فصلنامه دیده بان مرز شماره 12

‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪ ،‬اقتصادی‬ ‫فصل بهار ‪1401‬‬ ‫سال چهارم‬ ‫شماره ‪12‬‬ ‫‪ 104‬صفحه‬ ‫قیمت ‪ 100/000‬تومان‬ ‫دکتر محمدصادق خیاطیان یزدی‪ ،‬رئیس مرکز‬ ‫بررسی های استراتژیک نهاد ریاست جمهوری‪:‬‬ ‫پدیده «مهاجرت»‬ ‫امری مطلق ًا منفی‬ ‫نیست!‬ ‫ویژه‬ ‫شت روز‬ ‫گرامیدا‬ ‫گرمسار‬ ‫ه ‪1401‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ 2‬تیر ما‬ ‫گرمسار؛ جزیره‬ ‫اقوام ایران‬ ‫صفحه ‪28‬‬ صفحه 1 صفحه 2 ‫قران شریف (نور‪ ) 55/‬در مورد امنیّت ملّی و ارزش تامین امنیت ملّی و عمومی می فرماید‪:‬‬ ‫ـات لَ َیس ـت َْخ ِل َفنَّ ُه ْم ِفــی ْ َ‬ ‫« َو َعــدَ َّ ُ‬ ‫اس ـت َْخ َل َ‬ ‫ـن‬ ‫ـم َو َعمِ ُلــوا َّ‬ ‫ف الَّذِ یـ َ‬ ‫ـن ِمـ ْ‬ ‫ال ْر ِ‬ ‫ض َک َمــا ْ‬ ‫الل الَّذِ یَــن ا َم ُنــوا ِمن ُْکـ ْ‬ ‫الصالِحـ ِ ْ‬ ‫ـم اَ ْمن ـ ًا ‪»...‬‬ ‫ـم َو لَُ َ‬ ‫ـم ِمـ ْ‬ ‫یم ِّک َنـ َّ‬ ‫ـم دِ ی َن ُهـ ُ‬ ‫ـن بَ ْعــدِ َخ ْو ِف ِهـ ْ‬ ‫ـم َو لَ ُی َب ِّدلَنَّ ُهـ ْ‬ ‫ـم الَّــذِ ی ا ْر َتضــی لَ ُهـ ْ‬ ‫ـن لَ ُهـ ْ‬ ‫َق ْب ِل ِهـ ْ‬ ‫ترجمــه ایــه‪« :‬و خداونــد بــه کســانی از شــما کــه ایمــان اورده و کارهــای شایســته انجــام داده انــد وعــده مــی دهــد کــه قطعـ ًا انــان را حکمــران روی زمیــن خواهــد کــرد‪ ،‬همــان گونــه کــه‬ ‫بــه پیشــینیان ان هــا خالفــت روی زمیــن را بخشــید؛ و دیــن و ایینــی را کــه بــرای انــان پســندیده‪ ،‬پابرجــا و ریشــه دار خواهــد ســاخت؛ و ترسشــان را بــه امن ّیــت و ارامــش مبــدّ ل مــی کنــد ‪»...‬‬ ‫حضرت ایت اهلل العظمی خمینی‬ ‫(ره)‬ ‫بنیانگذار کبیر جمهوری اسالمی ایران‪:‬‬ ‫حفظ مرزها‏‬ ‫‏مرزهای خودتان را باید حفظ کنید‪،‬‬ ‫مرزداری کنید‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬سخنرانی در جمع افسران دانشکدۀ افسری‪،‬‬ ‫صحیفه امام‪ ،‬جلد‪ ،10‬صفحه ‪328‬‏‬ ‫‏‏‪58 / 8 / 1‬‏‬ ‫حضرت ایت اهلل العظمی‬ ‫امام خامنه ای‬ ‫رهبر انقالب اسالمی ایران‪:‬‬ ‫جوانان شما[عشایر اردبیلی] همیشه‬ ‫در طول تاریخ از این مرزها دفاع کرده اند‪.‬‬ ‫دشمن را شما عقب زدید‪ ،‬مرزها را شما حفظ‬ ‫کردید و پشتیبان حق و حقیقت بودید ‪ .‬‬ ‫منبع‪ :‬بیانات در دیدار عشایر‬ ‫استان اردبیل ‪1379/05/06‬‬ ‫حجت االسالم والمسلمین‬ ‫سید ابراهیم رییسی‪ ،‬رئیس جمهور‪:‬‬ ‫گازرسانی به مناطق مرزی و‬ ‫محروم افتخار دولت است‬ ‫توجه به مناطق محروم و کم برخوردار در‬ ‫دستور کار دولت قرار دارد و معتقدیم که باید‬ ‫به این مناطق رسیدگی بیشتری شود تا‬ ‫مردم بتوانند با احساس عدالت و‬ ‫در رفاه زندگی کنند‪.‬‬ ‫سردار احمدعلی گودرزی‬ ‫فرمانده مرزبانی جمهوری اسالمی ایران‪:‬‬ ‫مرزبان و مرزنشین هر دو در‬ ‫قبال امنیت مرز مسئول هستند‬ ‫بر هیچ کس پوشیده نیست که اگر‬ ‫همکاری خوب و شرافتمندانه‬ ‫مرزنشینان نبود ما شاهد این‬ ‫ارامش و امنیت نبودیم‪.‬‬ ‫دکتر احمد وحیدی‬ ‫وزیر کشور‪:‬‬ ‫اشتغال مرزنشینان‬ ‫مورد توجه دولت است‬ ‫اقتصاد و معیشت مرزنشینان‬ ‫همواره مورد توجه دولت است‬ ‫و تقویت خواهد شد‪.‬‬ ‫سردار‬ ‫سید مجید میراحمدی‪،‬‬ ‫معاون امنیتی و انتظامی وزیر کشور‪:‬‬ ‫ارتقای کارامدی برای‬ ‫ادامه رشد و مسیر بالندگی‬ ‫انقالب اسالمی ضروری است‬ ‫باید با ارتقای کارامدی بتوانیم به‬ ‫سهم خود به ادامه رشد و مسیر‬ ‫بالندگی انقالب اسالمی‬ ‫کمک کنیم‪.‬‬ صفحه 3 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪ ،‬اقتصادی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیرمسئول‪ :‬مهندس محمدنقی دیده بان‬ ‫سردبیر‪ :‬فرهاد قنبری‬ ‫ویراستار‪ :‬شبنم ابانگاه‬ ‫مدیر بازرگانی‪ :‬فرهاد قنبری‬ ‫خبرنگاران‪ :‬زینب سیدحاتمی‪ ،‬فاطمه سیدحاتمی‬ ‫عکاسان خبری‪ :‬یعقوب بایرامی فرجود‪ ،‬محمدعلی دیده بان‬ ‫امور گرافیکی‪ :‬مریم نوری‬ ‫صفحه ارا و مدیر هنری‪ :‬فرهاد قنبری‬ ‫گروه کارشناسان‪ :‬دکتر مجتبی ملکی شهریور‪ ،‬مهدی حسن عباسی‬ ‫مهندس محمد دیدهبان‪ ،‬مهدی قرالی‪ ،‬دکتر اباصلت رحمتی‪ ،‬دکتر قاسم جعفری‬ ‫سرهنگ مهدی خانعلی‪ ،‬دکتر حامد سیدحاتمی‪ ،‬مهندس زینب محمدی‬ ‫مهندس مطهره کلبادی نژاد‪ ،‬دکتر سجاد بهرامی علی ابادی‬ ‫همکاران این شماره‪ :‬غالمحسین دیده بان‪ ،‬فرح پرتوی‪ ،‬فرزانه اسالمی‪،‬‬ ‫الناز قنبری‪ ،‬مهدیه حسینزاده میرک‪ ،‬حانیه ملکی شهریور‪ ،‬محمد فکری هلاباد‬ ‫لیتوگرافی و چاپ‪ :‬خاتم نو‬ ‫مدیران دفاتر سرپرستی و نمایندگیها‬ ‫خبرنگار مقیم در کشور ترکیه (استانبول)‪ :‬لیال نوروزی‬ ‫مدیر سرپرستی استان اردبیل‪ :‬مهندس محمدحسین دیده بان‬ ‫نماینده استان اذربایجان غربی‪ :‬احمد نصرالهی‬ ‫نماینده استان گیالن‪ :‬حسین مهدوی اسیابر‬ ‫نماینده استان کرمانشاه‪ :‬حسن کرمی‬ ‫نماینده استان کردستان‪ :‬مجید اوج‬ ‫نماینده استان فارس‪ :‬احسان سمیع زاده‬ ‫مراکز توزیع مجله دیده بان مرز‪:‬‬ ‫دفاتر استانداران استان های مرزی‪ ،‬وزارتخانه ها‪ ،‬سازمان ها و ادارات مرتبط‪،‬‬ ‫سفارتخانه های منتخب‪ ،‬کیوسک های مطبوعاتی منتخب‪ ،‬شرکت ها‪ ،‬واحدهای‬ ‫صنعتی و مراکز تفریحی و گردشگری و‪ ...‬طرف قرارداد و لیست های پیشنهادی‬ ‫مشتریان و مشترکین و‪...‬‬ ‫این رسانه تخصصی را در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی دنبال کنید؛‬ ‫نشانی سایت پرتال تحلیلی خبری اخبار مرز (مرزنیوز)‪:‬‬ ‫‪www.Marznews.ir‬‬ ‫‪www.Marznews.com‬‬ ‫کانال رسمی تلگرامی مرزنیوز‪:‬‬ ‫‪https://t.me/Marznews‬‬ ‫نشانی صفحه اینستاگرامی مرزنیوز‪:‬‬ ‫‪/https://www.instagram.com/marznews.ir‬‬ ‫نشانی فیس بوک‪:‬‬ ‫‪/https://www.facebook.com/marznews‬‬ ‫نشانی توییتر‪:‬‬ ‫‪https://twitter.com/marznews‬‬ ‫نشانی اپارات‪:‬‬ ‫‪https://www.aparat.com/marznews‬‬ ‫نشانی بله‪:‬‬ ‫‪https://ble.ir/marznews‬‬ ‫نشانی روبینو‪:‬‬ ‫‪Rubika.ir/marznews_ir‬‬ ‫نشانی روبیکا‪:‬‬ ‫‪Rubika.ir/marznews‬‬ ‫در گفت وگوی اختصاصی با دکتر محمدصادق خیاطیان یزدی‪ ،‬رئیس مرکز بررسی های استراتژیک نهاد ریاست جمهوری عنوان شد‪:‬‬ ‫پدیده «مهاجرت» امری مطلقا ً منفی نیست! ‪5 .......‬‬ ‫معرفی مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری ‪12 .......‬‬ ‫مهندس اکبر قنبرپور‪ ،‬مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین المللی پیام‪:‬‬ ‫پیام؛ مرزهای ترانزیت زمینی و هوایی را به هم پیوند می زند ‪14 .......‬‬ ‫پرونده ویژه؛‬ ‫گرمسار؛ جزیره اقوام ایران ‪28 .......‬‬ ‫گرمسار؛ مظهر تمدن کهن ‪32.......‬‬ ‫تپه های باستانی ‪35 .......‬‬ ‫جاذبه های فرهنگی و گردشگری ‪36 .......‬‬ ‫صنایع دستی ‪37 .......‬‬ ‫سوغات ‪37.......‬‬ ‫معادن ‪38.......‬‬ ‫معاون نمک ‪38.......‬‬ ‫کشاورزی و دامپروری ‪39 .......‬‬ ‫صنعت ‪39.......‬‬ ‫اب و هوا ‪40 .......‬‬ ‫پوشش گیاهی ‪41.......‬‬ ‫دامنه و ارتفاعات ‪42.......‬‬ ‫غارها ‪44.......‬‬ ‫اب های معدنی ‪45 .......‬‬ ‫چشمه شاه (شاه چشمه) ‪45.......‬‬ ‫چشمه عین الرشید ‪45.......‬‬ ‫کویر ‪46 .......‬‬ ‫اماکن تاریخی و جاذبه های دیدنی ‪48 .......‬‬ ‫امامزاده شمس الدین و اسماعیل(ع) ‪49.......‬‬ ‫امامزاده سلطان شاه نظر ‪50 .......‬‬ ‫امامزاده علی اکبر ‪51.......‬‬ ‫خانه تاریخی باقری ها (موزه اقوام) ‪52.......‬‬ ‫اب انبار بزرگ گرمسار ‪53.......‬‬ ‫اب انبار مسیر امامزاده اسمعیل و شمس الدین(ع) ‪54.......‬‬ ‫اب انبار ناسار ‪55 .......‬‬ ‫جاده سنگفرش ‪56.......‬‬ ‫قصر عین الرشید ‪57 .......‬‬ ‫قصر حرمسرا ‪58.......‬‬ ‫کارخانه پنبه (باغ موزه علم و صنعت) ‪59.......‬‬ ‫بنه کوه ‪60.......‬‬ ‫کوه اژدها ‪61.......‬‬ ‫قله کلرز ‪62 .......‬‬ ‫قلعه استوناوند ‪63.......‬‬ ‫پارک جنگلی پروفسور کردوانی ‪64.......‬‬ ‫کاروانسرای شاه عباسی ‪65.......‬‬ ‫کاروانسرای قصر بهرام ‪66.......‬‬ ‫منطقه نمونه گردشگری بهرود ‪68.......‬‬ ‫دریاچه نمک ‪69.......‬‬ ‫پارک ملی کویر؛ افریقای کوچک ایران ‪70.......‬‬ ‫ریل گذاری مسیر توسعه گرمسار ‪74 .......‬‬ ‫مهدی صفرخانلو‪ ،‬فرماندار گرمسار‪:‬‬ ‫ظرفیت های مهم صنعتی و گردشگری نقطه طالیی پیشرفت گرمسار است ‪75.......‬‬ ‫سیدمحمدرضا هاشمی‪ ،‬استاندار سمنان خبر داد‪:‬‬ ‫صدور کد گمرکی منطقه ویژه اقتصادی سمنان‬ ‫در دیدار با معاونان و مدیران وزارت راه وشهرسازی مطرح شد؛‬ ‫قدردانی رییس جمهور از اقدامات سازمان بنادر و دریانوردی برای احیای خلیج گرگان ‪77 .......‬‬ ‫بیانیه پایانی دهمین اجالس رایزنان فرهنگی ایران در خارج از کشور منتشر شد ‪78 .......‬‬ ‫ی با وزیر امورخارجه‪80 ...‬‬ ‫نشست مشترک رئیس و اعضای فراکسیون ایرانیان خارج از کشور مجلس شورای اسالم ‬ ‫وزیر ارتباطات در نشست با رییس قوه قضاییه مطرح کرد‪:‬‬ ‫لزوم همکاری همه دستگاه ها برای تکمیل شبکه ملی اطالعات ‪81.......‬‬ ‫رئیس کمیته مرز مجلس‪:‬‬ ‫بر تقویت دیپلماسی اقتصادی تاکید داریم ‪82.......‬‬ ‫محمد فرشکاران‪ ،‬رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی اذربایجان شرقی‪:‬‬ ‫اعتبار احیای دریاچه ارومیه استانی شود ‪83.......‬‬ ‫سه نکته درباره امنیت غذایی ‪84.......‬‬ ‫بحران اوکراین و تاثیر ان بر تحوالت سوریه‪85.......‬‬ ‫روابط ترکیه و ایران در پرتو تحوالت جهانی و منطقه ای‪88.......‬‬ ‫ایران و اسیای مرکزی؛ فرصت ها و تهدیدها‪90.......‬‬ ‫انتصاب معاون فرهنگی و اموزشی بنیاد شهید و امور ایثارگران‪92.......‬‬ ‫به میزبانی شرکت اب منطقه ای اردبیل؛‬ ‫نشست مسئولین امور فرهنگی شرکت های اب منطقه ای شمالغرب کشور برگزار شد‪93.......‬‬ ‫وزیر دفاع خبر داد؛‬ ‫برپایی نمایشگاه بزرگ دستاورد های دفاعی ایران در اینده نزدیک‪94.......‬‬ ‫جانشین فرمانده سپاه‪:‬‬ ‫ایران توان دفاع بازدارندگی و قدرت اقدام را توامان دارد‪95.......‬‬ ‫سید مجید سقایی‪ ،‬سرمایه گذار معدن در استان کردستان اذعان داشت‪:‬‬ ‫افزایش بهره وری از معادن‪ ،‬زمینه ساز توسعه و ابادانی کردستان‪96.......‬‬ ‫نقش ه تقسیمات کشوری استان اردبیل‪ ،‬نقشه گردشگری استان و شهر اردبیل‪ ،‬نقشه راهنمای شهر اردبیل و کتاب‬ ‫ابعاد کشور معرفی شد‪98.......‬‬ ‫دانستنی های مرزی ‪7‬؛ خطوط مرزی‪100.......‬‬ ‫ممنوعیت استفاده از لوگو و عنوان فدراسیون فوتبال و جام جهانى‪100.......‬‬ ‫نزدیک ترین زمین فوتبال به مرز یک کشور‪100.......‬‬ ‫دیدار مدیر مرزنیوز و مجله دیده بان مرز با معاون فرهنگی و اجتماعی مرزبانی فراجا‪101.......‬‬ ‫تجلیل از مهندس محمدنقی دیده بان‪ ،‬صاحب امتیاز و مدیرمسئول پایگاه خبری اخبار مرز و مجله دیده بان مرز‪102.......‬‬ ‫نشانی دفتر مرکزی‪ :‬تهران‪ ،‬میدان انقالب‪ ،‬ابتدای کارگر شمالی‪ ،‬بعد از فرصت‪ ،‬خیابان مستعلی‪ ،‬پالک ‪ 12‬واحد ‪3‬‬ ‫کدپستی‪1418814554 :‬‬ ‫صندوق پستی‪13145-483 :‬‬ ‫تلفن و فاکس‪+982166129426 :‬‬ ‫شماره همراه مدیر بازرگانی‪09203166097 :‬‬ ‫پست های الکترونیکی‪Email: info@marznews.com :‬‬ صفحه 4 ‫پدیده «مهاجرت»‬ ‫امری مطلق ًا منفی نیست!‬ ‫مرکـز بررسـی های اسـتراتژیک‬ ‫ریاسـت جمهوری یکـی از مراکز‬ ‫مهم بررسـی پدیـده «مهاجرت»‬ ‫به شـمار مـی رود که ایـن روزها‬ ‫بیشـترین تـوان خـود را بـرای‬ ‫رفع موانع و مشـکالت مهاجرت‬ ‫نخبـگان صـرف می کند‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و به‬ ‫نقـل از مرزنیـوز؛ برای اشـنایی‬ ‫بیشـتر مخاطبـان ایـن رسـانه‬ ‫بـا مزایـای و معایـب پدیـده‬ ‫«مهاجـرت» گفت وگویـی را بـا‬ ‫دکتـر محمدصـادق خیاطیـان‬ ‫یـزدی‪ ،‬رئیس این مرکـز ترتیب‬ ‫داده ایـم کـه حاصـل ان را در‬ ‫پی می خوانید‪:‬‬ ‫بـه عنـوان اولیـن سـئوال‬ ‫‬‫وضعیـت کنونـی و کلـی مهاجـرت از‬ ‫کشـور را چگونـه ارزیابـی می کنید؟‬ ‫پدیـده مهاجـرت اساسـاً یـک پدیـده بـا‬ ‫دامنـه کاربـرد بسـیار وسـیعی در تمامـی‬ ‫جوامـع بـوده و بـه واسـطه همیـن جهـان‬ ‫شـمولی ان بسـیاری از کشـورها درگیـر‬ ‫ایـن موضـوع مهـم هسـتند‪.‬‬ ‫شـاید ایـن سـئوال بـرای خیلـی از مـردم‬ ‫بـه وجـود ایـد کـه ایـا پدیـده مهاجـرت‬ ‫امـری مطلقـاً منفـی اسـت؟ در کشـور‬ ‫مـا متاسـفانه ایـن نـگاه منفـی نسـبت بـه‬ ‫پدیـده مهاجـرت وجـود دارد‪ ،‬امـا بـا یـک‬ ‫نـگاه تحلیلـی می تـوان گفت کـه مهاجرت‬ ‫اثـار و پیامدهـای مثبـت نیـز بـه همـراه‬ ‫دارد کـه می تـوان از ان در راسـتای ارزش‬ ‫افرینـی بهـره بـرد‪.‬‬ ‫انچـه کـه مسـلم اسـت بـه دلیل شـناخت‬ ‫ناکافـی مـردم از پدیده مهاجـرت یک نگاه‬ ‫منفـی نسـبت به موضـوع مهاجـرت وجود‬ ‫دارد و در کنـار ان عـدم برنامه ریـزی و‬ ‫تمرکـز مناسـب روی سیاسـت گذاری در‬ ‫امـر مهاجـرت‪ ،‬مردم واکنش هـای مختلفی‬ ‫در ایـن بـاره دارنـد کـه ایـن خـود باعـث‬ ‫کمتـر توسـعه یافتگـی امـر مهاجـرت در‬ ‫کشـور شـده است‪.‬‬ ‫عدم اطالع کافی‬ ‫و عدم برنامه ریزی‬ ‫مناسب و عدم هدفگذاری‬ ‫مشخص باعث شده‬ ‫تا پدیده مهاجرت‬ ‫در کشور به عنوان‬ ‫یک امر منفی تلقی شود‪،‬‬ ‫در صورتی که اینگونه‬ ‫نیست و همه کشورها‬ ‫به عنوان یک موضوع خاص‬ ‫به ان می پردازند‬ ‫کمـا اینکه جامعـه کنونی نیـاز به چرخش‬ ‫دانـش و چرخـش نخبگانـی دارد‪ ،‬منظـور‬ ‫از چرخـش نخبگانـی همـان مهاجـرت‬ ‫نخبـگان مـد نظـر اسـت کـه می توانـد‬ ‫بـرای هـر کشـوری ارزش افریـن باشـد‪ ،‬به‬ ‫شـرطی کـه برنامه ریـزی‪ ،‬سیاسـتگذاری و‬ ‫هدفگـذاری مناسـبی پیوسـت ایـن پدیده‬ ‫با شد ‪.‬‬ ‫پـس در ایـن میـان موضوع‬ ‫‬‫فـرار مغزهـا را چگونـه می تـوان‬ ‫توجیـه کـرد؟‬ ‫مفهـوم فـرار مغزهـا مربـوط به اواخـر قرن‬ ‫بیسـتم بوده و بیشتر کشـورها در این قرن‬ ‫بـا ان مواجـه بوده انـد‪ .‬این موضـوع با رفت‬ ‫و امـد بسـیار از منابـع انسـانی و نیروهای‬ ‫مردمـی مطـرح شـد امـا اگـر امـروزه در‬ ‫مـورد مهاجـرت صحبـت می کنیم مسـئله‬ ‫فـرار مغزهـا و مهاجـرت یک طرفـه منتفی‬ ‫شـده اسـت‪ ،‬در قرن حاضر دیگر برداشـتی‬ ‫از مفهـوم مهاجـرت یـک طرفـه نیسـت و‬ ‫بـا برنامه ریـزی مناسـب و اقدامـات بهینـه‬ ‫می تـوان منافعـی را بـرای امـر مهاجـرت‬ ‫مترتب دانسـت‪.‬‬ ‫عـدم اطلاع کافـی و عـدم برنامه ریـزی‬ ‫مناسـب و عـدم هدفگـذاری مشـخص‬ ‫باعـث شـده تـا پدیـده مهاجرت در کشـور‬ ‫بـه عنـوان یـک امـر منفـی تلقـی شـود‪،‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل زمستان ‪ - 1400‬سال سوم شماره ‪11‬‬ ‫در گفت وگوی اختصاصی با دکتر محمدصادق خیاطیان یزدی‪ ،‬رئیس مرکز بررسی های استراتژیک نهاد ریاست جمهوری عنوان شد‪:‬‬ ‫‪5‬‬ صفحه 5 ‫در صورتـی کـه اینگونـه نیسـت و همـه‬ ‫کشـورها بـه عنـوان یـک موضـوع خـاص‬ ‫بـه ان می پردازنـد و موضـوع مهاجـرت‬ ‫بـرای همـه کشـورها امـری جـدی تلقـی‬ ‫مـی شـود حتـی در برخـی از کشـورهای‬ ‫مهاجرفرسـت و یـا مهاجرپذیـر بـرای ان‬ ‫نهادهـای تخصصـی ایجـاد شـده اسـت‪.‬‬ ‫همـه ایـن کشـورها سـعی کرده انـد تـا‬ ‫برنامه ریـزی مناسـب و نگاه مثبتی نسـبت‬ ‫بـه این پدیده داشـته باشـند‪ ،‬خوشـبختانه‬ ‫در دولـت سـیزدهم توجه سیاسـت گذارانه‬ ‫و هدفگـذاری مناسـبی بـر روی موضـوع‬ ‫مهاجـرت معطـوف شـده اسـت کـه بـه‬ ‫طـور حتـم در حـوزه چرخـش و بازگشـت‬ ‫نخبـگان می توانـد مهاجـرت را بـه امـری‬ ‫سـودمند تبدیـل کنـد و امید اسـت از این‬ ‫ظرفیـت بهـره الزم را ببریـم‪.‬‬ ‫دانسـت و بـا برنامه ریـزی و حمایـت‬ ‫نخبـگان بـه همـراه ظرفیـت سـازی در‬ ‫جایگاه هـای علمـی‪ ،‬تخصصـی و فنـی‬ ‫موجبـات فراگیـری علـم و دانـش فراهـم‬ ‫خواهـد امـد‪.‬‬ ‫نـوع دیگری از مهاجـرت را مهاجرت کاری‬ ‫بـه حوزه تخصصی انها وجود داشـته باشـد‬ ‫اقـدام بـه مهاجـرت می کنند‪ .‬البتـه برخی‬ ‫هـم سـعی می کننـد بـرای کسـب مهارت‬ ‫بـه کشـور دیگـری برونـد امـا کشـورهای‬ ‫بسـیاری بـرای سـرریز منابع انسـانی خود‬ ‫برنامه هـای خاصـی دارنـد و انهـا را بـرای‬ ‫‪6‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫خوشبختانه یک‬ ‫رصدخانه ای در‬ ‫دانشگاه صنعتی شریف‬ ‫با عنوان رصدخانه‬ ‫مهاجرتی راه اندازی‬ ‫شده است که با استفاده‬ ‫از داده های اماری موضوع‬ ‫مهاجرت را با نگاه تخصصی‬ ‫مورد رصد و بررسی‬ ‫قرار می دهد‪.‬‬ ‫نظرتان دربـاره هجرت برای‬ ‫‬‫فراگیـری دانـش چیسـت؟‬ ‫سـه نـوع مهاجرت وجـود دارد کـه یکی از‬ ‫انهـا مهاجـرت تحصیلـی به شـمار می رود‪.‬‬ ‫بسـیاری از نخبـگان بـرای فراگیـری علـم‬ ‫در کشـورهایی کـه فراگیری دانـش در ان‬ ‫وجـود دارد مهاجـرت می کننـد تـا بسـتر‬ ‫انتقـال دانـش و فنـاوری را به طـور خاص‬ ‫فراهـم اورنـد‪ .‬در ایـن نـوع از مهاجـرت‬ ‫کشـورهایی کـه زمینه ان دانـش و فناوری‬ ‫وجـود نـدارد برنامه ریـزی خاصـی بـرای‬ ‫شناسـایی سـایر کشـورها انجـام می دهند‬ ‫و حمایت هـای مالـی و تسـهیالت ویـژه ای‬ ‫را بـه ایـن امـر اختصـاص می دهنـد‪ ،‬بـه‬ ‫عبارتـی فـرد نخبـه را بـا حمایـت هـای‬ ‫فـراوان بـه بهتریـن دانشـگاه های دنیـا‬ ‫و یـا کشـورهایی کـه فنـاوری خـاص در‬ ‫ان وجـود دارد‪ ،‬اعـزام مـی کننـد و پـس‬ ‫از فراگیـری دانـش مقدمـات بازگشـت بـه‬ ‫وطـن را فراهـم مـی کننـد‪.‬‬ ‫بـه همیـن دلیـل پدیـده مهاجـرت را‬ ‫نمی تـوان بـه طـور مطلـق پدیـده منفـی‬ ‫قطعا ً نگاه به اینده‬ ‫باعث شده است تا بسیاری از‬ ‫نخبگان ماندگار شوند‬ ‫و فعالیت های جدی تری‬ ‫را دنبال بکنند‪.‬‬ ‫معرفـی می کننـد کـه افـراد بـه واسـطه‬ ‫اینکـه دنبـال یـک شـغل بهتـری هسـتند‬ ‫و بـا مهـارت و تجربـه خاصـی کـه دارنـد‪،‬‬ ‫احتمـال موفقیـت در یک کشـوری که نیاز‬ ‫کسـب مهـارت بـه کشـورهای صاحـب نام‬ ‫و فنـاور مـی فرسـتند و پـس از ارتقـاء‬ ‫سـطح مهارت مناسـب با یـک برنامه ریزی‬ ‫خاصـی بـه کشـور بـاز می گرداننـد و بـا‬ ‫دادن مسـئولیت در تخصص هـای خاص از‬ ‫انهـا اسـتفاده می کننـد‪.‬‬ ‫مهاجرت نوع سـوم که مهاجـرت نامطلوبی‬ ‫بـه شـمار مـی رود‪ ،‬اصطالحـاً مهاجـرت‬ ‫پناهجویـی یـا مهاجـرت اجباری بـوده که‬ ‫قاعدتـاً بـرای کشـور مـا این نـوع مهاجرت‬ ‫مهـم می باشـد اما بـه گـواه امارها نسـبت‬ ‫بـه خیلی از کشـورهای دیگر کـه به دنبال‬ ‫مهاجرت هـای پناهجویی اجباری هسـتند‪،‬‬ صفحه 6 ‫موضوع مهاجرت‬ ‫برای همه کشورها‬ ‫امری جدی تلقی‬ ‫می شود حتی در‬ ‫برخی از کشورهای‬ ‫مهاجرفرست‬ ‫و یا مهاجرپذیر‬ ‫برای ان‬ ‫نهادهای تخصصی‬ ‫ایجاد شده است‪.‬‬ ‫افـرادی کـه قصد مهاجـرت دارنـد را مورد‬ ‫تحلیـل قـرار می دهیـم تـا برنامه ریـزی‬ ‫مناسـب تری را بـرای ایـن نـوع مهاجرت ها‬ ‫داشـته باشـیم‪.‬‬ ‫عوامـل موثـر در جلوگیـری‬ ‫‬‫از مهاجـرت نخبـگان‪ ،‬ورزشـکاران و‬ ‫هنرمنـدان و‪ ...‬شـامل کـدام مـوارد‬ ‫اسـت؟‬ ‫نمی تـوان مهاجـرت را یـک امـر خـودکار‬ ‫تلقـی کـرد بـه عبارتـی هـر کسـی دلـش‬ ‫بخواهـد مـی رود و هـر کسـی نیـز کـه‬ ‫دلـش می خواهـد بـر می گـردد‪ .