفی‬ ‫هســتند‪ .‬من فکر نمی کنم شــاه دارد فیلم بازی می کند؛‬ ‫قدرت‪ ،‬او را عوض کرده اســت یعنی قبل از ان‪ ،‬ادمی که‬ ‫‪ 20‬سال دارد وقتی کنار محمدعلی فروغی می نشیند به نظر‬ ‫شما چگونه باید بنشیند و به نظر شما اصال چگونه می تواند‬ ‫بنشــیند؟ پدرش که رفته و خودش هم که به یک فوت بند‬ ‫است‪ .‬وقتی با دکتر مصدق تعامل می کند حواسمان باشد‬ ‫که این شاه اصال چند ساله اســت و اصوال هنوز شاه نشده‬ ‫و قدرتی در اختیار ندارد‪ .‬در اواخر سلطنت شاه‪ ،‬یک نقطه‬ ‫افولی می بینید؛ این افول از چند پارامتر برخوردار اســت‪،‬‬ ‫به یکباره برای شاه چند عارضه اتفاق می افتد؛ شاه غافلگیر‬ ‫می شود چه انکه متحدان ســنتی او که می دانسته باید با‬ ‫انها چگونه تعامل بکند‪ ،‬در امریکا دیگر ســر کار نیستند‪.‬‬ ‫شــاه در این دوره در شــرایط بالتکلیفی در تعامل امریکا‬ ‫به ســر می برد‪ .‬از طــرف دیگر مواجه می شــود بــا اینکه‬ ‫دستگاه های امنیتی یا کسانی که دور و بر او هستند دارند‬ ‫مشــاوره های متضاد به او می دهند‪ ،‬حتی پیام های سفیر‬ ‫امریکا‪ ،‬ســفیر انگلیس‪ ،‬دســتگاه های امنیتی و نماینده‬ ‫غیررســمی موســاد در ایران با هم نمی خوانــد و از طرف‬ ‫دیگر شــاه گیج شــده که چرا ‪ BBC‬دارد این کار را می کند‬ ‫از طرف دیگر تا قبل از این شــاه تصور نمی کرد یا حداقل‬ ‫دستگاه های امنیتی این طور برای او جا نینداخته بودند که‬ ‫روحانیت چنین پتانسیل عظیمی دارد که بتواند مردم را به‬ ‫خیابان بیاورد‪ .‬شاه همیشه از دو ناحیه احساس خطر جدی‬ ‫می کرده؛ یکــی کودتا چه انکه خودش و پــدرش با کودتا‬ ‫امده بودند‪ ،‬پس از ارتش همیشــه نگران بــوده‪ ،‬از ناحیه‬ ‫دخالت شوروی یا دخالت امریکا هم نگران بوده از زوایه این‬ ‫ماجرا احساس می کرد اینها اعتراضاتی است که می تواند‬ ‫مقدمه بهره برداری دیگران باشد‪ .‬حتی من تصور می کنم‬ ‫وقتی که شاه مداوم می گوید اینها مارکسیست هستند و به‬ ‫نحوی انها را به شــوروی ربط می دهد ‪ ،‬که دروغ نمی گوید‬ ‫بلکه اشتباه می کند‪ .‬همان طور که می دانید اشتباه کردن‬ ‫خیلی گرانتر برای ادم تمام می شــود تا دروغ گفتن‪ .‬چون‬ ‫وقتی دروغ می گوییــد به دنبال راه عــاج ان می روید اما‬ ‫اشتباه که می کنید واقعا فکر می کنید که این طوری است‪.‬‬ ‫دوم اینکه ماجرای بیماری شــاه هم خیلی تاثیرگذار بود؛‬ ‫به هر حال ادم ســرما هم که می خورد دل و دماغ ندارد چه‬ ‫برسد به سرطان‪ .‬بیماری شاه در اوج پنهان کاری شدید که‬ ‫حتی همسرش هم نداند‪ ،‬بود‪ .‬مساله دیگر اینکه او شاهی‬ ‫همیشه پا به گریز بوده؛ از همان اول هم پا به گریز بود‪ .‬هر‬ ‫لحظه می خواســته ایران را رها می کرد‪ .‬ضمن اینکه شاه‬ ‫در این دوران به سراغ گزینه های ضعیف می رود؛ ادم های‬ ‫ بی پشــتوانه مثل بهایی هــا‪ .‬به همین دلیل ســراغ هویدا‬ ‫رفت‪ .‬او به عنوان یک ادم تکنوکرات ادعایی هم نداشته‪،‬‬ ‫اصطالح مشهورش هم این بوده ما اصال شخص دوم در‬ ‫این کشور نداریم و فقط شخص اول داریم‪ ،‬در نتیجه وقتی‬ ‫او را بر می دارند بهایی ها در جامعــه ایران پایگاهی ندارند‬ ‫و همچنان که شــاه پیش بینی می کرده صدای هیچ کس‬ ‫درنمی اید و هیچ کس اعتراضی نمی کند شــما فرض کنید‬ ‫ادم مثال دکتر مصدق و ســپهبد زاهدی یا حتی ســاعد را‬ ‫جابه جا کند ‪ .‬ادم هایی در این سطح‪ ،‬چقدر برای او هزینه بر‬ ‫است ؟ به همین دلیل دور و بر شاه از ادم های بزرگ خالی‬ ‫شده بوده به یکباره با موجی از مشاورینی مواجه می شو د که‬ ‫تا قبل از این تحقیرشان می کرده و حاال به زور جلوی انها‬ ‫نشسته؛ کسانی مثل نراقی با طیف دکتر فردید‪ ،‬با انواع و‬ ‫اقسام ادم ها مشــورت می کند و دچار سردرگمی می شود‪.‬‬ ‫در مورد فرح اما شــما را ارجاع می دهم به تعبیری از موالنا‬ ‫در مورد اژدهای نفس وقتی که در کوه و یخبندان هست‪،‬‬ ‫تا وقتی در افتاب عراق است‪ ،‬یکباره دگرگون می شود‪ .‬ان‬ ‫فرح به ظاهر متواضع و اهل فرهنگ ارام ارام با پشتیبانی‬ ‫و وسوسه اطرافیان نزدیکش این احســاس را می کند که‬ ‫چرا من شاه نشوم‪.‬‬ ‫فرح نایب السلطنه بود؟‬ ‫نایب السلطنه بوده منتها این در جایگاه نمایشی‬ ‫قرار داشت‪ .‬تاجگذاری همزمان شاه و ملکه در تاریخ ایران‬ ‫سابقه نداشته است‪ .‬شاه از این شکل قرتی بازی ها خوشش‬ ‫می امده؛ در جشــن های تاجگــذاری هم شــما در تاریخ‬ ‫ایران نگاه کنید از چه زمانی تا کنون وقتی شاه تاجگذاری‬ ‫‪55‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫بود دیگر؟!‬ ‫اقــای خویی را می گویــم‪ .‬اقای شــریعتمداری‬ ‫که مخالفتی با شاه نداشــت‪ .‬در اطرافیان فرح اقای سید‬ ‫حسین نصر زبان علما را بلد اســت و می تواند بحث بکند‪.‬‬ ‫فرح می رود با اقای خویی در نجف دیــدار می کند و بعد از‬ ‫این دیدار در سفری غیررســمی به امریکا می رود‪ .‬در این‬ ‫ســفر فرح ممکن اســت با همه مقامات مهــم امریکایی‬ ‫دیدار کرده باشــد؛ از رئیس جمهور گرفته تــا وزیر خارجه‬ ‫امریکا و رئیس ‪ .CIA‬به هر حال مراکز تصمیم سازی کالن‬ ‫امریکا صحبــت می کند‪ ،‬به عنوان اینکــه اگر می خواهید‬ ‫ایران را حفظ کنیــد با شــوهرم نمی توانید حفــظ بکنید‪،‬‬ ‫گزینه جایگزین هم معلوم نیســت چه از اب دربیاید‪ .‬انها‬ ‫هم گفتند برای اینکه قضیه شورتر نشــود شما برو و نگذار‬ ‫رفتار خشن تر از این شود‪ .‬نتیجه چه می شود؟ در بازگشت‬ ‫فرح از سفر‪ ،‬بدترین اتفاقی که می توانست برای حکومت‬ ‫بیفتد این نیست که شل بگیرد یا سفت بگیرد این است که‬ ‫شل کن و سفت کن داشته باشــد‪ .‬در ‪ 17‬شهریور فرماندار‬ ‫نظامی تهران بــا مردم به شــدت برخورد می کنــد‪ .‬جالب‬ ‫اینجاست که شاه می خواســت اویسی را نخست وزیر کند‬ ‫اما فرح بنابر همین سیاست جلویش را می گیرد‪ .‬در مقابل‬ ‫یک ژنرال نمایشی مثل ازهاری را نخست وزیر می کنند‪ ،‬در‬ ‫اینجا اویسی جمله معروفش را می گوید که زن و شوهر باید‬ ‫تکلیفشان را مشخص کنند ‪ .‬بعدا به ما بگویند‪ .‬این می گوید‬ ‫بزن و ان می گوید نزن‪.‬‬ ‫شاه می گفت برخورد خشــن کنید‪ ،‬این برخالف‬ ‫انچه که سلطنت طلبان می گویند است؟‬ ‫شــاه خودش مایل به برخورد خشــن بوده‪ .‬یکی‬ ‫از وقایعی کــه در این وســط نادیده گرفته می شــود این‬ ‫اســت که ما تصــور می کنیــم چــون برخورد خشــنی در‬ ‫اندازه های دســتگاه نظامی ان موقع صورت نگرفته پس‬ ‫شاه می خواســته مدارا کند‪ .‬اما مســتندات زیادی وجود‬ ‫داشته که شاه نمی خواسته مدارا کند امابه چند جهت این‬ ‫عدم خشــونت اتفاق می افتد یک جهت همین مشاوره ها‬ ‫بود‪ .‬دوم؛ رودربایستی با امریکا و سوم مخالفت های فرح‬ ‫در پس توافق با امریکایی ها‪ .‬جالب اینجاست که تیمسار‬ ‫اذربرزین در کتاب خود می گوید دستگاه های نظامی ایران‬ ‫به اینجا رسیده بودند که بروند مردم را بمباران بکنند منتها‬ ‫اذربرزیــن می گوید من و ربیعی گفتیــم راه بمباران کردن‬ ‫نیســت راه عملیات با هلی کوپتر است‪ .‬مشاهده می کنید‬ ‫چقدر این دســتگاه در برخورد با مخالفان نابلد است که در‬ ‫خشن ترین نوع برخورد تانک به خیابان می اورند‪.‬‬ ‫شما از تیمسار اویسی فکت اوردید زن و شوهر‬ ‫تکلیف خودشان را بدانند؛می توانیم بگوییم که‬ ‫در یک سال و نیم اخر خط شــاه در واقع با فرح‬ ‫جدا شده بود؟‬ ‫شاه در نحوه تعامل با فرح تصور خودش را داشت‬ ‫که این دختــر را ما ملکــه کردیم برود خوش باشــد بعد به‬ ‫او دانشگاه و فرهنگ و هنر و موزه عباســی را دادیم‪ ،‬برود‬ ‫خوش باشــد‪ .‬شــاه با این اســتدالل می گفت که اگر من‬ ‫دنبال کارهای دیگر رفتم‪ ،‬او دیگر ساکت است‪ .‬در مقابل‬ ‫ان رفتارهای شــاه‪ ،‬فرح غیر از رفتار سیاســی‪ ،‬رفتارهای‬ ‫شــخصی اش را هم نمی پســنددو این کینه وجــود دارد‪ .‬‬ ‫برخی از رفتارهای فرح مخصوصا در در سال اخر می توانید‬ ‫سرباز شدن زخم کینه از رفتار شاه در زندگی شخصی اش‬ ‫با زن های دیگر را ببینید؛ یک جــور فرصت انتقام گرفتن‬ ‫از شــاه وجود دارد‪ .‬شــما می بینید حتی وقتــی حکومت‬ ‫سقوط می کند و شاه و فرح اواره می شوند در پاناما یکی از‬ ‫اعصاب خردی های شاه این است که فرح دارد با جوادی‬ ‫این طرف و ان طرف می رود و شاه عصبانی می شود منتها‬ ‫فرح تحقیرش می کند‪.‬‬ ‫مشاوران فرح‪ ،‬کســانی مثل سید حسین نصر‪،‬‬ ‫قطبی و جوادی هســتند‪ .‬اما برخــاف دیگران‬ ‫سیدحســین ادمی اســت کــه همــه دنیــا او را‬ ‫می شناســند و گویا بــا برخــی از انقالبیون هم‬ ‫در ارتبــاط بوده‪ .‬با ایــن حال چــرا ادم هایی مثل‬ ‫سید حســین نصر برای تغییرات بــه فردی مثل‬ ‫فرح امیــد داشــتند و رئیس دفتــری او را قبول‬ ‫کرده بودند؟‬ ‫بله! او همیشه دنبال خانم فرح است‪ .‬البته گزاره‬ ‫اینکه اقای دکتر نصر با انقالبیون مرتبط بوده‪ ،‬گزاره درستی‬ ‫نیست‪ .‬ما یک سری انقالبیون داریم و یک سری مخالفین‬ ‫داریم و بعضی از این مخالفین بعد از اینکه انقالب می شود‬ ‫در ارکان انقالب به قدرت می رسند‪ .‬در ان زمان نمی توانیم‬ ‫بگوییم اینها از انقالبیون هستند‪ .‬مثال می زنم؛ اقای نصر‬ ‫با چه کسانی ارتباط داشته؟ در ذهن شما وقتی می گوییم‬ ‫با روحانیون ارتباط داشته با مرحوم عالمه طباطبایی است‬ ‫که ایشان انقالبی نبوده‪ ،‬یا اینکه با مرحوم مطهری ارتباط‬ ‫داشته که مرحوم مطهری هم انقالبی نبوده مرحوم مطهری‬ ‫مخالف بوده است‪ .‬با مرحوم بهشتی ارتباط داشته‪ ،‬مرحوم‬ ‫بهشــتی مخالف بوده امــا روش او روش انقالبــی نبوده‪،‬‬ ‫انقالبیــون را اگر بخواهیم در نظر بگیریم اقای هاشــمی‬ ‫ی و ا یت الله خامنه ای هستند‪ .‬‬ ‫رفسنجان ‬ ‫با این توضیح اما سید حســین نصــر چه کمکی‬ ‫می توانست به فرح کند؟‬ ‫او فکر می کرد که می توانند بــا انقالبیون ارتباط‬ ‫بگیرند در حالی که همین مرز بیــن انقالبیون و مخالفین‬ ‫رضا قطبی پسرخاله فرح و‬ ‫تهیه کننده اصلی متن سخنرانی‬ ‫معروف شاه بود که بسیار مورد‬ ‫انتقاد قرار گرفت‬ ‫تصویری از سخنرانی معروف‬ ‫شاه که در ان گفت‪ «:‬من صدای‬ ‫انقالب شما را شنیدم»‬ ‫را در نظر بگیرید‪ ،‬مشــاهده می کنید که از اول به اشــتباه‬ ‫رفته اند‪ .‬اقای نصر ارتباط خوبی با روحانیت از جنس انهایی‬ ‫داشــته که انها هم نهایتا مخالف بودند و خیلی از انها هم‬ ‫مخالف نبودند مثل اقای شــریعتمدار‪ .‬اقای نصر با رهبر‬ ‫انقالب که امام خمینی بودند کوچکترین ارتباطی نداشتند‬ ‫فقط کتاب هایشان را دیده بودند‪ .‬نه شناختی و نه ارتباطی‬ ‫داشــتند‪ .‬اقای نصر با ادمی مثل دکتر شــریعتی کامال در‬ ‫موضع رقابــت امیخته بــا مخالفت و عناد اســت‪.‬قطبی و‬ ‫دوســتانش هم با طیف روشــنفکران چپ ارتباط داشتند؛‬ ‫روشــنفکران چــپ نهایت اقدامشــان همان شــب های‬ ‫شعر انســتیتو گوته بود؛ یعنی نهایت تجلی انقالبی گری‬ ‫انها همان اســت و اهل اینکه از کالنتــری ‪ 10‬یا پادگان‬ ‫عشرت اباد باال بروند‪ ،‬نبودند‪.‬‬ ‫چپ های روشنفکر هم به نحوی کاتالیزور بودند؟‬ ‫ضمن اینکه تا حدود زیادی در برنامه فرح بیشتر از‬ ‫اینکه نگاه به تعامل با انقالبیون و مخالفین باشد‪ ،‬نمایش‬ ‫ارتباط با انقالبیون و مخالفین بــه خارجی ها بود‪.‬فرح هم‬ ‫در ته ذهن خود احســاس می کرده که بایــد دل امریکا را‬ ‫به دست بیاورد‪ .‬بنابراین می خواست به کارتر نمایش دهد‬ ‫که ما در جهت اصالح می کوشیم‪.‬‬ ‫بدترین کار این تیم اما ان سخنرانی معروف شاه‬ ‫بود که من صدای انقالب شما را شنید م‪.‬‬ ‫بلــه‪ .‬در میانــه ســخنرانی می بینید که شــاه هم‬ ‫کامال خشــمگین اســت‪ .‬من شــما را ارجــاع می دهم به‬ ‫صحبت های شاه با سفیر امریکا در تهران که چند روز قبل‬ ‫از این سخنرانی به سالیوان قضاوتش در مورد مردم ایران‬ ‫را گفته بود که «شما مردم ایران را نمی شناسید‪ .‬مردم من‬ ‫مثل کودکی می ماند که اولین شیرینی را از بشقاب برداشت‬ ‫و پشت دستش نزدی تا اخرین دانه شیرینی را برمی دارد‪،‬‬ ‫رضایت نــدارد به اینکه چنــد دانه شــیرینی می خواهد»‪.‬‬ ‫چه درســت و چه غلط از صاحــب این نــگاه برنمی اید که‬ ‫بگوید من صدای انقالب شما را شــنیدم‪ .‬متن سخنرانی‬ ‫به دست خط قطبی اســت که با همفکری همدیگر نوشته‬ ‫شده است‪ .‬در ضمائم کتاب خاطرات اقای نصر که ما در‬ ‫تاریخ شفاهی دراورده ایم عکس این متن موجود است که‬ ‫حتی فرصت نکرده اند تایپ بشــود؛این قدر شتابزده‪ .‬این‬ ‫سخنرانی برخالف عرف معمول ان زمان مستقیم پخش‬ ‫می شود و ضبط نمی شود تا اینکه سر فرصت برایش فکری‬ ‫کنند‪ .‬در ادامه فیلم می بینید وســط های متن شاه در حال‬ ‫پشیمانی است و این را می توان از چهره مستاصل او دید‪.‬‬ ‫(اقای دهباشی دستخط سخنرانی معروف را در کتاب نشان‬ ‫می دهد و می گوید‪ «:‬این دست خط او ست که حتی متن‬ ‫تایپ شده نیســت حتی تا اخرین لحظات دارند روی متن‬ ‫کار می کنند؛متنی که پادشاه می خواهد بخواند االن این‬ ‫را جلوی سردبیرتان بگذارید خدا وکیلی در دستگاه خردکن‬ ‫می اندازد‪)».‬‬ ‫همان کار فرهنگی که فرح دنبــال می کند حتی‬ ‫باعث نمی شود که مردم دور شــاه جمع شوند و‬ ‫کارهایی مثل جشن هنر شیراز که در ان شجریان‬ ‫هم خوانده اســت و یــا ان تئاتر مســتهجن که‬ ‫صــدای کارگــزاران رژیــم را هــم دراورد‪ ،‬باعث‬ ‫مخالفت عمومی می شود؟‬ ‫شاید بشود فرح را به صورت مثال تاریخی با ماری‬ ‫انتوانت در انقالب فرانسه مقایسه کرد؛ جمله مشهوری از‬ ‫ماری انتوانت اســت که وقتی مردم پاریس از گرسنگی به‬ ‫کاخ می ایند برای اعتراض می گوید که اگر مردم نان ندارند‬ ‫بخورند‪ ،‬خب شیرینی بخورند‪.‬یعنی اصال نمی دانسته که‬ ‫مواد اصلی نان و شیرینی ارد است‪ ،‬اگر ارد داشتند که نان‬ ‫می پختند اصال چرا باید شــیرینی بپزند‪ .‬فــرح در ارتباط با‬ ‫مردم همین گونه بود؛ تصوری هم کــه از توده های مردم‬ ‫داشت این بود که برای انها خانه ساخت‪ ،‬به انها غذا داد‪،‬‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫فرح هنوز هم اسیر توهمات‬ ‫روشنفکری خودش در دهه ‪40‬‬ ‫و ‪ 50‬شمسی است؛ جایی که‬ ‫اشتباهاتش را برنمی تابد‬ ‫ارتشبد اویسی با طعنه درمورد‬ ‫روابط شاه و فرح می گفت فرماندار‬ ‫نظامی تهران گفت زن و شوهر‬ ‫تکلیف خودشان را نمی دانند‬ ‫الزاما اینکه نگران شــب اول قبرش بوده اما فرح کامال در‬ ‫این قضیه بی اعتناست‪ .‬در رابطه با ازدواج پسر جهانبانی‪،‬‬ ‫شاه واکنش خیلی تندی نشان می دهد؛ سر این قضیه سر‬ ‫ناهار با فرح دعوایشــان می شــود‪ .‬فرح می گوید خودش‬ ‫خواســته با یک مرد ازدواج کند‪ .‬شــاه عصبانی می شود و‬ ‫می گوید‪« :‬چطوری به این توضیح بدهم‪.‬چرا نمی فهمد‪».‬‬ ‫در جامعه ایران ان سال ها ازدواج همجنسگراها در امریکا‬ ‫و اروپا هم پذیرفته نبوده بعــد در ایران یک چنین ماجرایی‬ ‫را انجام می دهند‪.‬‬ ‫چهره فرح اما در مســتندهایی کــه این روزها از‬ ‫تلویزیون های مختلف پخش می شود‪ ،‬متفاوت‬ ‫اســت‪ .‬او بعضــی از اشــتباهات را می پذیرد اما‬ ‫در مقابل بعضــی از موضوعــات از جمله کارهای‬ ‫خودش خیلی دفاع می کند‪.‬‬ ‫فــرح هیچ اشــتباهی را گردن نمی گیــرد‪ .‬مثال‬ ‫به هیچ عنوان قبول نمی کند که من می خواســتم زیر اب‬ ‫شــوهرم را بزنم و بیایم جلو الاقل این قضیه را به صراحت‬ ‫جلوی دوربیــن نمی گویــد‪ .‬در گفت وگو با مــا هم همین‬ ‫طور بود؛ می گوید من نگاه اصالحی داشــتم‪ .‬نکته دیگر‬ ‫اینکه ادم هایی که از وطنشــان می روند‪ ،‬اولین اتفاقی که‬ ‫می افتد این اســت که ذهنی می شــوند؛ خیلی کم پیش‬ ‫می اید که ادم ها دچار توهم نشــوند و بتوانند ارتباطشــان‬ ‫را برقرار کنند‪ .‬ما با خیلی ها از رجال رژیم گذشــته صحبت‬ ‫کردیم‪ ،‬این ماجرا را از نزدیک حس کرده ام‪ .‬افرادی مثل‬ ‫داریوش همایون یک استثناســت که به رغــم مخالفت و‬ ‫ضدیتی که دارد گروگان مخالف و ضدیتش نیســت و بعد‬ ‫از ‪ 20‬ســال می فهمد که فرق روزنامه همشهری با کیهان‬ ‫چیست‪ .‬چون در دوره انها که همشهری چاپ نمی شده اما‬ ‫اینقدر دقیق دنبال می کند ولو مخالف سرسخت جمهوری‬ ‫اسالمی هست اما تالش می کند فکت های واقع بینانه ای‬ ‫پیدا کند‪ .‬شــما در صحبت با اشرف کامال این حرف هایی‬ ‫که دور و بری ها می زدند؛ که نه امریکایی ها نمی خواستند‬ ‫شاه باشــد‪ ،‬مشــکل این بود که قیمت نفت باال رفته بود‪،‬‬ ‫مشکل این بود که شما فالن کرده بودید و حرف های خیلی‬ ‫عوامانه که در نهایت نگذاشتند ما ایران را فالن کنیم‪ .‬اما‬ ‫خانم فرح چــه در گفت وگوی خودم و چــه گفت وگوی او‬ ‫در مســتندهای دیگر؛ بیش از اینکه او را ادم دروغگویی‬ ‫ارزیابی کنم ادم بی اطالع و ادم ساده دلی که اصال تالش‬ ‫نمی کند از پوســته اطرافیان متملق خودش خارج شود‪،‬‬ ‫می بینم‪ .‬به رغم پز روشنفکری که دارد‪ ،‬نمی تواند به درستی‬ ‫از موضوع درک درستی داشته باشد‪ .‬روشنفکران خیلی زود‬ ‫چهار کتابی که خوانده اند حجاب شان می شود و نمی توانند‬ ‫با ادم کــف خیابان رابطه برقرار کننــد‪ .‬بنابراین اگر تحول‬ ‫اجتماعی صورت می گیرد؛ تــاش می کنند این را به یک‬ ‫تئوری یا توطئه وصل کنند‪ .‬فرح به سن و سالی رسیده که‬ ‫غیر از اینکه حتی بخواهد دروغ بگوید‪ ،‬به عنوان ادمی که‬ ‫فرتوت شده‪ ،‬خاطرات خودش را در ذهن خودش به نحوی‬ ‫که دوست دارد بازسازی می کند‪ .‬نمی گوید من می خواستم‬ ‫زیراب حکومت را بزنم‪ .‬می گوید ما این را راه حل درســت‬ ‫می دانستیم‪ ،‬مردم قدرنشناس بودند‪.‬‬ ‫هنوز هم همان نگاه از باال به پایین را دارد؟‬ ‫این نگاه بــاال به پایین کــه در فرح وجــود دارد‬ ‫بیشتر از اینکه ناشی از ملکه بودن باشد ناشی از روشنفکر‬ ‫چپ مدلی بودن اســت که دیگران را داخل ادم حســاب‬ ‫نمی کند ؛ما بیشــتر می فهمیم‪ .‬در این نگاه از سر نخوت‪،‬‬ ‫من سلطنت طلب هایی مثل اردشیر زاهدی را خیلی عینی تر‬ ‫می بینم تا چپ هایی مثل خانم فرح را‪.‬اصال اردشیر زاهدی‬ ‫کامال متوجه هســت چه می گوید ‪ .‬اردشــیر زاهدی زبان‬ ‫می داند و ســال ها در خارج از ایران زندگی کرده اما کامال‬ ‫می فهمد وقتی دارد با شما صحبت می کند کلمه انگلیسی‬ ‫قلمبه و ســلمبه فرانســه نپراند چون در ذهــن مخاطب به‬ ‫حساب سواد ادم نمی گذارند می گویند حاال که چه؟!‬ ‫ولی فرح متضاد این است؟!‬ ‫فرح وقتی که می خواهد مثــال بزند می گوید اره‬ ‫من فالنی را دیدم که مثل پیاف بود مثل فالن بود‪.‬‬ ‫حاال پیاف چیست؟!‬ ‫گویا یک خواننده بــوده‪ .‬من یک مثــال بزنم از‬ ‫حضرت امام(ره)‪ .‬به عنوان یک پژوهشــگر؛ ما کســانی‬ ‫را داریم که بیشــتر از حضرت امام فقه کار کرده باشند‪ ،‬ما‬ ‫کسانی را داریم که از حضرت امام عرفان بیشتر کار کرده‬ ‫باشند‪ ،‬ما کسانی را داریم که از حضرت امام بیشتر تفسیر‬ ‫کار کرده باشــند‪ .‬روحانیونی داریم که حکومت تشــکیل‬ ‫نداند اما سیاســی تر باشند اما همزمان کســی در اوج فقه‬ ‫و مرجعیت باشــد در اوج عرفان باشــد در اوج سیاســت و‬ ‫محبوبیت باشــد بعــد وقتی با مــردم صحبــت می کند چه‬ ‫می گوید؟ امام می گوید بســم الله الرحمن الرحیم حرفش‬ ‫را می زند دو کلمه از این مدلی کــه همه اقایان ما صحبت‬ ‫می کنند و کالس عربی می گذارند و‪...‬یک ســخنرانی از‬ ‫امام خمینی در طول این ســال ها بیاورید صحیفه نور که‬ ‫بعد از بســم الله الرحمن الرحیم‪ ،‬چیز عربی گفته باشــد‪.‬‬ ‫روشنفکران ما بلد نیستند با مردم دو کلمه حرف بزنند و از ان‬ ‫بدتر بلد نیستند از مردم دو کلمه حرف بشنوند‪ .‬کسانی مثل‬ ‫فرح مردم ایران را در قالب مردم‪ ،‬ریز می بینند‪ .‬فکر می کنند‬ ‫مردم صغیر هستند‪ .‬فکر می کنند اینها صالح خودشان را‬ ‫تشخیص نمی دهند و ما بیشتر می فهمیم و دیگران امدند‬ ‫گولشان زدند‪ .‬این برای من سوال است واقعا نمی دانم فرح‬ ‫در تمام عمرش چلوکباب خورده یا نه یا مثال قرمه سبزی اگر‬ ‫هم خورده باشد فکر می کنم غذای محبوبش نیست‪ .‬اصال‬ ‫به نظر من کسی که قرمه سبزی را دوست نداشته باشد حق‬ ‫مشارکت سیاسی در جامعه ایران را ندارد‪(.‬می خندد)‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫تغذیه رایگان کرد و‪ ...‬به فکر انها بها نمی داده‪ .‬اصال فکر‬ ‫نمی کرده که اینها فکری هم دارند‪ ،‬به باورهای توده های‬ ‫عمومــی بها نمــی داده از نظــر او به باورهای کســی باید‬ ‫اهمیت می دادند که الزاما دانشــگاه رفته و کتاب خوانده‬ ‫باشد‪ .‬از نظر فرح‪ ،‬اســام در قالب یک میراث معماری و‬ ‫فرهنگی اســت؛اینکه وای چقدر جالــب‪ ،‬اینها هم از این‬ ‫کارها می کنند‪ .‬فرح سعی می کرد اطراف حرم امام رضا (ع)‬ ‫تخریب نشود و گسترش پیدا نکند‪ ،‬نه از سر اعتقادش به‬ ‫امام رضا (ع) بلکه به دنبال بافت معماری قدیمی و ســنتی‬ ‫ان بود؛به هر حال فرح معماری خوانده بود‪ .‬او به شــعا ئر‬ ‫شــرعی نه از دریچه اعتقاد که ان را به عنوان یک حرکت‬ ‫فولکلوریک و اداب و رســوم می دیده‪ ،‬نه پتانســیل یک‬ ‫حرکت اجتماعی‪ .‬یکی از دالیلی که حکومت شــاه سقوط‬ ‫می کند این اســت که ما از بعد از منصور نســل موسوم به‬ ‫ماساچوســتی ها را ارکان حکومت می بینیم‪ .‬یعنی کسانی‬ ‫که از بچگی بــه خارج رفتنــد بر خالف رجــال دوره عصر‬ ‫پهلــوی اول و رجــال دوره قاجار که ایــران را خیلی خوب‬ ‫می شناختند اینها اصال ایران را نمی شناختند و در مقابل‪،‬‬ ‫دنیا را می شــناختند‪ .‬اقای اموزگار وقتی که نخســت وزیر‬ ‫می شود‪ ،‬اولین بودجه ای که حذف می کند و مورد تشویق‬ ‫فرح هم قرار می گیرد حذف ردیف بودجه محرمانه روحانیت‬ ‫در نخســت وزیری بود‪ .‬دلیل این امر را هــم صرفه جویی‬ ‫عنوان می کند؛ این در حالی اســت که همــه روحانیت با‬ ‫شما مخالف هستند‪ ،‬بودجه همین چهار اخوند درباری هم‬ ‫قطع می کنید‪.‬‬ ‫چقدر ثابتی از این موضوع ناراحت بود؟‬ ‫وقتی اموزگار نخست وزیر می شود‪ ،‬برنامه سفر به‬ ‫قم برایش می گذارند اما چرا اموزگار نمی رود؟ به خاطر اینکه‬ ‫می گوید من کجا بنشینم؟! می گویند روی زمین‪ .‬می گوید‬ ‫بلد نیستم روی زمین بنشینم‪ ،‬چگونه؟ می گویند‪ :‬چهار زانو‬ ‫یا دو زانو‪ .‬می گوید‪ :‬من اصال اینطوری ننشستم تا حاال! در‬ ‫حالی که پدر اموزگار مفســر قران بوده‪ ،‬خطاط بوده‪ .‬فرح‬ ‫اصال نمی توانسته تعامل کند چه انکه اصال در مدار ذهنی‬ ‫او چنین چیزی نبوده اســت‪ .‬بعد این ناهماهنگی کامل در‬ ‫ساختار سیســتم خودش را به این شکل نشان می دهد که‬ ‫جشــن هن ر برای به دســت اوردن دل مردم می گذارد‪ ،‬اما‬ ‫مردم از این ماجرا بیشتر رنجیده می شوند‪ .‬حتی شما یک‬ ‫چیز دیگــر را در نظر بگیرید‪ ،‬االن که شــما می گویی د یک‬ ‫نمایش مستهجن داشته‪ ،‬شجریان هم داشته‪ .‬در فضای‬ ‫فکری دهه ‪ 50‬شــجریان هم اشکال داشــته یعنی از نظر‬ ‫عموم جشن هنر هیچ قسمت خوبی نداشته است‪ .‬ان موقع‬ ‫عموم مردم موسیقی را به خاطر روحانیت حرام می دانستند‬ ‫یعنی االن که گذشته می گوییم مستهجن‪ ،‬اما شجریانش‬ ‫خوب بوده تلویزیون هم پخش می کنــد‪ .‬در ان فضا هیچ‬ ‫چیز خوب نبوده هیچ چیز موزه رضا عباســی خوب نبوده‪،‬‬ ‫هیچ چیز موزه هنرهای معاصر خوب نبوده؛ نه تابلویی برهنه‬ ‫بوده‪ ،‬اصال کل ان ایراد داشت است‪.‬‬ ‫چاقو دسته خودش را می برد؟!‬ ‫ی اخرین وزیر‬ ‫دقیقا‪ .‬مثالی می گویم با خانم افخم ‬ ‫امور زنان که یکی از کتاب های ماســت‪ ،‬صحبت کردیم‬ ‫و گفتیم چالش های شــما چه بود؟ به شــدت از شــاه گله‬ ‫می کند‪ .‬می گوید شاه در مسائل اسالمی خیلی حساسیت‬ ‫داشته و ما یک کنفرانسی داشتیم که یکی از پنل هایش در‬ ‫مورد برقراری حقوق زن و مرد در زمینه ارث بود‪ .‬بالفاصله‬ ‫وسط سمینار من را از دربار خواستند که شاه بسیار عصبانی‬ ‫است که فالن فالن شده چقدر بگویم خط قرمز من اسالم‬ ‫اســت‪ .‬این به این معنی نبوده که شــاه احساس کرده که‬ ‫برای اخرتش الزاما چنین چیزی هســت‪ .‬شاه خیلی فهم‬ ‫این را بیشتر داشته که مثال بحث های فقهی به این شکل‬ ‫صدای علما را در می اورد‪ .‬او بیشــتر از فــرح می فهمیده‬ ‫که این چقدر می تواند برای حکومتش خطرناک باشــد نه‬ ‫‪57‬‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫باستان گرایی در مقابل بازگشت به خو یشتن‬ ‫ش دینی با نهاد های تحت فرمان فرح‬ ‫بررسی تقابل جریان های نو اندی ‬ ‫درگفت وگو با دکتر علیرضا مالئی‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫گفت و گو از داوود رضایی چراتی‬ ‫خبر نگار‬ ‫به عنوان ســوال اول بفرمایید ایا فــرح با اجرای‬ ‫ل چه بود؟‬ ‫برنامه های فرهنگی دقیقا به دنبا ‬ ‫پاسخ دادن به این سوال به ســادگی امکان پذیر‬ ‫نیست‪ .‬اسناد و مدارک زیادی از فعالیت های پیدا و پنهان‬ ‫رژیم پهلوی در این زمینه در اختیار نداریم‪ .‬اما مســلم این‬ ‫اســت که در اواســط دهه‪ 40‬تــا پایان حکومــت پهلوی‪،‬‬ ‫شاهد فعالیت های گسترده فرح به ویژه در حوزه نهادهای‬ ‫فرهنگی ‪ ،‬هنری و پژوهشی مختلف هســتیم ؛ فرح بسیار‬ ‫تالش می کرد این فعالیت ها را حتی در ســطح بین المللی‬ ‫و در پیوند با نهادهای مهم و شناخته شده جهانی گسترش‬ ‫دهد‪ .‬به همین خاطر می تــوان گفت فرح پهلوی گرداننده‬ ‫ی از برنامه ریزی ها و مدیریت فعالیت های‬ ‫بخش بسیار مهم ‬ ‫فرهنگی‪ ،‬اجتماعی و هنری حکومت پهلوی بود‪ .‬علت این‬ ‫امر این است که این گونه فعالیت ها از نظر شاه از اهمیت و‬ ‫جایگاه مهم و بسیار حساسی برخوردار بود و شاه اگاهانه این‬ ‫بخش از کارهای دربار را به شخص فرح واگذار کرد‪ .‬فرح هم ‬ ‫ی با محافل علمی و دانشگاهی و چهره های خوش‬ ‫پیوند های ‬ ‫نام و شــخصیت های شناخته شــده ان روز کشــور اعم از‬ ‫فعاالن فرهنگی‪ ،‬هنری‪ ،‬پژوهشــی و علمی برقــرار کرد‪.‬‬ ‫فرح تالش می کرد تا در راستای تمرکز امور کشور مدیریت‬ ‫اداره این حوزه از فعالیت هــای حکومت پهلوی را کامال در‬ ‫‪3‬‬ ‫دکتر علیرضــا مالیی توانی رئیس پژوهشــکده‬ ‫تاریخ پژوهشگاه علوم انســانی و مطالعات فرهنگی‬ ‫اســت که عالوه بــر تدریــس در دانشــگاه کتاب ها‬ ‫و پژوهش هــای متعــددی در حــوزه تاریــخ معاصــر‬ ‫مخصوصا عصــر پهلــوی اول و دوم دارد‪ .‬هفته نامه‬ ‫مثلث در گفت و گو با دکتر مالیی توانی به بررسی تقابل‬ ‫جریان های روشنفکری غربی و دینی و نقش فرح در‬ ‫سیاست های فرهنگی پهلوی دوم پرداخته است‪.