‬قطعـا‬ ‫برنامه ریزی هایـی وجـود دارد و در ایـن‬ ‫درجـه تاثیرگـذاری ایـن عوامـل نیـز مورد‬ ‫سـنجش قـرار گیـرد‪.‬‬ ‫تـا بـه حـال کارهـای مفصلـی نسـبت بـه‬ ‫عوامـل بیرونـی انجـام شـده و کشـورهای‬ ‫مختلـف سـعی می کننـد تا مشـوق هایی را‬ ‫بـرای جـذب بیشـتر بگذارنـد که بایـد انها‬ ‫را شناسـایی کرده و برنامه ریـزی مدونی را‬ ‫بـرای چگونگـی اسـتفاده از ایـن ظرفیت ها‬ ‫انجـام دهیم‪.‬‬ ‫به نظرم همیشـه هـم برنامه های تشـویقی‬ ‫سـایر کشـورها نمی توانـد تهدید محسـوب‬ ‫قاعدتا ً تبلیغات و زمینه سازی‬ ‫شـود‪ ،‬شـاید بتوان از ان به صورت فرصتی‬ ‫در جهـت ارتقـاء مهـارت و انتقـال دانش و‬ ‫برای توسعه پدیده مهاجرت‬ ‫فناوری اسـتفاده کرد‪.‬‬ ‫عوامل تاثیرگذاری بر روی‬ ‫رسـانه ها بیشـتر بـه‬ ‫‬‫گسترش موسسات متنوع و‬ ‫مختلفی در حوزه مهاجرت می شود‪ .‬چـه بخشـی از مسـئله مهاجـرت‬ ‫می پردازنـد و چـه بخش هایـی از ان‬ ‫می مانـد؟‬ ‫مغفـول‬ ‫بررسـی قـرار مـی دهنـد‪.‬‬ ‫متاسـفانه بـه امـر مهاجـرت در کشـور بـه‬ ‫برنامه هـا و مشـوق هایی کـه بسـیاری از صـورت حرفـه ای پرداختـه نشـده اسـت‬ ‫کشـورها بـرای جـذب مهاجریـن نخبه در و حتـی پیـش از ایـن نیـز امـار شـفاف و‬ ‫حوزه هـای مختلـف در نظـر می گیرنـد روشـنی نداشـتیم‪ .‬اکنون هم اگر به دلیلی‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل زمستان ‪ - 1400‬سال سوم شماره ‪11‬‬ ‫وضعیـت کشـورمان در ایـن مـورد خیلـی‬ ‫نگران کننـده نیسـت‪ ،‬امـا یـک نفـر هـم‬ ‫بـرای مـا مهـم بوده و مسـایل و مشـکالت‬ ‫ایـن بخـش را بیشـتر پیگیـری می کنیـم‪.‬‬ ‫برنامه هـای مدونـی بـرای معکـوس کـردن‬ ‫مهاجـرت پناهجویـی داریـم و دالیـل‬ ‫امـر باید با نـگاه کام ً‬ ‫ال علمی و کارشناسـی‬ ‫شـده بـدان بپردازیـم‪.‬‬ ‫وقتـی کـه متخصصیـن امـر مهاجـرت‬ ‫را تحلیـل مـی کننـد عوامـل مهاجـرت‬ ‫را توامـان بـا دو دسـته عوامـل کششـی‬ ‫خارجـی و عوامـل رانشـی داخلـی مـورد‬ ‫جـزو عوامـل کششـی خارجـی بـه شـمار‬ ‫مـی رود‪ .‬کشـورهایی کـه در حوزه هـای‬ ‫تخصصـی چـه در حـوزه ورزشـکاران‪ ،‬چـه‬ ‫در حـوزه هنرمنـدان و چـه در حوزه هـای‬ ‫دیگـر خلاء می ببیننـد سـعی در اسـتفاده‬ ‫از ظرفیت هـای سـایر کشـورها در حـوزه‬ ‫نخبـگان خـاص هسـتند تـا بـا اسـتفاده از‬ ‫نیـروی خبـره‪ ،‬صاحـب مهـارت و دانـش‬ ‫یـک کشـور ایـن خلاء را پـر بکننـد‪ .‬لـذا‬ ‫برنامه های تشـویقی فریبنده و مشـوق های‬ ‫بسـیار زیـادی را ارایـه می دهند تـا بتوانند‬ ‫انهـا را جذب کننـد‪ .‬این یک پدیده اسـت‬ ‫کـه در تحلیل هایمـان بـه ایـن موضـوع‬ ‫می پردازیـم و بعضـی وقت هـا نیـز عوامـل‬ ‫رانشـی داخلـی اسـت کـه مـورد غفغلـت‬ ‫قـرار می گیـرد‪ .‬ایـن نـوع عوامـل در‬ ‫مهاجرت فرسـتی نقـش دارد و حتمـاً باید‬ ‫‪7‬‬ صفحه 7 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫‪8‬‬ ‫اتفاقـی رخ دهـد بحـث افزایـش مهاجـرت‬ ‫داغ شـده و شـبکه های اجتماعـی هـم بـر‬ ‫طبـل شـایعات می کوبنـد و ایـن بحث های‬ ‫درسـت و نادرسـت‪ ،‬نقـل محافل می شـود‬ ‫کـه متاسـفانه فضـای کنونی کشـور متاثر‬ ‫از چنیـن فضایـی هسـت‪.‬‬ ‫البته با ارتقاء سـطح سـواد رسـانه ای مردم‬ ‫پدیـده مهاجـرت کـم کـم جایگاه خـود را‬ ‫در کشـور پیـدا کـرده و فضـای رسـانه ای‬ ‫دیگـر نمی توانـد بـر مـوج شـایعات سـوار‬ ‫شـده و بحث هـای غیر واقعـی را در جامعه‬ ‫واقعـی جلـوه بدهند‪.‬‬ ‫شـاید اکنـون نخبـگان در کشـور بـا‬ ‫مشـکالتی رو بـه رو باشـند امـا نبایـد بـا‬ ‫اظهـار نظـر غیـر کارشناسـانه و بـدون‬ ‫داشـتن امـار درسـت فضـای کشـور را‬ ‫مشـوش جلـوه داد‪.‬‬ ‫خوشـبختانه یک رصدخانه ای در دانشـگاه‬ ‫صنعتـی شـریف بـا عنـوان رصدخانـه‬ ‫مهاجرتـی راه انـدازی شـده اسـت کـه بـا‬ ‫اسـتفاده از داده هـای امـاری موضـوع‬ ‫مهاجـرت را بـا نگاه تخصصی مـورد رصد و‬ ‫بررسـی قـرار می دهـد‪.‬‬ ‫یکـی از مهمتریـن ماموریت هـای ایـن‬ ‫رصدخانـه جمع اوری اطالعات پیمایشـی و‬ ‫ثبـت امارهـای داخلـی و بین المللـی برای‬ ‫برنامه ریـزی و سیاسـتگذاری در اختیـار‬ ‫مدیـران تصمیم گیـر قـرار می گیـرد‪.‬‬ ‫از ایـن پـس وقتـی کـه از مهاجرت سـخن‬ ‫می گوییـم وضعیـت کامـل کشـورهای‬ ‫مهاجـر فرسـت و مهاجـر پذیـر بـرای‬ ‫مـا مشـخص بـوده و اهـداف کشـورهای‬ ‫میزبـان بـه خصـوص بـرای نخبـگان قابل‬ ‫تحلیل و بررسـی دقیق و کارشناسـانه قرار‬ ‫می گیـرد‪.‬‬ ‫نمی توان مهاجرت را‬ ‫یک امر خودکار تلقی‬ ‫کرد به عبارتی هر کسی‬ ‫دلش بخواهد می رود و‬ ‫هر کسی نیز که دلش‬ ‫می خواهد بر می گردد‬ ‫قطعا برنامه ریزی هایی‬ ‫وجود دارد و در این امر‬ ‫باید با نگاه کامال ً علمی‬ ‫و کارشناسی شده بدان‬ ‫بپردازیم‪.‬‬ ‫در سـال های بعـد هـم که اطالعـات و امار‬ ‫بیشـتری کسـب شـد محققان تحلیل های‬ ‫موشـکافانه تری از عوامـل اقتصـادی‪،‬‬ ‫اجتماعـی‪ ،‬سیاسـی و‪ ...‬را از فضـای‬ ‫مهاجرتـی بـرای توسـعه این امر در کشـور‬ ‫ارائـه خواهنـد داد‪ ،‬از ایـن رو نبایـد تنهـا‬ ‫یـک برشـی از زمـان را گرفـت و بـر روی‬ ‫ان بـرش تحلیـل داشـت کـه االن وضعیت‬ ‫بسـیار خـوب اسـت و یـا وضعیـت بسـیار‬ ‫نامناسـب اسـت‪.‬‬ ‫بـه طـور مثـال پدیـده کرونـا کـه در اواخر‬ ‫سـال ‪ 1398‬در کشـور اغـاز شـده و کل‬ ‫دنیـا را فـرا گرفـت‪ ،‬باعـث کاهـش پدیده‬ ‫مهاجـرت شـد‪ .‬پـس عاملـی ماننـد کرونـا‬ ‫بـه عنـوان یـک عامـل منفـی در پدیـده‬ ‫مهاجـرت شـناخته شـد و در برهـه ای از‬ ‫زمـان بـه عنـوان یـک عامـل اجتماعـی بر‬ ‫اقتصاد و سیاسـت و ابعاد مختلف کشورها‬ ‫تاثیـر گذاشـت‪ .‬اکنون هم با گذشـت چند‬ ‫سـال از همه گیـری بیمـاری کرونـا ممکن‬ ‫اسـت میل به مهاجرت بیشـتر شـده باشـد‬ ‫و بایـد روی ایـن پدیـده نوظهـور و سـایر‬ ‫عوامـل احتمالـی نیز بررسـی و تحلیل های‬ ‫دقیقـی را ارائـه داد‪.‬‬ ‫ایـا بـا ممنوعیـت تبلیغات‬ ‫‬‫مراکـز مهاجرتـی می تـوان از‬ ‫گسـترش مهاجـرت جلوگیـری کرد؟‬ ‫بسـتگی بـه شـرایط و نحـوه برنامه ریـزی‬ ‫دارد امـا قاعدتـاً تبلیغـات و زمینه سـازی‬ ‫بـرای توسـعه پدیـده مهاجـرت عوامـل‬ ‫تاثیرگـذاری بـر روی گسـترش موسسـات‬ ‫متنـوع و مختلفـی در حـوزه مهاجـرت‬ ‫خواهـد شـد‪.‬‬ ‫البتـه تقریبا در تمامی کشـورها موسسـات‬ ‫ایـن چنینـی بـا سیاسـت های کلـی‬ ‫کشورشـان هماهنـگ بـوده و در کشـور‬ ‫نیـز بـا برنامه ریـزی مـدون و ایجاد سـاز و‬ ‫کارهـای کارشناسـی شـده می تـوان از این‬ ‫پدیـده بهـره بـرد و ارزش افرینـی کـرد‪.‬‬ ‫هدایـت نخبـگان بـه صـورت هدفمنـد در‬ ‫چارچـوب برنامه هـای مهاجرتـی کشـور‬ ‫می توانـد جایـگاه ویـژه ای را بـه امـر‬ ‫مهاجـرت اختصـاص دهـد و بـا پیگیـری‬ ‫برنامه هـا و سیاسـت های هدایـت تحصیلی‬ ‫چرخـش نخبگانـی توسـعه می یابـد و در‬ صفحه 8 ‫با ارتقاء سطح‬ ‫سواد رسانه ای مردم‬ ‫پدیده مهاجرت کم کم‬ ‫جایگاه خود را در‬ ‫کشور پیدا کرده و‬ ‫فضای رسانه ای دیگر‬ ‫نمی تواند بر موج شایعات‬ ‫سوار شده و بحث های‬ ‫غیر واقعی را در جامعه‬ ‫واقعی جلوه بدهند‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫کنـار ایـن امر با رشـد موسسـات مهاجرتی‬ ‫مـردم بـا مسـایل حقوقـی مهاجرت اشـنا‬ ‫می شـوند و مبالـغ قراردادهـای منعقـد‬ ‫شـده نیـز معقوالنـه شـده و بـه طـور حتم‬ ‫کالهبرداری هـا در ایـن حـوزه نیـز بـه‬ ‫حداقـل خواهـد رسـید‪.‬‬ ‫گرانی هـای اخیر تـا چه حد‬ ‫‬‫بـر طبـل لـزوم مهاجـرت می کوبـد؟‬ ‫بـا توجـه بـه انجـام طـرح پیمایشـی در‬ ‫بهـار ‪ 1400‬نتایج اسـتخراج شـده توسـط‬ ‫رصدخانـه مهاجـرت نشـان می دهـد یکـی‬ ‫از عوامـل مهـم و تاثیرگـذار در حـوزه‬ ‫مهاجـرت بحـث اقتصـادی اسـت و ایـن‬ ‫بی ثباتـی اقتصـادی زندگی مـردم را تحت‬ ‫تاثیـر قـرار داده اسـت‪.‬‬ ‫امـا بایـد درک کنیـم که اکنـون در میدان‬ ‫جنـگ اقتصـادی قـرار داریـم و شـرایط‬ ‫فعلـی کشـور بـه مراتـب از شـرایط جنگ‬ ‫تحمیلـی سـخت بـوده و در مقابل حمالت‬ ‫شـدید جنـگ ترکیبـی قـرار داریـم‪.‬‬ ‫در اینجـا از تمامـی مـردم بـه خصـوص‬ ‫نخبـگان انتظـار دارم بـا فرهیختـه ای کـه‬ ‫دارنـد و قبـول درک شـرایط فعلـی کشـور‬ ‫بـرای رفع مشـکالت بـه یـاری دولتمردان‬ ‫بیاینـد و میـدان را تـرک نکننـد تـا بـا‬ ‫ایسـتادگی خـود کشـور را از ایـن تالطم و‬ ‫از ایـن مسـیر سـخت عبـور بدهنـد‪.‬‬ ‫البتـه پیـش از ایـن نیـز بسـیاری از ایـن‬ ‫عزیـزان بـا نقش افرینـی خـود در تمامـی‬ ‫عرصه هـا نشـان دادنـد که علی رغـم فراهم‬ ‫بودن شـرایط مهاجرتشـان مانده اند و سعی‬ ‫دارنـد بـا توسـعه صنعـت و فناوری هـای‬ ‫نویـن‪ ،‬کشـور را از ایـن شـرایط نجـات‬ ‫بدهنـد و از خـاک ایـن کشـور و نامـوس‬ ‫ایـن ملـت دفـاع می کننـد‪.‬‬ ‫جـا دارد یـاد و خاطـره همـه شـهداء بـه‬ ‫خصـوص شـهدای دانشمندان هسـته ای‪،‬‬ ‫شـهدای مدافـع حریـم و حـرم و امنیـت و‬ ‫دوران دفـاع مقـدس را گرامـی بداریـم‪.‬‬ ‫نخبـگان گمنامـی هـم کـه کشـور را از‬ ‫تکنولـوژی بیگانـگان بی نیـاز کردنـد و‬ ‫الگوهـای بسـیار ارزشـمندی هسـتند‬ ‫بایـد بـه مـردم معرفـی شـوند و مـردم‬ ‫نیـز بـا دیـدن چنیـن فداکاری هـا و از‬ ‫جان گذشـتگی ها قـدردان چنیـن نخبـگان‬ ‫خواهنـد بـود‪.‬‬ ‫بـدون تعـارف بایـد گفـت بسـیاری از‬ ‫دسـتگاه های پیشـرفته حـوزه سلامت در‬ ‫موضـوع کرونـا وجـود نداشـت و نخبگان و‬ ‫فعـاالن در بخـش شـرکت های دانش بنیان‬ ‫پـای کار امدنـد و ایـن وابسـتگی ها را بـه‬ ‫حداقـل ممکن رسـاندند‪ .‬در سـایر حوزه ها‬ ‫هـم شـاهد هسـتیم بچه هـای ایـن مـرز و‬ ‫بـوم در مقابل فشـارهای داخلـی و خارجی‬ ‫ایسـتاده اند و بـا همـت و تلاش خـود در‬ ‫عرصـه تولیـد مبـارزه می کنند امـا اگر باز‬ ‫نارسـایی های اقتصـادی می بینیـد دولت با‬ ‫‪9‬‬ صفحه 9 10 صفحه 10 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫کمـک خبـرگان و نخبگان در تالش اسـت‬ ‫تـا با ادامه اصلاح اقتصادی بتوانند کشـور‬ ‫را از بسـیاری از نارسـایی های موجود عبور‬ ‫بد هند ‪.‬‬ ‫امید بـه اینده تـا چه حدی‬ ‫‬‫می توانـد در مقابلـه بـا مهاجرت های‬ ‫بی هـدف موثـر باشـد؟‬ ‫قطعـاً نـگاه بـه اینـده باعـث شـده اسـت‬ ‫تـا بسـیاری از نخبـگان مانـدگار شـوند و‬ ‫فعالیت هـای جدی تـری را دنبـال بکننـد‪.‬‬ ‫در ایـن موضوع مسـئله محور باید مسـایل‬ ‫و مشـکالت را شناسـایی کـرد و عوامـل‬ ‫مبتنـی بـر مسـئله را مـورد بررسـی و‬ ‫تحلیـل قـرار داد‪ .‬بـه طور مثال با اسـتفاده‬ ‫از ظرفیـت نخبگانـی کشـور و صاحبـان‬ ‫تجربـه افـق ده سـال کشـور در موضوعات‬ ‫مهـم همچـون حـوزه علمـی‪ ،‬فنـاوری و‬ ‫اقتصـادی و‪ ...‬می توانـد مطـرح شـود‪ ،‬البته‬ ‫در ایـن خصـوص نیز بیسـت اقـدام احصاء‬ ‫شـده اسـت که با کمـک ظرفیـت نخبگان‬ ‫بـه طـور حتـم از مهاجـرت نخبـگان ‬ ‫می کاهد‪.‬‬ ‫در بحـث معیشـتی نخبـگان نیـز‬ ‫برنامه ریزی هایـی انجـام شـده اسـت کـه‬ ‫عاملی مانند کرونا به عنوان‬ ‫یک عامل منفی در پدیده‬ ‫مهاجرت شناخته شد و در‬ ‫برهه ای از زمان به عنوان‬ ‫یک عامل اجتماعی بر اقتصاد‬ ‫و سیاست و ابعاد مختلف‬ ‫کشورها تاثیر گذاشت‪.‬‬ ‫اکنون هم با گذشت‬ ‫چند سال از همه گیری‬ ‫بیماری کرونا ممکن است‬ ‫میل به مهاجرت بیشتر شده‬ ‫باشد و باید روی این پدیده‬ ‫نوظهور و سایر عوامل احتمالی‬ ‫نیز بررسی و تحلیل های‬ ‫دقیقی را ارائه داد‪.‬‬ ‫یکـی از موضوعـات ان مسـکن نخبـگان‬ ‫بـوده و بـه زودی خبرهای خوشـی در این‬ ‫حـوزه اعلام خواهـد شـد‪.‬‬ ‫در حـوزه بکارگیـری نخبـگان نیـز‬ ‫ایین نامـه ای در دولـت بـه تصویب رسـیده‬ ‫اسـت کـه بـر اسـاس ایـن مصوبـه همـه‬ ‫دسـتگاه ها موظـف هسـتند بخـش عمـده‬ ‫ظرفیـت جـذب استخدامی شـان را بـه‬ ‫نیروهـای نخبـه اختصـاص بدهنـد‪.‬‬ ‫اگـر مطلـب خاصـی از قلـم‬ ‫‬‫افتـاده اسـت لطفـ ًا توضیـح دهیـد؟‬ ‫پروژه هـای ملـی امیدافریـن نیـز یکـی از‬ ‫موضوعـات بلنـد پروازانـه ای اسـت که این‬ ‫مرکـز بـه طـور جـدی دنبـال می کنـد و‬ ‫شـاید برخـی از اهـداف ان ظرفیت اجرایی‬ ‫در کشـور را نداشـته باشـد اما پیش از این‬ ‫نیـز نخبگان کشـور شـعار «مـا می توانیم»‬ ‫را بـه اثبـات رسـاندند و اکنـون در حـوزه‬ ‫سـاخت و پرتـاب ماهـواره جزو کشـورهای‬ ‫صاحـب نـام بـوده و حرفی بـرای گفتن در‬ ‫بسـیاری از حوزه هـای دیگـر بـه خصـوص‬ ‫فناوری هـای نویـن داریـم‪.‬‬ ‫البتـه برنامه هـای بسـیاری بـه خصـوص‬ ‫در حـوزه امیدافرینـی در دسـت اقـدام‬ ‫داریـم کـه در مراحـل بعدی اطالع رسـانی‬ ‫خواهیـم کـرد‪.‬‬ ‫با تشکر از اینکه وقتتان را در اختیار‬ ‫این رسانه قرار دادید‬ ‫مصاحبه‪ :‬فرهاد قنبری‬ ‫‪11‬‬ صفحه 11 ‫‪12‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫معرفی مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری‬ ‫«مرکز بررسـی های استراتژیک‬ ‫ریاسـت جمهوری» مسـئول‬ ‫انجـام مطالعـات و پژوهش هـا و ارائه‬ ‫طرح هـا و پیشـنهادهای جامع مرتبط‬ ‫بـا اسـتراتژی ملـی در زمینه هـای‬ ‫سیاسـی‪ ،‬اقتصـادی‪ ،‬اجتماعـی‪،‬‬ ‫فرهنگـی‪ ،‬نظامی و سیاسـت خارجی‪،‬‬ ‫بـا رعایـت سیاسـت های کلـی نظام‬ ‫ا ست ‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه اطالع رسـانی مرکـز بررسـی های‬ ‫اسـتراتژیک ریاسـت جمهـوری؛ تاسـیس‬ ‫ایـن مرکـز بـه دولـت مرحـوم ایـت اهلل‬ ‫هاشـمی رفسـنجانی و تشـکیل «مرکـز‬ ‫تحقیقـات اسـتراتژیک» بـه ریاسـت‬ ‫اقایـان سـیدمحمد موسـوی خوئینی هـا‬ ‫(‪ )۱۳۶۸-۱۳۷۱‬و دکتـر حسـن روحانـی‬ ‫(‪ )۱۳۷۱-۱۳۷۶‬برمی گـردد‪ .‬بـا روی کار‬ ‫امـدن دولـت حجت االسلام و المسـلمین‬ ‫سـیدمحمدخاتمی‪ ،‬سـاختار قبلی مرکز به‬ ‫مجمـع تشـخیص مصلحـت نظـام منتقـل‬ ‫شـد کـه درحـال حاضـر بـا نـام «مرکـز‬ ‫تحقیقـات اسـتراتژیک مجمـع تشـخیص‬ ‫مصلحـت نظـام» شـناخته می شـود‪ .‬امـا‬ ‫مرکـزی بـا حفـظ اهـداف همـان نهـاد‬ ‫(ارائـه راهبـرد بـه دولـت) بـه مسـئولیت‬ ‫دکتـر محمدرضا تاجیـک (‪)۱۳۷۸-۱۳۸۴‬‬ ‫تاسـیس شـد کـه «مرکـز بررسـی های‬ ‫اسـتراتژیک ریاسـت جمهوری» نـام گرفت‪.‬‬ ‫در دوره ریاسـت جمهوری دکتـر محمـود‬ ‫احمدی نـژاد بـه ترتیـب دکتـر علیرضـا‬ ‫ذاکراصفهانـی (‪ )۱۳۸۴-۱۳۸۸‬و دکتـر‬ ‫پرویـز داوودی (‪ )۱۳۸۸-۱۳۹۲‬و در دوره‬ ‫دکتـر حسـن روحانـی دکتـر حسـام الدین‬ ‫اشـنا (‪ )۱۳۹۲-۱۴۰۰‬و دکتـر علـی‬ ‫ربیعی (اردیبهشـت ‪ ۱۴۰۰‬تـا مهر ‪)۱۴۰۰‬‬ ‫ریاسـت مرکـز بررسـی های اسـتراتژیک را‬ ‫برعهـده داشـتند‪.‬‬ ‫در دولـت ایـت اهلل ابراهیـم رئیسـی‪،‬‬ ‫ریاسـت مرکـز بررسـی های اسـتراتژیک‬ ‫ریاسـت جمهوری بـر عهـده دکتـر‬ ‫محمدصـادق خیاطیان(عضـو هیئت علمی‬ ‫دانشگاه شـهید بهشـتی) قرار گرفته است‪.‬‬ ‫در ایـن دوره ایجاد گفتمـان دولت با توجه‬ ‫بـه شـعار رئیس جمهـور بـا عنـوان «دولت‬ ‫مردمـی‪ ،‬ایـران قوی» و اسـتفاده از شـبکه‬ ‫نخبگانـی کشـور محوریـت فعالیت هـا و‬ ‫پژوهش هـای مرکـز را تشـکیل می دهـد‪.‬‬ ‫هدف تشکیل مرکز‪:‬‬ ‫«مرکـز بررسـی های اسـتراتژیک ریاسـت‬ ‫جمهـوری» کـه در ایـن متـن بـه اختصـار‬ ‫«مرکـز» نامیـده می شـود‪ ،‬بـه عنـوان نهاد‬ ‫مشـورتی شخص رئیس جمهور‪ ،‬و به منظور‬ ‫انجـام مطالعات و پژوهش های سیاسـتی و‬ ‫ارائـه طرح هـا و پیشـنهادهای نهایی راجع‬ ‫بـه راهبردهـای (اسـتراتژی های) ملـی؛ و‬ ‫مطالعـه سیاسـت گذاری عمومـی کشـور با‬ ‫رعایـت سیاسـت های کلـی نظـام‪ ،‬در ‪۱۰‬‬ ‫حـوزه‪ .۱ :‬سیاسـت داخلـی؛ ‪ .۲‬سیاسـت‬ ‫زیرسـاختی؛ ‪ .۳‬سیاسـت اجتماعـی؛ ‪.۴‬‬ ‫سیاسـت فرهنگـی؛ ‪ .۵‬سیاسـت نظامـی‪-‬‬ ‫امنیتـی؛ ‪ .۶‬سیاسـت حقوقی؛ ‪ .۷‬سیاسـت‬ ‫محیط زیسـت؛ ‪ .۸‬سیاسـت بهداشـت و‬ ‫سلامت؛ ‪ .۹‬سیاسـت علـم‪ ،‬فنـاوری و‬ ‫نـواوری؛ و ‪ .۱۰‬سیاسـت خارجـی و روابط‬ ‫بین الملـل‪ ،‬و بـا تاکیـد خاص بـر مطالعات‬ ‫اینده پژوهـی در هـر یـک از ‪ ۱۰‬حـوزه‬ ‫مذکـور فعالیـت می کنـد‪.‬‬ ‫جایگاه سازمانی‪:‬‬ ‫«مرکـز» از لحـاظ سـازمانی وابسـته بـه‬ ‫نهـاد ریاسـت جمهـوری اسـت و زیـر نظر‬ ‫رئیس جمهـور اداره می شـود‪ .‬اعتبـارات‬ ‫«مرکـز» در بودجـه کل کشـور در ردیفـی‬ ‫مسـتقل ذیـل عنـوان نهـاد ریاسـت‬ ‫جمهـوری پیشـنهاد می گـردد‪.‬‬ ‫ارکان مرکز عبارتند از‪:‬‬ ‫ رئیس مرکز‬‫ شورای علمی‬‫وظایف و اختیارات رئیس مرکز‪:‬‬ ‫رئیـس مرکـز از میـان صاحب نظـران و‬ ‫اگاهـان بـه مباحـث اسـتراتژیک بـا حکـم‬ ‫رئیس جمهـور بـرای مـدت چهـار سـال‬ ‫منصـوب می گـردد‪ .‬انتصـاب مجـدد وی به‬ ‫ریاسـت مرکـز بالمانـع اسـت‪.‬‬ ‫رئیـس مرکـز بـه عنـوان باالتریـن مقـام‬ ‫اجرایـی و اداری مرکـز وظایـف زیـر را بـر‬ ‫عهـده دارد‪:‬‬ ‫ تنظیـم بودجـه سـالیانه و ارائـه جهـت‬‫تصویـب‬ ‫ نظـارت بـر حسـن اجـرای برنامه هـای‬‫راهبـردی مرکـز‪ ،‬طرح هـای پژوهشـی و‬ ‫سـایر فعالیت هـای علمـی و اموزشـی‬ ‫ نمایندگـی مرکـز در تمامـی دعـاوی‬‫حقوقـی و غیرحقوقـی‪ ،‬در مقابـل مقامـات‬ ‫قضایـی و اشـخاص حقیقـی و حقوقـی بـا‬ ‫حـق توکیـل بـه غیـر‬ ‫ تهیـه و پیشـنهاد طـرح تشـکیالتی و‬‫سـاختاری مرکـز و کلیـه ائین نامه هـای‬ ‫اجرایـی ان‬ ‫ تهیـه گزارش عملکـرد دوره ای یا موردی‬‫و ترازنامه سـاالنه مرکز‬ ‫‪ -‬تهیـه و تنظیـم سیاسـت ها‪ ،‬اولویت هـا و‬ ‫خط مشـی های مرکـز‬ ‫ تهیـه و ابلاغ دسـتورالعمل ها و‬‫بخشـنامه های اجرایـی مرکـز‬ ‫ تهیـه طـرح پیشـنهادی جهـت اصلاح‬‫شـرح وظایـف مرکـز‬ ‫ امضای تمامی اسناد تعهداور‬‫شورای علمی‪:‬‬ ‫شـورای علمـی متشـکل از رئیـس مرکـز‪،‬‬ ‫معاونیـن و حداکثـر سـه عضـو حقیقـی‬ ‫بـه انتخـاب رئیـس مرکـز اسـت‪ .‬وظایـف‬ ‫و اختیـارات شـورای علمـی مرکـز عبـارت‬ ‫اسـت از‪:‬‬ ‫ بررسـی و تصویـب طرح هـا‪ ،‬برنامه هـا‬‫و اولویت هـای پژوهشـی در مرکـز‪ ،‬در‬ ‫چارچـوب شـرح وظایـف‬ ‫ بررسـی و تصویـب طرح هـای پژوهشـی‬‫مرکـز‪ ،‬و نظـارت بـر کیفیـت پژوهش هـا‬ ‫ تصویـب گزارش هـای تهیـه شـده راجـع‬‫بـه راهبردهـای ملی کشـور جهـت ارائه به‬ ‫مراجـع ذیربـط در چارچوب شـرح وظائف‬ ‫مر کز‬ ‫ بررسـی‪ ،‬تهیـه و ارائه پیشـنهادهای الزم‬‫جهـت تغییـر و اصلاح اهداف اسـتراتژیک‬ ‫بـا رعایت شـرح وظایف‬ ‫ ارزیابـی فعالیت هـای علمـی و پژوهشـی‬‫مر کز‬ ‫ تصویـب برنامه هـا‪ ،‬سـمینارها‪،‬‬‫کنفرانس هـا‪ ،‬و همایش هـای علمـی و ارائه‬ ‫پیشـنهاد ضوابـط برگـزاری ان هـا‬ ‫ اظهـار نظـر در مـواردی کـه از طـرف‬‫رئیـس مرکـز بـه شـورا محـول می شـود‬ ‫وظایف مرکز‬ ‫«مرکـز بررسـی های اسـتراتژیک ریاسـت‬ ‫جمهـوری» بـا اتـکا بـه جایـگاه قانونـی و‬ ‫سـاختار سـازمانی‪ ،‬منـدرج در بندهـای‬ ‫پیشـین‪ ،‬نسـبت بـه انجـام وظایـف زیـر‬ ‫اقـدام خواهـد کـرد‪:‬‬ ‫ بررسـی و اظهارنظـر دربـاره پرونده هایی‬‫کـه از سـوی رئیس جمهور به مرکـز ارجاع‬ ‫می شو د‬ ‫ تدویـن‪ ،‬صورتبنـدی‪ ،‬و ترویـج گفتمـان‬‫رئیس جمهـور‬ ‫ انجـام تحقیقـات راهبـردی دربـاره‬‫راهبردهـا و اولویت هـای ملـی‬ ‫ طراحـی طرح هـای الزم بـرای محقـق‬‫سـاختن راهبردهـای ملـی و پیشـنهاد ان‬ ‫بـه رئیس جمهـور‬ ‫ مطالعـه‪ ،‬ارزیابـی‪ ،‬نقـد و بهسـازی لوایح‬‫و مصوباتـی کـه در کمیسـیون های دولت‪،‬‬ ‫مجلس شـورای اسلامی‪ ،‬مجمع تشخیص‬ ‫مصلحـت نظام‪ ،‬شـورای عالـی امنیت ملی‬ صفحه 12 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫یـا دیگـر نهادهـای حاکمیتـی بررسـی‬ ‫می شـوند‬ ‫ ارزیابـی اثربخشـی سیاسـت ها‪ ،‬برنامه هـا‬‫و اقدامات دسـتگاه اجرایـی دولت‪ ،‬در مقام‬ ‫مشـورتی شـخص رئیس جمهور‬ ‫ شبکه سـازی اسـتانی بـا هدف گسـترش‬‫شـبکه ارتبـاط مرکز بـا نخبگان کشـور در‬ ‫سـطح اسـتان ها‪ ،‬کسـب ایده هـای نخبگان‬ ‫در ابعـاد مختلـف‪ ،‬و افزایش تعامل نخبگان‬ ‫بـا دسـتگاه های دولتی‬ ‫ همـکاری بین المللـی بـا موسسـات‬‫خارجـی مشـابه‬ ‫ انتقـال نظـرات نخبگان بـه رئیس جمهور‬‫بـه عنوان «نهـاد ملـی گفت وگـو» و ایجاد‬ ‫زمینـه مناسـب برای حضـور نخبـگان– از‬ ‫همـه جناح هـا و سلائق سیاسـی‪ ،‬فکـری‪،‬‬ ‫فرهنگـی و اجتماعـی – بـه منظـور‬ ‫وسـیع تر کـردن ارتباطـات رئیس جمهـور‬ ‫بـا بدنـه اجتماعـی و باالخـص نخبـگان‬ ‫ تدویـن و اجـرای برنامه هـای امـوزش‬‫نخبـگان در حوزه هـای راهبـردی و‬ ‫سیاسـت گذاری عمومـی‬ ‫ اداره مرکـز اسـناد‪ ،‬کتابخانـه و ارشـیوی‬‫(کاغـذی و الکترونیـک) از متـون مرتبـط‬ ‫بـا موضوعـات راهبـردی و سیاسـت گذاری‬ ‫عمو می‬ ‫اختیارات مرکز‪:‬‬ ‫ درخواسـت داده هـا‪ ،‬اطالعـات و اسـناد‬‫عـادی و طبقه بندی شـده مـورد نیـاز از‬ ‫سـازمان های دولتـی و غیردولتـی بـرای‬ ‫بررسـی پرونده هـای ارجـاع شـده از‬ ‫سـوی رئیس جمهـور و سـایر مطالعـات‬ ‫و بررسـی هایی کـه ذیـل مـاده ‪ 6‬انجـام‬ ‫می گیـر د ‪.‬‬ ‫ تاسـیس پایگاه هـای اینترنتـی و‬‫شـبکه های اجتماعـی بـرای انتشـار‬ ‫محتـوای متناسـب بـا وظایـف مرکـز‬ ‫‪ -‬اقـدام مسـتقیم یـا حمایـت از برگـزاری‬ ‫همایش هـا‪ ،‬کنفرانس هـا‪ ،‬سـخنرانی ها‪،‬‬ ‫اجـرای پژوهش هـا‪ ،‬و نـگارش پایان نامه هـا‬ ‫و رسـاله های کارشناسـی ارشـد و دکتـری‬ ‫مناسـب‪ ،‬تولیـد برنامه هـای رادیـو و‬ ‫تلویزیونـی‪ ،‬و چندرسـانه ای‪ ،‬فعالیـت در‬ ‫فضـای مجـازی و شـبکه های اجتماعـی‪،‬‬ ‫انتشـار مجلات و کتاب هـا از طریـق‬ ‫«کمـک مالـی»‬ ‫ مرکـز می توانـد برخـی طرح هـای‬‫مطالعاتـی را بـه سـایر مراکـز و موسسـات‬ ‫تحقیقاتـی داخلـی و خارجـی ارجـاع کرده‬ ‫و از نتایـج ان هـا برای انجـام وظایف مرکز‬ ‫اسـتفاده نمایـد‪.‬‬ ‫ مرکـز می توانـد بـا سـایر مراکـز‬‫تحقیقاتـی و پژوهشـی‪ ،‬اندیشـکده ها‪،‬‬ ‫اتاق هـای فکـر‪ ،‬انجمن هـای علمـی‪ ،‬و‬ ‫سـازمان های مردم نهـاد‪ ،‬و نهادهـای مدنی‬ ‫بخـش خصوصـی و غیردولتـی تفاهم نامـه‬ ‫همـکاری امضـا نمایـد‪ .‬هم چنیـن مرکـز‬ ‫مجـاز اسـت از فعالیت هـای راهبـردی این‬ ‫مراکـز در قالـب «کمـک» و «مشـارکت»‬ ‫حمایـت مالـی کنـد‪.‬‬ ‫ مرکـز در راسـتای اشـاعه گفتمـان و‬‫کمـک بـه تولیـد و مدیریـت دانـش در‬ ‫عرصـه مسـائل راهبـردی‪ ،‬مجـاز اسـت از‬ ‫تالیـف و ترجمـه متـون (کتـاب و مقالـه)‬ ‫حمایـت کنـد‪ .‬در ضمـن‪ ،‬مرکـز می توانـد‬ ‫بـرای تالیـف و ترجمـه متـون‪ ،‬و هم چنین‬ ‫انتشـار ان ها با ناشـران دولتـی و خصوصی‬ ‫همـکاری نمایـد‪ ،‬و در قالـب «کمـک» یـا‬ ‫«مشـارکت» از انتشـار متـون حمایـت‬ ‫نمایـد‪.‬‬ ‫ مرکـز می توانـد بـا مراکـز تحقیقاتـی‪،‬‬‫موسسـات مطالعـات اسـتراتژیک و‬ ‫اندیشـکده های خارجـی تفاهم نامـه و‬ ‫قـرارداد همـکاری امضـا نمایـد و بـا ان هـا‬ ‫ارتبـاط علمـی و پژوهشـی داشـته باشـد‬ ‫‪ -‬مرکـز می توانـد از اعـزام پژوهشـگران‬ ‫خـود یـا دیگـر پژوهشـگران بـه بازدیدهـا‪،‬‬ ‫همایش هـا‪ ،‬و دوره هـای علمی‪-‬اموزشـی‬ ‫خـارج از کشـور حمایـت کنـد‪.‬‬ ‫ مرکـز می توانـد از شـخصیت های علمی‪،‬‬‫سیاسـی‪ ،‬مطبوعاتی و شـخصیت های مهم‬ ‫سـازمان های بین المللـی بـرای سـخنرانی‪،‬‬ ‫یا اداره کارگاه اموزشـی و پژوهشـی دعوت‬ ‫بـه عمـل اورد و هزینه هـای انجـام ایـن‬ ‫اقدامـات را نیـز پرداخـت نمایـد‪ .‬هم چنین‬ ‫مرکـز می توانـد در چارچـوب همـکاری بـا‬ ‫سـایر نهادهـای علمـی‪ ،‬اتاق هـای فکـر و‬ ‫مراکـز پژوهشـی داخـل کشـور‪ ،‬بخشـی از‬ ‫هزینه هـای سـفر شـخصیت های علمـی‪،‬‬ ‫سیاسـی و مطبوعاتـی ای را که ایـن نهادها‬ ‫بـه ایـران دعـوت می کنند‪ ،‬بپـردازد‪.‬‬ ‫ مرکـز می توانـد در چارچـوب مقـررات‬‫مربوطـه از اشـخاص حقیقـی و حقوقـی‬ ‫خارجـی بـرای انجـام تحقیقـات اسـتفاده‬ ‫نمایـد‪.‬‬ ‫ مرکـز می توانـد از نخبـگان ایرانـی‬‫(نخبـگان علمـی‪ ،‬فرهنگـی‪ ،‬کسـب وکار‪،‬‬ ‫و ‪ )...‬خـارج یـا داخـل کشـور بـرای انجـام‬ ‫وظایفـی کـه بـر عهـده دارد اسـتفاده ‬ ‫کند‪.‬‬ ‫ مرکـز مجـاز اسـت بـرای اشـاعه‬‫راهبردهـای ملـی‪ ،‬و تاثیرگـذاری بر فضای‬ ‫سیاسـت گذاری عمومی‪ ،‬نشـریات (کاغذی‬ ‫یـا الکترونیک) منتشـر کـرده‪ ،‬و از امکانات‬ ‫فضـای مجـازی اسـتفاده نمایـد‪.‬‬ ‫ مرکـز مجاز اسـت برای پایـش و ارزیابی‬‫تحـوالت اجتماعـی و فرهنگـی‪ ،‬نسـبت به‬ ‫سـفارش و اجـرای مطالعات نظرسـنجی‪ ،‬و‬ ‫تاسـیس پنل ملـی اقـدام نماید‪.‬‬ ‫ مرکـز مجـاز اسـت نسـبت بـه برگـزاری‬‫دوره هـای اموزشـی ویـژه تخصصـی اقدام‬ ‫نمایـد‪ .‬نحـوه اقـدام در برنامـه اموزشـی‬ ‫کـه جداگانـه بـه تصویـب می رسـد تعیین‬ ‫خواهد شـد‪.‬‬ ‫‪13‬‬ صفحه 13 ‫مهندس اکبر قنبرپور‪ ،‬مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین المللی پیام‪:‬‬ ‫پیام؛ مرزهای ترانزیت زمینی و‬ ‫هوایی را به هم پیوند می زند‬ ‫‪14‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫منطقه ویژه اقتصادی پیام؛ جایی‬ ‫که هر چند در اکوسیستم نواوری‬ ‫به عنوان فضایی برای استقرار کسب و‬ ‫ کارها شناخته نمی شود اما برنامه های‬ ‫متنوعی در این خصوص دارد‪.‬‬ ‫به گزارش دیده بان مرز و به نقل از کارنگ؛‬ ‫پیش از انکه نام مهندس اکبر قنبرپور را‬ ‫به عنوان مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی‬ ‫پیام بشنویم‪ ،‬او را در سمت های مختلفی‬ ‫در اکوسیستم نواوری دیده بودیم‪ .‬او که‬ ‫دانش اموخته مهندسی صنایع از دانشگاه‬ ‫شریف است‪ ،‬تحصیالت خود را در زمینه‬ ‫مهندسی بیوتکنولوژی در دانشگاه علم و صنعت‬ ‫ادامه می دهد‪ ،‬ولی اواخر دوره کارشناسی ارشد‬ ‫به این نتیجه می رسد که عالقه اصلی او نه در‬ ‫حوزه مهندسی که در زمینه مدیریت است و‬ ‫به همین دلیل به تحصیل در رشته مدیریت‬ ‫کارافرینی دانشگاه تهران در مقطع کارشناسی‬ ‫ارشد می پردازد‪.‬‬ ‫او از سال ‪ ۸۶‬تا اسفند ‪ ۱۴۰۰‬در پارک‬ ‫فناوری پردیس مشغول به کار بوده و از سمت‬ ‫کارشناس جذب و پذیرش تا ریاست مرکز‬ ‫فن بازار و معاونت توسعه نواوری را در این مکان‬ ‫تجربه می کند‪ .‬مهندس قنبرپور که چند ماهی‬ ‫است مدیریت منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه‬ ‫بین المللی پیام به او محول شده است‪ ،‬می گوید‬ ‫قرار است سهم صنایع ای تی‪ ،‬ای سی تی‪،‬‬ ‫الکترونیک و فناوری های نوین را از این منطقه‬ ‫افزایش دهند‪ .‬مضاف بر این‪ ،‬هرچند منطقه‬ ‫پیام به عنوان مکانی برای شرکت های نواور‬ ‫تعریف نشده بود‪ ،‬اما قنبرپور با مدد گرفتن‬ ‫از تجربه های گذشته خود می خواهد فضایی‬ ‫را به استارتاپ ها‪ ،‬شرکت های نوپا و فریلنسرها‬ ‫اختصاص دهد و منطقه پیام را به عنوان یکی از‬ ‫لوکیشن های نواوری در اکوسیستم مطرح کند‪.‬‬ ‫تو گوی پیش رو از روند تحول این‬ ‫او در گف ‬ ‫منطقه و برنامه هایی که برای اینده ان در نظر‬ ‫دارد‪ ،‬توضیح داده است‪ .‬برنامه هایی که تنها‬ ‫یکی از انها‪ ،‬رسیدن به سهم یک درصدی از‬ ‫تولید ناخالص ملی است‪.‬‬ صفحه 14 15 صفحه 15 ‫‪16‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫هر چنـد نام فـرودگاه پیـام این مسـئله را که اینجـا تبدیل‬ ‫بـه یکـی از لوکیشـن های اقتصـاد نواور شـده اسـت‪ ،‬به ذهن‬ ‫متبـادر نمی کنـد‪ ،‬امـا می دانیـم ایـن منطقـه ماموریت هایـی‬ ‫دارد کـه اتفاق ًا در راسـتای رونق اقتصاد نواوری اسـت‪ .‬در قدم‬ ‫اول خـوب اسـت پرونـده این منطقه ویـژه را بازخوانـی کنیم و‬ ‫ببینیـم چه زمانـی این فرودگاه تاسـیس شـد و در گـذر زمان‬ ‫چـه تغییراتـی در ماموریت هـای ان رخ داد؟‬ ‫مـا تحـت نـام حقوقـی شـرکت خدمـات هوایـی‪ ،‬پسـت و مخابـرات‬ ‫پیـام فعالیـت می کنیـم کـه در سـال ‪ ۶۹‬تاسـیس شـده و در سـال‬ ‫‪ ،۷۴‬اسـاس نامه ان در مجلـس بـه تصویـب رسـیده اسـت‪ .‬هـدف از‬ ‫شـکل گیری ایـن مـکان‪ ،‬ایجـاد هـاب پسـتی در منطقـه بـود‪ .‬جایی که‬ ‫ارسـال مراسلات و تجزیه پسـتی در ان صورت گیرد و محل ارسـال و‬ ‫دریافت بسـته های پسـتی در این منطقه باشـد‪ .‬با پیشـرفت تکنولوژی‪،‬‬ ‫ظهـور اینترنـت و تغییـر پارادیـم‪ ،‬اهـداف ایـن مـکان نیز تغییر کـرد‪ .‬تا‬ ‫‪ ۳۰‬سـال پیـش حتـی برای ارسـال یک نامه یـا کاتالوگ هـم از خدمات‬ ‫پسـتی اسـتفاده می کردیم و فکسـی که امروز منسـوخ شـده‪ ،‬به شـکل‬ ‫گسـترده وجـود نداشـت‪ .‬در همان زمان برای رسـیدن به هـدف مدنظر‪،‬‬ ‫دو کار مهـم انجـام شـده بـود‪ .‬یکـی ایجـاد یک سـاختمان بـزرگ برای‬ ‫تجزیـه مبـادالت پسـتی و دیگـری تاسـیس فـرودگاه و ایرالیـن پیـام‪.‬‬ ‫پنـج هواپیمـای بـاری بـرای ایـن ایرالیـن خریـداری شـد کـه هرکدام‬ ‫ظرفیـت جابه جایـی دو تن بـار را داشـتند‪ .‬البته یکی از ایـن هواپیماها‪،‬‬ ‫بـه عنـوان امبوالنـس هوایـی در نظـر گرفتـه شـده بـود‪ .‬امـا همان طور‬ ‫کـه گفتم‪ ،‬پیشـرفت تکنولوژی سـبب شـد ایـن اهـداف از اولویت خارج‬ ‫شـوند و در سـال ‪ ۸۰‬منطقـه ویژه اقتصـادی پیام ایجاد شـد‪ .‬فضایی که‬ ‫بـرای اینجـا پیش بینـی شـده‪ ،‬بالغ بر ده هزار هکتار اسـت کـه از جزیره‬ ‫کیـش بزرگ تـر اسـت و برنامه هـای اینده نگرانـه و بلندپروازانـه ای برای‬ ‫ایـن منطقـه در نظـر گرفته شـده کـه در حـال حاضر بخش هایـی از ان‬ ‫انجام شـده اسـت‪.‬‬ صفحه 16 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫‪17‬‬ صفحه 17 ‫ً‬ ‫فعلا در حال عملیاتـی کردن ان هسـتیم‪۳۶۰۰ ،‬‬ ‫ان بخشـی کـه مـا‬ ‫هکتـار اسـت کـه حـدود هـزار هکتـار ان متعلـق بـه فـرودگاه اسـت و‬ ‫الباقـی اراضـی را بـرای منطقـه ویـژه در نظـر داریـم‪ .‬سـال ‪ ۸۰‬مصوبـه‬ ‫ایجـاد منطقـه ویـژه پیام به عنـوان نزدیک تریـن منطقه ویـژه اقتصادی‬ ‫بـه تهـران گرفتـه شـد و سـال های ‪ ۸۹ ،۸۸‬زیرسـاخت های اسـتقرار‬ ‫سـرمایه گذاران و صنایـع ایجـاد شـد و تقریباً حدود ‪ ۱۲‬سـال اسـت که‬ ‫اراضـی اینجـا بـه سـرمایه گذاران واگـذار می شـود‪.‬‬ ‫سـرمایه گذاران و کسـب و کارهای حاضـر در منطقـه ویـژه‪،‬‬ ‫بیشـتر در چـه حوزه هایـی فعالیـت می کننـد؟‬ ‫حـدود ‪ ۵۰‬درصد فعـاالن اقتصادی منطقه ویـژه در حوزه های ای تی‪،‬‬ ‫ای سـی تی و الکترونیـک فعالیـت می کننـد و باقـی انهـا در حوزه هـای‬ ‫صنایـع غذایـی‪ ،‬ارایشـی – بهداشـتی‪ ،‬قطعه سـازی و… فعـال هسـتند‬ ‫کـه ایـن بخـش چندان بـا ماموریـت وزارت ارتباطـات همخوانـی ندارد‪.‬‬ ‫تصمیـم داریـم تـا سـال ‪ ۱۴۰۴‬بـه نحـوی سـهم شـرکت های ای تـی‪،‬‬ ‫ای سـی تی و الکترونیـک را تـا ‪ ۷۰‬درصـد افزایـش دهیـم و بخشـی را‬ ‫هـم بـرای صنعـت قطعه سـازی فرودگاهـی و صنایـع هوایـی در نظـر‬ ‫بگیریـم‪ .‬در نهایـت سـعی داریـم بخش هایـی را کـه ارتبـاط چندانـی با‬ ‫ماموریت هـای ایـن منطقـه و وزارتخانـه نـدارد‪ ،‬تـا حـدود ‪ ۲۰‬درصـد‬ ‫کاهـش دهیم‪.‬‬ ‫سـه نقطـه در کشـور بـه عنـوان قطـب مرکـز داده توسـط وزارت‬ ‫ارتباطـات و فنـاوری اطالعـات انتخـاب شـدند کـه یکـی از ایـن نقـاط‪،‬‬ ‫منطقـه ویـژه پیـام اسـت‪.‬‬ ‫یعنـی بـا افزایـش تعـداد شـرکت های ای تـی و ای سـی تی‬ ‫می خواهیـد ایـن درصـد را افزایـش دهیـد و شـرکتی حـذف‬ ‫نمی شـود؟‬ ‫‪18‬‬ ‫بلـه‪ ،‬هـم بـا افزایـش شـرکت های مرتبـط بـا ماموریـت و هـم بـا‬ ‫جلوگیـری از ورود بیشـتر شـرکت هایی کـه ربطـی بـه ماموریت هـای‬ ‫ایـن منطقـه ندارنـد‪.‬‬ ‫در حـال حاضـر ‪ ۲۴۴‬سـرمایه گذار در ایـن منطقـه سـرمایه گذاری‬ ‫کرده انـد و نزدیـک بـه ‪ ۸۰‬تقاضـای عضویـت داریـم کـه اینها بی پاسـخ‬ ‫مانده انـد‪ ،‬زیـرا اراضـی امـاده واگـذاری نداشـته ایم‪ .‬امسـال در نظـر‬ ‫داریـم ‪ ۵۰‬هکتـار زمیـن جدیـد را امـاده کنیـم کـه بتوانیم بـه تقاضای‬ ‫سـرمایه گذاری و حضـور شـرکت ها و صنایـع پاسـخ دهیـم‪.‬‬ ‫بو کاری (‪ )Business Unit‬در‬ ‫بـه طـور کلـی مـا سـه بسـته کسـ ‬ ‫منطقـه ویـژه پیـام داریـم‪ .‬بسـته اول کـه هـم بزرگ اسـت و هـم برای‬ ‫مـا اهمیـت ویـژه ای دارد‪ ،‬منطقـه ویژه اقتصادی اسـت که همـه مزایای‬ ‫مناطـق ویـژه را دارد‪ ،‬مثـل اختیاراتـی کـه مـا بـرای صـدور مجوز هـا و‬ ‫پروانه هـای سـاخت و تاسـیس داریـم‪.‬‬ ‫فعالیـت دیگـر ایـن منطقـه‪ ،‬مرتبـط بـا موضوعـات ترانزیتـی اسـت‪.‬‬ ‫مـا اینجـا ترانزیـت زمینـی و هوایـی را داریـم و گمـرک منطقـه ویـژه‬ ‫اقتصـادی پیـام در همیـن فضـا فعالیـت دارد و گمـرک اسـتان هـم در‬ ‫اینجـا قـرار گرفته اسـت‪ .‬حـدود ‪ ۲۰‬سـوله برای انبـار کـردن کاالها در‬ ‫ایـن منطقـه وجـود دارد کـه امسـال در نظـر داریـم با همـکاری بخش‬ ‫خصوصـی‪ ،‬پنـج هکتـار بـه فضـای انبـار اضافـه کنیم‪.‬‬ ‫بسـته سـوم هم خود فرودگاه اسـت که در حوزه اموزش‪ ،‬مسـافربری‬ ‫و تـا حـدودی باربـری فعـال اسـت‪ .‬می خواهیم چنـد ماموریـت دیگر را‬ ‫هـم بـه بخـش فرودگاهـی بیفزاییـم که یکـی تاکسـی هوایی اسـت که‬ ‫بـه زودی مجوزهـای ان صـادر می شـود و پیـام را بـه پایگاهـی بـرای‬ ‫تاکسـی هوایـی در کشـور تبدیـل می کنـد و دیگـری مرکـز تعمیـرات‬ ‫و تگهـداری هواپیماسـت کـه می توانیـم در فـرودگاه پیـام فعـال کنیم‪.‬‬ صفحه 18 19 صفحه 19 ‫‪20‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫گفتیــد بــرای اینجــا ماموریت های‬ ‫بلندپروازانه ای در نظر گرفته شده بود‪ .‬این‬ ‫ماموریت ها چه بود و تا چه حد موفقیت امیز‬ ‫بوده است؟‬ ‫ماموریت بلندپروازانه همان ایجاد هاب پستی‬ ‫منطقه بود‪ ،‬به نحوی که کشــورهای همســایه‬ ‫بســته های بین المللی خــود را ابتدا بــه ایران‬ ‫بفرســتند و از اینجا به هاب هــای مناطق دیگر‬ ‫ال‬ ‫ارسال شود‪ .‬در دنیا این موضوع مرسوم است‪ .‬مث ً‬ ‫در اروپا هاب منطقه ای فرانکفــورت را داریم که‬ ‫تقریباً همه بسته های این منطقه‪ ،‬از انجا توزیع و‬ ‫ارسال می شود‪ .‬در پیام هم قرار بود چنین اتفاقی‬ ‫بیفتد و طبیعتاً بــه فرودگاه‪ ،‬ایرالیــن و ناوگان‬ ‫هوایی نیاز داشته است‪ .‬به همین دلیل هم فضای‬ ‫بســیار بزرگی به ان اختصاص یافته است که در‬ ‫حدود هزار هکتار اســت‪ .‬بخشی از این ماموریت‬ ‫با تغییر تکنولوژی و بخشی هم با تغییر مدیریت‬ ‫ناکام ماند‪.‬‬ ‫از نظر ســاختار اداری‪ ،‬منطقه ویژه پیام‬ ‫زیرمجموعه چه نهاد یا وزارتخانه ای است؟‬ ‫ما یک شرکت دولتی هستیم که مسئولیت اداره‬ ‫منطقه ویژه پیام را بر عهده داریم‪ .‬به طور مستقیم‬ ‫یکی از شرکت های وابسته به وزارت ارتباطات و‬ ‫فناوری اطالعات بوده‪ ،‬اما به دلیل ماموریت هایی‬ ‫که بر عهده ما گذاشته شده‪ ،‬با چند سازمان دیگر‬ ‫نیز در ارتباطیم‪ .‬یکی از مهم ترین ارتباطات ما با‬ ‫شورای عالی مناطق ازاد و ویژه اقتصادی است که‬ ‫طبیعتاً زیر نظر انها فعالیت می کنیم و مزیت ها و‬ ‫فرایندهای این منطقه با چارچوب ها و روال هایی‬ ‫که شورا در نظر گرفته‪ ،‬هماهنگی دارد‪ .‬به عالوه‬ ‫با وزارت اقتصاد به دلیل اســتقرار گمرک در این‬ ‫مجموعه در ارتباط هســتیم‪ .‬با وزارت صنایع و‬ ‫معادن نیز به دلیل اســتقرار صنایع در این فضا‪،‬‬ ‫وزارت راه و شهرســازی و ســازمان هواپیمایی‬ ‫کشــوری و شــرکت فرودگاه ها تعامل داریم و از‬ ‫قوانین انها پیروی می کنیم‪.‬‬ صفحه 20 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم شماره ‪12‬‬ ‫‪21‬‬ صفحه 21 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫‪22‬‬ صفحه 22 ‫اجاره زمین ده هزار تومان‬ ‫به ازای هر مترمربع به‬ ‫این معناست که شما برای‬ ‫اجاره یک زمین هزار متری‪،‬‬ ‫ماهی ده میلیون تومان‬ ‫می پردازید که هم پایه‬ ‫حقوق یک کارشناس ساده‬ ‫در شرکت است‪.‬‬ ‫منظورتـان بخـش تحقیـق و توسـعه‬ ‫شـرکت اسـت؟‬ ‫نـه‪ ،‬اینهـا چیزهایـی اسـت کـه بیشـتر در‬ ‫پارک هـای فنـاوری اهمیـت دارد‪ .‬چیـزی کـه‬ ‫اینجـا بـرای مـا مهـم اسـت‪ ،‬ایـن اسـت کـه‬ ‫شـرکت نمی توانـد محصـول نهایـی را از چیـن‬ ‫وارد کنـد و فقـط اینجـا لیبـل را عـوض کنـد‬ ‫و در منطقـه ویـژه حضـور داشـته باشـد‪ .‬ایـن‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫یکسـری تسـهیالت و معافیت هـای‬ ‫خـاص بـرای شـرکت های مسـتقر در‬ ‫ایـن منطقـه وجـود دارد‪ .‬لطفـ ًا بفرمایید‬ ‫ایـن تسـهیالت و معافیت هـا شـامل چه‬ ‫چیزهایـی می شـود و چـه شـرکت هایی‬ ‫می تواننـد با ورود بـه این منطقـه‪ ،‬از این‬ ‫مزیت هـا سـود ببرنـد؟‬ ‫در حـال حاضـر کسـی کـه می توانـد در‬ ‫منطقـه ویـژه اقتصـادی پیـام حضـور یابـد‪،‬‬ ‫بایـد چنـد ویژگـی داشـته باشـد‪ .‬یکـی اینکـه‬ ‫در حوزه هـای فناورانـه و صنعتـی ای فعالیـت‬ ‫کنـد که مـد نظـر ماسـت؛ ای تی‪ ،‬ای سـی تی‪،‬‬ ‫الکترونیـک‪ ،‬فناوری هـای نویـن و حـوزه هوایی‬ ‫و قطعه سـازی بـرای ایـن بخـش‪.‬‬ ‫در قـدم بعـدی‪ ،‬شـرکت بایـد تـوان مالـی‬ ‫خوبـی داشـته باشـد‪ ،‬زیـرا قـرار اسـت چنـد‬ ‫هـزار متـر زمیـن از مـا اجـاره کنـد و بایـد‬ ‫ایـن تـوان را داشـته باشـد کـه در ایـن فضـا‬ ‫سـرمایه گذاری کنـد و فضـای مـورد نیـاز‬ ‫خـود را بسـازد و تجهیزاتـش را مسـتقر کنـد‪.‬‬ ‫مسـئله دیگـر تولیـدات و محصـوالت شـرکت‬ ‫اسـت کـه بایـد تشـخیص دهیـم تـوان فنـی و‬ ‫عمـق تولیـد دارند‪ .‬برخـی از رده هـای تولید را‬ ‫در اینجـا قبـول می کنیـم‪ ،‬بـه شـرط انکـه در‬ ‫ادامـه پیشـرفت کنـد‪ .‬اگـر قـرارداد بلندمدتـی‬ ‫بـا تامین کننـده خارجـی نداشـته باشـد که در‬ ‫اینـده بـه پیشـرفت در تولیـد منجـر شـود‪ ،‬از‬ ‫ورود شـرکت جلوگیـری می کنیـم‪.‬‬ ‫نوعـی از تولیـد هسـت ولـی مـورد پذیـرش ما‬ ‫در منطقـه نیسـت‪ .‬حداقـل بایـد محصـول بـه‬ ‫صـورت ‪ CKD‬یا ‪ SKD‬وارد شـود‪ ،‬به شـرط‬ ‫اینکـه در ادامـه بخش هایـی از ان را بومی کند‬ ‫یـا از داخـل تامین کنـد یا به نحـوی دانش ان‬ ‫را بـه شـرکت منتقـل کنـد‪.‬‬ ‫در مـورد تسـهیالت بایـد بگویم که مـا زمین ها‬ ‫را فقـط اجـاره می دهیـم و شـرکت هایی کـه‬ ‫وارد منطقـه ویـژه می شـوند‪ ،‬از نـرخ خوبـی‬ ‫بهـره می برنـد‪ .‬نـرخ اجـاره زمیـن در منطقـه‬ ‫ویـژه در سـال ‪ ،۱۴۰۰‬هفـت هـزار تومـان‬ ‫بـه ازای هـر متـر مربـع در مـاه اسـت کـه بنـا‬ ‫داریـم برای سـال جدیـد افزایـش ‪ ۵۰‬درصدی‬ ‫داشـته باشـیم‪ ،‬زیرا سال هاسـت افزایش قیمت‬ ‫نداشـته ایم‪.