‬‬ ‫اختیار بگیرد‪ .‬به نظر می رسد یک نوع تقسیم کار در سطح‬ ‫کالن در درون نهاد قــدرت صورت گرفته بود که به موجب‬ ‫ان تمام فعالیت هــا و فرایندهای فرهنگــی و هنری و انچه‬ ‫ بعدها پژوهش در حوزه علوم انســانی در ایران خوانده شد‪،‬‬ ‫یکسره از سوی شاه به شــخص فرح واگذار شد‪ .‬بنابراین با‬ ‫عنایت به اهمیت مقوله فرهنگ و حساسیت مسائل هنری‬ ‫و اجتماعی واگذاری و تصدی مدیریت این گونه محافل و‬ ‫مسائل به شخص فرح پهلوی عالوه بر نوعی تقسیم قدرت‬ ‫در ســطح مدیریت کالن کشور‪ ،‬نشــانگر جایگاه‪ ،‬نقش و‬ ‫رویکرد مدیریتی امور فرهنگی و هنری بود که شاه برای فرح‬ ‫در نظر گرفته بود‪.‬‬ ‫شــاه با واگذاری فعالیت های علمی و فرهنگی به‬ ‫فرح به دنبال تقسیم قدرت خود بود؟‬ ‫شاه هدایت و مدیریت بخشی از قدرت نرم خود را‬ ‫به فرح واگذار کرد نه اداره مســتقیم امور سیاسی و اجرایی‬ ‫کشــور را؛ بخشــی از قدرت نرم که به حوزه فرهنگ‪ ،‬هنر و‬ ‫علوم انسانی و به ارتباطات داخلی و بین المللی ایران مربوط‬ ‫می شــد‪ ،‬در حوزه مدیریت فرح پهلوی قرار گرفت که البته‬ ‫اهمیت ان کمتر از مســائل سیاســی نبود‪ .‬با سپردن این‬ ‫بخش از اختیارات حاکمیت به فرح‪ ،‬نقش فرح در حکومت‬ ‫به مراتب جدی تر و پررنگ تر شــد و به همان نسبت قدرت‬ ‫اثرگذاری وی را در حوزه های مهم سیاســی نیز به نوبه خود‬ ‫فراهم می کرد‪.‬‬ ‫ایا شاه نظارتی هم بر فعالیت های فرح داشت؟‬ ‫بله؛ نظارت اصلی با شــخص شاه بود و در تحلیل‬ ‫کالن همه امور و فرایندهای جاری کشــور با اراده او اداره‬ ‫می شد‪ .‬شــاه از طریق تشــکیل هیات امنای تخصصی و‬ ‫مورد اعتمــاد خو د و همچنیــن از رهگذر انتخاب روســای‬ ‫نهادها و سازمان های فرهنگی و هنری اداره امور انها را به‬ ‫فرح می سپرد و فرح نیز با مشورت و رایزنی با شاه و به نیابت‬ ‫از او مدیریت می کرد‪ .‬بنابراین‪ ،‬شــاه همــواره یک نظارت‬ ‫فائقه ای بــر فعالیت های فرح داشــت‪ .‬باتوجه به روحیات‬ ‫دیکتاتورمابانه شــاه پس از کودتای ‪ 28‬مرداد ‪ 1332‬قطعا‬ ‫فعالیت های مهم نمی توانســت خــارج از اراده شــا ه یا در‬ ‫تعارض با سیاست های او باشد‪.‬‬ ‫فرح نیــز در کادر ســازی بیکار نبــوده و با همراه‬ ‫کردن هم دانشگاهیان و دوســتان و فامیل های‬ ‫خود و از جمله با جمع کردن روشــنفکران اطراف‬ ‫خودش به نوعی در حال قدرت گرفتن بود؛ ایا این‬ ‫تکروی های فرح‪ ،‬شاه را اذیت نمی کرد؟‬ ‫خیر؛ در دهه‪ 40‬و‪ 50‬ایران قدرتی باثبات در منطقه‬ ‫محسوبمی شد‪.‬حکومتبهلحاظسیاسیبهویژهدرعرصه‬ ‫بین المللی یک قــدرت مهم و بازیگر اصلــی منطقه خلیج‬ ‫فارس محسوب می شــد و از این نظر از توان قابل توجهی‬ ‫برخوردار بود‪ .‬در حــوزه نظامی و اقتصــادی ایران قدرتی‬ ‫تعیین کننده در منطقه بود؛ اما این قدرت سخت در برخی از‬ ‫حوزه های به صورت جدی در حال فروپاشیدن بود؛ به ویژه‬ ‫در عرصه های فرهنگی و مذهبی‪ .‬نحوه رویکرد و مواجهه‬ ‫حکومت بــا واقعیت هــای اجتماعی‪ ،‬هویتــی و فرهنگی‬ ‫ایران و شــیفتگی اش به تمدن غرب در عرصه نوسازی از‬ ‫چالش های جدی فراروی کشــور بود که در حقیقت او را از‬ ‫بحران های عمیق داخلی غافل ســاخت‪ ،‬به همین خاطر‬ ‫جامعه با یک خالء بزرگ فرهنگی مواجه شد‪ .‬در سایه غفلت‬ ‫شاه‪ ،‬جریان های معارض و مخالف حکومت پهلوی عمده‬ ‫فعالیت های شــان را بر مباحث فرهنگــی‪ ،‬مذهبی به ویژه‬ ‫هویت ایرانی و بازگشت به خویشتن متمرکز کردند و اگر دقت‬ ‫کنیممی بینیمکهبیشترمباحثمطرحشدهدرحسینیهارشاد‬ ‫از سوی مرحوم دکتر شــریعتی و دیگر نو اندیشان ان دوره‬ ‫متوجه همین نوع مسائل بود‪ .‬البته مبارزه با غرب و ضدیت‬ ‫با امپریالیســم‪ ،‬در جامعه ایران ریشــه های نسبتا عمیقی‬ ‫داشت و از متن جنبش مشروطه به عنوان یک ارمان تعقیب‬ ‫می شد‪ .‬بعدها در فضای دو قطبی پس از جنگ جهانی دوم‬ ‫توسط جریان های چپ گرا و ضدامپریالیسم و هم از سوی‬ ‫جریان های نوگرا و به ویژه جریان های نوگرای دینی مطرح‬ ‫می شــد و اینها حکومت را بــا یک چالش مهــم فرهنگی‪،‬‬ ‫هنری‪ ،‬مذهبی مواجه کرد‪ .‬بنابراین در این فضا هم نیاز بود‬ ‫که نخبگان فکری و صاحب نظران مهم کشور که با مسائل‬ ‫علوم انسانی‪ ،‬علوم اجتماعی و هنری کشور در سطح کالن‬ ‫می اندیشــیدند در درون کانون هایی گرد هــم ایند و برای‬ ‫مقابله با این بحران ها چاره اندیشی کنند‪ .‬فرح به عقیده من‬ ‫این نقش را فعاالنه ایفا می کرد؛ یعنی حلقه هایی درست کرد‬ ‫که در این حلقه ها مجموعه ای از صاحبنظران غیر سیاسی‬ ‫ی و علوم‬ ‫اما اهل فکر در حوزه های مختلــف علوم اجتماع ‬ ‫انسانی به همفکری و رایزنی پرداختند‪ .‬این افراد عمدتا از‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫صاحبان علم و تحلیل بودند یعنی هم از وجاهت علمی در‬ ‫محافل و نظام دانشگاهی ان زمان بهره داشتند و هم عمده‬ ‫انها چهره های شناخته شده بین المللی بودند‪ .‬این حلقه ها‬ ‫تحتهدایتفرحسختتالشمی کردندبرایبحرانبزرگ‬ ‫فرهنگیومعنویوهویتیکهکشورراسختتهدیدمی کرد‪،‬‬ ‫چاره اندیشــی کنند‪ .‬این عملکرد فرح که در حقیقت نوعی‬ ‫شبکه سازی نخبگانی برای خروج از بحران بود نه تنها باعث‬ ‫رنجش شاه نمی شده بلکه نقش افرینی و جایگاه و ماموریت‬ ‫فرح را در مسیر مشروعیت سازی فرهنگی و هنری و تحکیم‬ ‫مبانی سلطنت نشان می داد تا شــاه بتواند بر این چالش ها‬ ‫فائق اید‪ .‬بدین ترتیب می توان گفت‪ ،‬فعالیت های فرخ در‬ ‫راستای سیاست های محمدرضا و تقویت او بود‪.‬‬ ‫عملکرد فرح به این چالش ها دامن نزد به نوعی؟‬ ‫خیر؛ این چالش برمی گردد به فرایند نوسازی هایی‬ ‫که در دوره پهلوی به طور کلی اعم از دوره رضا شاه و به ویژه‬ ‫پس از ‪ 28‬مــرداد در ایران دنبال می شــد‪ .‬اگر به ماهیت و‬ ‫جهت گیری جریان اصالحات کشــور که توســط این پدر‬ ‫و پســر انجام شــد نگاه کنید می بینید که انها یک نوع نگاه‬ ‫گزینشی به تمدن غرب‪ ،‬ناسیونالیسم ایرانی‪ ،‬تاریخ ایران‪،‬‬ ‫ی و فرهنگی کشــور‬ ‫اندیشــمندان و شــخصیت های علم ‬ ‫داشــتند‪ .‬نتیجه منطقــی این نوع نــگاه‪ ،‬حذف یــا نادیده‬ ‫انگاشتن بخش مهمی از هویت تاریخی و فرهنگی ایران و‬ ‫برجسته ساختن بخش های دیگری از تاریخ و فرهنگ ایران‬ ‫بود که در مجموع هویت ایرانی را با بحران مواجه می کرد‪.‬‬ ‫مجموعه این اقدام ها باعث می شد ایده ال ها ی حکومت‬ ‫مقتدر و متمرکز پهلوی در مســائل مهم فرهنگی‪ ،‬هویتی‪،‬‬ ‫مذهبی و نیز در برخورد با نیروهــای اجتماعی تاثیرگذار به‬ ‫حاشــیه رانده شــود‪ .‬وقتی که نقش و اهمیت مسائل مهم‬ ‫ِ‬ ‫اصالحات اقتدار گرا و‬ ‫نادیده گرفته شود و وقتی که فرایند‬ ‫امرانه از باال صورت بگیرد‪ ،‬بدیهی اســت که بخش مهمی‬ ‫ از عناصر هویتی‪ ،‬فرهنگی و مذهبی دچار چالش می شود و‬ ‫این چالش ها نیز خودش را در اشکال مختلفی در صد سال‬ ‫گذشته نشان داد‪ .‬اصالحات رضا شاه و به تبع ان اصالحاتی‬ ‫که محمدرضاشــاه در دهه ‪ 40‬اجرا کردنــد با واکنش هایی‬ ‫مواجه شد که حاصل جمع ان واکنش به مدرنیته غربی بود؛‬ ‫اینعملکرد هاتبعاتاجتماعیوفرهنگیمختلفیدرجامعه‬ ‫ایران داشت‪ .‬بنابراین این فرایند ها و عملکردهای حکومت‬ ‫پهلوی به شــخص فرح بر نمی گردد بلکه فرح به خواسته‬ ‫شاه می خواست بخشی از این بحران در حال شکل گیری‬ ‫را مدیریت کند‪ .‬دقیقا این موضــوع از میانه های دهه ‪ 40‬و‬ ‫اوایل دهه‪ 50‬کامال حس می شد‪ .‬ماموریت فرح این بود که‬ ‫این بحران ها را که عمدتا جنبه فرهنگی‪ ،‬هویتی‪ ،‬مذهبی و‬ ‫اعتقادی داشتند بتواند کنترل کند‪ .‬بنابراین نقشی که برای‬ ‫فرح تعریف شده بود این گونه بود و خود او در به وجود اوردن‬ ‫چنین وضعی نقش تعیین کننده نداشت‪ .‬اما این بدان معنا‬ ‫نیست که عملکرد او اعتراض منتقدان و مخالفان حکومت‬ ‫را برنینگیخت‪ .‬چنانکه می دانیم در پی گســترش انقالب‪،‬‬ ‫انقالبیون به عملکرد او و نهادهای فرهنگی و هنری تحت‬ ‫مدیریت او اعتراض کردند‪.‬‬ ‫در یک دســته بندی می توان گفت که دو دســته‬ ‫افراد در کنار فرح بودند؛دسته ای که فرح بر انها‬ ‫حاکمیت کامل داشت و می توانســت بر انها امر‬ ‫و نهی کند و دســته ای دیگر که فرح کمتر بر انها‬ ‫نفوذ داشت‪...‬‬ ‫بــه نظرم بــا این صراحــت و دقت نمی شــود این‬ ‫تقســیم بندی را انجام داد‪ .‬این گونه نبود که در حلقه های‬ ‫مدیریتی فرح عده ای فرمانبر و عــده ای دیگر غیر فرمانبر‬ ‫بوده باشند‪ .‬فکر می کنم مجموعه اینها گردهم امده بودند تا‬ ‫برای چالش ها و بحران های به وجود امده در حوزه فرهنگ‪،‬‬ ‫هنر و حتی اموزش و پژوهش کشــور چاره اندیشی کنند‪ .‬به‬ ‫نظر می اید که یک نوع موافقــت اولیه بین این نخبگان بر‬ ‫سر اصل مساله یعنی ضرورت نجات حکومت پهلوی وجود‬ ‫داشتوهمهنخبگانبهاهمیتوضرورتاینگونهفعالیت ها‬ ‫و شــکل دهی نهاد ها و چاره اندیشــی بــرای برون رفت از‬ ‫بحران های فرهنگی و مذهبی که در جامعه ان روز اتفاق نظر‬ ‫داشتند‪ .‬کار فرح این بود که امکانات را برای انها فراهم کند‬ ‫و با پشتیبانی های سیاسی و مالی و اقتصادی و در یک کلمه‬ ‫بسترسازیمناسببتواندازتوانفرهنگی‪،‬هنریوخالقیتی‬ ‫این افراد در راستای سیاست های حکومت بهره برداری کند‪.‬‬ ‫ش دینــی در ایجاد این‬ ‫نقش جریان های نو اندی ‬ ‫چالــش چگونه بود و فــرح در برخورد بــا انها چه‬ ‫مشی ای را دنبال کرد؟‬ ‫مجموعه فعالیت هایی که فرح در دهه های ‪40‬‬ ‫و ‪ 50‬انجام مــی داد‪ ،‬دقیقا در تقابل بــا حرکت فرهنگی‪،‬‬ ‫اجتماعی و فکری بود که به شــکل اعتراضی در کشــور‬ ‫شکل گرفته بود و با ســرعت و قوت در حال تغییر فضای‬ ‫فکری جامعه ایران و تغییر نگرش جوانان و دانشجویان‬ ‫به حکومــت پهلوی و سیاســت های فرهنگــی و هویتی‬ ‫ان در سراســر کشــور بود‪ .‬پایگاه اصلی این اعتراض ها‬ ‫حسینیه ارشاد بود‪ .‬تردیدی نیست که حسینیه ارشاد نقش‬ ‫تعیین کننده ای در شکل دهی یا بازاندیشی هویت ایرانی‬ ‫و به ویژه با عنایت بیشتر به هویت واقعی فرهنگی ایرانی‬ ‫ایفا کرد‪ .‬هر چه به ســمت اغاز دهــه ‪ 50‬پیش می رویم‪،‬‬ ‫فضای فکری و فرهنگــی جامعه ایــران و به ویژه حال و‬ ‫هوای جوانان تغییر یافت و حکومــت دقیقا از همین جا‬ ‫احســاس خطر کرد‪ .‬بحث های بازگشــت به خویشتن و‬ ‫هویت ایرانــی‪ ،‬حکومت را با چالش بزرگــی مواجه کرد‪.‬‬ ‫شخص شاه و فرح این خطر را حس کردند و برای تقابل‬ ‫با این بحران برنامه ریزی می کردند‪ .‬در پاسخ به پرسشی‬ ‫ِ‬ ‫خویشــتن اســامی‬ ‫که شــریعتی با عنوان بازگشــت به‬ ‫ایرانی مطرح کرد حکومت شــعار بازگشــت به خویشتن ‬ ‫ایران باستانی را در دستورکار قرار دادند‪ .‬هویتی که باید‬ ‫بر اساس اموزه های فرهنگی توسط همین نهاد ها نشان‬ ‫داده شود و منطبق با روح‪ ،‬هویت‪ ،‬تاریخ‪ ،‬فرهنگ و هنر‬ ‫این سرزمین‪ ،‬تعریف شود؛ بدیهی است که بخش مهمی‬ ‫ از کارکرد های این نهاد ها باید در واکنش به این پرسش ها‬ ‫و نیز پاسخ هایی باشد که در محافل نو اندیشی دینی مانند‬ ‫حسینیه ارشاد مطرح می شد؛ به همین خاطر فرح و شاه‬ ‫ســعی می کردند از منظر دیگری به این پرسش ها پاسخ‬ ‫بدهند و این نشانگر تقابل و منازعه دو گفتمان رقیب بود‬ ‫و موضوعی است که متاسفانه به درستی بررسی و تحلیل‬ ‫نشده اســت‪ .‬این دو نهاد یعنی نهاد فرهنگی و حلقه ای‬ ‫که فرح ایجاد کرد و نهاد فرهنگی برخاســته از حســینیه‬ ‫ارشاد که در این دوران به شدت در تعارض بودند‪ .‬اما در‬ ‫این منازعه نهایتا خــط گفتمان فرهنگی حکومت پهلوی‬ ‫به رهبری فرح به حاشیه رانده شد و هویت جدیدی برای‬ ‫ایرانیان تعریف شــد که در انقالب اســامی خودش را‬ ‫نمایان کرد‪.‬‬ ‫به نظر می رسد فرح دیگر توان ایستادگی در برابر‬ ‫این جریان نواندیش را از دست داده بود؟‬ ‫هرچنــد ایــران در دهــه ‪ 40‬و ‪ 50‬در حوزه هــای‬ ‫اقتصادی‪ ،‬نظامــی و سیاســی در منطقه نقش مســلطی‬ ‫داشت و مناسبات دوستانه ای با قدرت های بزرگ به ویژه در‬ ‫زمان جنگ ســرد برقرار کرد و در نهاد های بین المللی نفوذ‬ ‫زیادی یافت‪ ،‬اما به رغم این پیشــرفت ها شاه در یک حوزه‬ ‫امور داخلی کشــور یعنی حوزه های اجتماعــی و فرهنگی‬ ‫دچار ضعف های جدی شــد بنابراین محمد رضا نیاز به یک‬ ‫بازاندیشــی جدی و سیاســتگذاری مجدد بر اساس قدرت‬ ‫علوم انسانی داشت‪ .‬فرح و شاه تالش می کردند با استفاده‬ ‫از قدرت علوم انســانی و هنر پاســخ دلخواه خود را به این‬ ‫بحران ها بدهند‪ .‬اما انهــا با تغییــر ارام و تدریجی و بدون‬ ‫خشونت فضای فکری و فرهنگی جامعه ایران مواجه شدند‬ ‫و در اواخر احساس کردند که فضا به طور کلی از دست انها‬ ‫خارج شــده و کار به جایی رســیده بود که نهاد های مهمی‬ ‫ مانند دانشگاه ها نیز با هویتی که حکومت و فرح مد نظرشان‬ ‫بوده موافقت نداشتند‪ .‬به این خاطر فرح با ایجاد نهاد های‬ ‫موازی و مکمل تالش می کرد فضا را به نفع حکومت تغییر‬ ‫دهد‪ .‬پس از ان نیز با سیاســتگذاری های جدیدتر ســعی‬ ‫در برون رفت از مشکل داشــت اما زمان از دست رفته بود‪.‬‬ ‫این نهاد های موازی کــه از حلقه های تحت مدیریت فرح‬ ‫بودند قادر نبودند به رغم افزایش درامد های نفتی و نفوذ شاه‬ ‫در جهان و حتی در میان بلوک شرق‪ ،‬فضای از دست رفته را‬ ‫مجددا به سود خود تغییر دهند‪.‬‬ ‫فــرح قبــل و بعــد از نا یب الســلطنه شــدن چه‬ ‫تفاوت هایی کرد؟‬ ‫فرح قبل از اینکه نا یب السلطنه شود‪ ،‬بیشتر در امور‬ ‫رفاهی و سامان دهی کارهای بشردوستانه فعال بود؛ اما بعد‬ ‫از نا یب السلطنه شدن‪ ،‬یک خط مشی کامال مشخصی در‬ ‫مســیر فعالیت هایش پیدا کرد و با یک سیاست و اندیشه از‬ ‫پیشطراحیشدهکارمی کرد‪.‬بههمینخاطرفرحموقعیتی‬ ‫منحصر به فرد بدســت اورد و با پرداختن بــه فعالیت های‬ ‫فرهنگی به دنبال کســب شــوکت در دربار و تــداوم قدرت‬ ‫شاه بود‪ .‬اما فضا و شرایط در اواسط دهه ‪ 50‬متفاوت شد و‬ ‫حکومت نیاز به رهیافت های جدید تری برای خروج از بحران‬ ‫مشروعیت داشت و برای این کار هیچ شخصی معتمد تر از‬ ‫خود فرح نبود و شاه این ماموریت را به فرح سپرد تا اب رفته‬ ‫را به جوی برگرداند!‬ ‫‪59‬‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫روشنفکر پروریمقابلاشرافیت‬ ‫ایجادحلقهروشنفکریدردربارپهلوی‬ ‫درگفت وگوبادکترعلی محمدحاضری‬ ‫اقای دکتــر حاضــری ضمــن تشــکر از انجام‬ ‫گفت وگو با هفته نامه مثلــث‪ ،‬بفرمایید که فرح چقدر‬ ‫روی محمد رضا شاه تاثیر داشت؟‬ ‫به هر حال فــرح در ایجاد حلقه روشــنفکری که‬ ‫به دربار راه پیدا کردنــد‪ ،‬موثر بود‪ .‬به نظــرم هیچ کس به‬ ‫غیر از فرح نمی توانســت این کار را به خوبی انجام دهد‪.‬‬ ‫حلقه روشنفکری که فرح ایجاد کرده بود‪ ،‬دیگر اطرافیان‬ ‫شــاه در انجــام ان موفق نبودنــد‪ .‬از انجایی کــه فرح در‬ ‫دربار و از دانشجویان خارج از کشــور بوده و گرایش های‬ ‫چپ کارگری نیز داشــت‪ ،‬با این سوابق فکری و تحصیلی‬ ‫وقتی نا یب الســلطنه شــد‪ ،‬حلقه ای برای حکومت شــاه‬ ‫ایجاد کرد که تا قبل از ان چنین حلقه ای وجود نداشــت‪.‬‬ ‫این حلقه دستاورد یک جمع روشــنفکری بود که به نوعی‬ ‫مواضع انها نسبت به چپ تند مواضع تعدیل شده ای بود و‬ ‫حاضر بودند در قبال کسب امتیازات از حکومت مصالحه‬ ‫کنند؛ در واقع چپ های پشیمان از مواضع تند‪ ،‬چپ های‬ ‫پشیمان از گذشــته و در عین حال اهل مصالحه‪ ،‬با فرح‬ ‫رفت و امد داشــتند و فرح نیز زمینه ورود این حلقه به دربار‬ ‫را فراهم کرد‪.‬‬ ‫این جریان روشنفکری چقدر بر مصدر حکومت‬ ‫تاثیر داشتند؟‬ ‫بایــد گفت کــه اینهــا از موضع چپ هــای تند با‬ ‫حکومت مرتبط نشــدند که بخواهند اثرگذاری کنند؛ بلکه‬ ‫اینها چپ هایــی بودند با مواضع تعدیل شــده که به دنبال‬ ‫کســب امتیاز هایی از حکومت بودند؛ افرادی مانند پرویز‬ ‫نیکخواه؛ اینهــا وقتی از طریق فرح به دربار مرتبط شــده‬ ‫بودند از مواضع گذشته شان فاصله گرفتند‪.‬‬ ‫چه افراد دیگری در این حلقه بودند؟‬ ‫افرادی مانند قطبی که مســئولیت صدا و سیما را‬ ‫برعهده داشت‪ .‬افرادی مانند پرویز نیکخواه از طیف هایی‬ ‫بودند که در حلقه فرح جمع شدند‪ .‬همچنین افرادی مانند‬ ‫محسن نصر(که البته او چپ نبود) اینها کسانی بودند که‬ ‫در حلقه فرح توانستند جذب شــوند ولی نکته مهم درباره‬ ‫انها این است که این افراد گفت وگو پذیر شدند‪ ،‬جای انکه‬ ‫ملکهکمونیست‬ ‫خانواده فرح در سلسله مراتب الیگارشی ایرانی در گروه رجال درجه دوم و سوم جا داشتند‪ .‬او به واسطه ازدواج با شاه اما خطی جدا‬ ‫از خانواده سلطنتی در پیش گرفت و همین مساله باعث شد ملکه شرقی قصه هزار و یک شب شاه شود؛ او رابطه پیچیده ای با شوهر خود‬ ‫داشت و در اواخر سلطنت دلخوری خود را از شاه عیان کرده بود و گاهی وقت ها به اصطالح کار خودش را می کرد؛ او قانونا نایب السلطنه‬ ‫ایران بود و بعد از شاه وارث سلطنت با به تخت نشستن ولیعهد‪ .‬ایا فرح پهلوی ایده حکومت بعد از محمد رضا شاه را بر سر داشت؟‬ ‫‪1‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫در ‪ 1317‬در تهران بــه دنیا امد؛ پدرش ارتشــی بود‬ ‫و مــادرش از خانــواده ای زمیندار متوســط الهیجانی؛ در‬ ‫مدارس مدرن ان موقع تحصیل کرد؛ قهرمان بســکتبال‬ ‫و دوومیدانی تهران شــد و دو زبان انگلیس و فرانسه را به‬ ‫راحتی صحبت می کرد‪ .‬برای تحصیل به فرانسه رفت و در‬ ‫دانشگاه پاریس معماری خواند‪.‬‬ ‫امام جمعــه تهران‪ ،‬سید حســن‬ ‫امامی‪ ،‬خطبه عقد انها را در سال ‪1338‬‬ ‫خواند؛ ده ماه پس از ازدواج نخســتین‬ ‫فرزنــد انها به دنیــا امد کــه نامش رضا‬ ‫شد؛ ثمره این ازدواج ســه فرزند دیگر‬ ‫بود؛ فرحناز در ‪ ۲۲‬اســفند ‪ ۱۳۴۲‬در کاخ سعداباد‪ ،‬علیرضا‬ ‫در ‪ ۸‬اردیبهشت ‪ ۱۳۴۵‬و لیال ‪ ۷‬فروردین ‪ ۱۳۴۹‬زاده شدند‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫شاه که بعد از ثریا همسری رسمی نداشت‬ ‫به دنبال زنی بود که برای او پسر بیاورد‪ .‬فرح‬ ‫که در فرانســه جذب اندیشه چپ شده‬ ‫بود به تهران امد اما پلیس گذرنامه اش‬ ‫را ضبط کرد‪ .‬برای حل مشــکل نزد‬ ‫اردشیر زاهدی رفت و او که از این‬ ‫دختر خوشش امده بود‪ ،‬فرح را به‬ ‫میهمانی خانه اش دعوت کرد‪.‬‬ ‫شاه او را در انجا دید و یک هفته‬ ‫بعد اعالم نامزدی کردند‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دکتر علی محمد حاضری‪ ،‬استادیار جامعه شناسی‬ ‫دانشــگاه تربیت مدرس و مدیر گروه جامعه شناســی‬ ‫انقالب اسالمی پژوهشکده امام خمینی است‪ .‬مثلث‬ ‫در گفت و گو با این اســتاد دانشــگاه به بررســی حلقه‬ ‫روشنفکری دولتی که دور فرح پهلوی گرد امده بودند‬ ‫پرداخته است‪.‬‬ ‫خودشان رنگ و بوی دربار گرفتند‪.‬‬ ‫اینکه فرح دارای گرایش هــای چپ کارگری به‬ ‫هنگام تحصیالتش بود‪ ،‬ایا بعد از نا یب السلطنه‬ ‫شــدن این گرایش در او تقویت شــد و یا اینکه‬ ‫دچار یک پارادوکــس گرایشــی و واقعیت های‬ ‫حکومتی شد؟‬ ‫خیــر؛ به نظــر نمی رســد کــه گرایش های چپ‬ ‫کارگری فرح که هنگام تحصیالتــش از ان برخورداربود‪،‬‬ ‫بعد از نا یب السلطنه شدن‪ ،‬این گرایش در او تقویت شده‬ ‫باشد و یا حداقل مشهود نیست‪ .‬همان گونه که گفتم فرح‬ ‫حداکثر نقشی که از سوابق گذشته اش را بروز داد این بود‬ ‫که یک حلقه اتصال با طیفی از روشــنفکران تعدیل شده‬ ‫و مصالحه گر و سازشــگر با دربار را تشکیل داد و بعد از ان‬ ‫دیگر مواضع دوران دانشــجویی اش را دنبال نکرد‪ .‬فرح‬ ‫این حلقه را تشکیل داد و این حلقه هم بعد ازنزدیکی اش‬ ‫به قدرت‪ ،‬مواضع حق طلبانه و عدالت خواهانه ای را دنبال‬ ‫نکرد‪ .‬بیشتر انها به قدرت وارد شدند و به ابزاری از حکومت‬ ‫استبدادگرای شاه تبدیل شدند‪.‬‬ ‫فعالیت های فرهنگی فرح هم در راستای اهداف‬ ‫و گرایش های سیاسی اش تعریف می شود؟‬ ‫تا حــدودی؛ و در حد بنیانگــذاری موزه هنرهای‬ ‫معاصر و فعالیت هــای فرهنگی؛ فرح ســعی کرد ماهیت‬ ‫فرهنگی و روشــنفکری خودش را تا حدودی حفظ کرده و‬ ‫دنبال کند‪ .‬اما جریان روشــنفکری که ابتدائا در کنار فرح‬ ‫شکل گرفت و راهش را به دربار باز کرد با شکل انتقادی اش‬ ‫در جامعه ایران که در ارتباط با توده ها و تقابل با معیار های‬ ‫فرح خــاء فرهنگی رژیم را بــه دوش گرفت‪ .‬او که‬ ‫اندیشه ای سکوالر و چپ داشــت؛ گروهی از روشنفکران‬ ‫دولتی با ســابقه تــوده ای را به دور خــود جمع کرد‬ ‫و ســازمان ها و بنیادهــای بیشــمار فرهنگــی و‬ ‫اجتماعی را بنیان گذاشــت کــه در اوج بودجه‬ ‫ بی حســاب و کتاب نفــت هزینه های بســیاری‬ ‫می کردنــد‪ .‬جشــن ‪ 2500‬ســاله از جملــه‬ ‫برنامه های فرهنگــی فرح بود که بســیار‬ ‫انتقاد انگیز بود‪.‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫سرچشــمه های قدرت بود‪ ،‬کم کم این خاصیت خود را از‬ ‫دســت داد و به جریان روشنفکری وابســته به قدرت و در‬ ‫راستای تحکیم قدرت تبدیل شد‪ .‬یعنی جریان روشنفکری‬ ‫که در حلقه فرح بــود ماهیت واقعی خود را از دســت داد‬ ‫و این حلقه نتوانســت ماهیــت انتقــادی و ترقی خواهی‬ ‫خــودش را حفــظ کنــد و بنابرایــن به نفــع رژیــم تعدیل‬ ‫و استحاله شد‪.‬‬ ‫با توجه به گفته های پیشین شما نه تنها فرح از‬ ‫عوامل سقوط شاه نبوده بلکه برحفظ شاه کمک‬ ‫زیادی کرده؟‬ ‫باید به این مساله اشــاره کرد که فرح در تحکیم‬ ‫رژیــم شــاه موثر بــود؛ او بــه زعــم خودش شــخصیتی‬ ‫روشنفکر بود و توانســت پای حلقه روشنفکری که مواضع‬ ‫تعدیل شــده ای داشــتند را به دربــار باز کنــد‪ .‬اینکه فرح‬ ‫به عنوان نیرویی کــه به جریان انتقادی علیه شــاه کمک‬ ‫کرده باشــد خیر؛ ولــی از این جهت که شــاه یــک حلقه‬ ‫حمایتگر پیدا کرده باشد و فراتر از نخبگان سنتی‪ ،‬حلقه ای‬ ‫از روشنفکران مدافع دربار شــکل گرفت‪ ،‬از این جهت در‬ ‫تحکیم رژیم شاه موثربود‪.‬‬ ‫چرا فرح تالش کرد که ســازمان ها و نهاد هایی‬ ‫مثل رادیــو و تلویزیون و کانون پــرورش فکری‬ ‫کودک و نوجــوان و‪ ...‬را تحــت نظارت خودش‬ ‫بگیرد؟‬ ‫به لحــاظ اینکه فــرح در حلقه دربــار هیچ نقطه‬ ‫اتکایی نداشــت‪ .‬تنهــا نقطه اتــکای فرح فقــط جایگاه‬ ‫روشنفکری بود که ایجاد کرد‪ .‬فرح نه از اعتبار و اشرافیت‬ ‫خاندانی و فامیلی برخوردار بود و نه از اشرافیت اقتصادی‬ ‫و علمی‪.‬‬ ‫فرح وقتی می توانست در مقابل افرادی مانند شمس‬ ‫و‪ ...‬عرض اندام کند و برای خودش برو و بیایی داشته باشد‬ ‫که صاحب اشرافیت باشد و چون فاقد این مهم بود بنابراین‬ ‫به جریان روشــنفکری تکیه کرده بود و برای اینکه بتواند‬ ‫یک نوع هژمونی و اعتباری در خاندان و دربار داشته باشد‬ ‫باید به این نوع جریان ها متصل می شد‪.‬‬ ‫در ســال ‪۱۳۵۲‬‬ ‫ســاواک اعــام کــرد که‬ ‫عده ای از روزنامه نگاران و‬ ‫فعاالن فرهنگی را دستگیر‬ ‫کرده است که قصد داشتند‬ ‫شاه را ربوده و فرح پهلوی و رضا پهلوی فرزند وی‬ ‫را گروگان بگیرند‪ .‬اطالعیه ساواک این افراد را‬ ‫دارای دیدگاه های مارکسیستی معرفی کرد‪.‬‬ ‫‪8‬‬ ‫فرح بعدها در گفت وگویی‬ ‫به انتقاد از شاه پرداخت‪« :‬بیش‬ ‫از حد ســرگرم سیاست خودش‬ ‫بــود‪ .‬او بــه ادم هــای عوضی‬ ‫اعتماد کرد‪ .‬دســت بسیاری از‬ ‫ژنرال ها و کارمندان بلندپایه را باز گذاشت» و درباره شکنجه‬ ‫در دوران پهلوی گفته است‪« :‬ما اشتباه کردیم‪ .‬انچه هم در‬ ‫زمان ما رخ داد بد بود‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫در ‪ ۴‬ابان ‪ ،۱۳۴۶‬محمدرضا پهلوی در کاخ گلستان‬ ‫تاج گذاری کرد؛ این مراســم به میزبانی محمدرضا شاه و‬ ‫فرح و ولیعهد رضا پهلوی برگزار شد‪ .‬در همین سال اصل‪۳۸‬‬ ‫قانون اساسی به این صورت تغییر کرد که در صورت انتقال‬ ‫سلطنت به ولیعهدی که به سن قانونی نرسیده‪ ،‬مادر ولیعهد‬ ‫به طور خودکار و بدون نیاز به تایید شخص یا مرجع دیگری‬ ‫نایب السلطنه می شد‪.‬‬ ‫‪7‬‬ ‫در اوج انقالب اســامی‪ ،‬فرح سعی‬ ‫کرد از زیر ســایه شــاه بیرون بیاید و نقش‬ ‫تشــریفاتی نایــب الســلطنگی خــود را با‬ ‫فعال شــدن در عرصه سیاسی بالفعل کند‪.‬‬ ‫امــا او در این راه بــا کمک مشــاورانی که‬ ‫شــناختی از حرکت انقالبی مردم نداشتند‪،‬‬ ‫راهی جز شکســت نیافت‪ .‬فرح با فرار شاه‬ ‫از ایران رفت‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫گفت وگو گذار بر حکومت باشند‪.‬‬ ‫فرح بعد از اینکه به نا یب الســلطنگی رســید با‬ ‫قبلش چه تفاوت هایی کرد؟ ایا توانست حلقه خودش‬ ‫را تکمیل کند و اهداف خودش را به پیش ببرد؟‬ ‫قبــل از اینکــه فــرح زمینــه حضــور جریانــات‬ ‫روشنفکری به دربار را فراهم کند‪ ،‬شاه درگیر نخبگان سنتی‬ ‫و اشــرافیت ســنتی بود‪ .‬با ورود این جریانات روشنفکری‬ ‫معادالت تغییر کرد هر چند همان گونه که گفتم این جریان‬ ‫روشنفکری نتوانســتند گفت وگو گذاری بر حکومت برای‬ ‫پیشبرد اهداف خودشان داشته باشند‪.‬‬ ‫ورود این جریان روشــنفکری و تجــدد خواهان‬ ‫باعث تقابل انها با نخبگان ســنتی که از قبل در‬ ‫دربار بودند‪ ،‬نشد؟‬ ‫بله؛ نارضایتی هایی صورت گرفت و عمال همین‬ ‫اتفاق افتاد؛ ولی به هرحال شاه به این جریان روشنفکری‬ ‫و تجدد خواهــان میــدان داد و این میــدان دادن هم به‬ ‫این معنا نبود که شاه به ســمت حرکت های ترقی خواهانه‬ ‫بیشتری میل پیدا کرده باشد‪ ،‬بلکه این جریان روشنفکری‬ ‫و تجدد خواه کم کم به نخبگان درباری قربانی رژیم تبدیل‬ ‫شــدند‪ .‬فرض این جریان روشــنفکری و تجدد خواه این‬ ‫بود که بــا ورود به حکومت بــه تدریج قدرت شــاه را مهار‬ ‫می کنند؛ ولی انچه که عمال اتفاق افتــاد این بود که انها‬ ‫به تدریج تسلیم فضای سیاســی و اقتصادی و قدرت شاه‬ ‫شدند و خودشــان هم نســل جدیدی از بله قربان گوهای‬ ‫جدید شدند‪.‬‬ ‫پس به نوعی زمینه نابودی خود را فراهم کردند!‬ ‫ان گونه که پروفسور میالنی در کتاب «فرح» اشاره‬ ‫می کند‪ ،‬باید گفت که به هر حال این تجدد گراها و نیرو های‬ ‫مترقی می دانستند که وقتی در تعارض کامل با شاه و دربار‬ ‫باشــند‪ ،‬عمال در هیچ زمینه ای توفیقی نخواهند داشت؛‬ ‫بنابراین به دنبال نزدیکی به دربار و پیگیری خواسته های‬ ‫خود بودند‪ .‬ولی عمــا هر چه به دربار نزدیک تر شــدند‪،‬‬ ‫خصلت های ترقی خواهانه خود را از دست داده و به جای‬ ‫انکه دربار را درگیر خواســته های روشنفکری شــان کنند‪،‬‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫‪61‬‬ ‫روایت دلهره‬ ‫بین الملل‬ ‫یورگنتودنهوفر‪،‬روزنامه نگار‪،‬نویسندهونمایندهپیشیناتحادیهدموکراتمسیحیدرپارلمان‬ ‫فدرالالمان‪،‬تنهاکسیاستکهتاکنونموفقشدهباموافقترهبرانگروهتروریستیداعشسابق‬ ‫ازمناطقتحتکنترلاینگروهدرمنطقهازجملهشهرهایموصلدرعراقورقهدرسوریهبازدیدکند‪.‬‬ ‫«دهروزباداعشازدروندولتاسالمی»‪،‬شرحسفرجسوران هوپر خطرویبههمراهپسرشویکی‬ ‫دیگر از دوستانش به قلمرو خالفت داعش است که با نثری روان و ژورنالیستی نوشته شده و در پایان‬ ‫کتابعکس هاوتوضیحاتیبه عنوانمستنداتارائهشدهاست‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫چگونهخبرنگارسی ان انازقلمروخالفتاسالمیگزارشتهیهکرد؟‬ ‫‪10‬روز با داعش‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫‪1‬‬ ‫یورگــن تودنهوفــر‪ ،‬خبرنــگار ســی ان ان در همان‬ ‫روزهایی که تازه از این ســفر بازگشــته بود‪ ،‬در یادداشتی‬ ‫به توصیف این ســفر پرداخت و عینیات خود را روی کاغذ‬ ‫اورد؛ او از شــهرهای رقه‪ ،‬دیرالزور و موصل بازدید کرده و‬ ‫دیدار خود از این مناطق را شرح داده است‪ .‬وی می نویسد‪:‬‬ ‫«سفرم دشــوار بود اما در عین حال چشــم هایم را به روی‬ ‫چیزهایی جدیــد بینا کرد‪ .‬من به عمق قلمرو داعش ســفر‬ ‫کردم؛ منطقــه ای که اکنــون «خالفت نشــین» داعش‬ ‫نامیده می شــود‪ .‬از رقــه و دیرالزور و نیز موصــل در عراق‬ ‫دیدار کردم‪ .‬همچنین از مسجدی در موصل بازدید کردم‬ ‫که ابوبکر البغدادی در ان سخنرانی می کند‪ .‬زندگی روزمره‬ ‫در زیر لــوای داعــش را از نزدیک لمس کــردم‪ .‬می دیدم‬ ‫که مغازه ها باید برای نماز ظهرگاه بســته شــوند‪ .‬احساس‬ ‫وحشت اور «همه چیز به صورت عادی جریان دارد» کامال‬ ‫دیده می شود‪ 130 .‬هزار مسیحی از موصل رانده شده اند؛‬ ‫شــیعیان گریخته اند؛ بسیاری از مردم کشــته شده اند اما‬ ‫جریان کار و زندگی در شهر هنوز وجود دارد و مردم امنیتی‬ ‫را که ظاهرا از سوی داعش به دست امده‪ ،‬دوست دارند‪ .‬با‬ ‫این حال‪ ،‬حال و هوای ترس در میان ساکنان دیده می شود‪.‬‬ ‫بسیاری از ساکنان کامال می ترسند چرا که مجازات شکستن‬ ‫قوانین اسالمی بسیار شدید است‪ .‬رهبری داعش می گوید‬ ‫ســتیزه جویان این گروه تنها با ‪ 300‬نفر توانســتند موصل‬ ‫را بگیرند و این در حالی اســت که بیش از ‪ 20‬هزار ســرباز‬ ‫عراقی در انجا هنگام اغاز یورش داعش مستقر بودند‪ .‬من‬ ‫با چندین نفر از نیروهای داعش صحبت کردم‪ .‬عجیب این‬ ‫است که مرا گروگان نگرفتند‪ .‬یکی از ستیزه جویان داعش‬ ‫در مورد تصرف موصل می گوید‪« :‬فقط ‪ 4‬روز طول کشید‬ ‫تا موصل را بگیریم‪ ».‬وقتی از او می پرسم‪« :‬درست است‬ ‫که ‪ 300‬داعشــی به ‪ 20‬هزار نیروی عراقــی حمله کرد؟»‬ ‫در پاســخم می گوید‪« :‬ما یکباره حملــه نکردیم‪ .‬ما ضربه‬ ‫شدیدی به خط مقدم انها وارد کردیم و از حمالت انتحاری‬ ‫هم اســتفاده می کردیم‪ .‬در این هنگام ســایر نیروهای ما‬ ‫یورش را اغاز کردند‪ .‬ما برای خدا می جنگیم و انها برای پول‬ ‫و سایر چیزهایی که واقعا به ان اعتقادی ندارند‪ ».‬اشتیاق‬ ‫برای مبارزه از کالم نیروهای داعش کامال پیدا است‪ .‬وقتی‬ ‫وارد خانه و اقامتگاه انها شــدم می دیدم که روزانه ‪ 50‬نفر‬ ‫به انها می پیوندند‪ .‬انها احساس می کردند که به سرزمین‬ ‫موعود می اینــد؛ گویی دارند بــرای امری حقیقــی مبارزه‬ ‫می کنند‪ .‬نمی دانم اینها را ادم های احمق بنامم یا خیر‪ .‬یکی‬ ‫از انها به تازگی در رشته حقوق فارغ التحصیل شده بود‪ .‬او‬ ‫پیشنهادهای خوب شغلی داشت اما همه را رها کرده بود‪.‬‬ ‫مبارزانی را دیدم که از اروپا و امریــکا می ایند‪ .‬یکی از انها‬ ‫ساکن نیوجرسی بود‪ .‬باور نمی کردم‪ .‬ساکن نیوجرسی امده‬ ‫بود برای داعش بجنگد‪ .‬این پیکارجوی داعشی می گوید‪:‬‬ ‫«یکی از نقاط قوت ما همانا اشتیاق مان برای کشته شدن‬ ‫در میدان جنگ است‪ ».‬با یکی از پیکارجویان چاق داعشی‬ ‫هم در یک «خانه امن» دیدار کــردم‪ .‬او در تمام جنگ ها‬ ‫کمربنــد انتحاری به خــود می بندد‪ .‬از انجا کــه نمی تواند‬ ‫بدود و از دست نیروهای عراقی بگریزد‪ ،‬می گوید «اگر به‬ ‫دست انها افتادم با این کمربندها خودم را منفجر می کنم‪».‬‬ ‫او ترجیح می دهد کشته شود تا به اسارت در اید‪.‬‬ ‫با یکی از نیروهــای کرد که به دســت داعش افتاده‬ ‫بود دیدار کردم‪ .‬او بسیار ترسیده و الغر شده بود‪ .‬موقعیت‬ ‫بسیار بدی است که فردی را در این حالت ببینی و نتوانی به‬ ‫او کمک کنی‪ .‬با این اسیر در بند داعش در حالی مصاحبه‬ ‫کــردم که نیروهای مســلح داعــش در حالــت اماده باش‬ ‫ایستاده و مواظب ما بودند‪ .‬او می گفت‪« :‬نمی دانم با من‬ ‫چه می کنند‪ .‬خانواده ام نمی دانند که هنوز زنده ام‪ .‬امیدوارم‬ ‫تبادل اسرا صورت گیرد‪ ».‬تعدادی از «کودک سربازان»‬ ‫داعشی را هم دیدم که مسلح به اسلحه ‪ 47-AK‬بودند‪ .‬این‬ ‫کودکان در رده های سنی ‪ 9‬تا ‪ 13‬سال بودند‪ .‬با یک المانی‬ ‫صحبت کردم که به نمایندگی از ابوبکر البغدادی صحبت‬ ‫می کرد‪ .‬او می گفت‪« :‬ما روزی بر اروپا فاتح خواهیم شد‪.‬‬ ‫معرفت شناسی داعش‬ ‫گفت وگوی مثلث با علی عبداللهی‬ ‫مترجم کتاب «ده روز با داعش»‬ ‫بحث بر سر این نیست که ایا بر اروپا فاتح می شویم یا خیر‪.‬‬ ‫بحث بر ســر زمان ان اســت که اتفاق خواهد افتاد‪ .‬برای‬ ‫ما چیزی به عنوان مرز وجود ندارد‪ .‬گســترش نیرو‪ ،‬حضور‬ ‫و مرزهای ما دائمی خواهد بــود‪ .‬اروپایی ها باید بدانند که‬ ‫وقتی ما بیاییم‪ ،‬امدنمان مهربانانه نخواهد بود‪ .‬با ســاح‬ ‫خواهد بود‪ .‬کســانی که مســلمان نشــوند یا جزیه ندهند‬ ‫کشته می شوند‪ .‬برای ما تعداد شیعیان مهم نیست‪ .‬حتی‬ ‫اگر ‪ 500‬میلیون هم باشند همه شــان را از دم تیغ خواهیم‬ ‫گذراند‪ ».‬وقتی از این پیکارجوی المانی که خود را نماینده‬ ‫البغدادی می داند در مورد «بردگی و سر بریدن» می پرسم‪،‬‬ ‫او با حالتی حق به جانب چنین پاسخ می دهد‪« :‬بردگی یقینا‬ ‫نشانه ای از پیشرفت است‪ .‬تنها ادم های جاهل می گویند‬ ‫در میان مسیحیان یا یهودیان بردگی وجود نداشت‪ .‬کسانی‬ ‫هستند که به زور و در بدترین شرایط در دیار شما مجبور به‬ ‫تن فروشی می شــوند‪ .‬بی تردید بردگی کمک بزرگی به ما‬ ‫است و این را ادامه خواهیم داد‪ .‬این بردگان اگر مسلمان‬ ‫شوند ازاد می شــوند‪ ».‬با وجود دستاوردهایی که نیروهای‬ ‫کرد علیه داعش داشــته اند اما به نظر می رســد این گروه‬ ‫همچنان در حال پیشروی اســت‪ ،‬در پی ایجاد نهادهای‬ ‫دولتی است و نشــانه ای از عقب نشــینی یا از دست دادن‬ ‫مناطقی که در سوریه و عراق در کنترل دارد دیده نمی شود‪.‬‬ ‫داعشی ها خطرناک تر از ان چیزی هستند که رهبران غربی‬ ‫تصور می کنند‪ .‬انها با اعتقاد ادم می کشند‪ ،‬برده می گیرند‬ ‫پــس از انکه ســرکرده گروه تروریســتی‬ ‫دولت اسالمی عراق‪ ،‬المصری و البغدادی اول‪،‬‬ ‫در اوریل ‪ ۲۰۱۰‬از طریق حمالت هوایی امریکا‬ ‫کشته شــد؛ دکتر ابوبکر البغدادی ‪38‬ساله‪ ،‬در‬ ‫می ‪ ۲۰۱۰‬رهبری باقیمانــده نیروهای تضعیف‬ ‫شده این گروه را برعهده گرفت‪ .‬انها همچنان‬ ‫زیرمجموعه القاعــده بودند‪ .‬در ســال ‪،۲۰۱۱‬‬ ‫در هنگامــه بــه اصطــاح عربــی‪ ،‬فرماندهان‬ ‫خلع سالح شده پیشین صدام‪ ،‬به گروه دولت‬ ‫اسالمی عراق ملحق شدند‬ ‫و برنامه های خود را پیش می برند‪ .‬انها درحال برنامه ریزی‬ ‫برای به گفته خودشــان بزرگترین «پاکسازی و پاالیش»‬ ‫دینی هستند که تاکنون جهان به خود دیده است‪ .‬چشم ها‬ ‫را باز کنید و تدبیری بیندیشید‪.‬‬ ‫داعش در چهار پرده‬ ‫بازگشت ناپذیر می دانستند‪ ،‬ولی حس کنجکاوی خبرنگاری‬ ‫او نگذاشــته که از خیر این ســفر بگذرد و هرطور که شده‬ ‫خود را به انجا رسانده تا با زبانی گیرا در ‪ ۳۱۱‬صفحه تجربه‬ ‫ ‪10‬روز زندگی در کنار وحشی ترین گروه تروریستی جهان را‬ ‫به تصویر بکشد و ماحصل ان را در کتابی با عنوان «ده روز‬ ‫با داعش» در اختیار دیگر مردم جهان قرار دهد‪ .‬نویسنده‬ ‫منصف «ده روز با داعش»‪ ،‬در این اثر نخست به ریشه های‬ ‫داعش و شکل گیری ان می پردازد و با زبانی صریح و جدی‬ ‫به نقد سیاســت های غرب و اشــتبا هات انها که زمینه ساز‬ ‫پیدایش طالبان و داعش شده اســت‪ ،‬روی می‪‎‬اورد ‪ .‬او از‬ ‫طریق استدالل و منطق مقوله ای به نام تروریسم اسالمی‬ ‫را مطلقا مردود و اعمال داعشــی ها را کامال غیراســامی‬ ‫می داند‪ .‬نکته قابل توجه کتاب نثر روان و ژورنالیستی و در‬ ‫عین حال عینیت گرای ان است که به خوبی به ثبت دقیق‬ ‫رویدادها پرداخته اســت تا جایی که خواننده را میخکوب‬ ‫می کند‪ .‬این اثر در کشور ما توســط علی عبداللهی و زهرا‬ ‫معین الدینی ترجمه شده و انتشارات کوله پشتی ان را منتشر‬ ‫کرده است‪ .‬در زیر بخش‪‎‬هایی از کتاب به صورت خالصه‬ ‫اورده شده است‪.‬‬ ‫پرده اول‪ :‬داعش چگونه به وجود امد؟‬ ‫پس از انکه سرکرده گروه تروریستی دولت اسالمی‬ ‫عراق‪ ،‬المصری و البغدادی اول‪ ،‬در اوریل ‪ ۲۰۱۰‬از طریق‬ ‫حمالت هوایی امریکا کشته شــد؛ دکتر ابوبکر البغدادی‬ ‫ ‪38‬ساله‪ ،‬در می ‪ ۲۰۱۰‬رهبری باقیمانده نیروهای تضعیف‬ ‫شده این گروه را برعهده گرفت‪ .‬انها همچنان زیرمجموعه‬ ‫القاعده بودند‪ .‬در ســال ‪ ،۲۰۱۱‬در هنگامــه به اصطالح‬ ‫عربی‪ ،‬فرماندهان خلع سالح شده پیشین صدام‪ ،‬به گروه‬ ‫دولت اسالمی عراق ملحق شــدند‪ .‬این فرماندهان نیز در‬ ‫سال ‪ ،۲۰۰۳‬از نیروهای درگیر در نزاع عراق کنار گذاشته‬ ‫شدند و پس از ان دیگر هرگز هیچ امکانی به انها داده نشد‪.‬‬ ‫دولت اسالمی عراق هم با پیوستن این نیروها به بدنه اش‪،‬‬ ‫به نیروی جنگنده ای کوچک اما قوی تبدیل شد و رفته رفته‬ ‫رشد کرد‪ .‬البغدادی هم شیوه جنگی زرقاوی را علیه شیعیان‬ ‫و دولت مالکی در پیــش گرفت‪ .‬او هم با همان قســاوت‬ ‫و با همان تفســیر سفت و ســخت و متعصبانه از شریعت‪،‬‬ ‫فعالیت های خود را گسترش داد‪...‬‬ ‫پرده دوم‪ :‬چت با یک داعشی‬ ‫در بین شما برده هم وجود دارد؟‬ ‫بله‪ ،‬مسلما‪ .‬ما خود را یک دولت اسالمی می دانیم‪.‬‬ ‫قدرت محــرزی داریم کــه در مناطق خــود و نواحی تحت‬ ‫تصرفمــان ان قانــون را اعمــال می کنیم‪ .‬تمــام قوانین‬ ‫مقررشده از سوی اسالم در اینجا به کار می روند و اسالم در‬ ‫برخی موارد‪ ،‬بهره کشــی از غیرمسلمانان را مجاز می داند‪.‬‬ ‫مثال این قانون در مورد ایزدیان کاربرد دارد‪.‬‬ ‫پرده سوم‪ :‬سفر به قلمرو داعش‬ ‫نویسنده در این فصل به چگونگی ورودش به مناطق‬ ‫تو گو با برخی از داعشی ها‬ ‫اشغال شده توسط داعش و گف ‬ ‫تو گوهایی که عمق تفکرات منحرف‬ ‫پرداخته اســت ؛ گف ‬ ‫داعش را نشان می دهد‪.‬‬ ‫«یکی از کســانی که با ما صحبت می کند‪ ،‬مراکشی‬ ‫اســت‪ .‬با او به زبان فرانســوی حرف می زنیم‪ .‬پیکارجوی‬ ‫داعشیتوضیحمی دهدکهچیزیبیشاز‪50‬هزارجنگجوی‬ ‫خارجی در دولت اسالمی هستند‪ .‬می گوید شمار دقیق انها‬ ‫را نمی داند‪ ،‬اما قطعا‪50‬هزار نفر هستند‪ ،‬ان هم از تمام دنیا‪.‬‬ ‫شغل او ثبت نام پیکارجویان تازه وارد است‪ .‬برای او هم مهم‬ ‫اســت که چیزی را تحریف نکنیم‪ .‬درباره اسالم در غرب به‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫نویســنده در این بخش به شــرح بخشــی از مکالمه‬ ‫صــورت گرفته از طریــق اســکایپ بین خــودش و یکی‬ ‫از عناصر داعش کــه از المان راهی عراق شــده اســت‪،‬‬ ‫می پردازد‪ .‬اشنایی با مادر همین فرد و سپس ارتباط گیری‬ ‫با او زمینه ساز سفر ‪ 10‬روزه او به سرزمین های اشغال شده‬ ‫توسط داعش می شود‪.‬‬ ‫چند روز بعد‪ ۲ ،‬نوامبر ‪ ۲۰۱۴‬دوباره با هم حرف زدیم‪.‬‬ ‫کجاهستید؟‬ ‫در رقه‪.‬‬ ‫امــا کامپیوتر مــن نشــان می دهد کــه در ترکیه‬ ‫هستید‪.‬‬ ‫ممکن است‪.‬‬ ‫اما شــما که االن نمی خواهید ترکیه را هم تصرف‬ ‫کنید؟‬ ‫اه‪ ،‬نوبت ان هم می شود‪.‬‬ ‫اما انها کــه به اصطــاح متحدان پنهانی شــما‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫چطور می توانند متحد ما باشــند‪ ،‬وقتــی با امریکا‬ ‫ارتباط دارند؟‬ ‫به دنبال پیشنهاد شــما ایمیلی مبنی بر چگونگی‬ ‫تایید معتبر بودن دعوتنامه برای تان فرستاده ام‪.‬‬ ‫حاال می خواهم پاسخ تان را بدانم‪.‬‬ ‫در این باره با مافوقم صحبت کرده ام‪ .‬در هر صورت‪،‬‬ ‫با رسانه های الجزیره و العربیه که شــما ذکر کرده اید‪ ،‬این‬ ‫امکان وجود ندارد‪ .‬پیشنهاد ما به شما این است که دعوتنامه‬ ‫را از طریق حساب های تویتری نزدیک به ما منتشر کنید‪...‬‬ ‫به جز شما می توان با ســایر اعضای داعش هم‬ ‫گفت و گو کرد؟ من عالقه دارم با مســئوالن شما‬ ‫صحبت کنم؛ چون می خواهم واقعیت را تشریح‬ ‫کنم‪ .‬کســی هســت که در این زمینــه اطالعاتی‬ ‫داشته باشد؟‬ ‫تا جایی که به حوزه های مشــخصی مربوط باشد‪،‬‬ ‫با افراد خوبــی مالقات خواهید کــرد‪ ،‬اما در مــورد ابوبکر‬ ‫البغدادی‪ ،‬فکر نمی کنم میسر بشود‪.‬‬ ‫چرا نمی شود؟‬ ‫از نظر ما چنین مالقات یــا مصاحبه ای هیچ نفعی‬ ‫ندارد‪ .‬انچه می خواهیم و انجام می دهیم واضح و روشــن‬ ‫است‪ .‬پس نیازی نیست برای عینیت بخشیدن به موضوع‬ ‫هرطور شده مصاحبه ای با رئیس صورت بگیرد‪.‬‬ ‫در حــال حاضر چند نفــر جنگجو داریــد؟ در این‬ ‫مورد ارقام متفاوتی ذکر شده است‪ .‬رقم ‪۳۵‬هزار‬ ‫صحت دارد؟‬ ‫راستش را بخواهید‪ ،‬نمی توانم عدد دقیقی بگویم‪.‬‬ ‫ما خود تایید می کنیم که دیده بان سازمان حقوق بشر‪ ،‬ارقام‬ ‫بسیار معتبری دارد؛ در تمام مدت درگیری های سوریه‪ .‬دقیقا‬ ‫نمی دانم این امار را از کجا اورده اند‪ ،‬اما امارشــان در مورد‬ ‫کشته ها و زخمی ها همیشه درست است‪ .‬نمی دانم که تعداد‬ ‫جنگجویان را ذکر کرده اند یا نه‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫کتــاب ‪ 10‬روز بــا داعــش را شــاید بتــوان از جمله‬ ‫کتاب‪‎‬هایی معرفی کرد که مخاطــب را ترغیب به خواندن‬ ‫می‪‎‬کند؛ حس ماجراجویی همراه ب ا ترس یورگن تودنهوفر‪،‬‬ ‫روزنامه نگار المانی که دست به ســفری پرخطر زده است‪،‬‬ ‫خواننده را بر جای خود میخکوب می‪‎‬کند‪ .‬داعش شاید برای‬ ‫کشورهایی چون عراق و ســوریه که از نزدیک با ان درگیر‬ ‫هستند جنبه واقعی و عینی داشته باشد اما برای کشورهای‬ ‫دیگر که از دورتر جنایات این گروه تروریســتی را نظاره گر‬ ‫هستند‪ ،‬حکم یک کابوس وحشــتناک را دارد‪ .‬حتی فکر‬ ‫کردن به جنایات این گروه مو را بر تن ادمی سیخ می‪‎‬کند چه‬ ‫برسد به انکه تنها با در دست داشتن امان نامه رهبر داعش‬ ‫وارد قلمرو انها شــوی و از نزدیک زندگی و افکا ر را واکاوی‬ ‫کنی‪ .‬تودنهوفر در ســفری ‪ 10‬روزه همراه با پسرش و یکی‬ ‫از دوستان او‪ ،‬پا در مسیر سفری گذاشته که بسیاری ان را‬ ‫داعش در قاب انالیز منصفانه‬ ‫تو گوی مثلث با ناشر نسخه‬ ‫گف ‬ ‫فارسی کتاب «ده روز با داعش»‬ ‫تراژدی هولناک‬ ‫پیروان بغدادی زبان منطق‬ ‫نمی فهمند‬ ‫‪63‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اندازه کافی به ما چیزهای غلط گفته اند‪ .‬فردا می توانی م تمام‬ ‫شهرهایی را که مایلیم ببینیم و از انها عکس بگیریم‪»...‬‬ ‫«پیکارجویی که کمی چاق است وارد اتاق می شود‪.‬‬ ‫یک تپانچــه و یــک کالشــینکف دارد‪ .‬دور کمرش یک‬ ‫کمربند انفجاری بسته‪ .‬مراکشی جوان به ما نشان می دهد‬ ‫که کمربند انفجــاری چگونــه عمل می کند‪ .‬کســانی که‬ ‫بدنشان چندان ورزیده نیســت و نمی توانند موقع از دست‬ ‫دادن سربازان دشمن بگریزند‪ ،‬همیشه در عملیات ها این‬ ‫کمربندها را با خود حمــل می کنند‪ .‬به این ترتیب می توانند‬ ‫در اخرین لحظه خودشان را منفجر کنند و با این کار‪ ،‬شمار‬ ‫زیادی از افراد دشمن را نیز به کام مرگ بفرستند‪ .‬بنا به گفته‬ ‫المانی های ان جمع‪ ،‬کمربند تا شعاع ‪ ۳۰‬متر تلفات دارد‪».‬‬ ‫خودمانرابرایحرکتامادهمی کنیم‪.‬چمدان هایمان‬ ‫را برمی داریم و بــا دو مراقب راه می افتیــم‪ .‬پس از انکه به‬ ‫محل استراحت ان شب می رسیم با چند نفر از پیکار جویان‬ ‫تو گو می پردازیم که بخشی از گفته های پیکارجوها‬ ‫به گف ‬ ‫عبارت است از‪:‬‬ ‫درباره کفر‬ ‫تمام کفار جای شان در جهنم است‪ .‬وظیفه ما بیداری‬ ‫انهاســت‪ ،‬چرا که کفر بزرگترین گناهان است‪ .‬ما کار نیک‬ ‫می کنیم و کار ما به کار کسی می ماند که خیال دارد کسی را‬ ‫هنگام پایین پریدن از صخره ای نجات بدهد‪.‬‬ ‫درباره مجازات های داعش‬ ‫مجازات های داعش فیض الهی و رحمت است‪ ،‬چون‬ ‫مانع مجازات های دیگر در جهنم می شود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫ پرده چهارم‪ :‬داعش و بنگاه های دروغ پراکنی غرب‬ ‫نویســنده در این بخش بــه شــرح صحبت هایش با‬ ‫ابوقتاده جوان المانی محلق شده به داعش و عامل امدن او‬ ‫به این سفر پرداخته است و زاویه تازه ای از مسائل پیرامون‬ ‫داعش و خبرهای مربوط به ان را نمایان کرده است‪.‬‬ ‫جلوی یک کبابی نگه می داریم تا چیزی برای خوردن‬ ‫تهیه کنیم‪ .‬دوربرمان را نگاه می کنیم‪ .‬به نظر می رسد در ر ّقه‬ ‫زندگی کامال عادی در جریان است‪ .‬اصال قابل تصور نیست‬ ‫که در اینجا یک سازمان تروریستی حکومت می کند و ما در‬ ‫مرکز ترور باشیم‪ .‬البته وقتی سرها را سرچوب می کردند و‬ ‫انسان ها را به صلیب می کشیدند‪ ،‬اینجا نبودیم‪ .‬فردریک‬ ‫[پســر نویســنده که در این ســفر او را همراهــی می کند]‬ ‫می پرسد با اجساد گروگان ها چه می کنند ؟ ابوقتاده خونسرد‬ ‫پاسخ می دهد‪« :‬هر کدام را جایی دفن می کنیم‪».‬‬ ‫در ضمــن ســربریدن به عنوان مجــازات مرگ یک‬ ‫تصمیم سیاسی داعش است که از طرف مقامات باال گرفته‬ ‫می شود‪ .‬به راهمان ادامه می دهیم‪ .‬جلوی یک خانه چند‬ ‫طبقه معمولی نگه می داریــم‪ .‬در این منطقه فقط این جور‬ ‫خانه ها هست‪.‬‬ ‫برق نیســت‪ .‬به پتو هم نیاز داریم‪ .‬در اتاق نشــیمن‬ ‫می نشینیم تا درباره بعضی چیزها صحبت کنیم و ساندویچ‬ ‫بخوریم‪ .‬اپارتمان تاریک تاریک اســت‪ .‬ابوقتاده شــروع‬ ‫می کنــد‪« :‬خلیفــه ابوبکر البغــدادی تا حــد ممکن هرگز‬ ‫در انظار عمومی ظاهر نمی شــود‪ .‬به چنــد دلیل‪ :‬یکی به‬ ‫دالیل امنیتی و از سوی دیگر دولت اسالمی نمی خواهد از‬ ‫البغدادی ُبت بسازد‪.‬‬ ‫برای اینکه خلیفه در مســجد در مالعام ظاهر شود‪،‬‬ ‫سه ماه برنامه ریزی و مقدمات کار الزم است‪ .‬بسیار پرهزینه‬ ‫اســت‪ .‬هر چه باشــد داریم علیه ‪ ۶۰‬کشــور می جنگیم‪.‬‬ ‫«بنگاه های دروغ پراکنی» غــرب مدام همه ما را به حیرت‬ ‫وامی دارند‪ .‬همســر ســابق البغدادی و پســرش برخالف‬ ‫گزارش رسانه های غربی هرگز در لبنان دستگیر نشده اند‪.‬‬ ‫ن ماشین البغدادی تبلیغ‬ ‫همین طور حمله دروغین به کاروا ‬ ‫محض بود‪ .‬واقعــا فکر می کنید البغــدادی ان قدر احمق‬ ‫اســت که با یک کاروان ماشــین حرکت کند تا بیشــترین‬ ‫توجه را به خودش جلب کند؟‪ »...‬موقع برگشتن‪ ،‬ابوقتاده‬ ‫توضیح می دهد که عرب ها خیلی تن پرور هستند و سروکار‬ ‫داشتن با انها خیلی سخت اســت‪ .‬او احترام زیادی برای‬ ‫عرب ها قائل نیست‪ .‬فردریک از او می پرسد‪« :‬ایا شما در‬ ‫اینجا محبوبیت دارید؟» ابوقتاده با خنده پاســخ می دهد‪:‬‬ ‫«راســتش را بخواهی نه‪ .‬هر چه باشــد مــا اینجا خارجی‬ ‫هستیم‪ .‬خیلی ها از ما خوششان نمی‪‎‬اید‪ ،‬اما باالخره به ما‬ ‫عادت می کنند‪».‬‬ ‫نگرانی تودنهوفر‬ ‫در بخشی از کتاب که مربوط به روز چهارم (سه شنبه‪،‬‬ ‫نهم دســامبر ‪ )2014‬حضور این روزنامه نگار و همراهانش‬ ‫در المان است) او اینچنین می‪‎‬نویســد‪« :‬ساعت هشت و‬ ‫بیستدقیقهجلویدرخانه مانتوییکمینی بوسکوچک‬ ‫می نشینیم‪ .‬خودرو قرار اســت به موصل برود‪ .‬من‪ ،‬فردی‬ ‫و مالکولم کم و بیش خواب الودیم‪ .‬کامال طبیعی اســت‪.‬‬ ‫هیچ از ما ســه نفر نمی توانیم اینجا واقعــا خوب بخوابیم‪.‬‬ ‫راننده چهره پوشــیده هم به فردریک گوشزد می کند که در‬ ‫رقه از داخل ماشین هم نمی تواند عکس بگیرد‪ .‬به موصل‬ ‫که برســیم می تواند عکس و فیلم بگیرد‪ .‬دوباره از میدانی‬ ‫می گذریم که داعش گاهی در ان ســرهای قطع شده را به‬ ‫نمایش عمومی می گذارد‪ .‬یک جورهایــی همه چیز عین‬ ‫یک کابوس است‪ .‬ایا ما واقعا از این سرزمین جان سالم به‬ ‫در می بریم؟ فعال که فقط یک تکه کاغذ ما را از شر شمشیر‬ ‫مرگبــار داموکلس حفظ می کند کــه ان هم با تمــام قول و‬ ‫قرارهایی که به ماه داده اند‪ ،‬همیشــه باالی ســرمان تاب‬ ‫می خورد‪ ...‬تاحاال هیچ خبرنگار غربی و گروهش از دولت‬ ‫اسالمی جان ســالم به در نبرده اند‪ ،‬چرا باید در مورد ما طور‬ ‫دیگری باشد‪».‬‬ ‫سرزمین موعود‬ ‫همچنیــن او روز دهــم و اخرین (دوشــنبه‪ ،‬پانزدهم‬ ‫دسامبر ‪ )2014‬روز حضورشان در میان داعشی‪‎‬ها را اینگونه‬ ‫به تصویر می‪‎‬کشد‪ «:‬ساعت نه و نیم صبح ما انجا نشسته ایم‬ ‫ومنتظریم‪.‬متاسفانههنوزهمچیزیبرایخوردنونوشیدن‬ ‫پیدا نمی شــود‪ ،‬حتی دریغ از یک لیوان اب‪ .‬از قرار معلوم‬ ‫همچنان ســربازان ترک سر مرز هســتند‪ .‬هیچ کس اجازه‬ ‫عبور ندارد‪ ،‬اما دســت کم هر ‪ 20‬دقیقه یک مینی بوس از‬ ‫ان طرف مرز‪ ،‬پیکارجویی تازه نفس و جوان را به این طرف‬ ‫مرز می اورد‪.‬انها را ثبت نام می کنند‪ ،‬ازشان عکس می گیرند‬ ‫و بازرسی شــان می کنند‪ .‬کنترل ورود‪ ،‬گمرک داعش‪ .‬بین‬ ‫تازه واردها جوانان افریقایی‪ ،‬روســی‪ ،‬تعــداد زیادی ترک‬ ‫و همین طور یک المانی هم هســتند‪ .‬مرد جــوان قد بلند و‬ ‫تنومندی اهل ترینیــداد و توباگو توجه مــا را به خود جلب‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫شلواری خاکی رنگ با خط اتو و پیراهن چارخانه رنگی‬ ‫تازه اتو شده به تن دارد و همین طور عینک افتابی ری بن‪ .‬‬ ‫او همین چند هفته پیش در امتحان رســمی رشته حقوق و‬ ‫بعد در دادگستری پذیرفته شده‪ .‬ولی حاال اینجاست‪ .‬چرا؟‬ ‫ می گوید‪«:‬به خاطر این همه بی بندوباری و روابط ناپایدار‪.‬‬ ‫هر کس با هر کس می رود‪ .‬روابط یک شبه! این نمی تواند‬ ‫هدف زندگی ادم باشد‪ ».‬از نظر او ارزش های غربی توخالی‬ ‫و مالل اور است‪ .‬حاال در قلمرو داعش چه می خواهد بکند؟‬ ‫این را ازش می پرسم‪ ،‬می گوید‪« :‬من همان کاری را می کنم‬ ‫که از من می خواهند‪ .‬اگر قرار باشد بجنگم‪ ،‬خواهم جنگید‪.‬‬ ‫اگر قرار باشد به عنوان حقوقدان کار کنم‪ ،‬این کار را خواهم‬ ‫کرد‪ .‬امیر در مورد همه چیز تصمیــم خواهد گرفت‪ ».‬او از‬ ‫زندگی تازه اش خوشــحال اســت‪ .‬باالخره او به «سرزمین‬ ‫موعود» رسیده است‪.‬‬ ‫معرفت شناسی‬ ‫داعش‬ ‫گفت وگوی مثلث با علی عبداللهی‬ ‫مترجم کتاب ده روز با داعش‬ ‫جناب عبداللهی‪ ،‬چرا کتــاب ‪ 10‬روز با داعش را‬ ‫برای ترجمه انتخاب کردید؟‬ ‫«کتاب ‪ 10‬روز با داعش» هم کتاب مهمی است‬ ‫و هم موضوع بســیار مهمــی دارد؛ دانســتن این موضوع‬ ‫که در این کتــاب راجع به داعــش و قلمرو ایــن گروه چه‬ ‫چیزی گفته شــده نیز بســیار اهمیت دارد‪ .‬مهمتر از همه‬ ‫اینکه تمام کتاب هایی که راجع به داعش نوشته شده‪ ،‬به‬ ‫صورت تحقیقی و کتابخانه ای بودند اما نویسنده این کتاب‬ ‫مستقیما در دل فاجعه رفته و ان را از نزدیک تجربه کرده‬ ‫است‪ .‬از این جهت چون این کتاب اهمیت زیادی داشت‬ ‫من برای ترجمــه انتخاب کردم‪ .‬همچنیــن این کتاب در‬ ‫المان نیز خیلی مورد استقبال قرار گرفته بود‪ ،‬بنابراین من‬ ‫کنجکاو شدم ان را بخوانم و بعد از اینکه خواندم دریافتم‬ ‫ی ترجمه کتاب خوب و مناسبی است‪.‬‬ ‫که برا ‬ ‫استقبال از این کتاب در ایران را چطور می بینید؟‬ ‫در حقیقت حدس من این بــود که بیش از اینها از‬ ‫این کتاب استقبال شود؛ زیرا در المان بیش از یک میلیون‬ ‫فروش داشته است‪ .‬البته استقبال از کتاب در ایران بد نبود‬ ‫و همچنان نیز استقبال از ان ادامه دارد‪.‬‬ ‫از نظر شــما به عنوان مترجم کتــاب نقاط جالب‬ ‫توجه این کتاب چیست؟‬ ‫این کتاب ســه بخش دارد؛ نخست بخش نظری‬ ‫است که در مورد شــکل گیری داعش و گروه های سلفی‬ ‫است‪ .‬در این قسمت نویسنده با دقت به موضوع پرداخته‬ ‫و اطالعات خوبی نیز ارائه داده است‪ .‬دلیل این اطالعات‬ ‫دقیق نویسنده نیز این است که هم نسبت به منطقه اشنایی‬ ‫دارد و هم نسبت به دین اســام‪ .‬بخش دوم به مصاحبه با‬ ‫خانواده های افرادی که به داعش پیوســته اند اختصاص‬ ‫دارد‪ .‬همچنین نویسنده چگونگی تدارک سفرش به قلمرو ‬ ‫داعش و ارتباط با داعشیانی که در ان منطقه هستند را در‬ ‫این قسمت توضیح می دهد‪ .‬نویسنده توصیف می کند که‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫داعش چیست که در ایران مورد استقبال نسبتا‬ ‫خوبی قرار گرفت؟‬ ‫یکی از نکات این کتاب این است که رسالت مهم‬ ‫روزنامه نگاری را نشــان می دهد‪ .‬بنابراین این کتاب برای‬ ‫روزنامه نگاران یک روزنامه نگار متعهد را به تصویر می کشد‬ ‫که در بزنگاه هــای رویدادهای تاریخی حضــور می یابد‪.‬‬ ‫همچنین نثر کتاب بسیار روان و دقیق است و وقایع نگاری‬ ‫متکی به واقعیات نیز از دیگر نکات این کتاب اســت‪ .‬در‬ ‫عین حال نویسنده یک نگاه کامال بی طرفانه دارد‪.‬‬ ‫در مقایســه با دیگر کتاب های این حــوزه باید گفت‬ ‫کتــاب ‪ 10‬روز بــا داعش عالوه بــر انکــه مزیت های ان‬ ‫کتاب ها را داراســت‪ ،‬در بخش نخست نویسنده با تکیه بر‬ ‫تجربیات شخصی اش به خوبی بحث شکل گیری داعش‬ ‫را تبیین کرده است‪.‬‬ ‫تودنهوفر با اشخاصی همچون معمر قذافی و بشار‬ ‫اســد مصاحبه کرده و شــیعه‪ ،‬ســنی و کردها را به خوبی‬ ‫می شناسد‪.‬‬ ‫از انجایی که نویسنده از تجربیات شخصی اش برای‬ ‫نوشتن این کتاب استفاده کرده‪ ،‬کتاب ‪ 10‬روز با داعش از‬ ‫دیگر کتاب های این حوزه پرطرفدارتر و بهتر است‪ .‬درواقع‬ ‫این کتاب فقط متکی بر اطالعات کتابخانه ای یا انچه که‬ ‫در روزنامه ها نوشته شده‪ ،‬نیست‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫چگونه رهبر داعش را متقاعد می کند تا امان نامه در اختیار‬ ‫او بگذارد‪ .‬قسمت جالب توجه اینجاست که نویسنده تمام‬ ‫جوانب را برای این سفر در نظر گرفته و با علم به خطرات‬ ‫و تهدیداتی که وجود داشت دســت به چنین ماجراجویی‬ ‫زده است‪ .