‬‬ ‫اجـاره زمیـن ده هـزار تومـان بـه ازای هـر‬ ‫مترمربـع بـه ایـن معناسـت کـه شـما بـرای‬ ‫اجـاره یـک زمیـن هـزار متـری‪ ،‬ماهـی ده‬ ‫میلیـون تومـان می پردازیـد که هم پایـه حقوق‬ ‫یک کارشـناس سـاده در شـرکت اسـت‪ .‬به این‬ ‫شـکل هـم فشـار زیـادی بـه شـرکت ها وارد‬ ‫نمی شـود‪ ،‬هـم اینکه تـوان مالی شـرکت صرف‬ ‫اجـاره زمین نمی شـود و ایـن تـوان را می تواند‬ ‫صرف ساخت وسـاز یا سـرمایه در گـردش کند‪.‬‬ ‫‪23‬‬ صفحه 23 ‫‪24‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫مزیـت دیگـر اینجـا ایـن اسـت کـه شـرکت ها‬ ‫می تواننـد برخـی از مجوزهـای خـود را از‬ ‫منطقـه بگیرنـد و نیـازی به مراجعه بـه ادارات‬ ‫خـارج از اینجـا ندارنـد‪ .‬مث ً‬ ‫ال وقتـی می خواهند‬ ‫سـاختمانی در منطقـه احـداث کننـد‪ ،‬جـواز‬ ‫سـاخت را از مـا دریافـت می کننـد‪ .‬پروانـه‬ ‫سـاختمان و پایـان کار نیـز همین طـور‪ .‬در‬ ‫حـوزه فعالیت هـای تولیـدی هم جواز سـاخت‬ ‫و پروانـه بهره بـرداری را مـا برایشـان صـادر‬ ‫می کنیـم ‪.‬‬ ‫همچنیـن شـرکت های منطقه ویژه از یکسـری‬ ‫معافیت هـای گمرکـی بهره منـد هسـتند‪ .‬اگـر‬ ‫محصولـی را وارد منطقـه کنند و خارج نشـود‪،‬‬ ‫معافیـت ‪ ۱۰۰‬درصدی اسـت‪ .‬اگـر محصولی را‬ ‫بیاورنـد و ری اکسـپورت کنند‪ ،‬بـاز هم معافیت‬ ‫‪ ۱۰۰‬درصـدی اسـت‪ .‬اگر محصولـی را بیاورند‪،‬‬ ‫ارزش افـزوده ای حاصـل شـود و بخواهنـد از‬ ‫منطقـه خـارج کننـد‪ ،‬بـا فرمولی که بسـته به‬ ‫محصـوالت مختلـف متفـاوت اسـت‪ ،‬می توانند‬ ‫از بخشـی از ایـن معافیـت اسـتفاده کنند‪.‬‬ ‫مسـئله دیگـر‪ ،‬انبـارش کاال در انبارهـای‬ ‫شـرکت ها‬ ‫شرکت هاسـت‪.‬‬ ‫اختصاصـی‬ ‫می تواننـد در منطقـه ویژه در زمین خودشـان‬ ‫انبـار اختصاصـی داشـته باشـند و کاالیـی کـه‬ ‫وارد می کننـد‪ ،‬مسـتقیماً وارد ایـن انبـار‬ ‫می شـود و فرایندهـای گمرکـی را همان جـا‬ ‫طـی می کنـد‪ .‬ایـن هم بـه اعتقـاد مـن امکان‬ ‫دیگـری اسـت کـه از تمامـی مبـادی ورودی‬ ‫کشـور می توانند محصـول را مسـقیماً به درب‬ ‫شـرکت منتقـل کننـد‪.‬‬ ‫معافیتـی هـم در قانـون رفـع موانـع تولیـد‬ ‫رقابت پذیـر بـرای مناطـق ویژه در نظـر گرفته‬ ‫شـده کـه به موجب ان صنایعـی که در مناطق‬ ‫ویـژه مسـتقر هسـتند‪ ،‬هفـت سـال معافیـت‬ ‫مالیاتـی دارنـد‪ .‬مـا تاکنـون نتوانسـته ایم از‬ ‫ایـن هفـت سـال اسـتفاده کنیـم‪ ،‬زیـرا در‬ ‫همـان قانـون قید شـده مناطق ویـژه ای که در‬ ‫شـعاع ‪ ۱۲۰‬کیلومتـری تهران هسـتند‪ ،‬از این‬ ‫معافیـت برخـوردار نیسـتند‪ .‬طبیعتـاً از انجـا‬ ‫کـه مـا داخـل این شـعاع هسـتیم‪ ،‬نتوانسـتیم‬ ‫ایـن کار را بکنیـم‪ .‬بـه دنبـال این هسـتیم که‬ ‫صنایـع منطقـه ویـژه پیـام نیـز مشـمول ایـن‬ ‫قانون بشـوند‪.‬‬ ‫نکتـه دیگـر اینکـه شـرکت های دانش بنیانـی‬ ‫کـه وارد منطقـه ویـژه شـوند‪ ،‬تـا سـقف ‪۲۵‬‬ ‫درصـد در همـه تعرفه هـا اعـم از اجـاره زمین‪،‬‬ ‫گمـرک و صـدور پروانه هـا از تخفیف اسـتفاده‬ ‫می کننـد‪.‬‬ صفحه 24 ‫سه نقطه در کشور به‬ ‫عنوان قطب مرکز داده‬ ‫توسط وزارت ارتباطات و‬ ‫فناوری اطالعات انتخاب‬ ‫شدند که یکی از این نقاط‪،‬‬ ‫منطقه ویژه پیام است‪.‬‬ ‫فرایندهای قانونی است‪ .‬لذا به طور کلی کسی‬ ‫که می خواهد کار صنعتی انجام دهد‪ ،‬می تواند‬ ‫پیام را به عنوان جایی که هم ارزان است و‬ ‫هم خیالش بابت اینده ان راحت است‪ ،‬انتخاب‬ ‫کند‪.‬‬ ‫منطقه ویژه اقدامات زیرساختی نیز انجام‬ ‫داده و در حوزه خدمات هاستینگ وارد‬ ‫شده است‪ .‬یکی از مسائل قابل توجه نیز‬ ‫انجام فعالیت های ماینینگ در منطقه‬ ‫پیام است‪ .‬قرار است چه اتفاقات دیگری‬ ‫در این مجموعه رخ دهد؟ ایا در نظر دارید‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫ممکن است برای شرکت ها و‬ ‫سرمایه گذاران این نگرانی وجود داشته‬ ‫باشد که با تغییرات مدیریتی و به تبع‬ ‫ان تغییر سیاست ها‪ ،‬سرمایه ای که در‬ ‫این منطقه صرف کرده اند‪ ،‬به خطر بیفتد‪.‬‬ ‫شما چه سازوکاری برای اطمینان بخشی‬ ‫به انها در نظر گرفته اید؟‬ ‫قراردادهای اجاره ای که در اینجا منعقد‬ ‫می کنیم‪ ۲۵ ،‬ساله هستند‪ .‬ما این اختیار را‬ ‫داریم که حتی این ‪ ۲۵‬سال را هم افزایش‬ ‫دهیم که اتفاقاً در برنامه هایمان هست‪ .‬یا‬ ‫حداقل دو گزینه پیش روی شرکت ها بگذاریم؛‬ ‫یکی قرارداد ‪ ۲۵‬ساله و دیگری قرارداد ‪۵۰‬‬ ‫ساله‪.‬‬ ‫نکته دیگر ان است که در قراردادها ذکر شده‬ ‫پس از پایان ‪ ۲۵‬سال‪ ،‬شرکت سرمایه گذار در‬ ‫تمدید قرارداد در اولویت قرار دارند‪ .‬درست‬ ‫است که ما به پایان هیچ قراردادی نرسیده ایم‬ ‫اما روزی که این اتفاق بیفتد‪ ،‬به راحتی شرکت‬ ‫می تواند قرارداد خود را ‪ ۲۵‬سال دیگر تمدید‬ ‫کند‪ .‬بنابراین شرکت نگرانی ای از بابت اینکه‬ ‫این زمین اجاره ای است و ممکن است مالک‬ ‫ان را از من پس بگیرد‪ ،‬نخواهد داشت‪.‬‬ ‫موضوع دیگر این است که ممکن است شرکتی‬ ‫بگوید اگر من این سرمایه گذاری را در جای‬ ‫دیگری انجام می دادم‪ ،‬می توانستم از سند ان‬ ‫بهره مند شوم‪ .‬ما در این راستا اقدام کرده ایم و‬ ‫جزء برنامه های میان مدت مان است که ظرف‬ ‫دو‪ ،‬سه سال دیگر بتوانیم سند اعیانی برای‬ ‫شرکت ها صادر کنیم‪ .‬علت اینکه تا امروز‬ ‫موفق به انجام این کار نشده ایم‪ ،‬این است‬ ‫که هنوز سند خودمان در بسیاری از نقاطی‬ ‫که داریم‪ ،‬صادر نشده و در حال گذراندن‬ ‫خدمات دیگری را ارائه دهید؟‬ ‫به طور کلی چند دسته زیرساخت در منطقه‬ ‫پیام وجود دارد‪ .‬دسته اول زیرساخت های‬ ‫تاسیساتی است‪ .‬ما در اینجا برای تاسیساتی‬ ‫مثل برق و اب و فیبر و ارتباطات و گاز و زمین‬ ‫قابل توسعه‪ ،‬محدودیت نداریم‪ .‬به زودی ‪۳۰‬‬ ‫مگاوات به ظرفیت برق اینجا اضافه خواهیم‬ ‫کرد و پست جدیدی هم قرارداد می بندیم که‬ ‫اینجا ایجاد شود‪ .‬یک مسیر فیبر هم کامل‬ ‫برقرار است و مسیر دوم را نیز به زودی ایجاد‬ ‫می کنیم‪ .‬دسته دوم زیرساخت های فنی است‬ ‫که به شرکت ها کمک می کند در اینجا مستقر‬ ‫شوند که شما به هاستینگ اشاره کردید‪ .‬سه‬ ‫نقطه در کشور به عنوان قطب مرکز داده‬ ‫توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطالعات‬ ‫انتخاب شدند که یکی از این نقاط‪ ،‬منطقه‬ ‫ویژه پیام است‪.‬‬ ‫پیش بینی شده که در پیام به عنوان یکی از‬ ‫مراکز قطب داده در کشور‪ ،‬حداقل پنج هزار‬ ‫رک مستقر شود‪ .‬امسال ما به ‪ ۵۰۰‬رک‬ ‫می رسیم‪ ،‬یعنی ‪ ۱۰‬درصد از تکلیفی را که‬ ‫داریم‪ ،‬محقق می کنیم‪ .‬از انجا که به ماینینگ‬ ‫اشاره کردید‪ ،‬باید بگویم که در حال حاضر سه‬ ‫مجوز ماینینگ در این منطقه صادر شده و در‬ ‫قالب قوانین کشور مشغول فعالیت هستند‪.‬‬ ‫خدمات فنی دیگری نیز در نظر داریم که‬ ‫به تدریج گسترش پیدا خواهد کرد‪.‬‬ ‫‪25‬‬ صفحه 25 ‫بو کارها‬ ‫دسـته سـوم خدماتی اسـت کـه کسـ ‬ ‫نیـاز دارنـد‪ .‬مـا االن در منطقـه ویژه بـه اندازه‬ ‫بو کارها‪ ،‬ایـن دسـته از خدمـات را‬ ‫نیـاز کسـ ‬ ‫ارائـه نمی دهیـم‪ .‬منظـورم خدماتـی چـون‬ ‫حسـابداری‪ ،‬تامیـن منابـع انسـانی یا نوشـتن‬ ‫بیزینس پلـن و تهیه مسـتندات اسـت‪ .‬مـا نیاز‬ ‫بو کار داریـم که‬ ‫بـه یـک مرکـز خدمـات کسـ ‬ ‫بـه صنایعـی کـه در اینجـا مسـتقر هسـتند‪،‬‬ ‫سـرویس های مـورد نیازشـان را ارائـه دهـد‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫ایـا در اهداف تـان هسـت کـه بـرای‬ ‫شـرکت های کوچک تـر یـا اسـتارتاپی‬ ‫نیـز خدماتـی داشـته باشـید؟‬ ‫بعضـی از شـرکت ها‪ ،‬خصوصـاً انهـا کـه‬ ‫نوپاترنـد‪ ،‬ممکن اسـت بـرای اسـتقرار در پیام‪،‬‬ ‫فضایی برایشـان ایجاد نشـده باشـد‪ .‬ما در نظر‬ ‫داریـم کـه توسـط سـرمایه گذاران سـوله هایی‬ ‫ایجـاد کنیـم و ایـن سـوله ها را بـه این دسـته‬ ‫از شـرکت ها اجـاره دهیـم‪ .‬در حـال حاضـر‬ ‫منطقـه ویـژه ‪ ۱۷‬سـوله سـاخته کـه در اجاره‬ ‫تولیدکننـدگان اسـت‪ ،‬امـا می خواهیم توسـعه‬ ‫ایـن سـوله ها را بـا مشـارکت بخـش خصوصی‬ ‫ادامـه دهیم‪.‬‬ ‫چیـز دیگری کـه در پیـام به دنبـال تحقق ان‬ ‫هسـتیم‪ ،‬ایجـاد جریـان نـواوری و اسـتارتاپی‬ ‫در منطقـه اسـت‪ .‬سـه هـدف کلـی نیـز در‬ ‫ایـن قسـمت داریـم‪ .‬اول اینکـه تعـدادی از‬ ‫رویدادهـای حـوزه نـواوری و فناوری کشـور را‬ صفحه 26 ‫می خواهیم کمک کنیم تا‬ ‫شرکت های مستقر در واردات‬ ‫و صادرات خود‪ ،‬بسیار سریع تر‬ ‫عمل کنند‪ .‬اینها کارهایی هستند‬ ‫که حتی در دوره تحریم نیز‬ ‫می توان انها را انجام داد‪.‬‬ ‫نمی پـردازد و زمیـن در اختیـار او قـرار‬ ‫می گیـرد تـا یـک فرصـت اقتصـادی را انجـا‬ ‫رقـم بزنـد و از درامدهـای ان منتفـع شـود تا‬ ‫زمانی که به اصل سـرمایه و سـود ان برسـد و‬ ‫سـپس انجـا را تحویـل منطقـه ویـژه می دهد‪.‬‬ ‫مـواردی کـه در نظـر داریـم‪ ،‬یکـی همـان‬ ‫سـوله هایی اسـت کـه پیش تـر گفتم‪ .‬بسـیاری‬ ‫از تولیدکننـدگان بـرای حضـور در این منطقه‬ ‫نیـاز بـه سـوله اماده دارنـد و با توجه بـه اعداد‬ ‫و ارقـام‪ ،‬ایـن کار بـرای سـرمایه گذار توجیـه‬ ‫اقتصـادی دارد‪ .‬در قسـمت هواپیمایـی نیـز‬ ‫نیـاز بـه فضاهایی ماننـد ترمینال بار و اشـیانه‬ ‫داریـم کـه سـرمایه گذاران می تواننـد بـه ایـن‬ ‫قسـمت نیـز وارد شـوند‪.‬‬ ‫در قسـمت انبـارش کاال در گمـرک نیـز‬ ‫بـه سـاخت فضـا نیـاز داریـم و ان پنـج‬ ‫هکتـار زمینـی کـه ً‬ ‫قبلا گفتـم‪ ،‬بـا مشـارکت‬ ‫بخـش خصوصـی ایجـاد می شـود‪ .‬در واقـع‬ ‫پیشـنهاد مـا بـه سـرمایه گذاران‪ ،‬مشـارکت‬ ‫اسـت‪ .‬مجوزهـا را نیـز خودمـان بـا اختیـارات‬ ‫قانونی مـان صـادر می کنیـم‪ .‬همچنیـن در‬ ‫قراردادهـا می تـوان ایـن را نیـز افـزود کـه بعد‬ ‫از اتمـام دوره بهره بـرداری‪ ،‬ان فضـا را مجـددا ً‬ ‫بـه همـان سـرمایه گذار اجـاره دهیـم تـا اداره‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫بتوانیـم داخـل پیـام برگـزار کنیـم‪ .‬دوم اینکه‬ ‫مـا بـه یـک مرکز نـواوری در پیـام نیـاز داریم‬ ‫تـا کمـک کنـد فریلنسـر ها مسـتقر شـوند‪،‬‬ ‫اسـتارتاپ ها شـکل بگیرنـد و سـرمایه گذاران‬ ‫وارد شـوند‪.‬‬ ‫بـرای ایـن کار فضایـی نیـز در نظـر گرفته ایم‪.‬‬ ‫در نهایـت نیـز می دانیـم کـه کشـور بـا خلاء‬ ‫نیـروی انسـانی در حـوزه ای سـی تی مواجـه‬ ‫اسـت و مـا می خواهیـم بخشـی از ایـن خلا‬ ‫را پـر کنیـم و حداقـل بتوانیـم در محـدوده‬ ‫اسـتان های تهـران و البـرز اثرگـذار باشـیم‪ .‬در‬ ‫همیـن راسـتا فضایـی مجزا را بـرای کمپ های‬ ‫برنامه نویسـی در نظـر گرفته ایـم تـا افـرادی را‬ ‫کـه مسـتعد هسـتند‪ ،‬حتـی در سـنین پیـش‬ ‫از دانشـگاه‪ ،‬شناسـایی و جـذب کنیـم و در‬ ‫کمپ هـای فشـرده چنـد هفتـه ای در این فضا‬ ‫اموزش هـای متناسـب بـا بـازار کار را بـه انهـا‬ ‫ارائـه دهیم‪.‬‬ ‫پـس از ان نیـز بـه شـرکت هایی که بـه چنین‬ ‫نیروهایـی نیازمنـد هسـتند‪ ،‬معرفـی شـوند‪.‬‬ ‫حتـی شـاید بتوانیـم با همـکاری همیـن چند‬ ‫شـرکت ای تـی کـه االن در پیـام اسـتقرار‬ ‫دارنـد‪ ،‬ایـن افـراد را بـه نحـوی بـورس کنیـم‬ ‫و در ازای ان هزینـه‪ ،‬متعهـد بـه خدمـت در‬ ‫ایـن شـرکت ها باشـند‪ .‬اینهـا جـزو برنامه های‬ ‫امسـال مـا خواهـد بود‪.‬‬ ‫در میـان صحبت هایتـان بارهـا از‬ ‫سـرمایه گذاری بخـش خصوصـی گفتید‪.‬‬ ‫تـا اینجـا مزایایـی کـه حضـور در پیـام‬ ‫بـرای کسـب وکارها دارد‪ ،‬تـا حـد زیادی‬ ‫مشـخص اسـت‪ .‬اما برای سـرمایه گذاران‬ ‫چـه مزیت هایـی وجـود دارد و بـرای‬ ‫کامـل کـردن زنجیـره ارزش تـان چـه‬ ‫جاهایـی بـه حضور ایـن سـرمایه گذاران‬ ‫نیازمنـد هسـتید؟‬ ‫برنامـه ای کـه مـا خدمـت دکتـر زارع پـور هـم‬ ‫ارائـه دادیـم‪ ،‬می گفـت مـا بایـد بـرای حضـور‬ ‫سـرمایه گذار بخـش خصوصی در پیـام رویکرد‬ ‫مشـارکت های عمومـی – خصوصـی را در نظر‬ ‫بگیریـم (‪Public-Private Partnership‬‬ ‫‪ ):PPP‬کـه نمـود بـه ارزش حـوزه (‪BOT‬‬ ‫اسـت‪.‬‬ ‫‪(Build-Operate-Transfer‬‬ ‫عمدتـاً قراردادهـای ‪ BOT‬در کشـور در حوزه‬ ‫انـرژی و راه و شهرسـازی اتفـاق افتـاده اسـت‪.‬‬ ‫مـا در قالـب قـرارداد مشـارکت عمومـی–‬ ‫خصوصـی بـه دنبـال ایجـاد فضاهـای جدیدی‬ ‫بـرای جـذب سـرمایه گذار هسـتیم‪ .‬در‬ ‫ایـن مـدل‪ ،‬سـرمایه گذار بابـت زمیـن پولـی‬ ‫انجـا بـه عهـده خـودش باشـد‪ ،‬زیـرا بـه نظرم‬ ‫ایـن کار دولـت نیسـت‪.‬‬ ‫بـه طـور کلی پیـام را در اکوسیسـتم نـواوری‪،‬‬ ‫به خصـوص در بخـش اسـتارتاپی به درسـتی‬ ‫نمی شناسـند‪ .‬تلاش مـا در دوره جدیـد ایـن‬ ‫خواهـد بـود کـه برنـد پیـام را بیشـتر در ایـن‬ ‫اکوسیسـتم جـا بیندازیـم و بازیگـران مختلف‬ ‫اکوسیسـتم بتواننـد در ایـن منطقـه حضـور‬ ‫داشـته باشند‪.‬‬ ‫قـرار نیسـت فقـط بـه دنبـال تولیدکننـدگان‬ ‫ایـن حـوزه باشـیم؛ کسـانی کـه خدمـات‬ ‫ارائـه می دهنـد یـا می خواهنـد کسـب وکاری‬ ‫را شـروع کننـد یـا فریلنسـر هسـتند یـا‬ ‫می خواهنـد امـوزش ببیننـد و حتـی کسـانی‬ ‫کـه می خواهنـد سـرمایه گذاری کننـد‪ ،‬همـه‬ ‫بایـد بتواننـد ارتبـاط خـود را بـا پیـام تعریـف‬ ‫کننـد‪ .‬ظرفیت هایـی ماننـد پیـام در اطـراف‬ ‫تهران بسـیار کم اسـت و شـخصاً یکـی‪ ،‬دو جا‬ ‫را بیشـتر سـراغ نـدارم‪.‬‬ ‫بنابرایـن می خواهیـم زیرسـاخت های اینجـا‬ ‫را متصـل و یکپارچـه کنیـم تـا صنعتـی کـه‬ ‫در اینجـا مسـتقر می شـود‪ ،‬خیالـش از بابـت‬ ‫خودمـات مورد نیـاز و زیرسـاخت هایش راحت‬ ‫باشـد و حتـی فـرودگاه نیـز بـه کمـک ایـن‬ ‫صنایـع بیایـد‪.‬‬ ‫بـرای ایـن منطقـه هدف گـذاری اقتصـادی نیز‬ ‫دارید؟‬ ‫یـک هدف گـذاری اقتصـادی سـخت داریـم و‬ ‫می خواهیـم سـهم پیـام را از اقتصاد کشـور به‬ ‫یـک درصـد از تولید ناخالص ملی برسـانیم‪ .‬در‬ ‫حـال حاضـر این عـدد در حـدود ‪ ۰.۱۵‬درصد‬ ‫است‪.‬‬ ‫کار دیگـری کـه بـه دنبـال عملـی کـردن ان‬ ‫هسـتیم‪ ،‬ارتبـاط بـا بخـش بین الملـل اسـت‪.‬‬ ‫منطقـه ویـژه مـا مزیت هـای زیـادی بـرای‬ ‫اسـتقرار شـرکت های خارجـی یـا حتـی جذب‬ ‫سـرمایه گذاران خارجـی دارد‪ .‬می خواهیـم‬ ‫کمـک کنیم تا شـرکت های مسـتقر در واردات‬ ‫و صـادرات خـود‪ ،‬بسـیار سـریع تر عمـل کنند‪.‬‬ ‫اینهـا کارهایـی هسـتند کـه حتـی در دوره‬ ‫تحریـم نیـز می تـوان انهـا را انجـام داد‪.‬‬ ‫‪27‬‬ صفحه 27 ‫گرمسار‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫جزیره اقوام ایران‬ ‫‪28‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫گرمسار یکی از شهرهای استان‬ ‫سمنان و مرکز شهرستان گرمسار‬ ‫است و در غرب استان سمنان قرار داشته و‬ ‫از لحاظ موقعیت جغرافیایی بین مدار ‪۳۴‬‬ ‫درجه و ‪ ۲۸‬دقیقه و ‪ ۳۰‬دقیقه عرض‬ ‫شمالی و بین ‪ ۵۱‬درجه و ‪ ۵۲‬دقیقه تا ‪۵۲‬‬ ‫درجه و ‪ ۵۵‬دقیقه طول از شرقی از‬ ‫قرار ‬ ‫گرینویچ‬ ‫نصف النهار‬ ‫دارد‪ .‬مساحت این شهر در حدود ‪۵۱۸۲‬‬ ‫کیلومتر مربع بوده و دشت گرمسار از شرق‬ ‫به غرب ‪ ۴۸‬کیلومتر و از شمال به جنوب‬ ‫‪ ۲۷‬کیلومتر طول دارد‪.‬‬ صفحه 28 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم شماره ‪12‬‬ ‫‪29‬‬ صفحه 29 ‫‪30‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫گرمسـار پیونـدگاه راه اهـن سراسـری‬ ‫شـمال (گـرگان) و مشـهد بـوده و جـاده‬ ‫اصلـی تهـران‪ -‬مشـهد در کنـار ان واقـع‬ ‫شـده اسـت‪ .‬این شـهر در ‪ ۱۱۰‬کیلومتری‬ ‫مرکـز اسـتان و ‪ ۹۵‬کیلومتری تهـران قرار‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫همسـایگان گرمسـار از شـمال شهرسـتان‬ ‫فیروزکـوه و شهرسـتان دماوند‪ ،‬از شـرق به‬ ‫شهرسـتان ارادان و شهرسـتان سـرخه از‬ ‫غـرب شهرسـتان پاکدشـت و اسـتان قم و‬ ‫از جنـوب شهرسـتان اران و بیدگل اسـت‪.‬‬ ‫نواحـی پیرامـون گرمسـار توسـط رودخانه‬ ‫حبلـه رود کـه از رشـته کوه هـای البـرز‬ ‫مرکـزی سرچشـمه می گیـرد‪ ،‬سـیراب‬ ‫می شـود‪.‬‬ ‫رشـته کوه هایـی از سـه طـرف گرمسـار‬ ‫را احاطـه کـرده و تنهـا سـمت جنوبـی‬ ‫ان بـه علـت وجـود کویـر بـاز اسـت کـه‬ ‫بـه کوه هـای سـیاه کوه محـدود می شـود‪.‬‬ ‫بلنـدی این شـهر از سـطح دریـا ‪ ۸۵۶‬متر‬ ‫ا ست ‪.‬‬ ‫گرمسـار بخشـی از فلات مرکزی ایـران را‬ ‫شـامل می شـود و اب و هوایـش مشـابه با‬ ‫سـایر نقـاط حاشـیه این فالت اسـت‪.‬‬ ‫قسـمت مرکزی ایـران از یک فالت وسـیع‬ ‫تشـکیل شـده کـه کوه هـای بلنـد اطـراف‬ ‫ان را احاطـه کـرده اسـت و از نفوذ رطوبت‬ ‫دریاهـای اطـراف به این منطقـه جلوگیری‬ ‫می کنـد‪.‬‬ ‫بـر اسـاس سرشـماری سـال ‪،۱۳۸۵‬‬ ‫گرمسـار جمعیتـی برابر بـا ‪ ۳۹٬۵۲۳‬نفر را‬ ‫داشـته اسـت‪.‬‬ ‫در فاصلـه سـال های ‪ ۱۳۶۵‬تـا ‪, ۱۳۷۵‬‬ ‫‪ ۱۵۳۹۷‬نفـر بـه شهرسـتان گرمسـار وارد‬ ‫و یـا در داخـل ایـن شهرسـتان جـا بـه‬ ‫جـا شـده اند مقایسـه محـل اقامـت قبلـی‬ ‫مهاجـران بـا محلی کـه در ان سرشـماری‬ ‫شـده اند نشـان می دهـد ‪ ۱۹/۳۵‬درصـد از‬ ‫گرمسار بخشی از فالت مرکزی‬ ‫ایران را شامل می شود و اب‬ ‫و هوایش مشابه با سایر نقاط‬ ‫حاشیه این فالت است‪.‬‬ ‫رشته کوه هایی از سه طرف‬ ‫گرمسار را احاطه کرده و تنها‬ ‫سمت جنوبی ان به علت وجود‬ ‫کویر باز است که به کوه های‬ ‫سیاه کوه محدود می شود‪.‬‬ ‫روسـتا بـه شـهر‪ ۵۰/۳۸ ،‬درصد از شـهر به‬ ‫شـهر‪ ۱۳/۸۱ ،‬درصـد از روسـتا به روسـتا‪،‬‬ ‫‪ ۱۲/۱۰‬درصـد از شـهر بـه روسـتا در طـی‬ ‫‪ ۱۰‬سـال قبـل مهاجـرت کرده انـد‪.‬‬ ‫مردمانـش بـه زبان فارسـی تکلـم می کنند‬ ‫ولـی در نقـاط دیگر گرمسـار مانند مرکز و‬ ‫روسـتاهای بخـش ایوانکی‪ ،‬تات هـا زندگی‬ ‫کـرده و بـه زبـان تاتی سـخن می گویند‪.‬‬ ‫همچنیـن مردمـان اذری (اوصانلو‪ ،‬پازوکی‬ ‫و نفـر)‪ ،‬الیکایی هـا‪ ،‬شـهمیرزادی ها‪،‬‬ ‫مازندرانی هـا‪ ،‬عـرب زبانـان‪ ،‬گیلک هـای‬ ‫منطقـه قالیبـاف‪ ،‬کردهـای شـادلو و‬ ‫قراچورلـو و لرهـای دینارونـد نیـز در ایـن‬ ‫شـهر سـکونت دارنـد‪.‬‬ ‫شـهر گرمسـار تـا چنـدی پیـش قشلاق‬ ‫نامیـده می شـد و هنـوز هـم افـراد مسـن‬ ‫و پیـران ان را قشلاق تلفـظ می کننـد در‬ ‫گذشـته خـوار شـامل ‪ 4‬بلـوک بـوده کـه‬ ‫عبارتنـد از بلـوک قشلاق‪ ،‬بلـوک ریـکان‪،‬‬ ‫بلـوک یاتـری و بلـوک ارادان‪.‬‬ ‫از مشـهورترین افـراد اهل منطقه گرمسـار‬ ‫می تـوان به محمدعلـی هبلـه رودی اولین‬ ‫تدوین گـر فرهنـگ عامـه قـرن یازدهـم‬ ‫هجـری‪ ،‬عبدالـه خـواری از دانشـمندان‬ ‫قـرن چهـارم هجـری‪ ،‬اسـماعیل خـواری‬ ‫از محدثیـن قـرن پنجـم هجـری‪ ،‬از مفاخر‬ ‫معاصر شـادروان نوش اذر اسـدی‪ ،‬سرتیپ‬ ‫خلبـان جلیـل زنـدی (موفق تریـن خلبـان‬ ‫جنـگ ایـران و عـراق)‪ ،‬پروفسـور پرویـز‬ ‫کردوانـی (پدر کویرشناسـی ایـران)‪ ،‬دکتر‬ ‫طباطبایـی جـراح مغـز و اعصـاب (چهـره‬ ‫مانـدگار کشـور) و محمـود احمدی نـژاد‬ ‫(رئیـس جمهـور دولـت نهـم و دهـم‬ ‫جمهـوری اسلامی ایـران) اشـاره نمـود‪ .