‬بخش مهم و عمده این کتاب به روایت ‪ 10‬روز‬ ‫ســفر این خبرنگار المانی و همراهانش بــه قلمرو داعش‬ ‫اختصاص دارد‪ .‬تودنهوفر بــه خوبی توضیح داده که طی‬ ‫این ‪ 10‬روز با چه کســانی برخورد داشــته و چه چیزهایی‬ ‫دیده اســت‪ .‬بنابراین این کتاب در این ســه بخش تنظیم‬ ‫شده که هر سه بخش در نوع خودش هم مهم است و هم‬ ‫تکمیل کننده بخش دیگر‪.‬‬ ‫یعنــی اگــر بخــش نخســت کتــاب نبــود خواننده‬ ‫نمی توانســت با بخــش دوم ارتبــاط خوبی برقــرار کند‪.‬‬ ‫تیزبینی‪ ،‬عینیت گرایی‪ ،‬جزئیات نگری و جسارت نویسنده‬ ‫نیز در جای جای کتاب جلب توجه می کند‪ .‬در نهایت نیز‬ ‫پرداختن به عمق فاجعه داعش و برخورد از نزدیک با این‬ ‫پدیده از جمله نقاط عطف این کتاب است‪.‬‬ ‫‪ 10‬روز با داعش نخستین کتابی است که شما در‬ ‫رابطه با بحث بنیادگرایی ترجمه کرده اید؟‬ ‫بله؛ من بیشــتر مترجــم حوزه فلســفه‪ ،‬ادبیات‪،‬‬ ‫داستان و شــعر هســتم‪ .‬اما این کتاب همانطور که گفتم‬ ‫چون موضوع بسیار مهمی داشــت به نظر من باید ترجمه‬ ‫می شد‪ .‬زیرا این کتاب به مردم ایران نیز مربوط می شود و‬ ‫مردم باید نسبت به داعش اگاهی داعش داشته باشند‪ .‬زیرا‬ ‫یکی از اهداف داعش همچنانکه خودشان نیز گفته اند‪ ،‬‬ ‫ایران است‪ .‬بنابراین خواننده ایرانی باید این کتاب و امثال‬ ‫ان را بخواند تا بیشتر با گروه داعش اشنا شود‪.‬‬ ‫همچنین ترجمه کتاب به این خاطر است که معضل‬ ‫داعش مساله روز جوامع انسانی است و من هم مثل همه‬ ‫مردم این دغدغه را داشتم‪ .‬البته ترجمه اثاری از این دست‬ ‫بارها توسط ناشــران مختلف به من پیشنهاد شده بود‪ ،‬اما‬ ‫نمی پذیرفتم‪ .‬ولی این کتاب به نظــرم در معرفی داعش‬ ‫مهم بود و جامعه هم تشنه شناخت این گروه است که هر‬ ‫ازگاهی در یک نقطه از جهان با اعمالش رعب و وحشــت‬ ‫ایجاد می‪‎‬کنــد‪ .‬بنابراین من هم به عنوان شــاعر و مترجم‬ ‫ادبیات و فلسفه بر ان شدم تا این کتاب را ترجمه کنم‪.‬‬ ‫اگر بخواهیم این کتاب را با دیگر کتاب هایی که‬ ‫در حوزه تروریسم و بنیادگرایی نوشته یا ترجمه‬ ‫شــده مقایســه کنیم‪ ،‬نقاط بارز کتاب ‪ 10‬روز با‬ ‫‪2‬‬ ‫ علی عبداللهی یکی از دو‬ ‫مترجم کتاب پرفروش ‪ 10‬روز‬ ‫با داعش از دالیل انتخاب این‬ ‫کتاب برای ترجمه و همچنین‬ ‫نقــاط عطف کتــاب می‪‎‬گوید‪.‬‬ ‫عبداللهــی در گفت وگــو بــا‬ ‫مثلث تاکید کــرد از انجایی که‬ ‫نویســنده این کتــاب مســتقیما در دل فاجعــه رفته و‬ ‫تجربیــات خود را نوشــته اســت‪ ،‬این کتاب از ســایر‬ ‫کتاب‪‎‬هایی که در حوزه بنیادگرایی نوشته شده‪ ،‬متمایز‬ ‫می‪‎‬شــود‪ .‬او معتقد اســت تیزبینــی‪ ،‬عینیت گرایی‪،‬‬ ‫جزئیات نگری و جسارت نویسنده در جای جای کتاب‬ ‫جلبتوجهمی‪‎‬کند‪.‬مترجمکتاب‪ 10‬روزباداعشبراین‬ ‫باور است که این کتاب برای روزنامه نگاران یک روزنامه‬ ‫نگار متعهــد را به تصویر می کشــد کــه در بزنگاه های‬ ‫رویدادهای تاریخی حضور می یابد‪.‬‬ ‫در مورد شخص نویسنده یعنی تودنهوفر بیشتر‬ ‫بگویید‪.‬‬ ‫یورگن تودنهوفر شــخص سرشناسی است؛ قبال‬ ‫سیاستمدار بود و سپس به روزنامه نگاری روی اورد‪ .‬تقریبا‬ ‫می توان گفت تودنهوفر از تمامی بحران هایی که در دوره‬ ‫معاصر اتفاق افتاد از افغانستان گرفته تا کلمبیا‪ ،‬از نزدیک‬ ‫گزارش تهیه کرده و این گزارش ها را نیز به شــکل کتاب‬ ‫دراورده اســت‪ .‬تودنهوفر بارها به کشــورهای مســلمان‬ ‫خاورمیانه ســفر کرده و مطالعات فراوانی در زمینه اسالم‬ ‫ دارد؛ در همین کتــاب «ده روز با داعش» مــدام از ایات‬ ‫قران ســند می اورد کــه اعمال داعش خالف دســتورات‬ ‫اسالم است‪.‬‬ ‫این روزنامه نــگار تاریخ اســام را دقیــق خوانده و‬ ‫فرقه‪‎‬هــای اســامی را به خوبی می‪‎‬شناســد‪ .‬همــه اینها‬ ‫نشان می دهد که بخشــی از اطالعاتش براساس مطالعه ‬ ‫و بخشــی هم شــامل تحقیقات میدانی او است‪ .‬مهمتر‬ ‫اینکه او روزنامه نگاری طرفدار رســانه های غربی یا نظام‬ ‫سرمایه داری نیست بلکه یک دیدگاه ازاد دارد که بیشتر به‬ ‫چپ ها و سبزها نزدیک است‪ .‬درواقع باید گفت تودنهوفر‬ ‫دیدگاهــی منتقدانه و مخصوص به خــود دارد‪ .‬همچنین‬ ‫نویسنده از کنار ســودی که از فروش اثار عایدش می شود‬ ‫یک بنیادی بنا نهــاده که از طریق ان بــه مناطق محروم‬ ‫جهان کمک می کند‪.‬‬ ‫نگاه غرب به تودنهوفر چگونه است؟‬ ‫چپ‏ها‪ ،‬ســبزها و گروه‏های معتدل بــا او همراه‬ ‫هســتند و حتی از او حمایــت می‏کنند‪ .‬فقط راســت‪‎‬های‬ ‫اروپا و تندروهــا او را مورد هجمه قــرار می‪‎‬دهند و اصال با‬ ‫او میانه خوبــی ندارند‪ .‬خودش در ان کتــاب می گوید که‬ ‫من قاضی دادگاه هســتم و کارم قضاوت بوده است اما به‬ ‫روزنامه نگاری روی اوردم و همیشه و در هر واقعه دو سوی‬ ‫ماجرا را می بینم‪ .‬هوفر معتقد اســت‪ ،‬هــر دعوا و درگیری‬ ‫دو طــرف دارد و ما نمی توانیم به عنــوان داور تمام حق را‬ ‫به یک طرف بدهیم بدون انکه شــناخت دقیق و درستی‬ ‫از ماهیت قضیه داشته باشیم‪ ،‬باید به هر دو طرف گوش‬ ‫داد و سرچشــمه های پیدایش گروه داعش هم بررســی‬ ‫شود‪ .‬این شخص با اسد‪ ،‬فیدل کاسترو‪ ،‬قذافی و خیلی از‬ ‫چهره های سیاسی سرشناس جهان مصاحبه کرده است و‬ ‫به خاطر همین مصاحبه ها‪ ،‬اروپاییان راســتگرا به او لقب‬ ‫دوست دیکتاتورها دادند‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫بین الملل‬ ‫داعش در قاب انالیز منصفانه‬ ‫تو گوی مثلث با ناشر نسخه فارسی کتاب «ده روز با داعش»‬ ‫گف ‬ ‫بین الملل‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫چه عواملی باعث شد شما به عنوان ناشر ترغیب‬ ‫به انتشــار نســخه فارســی این کتاب در ایران‬ ‫شوید؟‬ ‫موضوع این کتاب مساله روز است‪ .‬باتوجه به اینکه‬ ‫در ان دوران در داخل کشور مرجع موثق و قابل قبولی درباره‬ ‫داعش و خالفت این گروه در مناطق تحت کنترل عراق و‬ ‫سوریه وجود نداشت‪ ،‬احساس کردیم که جای چنین کتابی‬ ‫در ایران خالی است‪ .‬تصمیم گرفتیم که پیگی ر ترجمه این‬ ‫کتاب و چاپ نسخه فارسی ان شویم‪ .‬بر همین اساس در‬ ‫بازدید از غرفه المان در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران‬ ‫در اردیبهشت ماه سال ‪ ٩٤‬به اتفاق علی عبداللهی‪ ،‬مترجم‬ ‫اصلی این کتاب صحبت های اولیه را انجام دادیم‪ .‬طبق‬ ‫بررسی ها و تحقیقات اولیه متوجه شدیم که این کتاب در‬ ‫المان یکی از کتاب های پرفروش بوده و حتی بر اســاس‬ ‫امار اعالم شــده در مجله اشــپیگل یکی از پرفروش ترین‬ ‫کتاب ها در یکی دو ســال اخیر بوده است‪ .‬این مساله ما را‬ ‫تشویق کرد تا این کتاب را ترجمه کرده و توسط انتشارات‬ ‫کوله پشتی منتشر کنیم‪.‬‬ ‫تاکنون اســتقبال عمومــی از این کتــاب در چه‬ ‫سطحی بوده است؟‬ ‫چاپ اول این کتاب در ابان ماه سال جاری منتشر‬ ‫شد و باتوجه به اســتقبال خوب مردم در سراسر ایران‪ ،‬در‬ ‫مدت بســیار کوتاهی این کتاب به چاپ پنجم رســید‪ .‬در‬ ‫همین راســتا پس از چاپ این کتاب تقاضا برای دریافت‬ ‫کتــاب از شهرســتان های ایــران به خصوص شــهرهای‬ ‫غرب ایران حتی مناطق دور افتاده بســیار باال بوده است‪،‬‬ ‫به گونه ای که حتی ناشــری در کابل پایتخت افغانســتان‬ ‫از طریق ســایت انتشــارات تقاضای خود را برای دریافت‬ ‫کتاب اعالم کرده و پس از رایزنی های انجام شــده‪ ،‬یک‬ ‫ســری از این کتاب ها به کابل ارسال شد‪ .‬همچنین برخی‬ ‫از ارگان های دولتی کشــور مانند ســازمان های نظامی و‬ ‫تدافعی خواستار دریافت این کتاب شده اند که نشان از بیان‬ ‫اطالعات مفید و قابل استناد در این کتاب است‪.‬‬ ‫ایا شما این کتاب را مطالعه کرده اید؟ نقطه قوت‬ ‫این کتاب در مقایسه با کتاب های مشابه در بازار‬ ‫کتاب ایران چه بوده است؟‬ ‫بیشتر قســمت های این کتاب را مطالعه کرده ام‪،‬‬ ‫این کتاب بسیار جذاب بوده و باعث می شود که خواننده تا‬ ‫انتهای داستان ان را دنبال کند‪ .‬در واقع یکی از ویژگی های‬ ‫این خبرنگار المانی که در حوزه خاورمیانه فعالیت می کند‪،‬‬ ‫این اســت که در میدان های درگیــری و جنگ ها با هر دو‬ ‫طرف مصاحبه کرده و حرف های هر دو طرف را می شنود‬ ‫مو کاستی منتشر می کند ‪ .‬به عبارت‬ ‫و مواضع انها را بدون ک ‬ ‫دیگر وقایع را تک بعدی بیان نمی کند‪ ،‬این یکی از دالیلی‬ ‫اســت که این کتاب توانســته در میــان کتاب های دیگر‬ ‫پرفروش شود و رقبای خود را کنار بگذارد‪ .‬البته همان گونه‬ ‫که در مقدمه این کتاب نوشته شده ‪ ،‬این کتاب در برخی از‬ ‫کشورهای غربی چندان مورد استقبال قرار نگرفته است‪.‬‬ ‫یکی از دالیل این امر این اســت که در این کتاب حقایقی‬ ‫بیان شده اســت که به مزاج غربی ها خوش نمی اید و انها‬ ‫در پــی پنهان کردن ایــن حقایق دربــاره ماهیت داعش و‬ ‫نیروهای خارجی ان هستند‪.‬‬ ‫همچنین این نویســنده المانی مصاحبه های بسیار‬ ‫جالبی با اعضای داعش داشــته که نــکات قابل تاملی در‬ ‫انها نهفته است‪.‬‬ ‫فکر می کنید این کتاب بتواند تاثیرگذاری الزم را‬ ‫داشته باشد که از جذب برخی جوانان افراطی در‬ ‫اروپا به داعش در سوریه و عراق جلوگیری کند؟‬ ‫به نظر می رسد این تاثیر گذاری را دست کم در میان‬ ‫جوانان المانی داشته ‪ ،‬زیرا این نویسنده با برخی جوانان که‬ ‫گرایش های رادیکالیسم داشته و خواهان اعزام به سوریه‬ ‫و عراق برای پیوســتن به داعش بوده اند‪ ،‬مصاحبه کرده و‬ ‫متن این گفت وگوها را در این کتاب منتشر کرده است‪ .‬در‬ ‫این مصاحبه ها فلسفه و ریشه پیوســتن انها به گروه های‬ ‫تروریستی و افراطی همانند داعش تشریح شده است‪ .‬اما‬ ‫اگر بخواهیم درباره علت تاثیرگــذاری این کتاب در ایران‬ ‫اشــاره کنیم‪ ،‬باید بر این نکتــه تاکید کنیم که در کشــور‪،‬‬ ‫کتاب هایی با این مضمون به دلیل اینکه فلســفه داعش‬ ‫بحث روز است‪ ،‬منتشــر شده اســت‪ ،‬اگر چه مفاهیم این‬ ‫کتاب ها به صورت پژهشی جمع اوری شده اما در بردارنده‬ ‫گزارش های میدانی و از زبان خود اعضای داعش نیست‪.‬‬ ‫همچنین یکــی از دالیل اســتقبال باال از ایــن کتاب این‬ ‫است که نویسنده ان ایرانی نیست و به صورت میدانی و در‬ ‫ارتباط با خود اعضای داعش نوشــته شده است‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر‪ ،‬اعتماد مردم به این کتاب بســیار باالســت زیرا این‬ ‫خبرنگار المانی منصفانه تمام حقایق پنهان داعش را با ارائه‬ ‫‪4‬‬ ‫کتــاب «ده روز بــا داعش» در مــدت کوتاهی در‬ ‫المان چندین بار به چاپ رســید و مردم از ان استقبال‬ ‫کردند و ســپس به بســیاری از زبان هــای زنده جهان‬ ‫ ترجمه شد‪ ،‬ولی در رسانه های غربی تا می توانستند به‬ ‫ان تاختند یا در مورد ان ســکوت اختیار کردند‪ .‬نسخه‬ ‫فارســی این کتاب نیز به همت انتشــارات کوله پشتی‬ ‫در ابان ماه منتشــر شــد و این کتاب توانست در مدت‬ ‫کوتاهی نظر خوانندگان ایرانی را به خود جلب کند و تنها‬ ‫با گذشت چند ماه به چاپ ســوم برسد ‪« .‬معلم» ناشر‬ ‫نسخه فارســی کتاب «ده روز با داعش» در گفت وگو‬ ‫با هفته نامه مثلث درباره اســتقبال بــاالی مردم از این‬ ‫کتاب می گوید‪« :‬بیان منصفانه و واقع بینانه نویسنده‬ ‫بدون هرگونه پیــش داوری دلیل اصلــی موفقیت این‬ ‫ب است‪ ».‬مشروح این گفت وگو به شرح زیر است‪:‬‬ ‫کتا ‬ ‫مستندات و عکس های موثق بیان کرده است‪.‬‬ ‫با توجه به اظهارات شما‪ ،‬ایا می توانیم بگوییم که‬ ‫این کتاب موفق بوده است؟‬ ‫در واقــع این خبرنــگار المانی با گذشــتن از تمام‬ ‫تعلقات و به خطــر انداختن جانش با دریافــت امان نامه از‬ ‫ســوی داعش‪ ،‬به همراه پســرش به مناطق تحت کنترل‬ ‫داعش می رود و سعی می کند واقعیات موجود در این گروه‬ ‫را بی پرده بیان کند‪ .‬بر همین اساس کتاب با ارزشی است که‬ ‫توانسته مخاطبان خود را به صورت موفقیت امی ز جذب کند‪.‬‬ ‫ایا نســخه فارســی این کتاب تفاوت چندانی با‬ ‫نسخه اصلی داشته است؟ یا بخش زیادی از این‬ ‫کتاب حذف شده است؟‬ ‫هنگامی کــه این کتاب برای انتشــار بــه ممیزی‬ ‫فرستاده شد‪ ،‬انتظار می رفت که بسیاری از مطالب ان حذف‬ ‫شــود اما برخالف انتظارات تنها به جز چند مورد اصالحیه‬ ‫جزئی‪ ،‬دخل و تصرفی در ان انجام نگرفت و محتوای ان‬ ‫همانند نسخه اصلی اش است‪ .‬در واقع این کتاب نیاز جامعه‬ ‫ایران بوده است که چنین مورد استقبال مردم به خصوص‬ ‫جوانان قرار گرفت‪ .‬همچنین قرار است در اینده نزدیک‪،‬‬ ‫نسخه فارسی کتاب های دیگر این نویسنده المانی از سوی‬ ‫این انتشارات منتشر شود‪.‬‬ ‫البته متاسفانه به دلیل رعایت نشدن حق کپی رایت در‬ ‫ایران به تازگی ترجمه دیگری از این کتاب توسط انتشارات‬ ‫دیگری منتشر شده است‪ ،‬این در حالی است که انتشارات‬ ‫کوله پشتی با طی مراحل قانونی و مکاتبات الزم با نویسنده‬ ‫این کتاب طی قراردادی حق کپی رایــت ان را اخذ کرده و‬ ‫حتی پس از ترجمه و انتشــار ان در ایران‪ ،‬نســخه فارسی‬ ‫کتاب را برای این نویسنده ارسال کرده است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تراژدیهولناک‬ ‫پیروان بغدادی زبان منطق نمی فهمند‬ ‫زهرا معین الدینی‬ ‫مترجم کتاب‬ ‫‪5‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫بین الملل‬ ‫«ده روز بــا داعش» شــرح ســفر جســورانه یورگن‬ ‫تودنهوفر روزنامه نگار المانی به قلمرو داعش است‪ .‬دولت‬ ‫موسوم به دولت اسالمی پس از تصرف رقه در سوریه و پس‬ ‫از ان موصل در عراق برای هویت بخشیدن به تشکیالت‬ ‫خود بی رغبت نبودند که اقتدارشان را به نمایش بگذارند‪ .‬با‬ ‫این همه سفر کردن به درون دولتی که هیچ خبرنگار غربی‬ ‫از ان جان سالم بدر نبرده بود‪ ،‬نمی توانست تصمیم ساده ای‬ ‫باشد‪ .‬اولین بار ژانویه سال گذشته بود که رسانه ها تصاویری‬ ‫را از یورگن تودنهوفر در معابر عمومی موصل نشان دادند‪.‬‬ ‫دیدن گزارشــی تصویری هر چند محــدود از قلمرو ‬ ‫که دیده نشده بود و حتی گروگان ها را هم در بیابان گردن‬ ‫می زدند شــگفت اور بود؛ مضاف بــر اینکه خبرنــگار این‬ ‫گزارش هم غربی بود‪ .‬تودنهوفر که با سیاست بیگانه نبود‪،‬‬ ‫قواعد بازی را خوب می دانست‪.‬‬ ‫چندین ماه پیش از اقدام به سفر تحقیقات الزم را به‬ ‫عمل می اورد و پس از رایزنی های فراوان با مسئول روابط‬ ‫عمومی دولت اســامی کــه جهادگری المانی تبــار بود‪،‬‬ ‫موفق به کسب امان نامه از شخص خلیفه می شود‪ .‬گرچه‬ ‫با پیشینه ای که داعش داشت امان نامه هم نمی توانست‬ ‫ضمانتی صد در صد محسوب شود‪.‬‬ ‫بعدها او شرح سفر ده روزه اش به قلمرو دولت اسالمی‬ ‫را به صورت کتاب منتشــر می کند که در المان با استقبال‬ ‫فراوان روبه رو می شود‪ .‬یکی از نقاط قوت این کتاب نگاه‬ ‫منصفانه و به دور از تعصــب تودنهوفر اســت‪ .‬در ابتدا او‬ ‫به زمینه های شــکل گیری این گروه افراطــی می پردازد و‬ ‫اعتقاد دارد داعش فرزند جنگ عراق در سال ‪ 2003‬است‪.‬‬ ‫او که سابقه حضور در جنگ ها و درگیری های متعددی را در‬ ‫نقاط مختلف جهان دارد‪ ،‬از الجزایر گرفته تا لیبی و عراق‬ ‫و افغانستان‪ ،‬از عهده این کار به خوبی برامد‪ .‬تودنهوفر در‬ ‫طول سفر سعی دارد دیالوگی منطقی با مصاحبه شوندگان‬ ‫برقرار کند اما زبــان پیروان بغدادی زبان منطق نیســت و‬ ‫بیشتر تکرار یک سری دستورالعمل های خودساخته است‪،‬‬ ‫نه بر امده از دین اسالم‪.‬‬ ‫تودنهوفــر تقریبا به نیمی از جهان ســفر کــرده و با‬ ‫بسیاری ازدولت ها و جنبش های مخالف بهگفت وگو نشسته‬ ‫اســت‪ .‬در المان او را یک صلح طلب افراطــی می دانند و‬ ‫به کنایه او را «دوســت دیکتاتور»‪« ،‬دوست تروریسم»‪،‬‬ ‫«ســخنگوی طالبــان» و‪ ....‬می نامند‪ .‬اما او بر اســاس‬ ‫تجربــه ای کــه از دوران قضــاوت در دادگاه دارد‪ ،‬معتقد‬ ‫است که همیشه باید ســخنان هر دو طرف درگیر را شنید و‬ ‫به گفت وگو و تعامل باور دارد‪ .‬تودنهوفر با پینوشــه‪ ،‬حامد‬ ‫کرزای‪ ،‬رهبر طالبان‪ ،‬بشار اســد و بسیاری دیگر گفت وگو‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫یکی از خواندنی ترین بخش های کتاب نامه سرگشاده‬ ‫تودنهوفر خطاب به ابوبکر البغدادی‪ ،‬خلیفه دولت موسوم‬ ‫به دولت اسالمی اســت‪ .‬او در این نامه اشارات مستندی‬ ‫دارد به ایات شریفه ای که مطابق با هیچ یک از اعمال این‬ ‫گروه نیست‪ .‬به طور مشخص ایاتی از قران ذکر شده که به‬ ‫روشنی انسان ها را دعوت به بخشش‪ ،‬نوع دوستی‪ ،‬رواداری‬ ‫و پرهیز از خشونت می کند‪ .‬همین طور یاداوری می کند که‬ ‫عملکرد داعش همانند مسببان جنگ عراق شرم اور است‬ ‫ی به مراتب‬ ‫و از این جهت نــه تنها تفاوتی وجود نــدارد حت ‬ ‫خشونت بارتر و شیطانی تر است‪.‬‬ ‫او معتقد است اقدامات تالفی جویانه همچون اتشی‬ ‫اســت که به جنگ طلبی دامن می زند و متاسفانه بیشتر از‬ ‫انکه برای دنیای غرب خطرناک باشد به ضرر دنیای اسالم‬ ‫است‪ .‬گرچه که انکار نمی کند غرب به دنبال اهداف خودش‬ ‫در خاورمیانه اســت و در پایان می نویســد‪« :‬ارزو می کنم‬ ‫خداوند شما را متوقف کند‪».‬‬ ‫پوشالی بودن سازو کاری که استفاده ابزاری از دین را‬ ‫برای دستیابی به قدرت مجاز می داند‪ ،‬برای خواننده ایرانی‬ ‫کامال ملموس است و از این جهت خواندن شرح این سفر‬ ‫ماجراجویانه به قلمرو وحشت خالی از لطف نیست‪.‬‬ ‫در زیر قسمتی از صحبت های نویسنده کتاب در مورد‬ ‫گسترش تروریسم و قتل انســان ها که در پایان فصل دوم‬ ‫کتاب بدان پرداخته شده‪ ،‬عنوان شده است‪«:‬ما در دنیایی‬ ‫دروغ زده زندگی می کنیم‪.‬‬ ‫دنیایی پر از جنگ طلبان ســنگدل و تروریست های‬ ‫ بی رحم‪ .‬هیــچ یک از ایــن دو در پی خوشــایندتر کردن و‬ ‫انسانی تر کردن دنیای ما نیســتند‪ .‬دغدغه هر دو‪ ،‬قدرت‪،‬‬ ‫پول و شهرت است‪.‬‬ ‫انان همه چیز را در این راه به کار می گیرند؛ بی شرمانه‬ ‫از اعتبار دین شــان سوءاســتفاده می کنند‪ ،‬همین طور از‬ ‫جان همنوعانشــان‪ .‬اگر جهنمی در کار باشــد‪ ،‬روزی انها‬ ‫هر دو یکدیگر را در انجــا دوباره خواهند دیــد‪ ،‬چرا که هر‬ ‫روز قانون بنیادین و کهن همزیســتی انسان ها با یکدیگر‬ ‫را نقض می کنند؛ فرمان پنجم از ده فرمان را که می گوید‪:‬‬ ‫قتل مکن!»‬ ‫‪67‬‬ ‫سراب داعش‬ ‫سید جالل ساداتیان‬ ‫‪5‬‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫با وجود گســترش بســیار زیاد انواع وســایل ارتباط‬ ‫جمعی‪ ،‬به خصوص شبکه های مجازی که انواع اطالعات‬ ‫و حتــی دانش هــای روز را در ســرعتی باور نکردنــی بــه‬ ‫مخاطبان پر شمار خود می رسانند‪ ،‬اما هنوز خواندن کتاب‬ ‫حالوتی دیگــر دارد و همه انانی که با کتــاب انس دارند‪،‬‬ ‫می دانند که شــیرینی و لذت با کتاب بودن و بهره گرفتن‬ ‫از ان امری نیســت که بتوان به ســادگی از ان گذشــت‪،‬‬ ‫هرچند نســل جوان ما متهم به بی توجهی به کتاب شــده‬ ‫است‪ ،‬اما هر گاه که کتابی جذاب در اختیار او قرار گرفته‬ ‫با ولع و عالقه به ان روی اورده و با شیفتگی از ان استقبال‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫کتــاب «ده روز با داعش» نوشــته اقــای «یورگن‬ ‫تودنهوفر» روزنامه نگار المانی که به همراه پسرش و یک‬ ‫ همراه با هماهنگی یک المانی دیگر ملقب به «ابو قتاده»‬ ‫که چند وقتی است به داعش پیوسته در ماه دسامبر (اواخر‬ ‫اذر و اوا یــل دی ماه ) ســال ‪ 2014‬به ر ّقــه به عنوان مرکز‬ ‫فرمانروایی و ارتباطات داعش و بعد بــه موصل به عنوان‬ ‫بزرگترین مقر استقرار مردم تحت فرماندهی داعش‪ ،‬سفر‬ ‫می کنند و طی این سفر اطالعاتی را کسب می کنند و ان را‬ ‫در این کتاب نقل می کند تا به قول خودش از زبان داعش‪،‬‬ ‫داعش را و تفکرات انان و ریشــه های شــکل گیری انان‬ ‫و کمک ها یی که به انان می شــود را از طریق مشاهدات‬ ‫این ‪ 10‬روز شــرح داد و معرفــی کند تا دیگــران به گمانه‬ ‫خودشــان راجع به انان قضاوت نکننــد‪ .‬حس کنجکاوی‬ ‫مردم‪ ،‬به خصوص جوانان را تحریک کرده تا جذب عنوان‬ ‫کتاب شــوند و بدانند در محتوای این کتاب چه چیز جدید‬ ‫غیر از انچه از سبعیت و وحشیگری داعش در رسانه های‬ ‫داخلی و خارجی به خصوص شبکه های مجازی درج شده‬ ‫است‪ ،‬یافت می شود؟‬ ‫در این کتاب نقل شــده که ابوبکر البغدادی پس از‬ ‫کشته شدن المصری و البغدادی اول چگونه در ‪ 38‬سالگی‬ ‫در ماه می ‪ 2010‬رهبر این گروه شد و خود را خلیفه خواند و‬ ‫با تصرف ر ّقه و موصل نام گروه خود را به «دولت اسالمی‬ ‫عراق و شــام» تغییر داد و بیان می کند که چگونه شــیوه‬ ‫جنگی و همان خشــونت زرقاوی را علیه شــیعیان و دولت‬ ‫مالکی ادامــه داد‪ .‬و می گوید چگونه ســاح ها یی که از‬ ‫طرف امریکا و از طریق ترکیه برای ارتش ازاد سوریه ارسال‬ ‫می شد به دست افراطی ها ی النصره و به داعش می رسید‬ ‫و به چه ترتیب تازه وارد های جذب شــده به سمت داعش‬ ‫از مســیر ترکیه وارد مرز شــده و تحت کنترل قرار گرفته و‬ ‫بعد وارد سیســتم و نیرو های جنگنده داعش می شــوند و‬ ‫از زبان برخی از اعضا نیرو های جنگجــوی داعش را بین‬ ‫‪ 35‬تا ‪ 50‬هــزار نفر نقل می کند و نیز به فلســفه و نگاه انها‬ ‫به رفتار خشونت بار و کشتار و ســر بریدن ها اشاره می کند‬ ‫که اینها همه تصمیمات خلیفه یعنی البغدادی اســت‪ .‬او‬ ‫می گوید ‪« :‬حدود شــش میلیون نفر در حوزه حکومت او‬ ‫زندگی می کنند و اعتقــاد دارد که برده داری و به اســارت‬ ‫گرفتن ایزدی ها عین اسالم است و کشتن مسیحیان اگر‬ ‫جزیه ندهند مطابق دستورات اسالم است و نیز تفکر انها‬ ‫نســبت به جبهه النصره که انها را مرتد می داند و همچنین‬ ‫اسد را «کافر علوی» و شیعیان را غیر مسلمان می خوانند‬ ‫و خود را بر حق می دانند‪».‬‬ ‫در ادامه توضیح می دهد مرد جوان قد بلند و تنومندی‬ ‫اهل ترینیداد و توباگو توجــه ما را به خــود جلب می کند‪.‬‬ ‫شــلواری خاکی رنگ با خط اتو و پیراهــن چارخانه رنگی‬ ‫تازه اتو شده به تن دارد و همین طور عینک افتابی ری بن‪.‬‬ ‫او همین چند هفته پیش در امتحان رســمی رشته حقوق‬ ‫و بعد در دادگستری پذیرفته شــده‪ .‬ولی حاال اینجاست‪.‬‬ ‫چرا؟ می گوید‪ «:‬بــه خاطر این همه بیبنــد و باری و روابط‬ ‫ناپایدار‪ .‬هر کس با هر کس می رود‪ .‬روابط یک شبه! این‬ ‫نمی تواند هدف زندگی ادم باشــد‪ ».‬از نظر او ارزش های‬ ‫غربی توخالی و مالل اور است‪ .‬حاال در قلمرو داعش چه‬ ‫می خواهد بکند؟ این را می پرسم‪ ،‬می گوید‪« :‬من همان‬ ‫کاری را می کنم که از من می خواهند اگر قرار باشد بجنگم‪،‬‬ ‫خواهم جنگید‪ .‬اگر قرار باشد به عنوان حقوقدان کار کنم‪،‬‬ ‫این کار را خواهــم کرد‪ .‬امیر(منظور البغــدادی) در مورد‬ ‫همه چیز تصمیــم خواهد گرفــت‪ ».‬او از زندگی تازه اش‬ ‫خوشحال اســت‪ .‬باالخره او به «سرزمین موعود» رسیده‬ ‫است‪ .‬بدین ترتیب به ســراب داعش و نقشی که انان در‬ ‫ایجاد بلوا در ایــن منطقــه جغرافیا یی بــه راه انداخته اند‬ ‫در این کتاب اشــاره دارد و شــاید همین حقایق است که‬ ‫موجبات جذابیت کتاب که توســط اقای علی عبداللهی و‬ ‫خانم زهرا معین الدینی ترجمه و روانه بازار شــده را فراهم‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫خالفتهیچکاک‬ ‫جعفر قنادباشی‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫بین الملل‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ترجمه فارســی کتــاب «ده روز با داعش» نوشــت ه‬ ‫روزنامه نگار ماجراجوی المانی بنــام «یورگن تودنهوفر»‪،‬‬ ‫خواســتاران و خوانندگان بســیاری پیدا کــرده و در ردیف‬ ‫پرفروش ترین کتاب‪‎‬ها قرار گرفته است؛ کتابی که در المان‬ ‫نیز در فاصله یک ســال و چند ماه بعد از انتشــارش‪ ،‬بارها‬ ‫تجدید چاپ شده و در جلب نظر خریداران و عالقه مندان‬ ‫به مطالعه‪ ،‬گوی سبقت را از بســیاری رمان‪‎‬های پرفروش‬ ‫اروپایی ربوده است‪.‬‬ ‫در این خصوص‪ ،‬یعنی علل اســتقبال فوق العاده از‬ ‫این کتاب‪ ،‬دیدگاه‪‎‬هــا و فرضیات مختلفی مطرح اســت‬ ‫که بخش عمــده انها‪ ،‬بر علــل و زمینه های غیر سیاســی‬ ‫تاکید دارند‪.‬‬ ‫در این نگرش‪ ،‬نه تنها راز الود بودن گروهک داعش‬ ‫ن تمامی مســائل مرتبط با ایــن گروهک‪،‬‬ ‫و رازالــود بــود ‬ ‫زمینه ساز کنجکاوی و تمایل برای دانســتن بیشتر درباره‬ ‫گروه محسوب می‪‎‬شــود‪ ،‬بلکه ماجراجویی‪‎‬های مسلحانه‬ ‫ یــا خشــونت‪‎‬های پردامنــه‪‎‬ای کــه نظیــر ان در برخی از‬ ‫داســتان‪‎‬های پلیســی خواســتاران زیادی را بــه ویژه در‬ ‫جوامع غربــی به خــود جلب می‪‎‬کنــد نیز از جملــه دالیل‬ ‫اســتقبال از کتاب «ده روز بــا داعش» به شــمار می‪‎‬اید‪.‬‬ ‫به ویــژه انک ه در خبرهایــی که به طور روزمــره در خصوص‬ ‫فعالیت‪‎‬های داعش در نقاط مختلف جهان منتشر می‪‎‬شود‪،‬‬ ‫واژه‪‎‬های جذابــی (البته برای عالقه منــدان به رمان‪‎‬های‬ ‫پلیسی) همانند‪ :‬اقدام مخفیانه‪ ،‬عملیات پنهانی‪ ،‬ساختار‬ ‫و شبکه ســری‪ ،‬مصادیقی واقعی (نه افسانه و ساختگی)‬ ‫دارنــد و بنابراین خواننــده عالقه مند اســت تا بــا مطالعه‬ ‫بیشــتر در این بــاره‪ ،‬به عمــق این گونه ماجراهــا پی ببرد‬ ‫و کنجــکاوی اش را در ایــن خصوص ارضا کنــد‪ .‬دیدگاه‬ ‫غیر سیاســی دیگر‪ ،‬بر موضوع ترس و دلهره در کتاب «ده‬ ‫روز با داعش» تاکید می‪‎‬کند و عالقه مندی به مطالعه این‬ ‫کتاب ر ا مشابه عالقه مندی به اثار نویسندگانی چون «الفرد‬ ‫هیچکاک» می‪‎‬داند؛ نویسنده‪‎‬ای که خالق دلهره اورترین‬ ‫و ترسناک ترین اثار سینمایی بود و هنوز که هنوز است‪ ،‬بعد‬ ‫از گذشت سه دهه از درگذشتش‪ ،‬اثار ترس اور وی همچنان‬ ‫طرفداران بسیاری دارد‪.‬‬ ‫جالب انکه در کتــاب «ده روز با داعش» دو ماجرای‬ ‫دلهره اور به موازات یکدیگر‪ ،‬در حال وقوع اســت و مدت‬ ‫ده روز تمام‪ ،‬به طــول می‪‎‬انجامد‪ :‬ماجــرای اول ماجرای‬ ‫شــخص «یورگن تودنهوفر» روزنامه نگار ‪ 75‬ساله المانی‬ ‫است ک ه به همراه پسر و یکی دیگر از دوستانش‪ ،‬جسورانه‬ ‫پا به قلمرو داعش می‪‎‬گذارد و هر ان ممکن است براساس‬ ‫یک بی احتیاطی کوچک همچــون تنی چند از خبرنگاران‬ ‫امریکایی و انگلیسی‪ ،‬خود یا همراهانش‪ ،‬به تیغ جالدان‬ ‫مشتاق و پر اشتها ســپرده شــوند‪ .