‬‬ ‫مـردان محلی گرمسـار از سـرپوش مردانه‪،‬‬ ‫تن پـوش تابسـتانی مردانـه‪ ،‬تن پـوش‬ ‫زمسـتانی مردانـه و پاپـوش مردانـه‪ ،‬کـت‬ ‫ُچقـا‪ ،‬شـلوار کمـری‪ ،‬گیـوه اسـتفاده‬ ‫می کننـد‪ .‬زنـان محلـی هـم از چارقـد‬ ‫(نوعی سـرپوش)‪ ،‬شـوی (نوعـی تن پوش)‪،‬‬ ‫شـلیته و پاپـوش اسـتفاده می کننـد‪.‬‬ صفحه 30 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم شماره ‪12‬‬ ‫‪31‬‬ صفحه 31 ‫‪32‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫گرمسار؛ مظهر تمدن کهن‬ ‫قدمت شهر گرمسار به سال ها پیش و‬ ‫دوران اشکانیان باز می گردد‪ .‬نام گرمسار‬ ‫در زمان اشکانیان خواران بوده است‪ ،‬به‬ ‫علت انکه گرمسار در کنار کویر قرار‬ ‫گرفته و نسبت به نقاط همجوار خود‬ ‫پست تر است‪ ،‬بدین مناسبت نام «خوار»‬ ‫را بدان نهادند‪.‬‬ ‫این شهر یکی از شانزده سرزمین‬ ‫اوستا (به نام ورن) بوده که حتی در‬ ‫زمان اشوریان خوارا نام داشته و در‬ ‫دوره اشکانی اهمیت بسیاری داشته‬ ‫است‪.‬‬ ‫در صفحه ‪ ۴۷۳‬جلد ‪ ۳‬معجم البلدان‬ ‫چنین نوشته شده است‪« :‬خوار شهری‬ ‫است تاریخی و بزرگ از نواحی ری که‬ ‫گروهی از علماء به ان منسوب شده اند‪.‬‬ ‫میان ان سمنان از راه خراسان در حدود‬ ‫‪ ۲۰‬فرسنگ است‪».‬‬ ‫پس از اسالم‪ ،‬خوار یکی از بالد معتبر‬ ‫ری به شمار می رفت‪.‬‬ ‫در سال ‪ ۳۲۹‬هجری قمری و در‬ ‫زمان سلطنت نصر بن احمد سامانی‪،‬‬ ‫ماکان کاکی علیه دولت سامانیان قیام‬ ‫کرد و چند شهر از ایالت قومس و نیز‬ ‫خوار‪ ،‬سمنان و سمنک و ری را تصرف‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫در زمان حکومت غزنویان و به ویژه‬ ‫سلطنت سلطان مسعود‪ ،‬خراسان و‬ ‫قومس و ری مورد تاخت و تاز طغرل‬ ‫بیک سلجوقی و ترکان غز قرار گرفت و‬ ‫عده ای از اهالی سمنان‪ ،‬دامغان‪ ،‬خوار و‬ ‫برخی ده های ری جان خود را از دست‬ ‫دادند‪ .‬بعد از انقراض سلسله غزنویان‪،‬‬ ‫تمامی والیات باختری ایران به تصرف‬ ‫سلجوقیان درامد و شماری از قلعه های‬ ‫اردهان و گردکوه در قومس و گرمسار‬ ‫تسخیر شد‪.‬‬ ‫به این ترتیب ناحیه ای که خوار نیز‬ ‫جزو ان بود تا اخر سلطنت سلطان‬ ‫سنجر عم ً‬ ‫ال جزو متصرفات سلجوقیان‬ ‫محسوب می شد‪ .‬در زمان حمله مغول‬ ‫به ایران؛ در سال ‪ ۶۱۶‬هجری قمری‪،‬‬ ‫خوار توسط قشون چنگیز به تصرف‬ ‫مغول ها درامد و هالکوخان با تخریب و‬ ‫تصرف قلعه های فرقه اسماعیلیه‪ ،‬طومار‬ ‫این فرقه را درهم پیچید‪.‬‬ صفحه 32 33 صفحه 33 ‫‪34‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫ایل خانـان مدت هـا بـر ایـن نواحـی‬ ‫حکومـت کردنـد تـا ایـن کـه سـربه داران‬ ‫بـا ظهـور در خـاور ایـران علـم مخالفـت‬ ‫بـا مغـوالن را برافراشـتند‪ .‬سـربه داران‬ ‫شـهرهای اسـتراباد‪ ،‬بسـطام‪ ،‬شفاسـفان‪،‬‬ ‫دامغـان‪ ،‬سـمنان‪ ،‬خوار و طبـران را تصرف‬ ‫کردنـد‪ .‬مقـارن سـال ‪ ۷۶۶‬هجـری قمـری‬ ‫عـده ای از صحرانشـینان مغـول بـا تصـرف‬ ‫کرمان به نواحی بسـطام‪ ،‬دامغان‪ ،‬سـمنان‪،‬‬ ‫فیروزکـوه و خـوار تاختند و ایـن مناطق را‬ ‫از قلمرو سـربه داران خارج کردند‪ .‬در سـال‬ ‫‪ ۹۰۹‬هجـری قمـری حکومـت فیروزکوه و‬ ‫خـوار بـا حملـه شـاه اسـماعیل موسـس‬ ‫سلسـله صفـوی از بیـن رفـت‪ .‬پـس از‬ ‫انقـراض صفویـه بـه دسـت افغان هـا و بـا‬ ‫ظهـور نادرشـاه‪ ،‬حوادثـی تازه در خـوار به‬ ‫وقوع پیوسـت‪ .‬اغـا محمدخـان قاجار پس‬ ‫از شکسـت لطفعلـی خـان زنـد و تاسـیس‬ ‫دولـت قاجاریـه‪ ،‬مقـر حکومـت خـود را به‬ ‫تهـران منتقل کـرد و برای ایجـاد امنیت و‬ ‫حفـظ پایتخـت از تجاوز ترکمانـان‪ ،‬عده ای‬ ‫از افـراد را از محال خمسـه زنجـان و دیگر‬ ‫نقـاط بـه خـوار فرسـتاد کـه در ابادی های‬ ‫ایـن ناحیه مسـکن یافتند‪ .‬به ایـن ترتیب‪،‬‬ ‫منطقـه خـوار در دوره قاجاریـه مورد توجه‬ ‫خـاص حاکمـان ایـن سلسـله قـرار گرفت‪.‬‬ ‫در سـال ‪ ۱۳۱۹‬شمسـی خـوار تبدیـل بـه‬ ‫گرمسـار شـد‪ .‬به موجـب قانون تقسـیمات‬ ‫کشـوری جدیـد مصـوب ابـان مـاه ‪۱۳۱۶‬‬ ‫هجـری شمسـی گرمسـار بخشـی از‬ ‫شهرسـتان سـمنان و شـامل چهـار بلـوک ‬ ‫بـود‪ .‬بنـا به مصوبـه مهر مـاه ‪ ۱۳۲۵‬بخش‬ ‫گرمسـار از سـمنان جدا شـده و بخشـی از‬ ‫اطـراف تهـران شـد و در ابـان مـاه همین‬ ‫سـال بخـش گرمسـار تابـع شهرسـتان‬ ‫دماونـد شـد‪ .‬سـرانجام در سـال ‪۱۳۳۷‬‬ ‫بنـا بـه مصوبـه هیـات وزیـران در مـورخ‬ ‫‪ ۱/۱۱/۱۳۳۷‬بـه شهرسـتان تبدیـل شـد‪.‬‬ ‫بخـش ایوانکـی بـا دهسـتان های مربـوط‬ ‫فعلـی از شهرسـتان تهـران جـدا شـده و‬ ‫یکـی از بخش هـای تابـع شهرسـتان تـازه‬ ‫گرمسـار شـد‪.‬‬ ‫گرمسـار در نیمـه دوم سـال ‪ ۱۳۵۵‬از‬ ‫اسـتان تهـران جـدا شـده و جـزو اسـتان‬ ‫سـمنان شـد و در سـال ‪ ۱۳۷۴‬بخـش‬ ‫ارادان بـا مراکـز جمعیتی دهسـتان ارادان‬ ‫و یاتـری احـداث شـد‪ .‬هم اکنون گرمسـار‬ ‫از سـه بخـش مرکـزی‪ ،‬ایوانکـی و ارادان‬ ‫تشـکیل شـده و یکـی از شهرسـتان های‬ ‫تابـع اسـتان سـمنان اسـت کـه بـه دلیـل‬ ‫فاصلـه کمـی بـا شـهر تهـران مـورد توجه‬ ‫بسـیاری از صنعتگـران و سـرمایه گـذاران‬ ‫قـرار گرفته و شـهرک های صنعتـی متعدد‬ ‫در ان احـداث شـده اند‪.‬‬ صفحه 34 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫تپه های باستانی‬ ‫اثـار باسـتانی گرمسـار اغلـب خرابه هـای‬ ‫قلعه هـای عظیمـی اسـت کـه امـروزه‬ ‫بـه صـورت تپه هـای بـزرگ خودنمایـی‬ ‫می کنـد و شـاید بازمانـده کهـن دژهایـی‬ ‫باشـد که در زمان هخامنشـیان اشـکانیان‬ ‫و سـلوکیان شـهرهای بزرگـی را تشـکیل‬ ‫می دادنـد‪.‬‬ ‫بـه طـوری کـه «اپ پیـان» مـورخ یونانی‬ ‫بـه وجـود شـهرهایی بـه نـام کاتیـرا‪ ،‬کال‬ ‫لیـوپ‪ ،‬خاراکـس‪ ،‬اپامـا و اخـه ان در‬ ‫زمـان سـلوکیان در ایـران اشـاره می کنـد‪.‬‬ ‫متاسـفانه سـاخته شـدن شـهرها و دژهای‬ ‫فـوق از خشـت خـام در طول هزاران سـال‬ ‫فرسـایش‪ ،‬اثـر مخربـی بـر انهـا داشـته و‬ ‫پیشـینه انهـا هنـوز در پـرده ای از ابهـام‬ ‫ا ست ‪.‬‬ ‫از جملـه تپه هـای معـروف ان می تـوان به‬ ‫تپه هـای‪ :‬تپـه غـول ابـاد‪ ،‬تپـه سـعداباد‪،‬‬ ‫تپـه دزمـاران و جیـران تپـه اشـاره کرد‪.‬‬ ‫‪35‬‬ صفحه 35 ‫جاذبه های فرهنگی و گردشگری‬ ‫‪36‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫جاذبه های فرهنگی و گردشگری ان‬ ‫دسته از جاذبه هایی هستند که زاییده‬ ‫نیروی ابتکار و قوه خالقه و هوش انسان‬ ‫است‪.‬‬ ‫انسان برای رفع حوایج مادی و معنوی‬ ‫خویش با الهام از طبیعت و با به کارگیری‬ ‫عناصر و اشیاء پیرامونش با انجام تغییرات‬ ‫و تحوالتی در محیط زندگی خود اقدام‬ ‫می ورزد‪ ،‬چهره زمین را با ایجاد جنگل ها‪،‬‬ ‫دریاچه ها‪ ،‬بناهای رفیع و پرشکوه‪ ،‬سدها‬ ‫و‪ ...‬تغییر می دهد و یا به منظور تامین‬ ‫نیازهای مادی خود به ایجاد کارخانجات‬ ‫و استفاده از مواد معدنی و یا به خاطر‬ ‫تفریح به ایجاد مراکز فرهنگی و تئاترها و‪...‬‬ ‫می پردازد‪.‬‬ ‫در نتیجه جنگ ها و کشمکش ها‪،‬‬ ‫مبادالت‪ ،‬مراودت‪ ،‬تبادالت فرهنگی بین‬ ‫افراد انسان انجام می شود و بدین طریق‬ ‫است که ادمی تمدن های بس پرفروغ را‬ ‫بنیان می نهد‪.‬‬ ‫به خلق اثار بدیع هنری می پردازد و‬ ‫همین عوامل است که انواع جاذبه های‬ ‫انسانی و فرهنگی را بوجود می اورد‪.‬‬ ‫تاریخ بسیار کهن سرزمین گرمسار و قرار‬ ‫گرفتن در مسیر جاده ابریشم و راه ارتباطی‬ ‫بین شرق و غرب کشور و شمال و جنوب‬ ‫باعث گردیده تا به عنوان یکی از مراکز مهم‬ ‫تاریخی استان مطرح باشد‪.‬‬ ‫فرهنگ اصیل باستانی و امیختن ان با‬ ‫فرهنگ اسالمی بر ویژگی های این منطقه‬ ‫افزوده است‪.‬‬ صفحه 36 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫صنایع دستی‬ ‫قالی بافی‪ ،‬گلیم بافی‪،‬‬ ‫جاجیم بافی‪ ،‬پارچه بافی‪،‬‬ ‫خرجین بافی و سفال گری‪،‬‬ ‫منبت کاری و معرق کاری‬ ‫از صنایع دستی گرمسار‬ ‫است‪ ،‬این شهر در زمینه‬ ‫گلیم افی (با نقوش و‬ ‫طرح های بومی) موفق به‬ ‫کسب زیادی از طرفدار‬ ‫در بازارهای جهانی شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫سوغات‬ ‫سوغات این شهرستان همچون دیگر شهرستان های استان از رونق‬ ‫و تنوع بسیار زیادی برخوردار است‪ ،‬از جمله خربزه های شیرین و‬ ‫صاداراتی که در کویر گرمسار کشت می شود و همچنین در بخش‬ ‫ایوانکی که نوع خاصی به نام سوسکی وجود دارد‪ ،‬محصوالت لبنی‬ ‫خالص‪ ،‬انار و رب انار که بسیار مورد توجه می باشد‪.‬‬ ‫‪37‬‬ صفحه 37 ‫معادن‪:‬‬ ‫در بخشی کانسارها و عناصر معدنی گرمسار با برخورداری‬ ‫از تشکیالت گچی‪ ،‬اهکی و نمکی و دیگر مواد رسوبی در‬ ‫رشته کوه های شمالی و غربی گرمسار ذخایر فراوان از مواد‬ ‫مذکور نهفته است که هم اکنون بهره برداری از انها در قالب‬ ‫شرکت های تعاونی و شرکت های سهامی خاص به تعداد فراوان‬ ‫وجود دارد‪ .‬همچنین در حاشیه جنوبی گرمسار به برکت کویر‬ ‫گرمسار معادن سولفات سدیم وجود دارد که چند سالی است‬ ‫بهره برداری از ان اغاز شده است‪ .‬معادن دیگری نیز در گرمسار‬ ‫شناسایی شده اما بهره برداری از ان ها صورت نمی گیرد از جمله‬ ‫می توان به معادن اهن‪ ،‬سرب‪ ،‬گوگرد و نفت اشاره نمود‪.‬‬ ‫معادن نمک‪:‬‬ ‫‪38‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫در منطقه سر دره گرمسار تعدادی راه فرعی در دو طرف جاده‬ ‫وجود دارد که به معادن نمک ختم می شود‪ .‬در این منطقه ‪27‬‬ ‫معدن نمک وجود دارد که درجه خلوص نمک بسیاری از این‬ ‫معادن باالی ‪98‬درصد است‪ .‬یکی از زیباترین این معادن نمک؛‬ ‫معدن نمک کوهدشت کهن و معدن نمک ساالر است‪ .‬این‬ ‫معادن به صورت تونل پیچ در پیچ ‪ 1/5‬کیلومتری در دل زمین‬ ‫امتداد دارد و دارای قندیل های زیبای نمکی بوده و هر ساله نظر‬ ‫تعدادی از گردشگران را برای بازدید به خود جلب می کند‪.‬‬ صفحه 38 ‫کشاورزی شهرستان گرمسار به سبب‬ ‫برخورداری از رودخانه دائمی حبله رود‬ ‫و زمین های حاصلخیز دشت گرمسار از‬ ‫پویایی و توان بالقوه و بالفعل بسیار باالیی‬ ‫برخوردار است‪.‬‬ ‫اگر چه هم اکنون تمامی اب رودخانه‬ ‫حبله رود برای زراعت استفاده می شود‬ ‫و تا جائی که منابع اب امکان داده باشد‬ ‫زمین های منطقه مورد استفاده کشاورزی‬ ‫قرار می گیرد اما توان زراعت این منطقه‬ ‫با بهره گیری از فن اوری های جدید سیستم‬ ‫ابیاری‪ ،‬دستگاه های مکانیزه کشاورزی و‬ ‫باالخره سیستم های نوین زراعت به طور‬ ‫چشمگیر قابلیت توسعه و گسترش دارد‪.‬‬ ‫همانطور که در بخشی کشاورزی بیان شده‬ ‫در سال زراعی ‪ ۷۷-۷۸‬مجموعاً ‪۴۵۸۵۸‬‬ ‫هکتار اراضی کشاورزی شهرستان گرمسار‬ ‫بوده است که بخشی از این اراضی به‬ ‫علت رشد شهر در حال تخریب می باشد‪.‬‬ ‫در زمینه دامپروری همانطور که بیان شد‬ ‫اهالی منطقه از قدیم االیام به پرورش‬ ‫دام می پرداخته اند و شیوه پرورشی ان ها‬ ‫به صورت چرا در مراتع و کوچ نشینی‬ ‫بوده است‪ .‬اما با گذشت زمان و استقرار‬ ‫کوچ نشینان و افزایش جمعیت به تدریج‬ ‫واحدهای دامپروری نیمه صنعتی و‬ ‫صنعتی تاسیس شده و به علت وجود منابع‬ ‫غذایی و علوفه این واحدها افزایش یافت‬ ‫به طوری در سال ‪ ۱۳۷۸‬مجموع دام های‬ ‫گرمسار ‪ ۴۴۳۳۰۵‬واحد دامی می باشد و از‬ ‫این تعداد ‪ ۲۳۴۲۹‬راس گاو و گوساله و‬ ‫صنعت گرمسار به علت نزدیکی به کالن شهر‬ ‫تهران و برخوردار از خط اهن سراسری در‬ ‫‪ ۲‬خط تهران ـ مشهد و تهران گرگان و راه‬ ‫ترانزیتی مشهد بستر مناسبی جهت استقرار‬ ‫صنایع سبک و سنگین را دارا است که با‬ ‫افتتاح شهرک های صنعتی و حمایت دولت‬ ‫این توان شهرستان نیز قابل توسعه است‪.‬‬ ‫مجموع فعالیت های اقتصادی فوق خدماتی‬ ‫را نیازمند می باشد چه از لحاظ سرویس دهی‬ ‫و چه از لحاظ وجود اشتغال زایی و اسکان‬ ‫جمعیت‪ ،‬گر چه هم اکنون بیشترین گروه‬ ‫شاغل به کار در بخشی خدمات است اما‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫کشاورزی و دامپروری‬ ‫‪ ۲۶۸۵۸۲‬راس گوسفند و بز بوده و تولیدات‬ ‫دامداران غالباً به تهران ارسال می شود‪.‬‬ ‫صنعت‬ ‫توان افزایش ان بستگی به توسعه مناسب‬ ‫صنعت و کشاورزی می باشد‪ .‬به طور کلی‬ ‫شهرستان گرمسار در زمینه های کشاورزی‪،‬‬ ‫دامپروری‪ ،‬صنعت و معدن توان های بالقوه‬ ‫فراوانی دارد و از لحاظ موقعیت جغرافیایی‪،‬‬ ‫نزدیکی این شهر به تهران یکی از امتیازات‬ ‫مهم ان محسوب می شود زیرا که تهران‬ ‫به عنوان بزرگترین بازار مصرف به راحتی‬ ‫تمامی تولیدات مازاد این شهرستان را‬ ‫جذب می نماید و مشکلی به عنوان فروش‬ ‫محصوالت تولید شده در گرمسار احساس‬ ‫نمی شود‪ .‬لذا سرمایه گذاری در هر یک ‬ ‫از بخش های اقتصادی فوق الذکر عالوه‬ ‫بر وجود توجیه اقتصادی‪ ،‬اشتغال زایی‬ ‫مناسبی را برای ساکنین منطقه ایجاد‬ ‫می نماید‪.‬‬ ‫‪39‬‬ صفحه 39 ‫‪40‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫اب و هوا‬ ‫شهرسـتان گرمسار دارای تنوع اب و هوایی‬ ‫ً‬ ‫کاملا مشـخصی اسـت‪ .‬ایـن تنـوع و تضاد‬ ‫در دو فصـل تابسـتان و زمسـتان بیشـتر‬ ‫محسـوس اسـت بـه طـوری کـه بیشـترین‬ ‫نقـش را در میـان عوامـل گوناگـون‪ ،‬ارتفاع‬ ‫بـه عهـده دارد‪ .‬گاه بـا طـی مسـافتی کمتر‬ ‫از ‪ ۴۰‬کیلومتـر در تابسـتان ‪ ۲۰‬درجـه‬ ‫سـانتی گراد اختلاف دمـای بیـن دو نقطـه‬ ‫مشـاهده می گـردد‪.‬‬ ‫لـذا در تابسـتان هـر چـه از نواحـی جنوبی‬ ‫شهرسـتان بـه طـرف نواحی شـمالی پیش‬ ‫رویـم بـه علـت زیـاد شـدن ارتفـاع‪ ،‬دمای‬ ‫هـوا نیـز بـه طـور محسوسـی کاهـش‬ ‫می یابـد‪ .‬در اغلـب مـوارد عوامـل اصلـی‬ ‫حرکت هـای توریسـتی را درجـه حـرارت‬ ‫و ریزش هـای جـوی تشـکیل می دهـد‪.‬‬ ‫ایـن دو عامـل در صنعـت توریسـم بیش از‬ ‫میـزان سـاعات افتابـی و میـزان رطوبـت و‬ ‫سـاعات ابـری اهمیـت دارد‪.‬‬ ‫اب و هوای شهرسـتان گرمسـار را می توان‬ ‫در نتیجـه برخـورد و تاثیـر وضـع اقلیمـی‬ ‫کویـر و کوه هـای البـرز بـر روی یکدیگـر‬ ‫مشـخص نمـود‪ .‬بـه طـور کلـی مـدت‬ ‫روزهـای سـرد و یخبنـدان چندان نیسـت‪.‬‬ ‫حداقـل و حداکثـر دمـا بیـن ‪ -۸‬و ‪۴۴‬‬ ‫درجـه سـانتی گراد بـوده و میانگیـن دمای‬ ‫کل ماه هـای سـال حـدود ‪ ۱۷/۴‬درجـه‬ ‫سـانتی گراد اسـت‪ .‬نـزوالت جـوی در ایـن‬ ‫شهرسـتان بـه جـز باریکـه ای در شـمال‪،‬‬ ‫اغلـب بـه صـورت باران اسـت‪ .‬بـاران ناچیز‬ ‫تنوع شرایط اب و هوایی در‬ ‫شهرستان گرمسار نوعی‬ ‫جابجایی در فصول مختلف به‬ ‫ویژه در تابستان و زمستان را‬ ‫به ساکنان تحمیل می کند‬ ‫ایـن ناحیـه عمومـاً در ماه هـای زمسـتان‬ ‫می بـارد‪ .‬نامرتـب بـودن ریـزش همیـن‬ ‫مقـدار بـاران اندک از سـالی به سـال دیگر‬ ‫از دیگـر ویژگی هـای اب و هوایـی ایـن‬ ‫شهرسـتان اسـت‪ .‬مقـدار تبخیـر در اینجـا‬ ‫بـه همـان انـدازه اهمیـت دارد کـه مقـدار‬ ‫بـاران مهـم می باشـد‪ .‬بـر اسـاس تحقیقات‬ ‫بـه عمـل امـده میـزان تبخیـر ‪ ۲۰‬تـا ‪۶۰‬‬ ‫برابـر نـزوالت جـوی اسـت و می تـوان‬ ‫گرمسـار را نمونـه مشـخص یکـی از اب و‬ ‫هواهـای بیابانـی محسـوب نمـود‪.‬‬ ‫میانگین بارندگی سـالیانه شهرستان حدود‬ ‫‪ ۱۰۰‬میلی متـر گـزارش شـده در حالی که‬ ‫متوسـط نیـاز ابـی ایـن شهرسـتان معادل‬ ‫‪ ۱۴۱۰‬میلـی متـر در سـال مـی باشـد ‪.‬‬ ‫هرچنـد شهرسـتان گرمسـار در تابسـتان‬ ‫بـه دلیـل گرمـای زیـاد غیرقابـل تحمـل‬ ‫می باشـد ولـی زمسـتان های معتـدل ان‬ ‫از جاذبه هـای اب و هوایـی این شهرسـتان‬ ‫می باشـد‪ .‬همچنیـن تابسـتان های معتـدل‬ ‫مناطـق شـمالی شهرسـتان نظیـر بـن کوه‬ ‫بـا فاصلـه کـم از مرکـز شهرسـتان از دیگر‬ ‫جاذبه هـای گردشـگری شهرسـتان در‬ ‫زمینـه اب و هواسـت‪.‬‬ ‫تنـوع شـرایط اب و هوایـی در شهرسـتان‬ ‫گرمسـار نوعـی جابجایـی در فصـول‬ ‫مختلـف بـه ویـژه در تابسـتان و زمسـتان‬ ‫را بـه سـاکنان تحمیـل می کنـد ‪ .‬بر همین‬ ‫اسـاس در طـول سـال‪ ،‬ایـن جابجایـی‬ ‫غالبـاً بـه طـور موقـت انجـام می گیـرد‪.‬‬ ‫لـذا پناهنـدگان گرمـازده حاشـیه کویـر به‬ ‫نقـاط معتـدل بـه ویـژه دره هـای خـوش‬ ‫اب و هـوای البـرز در شهرسـتان گرمسـار‬ ‫امـری طبیعـی اسـت و توجـه به ایـن نقاط‬ ‫و برنامه ریـزی در خصـوص بهره گیـری‬ ‫بیشـتر از توان هـای بالقـوه امـری ضـروری‬ ‫بـه نظـر می رسـد‪ .‬‬ صفحه 40 ‫پوشـش گیاهـی در جنـوب گرمسـار ابتـدا‬ ‫بوته هـای خـار و بوتـه شـور و درخـت گـز‬ ‫و نیـزار اسـت ولـی پـس از طـی چندیـن‬ ‫کیلومتـر‪ ،‬گیاهـان تنک تـر شـده و رفتـه‬ ‫رفتـه اثـار گیاهـی در ایـن کویرهـا محـو‬ ‫می شـود‪.‬‬ ‫مشـاهده حیـات گیاهـی کـه برخـی‬ ‫شن دوسـت برخـی نمک دوسـت و بعضـی‬ ‫خشکی پسـند هسـتند بـرای افـرادی کـه‬ ‫عالقـه ای بـه مطالعـه فلـور گیاهـان دارند‪،‬‬ ‫خالـی از لطـف نخواهـد بـود‪.‬‬ ‫گـر چـه بیابان هـا و کویرهـای عریـان بـه‬ ‫علـت اب و هـوای سـخت و شـدید خـود‬ ‫از جذبـه کمتـری برخوردارنـد و در انهـا‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫پوشش گیاهی‬ ‫ابادی هـا منحصـر بـه چنـد واحه اسـت که‬ ‫بـر اثـر زایـش اتفاقـی چشـمه های اب یـا‬ ‫حفـر قنـوات کـه زندگی برگـرد انها ممکن‬ ‫سـاخته اسـت‪ ،‬بوجـود امده انـد‪.‬‬ ‫امـا با همه سـختی اب و هـوا مانند گرمای‬ ‫شـدید تابسـتان و سرمای سـخت زمستان‬ ‫چه بسـیار هسـتند مشـتاقانی که اشـنایی‬ ‫بـا ایـن نواحی و مطالعه اثار خشـم طبیعت‬ ‫بـرای انـان جالـب و ارزنـده اسـت بـه ویژه‬ ‫اینکـه بیابان هـا و کویرهـا نیـز در خـود‬ ‫پدیده هایـی دارنـد که در سـایر نقاط یافت‬ ‫نمی شـود و مشـاهده انهـا بـرای بینندگان‬ ‫خالـی از لطـف نیسـت ماننـد تپه یا رشـته‬ ‫ارتفاعـات ماسـه ای کـه بـر اثـر وزش بـاد و‬ ‫جابجـا شـدن ماسـه ها پدیـد امده و شـکل‬ ‫و انـدازه انهـا بـر اثـر وزش بـاد دائمـاً در‬ ‫تغییـر اسـت اینگونـه تپه هـا را اصطالحـاً‬ ‫«تلماسـه» می نامنـد‪.‬‬ ‫همچنیـن زندگـی انسـان در کویـر و بیابان‬ ‫و مقایسـه ان بـا نواحـی جنگلـی مخصوصاً‬ ‫بـرای دانشـجویان و محققیـن می توانـد‬ ‫جالـب توجه باشـد‪.‬‬ ‫در زمینـه برقـراری تورهـای کویرپیمایـی‬ ‫بـا شـتر‪ ،‬تحـت نظـارت راهنمایـان مطلـع‬ ‫واقامـت در کاروانسـراهای بازسـازی شـده‬ ‫داخـل کویـر و پذیرایـی سـنتی از ایـن‬ ‫افـراد در ایـن کاروانسـراها همگـی مواردی‬ ‫هسـتند کـه ماجـراجــویان بی شـماری‬ ‫را ترغیـب بـه مسـافرت در ایـن نواحـی ‬ ‫می نماید‪.‬‬ ‫البتـه انجـام ایـن پیشـنهاد مطالعـات و‬ ‫برنامه ریزی هـای دقیقـی را می طلبـد‪.‬‬ ‫‪41‬‬ صفحه 41 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫‪42‬‬ ‫اسـت‪ .‬ارتفـاع ان ‪ ۱۳۰۰‬متـر و جهتـی‬ ‫دامنه ها و ارتفاعات‬ ‫شـرقی – غربـی دارد‪ .‬ایـن کـوه از هسـته‬ ‫شهرسـتان گرمسـار در دامنه هـای جنوبی اتشفشـانی و روپوشـی رسـوبی کـه از‬ ‫رشـته کـوه البـرز واقع شـده اسـت ارتفاع سـنگ های بیـرون ریختـه گـدازه و‬ ‫ان از شـمال بـه جنـوب بـه تدریج کاسـته توف هـای تراکیـت – اندزیـت و پورفریـت‬ ‫می شـود و باالخـره به دشـت کویـر منتهی گـرد امـده‪ ،‬سـاخته شـده اسـت و اطـراف‬ ‫می شـود‪.‬‬ ‫ان را الیه هـای رسـوبی فـرا گرفتـه چنـان‬ ‫جهتی‬ ‫مغـرب‬ ‫قسـمت‬ ‫در‬ ‫البرز‬ ‫کوه‬ ‫رشـته‬ ‫کـه اتشفشـان مرکـزی گنبـدی از میـان‬ ‫شـمال غربـی – جنـوب شـرقی دارد و از الیه هـای رسـوبی اطـراف سـر بـراورده‬ ‫ان بـه بعـد جهـت معکـوس پیـدا می کند اسـت‪.‬‬ ‫یعنی به سـوی شـمال شـرقی امتـداد پیدا شـکوه‪ ،‬عظمـت و جذابیـت کوهسـتان را‬ ‫می کنـد‪ .‬کوه هـای شـمال گرمسـار کـه هیچـگاه نمی تـوان بـه زبـان اورد و یـا ان‬ ‫رودخانـه حبلـه رود ان را بریـده بـه دو را بـا قلـم ترسـیم کـرد‪ .‬کوهسـتان حتـی‬ ‫قسـمت تقسـیم کـرده اسـت‪ .‬ایـن کوه هـا غیرقابـل اعتمـاد بودنش نیز درسـی اسـت‬ ‫ماننـد حصـاری در شـمال شـهر گرمسـار برای زندگی ادمیان و هر گوشـه و کنارش‬ ‫قـرار گرفتـه و مهمتریـن ارتفاعـات ان مدرسـه ای بـرای بهتر شـناختن خویشـتن‬ ‫سـولک‪ ،‬سـرحر و کلـرز می باشـد‪.‬‬ ‫اسـت‪ .‬برخـورد و اشـنایی بـا کوهسـتان‪،‬‬ ‫توجـه‬ ‫از دیگـر ارتفاعـات مهـم و قابـل‬ ‫امـاده شـدن و تجربـه اندوختـن را بـرای‬ ‫شهرسـتان‪ ،‬سـیاه کـوه در جنوب گرمسـار پیـکار بـا دشـواری زندگـی که ادمـی را از‬ ‫انهـا گریزی نیسـت بـه دنبـال دارد‪.‬‬ ‫نواحـی کوهسـتانی در فصل هـای مختلـف‬ ‫مکانـی مناسـب بـرای کسـانی اسـت کـه‬ ‫عالقمندنـد مدتـی را دور از هیاهوی شـهر‬ ‫در دامنه هـای کوهسـتانی و دره هـای‬ ‫خـوش اب و هـوای ان بسـر برنـد‪.‬‬ ‫کوه هـای شـمال شهرسـتان گرمسـار‬ ‫مکان هـای مسـاعدی را بـرای عـده زیادی‬ ‫از مـردم جهت گذران اوقات فراغت میسـر‬ ‫می سـازد‪ .‬بـا توجـه به ایـن کـه راهپیمایی‬ ‫یـک ورزش اسـان و متـداول اسـت و غالباً‬ ‫ایرانیـان ان را بـا گردش بیرون شـهر‪ ،‬روز‬ ‫جمعـه توام می کننـد و از طرفی در اطراف‬ ‫شـهرها تعـداد قابـل توجهـی از مـردم در‬ ‫گروه هـای سـنتی مختلـف را می تـوان دید‬ ‫کـه از جاده هـای کوهسـتانی بـاال می روند‪،‬‬ ‫در نتیجـه ارزش و اهمیـت گردشـگری‬ ‫ایـن مواهـب طبیعـی بـر همـگان اشـکار‬ ‫می گـردد‪.‬‬ صفحه 42 43 صفحه 43 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫‪44‬‬ ‫غارها‬ ‫از انجا که غارها دارای طبیعت بسیار زیبا‬ ‫هستند‪ ،‬همواره یکی از مراکز جلب گردشگر‬ ‫بوده و طبیعت دوستان زیادی را به خود جلب‬ ‫می کند‪ .‬یکی از این غارها‪ ،‬غار «دق کشکولی‬ ‫ال نحوه تشکیل و‬ ‫یا زندان افغان» است که ذی ً‬ ‫موقعیت ان را شرح می دهیم‪:‬‬ ‫جریان ســیالب ها هزاران سال زمین های‬ ‫ته نشستی دوران سوم را کاویده و در برخی‬ ‫نقاط راهروهای ژرف زیرزمینی طویلی ساخته‬ ‫که پس از فروکــش این اب هــا‪ ،‬مجراهای‬ ‫زیرزمینی خشکیده به گونه غارهای بزرگی‬ ‫به جای مانده اند‪ .‬ازان جمله در دامنه شمالی‬ ‫ســیاه کوه غربی بین کوه دوازده امام و رشته‬ ‫اصلی سیاه کوه‪ ،‬محلی است که به علت جمع‬ ‫شدن اب در زمین های هموار ان در فصل بهار‬ ‫به نام دق کشکولی معروف شده است‪.‬‬ ‫قدری به سمت شمال شرقی محل مزبور‬ ‫در روی تپه ماهورهای بدنه سیاه کوه‪ ،‬غاری‬ ‫است افسانه ای که به نام غار دق کشکولی یا‬ ‫زندان افغان نامیده می شــود و علت انتخاب‬ ‫نام «زندان افغان» از روی افســانه ای اســت‬ ‫که بومیــان چنین نقل می کنند‪ :‬درویشــی‬ ‫هندی که سالیان پیش به سراغ این غار امده‬ ‫بود می گفت‪ « :‬شــاهزاده خانمی از افاغنه با‬ ‫گنجینه گرانبهایی در ان مدفون اســت» و‬ ‫درویش ان غار را زندان افغــان می خواند و‬ ‫طبق روایت اهالی درون این غار چون بازاری‬ ‫است که یک شتر سوار نیزه به دست می تواند‬ ‫به اسانی از درون این غار گذر کند‪ .‬در گوشه‬ ‫و کنار جای اتش و استخوان دیده می شود و‬ ‫اطاق هایی اســت که گویا زندان بوده است‪.‬‬ ‫ولی به طور قطع روایت فوق افسانه ای بیش‬ ‫نیست و اقای چنگیز شیخعلی مسئول هیئت‬ ‫غارشناسان ایران که شخصاً از این غار دیدن‬ ‫کرده است به مشــاهدات خود چنین خاتمه‬ ‫می دهد‪ :‬باید گفت از انچــه علی (راهنمای‬ ‫محلی) از درون غار برای مــا گفته بود هیچ‬ ‫نشــانه ای نیافتیم نــه از اجاق هــای اتش و‬ ‫اســتخوانها ادم و نه از زندان کنده شــده و‬ ‫کیلومترها راه بی پایان‪.‬‬ صفحه 44 ‫یکی از راه های جلب گردشگران به وجود‬ ‫اوردن امکانات اســتفاه از منابع اب معدنی‬ ‫در مجاورت چشــمه های معدنی است‪ .‬این‬ ‫منابع طبیعی در مراکزی موسوم به ایستگاه‬ ‫اب معدنی قابل اســتفاده می شود که دارای‬ ‫امکانات و تاسیسات مختلف به منظور گردش‬ ‫و درمان برای سیاحان است‪ ،‬اب معدنی جزو‬ ‫اولین داروهای طبیعی بشــر بــوده که اثار‬ ‫استفاده از ان چندین هزار سال قبل تاکنون‬ ‫وجود دارد‪ .‬استفاده علمی از اب های معدنی‬ ‫پس از شناخت ترکیب و اثرات درمانی ان در‬ ‫قرن اخیر تحقق یافته است‪.‬‬ ‫در کوهپایه شــمالی ســیاه کوه به سمت‬ ‫گرمسار در بین قشرهای رسوبی‪ ،‬چشمه های‬ ‫ابی وجود دارنــد که اغلب از نــوع اب های‬ ‫معدنی هستند و اهم این چشمه ها عبارتند از‪:‬‬ ‫چشمه شاه ( شاه چشمه)‬ ‫چشمه شــاه در قشرهای رســوبی دامنه‬ ‫شمالی سیاه کوه و در دره ای کم عمق با جهت‬ ‫شمالی – جنوبی و عرض تقریبی ‪ ۲۰‬متر واقع‬ ‫شده اســت‪ .‬اب از حوضچه طبیعی و دایره ‬ ‫مانند به قطر دو متر خارج می شود و از مجرای‬ ‫چشمه عین الرشید‬ ‫چشمه دیگری به نام عین الرشید معروف‬ ‫است و در شــمال غربی چشمه شــاه و سه‬ ‫کیلومتری جنوب غربی ساختمان شاه عباسی‬ ‫و در جنوب بنای قصر عین الرشید واقع شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫چشــمه مزبــور در جنوب غربــی قلعــه‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫اب های معدنی‬ ‫باریکی عبور می کند و بــه حوضچه طبیعی‬ ‫دیگری به قطر تقریبی دو متــر و عمق یک ‬ ‫متر وارد می گردد و پس از عبور از این محل‬ ‫در زمین های اطراف فرو می رود‪ .‬اب چشمه‬ ‫شاه در ایام گذشته بوسیله مجرای سنگی به‬ ‫دو ساختمان واقع در ‪ ۶‬و‪ ۷‬کیلومتری شمال‬ ‫این چشمه به نام های حرمســرا و قصر شاه‬ ‫عباسی هدایت می شده اســت‪ .‬در طول این‬ ‫نهر ســنگی‪ ،‬حوض هایی برای جمع اوری و‬ ‫ذخیره اب وجود داشــته که اثــار ان نیز در‬ ‫حال حاضر مشاهده می شود‪ .‬مجرای سنگی‬ ‫از تخته سنگ هایی با طول در حدود یک متر‬ ‫بنا گردیده و این سنگ ها ناو مانند و به شکل‬ ‫مجرایی با عرض تقریبی بیســت و عمق ده‬ ‫سانتی متر تراشیده شــده و برای جلوگیری‬ ‫از به هدر رفتن اب انتهای سنگ ها به صورت‬ ‫قفل و بست بهم متصل گردیده است‪.‬‬ ‫عین الرشــید قــرار دارد و اب ان از دو نقطه‬ ‫خارج می گــردد و در ســرازیری تپه جریان‬ ‫می یابــد و در مســیر خود چنــد حوضچه‬ ‫کوچک طبیعی به وجود اورده و سرانجام در‬ ‫زمین های اطراف قلعه فوق فرو می رود‪.‬‬ ‫پس از بررسی ازمایشگاهی اب چشمه های‬ ‫مذکور مشــخص شــده که اب چشمه شاه‬ ‫و عین الرشــید در ردیــف اب هــای معدنی‬ ‫کلروسولفات کلسیم و منیزیم است‪ .‬باقیمانده‬ ‫چشمه اب عین الرشــید در حدود سه برابر‬ ‫باقیمانده اب چشــمه شــاه می باشد‪ .‬چون‬ ‫ابدهی این دو چشمه کم و دسترسی به انها‬ ‫مشکل اســت از نظر بهره برداری و استفاده‬ ‫درمانی قابل توجه نمی باشد‪.‬‬ ‫اشامیدن اب های سولفات سدیم و منیزیم‬ ‫برحســب مقدار سولفات ســدیم و سولفات‬ ‫منیزیم انها‪ ،‬صفرا اور و ملین یا مسهل است‪.‬‬ ‫اب های سولفات کلســیم مدر و دفع کننده‬ ‫فضوالت به خصوص اوره و کلرورها هستند و‬ ‫در صورتی که گرم باشند اثر تسکین دهنده‬ ‫نیز دارند‪ .‬اب های ســولفات کلســیم برای‬ ‫درمان تظاهرات نور و ارنزی تیک بیماری های‬ ‫کبدی و صفراوی یا کلیوی‪ ،‬حاالت نقرسی‪،‬‬ ‫روماتیســم و درد مفاصل و غیره اســتفاده‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫‪45‬‬ صفحه 45 ‫کویر‬ ‫‪46‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫کویر تاریخی که در صورت جغرافیا نمایان شده است‪ .‬کویر‬ ‫انتهای زمین است‪ ،‬پایان سرزمین حیات است‪ ،‬در کویر گویی‬ ‫به مرز عالم دیگر نزدیکیم‪ .‬درکویر خدا حضور دارد‪ .‬اسمان کویر‬ ‫سراپرده ملکوت خداست‪ .‬شب کویر این موجود زیبا و اسمانی‬ ‫که مردم شهر نمی شناسند‪ ،‬انچه می شناسند شب دیگری است‪،‬‬ ‫شبی است که از بامداد اغاز می شود‪ .‬شب کویر به وصف نمی اید‪.‬‬ ‫انچه در کویر می روید گز و تاغ است‪ .‬این درختان بی باک‪ ،‬صبور‬ ‫و قهرمان که علی رغم کویر بی نیاز از اب و خاک و بی چشم داشت‬ ‫نوازشی و ستایشی‪ ،‬از سینه خشک و سوخته کویر به اتش سر‬ ‫می کشند و می ایستند و می مانند هر یک رب النوعی! بی هراس‪،‬‬ ‫مغرور‪ ،‬تنها و غریب‪ .‬گویی سفیران عالم دیگرند که در کویر ظاهر‬ ‫می شوند!‬ ‫کویرها پدیده دیگر محیط بیابانی هستند‪ .‬کویر زمین سست‬ ‫و ورم کرده ای است که در سطح ان دارای برامدگی متعدد است‬ ‫و شباهت زیادی به زمین شخم زده دارد‪ .‬عواملی چون شرایط‬ ‫اب و هوایی گرم و خشک‪ ،‬رسوبات ریزدانه و امالح مختلف در‬ ‫منطقه بیابان در قسمت پایانی مسیل ها موجب پیدایش این‬ ‫کویرها شده اند‪ .‬نمونه این کویر‪ ،‬کویر گرمسار در انتهای مسیر‬ ‫حبله رود را می توان نام برد‪ .‬نمک ها به صورت های مختلف در ایجاد‬ ‫زمین های کویری شرکت دارند‪ ،‬از جمله گنبدهای نمکی که در‬ ‫نواحی مختلف در اشکال ناهمواری ها ظاهر شده اند در اثر باران با‬ ‫شسته شدن این گنبدهای نمکی هم در محل گنبد و هم در مسیر‬ ‫جریان ابها‪ ،‬عامل پدید امدن شوره زار و کویرها می باشند‪.‬‬ ‫نمونه دیگر عوامل مولد کویرها‪ ،‬شوراب ها هستند که سیالب ها‬ ‫در مسیر خود اغلب پس از عبور از گنبدها و الیه های نمکی‪،‬‬ ‫قسمتی از نمک را در خود حل نموده و در حاشیه این رودها و‬ ‫سیالب ها در قسمت انتهایی ان نمکزار و زمین های کویری بوجود‬ ‫اورده اند تبخیر شدید عامل دیگری در تشکیل کویرهاست‪ .‬در‬ ‫جنوب گرمسار که تبخیر بیش از مقدار بارش ساالنه است در‬ ‫فصل گرم بعد از تبخیر اب های موجود سطحی‪ ،‬تبخیر اب های‬ ‫زیرزمینی شروع شده و در نتیجه زمین های کویری به صورت‬ ‫برامدگی های پف کرده منظمی با قشری از نمک سختی در زیر‬ ‫این تاول ها به ضخامت حداقل ‪ ۲‬سانتیمتر تشکیل می شود‪ .‬افزایش‬ ‫ضخامت قشر نمک رفته رفته کاهش تبخیر را به دنبال دارد‪ .‬این‬ ‫کویرها بیشتر در قسمت انتهایی حوضه های بسته داخل بیابان ها‬ ‫به وجود می ایند و از فراوان ترین نوع کویرهای ایران می باشند‪.‬‬ صفحه 46 47 صفحه 47 ‫‪48‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫از اماکن تاریخی و جاذبه های دیدنی گرمسار می توان به مجموعه‬ ‫اماکن تاریخی و جاذبه های دیدنی‬ ‫تاریخی سیاهکوه واقع در پارک ملی کویر‪ ،‬کوه اژدها‪ ،‬کویر ریگ‬ ‫اثار و نشانه های متنوع و مختلفی که از سیر تکوینی فرهنگ جن‪ ،‬قله کلرز‪ ،‬اب انبار ناسار‪ ،‬اب انبار مسیر امامزاده اسمعیل‬ ‫و تمدن بشری به جای مانده می توانند به عنوان جاذبه های و شمس الدین‪ ،‬امامزاده شمس الدین و اسماعیل (ع)‪ ،‬امامزاده‬ ‫جهانگردی و ایرانگردی مورد استفاده قرار گیرند‪.‬‬ ‫سلطان شاه نظر‪ ،‬منطقه گردشگری رامه‪ ،‬اب انبار گرمسار‪،‬‬ ‫عمارت های قدیمی‪ ،‬مساجد زیبا‪ ،‬زیارتگاه ها‪ ،‬مقبره ها‪ ،‬برج ها و امامزاده علی اکبر‪ ،‬کاروانسرای قصر بهرام‪ ،‬جاده سنگ فرش‪ ،‬دژ‬ ‫مناره ها‪ ،‬حمام ها‪ ،‬قلعه ها‪ ،‬پاره ای از خانه های قدیمی‪ ،‬معماری و تاریخی استوناوند‪ ،‬خانه تاریخی باقری ها‪ ،‬مجموعه کارخانه و انبار‬ ‫شهرسازی و اداب و رسوم گوشه هایی از جاذبه های فرهنگی این پنبه‪ ،‬کاروانسرای شاه عباسی ایوان کی‪ ،‬منطقه نمونه گردشگری‬ ‫شهرستان است که می تواند توجه هر انسانی را به خود جلب نماید‪ .‬بن کوه و غارهای نمکی اشاره کرد‪.‬‬ صفحه 48 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫امامزاده شمس الدین و اسماعیل(ع)‬ ‫در شهرستان گرمسار و حومه شهر و به فاصله حدود سه‬ ‫کیلومتری شمال غربی گرمسار واقع شده است‪ .‬بنا منسوب به دوره‬ ‫قاجار است و متعلق به دو نفر از فرزندان امام موسی کاظم (ع) به‬ ‫نام های شمس الدین و اسماعیل می باشد‪ .‬مردم و اهالی منطقه به‬ ‫این دو تن اعتقاد خاص دارند و همه روزه به خصوص ایام تعطیل‬ ‫برای زیارت به این مکان می روند‪ .‬کل بنا بر پایه مربع مستطیل‬ ‫ساخته شده است که در قسمت شرقی ان رواق و ایوانی وجود دارد‬ ‫که ورودی به بقاع امامزادگان را ممکن می سازد‪.‬‬ ‫این دو بقعه که با دیواری بین انها فاصله افتاده است در کنار هم‬ ‫چسبیده به هم قرار دارند و به صورت متصل ساخته شده اند و برای‬ ‫هر یک از ان ها گنبدی در نظر گرفته شده است‪.‬‬ ‫سطح داخلی گنبدها گچکاری شده است‪ .‬تکنیک ساخت دو‬ ‫گنبد مانند هم است به این صورت که برای تبدیل پالن مربع به‬ ‫دایره جهت استقرار گنبد بر روی جرزها با استفاده از فیلپوش هایی‬ ‫که در چهار کنج به کار رفته اند این عمل انجام پذیرفته و بین این‬ ‫فیلپوشها طاقی همانند طاق فیلپوشها محرابی بلند از کف مقبره تا‬ ‫تیزه طاق قرار گرفته است‪.‬‬ ‫در هر دو بقعه پنجره هایی جهت تامین نور داخل گنبدها در نظر‬ ‫گرفته شده است‪ .‬مصالح اصلی در ساخت بقاع از خشت و گل بوده‬ ‫و اجر نمای فعلی به ان اضافه شده است‪.‬‬ ‫‪49‬‬ صفحه 49 ‫امامزاده سلطان شاه نظر‬ ‫‪50‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫امامزاده سلطان شاه نظر از مقاصد مذهبی و جاهای دیدنی‬ ‫گرمسار در استان سمنان است‪ .‬این بقعه با قدمتی که به دوره‬ ‫قاجار باز می گردد‪ ،‬از نظر معماری جالب توجه است‪ .‬بنای امامزاده‬ ‫دارای طاق های جناقی و گنبدی تقریبا مخروطی است‪ .‬ارتفاع‬ ‫گنبد از داخل صحن حدود ‪ ۱۰‬متر براورد می شود و داخل ان‬ ‫گچبری هایی زیبا به چشم می خورد‪ .‬ورودی صحن از شبستانی‬ ‫می گذرد که ابعادی به طول هشت متر و عرض چهار متر دارد‪.‬‬ ‫با مساحت کلی ‪ ۲۲۰‬متر مربع‪ ،‬بقعه دارای حرم تقریبا مستطیل‬ ‫شکل به ابعاد هشت در پنج متر است که در وسط ان ضریح چوبی‬ ‫به طول ‪ ۲‬و عرض ‪ ۱.۵‬متر وجود دارد‪ .‬با توجه به ارزش تاریخی‬ ‫و فرهنگی‪ ،‬امامزاده سلطان شاه نظر در فهرست اثار ملی ایران نیز‬ ‫به ثبت رسیده است‪.‬‬ صفحه 50 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫به سبک سنتی و به شکل شش ضلعی با قسمت های تحتانی و‬ ‫امامزاده علی اکبر‬ ‫فوقانی استوانه ای است‪.‬‬ ‫امامزاده علی اکبر گرمسار یکی از اثار ملی ایران و جاهای‬ ‫حرم امامزاده ابعادی معادل ‪ ۸‬در ‪ ۹‬متر دارد و ارتفاع دیوار‬ ‫دیدنی گرمسار است که در سال ‪ ۱۳۷۷‬به ثبت رسید و قدمت ان سنگ کاری شده ان ‪ ۵۰‬سانتیمتر است‪ .‬بخشی از محوطه امامزاده‬ ‫به دوره ایلخانی و قاجار برمی گردد‪.‬‬ ‫نیز به صورت گورستان عمومی درامده است و شهدا و مردگان را‬ ‫با گنبدی دو پوششی و سفیدکاری شده‪ ،‬معماری بنای امامزاده در ان دفن کرده اند‪.‬‬ ‫‪51‬‬ صفحه 51 ‫خانه تاریخی باقری ها (موزه اقوام)‬ ‫‪52‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫خانه تاریخی باقری ها از یادگار های به جامانده از دوره قاجار و‬ ‫بناها و مکان های دیدنی گرمسار به شمار می رود و در دو طبقه‪ ،‬با‬ ‫استفاده از خشت خام ساخته شده است‪.‬‬ ‫سقف این بنای با ارزش با تیرهای چوبی پوشیده شده است و‬ ‫استفاده از اجرهای ختایی با بندکشی گچ و خاک بر زیبایی خانه‬ ‫افزوده است‪ .‬هر دو طبقه شبیه به یکدیگر ساخته شده اند‪.‬‬ ‫طبقه اول پس از ورود به سالن اصلی متشکل از دو اتاق در‬ ‫طرفین سالن است و بعد از گذر از سالن اول‪ ،‬برای دسترسی به‬ ‫طبقه دوم بایستی از دو راهرو منتهی به پله عبور کرد‪ .‬در حیاط‬ ‫ساختمان مجموعه حمام ‪ ،‬خزینه و اب انبار زیبایی وجود دارد که‬ ‫هنوز همچون گذشته باقی مانده و قابل بازدید می باشد‪.‬‬ ‫گرمسار به جهت اینکه ‪ 5‬قوم مختلف ترک ها ‪ ،‬لرها ‪،‬کرها‪،‬‬ ‫عرب ها‪ ،‬گیلک ها به دالیل مختلفی اعم از مهاجرت‪ ،‬کوچ اجباری و‬ ‫یا ترک های اذر بایجان که برای دفاع از دره خوار به عنوان جنگجو‬ ‫وارد شده اند این شهرستان را جزیره اقوام نامگذاری نموده اند‪.‬‬ ‫لذا این ساختمان زیبا در ‪ 21‬بهمن ‪ 1389‬تبدیل به موزه و‬ ‫تحت عنوان موزه اقوام بازگشایی شده است که پوشش و زندگی‬ ‫روزمره اقوام مختلف ساکن در شهر گرمسار را معرفی می کند‪.‬‬ ‫خانه تاریخی باقری ها در فهرست اثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده‬ ‫است‪.‬‬ ‫این موزه در دو طبقه دارای ‪ 8‬تاالر نمایش است که در ‪ 2‬اتاق‬ ‫و سالن ورودی طبقه اول ابزار و اشیا روزمره زندگی این اقوام قرار‬ ‫گرفته است و در ‪ 4‬اتاق و سرسرای زیبا طبقه دوم نحوه پوشش و‬ ‫مشاغل اقوام ساکن در شهرستان نشان داده شده است‪.‬‬ صفحه 52 ‫به دلیل خشکی اب و هوای بخش بزرگی از ایران و بارش‬ ‫کم در بیش از شش ماه از سال در اکثر شهرها و روستاهای ان‬ ‫و در نتیجه فصلی بودن اب بسیاری از رودخانه ها و عدم امکان‬ ‫دسترسی به اب‪ ،‬برای تامین اب شیرین در شهرهای مختلف و‬ ‫فصول خشک سال تدابیر مختلفی اندیشیده اند‪.‬‬ ‫احداث بند‪ ،‬قنات و اب انبار را می توان از این جمله نام برد‪ .‬‬ ‫اب انبار بزرگ گرمسار که یکی از دیدنی های این شهر است نیز در‬ ‫همین دسته از سازه ها قرار می گیرد که بخش اعظم اب مصرفی‬ ‫اهالی را تامین می کرد‪.‬‬ ‫اب انبار گرمسار بزرگ ترین اب انبار منطقه است و از بناهای‬ ‫بسیار جالب این شهر محسوب می شود‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫اب انبار بزرگ گرمسار‬ ‫ساخت ان به دوره قاجار باز می گردد و در ضلع شمالی مسجد‬ ‫جامع گرمسار ساخته شده است‪.‬‬ ‫اب انبار مذکور دارای چهل پله مخزن استوانه ای شکل ‬ ‫ ‬ ‫است‪.‬‬ ‫عمق ابگیر ان حدود ‪ ۱۴‬متر بوده که به مدت ‪ ۵‬ماه از سال‪ ،‬اب‬ ‫ی کرده است‪.‬‬ ‫اشامیدنی اهالی شهر و حومه ان را تامین م ‬ ‫منبع بزرگ و اصلی ان به صورت گنبد پله ای مدور اجری در‬ ‫داخل کوچه قرار دارد که به صورت میدانگاهی درامده است‪ .‬‬ ‫سر در بزرگ و طاق گهواره ای اب انبار مذکور در سمت بازار بود‬ ‫که اینک مسدود شده است‪ .‬‬ ‫در راس گنبد این اب انبار یک هواکش مکعبی شکل کوچک‬ ‫برای تهویه هوای داخل و خنک نگه داشتن اب داخل منبع تعبیه‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫‪53‬‬ صفحه 53 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫‪54‬‬ ‫اب انبـار مسـیر امامـزاده‬ ‫اسـمعیل و شـمس الدیـن(ع)‬ ‫در حومـه شـهر گرمسـار و در مسـیر راه‬ ‫امامـزاده شـمس الدیـن و اسـماعیل(ع)‬ ‫و بـه فاصلـه حـدود یـک کیلومتـری از‬ ‫شـمال غربی گرمسـار قـرار دارد‪ .‬اب انبـار‬ ‫مذکـور در دوره قاجار سـاخته شـده که به‬ ‫اب انبـار (اب حـوض) اقـا شـهرت دارد‪.