‬ماجرای ترسناک دیگر‬ ‫مشاهداتی است که این روزنامه نگار المانی در نوشته‪‎‬های‬ ‫خود از اقدامات بی رحمانه داعش منعکس می‪‎‬کند که بعضا‬ ‫به بی حرمتی های این گروهک به زنان اختصاص دارد‪.‬‬ ‫اما از جنبه‪‎‬هــای غیر سیاســی که بگذریــم‪ ،‬بخش‬ ‫قابل مالحظه ای از جذابیت‪‎‬های این کتاب به پرسش های‬ ‫جوامــع مختلــف در خصــوص حرکت‪‎‬هــای بعــدی این‬ ‫گروه باز می‪‎‬گــردد؛ به خصوص در اروپا کــه حتی احتمال‬ ‫ناامنی‪‎‬هایی جزیی قشــرهای زیــادی را متوحش و نگران‬ ‫می‪‎‬سازد‪.‬‬ ‫تصویر امان نامه ای که بغدادی به تودنهوفر داد‬ ‫بخشــی از این نوع نگرش‪ ،‬مشــابه نگرشــی است‬ ‫که برخی از جوامع بــه خطر توفان هــای عظیم و مخرب‬ ‫دارنــد و عالقه مندند تــا قبل انکــه ان توفان فرا برســد با‬ ‫کســب اطالعات ضــروری‪ ،‬امادگی هــای الزم را در خود‬ ‫ایجاد کنند‪.‬‬ ‫بخش دیگر این نوع نگاه‪ ،‬به عرصه های اقتصادی و‬ ‫تجاری و ریسک‪‎‬های مرتبط با ان‪ ،‬پیوند دارد و به ان دسته‬ ‫از خواســتاران مطالعه این کتاب اشــاره دارد که در صدد‬ ‫یافتن نقاط مناسب برای سرمایه گذاری و صیانت از اموال‬ ‫و دارایی های شان هستند‪.‬‬ ‫گزارش جنجالی‬ ‫ورزش‬ ‫گزارش کمیســیون اصل نــود در مــورد موضوع فســاد در فوتبــال حاال‬ ‫واکنش های فراوانی را باعث شده است‪ .‬برخی معتقدند فشار این گزارش‬ ‫با توجه به اشاره ان به کلیات فســاد در فوتبال کمک چندانی نخواهد کرد‬ ‫اما در سوی مقابل برخی می گویند این اقدام مجلسی ها مهمترین گام در‬ ‫جهت ساماندهی به اوضاع اشفته فوتبال بود‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫علیهفوتبال‬ ‫گزارشکمیسیوناصلنوددرباره فساددرفوتبالمنتشرشد‬ ‫‪1‬‬ ‫‪70‬‬ ‫خالصه برخی جرایم‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫ورزش‬ ‫کمیسیون اصل نود قانون اساسی گزارش تفصیلی‬ ‫خود را درباره موضوع فساد در فوتبال منتشر کرد‪.‬‬ ‫با ورود بی ضابطه سرمایه عمومی کشور به این رشته‬ ‫ورزشــی و افزایــش درامد فوتبالیســت ها نســبت به دیگر‬ ‫اقشــار مردم و عدم افزایش ســطح کیفی بازی ها و متعاقبا‬ ‫نتایج ضعیف حاصله و اخبار منتشــره از حواشــی تیم ها و‬ ‫بازیکنان اعم از تبانی تیم ها‪ ،‬مربیان‪ ،‬داوران و پرداخت های‬ ‫غیرمتعارفباشگاه هابه بازیکنانورفتارهای غیراخالقیرخ‬ ‫داده در خارج و داخل زمین فوتبال از سوی برخی از بازیکنان‬ ‫و رسانه ای شدن این موارد‪ ،‬حساسیت افکار عمومی نسبت‬ ‫به ایــن ناهنجاری ها باال رفتــه و بنابراین ضرورت بررســی‬ ‫مسائل ذی ربط مطرح شده است‪.‬‬ ‫بر همین اساس‪ ،‬کمیسیون اصل نود مجلس شورای‬ ‫اسالمی در راستای انجام وظایف مصرح در قانون اساسی و‬ ‫متعاقب وصول شکایات و گزارش های متعدد در خصوص‬ ‫موضوع «نهادینه شدن فســاد و تخلف در فوتبال ایران»‬ ‫ضمن اســتعالم از مراجع نظارتی و اداری قانونی مرتبط با‬ ‫موضوع‪ ،‬تشکیل جلسات متعدد و مصاحبه با تعداد زیادی‬ ‫از عالقه مندان فوتبال و اســتماع نظر کارشناســان خبره و‬ ‫انجام تحقیقات الزم‪ ،‬اقدام به بررســی این پرونده کرد که‬ ‫خالصه ای مجمل و متناســب با قرائت در جلســه عمومی‬ ‫مجلس شورای اسالمی تهیه گردید‪.‬‬ ‫تبانی‪ ،‬رشاء و ارتشاء‪ ،‬دوپینگ‪ ،‬شرط بندی غیرمجاز‪،‬‬ ‫جعل و استفاده از ســند مجعول‪ ،‬تصدیق نامه های خالف‬ ‫واقع‪ ،‬فرار مالیاتی‪ ،‬مصرف الکل و روابط نامشروع‪ ،‬مصرف‬ ‫مواد مخدر‪،‬رواجخرافه گراییازجملهسحروجادو‪،‬تحصیل‬ ‫مال از طریق نامشــروع‪ ،‬نقض اشــکار قوانین و مقررات‪،‬‬ ‫قراردادهای غیرواقعی؛ وجود این مسائل در فوتبال ایران‬ ‫باتوجه به انعکاس اجتماعی ان از طریق رسانه ها موج منفی‬ ‫عظیمی ایجاد کرده که در حال حاضر‪ ،‬خواست مردم و اکثر‬ ‫اهالی فوتبال‪ ،‬زدودن چهره فساد از فوتبال ایران است‪.‬‬ ‫در فوتبال ایران‪ ،‬چهار گروه با روش های مختلف در‬ ‫لو انتقال بازیکنان و مربیان فعالیت می کنند‪:‬‬ ‫نق ‬ ‫‪ .1‬مدیران عامل برخی از باشــگاه ها‪ :‬در این حالت‪،‬‬ ‫مدیرعامل شــخصا با بازیکنان قرارداد منعقــد می کند که‬ ‫باتوجه به عدم اشــنایی اکثر مدیران عامل با مسائل فنی‪،‬‬ ‫احتمال خریدهای نادرســت و حیف و میل بودجه عمومی‬ ‫وجود داشــته و بر اســاس ادعای اهالی فوتبــال‪ ،‬معموال‬ ‫دالل ها‪ ،‬کارچــاق کن ها و حتی برخی مربیــان از این فضا‬ ‫نهایت سوءاســتفاده را می برند و بعضا بازیکنان ناکارامد با‬ ‫رقم های میلیاردی‪ ،‬بــدون بازدهی فنی جذب باشــگاه ها‬ ‫می شوند‪.‬‬ ‫‪ .2‬مذاکره و پذیرش بازیکن از طریق مربیان‪ :‬در این‬ ‫روش مربی با بازیکنان مورد نیاز خود وارد مذاکره می شود‪.‬‬ ‫پس از توافــق‪ ،‬وی را جهت انعقاد قــرارداد نزد مدیرعامل‬ ‫هدایت می نماید‪ .‬در گزارش مراجع رسمی‪ ،‬به اخذ پورسانت‬ ‫توسط برخی از مربیان در این مقطع اشاره شد ه که اظهارات‬ ‫متعدد اهالی فوتبال ‪ -‬که مضبوط و مکتوب در سوابق پرونده‬ ‫اســت‪ -‬بر این امر صحه می گذارد تا جایی که رد پای برخی‬ ‫مربیان شناخته شده و مجریان برنامه های ورزشی نیز در ان‬ ‫دیده می شود که نیاز به بررســی دقیق تر دیوان محاسبات‬ ‫کشور و در برخی موارد رسیدگی قضایی دارد‪.‬‬ ‫‪ .3‬جذب مربی و بازیکن از طریق مدیــر برنامه‪ :‬این‬ ‫روش در فوتبال روز دنیا به عنوان روش حرفه ای شــناخته‬ ‫شده است‪ .‬مدیران برنامه مربیان یا بازیکنان با اختیاراتی که‬ ‫از فعالین این حوزه دارند با باشگاه ها مذاکره و پس از توافق‪،‬‬ ‫رسما قرارداد منعقد می شود و درصدی که مصوب فدراسیون‬ ‫بین المللی (فیفا) و فدراسیون فوتبال ایران است به عنوان‬ ‫حق الوکاله یا حق العمل دریافت می نمایند‪ .‬به دلیل وجود‬ ‫نظارت‪ ،‬این بخش کمترین حاشیه ها را در نقل و انتقاالت‬ ‫بازیکنان به دنبال دارند‪.‬‬ ‫نکته‪ :‬در گزارش های واصله‪ ،‬اعالم شــده است که‬ ‫فدراســیون فوتبال ایران در بعضی از موارد برای اشخاص‬ ‫مورد نظر خود پروانه صادر کرده و از روابط ناســالم یکی از‬ ‫مدیران برنامــه با یکی از مدیــران حلقه اول فدراســیون‪،‬‬ ‫موضوعات مهمی ا عالم شد ه که قابلیت رسیدگی در دیوان‬ ‫محاسبات کشور و دستگاه قضا را دارد‪.‬‬ ‫‪ .4‬نقل و انتقــال مربیــان و بازیکنــان توســط‬ ‫کارچاق کن هــا؛ در کنار کارگــزاران رســمی (ایجنت ها)‪،‬‬ ‫گروه های دیگری نیز وجود دارد که کارگزار رســمی نقل و‬ ‫انتقال نیســتند اما باتوجه به قدرت البی گری و ارتباطات با‬ ‫رسانه ها و در تبانی با برخی مدیران و مربیان‪ ،‬قدرت باالیی در‬ ‫نقل و انتقاالت پیدا کرده اند‪ .‬مطابق گزارش مراجع رسمی‪،‬‬ ‫برخی خبرنگاران‪ ،‬مدیــران و صاحبان امتیــاز روزنامه ها‪،‬‬ ‫عوامل فعال در فضای مجازی به ویژه سایت های ورزشی‪،‬‬ ‫پرسنل سازمان لیگ‪ ،‬بازیکنان‪ ،‬مربیان و داوران بازنشسته‬ ‫فوتبال فعالیت دارند‪ .‬چند تن از مربیان فوتبال در اظهارات‬ ‫خود‪ ،‬به واســطه گری غیر مســتقیم اما معنی دار برخی از‬ ‫مسئوالن میانی و کارکنان فدراسیون‪ ،‬در معرفی بازیکنان‬ ‫به مدیران عامل باشــگاه ها و اخذ مبالغی تــا ‪50‬هزار دالر‬ ‫اشاره کرده اند‪.‬‬ ‫نکته ‪ :1‬در فصل جاری و در رده لیگ برتر‪ ،‬حدود ‪149‬‬ ‫بازیکن از تیم های مختلف منفــک و ‪ 161‬بازیکن قرارداد‬ ‫جدید منعقد کرده اند که این تعداد نقــل و انتقال در فوتبال‬ ‫دنیا کم ســابقه اســت‪ .‬نتیجه این امر جابه جایی میلیاردها‬ ‫نمی شود به حرف افراد‬ ‫استناد کرد!‬ ‫بی اعتنایی کفاشیان نسبت به‬ ‫گزارش کمیسیون اصل نود‬ ‫ســال قبل‪ ،‬از بازیکنی ‪ 10‬میلیون تومان اخذ کرده تا یک‬ ‫هفته به صورت روزانه در صفحه اول روزنامه پوشــش داده‬ ‫شــود و همین کار باعث افزایش قیمت این بازیکن به مبلغ‬ ‫کالن در فصل نقل و انتقاالت شــد‪ .‬در کنار نشــریات زرد‬ ‫ورزشی‪ ،‬یکی از برنامه های فوتبالی سیما نیز که مخاطبا ن‬ ‫بسیاری دارد‪ ،‬بر اســاس گزارش های متعدد اهالی فوتبال‬ ‫ت نه تنها در افزایش ناهنجاری های‬ ‫و برخی شــواهد و قرائ ‬ ‫این ورزش نقش فزاینده داشته است‪ ،‬بلکه برخی شائبه ها‬ ‫درباره نقش عوامل اصلی این برنامه‪ ،‬برای اتصال مربیان‬ ‫و بازیکنان خارجی به باشــگاه های داخلی وجــود دارد که‬ ‫موضوع قابل رســیدگی دقیق تر است‪ .‬بســیاری از اهالی‬ ‫فوتبال با ارائه مستندات و شواهد قابل اعتنا معتقدند که این‬ ‫برنامه با پرداختن به زشتی های فوتبال و دامن زدن به این‬ ‫موارد‪ ،‬تداوم می یابد‪ .‬هرچند این برنامه‪ ،‬توانســته در برابر‬ ‫برخی معضالت فوتبال هم نقش افرینی کند اما در مجموع‬ ‫بابررسی عملکردبرنامه ایکهحدودیک دههقدمتدارد‪،‬به‬ ‫نظر می رسد که در این برنامه تلویزیونی‪ ،‬گرایش به حاشیه ها‬ ‫بیش از اصل شده باشــد‪ .‬گزارش های واصله و همچنین‬ ‫بررســی کمیســیون‪ ،‬حکایت از عدم نظارت فدراسیون و‬ ‫هیات های فوتبال استان ها بر وضعیت مدارس فوتبال به‬ ‫ویژه در پایتخت دارد‪ .‬این مدارس با تبلیغ حضور چهره های‬ ‫سرشناس‪ ،‬به محلی برای ســودجویی و درامدزایی عده ای‬ ‫تبدیل شده اند و در موارد متعددی‪ ،‬حوادث ناگوار فرهنگی‬ ‫و اخالقی در این مدارس رخ داده است‪.‬‬ ‫ ‬ ‫فرار مالیاتی‬ ‫در حوزه فوتبال‪ ،‬به رغم اقدامات قانونی سازمان امور‬ ‫مالیاتی جهت وصول مالیاتی تکلیفی و حقوقی از شاغلین‬ ‫فوتبــال و وصول مبالغی از اشــخاص حقیقــی با حقوقی‪،‬‬ ‫در حال حاضر متاســفانه بدهی مالیاتی بــه انضمام جرایم‬ ‫فدراسیون فوتبال‪ ،‬باشــگاه های ورزشی شــاغل در لیگ‬ ‫برتر‪ ،‬مربیان‪ ،‬بازیکنان و سایر اعضا ی کادر فنی‪ ،‬جمعا مبلغ‬ ‫‪ 472/197/775/180‬ریال اســت که به دالیل نامعلومی‪،‬‬ ‫به رغم پیگیری متعدد کمیســیون اصل نود‪ ،‬سازمان امور‬ ‫مالیاتی‪ ،‬میــزان بدهی باشــگاه های ذوب اهن اصفهان‪،‬‬ ‫سپاهان و سیاه جامگان مشهد را اعالم نکرده است‪.‬‬ ‫عدم قاطعیت سازمان امور مالیاتی و غفلت از اعمال‬ ‫مسیرهای قانونی یا قوه قهریه‪ ،‬نتیجه ای جز تضییع حقوق‬ ‫دولت را به دنبال نداشته اســت‪ .‬مدیران فدراسیون فوتبال‬ ‫جعل مدارک پایان خدمت سربازی‬ ‫به رغم اینکه بسیاری از ورزشکاران دوره های سربازی‬ ‫خود را گذرانده یا می گذرانند‪ ،‬تعدادی از عوامل فوتبال‪ ،‬با‬ ‫روش های متقلبانه‪ ،‬مبادرت به اخــذ کارت پایان خدمت و‬ ‫معافیت از سربازی کرده اند‪ .‬بر اساس پیگیری های صورت‬ ‫گرفتــه و گزارش های واصلــه‪ ،‬مدارک حــدود ‪ 500‬نفر از‬ ‫اشــخاص دارای کارت پایان خدمت و معافیت بررسی شد‬ ‫که بر اســاس گزارش های دریافتی‪ ،‬در میان انها عالوه بر‬ ‫فوتبالیست ها‪،‬تعدادمعدودیخبرنگار‪،‬مجری‪،‬والیبالیست‬ ‫هم حضور داشته اند‪ .‬یکی از مربیان مطرح و شاغل در لیگ‬ ‫برتر به شرح مکتوب در کمیسیون اصل ‪ ،90‬اعالم داشته‬ ‫جلسه ای در باشگاه فوالد منعقد شد و مدیرعامل وقت‪ ،‬در‬ ‫خصوص اخذ کارت معافیت از خدمــت فرزندش‪ ،‬مطالبه‬ ‫ ‪ 10‬میلیون تومان کرد که پس از پرداخت وجه به شــخص‬ ‫معین و انجام اقداماتی‪ ،‬کارت معافیت از خدمت پسر این‬ ‫ی صادر شــد که البته بعد از بررســی‪ ،‬باطل شد‪ .‬حسب‬ ‫مرب ‬ ‫تحقیقات معموله و گزارش ســازمان نظــام وظیفه نیروی‬ ‫انتظامی و معاونت نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح‪،‬‬ ‫عده ای از بازیکنان فوتبال با مشــارکت و معاونت بعضی از‬ ‫مدیران باشگاه ها و نیروهای نظامی و انتظامی‪ ،‬ضمن اخذ‬ ‫و ارائه تصدیق نامه های خــاف واقع‪ ،‬گواهی های جعلی‬ ‫از قبیل گواهی پزشــکی‪ ،‬گواهی حضور والدین در جبهه و‬ ‫پرداخت رشوه موفق به اخذ کارت معافیت از خدمت سربازی‬ ‫شده اند تا بدین طریق ضمن فرار از خدمت سربازی‪ ،‬بتوانند‬ ‫با انعقاد قرارداد در تیم هــای مختلف تحصیل درامد کنند‪.‬‬ ‫در این پرونده‪ ،‬عالوه بر برخی عوامل نهادهای ذی ربط در‬ ‫خصوصاعطایپایانخدمتومدارکپزشکی‪،‬چهارمربی‬ ‫مطرح به عنوان واسطه‪ ،‬یکی از هیات های استانی فوتبال‬ ‫نقش داشــته اند‪ .‬در خصوص موضوع کارت معافیت ها با‬ ‫ک صورت گرفته‪،‬‬ ‫اسناد غیرمعتبر‪ ،‬در کنار تبانی و جعل مدار ‬ ‫یکی از دالیل این سوءاســتفاده به ضعف موجود در قانون‬ ‫مجلس مربوط می شود مانند امتیازات مربوط به مشموالن‬ ‫تحت نظــر کمیته امــداد و فرزندان طالق که الزم اســت ‬ ‫مجلس شورای اسالمی با تجدید نظر در این قوانین‪ ،‬جلوی‬ ‫سوءاستفاده ها را بگیرد‪ .‬یکی از بازیکنان با استفاده از طالق‬ ‫صوری پدر و مادرش از فرصت معافیت استفاده کرده است‬ ‫یا بازیکنی با قرارداد ‪ 900‬میلیون تومانی در فوتبال‪ ،‬به دلیل‬ ‫اینکه مادرش تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره)‬ ‫قرار داشته‪ ،‬معاف شده است!‬ ‫در نهایت پس از بررســی های صورت گرفته توســط‬ ‫ســازمان نظام وظیفه‪ ،‬از میان معافیت های اعطا شده به‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫در این گزارش‬ ‫عادل فردوسی پور متهم به‬ ‫واسطه گری برای‬ ‫بازیکنان خارجی شده‪.‬‬ ‫عادل این اتهام را رد کرد‬ ‫نیز طی ســنوات گذشــته تخلف کرده اند‪ .‬ســازمان امور‬ ‫مالیاتی از ســال ‪ 89‬به بعد‪ ،‬عملکرد قابل قبولی در پیگیری‬ ‫امور مالیاتی این حوزه داشته است؛ اما قبل از ان‪ ،‬به دلیل‬ ‫دوگانگی در برخورد با برخی ورزشکاران حرفه ای‪ ،‬عده ای‬ ‫از این وضعیت سوءاستفاده کردند‪ ،‬بیش از ‪ 1300‬میلیارد‬ ‫ریال مبلغ بدهی باشگاه ها و بازیکنان و کادر فنی به سازمان‬ ‫امور مالیاتی کشور است که بخشی از این مبالغ‪ ،‬از سال ‪80‬‬ ‫تاکنون پرداخت نشــده و این در حالی اســت که همواره از‬ ‫دیگر اقشار جامعه به تناسب و به راحتی‪ ،‬مالیات قانونی اخذ‬ ‫می شود؛ ان هم در شــرایطی که مردم می بینند بسیاری از‬ ‫بازیکنان و دست اندرکاران فوتبال با قراردادهای میلیاردی‪،‬‬ ‫ســوار بر خودروهای لوکس‪ ،‬جلوی چشــمان مردم مانور‬ ‫تجمل می دهند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫تومان وجه نقد‪ ،‬افزایش بی رویه نرخ بازیکن‪ ،‬تحصیل درامد‬ ‫نامشروع توســط کارچاق کن ها و بعضی از اشخاص فاسد‬ ‫فعال در سمت های مختلف ورزش فوتبال است‪.‬‬ ‫لو انتقــاالت ‪،1393-1392‬‬ ‫نکتــه ‪ :2‬در فصــل نق ‬ ‫باشگاه های مختلف با ‪ 160‬بازیکن قرارداد منعقد کردند که‬ ‫در طول فصل‪ ،‬این بازیکنان هر کدام کمتر از‪ 200‬دقیقه در‬ ‫مسابقات حضور داشتند و مجموع قراردادهای منعقده با این‬ ‫گروه بازیکنان‪ ،‬حدود یکصد و هشتاد میلیارد ریال است!‬ ‫بر اســاس اظهــارات متعــدد اصحــاب فوتبــال‬ ‫در کمیســیون اصل نود برخی از مســئوالن فدراســیون‪،‬‬ ‫برای اینکه ردی از خود برجا نگذارند با اســتفاده از دالالن‬ ‫غیررســمی در نقل و انتقاالت نقش دارند‪ .‬سرپرست یکی‬ ‫از باشگاه ها در خصوص روش این کارچاق کن ها می گوید‬ ‫که این افراد معموال شــماره مربیان سرشــناس را به شکل‬ ‫غیر واقعیدرتلفنهمراهخودثبتمی کنندوحینمذاکرات‪،‬‬ ‫با قرار قبلی شــخص تعیین شــده زنگ می زنــد و برخالف‬ ‫واقع می گویند فالنی است و نرخ را باال می برن د یا بعضی از‬ ‫بازیکنان و مربیان را به مجالس لهو و لعو برده و از انها فیلم‬ ‫می گیرند و نهایتا از این طریق سوءاستفاده می کنند‪.‬‬ ‫به عنوان نمونه در گزارشــی امده است که مدیرعامل‬ ‫یک باشگاه نیمه دولتی که هیچ سابقه ای در فوتبال نداشت‪،‬‬ ‫تحت تاثیر فضایی که اطرافیان و رسانه ها و کارچاق کن ها‬ ‫برایش ســاخته بودند‪ ،‬بــرای به دســت اوردن بازیکنی که‬ ‫معمولی بود‪ ،‬حاضر شد مبلغ ‪ 100‬میلیون تومان به باشگاه‬ ‫و شخص مدیرعامل‪ ،‬خارج از چارچوب قراردادهای قانونی‬ ‫بپردازد تا رضایتنامه ان بازیکن معمولی صادر شود‪.‬‬ ‫یکی از مهمترین عوامل گســترش فســاد در ورزش‬ ‫فوتبال‪ ،‬فعالیت برخی نشریات ورزشی است که اصطالحا‬ ‫جراید زرد می گویند‪ .‬به رغم وجود قوانین موضوعه‪ ،‬به دلیل‬ ‫نظارت ناکافی در این حوزه‪ ،‬این روند روز به روز گســترش‬ ‫بیشتری یافته است‪ .‬عالقه گسترده مردم به اخبار و حواشی‬ ‫ورزش فوتبال‪ ،‬باعث شده رسانه های مختلف و متعددی در‬ ‫این عرصه فعال شده و هر یک از انان‪ ،‬برای رقابت با دیگری‬ ‫و جلب مخاطب بیشتر به حواشــی و اخبار جنجال برانگیز و‬ ‫غیر واقعی موجود در عرصه ورزش فوتبال‪ ،‬توجه بیشتری‬ ‫نمایند‪ .‬ورود به زندگی خصوصی بازیکنان از جشن ازدواج‬ ‫تا تعداد ماشــین های مورد اســتفاده و خریداری امالک‪،‬‬ ‫فعالیت های اقتصــادی‪ ،‬حضور در فعالیت هــای خیریه و‬ ‫عام المنفعه و حتی درج اخبار کذب درباره بازیکنان‪ ،‬مربیان‬ ‫و تیم های مورد نظــر‪ ،‬بزرگنمایی و مطرح کــردن تعمدی‬ ‫برخی از افراد (چهره ســازی) و معرفی بازیکــن یا مربی به‬ ‫باشگاه ها از جمله حواشــی در مطبوعات ورزشی مذکورند‪.‬‬ ‫بر اســاس مســتندات و گزارش هــای موجــود در پرونده‪،‬‬ ‫موارد زیادی وجود دارد که برخی از مربیــان و بازیکنان به‬ ‫منظور کسب شهرت و فضاســازی‪ ،‬برای باال بردن قیمت‬ ‫قراردادهای خود و تحمیل وضعیت خود به باشــگاه‪ ،‬وارد‬ ‫معامله با خبرنگاران می شوند تا با تهیه گزارش و فضاسازی‬ ‫تبلیغاتی‪ ،‬زمینه را برای رشد کاذب انها فراهم اورند‪ .‬عکس‬ ‫این مساله نیز صادق اســت که در مواردی‪ ،‬خبرنگارانی با‬ ‫مراجعه به بازیکنان یا مربیان‪ ،‬انها را تهدید می کنند که در‬ ‫صورت عدم پرداخت مبلغ مورد نظر‪ ،‬در این رســانه ها مورد‬ ‫تخریب واقع خواهند شــد‪ .‬هــر دو عامل به دلیــل ارتزاق‬ ‫فوتبال از سرمایه های دولتی و شــبه دولتی است که پیش‬ ‫از این به ان اشــاره شد‪ .‬ســردبیر یکی از نشــریات پرتیراژ‬ ‫فوتبالی در کمیســیون اصل نود اظهارداشــت که هشــت‬ ‫فوتبال الوده تر از نوشته های‬ ‫این گزارش است‬ ‫یادداشت بهمن فروتن درباره‬ ‫گزارش کمیسیون اصل نود‬ ‫این راه مبارزه با فساد‬ ‫در فوتبال نیست‬ ‫نباید سوء مدیریت را با فساد‬ ‫اشتباه بگیریم‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫دالیل پزشکی‪ 30،‬ماه جبهه و کفالت‪ 59،‬مورد که مربوط به‬ ‫فوتبالیست ها بوده باطل و ‪ 10‬مورد نیز به دلیل عدم مراجعه‬ ‫بازیکنان به ان اضافه شد‪.‬‬ ‫‪72‬‬ ‫کارشناسان‪ ،‬فوتبالیست ها و مربیان فوتبال‪ ،‬معتقدند‬ ‫تبانی در بســیاری از بازی ها به خصــوص بازی های پایانی‬ ‫لیگ در بین تیم های در کورس قهرمانــی و یا تیم های در‬ ‫حال سقوط در لیگ یک در مرحله صعود تیم ها به لیگ های‬ ‫باالتر صورت می پذیرد‪ .‬بر اســاس گزارش دســتگاه های‬ ‫نظارتی‪ ،‬حســب تحقیقات معمولــه و اظهــارات برخی از‬ ‫کارشناسان و اهالی فوتبال به شرح مکتوب در سابقه‪ ،‬تبانی‬ ‫توام با رشاء و ارتشاء در فوتبال ایران وجود دارد که مصادیقی‬ ‫از ان کشف شده اســت‪ .‬تبانی در بعضی از مسابقات لیگ‬ ‫برتر و لیگ ‪ 1‬و ‪ 2‬تحقق می یابد‪ .‬اوج بروز این پدیده شــوم‬ ‫در مواعد حساس مسابقات که موثر در قهرمانی یا سقوط و‬ ‫ابقای تیم ها است‪ ،‬ظاهر می شود‪.‬‬ ‫عوامل مباشــر در تبانی بر اساس مســتندات‪ ،‬برخی‬ ‫از مســئوالن میانی‪ ،‬مدیران و کارکنان وقت فدراســیون با‬ ‫بازیکنان و مدیران تیم ها‪ ،‬بیــن داوران و مدیران تیم ها و‬ ‫بازیکنان اتفاق می افتد‪ .‬شکل و شیوه های تبانی‪ ،‬مصادیق‬ ‫مختلفی دارد که دعوت شــدگان به کمیسیون اصل ‪ 90‬و‬ ‫برخی از مسئوالن نهادهای نظارتی و امنیتی به این موارد‪،‬‬ ‫اینگونه اشاره کرده اند‪« :‬برخی اوقات هنگام قرعه کشی به‬ ‫برگه گزینه مورد دلخواه خود چسب مایع می زنند و به شخص‬ ‫مورد نظر می گویند هر وقت دست شما به چسب خورد‪ ،‬قرعه‬ ‫را بردار همانند فینال جام حذفی چند ســال پیش که رفت و‬ ‫برگشت بین دو تیم مطرح بود‪ ،‬به همین شکل عمل شد‪».‬‬ ‫پرداخت رشــوه به بازیکنان برای کم کاری در زمین‪،‬‬ ‫درگیری عمدی منجر به اخراج‪ ،‬خطای عمد منجر به پنالتی‬ ‫با وعده انتقال به تیم هــای بزرگ بــا قراردادهای کالن و‬ ‫پرداخت رشــوه به داور برای داوری یک سویه که برای این‬ ‫موارد از ‪ 100‬تا ‪ 20‬میلیون ریال پرداخت می شود‪.‬‬ ‫پیشــنهاد پرداخــت مبلــغ ‪500‬میلیارد ریال توســط‬ ‫مدیرعامل یکی از باشــگاه های مطرح بــه مدیرعامل تیم‬ ‫مقابل که پس از نپذیرفتن‪ ،‬دروازه بان تیم مورد تطمیع قرار‬ ‫می گیرد‪ ،‬پرداخــت ‪ 500‬تا ‪ 1000‬میلیــون ریالی به مربی‬ ‫تیم های درجه دو در قبال باختن بازی‪.‬کاپیتان سابق یکی‬ ‫از تیم های مطرح لیگ برتر اعالم داشــته کــه در یکی از‬ ‫مسابقات حســاس که سرنوشــت قهرمانی معلوم می شد‪،‬‬ ‫سرپرست تیم ما قبل از بازی به من اعالم کرد که در توافق‬ ‫با داور‪ ،‬مبلغی را طی یک فقــره چک تحویل داور داده اند‪،‬‬ ‫چنانچه تا دقیقه ‪ 80‬بازی نتیجه برد داشت‪ ،‬نیازی به کمک‬ ‫داور نیست ولی اگر بازی مساوی پیش رفت‪ ،‬داور باید برای‬ ‫ما پنالتی بگیرد و کاپیتان باید پنالتی را بزند‪ .‬بازی به دقیقه‬ ‫‪ 83‬رسید که داور در فرصتی نزد من امد و با عصبانیت گفت‬ ‫که چرا توپ را در ‪ 18‬قدم نمی فرستید که توپی را فرستادم و‬ ‫او به ناحق پنالتی گرفت‪.‬قابل ذکر است که حسب گزارش‬ ‫نهادهای ذی ربط و اظهارات اصحاب فوتبال در اکثر این‬ ‫مواردمبالغدریافتیمستقیمابهحسابداور‪،‬بازیکنیامربی‬ ‫و مدیرعامل واریز نمی شود‪ ،‬بلکه از شماره حساب دوستان و‬ ‫اشنایان و گاه در قالب قراردادهای صوری‪ ،‬نقل و انتقال پول‬ ‫صورت می گیرد‪ .‬نمونه هایی از این موارد که توسط عناصر‬ ‫پرداخت کننده یا شاهدان عینی و یا توسط نهادهای نظارتی‬ ‫به کمیسیون گزارش شده ‪ ،‬بسیار است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫ورزش‬ ‫تبانی‬ ‫شرط بندی‬ ‫شرط بندییکیازپدیده هایمنفیروبهرشددر عرصه‬ ‫ورزش کشور‪ ،‬خصوصا مسابقات فوتبال شده است‪.‬‬ ‫ســایت های شــرط بندی در کشــور ما تحت عنوان‬ ‫پیشگویی مسابقات فوتبال‪ ،‬فعال بوده و تبلیغات انها توسط‬ ‫برخی رســانه ها و ســایت ها‪ ،‬پیامک های ارسالی از طریق‬ ‫مخابرات و‪ ...‬انجام می پذیرد‪ .‬مسئوالن سایت های فوق‬ ‫و بخشــی از افراد با اخذ مجــوز از وزارت فرهنگ و ارشــاد‬ ‫اسالمی و دیگر ارگان ها با انتشار فرم هایی در مراکز فرهنگی‬ ‫و کیوسک های مطبوعاتی و یا فضای مجازی‪ ،‬به فعالیت‬ ‫خود ادامه می دهند‪.‬‬ ‫شرط بندی به دو روش سنتی و برخط (انالین) انجام‬ ‫می گیرد کــه در روش ســنتی‪ ،‬شــرط بندی ها پاتوق هایی‬ ‫در نقــاط مختلف شــهر دارنــد که بــا تجمع‪ ،‬مبــادرت به‬ ‫شــرط بندی با موضوعــات نتیجه مســابقه‪ ،‬اولیــن کرنر‪،‬‬ ‫اولین گل‪ ،‬اولیــن پنالتی یــا اولین اوت می کننــد‪ .‬هر دو‬ ‫روش‪ ،‬باعث اعتیاد برخی خانواده ها به این امر‪ ،‬وارد امدن‬ ‫لطمه به چرخه اقتصادی کشــور‪ ،‬ورود لطمــات مادی به‬ ‫قشــر اســیب پذیر جامعه‪ ،‬خروج ارز از کشــور و همچنین‬ ‫ایجاد فساد و تبانی در بدنه فوتبال و گسترش و تسری این‬ ‫موضوع به سایر رشته های ورزشی و تحصیل مال نامشروع‬ ‫می شــود‪ .‬به طوری که در مواردی‪ ،‬عناصر پشــت صحنه‬ ‫این شرط بندی ها برای نتیجه برد‪ ،‬وارد مذاکره با بازیکنان‬ ‫و داوران می شوند تا مطابق پیش بینی انها برخی اقدامات‬ ‫در داخل زمین مسابقه صورت گیرد را که خود یکی از دالیل‬ ‫مهم در ایجاد فساد در این ورزش بوده است‪.‬‬ ‫وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی در یک مورد‪ ،‬با توجیه‬ ‫اینکه درصد قابل توجه درامد حاصله‪ ،‬صرف ورزشــکاران‬ ‫ازکارافتاده می شــود‪ ،‬به یکی از مجموعه ها مجوز فعالیت‬ ‫داده اســت و برخی از کارکنان سابق ســازمان لیگ در این‬ ‫خصوص فعالیت هایی داشــته اند‪ .‬در زمینه شــرط بندی‪،‬‬ ‫پلیس فتا اقدامــات قابل تامل و در خصوص ســایت های‬ ‫شرط بندی در شمال کشور‪ ،‬دستگیری هایی داشته است‪.‬‬ ‫دوپینگ‬ ‫مصــرف‪ ،‬توصیــه‪ ،‬تشــویق‪ ،‬تجویــز و یا تســهیل‬ ‫اســتفاده از هرگونه مــاده نیــروزای داخلی یــا خارجی که‬ ‫باعث برتــری ورزشــکاران در مقابل حریف یــا حریفان به‬ ‫صورت ناعادالنه یا کاذب شود‪ ،‬دوپینگ به حساب می اید‪.‬‬ ‫بر اســاس اظهارات رئیس اســبق کمیته مبارزه با دوپینگ‬ ‫فدراسیون فوتبال که به لحاظ عدم اجرای عدالت و دخالت‬ ‫اشــخاص غیر مرتبط در زمان ریاســت فعلی فدراسیون از‬ ‫ســمت خود کناره گیری کرد‪ ،‬امروزه نظام مبارزه با دوپینگ‬ ‫در ایران و برخی کشورها حدود‪ 10‬سال از نظام دوپینگ دنیا‬ ‫عقب تر است‪ .‬اما به رغم کمبود امکانات علمی و تجهیزات‪،‬‬ ‫بر اســاس نمونه گیری های موردی‪ ،‬دوپینــگ تعدادی از‬ ‫فوتبالیست های ایرانی ثابت شده اســت‪ .‬بر اساس امار از‬ ‫سال‪ ۲۰۰۳‬تا‪ ۲۰۰۸‬شیوع ارتکاب دوپینگ در فوتبال ایران‬ ‫ده برابر امار جهانی این رشته بوده است‪ .‬غالبا موارد دوپینگ‬ ‫در ایران از گروه اســتروئیدهای انابولیک از نوع ناندرولون‬ ‫است‪.‬کمیسیون اصل نود در پایان گزارش خود اورده است‪:‬‬ ‫متعاقب اقدامات فوق الذکر‪ ،‬الزم است به تناسب جرایم یا‬ ‫تخلفاتی که در این گزارش به افراد مختلفی منتســب شده‬ ‫اســت‪ ،‬مراتب جهت رســیدگی در خصوص برخی افراد و‬ ‫تعداد دیگری از مسئوالن فدراسیون به قوه قضائیه یا سایر‬ ‫مراجع ذی صالح ارسال شود‪.‬همچنین باتوجه به اهمیت‬ ‫موضــوع و تعدد تخلفــات و جرایم اعالمی و لــزوم برخورد‬ ‫قاطعانه با متخلفان و مجرمان‪ ،‬پیشنهاد می شود به موازات‬ ‫رسیدگی قضایی کارگروهی ویژه با حضور نمایندگان دستگاه‬ ‫قضایی‪ ،‬کمیســیون اصل نود مجلس شــورای اسالمی‪،‬‬ ‫سازمان بازرسی کل کشور‪ ،‬دیوان محاسبات کشور‪ ،‬وزارت‬ ‫اطالعات‪ ،‬نیروی انتظامی‪ ،‬وزارت ورزش و جوانان در قوه‬ ‫قضائیه تشــکیل تا ضمن ارائه راهکارهای قانونی و نهایتا‬ ‫صدور احکام قاطع و بازدارنده‪ ،‬برای همیشه چهره فساد از‬ ‫فوتبال زدوده شود و متهمین نیز به مجازات قانونی محکوم‬ ‫شوند‪.‬‬ ‫فوتبالالوده تر‬ ‫از نوشته های‬ ‫این گزارش است‬ ‫بهمن فروتن‬ ‫مربی فوتبال‬ ‫‪2‬‬ ‫صحبت از انتشار یک گزارش از سوی وکالی مجلس‬ ‫اســت‪ .‬گزارشــی که می گوید فوتبال ایران فاسد است و‬ ‫البته دالیلی را هم مبنی بر این فســاد گســترده در فوتبال‬ ‫مطرح کرده اســت‪ .‬موضع من روشــن اســت؛ من اصال‬ ‫هوای ایــن فوتبال را نــدارم‪ .‬اصال این فوتبال را دوســت‬ ‫ندارم‪ .‬چرا؟ چون هشت سال است که می گویم این فوتبال‬ ‫فاســد اســت‪ .‬االن هم برایم عجیب نیســت که عده ای‬ ‫براشفته اند‪ .‬کمیسیون اصل نود یک گزارش منتشر کرده‬ ‫و مصداق هایی را قید کرده است‪ .‬گزارشی که ثابت می کند‬ ‫فساد در فوتبال ما نهادینه شده است‪ .‬چرا به هم ریخته اند؟‬ ‫چرا براشــفته اند و موضع تندی گرفته انــد؟ می گویند این‬ ‫گزارش اصال نباید رسانه ای می شد‪ .‬چرا؟ چون قرار است‬ ‫جدی ترین گام ممکن برای مبارزه با فســاد برداشته شود؟‬ ‫من هشت سال است که در فوتبال ایران از فساد در فوتبال‬ ‫حرف می زنــم‪ .‬از اینکه دالل ها بالیی بر ســر این فوتبال‬ ‫اورده اند که هیچ یــک از مربیان با دانش و دلســوز جایی‬ ‫در این فوتبال ندارند‪ .‬مــن فوتبال های زیادی دیده ام‪ .‬در‬ ‫مورد فوتبال کشورهای متعددی تحقیق کرده ام‪ .‬در مورد‬ ‫فوتبال فاسد باید عرض کنم که اصلی ترین مشخصه اش‬ ‫فرار و قهــر تماشــاگران از استادیوم ها ســت‪ .‬اتفاقی که‬ ‫می بینیــد در فوتبال مــا رخ داده‪ .‬مــردم به اســتادیوم ها‬ ‫نمی روند‪ .‬حتی بــرای مهم ترین تیم هــای فو تبال ایران‬ ‫هم همین مساله رخ داده‪ .‬در مالزی این اتفاق را به چشم‬ ‫نمی شود به حرف‬ ‫افراد استناد کرد!‬ ‫بی اعتنایی کفاشیان نسبت به‬ ‫گزارش کمیسیون اصل نود‬ ‫‪3‬‬ ‫علی کفاشیان نسبت به انتشــار گزارش کمیسیون‬ ‫اصل نود درباره فساد در فوتبال واکنش نشان داد‪.‬‬ ‫رئیس فدراسیون فوتبال گفت‪« :‬گزارش کمیسیون‬ ‫اصل نود را مطالعه کردم‪ .‬باید بگویم خوشــحالم که این‬ ‫گزارش منتشر شد‪ .‬بعد از دو سال گزارش کمیسیون اصل‬ ‫ نود مجلس ارائه شد و این به نظرم اتفاق خوبی است‪ .‬اما‬ ‫ایرادهایی دربــاره این گزارش وجود دارد که به ان اشــاره‬ ‫می کنم‪ .‬من البته چیــز جدیدی در این گــزارش ندیدم و‬ ‫مصداق هایی که در این گزارش مطرح شــد یک ســری‬ ‫مســائل کلی بود‪ .‬مثال پرونده تبانی‪ ،‬ارتشــا‪ ،‬بی اخالقی‬ ‫و‪ ...‬اینها همان موارد کلی است‪».‬‬ ‫ورزش‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬اگر موردی وجــود دارد باید همان‬ ‫موقع مدارک اعمال خالف به فدراسیون فوتبال داده شود‬ ‫تا ما ان را به کمیته حقوقی خودمان ارائه دهیم یا اینکه ان‬ ‫مورد را به صورت مستقیم به قوه قضاییه ارائه کنند‪ .‬اما این‬ ‫گزارش ادعاهای متعددی درباره فســاد در فوتبال مطرح‬ ‫کرده است‪ .‬به عنوان مثال درباره بندی از این گزارش که‬ ‫مربوط به مدیریت من اســت باید عرض کنم که به تعداد‬ ‫سفرهایم اشــاره کرده اند‪ ،‬در حالی که بر اساس قوانین و‬ ‫مقررات پس از دریافــت دعوتنامه های بین المللی ر ئیس‬ ‫فدراسیون موظف است در این جلسات شرکت کند‪».‬‬ ‫کفاشــیان تاکید کرد‪« :‬در گزارش کیســیون اصل‬ ‫نود از سوء مدیریت در فدراســیون فوتبال نیز گفته اند که‬ ‫این مورد نیز کلی بوده است‪ .‬به اعتقاد من اگر می خواهند‬ ‫مدیریت جایــی را بررســی کنند بایــد ببینیم ان ســازمان‬ ‫هشــت ســال پیش کجا بوده و االن کجا قــرار دارد‪ .‬باید‬ ‫ببینیم هشت سال پیش چه امکاناتی داشتیم و اکنون چه‬ ‫امکاناتی داریــم‪ .‬در بخش های دیگر نظیر باشــگاه ها و‬ ‫هیات های فوتبال نیز مسئوالن با نظارت ناظران موجود‪،‬‬ ‫کار خود را پیش می برند‪».‬‬ ‫رئیــس فدراســیون فوتبــال همچنین تاکیــد کرد‪:‬‬ ‫«اما دربــاره ایرادهایی که این گزارش متوجه اساســنامه‬ ‫فدراسیون فوتبال کرده اســت نیز باید تاکید کنم که این‬ ‫اساسنامه طبق قوانین و مقررات تدوین شده و به تصویب‬ ‫هیات دولت رسیده اســت‪ .‬در همین اساسنامه مورد تایید‬ ‫هیات دولت امده کــه تغییرات احتمالی توســط اعضای‬ ‫مجمع صــورت می گیرد بــدون اینکه دیگر نیــاز به تایید‬ ‫هیات دولت داشته باشــد‪ .‬در این هشت ســال نیز فیفا‪،‬‬ ‫کنفدراسیون فوتبال اسیا و اعضای مجمع به صورت دقیق‬ ‫اجرای اساسنامه را مورد توجه قرار داده اند و هیچ ایرادی‬ ‫به ان وارد نکرده اند ‪ ،‬ضمن اینکــه اکنون همین اعضای‬ ‫مجمع ایرادهایــی را به اساســنامه وارد می دانند که ما نیز‬ ‫اماده ایم ان را در مجمع به نظرخواهی بگذاریم‪».‬‬ ‫کفاشیان گفت‪« :‬در این گزارش بدون ذکر مصداق‪،‬‬ ‫موضوعاتی درباره پرداخت رشــوه عنوان شــده است‪ .‬به‬ ‫نظرم این بخش را نمی توان تنها با استناد به صحبت هایی‬ ‫که ممکن اســت افراد به دلیل مشــکالت شخصی علیه‬ ‫دیگری مطرح می کنند‪ ،‬به قضاوت گذاشت‪.‬‬ ‫ضمن اینکه ممکن اســت در این هشت سال مورد‬ ‫خالفی صورت گرفته باشــد که در صورت افشــا ما با ان‬ ‫برخورد کرده ایم‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫دوست دارند خودشان را به خواب بزنند‪ .‬من معتقدم فساد‬ ‫در فوتبال به طور ریشه ای باید مورد بررسی قرار بگیرد‪ .‬حاال‬ ‫این اتفاق رخ داده‪ .‬یک نهاد سیاسی مهم در کشور دست‬ ‫روی این موضوع مهم گذاشــته و ابعاد فســاد در فوتبال را‬ ‫شناسایی کرده‪ .‬حاال باید سعی کنند که ساختارهای فاسد‬ ‫را شناسایی کنند‪ .‬به دنبال این نباشیم که چند خرده پا را در‬ ‫جریان فساد در فوتبال دســتگیر یا زندانی کنیم و به مردم‬ ‫بگوییم که دیگر تمام شــد‪ .‬دیگر همه چیز خوب اســت و‬ ‫فوتبال پاکسازی شد‪ .‬نه ‪ ،‬این طور نیست‪ .‬این کار خودکشی‬ ‫است‪ .‬چون در این صورت فساد مستحکم می شود‪ .‬تقویت‬ ‫و تشدید می شود و یکی دو سال بعد به شکلی درمی اید که‬ ‫دیگر نمی توانیم با ان روبه رو شــویم چــون تبدیل به غول‬ ‫ بی شاخ و دمی می شــود که دیگر نمی توانیم ریشه اش را‬ ‫بزنیم‪ .‬بنابراین توصیه می کنم تا مشــخص نشــدن نتایج‬ ‫اصلی درباره ایــن پرونده بزرگ هیچ یــک از ما به خودش‬ ‫اجازه گمانه زنی ندهد‪ .‬اگر کدهایــی در این گزارش وجود‬ ‫دارد نباید باعث شــود که ما رفتار غیر قانونی داشته باشیم‬ ‫و در مورد افرادی که جرم انها قطعی و ثابت نشده قضاوت‬ ‫کنیم‪ .‬باید تاکید کنم که کمیســیون اصل نــود کار بزرگی‬ ‫کرد‪ .‬اگر بیش از ‪ 40‬ســال اســت که به المپیک نرفته ایم‬ ‫دلیلش همین فساد در فوتبال بوده است‪ .‬دلیلش این بوده‬ ‫که همیشه خواسته ایم با دســتگیر کردن و برخورد با چند‬ ‫عامل حقیر روی جرم دانه درشــت ها ســرپوش بگذاریم‪.‬‬ ‫بنابراین مساله نباید صرفا راضی کردن مردم باشد‪ .‬مساله‬ ‫باید برخورد درست و قانونی با بحث فساد در فوتبال باشد‪.‬‬ ‫انجا که قرار نیست دســت به تسویه حساب شخصی بزنیم‬ ‫بلکه می خواهیم ساختارهای فاسد را شناسایی کنیم‪ .‬باید‬ ‫بدانیم که جست وجو و کشف فساد در ساختارهای فوتبال‬ ‫مهم است نه اعالم چند اسم فاسد‪.‬‬ ‫نکته پایانی اینکه باید بدانیم ما در راه مبارزه با فساد در‬ ‫فوتبال بی تجربه هستیم‪ .‬برای اولین بار است که در سطح‬ ‫وسیعی چنین گزارشی منتشر شــده و خیلی ها به دنبال ان‬ ‫هستند که مقابل این کمیسیون صف ارایی کنند و کارشان‬ ‫را کم ارزش جلوه دهند‪ .‬باید ببینیم در برخی از کشورها نظیر‬ ‫ایتالیا چگونه با فوتبال فاسد برخورد کرده اند‪ .‬چه مراحلی‬ ‫را طی کردند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫خودم دیدم‪ .‬اســتادیوم های شان بسیار اســتاندارد و زیبا‬ ‫بود اما شکل فوتبال شان غمگین بود چون مردم مالزی با‬ ‫فوتبال قهر کرده بودند‪ .‬به استادیوم ها نمی رفتند‪ .‬بنابراین‬ ‫ورزشگاه های بسیار زیبا در مالزی جز حس غم چیزی به شما‬ ‫نمی داد‪ .‬شــما فکر می کنیــد چرا المانی هــا در خصوص‬ ‫ماجرای فســاد در فیفا خیلی پررنگ وارد عمل شــده اند و‬ ‫تاکید می کنند که فســاد در فیفا باید ریشه کن شود‪ .‬چون‬ ‫انها بهتر از هر کســی می دانند که تماشــاگر المانی برای‬ ‫دیدن فوتبال فاســد پایش را به استادیوم نمی گذارد‪ .‬روی‬ ‫این مورد حساس شده اند و شما می بینید که به شدت علیه‬ ‫بالتر و پالتینی موضع گیری کردند‪.‬‬ ‫اعضای کمیسیون اصل نود بیش از یک سال روی‬ ‫این موضــوع مهم و گســترده کار کردند‪ .‬انها کارشــان را‬ ‫درست انجام داده اند‪ .‬چون وظیفه انها این است که موارد‬ ‫فساد در فوتبال را شناســایی کنند و بقیه موارد و مراحل به‬ ‫نهادهای اجرایی برمی گردد‪ .‬اعضای کمیسیون اصل نود‬ ‫باید مورد قدردانی جامعه قرار بگیرند چون نشان دادند که‬ ‫شجاعانه این گزارش را منتشر کردند‪ .‬وظیفه فوتبالی ها ست‬ ‫که از این افراد تقدیر کنند امــا می بینیم که برخی از اهالی‬ ‫ســودجوی فوتبال تا چه حد نســبت به این گزارش موضع‬ ‫تندی گرفته اند‪ .‬روی سخن من با انهایی است که قرار است‬ ‫بعدها در محاکم قضایی مورد بازخواست قرار بگیرند وگرنه‬ ‫که تکلیف ما با اقای کفاشــیان روشن است‪ .‬چون ایشان‬ ‫اساســا اعتقاد دارد که در فوتبال فســادی وجود ندارد‪ .‬به‬ ‫نظرم ان افرادی موضع تندی اتخاذ کرده اند که تا کنون از‬ ‫فوتبال نفع می برده اند و از شرایط به هم ریخته و فاسد این‬ ‫فوتبال منافع مالی خود را تامین می کردند‪ .‬شوخی است‪.‬‬ ‫صحبت از ‪ 1500‬میلیارد تومان پول اســت‪ .‬پولی که هیچ‬ ‫یک از ما نمی دانیم چند در صد ان در فوتبال هزینه می شود‬ ‫و چند درصد در بیرون از فوتبال صرف هزینه های اشخاص‬ ‫می شود‪ .‬جالب اینکه این رقم نجومی در فوتبال وجود دارد‬ ‫اما بســیاری از فوتبالی ها یا بدهکارند یا طلبکار‪ .‬انگار قرار‬ ‫نیســت گزارش شــفافی در مورد این پول هنگفت داشته‬ ‫باشیم و بدانیم که چه بر سر این سرمایه می اید‪ .‬با همه اینها‬ ‫معتقدم کمیســیون اصل نود بزرگترین و جدی ترین اقدام‬ ‫ممکن در راه مبارزه با فســاد در فوتبال را انجام داد و حاال‬ ‫نوبت دیگر نهادها ست که وارد عمل شــوند و طبق قانون‬ ‫عمل کنند‪ .‬البته این نکتــه را هم بگویم کــه این گزارش‬ ‫همه جوانب فساد در فوتبال نیست‪ .‬این فوتبال الوده تر از‬ ‫گزارش منتشر شده کمیســیون اصل نود است و بعضی ها‬ ‫‪73‬‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫ژ‬ ‫ه‬ ‫حذفتیمامیدزخم هارابازکرد‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫ائتالفوزارتورزشوفدراسیونفوتبالعلیهخاکپورومایلی کهن‬ ‫ناکامی تیــم ملی امید با کادر فنی تمــام ایرانی حاال‬ ‫مناقشه درباره کیفیت مربیان وطنی و خارجی را به اوج خود‬ ‫رسانده است‪.‬‬ ‫در حالی که شبکه های مجازی پر است از دلخوری ها‬ ‫و کنایه های مستقیم مردم نسبت به کادر فنی تیم ملی امید‪،‬‬ ‫اینمحمدمایلی کهنومحمدخاکپورهستندکهسعیدارند‬ ‫ناکامی تیم خود را توجیه کنند‪ .‬مایلی کهن در حرکتی رو به‬ ‫جلو باز هم به کی روش می تازد و البته خاکپور در برنامه هفته‬ ‫گذشته نود نشان داد که انتقادها علیه خودش و همراهانش‬ ‫را نپذیرفته است‪ .‬او حتی انتقادهای فنی علیه خود و کادر‬ ‫تمام ایرانی تیم امیــد را غیر منطقی دانســت و تاکید کرد‬ ‫که دســت زدن به ترکیب تیم ملی ان هم به دفعات تنها به‬ ‫دلیل اســتراحت دادن به برخی بازیکنــان کلیدی تیمش‬ ‫بوده اســت‪ .‬اما این همه ماجرا نیست‪ .‬حاال جبهه مربیان‬ ‫ایرانی علیه کی روش و دیگر خارجی های شاغل در فوتبال‬ ‫ایران شکل و شمایل جدی تری به خود گرفته است‪ .‬گویی‬ ‫فشارها علیه خاکپور و مایلی کهن باعث شده تا دیگر مربیان‬ ‫ایرانی هم به این جبهه ملحق شوند‪ .‬با این حال نمی توان‬ ‫گفت ائتالف گســترده ای در این خصوص شــکل گرفته‬ ‫اســت اما همین که علی دایی به عنوان جدی ترین حامی‬ ‫ کی روش به محض روبه رو شدن با حاجی مایلی درگوشی‬ ‫به او می گوید که اصال از انتقادها ناراحت نشود بدان معنا‬ ‫است که قرار ناخواسته ای میان مربیان وطنی به وجود امده‬ ‫است؛ اینکه این بار با اهنگ مالیم تری نسبت به یکدیگر‬ ‫سخن بگویند‪ .‬انگار یک طرف ماجرا رسانه ها هستند و یک‬ ‫طرف دیگر مربی ایرانی‪.‬‬ ‫ســرمربی تیــم امید دوشــنبه شــب هفته گذشــته‬ ‫میهمان برنامه نود بود‪ .‬او ابتــدا از مردم عذر خواهی کرد و‬ ‫گفت‪«:‬عذر می خواهم که نتوانستم خوشحالی را برای انها‬ ‫به همراه بیاورم‪ .‬من اینجا هستم چون شکست خورده ام‪.‬‬ ‫اگر پیروز می شدم اینجا من را نمی دیدید‪ .‬امدم تا جوابگو‬ ‫باشم‪ .‬خواهشــم این است که دنبال ســواالت کلیشه ای‬ ‫نرویم و خیلی ویژه نگاه کنیم تا به دالیل شکســت برسیم‪.‬‬ ‫دنبال بهانه نیستم و نمی خواهم برای شکست هایم بهانه‬ ‫بیاورم‪ .‬امده ام تا راهکاری پیدا کنیم که دیگر شــاهد این‬ ‫شکست ها نباشیم‪» .‬‬ ‫او این را گفــت و ادامــه داد‪« :‬من ‪ 25‬اذرماه ســال‬ ‫گذشته سرمربی شدم‪ .‬روزی که این تیم را گرفتم بازیکنان‬ ‫انتخاب شــده بودند‪ .‬مــا به ایــن نتیجه رســیدیم که این‬ ‫نمی توانــد تمام بضاعت فوتبــال ما باشــد‪ .‬اردو را تعطیل‬ ‫کردیم و ‪ 130‬بازیکن را دعوت کردیم و در دو مقطع از انها‬ ‫تســت گرفتیم‪ .‬ما ‪ 40‬درصد از بازیکنــان را تغییر دادیم‪.‬‬ ‫بعد از مسابقات مرحله اول ما فرصتی ‪ 10‬ماهه برای اماده‬ ‫ داشتیم‪ .‬ما برنامه را به سازمان لیگ دادیم که با بعضی ها‬ ‫موافقت شــد‪ .‬ســعی کردم طوری برنامه ریــزی کنم که با‬ ‫تیم ملی بزرگساالن تداخلی نداشته باشیم‪ .‬فقط یک ماه اخر‬ ‫که بازی های تیم بزرگساالن تمام شده بود من درخواستم‬ ‫از سازمان لیگ این بود که ‪ 40‬روز را به من بدهند‪ .‬دلیلش‬ ‫هم واضح بود‪» .‬‬ ‫خاکپور گفــت‪« :‬من به اعتقادم ایمــان دارم که هم‬ ‫تیم ملی بزرگساالن و هم بازیکنان امید توانایی بازی در سه‬ ‫روز را ندارند‪ .‬ما از جی پی اس استفاده می کنیم و می دانیم‬ ‫میزان دوندگی ما پایین اســت‪ .‬ما می بینیم که پس از یک‬ ‫بازی ‪ 90‬دقیقه ای سنگین عضله شان می گیرد‪ .‬به همین‬ ‫دلیل ‪ 40‬روز زمان می خواستم تا بتوانم تیم را اماده کنم‪» .‬‬ ‫فردوسی پور به خاکپور گفت که ایا ژاپنی ها هم ‪ 40‬روز‬ ‫لیگ را تعطیل می کنند که او گفت‪« :‬نه‪ .‬به چه دلیل ما این‬ ‫را می خواســتیم؟ به دلیل نیازهای تیم‪ .‬من برای سازمان‬ ‫لیگ راهکارش را ارائه دادم‪ .‬ما ‪ 40‬سال راهی را رفتیم که به‬ ‫المپیک نرسیدیم‪ .‬باید یک کار دیگ ر می کردیم‪ .‬ما خودمان‬ ‫را با لیگ خودمان باید مقایســه کنیم‪ .‬من به سازمان لیگ‬ ‫گفتم چون هنوز لیگ شروع نشده از باشگاه ها نظر خواهی‬ ‫بکنند که ایا حاضرند بدون بازیکن امید لیگ را ادامه بدهند‬ ‫یا نه؟ یا اینکه یک بازیکن امید دیگر را جایگزین کنند‪» .‬‬ ‫فردوسی پور سپس گفت‪« :‬اگر اخباری را از تراکتور و‬ ‫برادران محمدی را از راه اهن بگیرید دیگر با چه کسی بازی‬ ‫کنند؟» خاکپور هم در این لحظه گفت‪« :‬برای به دســت‬ ‫اوردن بعضی از چیزها باید چیزهای دیگری را از دست داد‪.‬‬ ‫من سوالم این است که برای المپیک چرا یک پروسه چهار‬ ‫ســاله را در نظر می گیرند؟ ما هیچ وقت این کار را نکردیم‪.‬‬ ‫من ‪ 14‬ماه زمان داشتم و فقط ‪ 93‬روز بازیکنانم را داشتم‪.‬‬ ‫هیچ وقت تیم مــن کامل نبــود‪ .‬بــرای اردوی انتالیا نفت‬ ‫بازیکنانش را به ما نداد‪ .‬در اردوی بندر عباس تیم ما کامل‬ ‫نبود‪ .‬باشگاه ها فشار می اوردند و مجبور بودیم اردو را زودتر‬ ‫تعطیل کنیم‪ .‬اینها دقیقا در استانه مسابقات اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫ما به جایی رسیدیم که می خواستیم مسابقات را اغاز کنیم‪.‬‬ ‫بازی با سوریه در حقیقت اولین بازی تدارکاتی ما بود‪ .‬همه‬ ‫تیم ها در اردوهایشــان بازی های تدارکاتی داشتند اما‪...‬‬ ‫در مسابقات خیلی از ما ایراد گرفتند که چرا تغییرات زیادی‬ ‫داشتیم؟ همه تیم ها این تغییرات را داشتند‪ .‬همین ژاپن در‬ ‫بازی دوم شش تغییر داشته است‪ .‬در بازی سوم ‪ 10‬تغییر‬ ‫داشته اند‪ .‬یا مثال چین؟»‬ ‫در این لحظه فردوســی پور گفت‪«:‬خب این طبیعی‬ ‫اســت‪ .‬دومین بازی انها مقابل تیم ضعیف گروه بوده و در‬ ‫سومین بازی هم انها صعودشان قطعی شده بود‪» .‬‬ ‫اما این یک مناظره تقریبا فنــی بود‪ .‬چه یک روز قبل‬ ‫این محمد مایلی کهن بود که از شاگردش پیشی گرفت‪ .‬او‬ ‫انتقادها و کنایه های تندش را باز هم متوجه کی روش کرد‬ ‫و گفت‪« :‬من می بازم تبدیل به خالفکار می شوم اما وقتی‬ ‫کی روش می بازد می شود سوپرمن!»‬ ‫این اظهارات مایلی کهن با موج گسترده ای از انتقادها‬ ‫علیه وی همراه شــد‪ .‬اظهاراتی که نه تنها فشــار را از روی‬ ‫دوش مربی ایرانی برنمی داشت بلکه باعث می شد فشارها‬ ‫و انتقادهای گاها بی رحمانه علیه مربی ایرانی به اوج خود‬ ‫برســد‪ .‬در این بین موضع حبیب کاشــانی امــا قابل تامل‬ ‫است‪ .‬مردی که بعد از شکســت تیم ملی امید برابر ژاپن و‬ ‫ی که مدیریت ان را بر عهده داشت تنها به گفتن‬ ‫ناکامی تیم ‬ ‫این جمله بســنده کرد‪« :‬این بازیکنان در اینده حرف های‬ ‫زیادی برای گفتــن دارند و ســرمایه های فوتبــال ملی ما‬ ‫خواهند بود‪ ».‬حبیب کاشــانی این را گفت و سکوت کرد‪.‬‬ ‫حاال مایلی کهن که از نزاع های رسانه ای به شدت استقبال‬ ‫می کند سردمدار جریانی است که می گوید رسانه ها در مورد‬ ‫کیفیت مربی ایرانی ناجوانمردانه برخورد می کنند اما در مورد‬ ‫کیفیت مربی خارجی جانبدارانه و غیر منطقی هســتند‪ .‬در‬ ‫این بین برخی مربیان ایرانی که ســابقه چالش با کی روش‬ ‫را در کارنامه شــان دارند نیز با مایلی کهن همراه شده اند و‬ ‫ضمن بی تقصیر خواندن کادر فنی تیم ملی امید سعی دارند‬ ‫توپ را به زمین دیگری بیندازند‪ .‬ناکامی تیم ملی امید حاال‬ ‫نزاع ها را اشکار کرده است‪ .‬مواضع تند اعضای کادر فنی‬ ‫تیم امید علیه فدراسیون و وزارت ورزش اما بار دیگر باعث‬ ‫شــده تا گودرزی و کفاشیان ناخواســته در یک جبهه قرار‬ ‫بگیرند و ضمن دفاع از عملکرد خود درباره تیم امید و کادر‬ ‫ایرانی اش نشــان دهند که این افراد همان هایی بودند که‬ ‫قدر فرصت طالیی را ندانستند‪ .‬فرصتی که می توانست بار‬ ‫دیگر به اشتی رسانه ها با مربیان وطنی منجر شود‪ .‬مردم را‬ ‫نسبت به کیفیت مربی ایرانی مطمئن تر سازد تا دیگر نیاز به‬ ‫وکیل مدافعان تند نباشد‪ .‬به نظر می رسد این مرزبندی میان‬ ‫مربیان ایرانی و خارجی با بازگشــت کی روش به ایران طی‬ ‫روزهای اینده وارد فاز جدی تری هم شود‪.‬‬ ‫محمد خاکپور در رساندن‬ ‫تیم امید به المپیک ناکام مان د‬ ‫ورزش‬ ‫این بار مرگ باالتر از‬ ‫همایون پرید‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫سرطالیی فوتبال ایران درگذشت‬ ‫هفته گذشته جامعه فوتبال باز هم عزادار مرگ عزیزی‬ ‫دیگرشد؛همایونبهزادی‪.‬اینخبرانقدرتلخبودکهجمعیاز‬ ‫بزرگانفوتبالایراندرکنارپیکرش بی اماناشکمی ریختند‬ ‫و حســرت می خوردند که چرا از همایون فوتبال ایران غافل‬ ‫بوده اند‪ .‬او در سال ‪ ۱۹۶۷‬به تیم پیکان پیوست و پس از ان‬ ‫دربهارسال‪ ۱۹۶۸‬بهپرسپولیسمنتقلشد‪.‬درهمانسالبه‬ ‫خاطر مصدومیت شدیدی که از جام ملت های اسیا‪ ۱۹۶۸‬به‬ ‫جاماندهبودبهصورتقرضیازپرسپولیسبهپیکانبازگشت‪.‬‬ ‫در نهایت و قبل از اینکه دوباره به پرسپولیس برگردد‪ ،‬همراه با‬ ‫پیکان قهرمان جام تهران شد‪ .‬پس از ان در پرسپولیس ماند‬ ‫و همراه این تیم قهرمان لیگ ‪ ۱۹۷۲‬و ‪ ۱۹۷۴‬شــد‪ .‬از جمله‬ ‫افتخاراتهمایونبهزادیهتریکدربازیمعروفپرسپولیس‬ ‫و تاج (استقالل) است که در سال‪ ۱۳۵۲‬برگزار شد و با برتری‬ ‫ششبرصفربهسودپرسپولیسپایانیافت‪.‬بهزادیدرسال‬ ‫‪ ۱۹۶۶‬بههمراهتیم ملیایرانبهمقامدومی بازی هایاسیایی‬ ‫تایلند رسید‪ .‬همچنین در سال‪ ۱۹۶۸‬قهرمان جام ملت های‬ ‫اسیاشد‪،‬زمانیکهدرچهاربازیچهارگلبهثمررساندونامش‬ ‫به عنوانیکیازبازیکنانگلزنجامسرزبان هاافتاد‪.‬بهزادی‬ ‫در بازی فینال گل تساوی ایران در مقابل اسرائیل را زد که در‬ ‫نهایتایرانبابرتری‪ ۲‬بر‪ ۱‬قهرمانیاینرقابت هاراباالیسر‬ ‫برد‪.‬پسازانوچهارسالبعدبهزادیهمراهباتیم ملیایران‬ ‫توانست قهرمان جام ملت های اسیا در سال ‪ ۱۹۷۲‬شود‪ .‬او‬ ‫معروفبهسرطالییبود‪.‬مهاجمی کههمهدروازه بان هاقبل‬ ‫ازمصافبااودچاراضطرابمی شدندامااینطنزتلخیاست‬ ‫که مرگ باالتر از ما می پرد‪ .‬حتی باالتر از همایون بهزادی‪.‬‬ ‫روحششادویادشگرامی‪.‬‬ ‫نباید سوء مدیریت را با فساد اشتباه بگیریم‬ ‫این راه مبارزه با فساد در فوتبال نیست‬ ‫مصطفی هاشمی طبا‬ ‫رئیساسبقسازمانتربیت بدنی‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫ورزش‬ ‫کمیســیون اصل نود مجلس یک گزارش مفصل در‬ ‫مورد فســاد در فوتبال به مجلس ارائه کــرده و در رابطه با‬ ‫موضوعات مختلفی در این گزارش صحبت کرده اســت‪.‬‬ ‫این گزارشات بدون دلیل تهیه نمی شــود و وقتی گزارش‬ ‫به این صورت ارائه می شود‪ ،‬حتما دلیلی دارد‪ .‬البته خیلی‬ ‫از موارد در این گزارشات قابل بحث است و می شود به انها‬ ‫پاســخ داد‪ .‬بعضی چیزها شاید ســوءمدیریت باشد و جزو‬ ‫فساد محســوب نشــود‪ .‬مثال اگر مدیری جایی در گرفتن‬ ‫تصمیمی اشتباه کند‪ ،‬فساد نیست‪ .‬به عنوان مثال می گویند‬ ‫مدیران فالن مجموعه بارها به سفرهای خارجی رفته اند‪.‬‬ ‫خب باید دلیلش را پیدا کرد‪ ،‬شــاید برای ان سفرها دالیل‬ ‫قانع کننده ای وجود داشته باشــد‪ .‬نمی شود گفت این جزو‬ ‫فساد در یک مجموعه است‪ .‬ولی به صورت کلی این بسیار‬ ‫خوب است که چنین گزارشــی تهیه شده اســت و باید به‬ ‫خوبی به این گزارش رسیدگی شود و در مورد موضوعات ان‬ ‫تحقیق شود تا درصورت وجود هرگونه فساد در بدنه فوتبال‪،‬‬ ‫با ان برخورد شود‪.‬‬ ‫البته من این گزارش را به طور کامل نخوانده ام اما تا‬ ‫جایی که خبر دارم این گزارش بیشــتر یک بحث مدیریتی‬ ‫اســت‪ .‬در این نوع گزارش هــا که در مورد فســاد صحبت‬ ‫می شــود باید همه موارد جزء به جزء مشخص باشد‪ .‬اینکه‬ ‫می گویند فالن مربی یا فالن داور کاری انجام داده چیزی‬ ‫را حل نمی کند‪ .‬باعث می شــود که خوب و بــد با یکدیگر‬ ‫اشتباه گرفته شود‪ .‬فدراسیون فوتبال این حق را دارد که به‬ ‫این گزارش جواب بدهد‪ .‬من دیدم که اقای کفاشیان هم‬ ‫جایی گفته بود برای این گزارش جوابی دارد و پاسخ خواهد‬ ‫داد‪ .‬معتقدم که فدراســیون فوتبال حتما باید در خصوص‬ ‫این گزارش واکنش نشان دهد‪ .‬اینکه فقط اتهام وارد بکنیم‬ ‫و ســند ان را ارائه ندهیم اصال قابل قبول نیســت‪ .‬حرف‬ ‫ بی مدرک زیاد است‪ .‬نمی شود فقط فوتبال را سیبل قرار داد‬ ‫و گفت در فوتبال فساد وجود دارد‪ .‬فساد در همه جا هست‪.‬‬ ‫مگر در جای دیگر فساد نیست؟ یا در ارگان های دیگر هم‬ ‫همین طور‪ .‬اما وقتی که کلی حرف بزنند انگار که گزارشی‬ ‫ارائه نکرده اند و اصال حرفی نزده اند‪ .‬اما این ســوال ذهن‬ ‫خیلی ها را به خود مشغول کرده که ایا اساسا اراده ای برای‬ ‫مبارزه با فســاد وجود دارد یا خیر؟ باید بگویم هر وقت کل‬ ‫مملکت فضایی داشته باشد که فساد در ان ریشه کن شود‪،‬‬ ‫در ورزش هم این اتفاق می افتد‪ .‬می بینیم که گاهی مطرح‬ ‫می شود فالن مربی منشوری شده است‪ .‬اما با چه سندی و‬ ‫چطور با ان مربی منشوری برخورد می شود؟ این روش مبارزه‬ ‫با فساد نیست‪ .‬این گزارش را تایید نمی کنم یا بهتر بگویم‬ ‫به این گزارش انتقاد دارم چون به نظرم موضع گیری های‬ ‫سیاســی در ان وجود دارد و خیلی به روند مبارزه با فساد در‬ ‫فوتبال کمک نمی کند‪ .‬باید دید سرانجام این گزارش به کجا‬ ‫خواهد رسید ایا عوامل فساد را شناســایی می کنند؟ با انها‬ ‫برخورد می کنند؟ مگر چند سال پیش دادکان خیلی صریح‬ ‫راجع به بحث فساد در فوتبال صحبت نکرد‪ ،‬چه اتفاقی رخ‬ ‫داد؟ همیشه می گویند ادم های فاسد مدرکی از خود به جا‬ ‫نمی گذارند‪ .‬برای من سوال است که اگر چنین است اقایان‬ ‫با چه ادعایی می خواهند عوامل اصلی فساد را پیدا کنند‪.‬‬ ‫اینها سواالتی است که مایلم دوستان به ان جواب بدهند‪.‬‬ ‫حرف من این اســت که برای مبارزه با فساد در فوتبال باید‬ ‫ریشه یابی شود‪ .‬واقعیت این است که بسیاری از کشورهایی‬ ‫که در این زمینه بسیار درست و بجا کار کرده اند مدت ها در‬ ‫مورد جزئیات چنیــن گزارش هایــی کار کرده اند‪ .‬خیلی از‬ ‫مسائل را اصال رسانه ای نمی کنند چون نمی خواهند روند‬ ‫مبارزه با فساد در فوتبال را دچار هیجان کنند‪ .‬نمی خواهند‬ ‫شرایطی ایجاد شود که یک سری از گمانه زنی ها و اتهام ها‬ ‫جامعه فوتبال شان را بیش از گذشته وارد چالش و درگیری‬ ‫کند‪ .‬بنابراین بهتر بود این گزارش ضمن اینکه روند قانونی‬ ‫خود را طی می کــرد شــرایطی ایجاد نمی کــرد که برخی‬ ‫رسانه ها به راحتی بازیکنان یا مربیان یا هر عضو دیگری از‬ ‫فوتبال را مورد اتهام قرار دهند‪.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫فرزندان فردی‬ ‫هشتمین جشنواره داستان انقالب برگزار شد‬ ‫این مراســم بــوی او را می دهــد؛ بوی پــدر ادبیات‬ ‫داســتانی انقــاب را‪ .‬ایــن جشــنواره بنــا دارد اهــداف‬ ‫«امیرحســین فردی» را پیگیری کند و نگذارد هنر متعهد‬ ‫مهجور بماند‪ .‬وقتی در سال ‪ ۱۳۸۶‬زنده یاد فردی جشنواره‬ ‫داســتان انقــاب را پایه ریــزی کرد بــه این جشــنواره و‬ ‫نویسنده های جوان امیدهای فراوان داشت و این امید را تا‬ ‫اخرین روزهای عمرش از دست نداد‪ .‬امیر حسین فردی به‬ ‫حفظ ارمان به عنوان یک شاخصه برای ادبیات انقالبی باور‬ ‫داشت و اعتقاد داشت که انقالب اسالمی برمبنای همین‬ ‫ارمان خواهی پرتگاه های مخوفی را پشت سر گذاشته‪ ،‬با‬ ‫شجاعت دست به نوزایی زده و حیات خود را در جهان تثبیت‬ ‫کرده است‪ .‬زنده یاد فردی از این رو انقالب اسالمی را نقطه‬ ‫عطفی در تاریخ معاصر جهان محســوب می کرد و زایش‬ ‫ادبیات معاصــر را در گرو همان نوزایــی تاریخی می دید‪.‬‬ ‫زنده یاد فــردی معتقد بود که ایــن نوزایی نه تنهــا ادبیات‬ ‫داســتانی ایران را متحول می کند‪ ،‬بلکــه روح جدیدی در‬ ‫کلیت فضای فرهنگی ما می دمد‪ .‬جشنواره داستان انقالب‬ ‫در فراغ پدر خود در هشتمین ســال‪ ،‬همچنان این چراغ را‬ ‫روشن نگه داشته اســت‪.‬بی دلیل نیست که شروع مراسم‬ ‫پایانی این جشــنواره با یک حرکت ســمبلیک شروع شد و‬ ‫نویسندگان‪ ،‬شاعران و پژوهشگرانی همچون علیرضا قزوه‬ ‫شاعر و مدیر مرکز افرینش های ادبی حوزه هنری‪ ،‬مصطفی‬ ‫جمشیدی نویسنده و دبیر علمی هشتمین جشنواره داستان‬ ‫انقالب‪ ،‬ساسان ناطق نویسنده و مدیر کارگاه قصه و رمان‬ ‫حوزه هنــری‪ ،‬ناصر ضرابی زاده دبیر دفتــر ادبیات بیداری‬ ‫اسالمی‪ ،‬کمال شفیعی شــاعر‪ ،‬مهدی مظفری ساوجی‪،‬‬ ‫محمد زرویــی نصرابــاد معــاون اجرایی مرکــز محافل و‬ ‫جشــنواره های حوزه هنری و جمعی دیگر از نویسندگان و‬ ‫شرکت کنندگان در هشتمین جشــنواره سراسری داستان‬ ‫انقالب ماه به بهشــت زهرا و قطعه هنرمنــدان رفتند تا یاد‬ ‫و خاطره درگذشتگان ادبیات و هنر متعهد کشور همچون‬ ‫امیرحسین فردی‪ ،‬شهید ســید مرتضی اوینی‪ ،‬سید حسن‬ ‫حسینی و‪ ...