‬‬ ‫ایـن اب انبار دارای مخزن و بادگیر‪ ،‬پاشـیر‪،‬‬ ‫پلـکان و سـردر را دارا بـوده و سـقف پلکان‬ ‫پاشـیر بـا اجرهایـی به فـرم حصیـری و به‬ ‫اب بـر پایـه مربـع مسـتطیل بنـا شـده‬ ‫اسـت و مخـزن ان عبـارت اسـت از فـرم ‪4‬‬ ‫مصالح اصلی تشکیل دهنده‬ ‫گوشـی که یک سـتون در وسـط ان تعبیه‬ ‫شـده و بـر روی سـتون بادگیـر ان قـرار ‬ ‫اب انبار از اجر و مالت‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫بوده و کف اصلی پیرامون‬ ‫تویزه هایـی از ‪ 4‬طـرف به صـورت به عالوه‬ ‫اب انبار به دلیل ساخت‬ ‫بـر ایـن پایه سـتون نشسـته اند تـا ‪ 4‬گنبد‬ ‫بـر روی انهـا قـرار گرفته و پوشـش مخزن‬ ‫جاده اسفالته حدود ‪50‬‬ ‫را کامـل کنند‪.‬‬ ‫سانتیمتر باال امده است‪.‬‬ ‫مصالـح اصلـی تشـکیل دهنـده اب انبار از‬ ‫اجـر و ملات بـوده و کـف اصلـی پیرامون‬ ‫صورت ضربی سـاخته شـده اسـت‪.‬‬ ‫اب انبـار بـه دلیـل سـاخت جاده اسـفالته‬ ‫بـر خلاف اکثـر اب انبارهـای منطقه پالن حـدود ‪ 50‬سـانتیمتر بـاال امده اسـت‪.‬‬ صفحه 54 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫منبع اصلی‪ ،‬گنبدی شکل و اجرپوش است که بر طاق اجری و‬ ‫اب انبار ناسار‬ ‫ضربی طرفین استوار بوده و در دو قسمت منبع‪ ،‬دو بادگیر برای‬ ‫اب انبار ناسار یا همان نه حصار در جنوب قلعه ناسار گرمسار و خنک شدن اب زیر منبع در نظر گرفته شده است‪.‬‬ ‫منبع اصلی این اب انبار از نظر فیزیکی با سایر اب انبارها در‬ ‫در مجاورت جاده اصلی به روستا قرار گرفته است‪.‬‬ ‫سازنده این بنا طبق نوشته باالی سردر اب انبار مرحوم سیف اهلل سطح استان متفاوت و در نوع خود بی نظیر است‪ .‬اب انبار مذکور‬ ‫امروزه قابل استفاده و بهره بهرداری نیست‪.‬‬ ‫معماریان سمنانی است‪.‬‬ ‫‪55‬‬ صفحه 55 ‫جاده سنگفرش‬ ‫‪56‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫امروزه راه هایی که به نام «راه شاه عباسی» معروف شده اند‪ ،‬در‬ ‫واقع جانشین عنوان «راه شاهی» میراث داریوش کبیر هستند‪.‬‬ ‫این نوع سنگ فرش راه ها‪ ،‬گویای تجدید خاطره عهد داریوش یا‬ ‫ساسانیان است که سنگ فرش راه امیر انجام شد و بعد رومیان از‬ ‫انها تقلید کردند‪.‬‬ ‫در دوره صفویه و در زمان شاه عباس در چند منطقه ‪ ،‬جاده‬ ‫سنگ فرش احداث شد‪ .‬زیرا در ان دوره احداث راه ها‪ ،‬تنها جنبه‬ ‫تجارتی نداشت‪ ،‬بلکه از نظر جلب سیاحان نیز مورد اعتنا بود به‬ ‫همین منظور‪ ،‬برای استفاده طبقات مرفه جامعه ان روز در سواحل‬ ‫و جنگل های زیبای مازندران‪ ،‬تاسیساتی بنا شد که در حکم پالژها‬ ‫و ویالها و کاخ های امروزی بوده است‪ .‬بنابراین لزوم ایجاد یک راه‬ ‫کوهستانی احساس می شد‪ .‬به دستور شاه عباس راه مازندران را از‬ ‫ابتدای سواد کوه‪ ،‬پل های عالی بر رودهای بزرگ بسته و تماماً را‬ ‫با سنگ‪ ،‬گچ‪ ،‬اهک و اجر پهن کردند‪ .‬سپس شاه‪ ،‬در ناحیه پنج‬ ‫هزار‪ ،‬عمارت عالیه ساخت و باغی چون بهشت بنا کرد و ان به‬ ‫تدریج شهری شد و ان را اشرف البالد نام نهادند‪.‬‬ ‫از کارهای جالب برای عبور شتر که ارزان ترین وسیله حمل و‬ ‫نقل بود‪ ،‬این بود که در بعضی نقاط برای اینکه شترها سرنخورند‪،‬‬ ‫زیر پای انها فرش می انداختند اسکندربیک منشی در کتاب خـود‬ ‫«روضـه الصفـا» از سنگ فرش راه نمک به سیاه کوه نام می برد و‬ ‫می نویسد‪ :‬قریب ده هزار تومان تخمیناً صرف شده چند فرسنگ‬ ‫به سنگ و اهک استحکام یافته‪ ،‬موجب دعای خیر مترددین است‪.‬‬ ‫این سنگ فرش‪ ،‬راه اصفهان ‪ -‬کاشان به مشهد را ده ها فرسنگ‬ ‫کوتاه تر نموده است‪.‬‬ ‫جاده ی دست ساز سنگ فرش که با سنگ های تراش خورده روی‬ ‫بستر کویر گرمسار ساخته شده‪ ،‬به طول ‪ 35‬کیلومتر و عرض ‪5‬‬ ‫متر در مسیر شاهراه تاریخی اصفهان – ساری در دوره صفوی‬ ‫برای سهولت رفت و امد کاروانیان که در این مسیر به باتالق ها و‬ ‫نمک زارهای جنوب گرمسار برخورد می نمودند احداث شده است‬ ‫تا کاروان ها را از گزند سیالب ها و زمین های گل الود و چسبناک‬ ‫در فصول بارش حفظ کند‪.‬‬ ‫روی این جاده بقایای دو پل سنگی هنوز مشاهده می شود که‬ ‫از تعداد دهنه های پل می توان حدس زد که هنگام بارندگی به‬ ‫ویژه در فصول بهار و پاییز چه سیالبی در این دشت وسیع به‬ ‫راه می افتد‪ ،‬این جاده به صورت گرده ماهی و در دو طرف ان‬ ‫کانال های کوچکی ساخته شده که ابریز جاده می باشد‪.‬‬ ‫البته الزم به توضیح است که کانال های مجاور جاده از بین رفته‬ ‫است‪ ،‬شالوده جاده از اهک و ماسه و بعضاً از خاکستر می باشد‪،‬‬ ‫بنا بر شواهد موجود و مطالعات انجام شده عموماً این سنگ ها به‬ ‫وسیله شتر از کوه های سیاه کوه به محل اورده شده است‪.‬‬ صفحه 56 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫قصر عین الرشید‬ ‫این قصر در دو کیلومتری شمال قصر شاه عباسی قصر بهرام‬ ‫و در قسمت میانی فاصله دریاچه نمک و کویر بزرگ قرار گرفته‬ ‫است‪.‬‬ ‫یک چشمه بزرگ که پر از اب شیرین است‪ ،‬بین کاروانسرا‬ ‫و پست نگهبانی شکارگاه واقع شده که اب ان از طریق جوبی‬ ‫که هنوز هم اثار ان باقی است به باغ درون حصار کاخ می رفته‬ ‫تا درختان و گل ها را سیراب کند‪ .‬خرابه های قصر و باغ امروز‬ ‫پوشیده از خارهای بیابانی است که به جای درختان و گیاهان‬ ‫زیبای گذشته روییده اند‪.‬‬ ‫بنای عین الرشید از خارج ‪ 86‬متر طول و حداکثر ‪ 47‬متر عرض‬ ‫دارد و مشتمل بر دو حیاط بزرگ است که حیاط اصلی ‪ 51.5‬متر‬ ‫طول و ‪ 47‬متر عرض دارد‪ .‬معبر ورودی به حیاط اصلی به شکل‬ ‫ایوانی به طول ‪ 9.7‬و عرض ‪ 5.4‬متر در جبهه جنوبی حیاط اصلی‬ ‫بنا شده است‪.‬‬ ‫در دو طرف ایوان ورودی دو تاالر وجود دارد که هر یک پنج در‬ ‫به حیاط قصر دارند‪ .‬ارتفاع هر دو تاالر ‪ 5.20‬متر است‪ .‬در باریکه‬ ‫کناری هر دو تاالر دو اتاق مستطیل شکل قرار دارد که این اتاق‬ ‫به تاالرها راه ندارند و مخصوص خدمه بوده اند‪ .‬نظیر این اتاق ها‬ ‫در جبهه جنوبی حیاط نیز وجود دارد که به تاالرهای جنوبی راه‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫‪57‬‬ صفحه 57 ‫‪58‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫از یک دره به استخری در بیرون جبهه جنوبی حرمسرا می رسید و‬ ‫قصر حرمسرا‬ ‫پس از پر کردن ان از طریق کانالی دیگر به حوضی در داخل حرمسرا‬ ‫در یک کیلومتری جنوب شرقی قصر شاه عباسی یا قصر بهرام‪ ،‬یک منتقل می شد‪ .‬در نیمه جنوب غربی حرمسرا‪ ،‬یک تاالر بزرگ و در‬ ‫بنای دیگر صفوی به چشم می خورد که حرمسرا نامیده می شود و شمال ان تاالر دو ایوان وجود دارد‪ .‬در شمال ایوان ها دو اتاق بنا‬ ‫ظاهرا در هنگام مسافرت خاندان سلطنتی‪ ،‬حرمسرا و در سایر مواقع شده است‪ ،‬که ابتدا وجود نداشته ولی بعدها به بنا افزوده شده است‪.‬‬ ‫محل سکونت شکارچیان سلطنتی بوده است‪ .‬اب اشامیدنی این بنا از تاالرهای موجود در ضلع شمال کام ً‬ ‫ال منهدم شده اند و چنین به نظر‬ ‫چشمه های واقع در دامنه سیاه کوه‪ ،‬توسط یک کانال و پس از عبور می رسد که زلزله ای شدید باعث انهدام ان ها شده است‪.‬‬ صفحه 58 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫کارخانه پنبه (باغ موزه علم و صنعت)‬ ‫ظلع غربی میدان معلم شهرستان گرمسار؛ بنایی قدیمی تحت‬ ‫عنوان کارخانه پنبه پاک کنی قرار دارد که این مجموعه بسیار زیبا‬ ‫در ‪ 2‬طبقه و با پالن مستطیل شکل ساخته شده است‪.‬‬ ‫کارخانه پنبه با قدمتی که به دوره پهلوی باز می گردد‪ ،‬از جاهای‬ ‫دیدنی گرمسار در استان سمنان است و در تاریخ ‪ ۲۵‬اسفند ‪۱۳۸۰‬‬ ‫به عنوان یکی از اثار ملی ایران به ثبت رسید‪.‬‬ ‫نمای ساختمان بسیار ساده است و فقط در لبه فوقانی ان‬ ‫کنگره های اجری در یک ردیف دور تا دور ساختمان به غیر از‬ ‫ضلع جنوبی ان وجود دارد‪ .‬بنای کارخانه در دو طبقه و پالنی‬ ‫مستطیل شکل از خشت و گل ساخته شده است که برخی ان را‬ ‫به دلیل معماری ویژه اش‪ ،‬با کاروانسرا اشتباه می گیرند اما از همان‬ ‫ابتدا به عنوان انبار پنبه ساخته شده است و الگوی ساخت ان از‬ ‫پالن کاروانسراهای این منطقه نشات گرفته است‪ .‬در سال ‪،۱۳۹۳‬‬ ‫باغ موزه علم و صنعت در بخشی از کارخانه برپا شد و هم اکنون‬ ‫قسمتی دیگر از بنا به بازارچه صنایع دستی گرمسار اختصاص‬ ‫داده شده است‪.‬‬ ‫‪59‬‬ صفحه 59 ‫‪60‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫ویژه ای بوده است‪ .‬وجود قلعه باستانی «استوناوند»‪« ،‬ریگ تپه» و‬ ‫بنه کوه‬ ‫«قلعه گبری» از جاذبه های این منطقه است‪ .‬به دلیل قرار داشتن‬ ‫منطقه نمونه گردشگری «بنه کوه» در شمال شهر گرمسار واقع بنه کوه در بخش انتهایی رودخانه «حبله رود»‪ ،‬در این منطقه‬ ‫شده است‪ .‬این منطقه به دلیل قرار داشتن بر سر راه باستانی انواع پرندگان و ماهی ها زیست می کند و ان را به منطقه ای برای‬ ‫گرمسار (خوار) به مازندران‪ ،‬از نظر تاریخی و نظامی دارای اهمیت جذب گردشگر تبدیل کرده است‪.‬‬ صفحه 60 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫کوه اژدها‬ ‫کوه اژدها یکی از کوه های جالب با چین خوردگی های عجیب‬ ‫زمین شناسی است که بر اثر فعل و انفعاالت زمین شناسی در طی‬ ‫سالیان دراز به وجود امده است‪ .‬این کوه نوارهای قرمز‪ ،‬قهوه ای‬ ‫و سفید رنگ به شکلی موج وار و درهم تنیده اند که یک ساختار‬ ‫خاص را پدید اورده اند‪.‬‬ ‫این چین ها در ترکیب بین سنگ ماسه‪ ،‬شن و سنگ جوش‬ ‫ایجاد شده است‪ .‬ارتفاع این کوه ‪ ۱,۲۶۵‬متر است‪.‬‬ ‫ادرس‪ ۱۱ :‬کیلومتری غرب مرکز شهرستان گرمسار‬ ‫‪61‬‬ صفحه 61 ‫‪62‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫و درختچه های گز رویت می شود‪.‬‬ ‫قله کلرز‬ ‫برخی از گونه های جانوری حاضر در محدود نیز شامل گرگ‪،‬‬ ‫قله کلرز با ارتفاع ‪ ۲۲۱۷‬متر‪ ،‬از مقاصد کوهنوردی و جاذبه های روباه‪ ،‬شغال‪ ،‬میش‪ ،‬قوچ و بز هستند‪.‬‬ ‫گردشگری گرمسار است و در شمال غرب ان قرار دارد‪.‬‬ ‫برای صعود از قله کلرز سه مسیر وجود دارد که متداول ترین‬ ‫در این منطقه گیاهانی مانند چشم و سالسوال‪ ،‬خارشتر‪ ،‬اشنان ان ها‪ ،‬مسیر جنوبی است‪.‬‬ صفحه 62 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫قلعه استوناوند‬ ‫یاقوت حموی در سال ‪ 613‬ه‪.‬ق این قلعه را دیده و عمر ان را‬ ‫تقریباً سه هزار سال می داند‪ ،‬در دوران شاهان قبل از اسالم این‬ ‫قلعه در دست مغان بوده است‪ .‬قلعه استوناوند بر فراز تیغه های‬ ‫بلند دامنه جنوبی کوهستان البرز استوار شده و بقایای برج و‬ ‫باروی پیرامون ان پهنای دره حبله رود و راه قدیمی کناره رود را‬ ‫در میان گرفته است‪ .‬برج های دیده بانی این دژ برتمامی طول‬ ‫دره و کناره های جنوبی رودخانه تا اراضی هموار حاشیه شمالی‬ ‫کویر ناظر است؛ ذکاوت و توانایی سازندگان در ساخت این دژ‬ ‫چنان بوده است که مسیر صعب العبور ان را با طراحی و معماری و‬ ‫کاستن و افزودن بر جسم کوه صد چندان کرده است‪.‬‬ ‫‪63‬‬ صفحه 63 ‫‪64‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫این پارک با وسعت ‪ ۹۰‬هکتار قابلیت جذب توریسم و تبدیل‬ ‫پارک جنگلی پروفسور کردوانی‬ ‫به یک منطقه توریستی را دارد و یکی از دیدنی های شهر گرمسار‬ ‫پروفسورکردوانی پدر کویر شناسی ایران بود و به خاطر خدمات محسوب می شود‪ .‬نهال کاری در این پارک جنگلی از سال ‪۱۳۶۳‬‬ ‫ارزنده ای که به کویرها و بیابان های ایران کرد این پارک جنگلی اغاز شده و در این پارک دو چاه تاسیس شده که وظیفه ابرسانی‬ ‫که در دل کویر احداث شده است به نام او نام گذاری شده است‪ .‬به ‪ ۶۰‬هزار اصله درخت را بر عهده دارند‪.‬‬ صفحه 64 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫رفته در بنا خشت و گل‪ ،‬اجر و سنگ است‪ ،‬دارای دو شاه نشین‬ ‫کاروانسرای شاه عباسی‬ ‫در ظلع شرقی و غربی بر باالی سردر ورودی و دیگر باالی ایوان‬ ‫این کاروانسرا در ‪ 33‬کیلومتری شهر گرمسار و در یک کیلومتری مقابل ورودی تعبیه شده است‪ ،‬این کاروانسرا دارای ‪ 24‬حجره و ‪4‬‬ ‫بخش ایوانکی واقع شده است که یکی از کاروانسراهای زیبا دوره باره بند است‪ ،‬در مقابل حجره ها ایوان های کوچکی است که جهت‬ ‫صفوی در استان محسوب می شود‪ ،‬پالن این کاروانسرا ‪ 4‬ایوانی استفاده مسافرین در فصل تابستان ساخته شده است؛ طاقهای بنا‬ ‫است‪ ،‬که به صورت شمالی – جنوبی بنا شده که ورودی ان از ظلع از نوع جناقی می باشد‪ ،‬همچنین در مقابل این کاروانسرا یک اب‬ ‫جنوبی است و دارای سردر بسیار زیبایی می باشد‪ ،‬مصالح به کار انبار جهت استفاده مسافرین ساخته شده است‪.‬‬ ‫‪65‬‬ صفحه 65 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫‪66‬‬ ‫خاندانش در اینجا شکار می کردند‪ ،‬در‬ ‫کاروانسرای قصر بهرام‬ ‫این منطقه تا همین چند دهه ی پیش‬ ‫در اوایل سال ‪ ۱۳۳۷‬مطلبی در گورخرهای زیادی وجود داشت‪ .‬اما از اوایل‬ ‫روزنامه های ایران تحت عنوان کشف قصر دهه ی ‪ ۱۳۶۰‬هیچ گورخری در این منطقه‬ ‫بهرام گور در نزدیکی دریاچه ی نمک کویر مشاهده نشده است‪.‬‬ ‫مرکزی منتشر شد‪ .‬انتشار این خبر به مانند‬ ‫کشف بنایی ناشناخته و پیدا شدن بنایی‬ ‫دیگر از ساسانیان بازتاب یافت‪ .‬اما راستش‬ ‫از قرائن چنین به نظر می اید‬ ‫بنا تا ان موقع خیلی ناشناخته نبود و تعلق‬ ‫که بنای کنونی بر شالوده یک‬ ‫ان به دوره ی ساسانی نیز قطعی به نظر‬ ‫بنای ویرانه باستانی گذاشته‬ ‫نمی رسید‪.‬‬ ‫اگر از همان سال ‪ ۱۳۳۷‬به عقب برویم‪ ،‬شده است و سفال هایی که از‬ ‫اطراف این بنا به دست امده‬ ‫خواهیم دید که ایران شناسان برجسته به ان‬ ‫توجه نشان داده اند‪ .‬مرحوم منوچهر ستوده به احتمال قوی از دوره تیموری‬ ‫و نشانه ان است که این بنا‬ ‫(‪ )۱۳۹۵ – ۱۲۹۲‬انچنان به منطقه اشراف‬ ‫داشت که راهنمای عالقه مندان می شد‪.‬‬ ‫پیش از صفویه برپا بود‪.‬‬ ‫مرحوم ایرج افشار (‪ )۱۳۸۹ - ۱۳۰۴‬نیز در‬ ‫سال ‪ ۱۳۳۴‬از این بنا عکس هایی برداشته‬ ‫بود‪ .‬در سال ‪ ۱۳۱۲‬الفونس گابریل‬ ‫از طرف دیگر نکته ای که باعث می شود‬ ‫(‪ )Alfons Gabriel‬اتریشی به همراه این بنا را در اغاز کار نه کاروانسرا بلکه قصر‬ ‫همسرش از ان دیدن کرده بود‪ .‬بوهزه (‪ F.‬یا ساختمان شکاری بدانیم فاصله ای است‬ ‫‪ ،)A. Buhse‬گیاه شناس روسی‪ ،‬در سال که بنا از نزدیک ترین چشمه ی اب شیرین‬ ‫‪ ۱۲۲۸( ۱۸۴۹‬خورشیدی) از ان عبور کرد‪ .‬دارد‪ .‬چشمه ی اب شیرین‪ ،‬که به چشمه ی‬ ‫حتی این کاروانسرا در گزارش پیترو دالواله شاهی نامور است‪ ،‬در فاصله ی هفت‬ ‫(‪ )Pietro della Valle‬و توماس هربرت کیلومتری بنا قرار دارد که با کانال های‬ ‫(‪ ،)Thomas Herbert‬که هر دو در قرن سنگی ابش به سمت سازه سرازیر می شده‬ ‫هفدهم میالدی می زیستند‪ ،‬امده است‪.‬‬ ‫است‪ .‬به نظر می رسد علت ساختن‬ ‫به گفته ی ایرج افشار‪ ،‬این بنا از ان رو ساختمان در چنین فاصله ای از چشمه ان‬ ‫قصر بهرام گور نامیده شده که‪ ،‬به گفته ی بوده که هیبت بنا و سر و صدای احتمالی‬ ‫شکارچیان و مسافران‪ ،‬بهرام پنجم ساسانی برخاسته از فعالیت های ان موجب فراری‬ ‫(‪ ۴۳۸ – ۴۲۱‬میالدی) در همین نواحی دادن حیوانات نشود و همچنان گورخر و‬ ‫شکار می کرد‪ .‬روزی بهرام در باتالق های حیوانات دیگر برای نوشیدن به حوالی این‬ ‫نمکین اطراف سفیداب و بیابان مخوف چشمه بیایند‪.‬‬ ‫ریگ جن فرو رفت و دیگر برنگشت‪.‬‬ ‫عالوه بر ان‪ ،‬استفاده از سنگ به جای‬ ‫به گفته ی احمد مستوفی الممالک‪ ،‬که اجر نشانه ی دیگری از قدیمی تر بودن‬ ‫ان نسبت به کاروانسراهای اجری دوره ی‬ ‫صفوی است‪.‬‬ ‫تمام این شواهد نشان می دهند که زمانی‬ ‫اینجا کاربری ای غیر از کاروانسرا داشته و‬ ‫کلنگش پیش از دوره ی صفوی خورده شده‬ ‫اما مدرک و استداللی که ما را مجاب کند‬ ‫که ان را متعلق به دوره ی ساسانی و بهرام‬ ‫گور بدانیم‪ ،‬وجود ندارد‪.‬‬ ‫در نوشته های جغرافی دانان اسالمی نیز‬ ‫هیچ کجا بحثی از سیاه کوه‪ ،‬که بنا در پای‬ ‫کوه های سیاهش قرار دارد‪ ،‬نشده است؛‬ ‫زیرا در اوایل دوره ی اسالمی راه ارتباطی‬ ‫اصفهان به خراسان از سمت نائین‪ ،‬طبس‪،‬‬ ‫ترشیز و نیشابور می گذشته و اص ً‬ ‫ال اینجا در‬ ‫مسیرهای اصلی قرار نداشته است‪.‬‬ ‫به نظر می رسد در زمان صفویه توجه‬ ‫خاصی به راه سیاه کوه به عنوان معبر‬ ‫ارتباطی بین اصفهان و خراسان و ری‬ ‫شده باشد‪ .‬کاروانسرای قصر بهرام در این‬ ‫زمان مهم ترین مرکز ارتباطی بین شرق و‬ ‫غرب حاشیه ی کویر شد؛ پایگاه ارتباطی و‬ ‫محل داد و ستد بازرگانان بود‪ .‬بازرگانان با‬ ‫کاروان های خود از سمت اصفهان و اران و‬ ‫بیدگل می امدند و با گذشتن از کاروانسرای‬ ‫مرنجاب‪ ،‬در قصر بهرام اتراق می کردند‪ .‬در‬ ‫انجا تصمیمات کلی برای مبادله ی کاال یا‬ ‫حمل کاال به شهرهای مورد نظر گرفته‬ ‫می شد‪.‬‬ ‫توجه و احیای این بنا در دوره ی صفوی‬ ‫از دو ماخذ دریافت می شود‪ :‬یکی کتاب‬ ‫تاریخ عالم ارای عباسی نوشته ی اسکندر‬ ‫بیگ ترکمان و دیگری قدیمی ترین‬ ‫یادگاری ای که در بنا نوشته شده است‪.‬‬ ‫در کتاب تاریخ عالم ارای عباسی‪ ،‬نوشته‬ ‫شده که شاه عباس بزرگ (‪۱۰۳۸ – ۹۷۸‬‬ صفحه 66 ‫استفاده از سنگ به جای‬ ‫اجر نشانه ی دیگری از‬ ‫قدیمی تر بودن ان نسبت‬ ‫به کاروانسراهای اجری‬ ‫دوره ی صفوی است‪.‬‬ ‫اگر به موقعیت جغرافیایی و راه ها نگاه‬ ‫کنیم دور نمی نماید که کاروانسرا جایگاه‬ ‫مهمی را اتخاذ کند؛ کاروانسرا در محلی‬ ‫واقع شده که از ان یک مسیر از سمت‬ ‫کویر به گرمسار و فیروزکوه می رفت و‬ ‫از یک مسیر به ورامین و تهران‪ .‬در واقع‬ ‫قبل از اینکه جاده ی تهران‪ -‬قم راه اندازی‬ ‫شود‪ ،‬این مسیر کوتاه ترین راه بین تهران و‬ ‫کاشان بود و حکم شاهراه را داشت‪.‬‬ ‫همان طور که اشاره شد‪ ،‬در دوره های‬ ‫زمانی مختلف اشاراتی از کاروانسرا و راهی‬ ‫که در ان قرار دارد در دست است‪ .‬انچه‬ ‫مسلم است ان است که از دوره ی پهلوی‪،‬‬ ‫و شاید قدری قبل از ان‪ ،‬این مسیر و‬ ‫کاروانسرا از رونق افتاد‪ .‬ایرج افشار در سال‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫قمری ‪ ۱۶۲۹ – ۱۵۷۱ /‬میالدی) با صرف‬ ‫هزینه ی ده هزار تومان رباط سیاه کوه و‬ ‫راه های اطرافش را ساخت‪ .‬منظور از رباط‬ ‫سیاه کوه در واقع همین بنایی است که به‬ ‫قصر بهرام گور معروف شده است‪ .‬بر روی‬ ‫قشر گچی اتاق ها یادگاری هایی نوشته شده‬ ‫که قدیمی ترینشان به سال ‪ ۱۰۰۱‬قمری‬ ‫برمی گردد‪.‬‬ ‫نکته ی جالب انکه بر روی سنگ های‬ ‫تراش نما و تخته سنگ های کانال سنگی‪،‬‬ ‫حروف التین ‪Q, O, D, P, E, Y, W, M,‬‬ ‫‪ S‬حک شده که ظاهرا ً عالئم سنگ تراشان‬ ‫هستند‪ .‬شاید از روی انها بتوان به این‬ ‫نتیجه رسید که احتماالً پیمانکار یا بنا یک‬ ‫فرد خارجی بوده است‪.‬‬ ‫در ساخت بنا از سنگ های روشن‬ ‫استفاده شده است؛ بنابراین می توان تصور‬ ‫کرد زمانی که کاروانسرا زنده بوده‪ ،‬در دل‬ ‫منطقه ای که سنگ کوه هایش همه سیاه‬ ‫بوده اند‪ ،‬چه جلوه ای داشته است‪.‬‬ ‫پالن بنا از نوع متقارن و مربع مستطیل‬ ‫به ابعاد ‪ ۷۴‬در ‪ ۶۵‬است‪ .‬دو در دارد‪ :‬یکی‬ ‫جنوبی و دیگری شمالی‪ .‬دو سکو و دو اتاق‬ ‫هم در دو طرف دروازه ی ورودی وجود دارد‪.‬‬ ‫داخل ان حیاط بزرگی است که دورتادور‬ ‫ان را اتاق های کوچک فراگرفته است‪ .