‬را زنده نگه دارند‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫رشد اثار رسیده‬ ‫مراسم اهدای جایزه امیرحســین فردی شروع شد‪.‬‬ ‫جشنواره داســتان انقالب در حوزه هنری با حضور مجتبی‬ ‫رحماندوســت نویســنده‪ ،‬محســن مومنی شــریف رئیس‬ ‫ی جشــنواره‬ ‫حوزه هنــری‪ ،‬مصطفی جمشــیدی دبیر علم ‬ ‫داستان انقالب و تنی چند از نویسندگان برگزار شد‪.‬محسن‬ ‫مومنی شریف رئیس حوزه هنری در خصوص اینکه انقالب‬ ‫یکی از موضوعات بســیار گســترده برای نگارش داستان‬ ‫است‪ ،‬گفت‪« :‬انقالب واقعه ای تاریخی نیست که به پایان‬ ‫رسیده باشد‪ .‬از سال ‪ 42‬اغازشــده و همچنان ادامه دارد‪.‬‬ ‫کســی نمی تواند منکر اتفاقات امروز منطقه شود و بگوید‬ ‫این اتفاقات به انقالب اسالمی ربطی ندارد‪ .‬امروز افرادی‬ ‫در خارج از کشور در زمینه تحریف انقالب فعالیت می کنند‬ ‫و دروغ هایی درباره ان می گویند‪ ،‬بنابراین الزم است که به‬ ‫مساله انقالب اسالمی بپردازیم‪ ».‬مصطفی جمشیدی‪،‬‬ ‫ی جشنواره داســتان انقالب هم با اشاره به تعداد‬ ‫دبیر علم ‬ ‫اثار رســیده به دبیرخانه دوره هشتم گفت‪« :‬امسال از نظر‬ ‫تعداد اثار با رشدی ‪50‬درصدی مواجه بودیم که نکته حائز‬ ‫اهمیت ان رشد قابل مالحظه در بخش رمان نوجوان بود‪.‬‬ ‫در مجموع ‪ 330‬اثر از ‪ 217‬نویســنده به دبیرخانه رسید که‬ ‫در پایان ‪ 13‬اثر در بخش داســتان کوتاه نوجوان‪ 13 ،‬اثر‬ ‫در بخش رمــان نوجوان‪ 21 ،‬اثر در بخش داســتان کوتاه‬ ‫بزرگسال و ‪ 9‬اثر در بخش رمان بزرگســال به مرحله نهایی‬ ‫داوری راه یافتند‪».‬‬ ‫حق داستان انقالب‬ ‫در این ایین مجتبی رحماندوســت‪ ،‬شاعر‪ ،‬نویسنده‬ ‫و نماینده مردم تهران در مجلس شــورای اسالمی به بیان‬ ‫سخنانی درباره اهمیت داســتان انقالب پرداخت و گفت‪:‬‬ ‫«اتفاقی که برای داستان انقالب افتاد این بود که به دلیل‬ ‫وقوع زودهنگام جنگ‪ ،‬داستان نویسی برای انقالب در زیر‬ ‫الیه های داستان نویسی دفاع مقدس قرار گرفت و هنوز هم‬ ‫که هنوز است حق این واقعه بزرگ ادا نشده است‪ .‬یادمان‬ ‫نرود که انقالب اسالمی ما در دفاع مقدس است و ما قرار‬ ‫است انقالب مان را به جهان صادر کنیم ‪».‬رحماندوست در‬ ‫بخش دیگری از سخنانش به فعالیت های امیرحسین فردی‬ ‫در زمینه داستان انقالب اشاره کرد و گفت‪« :‬برخی از ما که‬ ‫به داستان نویســی برای انقالب اقدام نمی کنیم خودمان‬ ‫مقصریم و اولین گناه در این زمینه به گردن خود من است‬ ‫که تا به حــال کاری در این بــاره نکــرده ام‪ .‬مرحوم فردی‬ ‫همیشــه به ما می گفت هر کس که انقــاب را درک کرده‬ ‫است باید داستان خودش از انقالب را بنویسد و خودش هم‬ ‫با جدیت نشست و برای انقالب اسالمی داستان نوشت‪».‬‬ ‫توصیه های ابیار‬ ‫نرگس ابیار‪ ،‬نویسنده و فیلمساز کشورمان که یکی از‬ ‫داوران بخش نوجوان هشتمین جشنواره داستان انقالب‬ ‫بود‪ ،‬درباره ارتبــاط میان ادبیات و ســینما گفــت‪« :‬فیلم‬ ‫«شیار ‪ »143‬و فیلم «نفس» را که امسال در جشنواره فیلم‬ ‫فجر دارم‪ ،‬بر اساس رمان هایم ساخته ام و معتقدم ادبیات‬ ‫ظرفیت خوبی دارد که می توان از ان برای اقتباس در سینما‬ ‫استفاده کرد‪ ».‬وی درباره اینکه چرا سینماگران به ادبیات‬ ‫روی خوش نشان نمی دهند‪ ،‬گفت‪« :‬درباره اسیب شناسی‬ ‫این موضوع باید بگویم در برخی موارد می بینیم که ادبیات‬ ‫داســتانی ما دچــار مغلق گویی شــد و فرم بر محتــوا غلبه‬ ‫کرد که این موضوع باعث شــد مخاطبان زیــادی نتوانند‬ ‫با بســیاری از اثار ادبی ارتباط برقرار کننــد‪ .‬موضوع دیگر‬ ‫این است که ســینماگران به دلیل مشــکالتی که با برخی‬ ‫نویسندگان برایشان پیش امد‪ ،‬ترجیح می دهند خودشان‬ ‫مولف باشند‪ .‬این در حالی است که به دلیل غلبه رسانه های‬ ‫تصویری‪ ،‬می بینیم که داستان ها نیز بسیار تصویری تر از‬ ‫گذشته نوشته می شوند و دست فیلمساز برای اقتباس ادبی‬ ‫بازتر اســت و به ویژه این موضوع را در داستان های کوتاه‬ ‫می بینیم‪ .‬این نویسنده و فیلمساز با اظهار اینکه برای من‪،‬‬ ‫ادبیات غنی تر از سینماست‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬ادبیات‪ ،‬کارکرد‬ ‫تخیلی دارد‪ ،‬می توان ان را تفسیر کرد و نگاهی هرمنوتیکی‬ ‫به ان داشــت‪ ،‬در حالی که در ســینما همــه اطالعات به‬ ‫مخاطب داده می شود و جایی برای تخیل او باقی نمی ماند‪.‬‬ ‫اما از این هم نباید غافل شویم که با اینکه ادبیات ژرف تر از‬ ‫سینماست‪ ،‬زبان فیلم جهانی تر است‪».‬‬ ‫برندگان‬ ‫دبیرخانه هشتمین جشنواره داستان انقالب که جوایز‬ ‫ان به نام و یاد مرحوم امیرحسین فردی اهدا می شود‪ ،‬برای‬ ‫برگزیدگان ‪50‬میلیون تومان جایزه نقدی درنظر گرفته بود‬ ‫که البته هیــات داوران هر بخش‪ ،‬کمتر اثری را شایســته‬ ‫کسب رتبه های اول تا سوم دانست و در هر بخش‪ ،‬داوران‬ ‫بیشتر به تقدیری ها رای دادند‪ .‬امسال بخش رمان نوجوان‬ ‫برگزیده اول تا سوم داشــت و در سه بخش داستان کوتاه و‬ ‫رمان بزرگسال و داســتان کوتاه نوجوان تقدیری ها بیشتر‬ ‫بودند‪ .‬در بخش داستان کوتاه بزرگسال‪ ،‬هیات داوران هیچ‬ ‫اثریراشایستهکسبرتبهبرترنشناختوتنها دواثر«نفتی»‬ ‫نوشته مهین ســمواتی و «اشتباهی» نوشته مرتضی برزگر‬ ‫از همدان شایســته تقدیر شــدند‪ .‬در بخش داستان کوتاه‬ ‫نوجوان هم هیات داوران اثری را شایسته کسب رتبه های‬ ‫اول و دوم ندانست و «ما و اقای مروت» به نویسندگی سمیه‬ ‫تقوی از استان قم جایزه ســوم را از ان خود کرد‪ .‬جایزه این‬ ‫بخش‪15‬میلیونریالپولنقدولوحتقدیربودکهبهنویسنده‬ ‫اهل قم اهدا شد‪ .‬در بخش داســتان کوتاه نوجوان دو اثر‬ ‫«سربازها در گهواره» نوشته کتایون اذرپی از استان مرکزی‬ ‫و «یک پرده از نمایش» نوشته احســان غدیری از استان‬ ‫خراسانرضویشایستهتقدیرشناختهشدند‪.‬دربخشرمان‬ ‫بزرگســال هیات داوران با اهدای لوح تقدیر و جایزه نقدی‬ ‫‪70‬میلیون ریالی محبوبه زارع نویســنده اثر «بی واسطه»‬ ‫از یزد را به عنــوان رتبه دوم معرفی و از ســمیه عالمی با اثر‬ ‫«مسافر جمعه» و ابراهیم اکبری دیزگاه با «شاهکشی» از‬ ‫استانقمتقدیرکرد‪.‬دربخشرماننوجوان‪،‬نیلوفرمالکبا‬ ‫اثر «رویای بعد از ظهر» از تهران به عنوان رتبه سوم معرفی‬ ‫شــد و با اهدای جایزه ‪30‬میلیون ریالی و لوح تقدیر از وی‬ ‫تقدیر به عمل امد ‪ .‬هادی حکیمیان با «سرو بلند گوراب» از‬ ‫یزد با گرفتن لوح تقدیر و‪40‬میلیون ریال رتبه دوم را به دست‬ ‫اورد و ســیدمحمود مهــدوی از اردبیل بــا «برادرخوانده»‬ ‫به عنوان رتبه اول شناخته شد و جایزه‪50‬میلیون ریالی و لوح‬ ‫تقدیر را از ان خود کرد‪.‬‬ ‫نگهبانی برای درست نوشتن‬ ‫ابوالحسن نجفی در گذشت‬ ‫برای همه مــا ان کتاب یک همراه همیشــگی بود‪،‬‬ ‫کتابی سبز رنگ با خطی شبی ه نستعلیق که با رنگی نارنجی ‬ ‫رویش نوشته شــده بود‪« :‬غلط ننویسیم»‪ ،‬پایین تر از این‬ ‫دوکلمه نام نویسنده ان خودنمایی می کرد؛ همان جا بود که‬ ‫با نام «ابوالحسن نجفی» اشــنا شدیم‪ ،‬در این کتاب همه‬ ‫ان لحظه های شک برای ما مالک و معیار مرجع محسوب‬ ‫می شد‪ ،‬هر گاه که میان «گزار» و «گذار» شک داشتیم؛‬ ‫هر زمان که در جمع مکســر ها تردیــد می کردیم خالصه‬ ‫در همــه ان لحظه ای که غلط ننوشــتن بــرای ما دغدغه‬ ‫بود‪ ،‬نام ابوالحســن نجفی راهنمایی بود برای انکه درست‬ ‫بنویسیم‪ ...‬و این گونه بود که همه ما به طور غیر مستقیم‬ ‫شاگردش محسوب می شدیم‪ ،‬شــاگردانی که می توانیم‬ ‫خوشحال باشیم که حتی با در گذشــت او‪ ،‬یادگاری میان‬ ‫ما برجای گذاشــته اســت که می تواند همراه مان باشــد‪،‬‬ ‫برای انکه غلط ننویســیم‪ .‬بعد فهمیدیم که خالصه کردن‬ ‫استاد نادیده در یک کتاب یک بی انصافی بزرگ است‪ .‬او‬ ‫به عنوان یک زبانشناس‪ ،‬یک مترجم و یک ویراستار جایگاه‬ ‫رفیعی در زبان و ادبیات ایران دارد‪.‬‬ ‫قرن (کریستیان روشفور)‪ ،‬شنبه و یکشنبه در کنار دریا (روبر‬ ‫مرل)‪ ،‬کالیگوال (البــر کامو)‪ ،‬ادبیات چیســت؟ (ژان پل‬ ‫سارتر)‪ ،‬استادکاران (ارتور ادا ُمف)‪ ،‬همان طور که بوده ایم‬ ‫(ارتور ادا ُمف)‪ ،‬پرندگان می روند در پــرو می میرند (رومن‬ ‫گاری)‪ ،‬ژان پل سارتر ِ‬ ‫(هنری پیر)‪ ،‬درباره نمایش (ژان پل‬ ‫ســارتر)‪ ،‬نژاد و تاریخ (کلود لوی اســتروس)‪ ،‬نویسندگان‬ ‫معاصر فرانسه (برگزیده داستان های کوتاه)‪ ،‬وعده گاه شیر‬ ‫بلفور (ژیل پرو)‪ ،‬عیش و نیستی (تیری مونیه) و گم گشته‬ ‫(ژیل پرو)‪.‬‬ ‫تمجید حدادعادل‬ ‫مراسم تشییع پیکر زنده یاد ابوالحسن نجفی سه شنبه‬ ‫ششم بهمن با حضور جمع زیادی از اهالی فرهنگ و ادب‬ ‫و با ادبیات فرانسه اشنایی کامل داشت‪ .‬ما چند نفر بیشتر‬ ‫در دوران خودشان نمی شناختیم که می توانستیم بگوییم‬ ‫مسلط به زبان و ادب فارسی هســتند‪ .‬اتفاقا دو نفر انها در‬ ‫سال ‪ ۹۴‬از جمع ما رفتند و از قضا نام هر دوی انها ابوالحسن‬ ‫بود؛ یکی ابوالحسن جلیلی و دیگری ابوالحسن نجفی‪».‬‬ ‫رئیس فرهنگســتان زبان و ادب فارســی در ادامه از‬ ‫ویژگی های علمی ابوالحســن نجفی گفــت‪« :‬نجفی در‬ ‫چندین حوزه صاحب نظر بود؛ زبان شناسی‪ ،‬ادبیات قدیم‪،‬‬ ‫ادبیــات جدید‪ ،‬فرهنگ پژوهی‪ ،‬شــعر فارســی‪ ،‬نگارش‪،‬‬ ‫ویرایش و ترجمه‪ .‬ما کمتر کســی را سراغ داریم که در این‬ ‫حوزه های گوناگون قلم و قدم زده باشــد و در همه انها هم‬ ‫صاحب نظر باشد اما نجفی چنین بود‪ .‬انچه این شخصیت‬ ‫علمی را درخشــان تر می کند‪ ،‬شــخصیت اخالقی او بود؛‬ ‫نجفی گل بی خار بود یعنی لطف و عنایت و کرامت انسانی‬ ‫او محســوس بود اما ازار او به کســی نمی رســید‪ .‬نجفی‬ ‫فوق العاده خیرخواه و مهربان بود‪ .‬من تقریبا ‪ ۵۰‬ســال با‬ ‫استاد نجفی اشنا بودم و از زمانی که نام او را به عنوان مترجم‬ ‫زندگینامه استاد‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫در محل کتابخانه فرهنگســتان زبان و ادب فارسی برگزار‬ ‫شــد‪ .‬غالمعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان‪ ،‬رضا‬ ‫صالحی امیری رئیس کتابخانه ملی‪ ،‬مهدی محقق رئیس‬ ‫انجمن اثار و مفاخر فرهنگی‪ ،‬محمدرضا شفیعی کدکنی‪،‬‬ ‫محمدعلــی موحد‪ ،‬نوش افریــن انصاری رئیس شــورای‬ ‫کتاب کــودک و جمعی از اســاتید ادبیات در این مراســم‬ ‫حضور داشتند‪.‬‬ ‫غالمعلی حدادعادل‪ ،‬رئیس فرهنگستان زبان و ادب‬ ‫فارســی در این مراســم گفت‪« :‬برای فرهنگستان و ادب‬ ‫فارسی یک روز تلخ و سخت اســت‪ .‬ما یکی از چهره های‬ ‫درخشــان زبان و ادبیات فارســی ایران معاصر را از دست‬ ‫داده ایم و اگر بگویم فرهنگستان زبان و ادب فارسی یکی‬ ‫از اســتوانه های اصلی خود را از دســت داده است‪ ،‬گزاف‬ ‫نگفته ام‪».‬‬ ‫حدادعــادل در بخشــی دیگــر از صحبت هایش از‬ ‫سجایای اخالقی استاد نجفی یادکرد‪« :‬استاد نجفی با عمر‬ ‫پربرکت حدودا ‪ ۸۶‬ساله خود چندین دوره از ادوار اجتماعی و‬ ‫سیاسی ایران معاصر را تجربه کرده بود؛ دوران پهلوی اول‬ ‫که او نوجوان و جوان بود‪ ،‬زمان نهضت ملی شــدن نفت‪،‬‬ ‫قبل از انقــاب و بعد از انقالب‪ .‬او یک ناظــر بیننده و اگاه‬ ‫نسبت به حوادث زمانه و همچنین تحوالت ادبی در ایران و‬ ‫خارج از ایران بود‪ .‬نجفی در محافل روشن فکری حاضر و با‬ ‫جریانات سیاسی کامال اشنا بود‪ .‬او در اروپا درس خوانده بود‬ ‫پشت کتاب ها می دیدم تا ‪ ۲۵‬سال اخیر که در فرهنگستان‬ ‫زبان و ادب فارســی در خدمت او بودم‪ ،‬هرگز ندیدم نجفی‬ ‫از کسی بدگویی بکند و مطالبه ای داشــته باشد‪ .‬امیدوارم‬ ‫خداوند ســایه اســتادان بزرگی مثل نیســاری‪ ،‬صادقی‪،‬‬ ‫مجتبایی و‪ ...‬را که باعث افتخار فرهنگستان زبان و ادب‬ ‫فارسی ایران هســتند‪ ،‬بر سر ما مســتدام بدارد ولی به این‬ ‫زودی ها کســی جای نجفــی را نخواهد گرفت کــه تا این‬ ‫اندازه جامع االطراف باشد‪ .‬من به جوان ها توصیه می کنم‬ ‫که نه تنها عالم شدن را از نجفی بیاموزند‪ ،‬انسانیت را هم از‬ ‫او بیاموزند‪ .‬او الگوی خوبی بود از نظر علمی و اخالقی‪».‬‬ ‫در ایــن مراســم همچنین مهــدی محقــق‪ ،‬رئیس‬ ‫انجمن اثار و مفاخر فرهنگی در سخنانی ابوالحسن نجفی‬ ‫را مجسمه ارامش توصیف کرد و گفت‪« :‬هرگاه به او نگاه‬ ‫می کردم‪ ،‬گویی روح مجسم بود و جســمی ندارد‪ .‬او همه‬ ‫توجهش به علم و دانش بود و در فرهنگســتان نکته های‬ ‫بسیار دقیقی را بیان می کرد‪».‬‬ ‫او با ابراز امیدواری نســبت به ادامه راه پربار نجفی از‬ ‫سوی جوانان تالشگر گفت‪« :‬دکتر ابوالحسن نجفی مملو‬ ‫از ارامش و تقیه بود‪ .‬من هیچ وقت نشــنیدم که او از کسی‬ ‫بد بگوید و همــواره ارامش خود را حفــظ می کرد‪ .‬وجود او‬ ‫همیشه پرثمر و نافع است و اثاری هم که از ایشان در حوزه‬ ‫ادبیات تطبیقی به دست ما رســیده و از جمله کتاب «غلط‬ ‫ننویسیم»‪ ،‬از اثار گرانبهای روزگار ماست‪ .‬‬ ‫دیدار‬ ‫ابوالحسن نجفی عضو پیوســته فرهنگستان زبان و‬ ‫ادب فارســی در سال ‪ ۱۳۰۶‬در شــهر نجف دیده به جهان‬ ‫گشــود‪ .‬او تنها عضو خانواده نجفی بود که در شهر نجف‬ ‫متولد شــد‪ ،‬زیرا پدرش بــرای تحصیل علــوم دینی به ان‬ ‫شــهر رفت و مجتهد جامع الشــرایط بود‪ .‬نجفی چند سال‬ ‫بعد‪ ،‬همراه خانــواده به ایران امــد‪ .‬او تحصیالت ابتدایی‬ ‫و متوســطه را در اصفهان گذراند و در سال ‪ ۱۳۲۶‬در رشته‬ ‫ادبی دیپلم گرفت‪ .‬سپس برای ادامه تحصیل به تهران امد‬ ‫و در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران در رشته زبان فرانسه‬ ‫ل تحصیل شد‪ .‬نجفی در دوران دانشگاه‪ ،‬از استادانی‬ ‫مشغو ‬ ‫مثل پرویز ناتل خانلری‪ ،‬فاطمه سیاح و موسی بروخیم تاثیر‬ ‫پذیرفت‪ .‬او به دالیلی دو سال ترک تحصیل کرد و در سال‬ ‫‪ ۱۳۳۲‬با ارائه رساله ای به زبان فرانسه درباره صادق هدایت‬ ‫فارغ التحصیل شد‪.‬‬ ‫وی پــس از فار غ التحصیلــی‪ ،‬به عنــوان دبیــر‬ ‫ل کار شد و در همان دوران‬ ‫دبیرستان های اصفهان مشغو ‬ ‫انتشارات نیل را در تهران پایه گذاری کرد‪.‬‬ ‫در ســال ‪ ۱۳۳۸‬بــرای ادامــه تحصیل به فرانســه‬ ‫رفت و تحصیالت خود را تا مقطع فوق لیســانس در رشته‬ ‫زبان شناسی در دانشگاه سوربن پاریس ادامه داد و در سال‬ ‫‪ ۱۳۴۴‬به ایران برگشــت‪ .‬ابوالحسن نجفی در سال ‪۱۳۶۹‬‬ ‫به عضویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی درامد و در سال‬ ‫‪ ۱۳۸۳‬مدیر گروه ادبیات تطبیقی شد‪ .‬انتشار شش ماه یک‬ ‫با ِر مجله ادبیات تطبیقی با مقاالت‪ ،‬گزارش ها و نقدهایی‬ ‫در این حوزه‪ ،‬از فعالیت های این بخش اســت که زیر نظر‬ ‫ابوالحســن نجفی و با نظــارت او انجام می شــدند‪ .‬عمده‬ ‫فعالیت های ادبی و علمــی او در حوز ه ترجمه متون ادبی‪،‬‬ ‫ویرایش‪ ،‬زبان شناسی و وزن شعر فارسی است‪ .‬نجفی یکی‬ ‫از دقیق ترین دایره ها برای طبقه بندی وزن شعر فارسی را‬ ‫تدوین کرده که به «دایره نجفی» معروف است‪.‬‬ ‫ت ترجمه های او از بزرگان جهان ادبیات بسیار‬ ‫لیســ ‬ ‫مطول اســت‪ ،‬به مصداق مشــت نمونه خروار فقط به نام‬ ‫این کتاب ها و نویسنده های ان توجه کنید‪ :‬شازده کوچولو‬ ‫(انتوان دو ســنت اگزوپری)‪« ،‬شــیطان و خدا» (ژان پل‬ ‫سارتر)‪ ،‬گوشه نشینان التونا (ژان پل سارتر)‪ ،‬ضدخاطرات‬ ‫(اندره مالرو)‪ ،‬خانواده تیبو (روژه مارتن دوگار)‪ ،‬بیست و یک‬ ‫داستان از نویســندگان معاصر فرانسه‪ ،‬بچه های کوچک‬ ‫‪77‬‬ ‫ارزوی اسکار‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫ایا فیلم بازگشته‪ ،‬حسرت لئوناردو دیکاپریو را‬ ‫تماممی کند؟‬ ‫چهل ویک ساله اســت‪ .‬این از ان جمله هایی است‬ ‫که باورش زیاد ســخت نیســت‪ .‬لئونــارد دی کاپریو از ان‬ ‫دســت بازیگرانی است که درســت مقابل چشم مخاطبان‬ ‫خود بزرگ شــده و سال هاســت که خیلی هــا فراتر از یک‬ ‫بازیگر تنها خوش قیافه‪ ،‬شــاهد هنر او در ارائه نقش های‬ ‫متفاوت بوده اند‪ .‬برای بســیاری شــروع ایــن بازیگر فیلم‬ ‫تایتانیک و بازی در نقش جک در ســن ‪ 23‬ســالگی بود‪،‬‬ ‫فیلمی که زمان خودش نگاه ها را به خود جلب کرد و در هنر‬ ‫عامه پسند برخالف خود کشتی‪ ،‬به سالمت به اهداف خود‬ ‫رسید اما دی کاپریو خیلی پیش از تایتانیک فعالیت خود را‬ ‫در استودیوهای هالیوودی شــروع کرده بود‪ .‬او بازیگری‬ ‫را در پنج ســالگی با بازی در مجموعه تلویزیونی رامپر روم‬ ‫اغاز کرد‪ ،‬پروژه ای که به سرانجام نرسید‪ .‬دی کاپریو برای‬ ‫دیده شدن باید صبر می کرد‪ .‬او در سال ‪ 1989‬درحالی که‬ ‫‪ 15‬سال سن داشــت در یک ســریال تلویزیونی درخشید‬ ‫و انقدر خوش درخشید که در ســال ‪1993‬با ایفای زیبای‬ ‫نقش یک معلول ذهنی در فیلم چه چیزی گیلبرت گریپ را‬ ‫می خورد در کنار جانی دپ قرار گرفت که نمره اش کاندیدا‬ ‫شدن برای جایزه اسکار در سن نوزده سالگی بود‪ .‬در سال‬ ‫‪ ۱۹۹۶‬دی کاپریو در نقش رومئو در فیلم جدید رومئو و ژولیت‬ ‫حاضر گشت و موفق به برنده شدن خرس نقره ای جشنواره‬ ‫فیلم برلین شود‪ .‬اما با این همه فعالیت و کارنامه خوب هنری‬ ‫فیلم پر ســرو صدای تایتانیک (‪ )۱۹۹۷‬بود که او را تبدیل‬ ‫به فوق ســتاره ای در دنیای هالیوود کرد‪ .‬این فوق ســتاره‬ ‫در این ســال های بعد از تایتانیک در فیلــم های بزرگ و با‬ ‫کارگردان های زیادی کار کرده اما در همه این سال ها یک‬ ‫نقطه تاریک در کارنامه او باقی مانده؛ او هیچ گاه نتوانسته‬ ‫مجسمه طالیی رنگ اسکار را در دست بگیرد‪.‬‬ ‫«دی کاپریــو» اولین بار در ســال ‪ 1994‬برای فیلم‬ ‫«چه چیزی گیلبرت گریپ را می خورد» نامزد جایزه اسکار‬ ‫شــد‪ .‬وی در ســال های ‪ 2005‬و ‪ 2007‬نیز بــا فیلم های‬ ‫«هوانــورد» و «الماس خونین» نامزد جایز اســکار شــد‪،‬‬ ‫ســال گذشــته نیز دی کاپریو با «گرگ وال اســتریت» به‬ ‫کارگردانی مارتین اسکورسیزی چهارمین نامزدی اسکار را‬ ‫تجربه کرد‪ .‬اما همواره در کسب ان ناکام ماند‪ .‬این بار اما‬ ‫دی کاپریو از همیشه بیشتر به اسکار نزدیک است‪ ،‬بازی او‬ ‫در فیلم سخت بازگشته تا اینجای کار جایزه گولدن گلوب را‬ ‫برای او به همراه داشته و امیدوار است که به اسکار برسد‪.‬‬ ‫نکته ای که او را بیش از پیش امیدوار می کند‪ ،‬ان است که‬ ‫دیگر رقیب های قدرتمند دی کاپریو‪ ،‬هم بازی های سابق‬ ‫او «مت دیمون» و «جانی دپ» هستند که بازی های هیچ‬ ‫کدام از این دو در فیلم های امسال به اندازه بازی دی کاپریو‬ ‫به چشم نیامده است‪.‬‬ ‫بازگشته‬ ‫ایناریتو کارگردانی همیشــه تحســین شــده است‪،‬‬ ‫کارگردانی که او را بــا فیلم هایی مثل «‪ 21‬گرم» و« بابل»‬ ‫می شناســند‪ .‬او ســال گذشــته با فیلــم «مردپرنده ای»‬ ‫توانســت جایزه اســکار را به خود اختصاص دهــد‪ .‬فیلم‬ ‫امســال ایناریتو هم یک فیلم پر ســر و صداست‪ ،‬فیلمی‬ ‫ که از اکثر جشنواره های سینمایی که در ان شرکت داشته‬ ‫موفق برگشته است‪ .‬فیلم بازگشته با الهام از وقایع حقیقی‬ ‫درباره جست وجوی یک مرد برای بقا و قدرت خارق العاده‬ ‫روح انسان است‪.‬‬ ‫داســتان فیلم درباره «هیو گلس» شکارچی پوست‬ ‫حیوانات اســت که در ســال ‪ ١٨٢٣‬به همــراه گروهی از‬ ‫شکارچیان به جنگل های امریکا می رود‪ .‬در راه خرسی به‬ ‫گلس حمله می کند و اعضای گروه‪ ،‬گلس را که تا حد مرگ‬ ‫زخمی شــده اســت به حال خود رها می کنند‪ .‬گلس برای‬ ‫بقای خود تقال می کند و خیانت دوست صمیمی اش «جان‬ ‫فیتزجرالد» (با بازی «تا م هاردی») او را دچار اندوه می کند‪.‬‬ ‫بنابراین گلس درصدد انتقــام از جان و دیگر اعضای گروه‬ ‫عازم سفر می شود‪...‬‬ ‫تولید این فیلم‪ ،‬بســیار پیچیده و از لحاظ جغرافیایی‬ ‫بســیار چالش برانگیز بود و گاهی خود فیلمســازان مجبور‬ ‫بودند با چنگ و دندان جانشــان را حفــظ کنند‪ ،‬طوری که‬ ‫فیلمبرداری باید مکررا متوقف می شد و دوباره از سر گرفته‬ ‫می شد‪ .‬اینها مشــکالت ایفای نقشــی بود که دی کاپریو‬ ‫درباره ان اعتقاد دارد که یکــی از متفاوت ترین نقش های‬ ‫دوران بازیگــری اش اســت و بــرای نقش افرینــی در ان‬ ‫سختی های زیادی را متحمل شــده‪ .‬مثال تحمل سرمای‬ ‫منفی ‪ ۲۹‬درجه کانادا و ارژانتین برای لئوناردویی که اکثرا‬ ‫فیلم هــای پر دیالــوگ و نقش های شــیک و کم دردســر‬ ‫مانند تایتانیک و گتسبی بزرگ را بازی کرده‪ ،‬دستاورد جدید‬ ‫و مهمی است که باید دید اعضای اکادمی اسکار این بار هم‬ ‫او را نادیده می گیرند؟ او در این فیلم از همه ابزار بازیگری‬ ‫خود اســتفاده کرده‪ ،‬اگر بگوییم بازی خــوب وی در گرگ‬ ‫وال استریت (‪ )2013‬تا حدی مدیون دیالوگ های قوی ان‬ ‫فیلم است‪ ،‬در اینجا بازی بدون کالم دی کاپریو در بسیاری‬ ‫از سکانس های فیلم‪ ،‬جای هیچ گونه تردیدی در اذعان به‬ ‫توانایی باالی این بازیگر باقی نمی گذارد‪ .‬بازی دی کاپریو‬ ‫هم سختی های فیزیکی داشــته و هم سختی های هنری‬ ‫که از اب در اوردن هــر کدام از اینها‪ ،‬اصال کار ســاده ای‬ ‫نبوده است‪.‬‬ ‫او تعبیر جالبی بــرای ایــن کار دارد‪ .‬او می گوید انها‬ ‫به دنبال کشف نوعی شــاعرانگی در این اثر بوده اند که به‬ ‫نظر خودشان ان را کشف کرده اند‪.‬‬ ‫شاید دی کاپریو‬ ‫دی کاپریو در کارنامه خود یک مجسمه اسکار دارد‪،‬‬ ‫اما ان جایزه متعلق به بخشی دیگر از فعالیت های سینمایی‬ ‫او اســت‪ ،‬او ان جایــزه را به عنوان تهیه کننــده برای فیلم‬ ‫«گرگ وال استریت» به دست اورد‪ .‬این مساله نمی تواند‬ ‫برای یک بازیگر مایه افتخار باشــد‪ ،‬دی کاپریو در این باره‬ ‫می گوید‪« :‬زمان هایی فکر می کردم یــک بازی یا فیلم از‬ ‫خودم یا دیگران سزاوار نامزدی در اسکار و توجه بیشتر از‬ ‫سوی مخاطبین و منتقدین است‪ ،‬اما این مساله از کنترل‬ ‫شما خارج است‪».‬‬ ‫دی کاپریــو دربــاره ســختی های بــازی در فیلــم‬ ‫«بازگشــته» در مصاحبه ای دیگر گفته است‪« :‬یک سال‬ ‫از زندگی ام را صرف فیلم «بازگشــته» کــردم و همه ما هر‬ ‫انچه داشــتیم برای فیلم ارائه کردیم‪ .‬این نقش برای من‬ ‫یک تجربه منحصر به فــرد بود چون خیلی شــبیه به یک‬ ‫پانتومیم بود‪ .‬من در طول فیلم دیالوگ های بســیار کمی‬ ‫داشتم‪ ،‬اگر بخواهم دقیق تر بگویم‪ ،‬تقریبا هیچ دیالوگی‬ ‫نداشــتم‪ .‬من به این مســاله به صورت یک چالش جذاب‬ ‫نگاه کردم چون پیش از این من نقش شخصیت های خیلی‬ ‫حرافی را بر عهده داشتم‪ .‬قسمت اعظم این نقش افرینی‪،‬‬ ‫مربوط می شــد به امادگــی قبلی که برای نقش به دســت‬ ‫اورده بودم اما من به صورت غریزی به محیط هم واکنش‬ ‫نشــان می دادم و باید تالش خود برای بقــا و عطش برای‬ ‫انتقام را‪ ،‬که جریان اصلی فیلم بود‪ ،‬نشان می دادم و تمام‬ ‫این کارهــا را جوری انجــام می دادم که انگار هیچ کســی‬ ‫اطراف من نیســت‪ .‬لوکیشــن های فیلم خودشان یکی از‬ ‫چالش برانگیزترین بخش های ساخت فیلم بود‪ .‬کل اکیپ‬ ‫فیلمبرداری می بایســت بــه لوکیشــن های دورافتاده ای‬ ‫می رفتنــد و در ارتفاعات باال از کالــگاری گرفته تا ونکوور‬ ‫جابه جا می شدند‪».‬دی کاپریو درباره فیلمبرداری در هوای‬ ‫‪ ۲۵‬درجه سانتیگراد زیر صفر می گوید‪«:‬ایناریتو از ما سخت‬ ‫کار می کشــید اما می دانســتیم که برای چه داریم زحمت‬ ‫می کشــیم‪ .‬می دانســتیم نمی خواهیم یک فیلم کمدی‬ ‫شــیرین در ان دره که محل فیلمبرداری بود‪ ،‬بســازیم‪ .‬ما‬ ‫به قلب جنگل ها در هوایی بسیار سرد رفتیم‪ .‬می دانستیم‬ ‫کار راحتی نخواهد بود اما پیش بینی اب و هوا هرگز امکان‬ ‫نداشت‪ .‬شرایط جوی یک چالش همیشگی بود‪».‬‬ ‫دی کاپریو شــاید این بار به اسکار برســد‪ ،‬شاید هم‬ ‫نه! امــا حتی اگر نرســید هــم مهــم نیســت‪ ...‬در تاریخ‬ ‫اســکار بازیگران زیادی را ســراغ داریم که برای بهترین‬ ‫نقش افرینی های خود این جایــزه را نگرفته اند در مقابل با‬ ‫یک بازی معمولی این جایزه را دریافت کرده اند‪ ،‬شاید روزی‬ ‫هم نوبت او باشد‪ ،‬شاید این بار نوبت او باشد‪.‬‬ ‫فرصتی برای شیخ‬ ‫ادموند‬ ‫«فرصتی برای شیخ» عنوان اثری داستانی است که زندگی شیخ بهاءالدین محمد بن‬ ‫حسین عاملی معروف به شیخ بهایی دانشمند بنام دوره صفوی را در قالبی داستانی و با بیانی‬ ‫شیوا روایت می کند‪.‬‬ ‫این اثر که در سال ‪ 1377‬به قلم کامران پارسی نژاد و از سوی این دفتر منتشر شده بود‪،‬‬ ‫اکنون برای بار دوم و با ویراستاری جدید راهی بازار نشر می شود‪.‬‬ ‫این کتاب هشــتمین جلد از مجموعه «مفاخر ایران» اســت که دفتر نشــر فرهنگ‬ ‫اسالمی ان را با هدف معرفی این بزرگان تمدن ساز به نسل جدید منتشر کرده است‪.‬‬ ‫شــیخ بهایی حکیم‪ ،‬منجم‪ ،‬ریاضیدان‪ ،‬معلم‪ ،‬معمار‪ ،‬مورخ‪ ،‬داستان نویس‪ ،‬عارف‬ ‫و دانشــمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری است که یونســکو ‪ -‬در سال ‪ 2009‬میالدی‬ ‫مصادف با ســال نجوم و به پاس خدمات وی به علم ستاره شناســی ‪ -‬نام وی را در فهرست‬ ‫مفاخر ایران ثبت کرد‪ .‬نقش ارزنده شیخ بهایی در بنای جدید اصفهان و بنای اماکن عمومی‬ ‫چون مسجدها‪ ،‬پل ها‪ ،‬میدان ها‪ ،‬حمام ها و عمارت های مختلف به خوبی مشخص است و‬ ‫با گذشت سالیان متمادی‪ ،‬بناهای او‪ ،‬همچنان استوار و به زیبایی هر چه تمام تر در معرض‬ ‫دید مشتاقان قرار دارد و گزندی به ان وارد نشده است‪.‬‬ ‫او که منصب شیخ االســامی پایتخت را در دربار شــاه عباس بزرگ‪ ،‬مقتدرترین شاه‬ ‫صفوی‪ ،‬از ‪ 53‬ســالگی تا اخر عمر(‪ 75‬ســالگی) برعهده داشــت هیچ گاه به مدح شاهان‬ ‫نپرداخت و همیشه در صدد بود تا از قدرت انها به سود مردم استفاده کند‪.‬‬ ‫اولین کتاب رمان عاشقانه مهدوی به قلم امنه پازوکی و به همت موسسه پیروان موعود‬ ‫از سوی انتشارات هنر اندیشه منتشر شد‪.‬‬ ‫شــخصیت اصلی این داستان شــخصی به نام ادموند اســت ؛ ادموند پارکر‪ ،‬جوانی‬ ‫مســیحی از خانواده ای بســیار معروف و سرشــناس انگلیسی‪ ،‬دکترای رشــته حقوق و از‬ ‫دانشجویان نخبه اســت‪ .‬رویاهای وحشتناکی گاه گاه به ســراغش می اید که معنی انها را‬ ‫نمی فهمد‪ ،‬گاهی اوقات احساس می کند عیسی مسیح (ع) در ان خواب ها برای نجاتش‬ ‫می اید‪ ،‬پس بر ان می شــود که به جســت وجوی حقیقت انها بپردازد اما کســی نمی تواند‬ ‫کمکش کند تا اینکه دست سرنوشت او را به سویی سوق می دهد و ادموند در مسیر سختی‬ ‫برای یافتن حقیقت واقع می شود‪ .‬در مسیر دشوار رسیدن به حقیقت‪ ،‬دختر جوان مسلمانی‬ ‫سر راهش قرار می گیرد که برای او نشانه ای می شــود از جانب خداوند‪ ،‬نشانه ای حاکی از‬ ‫مشرف شدن به دین‬ ‫عشق عمیق و پیوند قلبی او به اسالم‪ ،‬پس تصمیم به ازدواج با ملیکا و ّ‬ ‫اسالم می گیرد که همین مساله ســراغاز بزرگ ترین دردسر زندگی اش می شود‪.‬در جریان‬ ‫اتفاقاتی با فشار دست های پنهان صهیونیســم مجبور به جدایی از همسرش می شود و تا‬ ‫نزدیکی مرگ می رود اما‪ ..‬ادموند‪ ،‬نماد همه انسان های ازاده و متدینی است که برای یافتن‬ ‫نور حقیقت و ان یگانه منجی موعود از مسیرهای صعب العبور می گذرند تا خود را به ان اخرین‬ ‫حجت خداوند روی زمین برسانند و چه بسا که در این راه متحمل رنج های فراوان شوند اما‬ ‫ّ‬ ‫چشمه جوشان ایمانشان به ان حضرت‪ ،‬انها را در رسیدن به این هدف یاری می رساند‪.‬‬ ‫داستان زندگی شیخ بهایی‬ ‫اعجاز علی (ع)‬ ‫ترجمه موسوی گرمارودی از نهج البالغه‬ ‫تاریخ نگاران و حدیث دانان بسیاری در طول تاریخ به‬ ‫گرداوری سخنان و حکمت های امام علی(ع) پرداخته اند‪.‬‬ ‫در این میان «نهج البالغه» به کوشــش ســیدرضی مورد‬ ‫توجه مصنفان‪ ،‬مفســران و مترجمان بسیاری بوده است‪ .‬‬ ‫ترجمه های متعددی از این کتاب به فارســی در دســترس‬ ‫اســت؛ اینک جدید ترین ترجمه کامل این کتاب در ســه‬ ‫بخش خطبه هــا‪ ،‬نامه ها و حکمت هــا به زبان فارســی از‬ ‫سیدعلی موســوی گرمارودی توسط انتشــارات قدیانی با‬ ‫تالش مداوم یک تیم متخصص و متعهد به چاپ رســیده‬ ‫است‪ .‬پس از شــش ســال تحقیق و بررســی‪ ،‬چندین بار‬ ‫تصحیح و باز بینی متن عربی و فارســی‪ ،‬ترجمه ســید علی‬ ‫موســوی گرمارودی از نهج البالغــه‪ ،‬نســخه ای درخور و‬ ‫متفاوت خواهد بود‪ .‬ســبک نگارش ادبی وی شاخصه بارز‬ ‫این کتاب اســت‪ .‬تفســیر جامع و کامل تمامــی مطالب‪،‬‬ ‫حساسیت در پرداخت و انتقال صحیح مفاهیم به مخاطب‪،‬‬ ‫از دیگر خصوصیات گرمارودی به شمار می رود‪ .‬متن عربی‬ ‫این کتــاب به اهتمام سید حســین صدرالحفــاظ‪ ،‬مدرس‬ ‫برجســته زبان عربی‪ ،‬بــا ظرافت و دقت بــاال در چگونگی‬ ‫اعراب گذاری ها بار ها مورد بررســی و بازبینــی قرار گرفته‬ ‫است‪.‬‬ ‫هفتــه گذشــته نشســت بررســی ایــن ترجمــه از‬ ‫«نهج البالغه» در مرکز فرهنگی شــهر کتاب برگزار شــد‪.‬‬ ‫سیدعلی موســوی گرمارودی در این نشست گفت‪« :‬امام‬ ‫علی(ع) کودکی‪ ،‬نوجوانی‪ ،‬جوانی و بخشــی از میانسالی‬ ‫خود را در دامن و کنار پیامبر(ص) گذرانــد و هرچه دارد از‬ ‫پیامبر(ص) دارد و چنین اســت که او در زمان خود به کالم‬ ‫فصیح مشهور بود و پس از شهادت وی تا امروز نیز همواره‬ ‫زبان او که در عین فصاحت و بالغت‪ ،‬از جمله سجع‪ ،‬مزین‬ ‫است به سبب اراستگی موصوف است و معجزه امام این بود‬ ‫که در سخن او ســجع تابع معنی است نه معنی تابع سجع‪.‬‬ ‫یعنی امام بدون قربانی کردن معنا‪ ،‬کالم شان مسجع است‬ ‫و در تمام نهج البالغه حتی یک مورد نمی توان یافت که امام‬ ‫اولین رمان عاشقانه مهدوی‬ ‫به خاطر رعایت سجع‪ ،‬مفهوم کالم خود را تغییر داده باشند‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر در تمام عبارات مسجع امام‪ ،‬حتی یک مورد‬ ‫نمی توان یافت که به جای کلمه مسجع امام‪ ،‬کلمه ای دیگر‬ ‫گذاشت که منظور امام را بهتر ادا کند‪».‬‬ ‫او در ادامه درباره مراحل ترجمه این کتاب گرانسنگ‬ ‫گفت‪« :‬تنظیم این کتاب شش سال طول کشید اما در طول‬ ‫این شش سال من جدای از کتاب نهج البالغه شش کتاب‬ ‫دیگر را هم چاپ کردم‪ .‬روش من همان روشــی است که‬ ‫در ترجمه قران کریم به کار رفته اســت‪ ،‬یعنی زبان معیار با‬ ‫اندکی چاشنی باستان گرایی زیرا متن ها همه برای ‪۱۴۰۰‬‬ ‫سال پیش است پس یعنی نثر معیار و اندکی باستان گرایی‬ ‫تا کمی به زمان حال نزدیک باشد و در این کتاب همه چیز‬ ‫را حتی لغات عربی را معنی کردم‪ .‬من ترجمه نهج البالغه را‬ ‫مانند شعر گفتم و با استاد خرمشاهی در این مساله اختالف‬ ‫دارم که ایشــان معتقد بودند ترجمه جمعی اســت اما من‬ ‫این اعتقاد را ندارم‪ ،‬من ترجمه را مانند شعر یک کار هنری‬ ‫می دانم‪».‬‬ ‫همچنین بهاءالدین خرمشــاهی درباره ویژگی های‬ ‫ ترجمه موسوی گرمارودی با اشــاره به اینکه «نهج البالغه‬ ‫شــیوه شــیوایی اســت» گفــت‪« :‬به نظــر مــن ترجمه‬ ‫موســوی گرمارودی بهترین ترجمــه ممکــن و موجود از‬ ‫نهج البالغه اســت و می توانم بگویم با انتشار این کتاب به‬ ‫ارزوی دیرینم رســیدم‪ .‬ترجمه نهج البالغه ایشان هم مثل‬ ‫ ترجمه شان از قران و صحیفه سجادیه‪ ،‬قدر خواهد دید و بر‬ ‫صدر خواهد نشست‪».‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫تنهایی مرکل‬ ‫روی جلد‬ ‫اشپیگل‬ ‫مسمومیت‬ ‫شهرهای‬ ‫امریکایی‬ ‫سوژه اصلی‬ ‫تایم‬ ‫«چه کسی از‬ ‫نفت ارزان‬ ‫می ترسد؟»‬ ‫تیتر‬ ‫اکونومیست‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪79‬‬ ‫بازار‬ ‫بانکانصارتندیسسیمینششمیندورهجایزهملیمدیریتمالیرابهدستاورد‬ ‫به مــوازات پیشــرفت همه جانبه‪ ،‬بهبــود عملکرد و‬ ‫توسعه توانمندی های حوزه مالی و اقتصادی بانک انصار‬ ‫در فضای کسب و کار ایران اســامی و به ویژه بانکداری‬ ‫خصوصی کشور که با پشتوانه رویکردهای علمی و توسعه‬ ‫بنیادی بانک در مســیر رشــد بهره وری و افزایش کارایی‬ ‫کارکنان و اعتماد به همکاران در این حوزه صورت می گیرد‪،‬‬ ‫شرکت در فرایند ششمین دوره جایزه ملی مدیریت مالی‪ ،‬با‬ ‫همت و تالش مدیران‪ ،‬کارشناســان و همکاران معاونت‬ ‫مالی بانک انصار بار دیگر به نتیجه درخشــانی در کارنامه‬ ‫مالی این بانک انجامید و معاونت مالی موفق شــد ضمن‬ ‫دریافت ایــن جایزه ارزشــمند در پنجمین ســال متوالی‪،‬‬ ‫با ارتقای ســطح جایــزه از بلورین به ســیمین‪ ،‬جایزه ملی‬ ‫مدیریت مالی در سطح تندیس سیمین را در ششمین دوره‬ ‫برگزاری این رقابت ها به دســت اورد‪ .‬به گــزارش اداره کل‬ ‫ بازاریابی و تبلیغــات بانک انصار‪ ،‬به نقــل از معاونت مالی‬ ‫مراسم ششمین دوره جایزه ملی مدیریت مالی ایران در سالن‬ ‫اجالس سران کشورهای اسالمی و با حضور وزیر بهداشت‪،‬‬ ‫درمان و اموزش پزشکی‪ ،‬معاون کل نهاد ریاست جمهوری‪،‬‬ ‫مدیرعامل سازمان بورس اوراق بهادار‪ ،‬رئیس کل سازمان‬ ‫خصوصی ســازی و جمعی از اقتصاددانان کشور در سالن‬ ‫اجالس سران کشــورهای اســامی برگزار و بانک انصار‬ ‫موفق شد تا این عنوان را در رقابت با بسیاری از بنگاه های‬ ‫اقتصادی و مالی و بانک های کشور به دست اورد‪.‬‬ ‫گزارش معاونت مالی حاکی از ان است که این جایزه‬ ‫با هدف حمایــت از شــکل گیری و توســعه مدیریت مالی‬ ‫حرفه ای در کشــور در نظرگرفته شده تا بنگاه های مختلف‬ ‫تمامی تالش های تخصصی و حرفه ای خود را در مســیر‬ ‫دســتیابی به جایگاه واقعی در شــرکت ها و ســازمان های‬ ‫متبوعه انجام دهند‪ .‬در این گزارش همچنین امده اســت‬ ‫که هدف برگزارکنندگان دوره های جایزه ملی مدیریت مالی‪،‬‬ ‫همچنین تشویق و ترغیب شــرکت ها و بنگاه های مختلف‬ ‫به انجام خودارزیابی و شناخت نقاط قوت و ضعف و فراهم‬ ‫کردن زمینه های بهبود مستمر است تا در فضای رقابتی و‬ ‫حرفه ای از راهبرد مدیریت مالی و اقتصادی برخوردار شوند‬ ‫و به پیشرفت جامعه یاری رسانده و توســعه متوازن کشور‬ ‫را در همه عرصه ها میســر کنند‪ .‬همچنین‪ ،‬برگزارکنندگان‬ ‫امیدوارنــد قدردانــی از شــرکت ها و ســازمان های برتر در‬ ‫حوزه های مالی و اقتصادی به فراهم شــدن امکان تالش‬ ‫بیشتر و نیز تبادل تجربیات بینجامد‪.‬‬ ‫حرکت موسسه اعتباری کوثر در نظام بانکی با شتاب ادامه دارد‬ ‫بازار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫با نظم و انضباط در مسیر قله های موفقیت‬ ‫ســومین دوره تخصصی – توجیهی روســای شعب‬ ‫موسســه اعتباری کوثــر از روز ســوم بهمن مــاه با حضور‬ ‫کارشناسانی از اســتان های خراســان رضوی ‪ -‬یزد – البرز‬ ‫– قم – گیالن ‪ -‬شعب مســتقل(جلفا) ‪ -‬اذربایجان غربی و‬ ‫اذربایجان شرقی‪ ،‬در حوزه مرکزی موسسه اغاز شد‪.‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی موسســه اعتبــاری کوثر؛‬ ‫ســومین دوره تخصصی – توجیهی روسای شعب موسسه‬ ‫اعتباری کوثــر با حضــور اقایــان فهیمی پور قائــم مقام‬ ‫مدیرعامل‪ ،‬هاشمی معاون اداری پشتیبانی و شعبانی مدیر‬ ‫اموزش شروع شد‪.‬‬ ‫فهیمی پور‪ ،‬قائم مقام مدیرعامل موسســه اعتباری‬ ‫کوثر در مراسم افتتاحیه این دوره اموزشی با اشاره به روند‬ ‫پرشتاب موسسه در نظام بانکی گفت‪« :‬موسسه اعتباری‬ ‫کوثر در مدت زمان کم و با نظم و انضباط توانســته مسیر‬ ‫خودش را در رســیدن به قله هــای موفقیت پیــدا کند و با‬ ‫سرعت و دقت به پیشرفت خود ادامه بدهد‪».‬‬ ‫وی با اشاره به مراحل دریافت مجوز موسسه از بانک‬ ‫مرکزی اظهار داشت‪« :‬موسسه توانسته در مدت کمتر از‬ ‫سهسال بهموفقیت هایچشمگیری دستپیداکند‪.‬حرکت‬ ‫ما در نظام بانکی با شتاب ادامه دارد و در این روند صعودی‬ ‫دقت‪ ،‬روحیه جهادی‪ ،‬تجربه‪ ،‬تخصص و نیروهای جوان‬ ‫و تحصیلکرده نقش بسزایی دارند‪ ».‬فهیمی پور با تبریک‬ ‫به فراگیران دوره تخصصی – توجیهی روسای شعب افزود‪:‬‬ ‫«شما باید خودتان را برای طی کردن مسیری که باید در ان‬ ‫رقابت با بانک ها و موسسات اعتباری مجازی که سال ها از‬ ‫عمر فعالیت انها می گذرد اماده کنید و با به روز رسانی علوم‬ ‫خود‪ ،‬تسلط بر قوانین و بخشنامه های بانک مرکزی‪ ،‬اگاهی‬ ‫و اشــراف بر قوانین بانکداری اســامی بدون ربا‪ ،‬به روند‬ ‫پرشتاب موسسه کمک کنید‪».‬‬ ‫قائم مقام مدیرعامل موسســه اعتباری کوثر با اشاره‬ ‫به وجود نیروهای متخصص‪ ،‬متعهد و ارزشــی که دارای‬ ‫روحیه جهادی هستند‪ ،‬بیان کرد‪« :‬ما گردنه های پرپیچ و‬ ‫خم و دشوار این مسیر را پیموده ایم و حال شما که به عنوان‬ ‫سکان داران شعب در سراســر کشــور بعد از پایان دوره و‬ ‫موفقیت در ازمون ها معرفی خواهید شد‪ ،‬باید امادگی رقابت‬ ‫با بانکها و موسسات اعتباری که سال هاست در نظام بانک‬ ‫فعالیت می کنند را داشته باشید‪».‬‬ ‫فهیمی پور با اشاره به شاخصه های یک رئیس شعبه‬ ‫موفق و کارامد گفت‪« :‬شما باید با اشنایی بر مباحث کنترل‬ ‫و نظارتــی‪ ،‬قــراردادن نظــم و انضباط به عنوان ســرلوحه‬ ‫فعالیت هــای خــود‪ ،‬اشــنایی با بــه روز تریــن روش های‬ ‫اقتصادی و بانکی‪ ،‬اشــنایی به قوانین مبارزه با پولشویی و‬ ‫تسلط بر قوانین بانکداری اســامی و شناخت نقاط ضعف‬ ‫و قوت خود‪ ،‬بتوانید شــعبه ای که در ان مشغول به فعالیت‬ ‫می شوید را به بهترین وجه اداره کنید‪».‬‬ ‫وی در بخــش پایانــی صحبت های خود بــه نظم و‬ ‫انضبــاط کاری اشــاره کــرد و گفــت‪« :‬در فرمایشــات‬ ‫ائمه معصومین (علیهم الســام) هم به نظم در امور بسیار‬ ‫تاکید شده‪ ،‬امیرالمومنین (علیه الســام) در نهج البالغه‬ ‫ما را بــه نظم در امور ســفارش کرده و توصیــه به فراگیری‬ ‫علم می کنند‪ ،‬پس ما که خود را شیعه و مرید این بزرگواران‬ ‫می دانیم باید بــه این نکات کلیدی و دقیــق توجه کنیم تا‬ ‫بتوانیــم موفقیت و نتیجه مطلوبی از تالش خود به دســت‬ ‫بیاوریم‪».‬‬ ‫بازار‬ ‫در جلسه افتتاحیه ارزیابی تعالی سازمانی‬ ‫مدیرعامل بانک دی‪:‬‬ ‫مدل تعالی سازمانی‬ ‫الهام بخش مدیریت و‬ ‫کیفیتاست‬ ‫ارزیابان ملی تعالی سازمانی با حضور در بانک دی و‬ ‫شرکت در جلسه افتتاحیه فعالیت خود را برای ارزیابی بانک‬ ‫دی اغاز کردند‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل روابط عمومی بانک دی‪ ،‬در این‬ ‫جلســه رضا بهرامی‪ ،‬به عنوان ارزیاب ارشد ضمن معرفی‬ ‫اعضای تیم که همگی دارای ســوابق صنعتی‪ ،‬مدیریتی‬ ‫و تعالی هســتند به تشــریح چگونگی ارزیابــی طی چهار‬ ‫روز اســتقرار در بانک دی پرداخت‪ .‬وی بــا تاکید بر اینکه‬ ‫تیم ارزیاب به دنبال ممیزی نیســت و محور فعالیت ان بر‬ ‫یادگیری اســت‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬ما تالش می کنیم در یک‬ ‫فضای تعاملی و دو جانبه که منجر به یادگیری می شــود با‬ ‫دیدی مثبت ضمن بررســی اظهارنامــه ابهام ها را برطرف‬ ‫کنیم‪ ».‬بهرامی با بیان اینکه جایزه تعالی سازمانی سه هدف‬ ‫عمده را دنبال می کند‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬هدف اول جایزه ایجاد‬ ‫فضای رقابتی است تا بر اساس ان رقابت سالمی را در جامعه‬ ‫ایجاد کنیم‪ .‬اما هدف دوم ایجاد فضای مناسبی برای تبادل‬ ‫تجربیات موفق است که بر اساس ان سازمان های برتر هم‬ ‫مورد یادگیری قرار گیرند و هم تشویق شوند‪».‬‬ ‫به گفته وی هدف ســوم دبیرخانه جایــزه تعالی نیز‬ ‫تشویق سازمان ها برای انجام خودارزیابی است که در ان‬ ‫سازمان ها خود را مورد کنکاش قرار داده و در مسیر تعالی‬ ‫قرار می دهند‪ .‬در ادامه این جلســه دکتر احمد شفیع زاده‪،‬‬ ‫مدیرعامل بانک دی با خیر مقدم بــه ارزیابان اظهار کرد‪:‬‬ ‫«پیام نشست امروز و در معرض ارزیابی قرار گرفتن سازمان‬ ‫این است که ما برای بهبود بخشیدن به مدیریت خودمان‬ ‫و کیفیت بخشــیدن به فعالیت ها و رویکردهای ســازمان‬ ‫تصمیم جدی داریم و می خواهیم که در مســیر تعالی گام‬ ‫برداریم‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه اعتقادمان بر این است که سازمان‬ ‫همان شکلی عمل می کند که رهبران و مدیرانش هستند‪،‬‬ ‫تصریح کرد‪« :‬ســازمان طوری می اندیشــید که رهبرانش‬ ‫یو‬ ‫می اندیشند‪ ،‬پس اگر می خواهیم سازمانی خالق‪ ،‬علم ‬ ‫نواور داشته باشیم باید خودمان این گونه باشیم‪».‬‬ ‫مدیرعامــل بانــک دی مــدل تعالــی ســازمانی را‬ ‫الهام بخــش مدیریت و کیفیــت دانســت و گفت‪« :‬طی‬ ‫یکی دو سال گذشته که ادبیات تعالی در بانک دی جاری‬ ‫شده‪ ،‬رشد قابل مالحظه ای در بدنه کارشناسی و مدیریتی‬ ‫بانک شاهد هستیم که نشان دهنده اهمیت کیفیت در بین‬ ‫همکارانمان اســت‪ ».‬وی با بیان اینکه طی سال گذشته‬ ‫‪ 160‬پروژه بهبود در بانک دی شناسایی شده است‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد‪« :‬این برای مجموعه ما یک پیشرفت و حرکت در مسیر‬ ‫ارتقا محسوب می شود که پیش از اینکه دیگران نقاط قابل‬ ‫بهبود را به ما تذکر دهند ما با کمک کارشناســان داخلی به‬ ‫انها پی برده و برای برطــرف کردن هر یک پروژه ای جدید‬ ‫طراحی کرده ایم‪ ».‬به گفته وی در یک ســال گذشــته با‬ ‫اهتمام به مدل تعالی‪ ،‬مفاهیم مشــترک و اهداف فردی و‬ ‫سازمانی در بانک دی به هم نزدیک شده و سازمان پیش از‬ ‫اینکه دریافت جایزه و تندیس را اولویت قرار دهد‪ ،‬اصالت و‬ ‫باور قلبی خود را به شفافیت‪ ،‬پاسخگویی و کیفیت معطوف‬ ‫کرده است‪ .‬در این جلسه دکتر عظیم نوید تهرانی ـ معاون‬ ‫طرح و توسعه بانک دی ـ نیز با مرور فعالیت های بانک در‬ ‫مسیر تعالی اظهار کرد‪« :‬بانک دی طی یک سال گذشته به‬ ‫ثبات عملیاتی رسیده و ضمن تمرکز بر مدل تعالی به سمت‬ ‫سازمانی یادگیرنده حرکت کرده است‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه هدف گذاری کرده ایم که گام به گام‬ ‫پیش برویم‪ ،‬گفت‪« :‬پس از یک سال فعالیت امروز خود را‬ ‫در معرض ارزیابی قرار داده ایم تا با نگاه بیرونی و حرفه ای‬ ‫ببینیم در چه نقطــه و موقعیتی قرار داریــم‪ ».‬تیم ارزیابی‬ ‫تعالی سازمانی با استقرار چهار روزه در بانک دی و ارزیابی‬ ‫فعالیت ها‪ ،‬رویکردها‪ ،‬نتایج و بهبودهای حاصل شــده را‬ ‫بر اســاس منطق رادار ارزیابی خواهد کرد‪ .‬همایش تعالی‬ ‫ســازمانی و اعالم رتبه و جایگاه ســازمان ها و شرکت سوم‬ ‫اسفند ماه در تهران برگزار خواهد شد‪.‬‬ ‫معاون اعتبارات و بازاریابی بانک دی‪:‬‬ ‫بانک دی در افق نگاه و استراتژی هایش‬ ‫شرایط پس از تحریم را پیش بینی کرده است‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫بازار‬ ‫صنعت بانکــداری ایران در شــرایط ظالمانه تحریم‬ ‫بیشترین اسیب را دید‪ ،‬بنابراین خروج از این تحریم‪ ،‬عمال‬ ‫شرایط جدیدی را برای سیستم بانکی کشور ایجاد می کند‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل روابط عمومی بانک دی‪ ،‬مهندس‬ ‫علی مهبودی ـ معاون اعتبــارات و بازاریابی بانک دی ـ با‬ ‫اشاره به خروج ایران از شرایط تحریم اظهار کرد‪« :‬به تعبیر‬ ‫اقتصاددان های مطــرح‪ ،‬اقتصاد ایــران اخرین اقتصاد‬ ‫بزرگی اســت که به اقتصاد جهانی می پیوندد و این اتفاق‬ ‫فرصتی برای بنگاه های پولی و مالی اســت که بیشــترین‬ ‫بهره را از ان ببرند‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه اقتصاد ایران مسیر توسعه پایدار را‬ ‫طی می کند‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬اکنون کشور به سمتی می رود‬ ‫که دیالوگی بین خودش و دنیا ایجاد کند و موتور محرکه ان‬ ‫در بخش اقتصادی‪ ،‬نظام بانکی اســت‪ .‬در واقع ما زمانی‬ ‫می توانیم بگوییم یک بنگاه اقتصادی فعال هســتیم که‬ ‫بتوانیم خارج از مرزهای خودمــان فعالیت کنیم و فراتر از‬ ‫مرزها برنامه داشته باشیم‪ ».‬مهبودی افزود‪« :‬اگر جهانی‬ ‫فکر نکنیم‪ ،‬فرامنطقه ای نخواهیم شد و اگر فرامنطقه ای‬ ‫فکر نکنیم منطقه ای نخواهیم شد‪ .‬هرچند که این موارد در‬ ‫استراتژی های بانک دی تعریف شده است‪ ،‬اما در مجموع‬ ‫باید تاکید کرد که نگاه مدیریتی ما باید به اینده این گونه باشد‬ ‫که بدانیم در فردای اقتصــاد ایران چه جایگاهی داریم‪».‬‬ ‫معاون اعتبــارات و بازاریابــی بانک دی با اشــاره به اینکه‬ ‫مدیریت و استفاده از فن اوری های نوین بحث جدی امروزه‬ ‫دنیاست که از ان به امواج تکنولوژیک یاد می شود‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد‪« :‬جهان سوم‪ ،‬جهانی اســت که در حوزه تکنولوژی و‬ ‫کاربرد نیروی انسانی به اندازه جهان اول فعالیت نمی کند‪،‬‬ ‫یعنی در حالی که دنیا در موج چهارم تکنولوژی است ما هنوز‬ ‫در موج دوم مانده ایم‪ .‬صنعت بانکداری ما هم همین شرایط‬ ‫را دارد و در موج دوم مانده است‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬با این شــرایط برای رسیدن به دنیا و‬ ‫رسیدن به انچه بر اســاس تئوریک تعریف کرده ایم‪ ،‬باید‬ ‫خود را به روز کنیم و با برنامه ریزی مناسب و مدیریت خوب از‬ ‫فرصت هایی چون نیروهای جوان بهترین بهره را ببریم‪».‬‬ ‫وی با اشــاره به اینکه گفته می شــود اقتصــاد ایران‬ ‫«بانک محور» است‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬مفهوم این کالم‬ ‫ان است که بازار ســرمایه هم در اقتصاد ایران زنده به بازار‬ ‫پول است‪ .‬البته بانک محور بودن یک نکته مهم دیگری‬ ‫را تببین می کند و ان این است که اگر امروز مدیران عامل‬ ‫بانک ها برای اقتصاد ایران تصمیمی بگیرند‪ ،‬اتفاق بزرگی‬ ‫برای اقتصاد کشور خواهد افتاد‪».‬‬ ‫مهبودی در پایان با بیــان اینکه بانک دی عضوی از‬ ‫خانواده بزرگ نظام بانکی اســت و با درک موقعیت خود در‬ ‫پی نقش افرینی است‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬بانک دی در افق نگاه‬ ‫و استراتژی هایش شرایط پس از تحریم را پیش بینی کرده‬ ‫و با برنامه ای که تدوین شــده و شــرایط جدیدی که پیش‬ ‫روی ماست‪ ،‬اینده ای روشن را برای بانک ارزش افرین دی ‬ ‫ترسیم می کنیم‪».‬‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫با حضور مدیران سرمایه انسانی بانک های دی و سامان انجام شد‬ ‫برگزاری نخستین جلسه مشترک در نظام بانکی با موضوع بررسی‬ ‫فرایندهایمنابعانسانی‬ ‫ک دی و بانک سامان در‬ ‫مدیران سرمایه انســانی بان ‬ ‫جلسه مشترکی ضمن بررســی فرایندهای منابع انسانی در‬ ‫بانک ها و مســائل مربوط به کارکنان با اشتراک گذاشتن‬ ‫تجربیات مشترک بر تعامل بیشتر در این بخش تاکید کرده‬ ‫و خواستار ارتباط نزدیک تر بانک ها شدند‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل روابط عمومی بانک دی‪ ،‬مجتبی‬ ‫حیدری‪ ،‬معاون سرمایه انسانی و توسعه مدیریت بانک دی‬ ‫در این جلسه با تاکید بر اینکه گسترش همکاری های بین‬ ‫بانکی می تواند به ارتقای کیفــی فعالیت ها در نظام بانکی‬ ‫کمک کند به بخشــی از دســتاوردهای بانک دی در حوزه‬ ‫سرمایه انسانی اشاره کرد‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه طی دو سال گذشته تحوالت بزرگی‬ ‫در حوزه ســرمایه انســانی بانک دی اتفاق افتاده اســت‪،‬‬ ‫تصریح کــرد‪« :‬با هــدف ارتقــای کیفیــت در این بخش‬ ‫برنامه های متنوعی از ســوی همکاران و مشــاوران بانک‬ ‫تدارک دیده شــد که ماحصــل ان را می توان در اســتقرار‬ ‫سیســتم جامع منابع انســانی دانســت کــه گام بزرگی در‬ ‫یکپارچگی سازمان محسوب می شود‪».‬‬ ‫معاون سرمایه انسانی و توســعه مدیریت بانک دی‬ ‫با برشــمردن برخی موفقیت های بانک از جمله تاســیس‬ ‫مرکز اموزش و دریافت جایزه رهبری منابع انسانی اروپا در‬ ‫حوزه سرمایه انســانی‪ ،‬بر لزوم بهره گیری از تجارب خوب‬ ‫و موفق هر دو بانک با تکیه بر نقاط قوت و ارتباط مســتمر‬ ‫در تمامی سطوح مدیریتی تاکید کرد‪ .‬در ادامه این جلسه‬ ‫فرشته ضرابیه ـ مدیر سرمایه انسانی بانک سامان ـ با تقدیر‬ ‫از ابتکار عمل بانک دی در برگزاری چنین نشســت هایی‪،‬‬ ‫تدوام این گونه همکاری ها را خواســتار شد و اظهار کرد‪:‬‬ ‫«اســتفاده از امکانات و ارتباطات هــر دو بانک در تعامل‬ ‫با برخی ســازمان ها به ویــژه وزارتخانه کار‪ ،‬تعــاون و رفاه‬ ‫اجتماعی‪ ،‬کانون بانک های خصوصی و ســازمان تامین‬ ‫اجتماعی می تواند به تقویت ارائه خدمات به نیروی انسانی‬ ‫بانک ها کمک کند‪ ».‬مدیر ســرمایه انسانی بانک سامان‬ ‫همچنین با اشــاره به فعالیت های انجام شده در این بانک‬ ‫تصریح کرد‪« :‬مســیرهای مشــخصی برای شناســایی و‬ ‫براورده کــردن نیازها و انتظارهای کارکنان بانک ســامان‬ ‫ایجاد شده و تمام فرایندهای خود را در جهت پاسخگویی به‬ ‫این نیازها همسو کرده ایم تا از این طریق بتوانیم بر ارتقای‬ ‫عملکرد کارکنان بانک موثر باشــیم‪ ».‬در ادامه نشســت‬ ‫عالوه بر دکتر گنجعلی‪ ،‬مشاور بانک دی که به بیان نکاتی‬ ‫درباره لزوم استفاده ان الین از ســواد دانشگاهی در حوزه‬ ‫سرمایه انسانی پرداخت‪ ،‬مهدی فرخچه رئیس اداره امور‬ ‫کارکنان و روح الله اکبری رئیــس اداره خدمات بانک دی‪،‬‬ ‫مقدم نیا جانشین مدیریت سرمایه انســانی و نادری رئیس‬ ‫اداره توسعه سرمایه انسانی بانک سامان نیز مطالبی درباره‬ ‫جایگاه سرمایه انسانی و اقدامات انجام شده ارائه کردند‪.‬‬ ‫در این جلسه همچنین پیش نویس اولین تفاهمنامه‬ ‫همکاری در حوزه ســرمایه انســانی در نظام بانکی کشور‬ ‫ارائه شد‪.‬‬ ‫حمل و نقل‪ ،‬نیاز اصلی صنعت‬ ‫سینا ضرغام‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪298‬‬ ‫مدیرعامل فوالد اریا‬ ‫اگر تمــام فعالیت های اقتصادی که بــا تولید کاال و‬ ‫خدمات با استفاده از ماشین االت و تجهیزات ساخت ه دست‬ ‫بشــر ســر و کار دارند را به عنوان یک کل تصور کنیم‪ ،‬هر‬ ‫صنعت‪ ،‬زیر مجموعه ای از این کل است که عده فراوانی‬ ‫از فعالیت های مشابه را شامل می شود‪ .‬تعریف مهم برای‬ ‫صنعــت را می باید این طور بیان کرد‪« :‬بــه مجموعه تمام‬ ‫یکان هایی که در تولید‪ ،‬توزیع یا مصــرف یک فراورده یا‬ ‫یک دسته از فراورده های مشابه فعالیت می کنند‪ ،‬صنعت‬ ‫گفته می شــود‪ .‬در مــورد تعریف دقیق صنعــت اختالف‬ ‫نظرهــای کثیری وجــود دارد‪ .‬صنعــت دارای تعریف ها و‬ ‫تعبیرهای متفاوتی اســت که بر اســاس جایگزین پذیری‬ ‫فراورده ها‪ ،‬فرایند تولید و محدوده های گیتاشناســی ارائه‬ ‫شــده اند‪ ».‬مثال مایکل پورتر که او را پیامبــر برنامه ریزان‬ ‫راهبــردی در صنعت می نامنــد صنعــت را اینگونه تعریف‬ ‫می کند‪« :‬صنعت عبارت اســت از گروه شــرکت هایی که‬ ‫فراورده های انهــا جایگزین نزدیکی برای هم هســتند‪».‬‬ ‫یا در مثلی دیگر راکفلــر که او را بزرگتریــن فوالد فروش و‬ ‫فوالد ساز تاریخ می نامند‪ ،‬می گفت که صنعت تبلور زندگی‬ ‫انسان است‪ .‬باتوجه به مشابهت هایی که به لحاظ فرایند‬ ‫تولید‪ ،‬شیوه بازاریابی‪ ،‬شیوه مدیریتی‪ ،‬حجم سرمایه‪ ،‬نوع‬ ‫ماشین االت مورد استفاده‪ ،‬نوع مواد اولیه ملزوم و‪ ...‬میان‬ ‫گروه های گوناگون صنعت وجود دارد‪ ،‬گروه های گوناگون‬ ‫صنعت را می توان از جنبه های مختلف تقسیم بندی کرد‪.‬‬ ‫برخی از تقســیم بندی ها به قرار ذیل می باشــند‪« :‬صنایع‬ ‫سنگین‪ ،‬صنایع ســبک‪ ،‬صنایع متمرکز‪ ،‬صنایع نامتمرکز‪،‬‬ ‫صنایع جهانی‪ ،‬صنایع محلی و‪ »...‬سینما را صنعت سینما‬ ‫می نامند‪ ،‬گردشگری را صنعت گردشگری می نامند ولی ایا‬ ‫طراحی مد‪ ،‬سینما و گردشگری و امثال اینها را می توان در‬ ‫زمره صنعت قرار داد؟ بله در واقع صنعت هم از ریشه به ساقه‬ ‫می رسد‪ ،‬صنایع پایه و صنایع وابسته‪ ،‬از صنایع خودرو سازی‬ ‫و نساجی تا صنایع ماهیگیری و پوشاک‪.‬‬ ‫برای مثال نفت و گاز صنعت مادر(صنعت پایه) و تولید‬ ‫لوله و اتصاالت وابسته به ان است‪ .‬در کشور عزیزمان نیز‬ ‫موجی از بی نظمی در جای گیری صنایع به چشم می خورد‪.‬‬ ‫جای گیری صنعت یعنی اینکه چرا فالن کارخانه در فالن‬ ‫شهرســتان مشــغول به کار اســت‪ ،‬یعنی اینکــه صاحب‬ ‫بزرگترین بازار مبل در جهان باشــیم ولی خــط راه اهن به‬ ‫گیالن و ازاد راهی به مازندران نداشته باشیم‪ ،‬حال تصور‬ ‫کنید قیمت تمام شده چوب را در کالنشهری مثل تهران‪.‬‬ ‫در حقیقت محصوالت تولیدی خصوصا در تولیدات صنعتی‬ ‫می باید اصل سهل الوصول بودن ان نیز جدی گرفته شود‪،‬‬ ‫اصلی که به شــدت در قیمت و تحویل تولیدات تاثیر گذار‬ ‫است‪ .‬حال که بنا به هر مصلحتی کارخانه های تولیدی در‬ ‫گوشه و کنار کشور پراکنده شده اند ای کاش که بودجه های‬ ‫عمرانی را کمی درست تر و در کشور خودمان صرف نیازهای‬ ‫اصلی کنیم‪ ،‬یا به جای اینکه زمین های خشک و بیابان ها‬ ‫را به شهرک صنعتی تبدیل کنیم کمی از محل فروش ان را‬ ‫صرف جاده سازی و حمل و نقل کشور نماییم‪.‬‬