‬در‬ ‫بدنه ی غربی حیاط یک تاالر با شاه نشین‬ ‫و طاقچه هایی در اطراف و ایوانی در جلو‬ ‫ساخته شده و در زیر تاالر زیرزمین بزرگی‬ ‫است‪ .‬در پشت ساختمان های داخل حیاط‬ ‫هم طویله های سراسری با اخورهای متعدد‬ ‫و کنار هر اخور سکویی برای استراحت‬ ‫چهارپادار و اجاقی برای طبخ بوده است‪ .‬در‬ ‫چهار گوشه و میان اضالع شرقی و غربی‬ ‫نیز شش برج دفاعی که دارای تیرکش‬ ‫هستند‪ ،‬تعبیه شده است‪.‬‬ ‫‪ 1337‬می نویسد کاروانسرا چهل سالی است‬ ‫که متروک شده و گابریل نیز در گزارشش‬ ‫که در سال ‪ ۱۳۱۲‬نوشته می گوید زمانی‬ ‫که او از جاده می گذشته‪ ،‬از کاروانسرا‬ ‫استفاده ای نمی شده است‪.‬‬ ‫این ساختمان اکنون به عنوان‬ ‫مهمان سرای پاسگاه شکاربانی در پارک‬ ‫ملی کویر مورد بهره برداری قرار می گیرد‪.‬‬ ‫راه اصلی به منطقه ی پارک ملی کویر از‬ ‫تهران از طریق جاده ی اسفالته ی ورامین‪-‬‬ ‫پیشوا (امامزاده جعفر) است‪ .‬جاده ی‬ ‫شوسه ی کنار راه اهن به مبارکیه می رسد‪.‬‬ ‫جاده از حاشیه ی منطقه ی مبارکیه ادامه‬ ‫پیدا می کند و بعد از ان وارد منطقه‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫از کاشان هم باید به اران و بیدگل رفت‬ ‫و از انجا به مرنجاب‪ .‬سپس از راه کویر‬ ‫کهک شهرستان گرمسار هم می شود وارد‬ ‫پارک ملی کویر شد‪.‬‬ ‫از قرائن چنین به نظر می اید که بنای‬ ‫کنونی بر شالوده یک بنای ویرانه باستانی‬ ‫گذاشته شده است و سفال هایی که از‬ ‫اطراف این بنا به دست امده به احتمال‬ ‫قوی از دوره تیموری و نشانه ان است که‬ ‫این بنا پیش از صفویه برپا بود‪.‬‬ ‫کاروانسرای قصر بهرام‪ ،‬در ‪ ۱۳‬اردیبهشت‬ ‫‪ ۱۳۵۴‬با شماره ‪ ۱۰۵۴‬به جمع اثار ملی‬ ‫پیوست و بهترین نقطه در پارک ملی کویر‬ ‫از منظر گسترش اکوتوریسم شناخته شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪67‬‬ صفحه 67 ‫‪68‬‬ ‫‪68‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫منطقه نمونه گردشگری بهورد‬ ‫منطقه بهورد در ‪ 32‬کیلومتری شمال غربی ایوانکی در شهرستان‬ ‫گرمسار قرار دارد این منطقه به دلیل دارا بودن ویژگی اقلیمی و‬ ‫طبیعی دارای قابلیت ها و جاذبه های طبیعی و تاریخی فراوانی در‬ ‫جهت جذب توریست و توسعه گردشگری می باشد و می تواند مامن‬ ‫و پناگاهی برای مردم ایوانکی در تابستان های گرم و سوزان باشد‪.‬‬ ‫عالوه برچشمه های اب شیرین و سد خاکی منطقه‪ ،‬کوه های‬ ‫سنگی که در اثر باد و باران فرسایش یافته اند به شکل زیبایی‬ ‫درامده اند از جلوه های چشم گیر طبیعت بهورد محسوب می شوند‪،‬‬ ‫نیز انواع پرندگان از جمله کبک و همچنین حیوانات درنده و‬ ‫وحشی شامل گرگ و روباه و‪ ...‬در کوه های منطقه زندگی می کنند‪،‬‬ ‫وجود انواع گونه های گیاهی‪ ،‬دختان‪ ،‬درختچه ها و چشم اندازهای‬ ‫جالبی برای بازدیدکنندگان به وجود اورده است‪.‬‬ ‫این اثر به شماره ‪ 5659‬در تاریخ بیست و پنجم اسفندماه ‪1380‬‬ ‫در فهرست اثار ملی به ثبت رسیده است‪.‬‬ صفحه 68 ‫در جنوب غربی شهرستان گرمسار‬ ‫دریاچه ای مثلث شکل وسیع دیده‬ ‫می شود که اب ان در طول سال‬ ‫نوسان شدیدی دارد به طوری که در‬ ‫تابستان قسمت وسیعی از ان خشک ‬ ‫می گردد‪.‬‬ ‫این دریاچه که به نام های مسیله و‬ ‫قم نیز مشهور است بین استان های‬ ‫سمنان‪ ،‬قم و اصفهان واقع شده‬ ‫است که برای دانشجویان و محققین‬ ‫اهمیت ویژه ای به خصوص از جهت‬ ‫گردشگری دارد‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫دریاچه نمک‬ ‫‪69‬‬ صفحه 69 ‫پارک ملی کویر؛ افریقای کوچک ایران‬ ‫‪70‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫ایران زیبای ما‪ ،‬سرزمین چهار فصل‪ ،‬در گوشه گوشه اش‬ ‫دیدنی های زیادی را در خود جای داده است‪ .‬می خواهیم شما را‬ ‫با یکی از بزرگ ترین و قدیمی ترین پارک ها و منطقه های حفاظت‬ ‫شده به نام پارک ملی کویر اشنا کنیم‪ ،‬جایی که به خاطر تنوع‬ ‫باالیی که در گونه های جانوری و حیات وحشی که دارد‪ ،‬به افریقای‬ ‫کوچک ایران مشهور شده است‪ .‬منطقه ای جذاب که نیمی از ان به‬ ‫عنوان پارک ملی و نیم دیگر ان به عنوان منطقه ی حفاظت شده‬ ‫ثبت شده است و گردشگران زیادی در مواقع مختلف سال به ان‬ ‫سفر می کنند‪.‬‬ ‫پارک ملی کویر به مساحت ‪ ۶۷۰‬هزار هکتار در چند استان‬ ‫سمنان‪ ،‬تهران‪ ،‬قم و اصفهان قرار گرفته است و بزرگ ترین‬ ‫مطنقه ی حفاظت شده ی ایران محسوب می شود‪ .‬بخشی از این‬ ‫پارک به وسعت ‪ ۴۲۰‬هزار هکتار به عنوان پارک ملی و بقیه ی‬ ‫ان به عنوان منطقه ی حفاظت شده ثبت شده است‪ .‬این پارک‬ ‫درست مثل اسمش منطقه ای خشک و بیابانی است که میانگین‬ ‫بارش باران در ان حدود ‪ ۱۵۰‬میلی متر است‪ .‬با این حال این کویر‬ ‫چندین نهر و چشمه دارد که از بین ان ها می توان به چشمه های‬ ‫سفید اب‪ ،‬چشمه ابشار نمکی و چشمه سیاه کوه اشاره کرد‪.‬‬ صفحه 70 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫فصل بارندگی در پارک ملی کویر بین ماه های ابان و ار دیبهشت‬ ‫است و ماه های خرداد تا ماه مهر هم از ماه های گرم و خشک در‬ ‫این پارک هستند‪ .‬یکی از جاذبه های گردشگری این پارک‪ ،‬دریاچه‬ ‫نمک‪ ،‬یکی از بزرگ ترین شوره زارها در ایران است‪ ،‬این دریاچه در‬ ‫مجاورت کویر قرار دارد و مثلثی شکل است‪ .‬اطراف این شوره زار‬ ‫وسیع تعداد زیادی باتالق وجود دارد و گر چه در داخل ان هیچ‬ ‫موجودی زندگی نمی کند اما در فصل زمستان میزبان پرنده های‬ ‫مهاجر زیادی است‪.‬‬ ‫این پارک میزبان گردشگران و حیات وحش دوستان فراوانی‬ ‫است که کوله بار خود را می بندند تا این منطقه ی دیدنی را از‬ ‫نزدیک ببینند‪ ،‬اگر خواستید از این پارک دیدن کنید بهتر است‬ ‫که تمام وسایل و امکانات را همراهتان داشته باشید که اب و کرم‬ ‫ضد افتاب‪ ،‬عینک و کاله از ملزومات ان است‪.‬‬ ‫در صورتی که خواستید سفر شخصی به این پارک داشته باشید‬ ‫از ماشین مخصوص بیابان گردی استفاده کنید در غیر این صورت‬ ‫بهتر است با تورهایی مخصوص به ان جا بروید‪.‬‬ ‫برای رفتن به این پارک چندین مسیر در پیش رو دارید که‬ ‫می توانید از بین ان ها با توجه به موقعیتتان مناسب ترین را انتخاب‬ ‫کنید‪ .‬یک روش این است که مسیر اسفالتی ورامین ‪ -‬پیشوا را به‬ ‫سمت ایستگاه راه اهن ابردژ پیش بگیرید و بعد از عبور از جاده ی‬ ‫شنی قلعه بلند و عسگراباد به پاسگاه محیط بانی مبارکیه برسید و‬ ‫بعد از ان هم وارد پارک ملی کویر می شوید‪.‬‬ ‫‪71‬‬ صفحه 71 ‫‪72‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫راه دیگر این است که اول به شهر گرمسار بروید و به سمت جنوب‬ ‫بروید‪ ،‬با عبور از جاده ی سنگفرش شده به پاسگاه محیط بانی سیاه‬ ‫کوه می رسید‪ .‬اگر دوست دارید تا ترکیبی ناب از حیات وحش‬ ‫و گونه های مختلف گیاهی ببینید باید از پارک ملی کویر دیدن‬ ‫کنید‪ ،‬جایی که از استپ های کم اب ایران و منطقه های بیابانی‬ ‫ایران محسوب می شود‪.‬‬ ‫در این پارک می توان گونه های مختلف جانوری مثل کل‪ ،‬بز‪،‬‬ ‫میش وحشی‪ ،‬یوزپلنگ ایرانی‪ ،‬یوزپلنگ اسیایی‪ ،‬گرگ‪ ،‬کفتار‪،‬‬ ‫‪ ۲‬نوع روباه مختلف‪ ،‬شغال و نوعی گربه ی منحصر بفرد را دید‬ ‫در واقع به اندازه ای تنوع جانوری در این منطقه زیاد است که به‬ ‫افریقای کوچک ایران مشهور شده است‪ .‬البته تعداد حیواناتی که‬ ‫امروزه در این پارک زیست می کنند به نسبت گذشته کمتر شده‬ ‫است با این حال امروزه ‪ ۳۴‬گونه ی مختلف پستاندار‪ ۱۵۵ ،‬گونه‬ ‫پرنده و ‪ ۳۴‬گونه خزنده زیست می کند‪ .‬از جمله حیواناتی که قب ً‬ ‫ال‬ ‫در این پارک زیست می کرده اند اما متاسفانه امروز دیگر وجود‬ ‫ندارد‪ ،‬گورخر ایرانی است و خبر تاسف انگیز و ناراحت کننده ای‬ ‫که تعداد ‪ ۸۰۰‬عدد از این موجودات کمیاب در این پارک زیست‬ ‫می کرده است و در طول ‪ ۵‬سال نسل ان کامال منقرض شده ‪۸۰۰‬‬ ‫راس از بین رفتند‪ .‬اخرین بار این گورخرها ر سال ‪ ۱۳۶۳‬در این‬ ‫پارک دیده شدند و بعد از ان دیگر هرگز اثری از ان ها دیده نشد‪.‬‬ ‫یک نوع حیوان دیگر هم در این پارک به نام اهوی گواتردار وجود‬ ‫دارد که نسل این موجود هم در حال انقراض است و اگر برای ان‬ ‫کاری انجام نشود احتماال تا چند سال دیگر خبری از این اهو‬ ‫هم نخواهد بود و بیشترین جمعیت حیوانی را جبیرها تشکیل‬ ‫می دهند که در واقع نوعی غزال هستند شبیه به اهو با اندازه ی‬ ‫کوچک تر از ان ها‪.‬‬ صفحه 72 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫اما شاید جذاب ترین موجودی که در این پارک زیست می کند‬ ‫را بتوان یوزپلنگ اسیایی دانست متاسفانه نسل این حیوان هم با‬ ‫خطر انقراض روبروست و فقط ‪ ۳‬راس از ان ها دیده شده است که‬ ‫مشخص نیست این ‪ ۳‬راس نر و یا ماده هستند‪ ،‬اگر ماده باشند‬ ‫شاید برای زاد و ولد و جلوگیری از بین رفتن ان ها کاری بتوان‬ ‫انجام داد‪.‬‬ ‫در مورد پوشش گیاهی پارک ملی کویر هم باید گفت که در‬ ‫حال حاضر ‪ ۳۵۵‬گونه گیاه مختلف در ان به ثبت رسیده است‪،‬‬ ‫گیاهانی که از نوع خشک و شور پسند هستند و در واقع متناسب‬ ‫با اب و هوای این پارک هستند و می توانند خود را با ان سازگار‬ ‫کنند و اکثر ان ها دارای خاری در انتهای برگ خود هستند که‬ ‫نشان دهنده و شاخص گیاهان مناطق کویری و گرم و خشک‬ ‫است‪ .‬متاسفانه اسیب های انسانی و طبیعی زیادی این پارک را‬ ‫تهدید می کند‪ ،‬مهم ترین اسیب طبیعی ای که به این پارک رسیده‬ ‫است خشکسالی ای بود که در سال ‪ ۱۳۹۳‬اتفاق افتاد و باعث شد‬ ‫تا جانوران با کمبود اب مواجه شوند و برای به دست اوردن اب‬ ‫موردنیازشان به منطقه ی ازاد استان اصفهان بروند که در ان جا‬ ‫به صورت غیرقانونی شکار شدند و هیچ وقت به پارک برنگشتند‪.‬‬ ‫گرداورنده‪ :‬فاطمه سیدحاتمی‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‬‫‬‫‬‫‪-‬‬ ‫مجله گردشگری الی گشت‬ ‫سایت مهر و ماه‬ ‫سایت کجا رو‬ ‫سایت شبکه بهداشت و درمان شهرستان گرمسار‬ ‫‪73‬‬ صفحه 73 ‫ریل گذاری مسیر توسعه گرمسار‬ ‫شـهردار گرمسـار گفـت‪ :‬مدیریـت‬ ‫شـهری تمـام تلاش خـود را بـرای‬ ‫توسـعه و عمران شـهر می کنـد و در اینده‬ ‫اثربخشـی ایـن برنامه هـا را بیشـتر شـاهد‬ ‫خواهیـم بود‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بان مرز و بـه نقل از ایمنا؛‬ ‫یاسـر عربی در حاشـیه مراسـم نکوداشـت‬ ‫روز گرمسـار اظهـار کـرد‪ :‬برگـزاری ایـن‬ ‫دسـت رویدادهـا بـه منظـور برنامه ریـزی‬ ‫بـرای اینـده شهرسـتان‪ ،‬می توانـد منجـر‬ ‫به توسـعه منطقه شـود و مدیریت شـهری‬ ‫گرمسـار تمام تالش خود را برای توسـعه و‬ ‫عمـران شـهر می کنـد‪ .‬در اینده اثربخشـی‬ ‫ایـن برنامه ها را بیشـتر شـاهد هسـتیم‪.‬‬ ‫وی بـا اشـاره بـه قدمت و پیشـینه تاریخی‬ ‫سـه هزار سـاله گرمسـار با توجه به اشیای‬ ‫بـه دسـت امـده در قلعه اسـتوناوند در این‬ ‫منطقـه گفـت‪ :‬ایـن مـوارد نشـان می دهد‬ ‫کـه درایـن دیـار از دیربـاز زندگـی جـاری‬ ‫بوده اسـت‪.‬‬ ‫شـهردار گرمسار خاطرنشـان کرد‪ :‬امروز در‬ ‫حالی هشـتاد و چهارمین سـالگرد تاسیس‬ ‫‪74‬‬ ‫‪74‬‬ ‫‪74‬‬ ‫‪74‬‬ ‫شـهرداری گرمسـار را جشـن گرفتیـم‬ ‫و ایـن روز را بـه عنـوان روز گرمسـار نـام‬ ‫گذاشـتیم کـه بـرای ریـل گـذاری مسـیر‬ ‫توسـعه گرمسـار با همدلی و با اسـتفاده از‬ ‫نظرات اندیشـمندان و پژوهشـگران اساتید‬ ‫یـا کاردانـان قـدم بـر می داریم‪.‬‬ ‫عربـی ادامـه داد‪ :‬امـروز در تمـام بخش هـا‬ ‫نیازمنـد گفت وگـو هسـتیم‪ ،‬چنانچـه‬ ‫گفت وگـو محـور تعاملات اجتماعـی قـرار‬ ‫گیـرد‪ ،‬قطعـاً تمام مشـکالت از چهـره این‬ ‫شـهر رخـت برخواهـد بسـت‪.‬‬ ‫وی بـا بیـان اینکـه گرمسـار ماننـد مادری‬ ‫مهربـان‪ ،‬اقـوام را از جـای جای این کشـور‬ ‫پهنـاور در اغـوش گـرم خود جـای داده و‬ ‫الزم اسـت کـه بـرای بالندگـی ایـن دیـار‬ ‫بکوشـیم‪ ،‬تصریـح کـرد‪ :‬امـروز بـا همـت‬ ‫شـهرداری و شورای اسلامی شهر گرمسار‬ ‫در ایـن دوره و دوران گذشـته‪ ،‬بـا رفـع‬ ‫نواقـص و مشـکالت زیرسـاختی و انجـام‬ ‫پروژه هـای عمرانـی و برنامه هـای فرهنگی‬ ‫و اجتماعـی گرمسـار و شـهروندان مهربان‬ ‫ان بـا چهـره ای شـاداب پـا به قـرن جدید‬ ‫گذاشـته ایم‪.‬‬ ‫شـهردار گرمسـار با بیان اینکه برنامه ریزی‬ ‫راهبردی شـهر‪ ،‬بهبود عملکـرد و اطمینان‬ ‫از برنامه ریـزی و پاسـخگو بـودن توسـعه‬ ‫اینـده را در پـی دارد‪ ،‬اضافـه کـرد‪ :‬اتـکا‬ ‫بـه چنیـن رویکـردی‪ ،‬رونـد کار را غنی تـر‬ ‫و اجـرای واقعـی ان را تـا حـدی تضمیـن‬ ‫می کنـد‪.‬‬ ‫گرمسـار یکی از شـهرهای استان سمنان و‬ ‫مرکز شهرسـتان گرمسـار اسـت؛ همچنین‬ ‫غربی تریـن شهرسـتان اسـتان و وسـعتی‬ ‫حـدود ‪ ۵۱۸۲‬کیلومترمربع دارد‪ .‬گرمسـار‬ ‫از شـمال بـه دماونـد‪ ،‬از غـرب بـه ایوانکی‪،‬‬ ‫از شـرق بـه ارادان و از جنـوب بـه کویـر‬ ‫مرکـزی محـدود می شـود‪.‬‬ صفحه 74 ‫ظرفیت های مهم صنعتی و گردشگری‬ ‫نقطه طالیی پیشرفت گرمسار است‬ ‫مراسم بزرگداشـت روز گرمسـار با رونمایی از اسنادی‬ ‫تاریخـی و کتب بـا موضوع پیشـینه این شـهر برگزار‬ ‫شد ‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از مرزنیـوز؛ بر اسـاس اسـناد‬ ‫تاریخـی‪ ۲۰‬تیرمـاه سـال ‪ ۱۳۱۷‬نـام شـهر از خـوار بـه نام گرمسـار‬ ‫تغییـر یافت‪.‬‬ ‫مهـدی صفرخانلـو فرمانـدار گرمسـار نامگـذاری روزی بـه نـام‬ ‫شـهر گرمسـار را فرصتـی مناسـب بـرای معرفـی ظرفیت هـا و‬ ‫توانمندی هـای ایـن منطقـه برشـمرد و گفـت‪ :‬ظرفیت هـای مهـم‬ ‫صنعتـی و گردشـگری نقطـه طالیـی پیشـرفت گرمسـار اسـت‪.‬‬ ‫داود عابدینـی رئیـس شـورای اسلامی شـهر گرمسـار نیـز معرفـی‬ ‫نخبـگان و اسـتفاده از ظرفیـت چهره هـای مانـدگار در حوزه هـای‬ ‫علمـی‪ ،‬فرهنگـی‪ ،‬اجتماعـی‪ ،‬هنـری و ورزشـی را از اهـداف مهـم‬ ‫همایـش روز گرمسـار دانسـت‪ .‬یاسـر عربـی شـهردار گرمسـار نیـز‬ ‫تشـکیل اتـاق فکر برای ارائه طرح هایی برای توسـعه شـهر گرمسـار‬ ‫را از اولویت هـای اصلـی ایـن همایـش برشـمرد‪.‬‬ ‫برگـزاری نمایشـگاه معرفـی ظرفیـت هـای گردشـگری‪ ،‬صنعتـی‪،‬‬ ‫صنایع دسـتی و کشـاورزی‪ ،‬نمایش اسـناد تاریخی قدمت گرمسـار‬ ‫از دوران صفویـه‪ ،‬رونمایـی از ‪ ۴‬کتـاب در بخش هـای فرهنگـی‪،‬‬ ‫هنـری‪ ،‬ورزشـی و شـعر و ادب بـا موضـوع گرمسـار و تجلیـل از‬ ‫نخبـگان و چهـره هـای موثـر شـهر گرمسـار از برنامـه هـای ایـن‬ ‫همایـش بود‪.‬‬ ‫گفتنـی اسـت َگرمسـار یکـی از شـهرهای اسـتان سـمنان و مرکـز‬ ‫شهرسـتان گرمسـار اسـت‪ .‬در قدیـم بـه ان خـوار می گفتنـد کـه‬ ‫یکـی از ایـاالت ملـک ری بـوده اسـت‪ .‬جمعیـت این شـهر در سـال‬ ‫‪ ۱۳۹۵‬برابـر بـا ‪ ۴۸٬۶۷۲‬نفـر بـوده اسـت‪ .‬مـردم شـهر گرمسـار‬ ‫فارسـی زبان هسـتند‪ .‬امـا در نقـاط دیگـر شهرسـتان گرمسـار مانند‬ ‫مرکـز و روسـتاهای بخـش ایوانکی‪ ،‬تات ها سـاکنند و بـه زبان تاتی‬ ‫صحبـت می کننـد‪ .‬شـهر ایوانکـی مرکـز تات زبانان اسـتان سـمنان‬ ‫اسـت‪ .‬اقـوام طبـری (مازندرانی هـا‪ ،‬الیکایی ها و شـهمیرزادی ها) نیز‬ ‫بـه گویـش الیکایـی از زبـان طبـری (مازندرانـی) گویـش می کنند‪.‬‬ ‫گرمسـار غربی تریـن شهرسـتان اسـتان و دارای وسـعتی حـدود‬ ‫‪ ۵۱۸۲‬کیلومتـر مربـع می باشـد‪ ،‬کـه از شـمال بـه دماونـد‪ ،‬از غرب‬ ‫بـه ایوانکـی‪ ،‬از شـرق بـه ارادان و از جنوب به کویـر مرکزی محدود‬ ‫می شـود‪ .‬رودخانـه حبلـه رود کـه از رشـته کوه هـای البـرز مرکـزی‬ ‫سرچشـمه می گیـرد مناطـق اطـراف گرمسـار را سـیراب می کند‪ .‬از‬ ‫محصـوالت اصلـی کشـاورزی ایـن منطقه‪ ،‬گنـدم‪ ،‬پنبه‪ ،‬خربـزه‪ ،‬انار‬ ‫و انجیـر را می تـوان نـام بـرد؛ و مهم ترین رشـته صنایع دسـتی این‬ ‫شهرسـتان انـواع گلیـم بـا نقـوش و طرح هـای بومی می باشـد‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫مهدی صفرخانلو فرماندار گرمسار‪:‬‬ ‫‪75‬‬ صفحه 75 ‫سید محمد رضا هاشمی‪ ،‬استاندار سمنان خبر داد‪:‬‬ ‫‪76‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫صدور کد گمرکی منطقه ویژه اقتصادی سمنان‬ ‫اسـتاندار سـمنان گفـت‪ :‬کـد‬ ‫گمرکـی منطقه ویـژه اقتصادی‬ ‫سـمنان بـه عنـوان یکـی از مصوبات‬ ‫سـفر ریاسـت محتـرم جمهـوری‬ ‫حضـرت ایـت اهلل دکتـر رئیسـی به‬ ‫اسـتان‪ ،‬صـادر شـد‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه اطالع رسـانی وزارت کشـور؛ سـید‬ ‫محمـد رضا هاشـمی‪ ،‬اسـتاندار سـمنان با‬ ‫اشـاره بـه مصوبـات سـفر ریاسـت محتـرم‬ ‫جمهـوری بـه اسـتان در ابـان مـاه سـال‬ ‫گذشـته‪ ،‬گفـت‪ :‬از محـل مصوبـات سـفر‪،‬‬ ‫بالـغ بـر ‪ ۱۵‬هـزار میلیارد تومـان اعتبارات‬ ‫عمرانـی و اقتصـادی بـرای اسـتان در نظر‬ ‫گرفتـه شـد که اخـذ کـد گمرکـی منطقه‬ ‫ویـژه اقتصادی سـمنان در راسـتای تقویت‬ ‫تولیـد و اشـتغال افرینی‪ ،‬بـه عنوان یکی از‬ ‫مصوبـات حائـز اهمیـت سـفر‪ ،‬محقق شـد‬ ‫و هـم اکنـون ایـن منطقه اقتصـادی دارای‬ ‫کـد گمرکی اسـت‪.‬‬ ‫وی ادامـه داد‪ :‬منطقـه ویـژه اقتصـادی‬ ‫سـمنان بـا کاربـری تجـاری‪ -‬صنعتـی در‬ ‫زمینـی بـه مسـاحت یـک هـزار هکتـار در‬ ‫مجـاورت شـهرک صنعتـی سـمنان واقـع‬ ‫شـده اسـت که در تقویت شـهرک صنعتی‬ ‫و فعالیـت مسـتمر ایـن منطقـه نقـش‬ ‫بسـزایی دارد‪.‬‬ ‫اسـتاندار سـمنان اضافـه کـرد‪ :‬یکـی از‬ ‫مزیـت هـای بسـیار ویـژه و حائـز اهمیـت‬ ‫منطقـه ویـژه اقتصـادی سـمنان‪ ،‬قـرار‬ ‫با صدور کد گمرکی‬ ‫منطقه ویژه اقتصادی سمنان‬ ‫و ارتقاء سطح خدمات این‬ ‫منطقه‪ ،‬زمینه اشتغال‬ ‫تولید بیشتر و توجه به‬ ‫فعالیت شرکت های دانش بنیان‬ ‫و ایده های انان و در مجموع‬ ‫تحقق شعار سال فراهم و‬ ‫تقویت خواهد شد که امری‬ ‫بسیار ارزشمند بوده و‬ ‫در نهایت می تواند در ارتقاء‬ ‫شاخص تولید ناخالص داخلی‬ ‫و ارز اوری برای کشور‬ ‫استان و شهرستان سمنان‬ ‫نقش موثری ایفا کند‪.‬‬ ‫گیـری در مجـاورت خـط راه اهـن‬ ‫سراسـری تهران‪-‬مشـهد اسـت کـه زمینه‬ ‫را بـرای تسـهیل و تسـریع در امـور مرتبط‬ ‫بـا صادرات تولیدات شـهرک هـای صنعتی‬ ‫اسـتان و بـه طـور ویـژه شـهرک صنعتـی‬ ‫سـمنان‪ ،‬فراهـم مـی سـازد‪.‬‬ ‫هاشـمی تصریـح کرد‪ :‬فـاز عملیاتـی فعلی‬ ‫ایـن منطقـه ویژه اقتصـادی در حال حاضر‬ ‫محصـور شـده و اخـذ کـد گمرکـی ان نیز‬ ‫بـا رعایـت الزامـات گمرکـی‪ ،‬صـادر شـده‬ ‫است‪.‬‬ ‫اسـتاندار سـمنان خاطـر نشـان کـرد‪ :‬بـا‬ ‫تحقـق ایـن مهم و ارتقـاء خدمـات منطقه‬ ‫ویـژه اقتصـادی‪ ،‬اکنـون سـرمایه گـذاران‬ ‫مـی تواننـد از خدمـات ایـن منطقـه ویـژه‬ ‫اقتصـادی دارای کـد گمرکـی همچـون‬ ‫رویـه هـای صـادرات‪ ،‬ترانزیـت‪ ،‬ورود‬ ‫قطعـی‪ ،‬موقـت و مرجوعی بـه گمرک بهره‬ ‫منـد شـوند‪.‬‬ ‫وی همچنیـن گفـت‪ :‬اسـتان سـمنان یک‬ ‫اسـتان صنعتی اسـت که از پتانسـیل های‬ ‫بالقـوه در بخش صنعـت و تولیدات مرغوب‬ ‫برخـوردار اسـت کـه با اجـرای ایـن مهم و‬ ‫دسترسـی بسـیار اسـان بـه خـط راه اهن‬ ‫اصلـی‪ ،‬در اینـده مـی توانیـم در کنـار‬ ‫فعالیـت مطلـوب و حضور سـرمایه گذاران‬ ‫بیشـتر‪ ،‬شـاهد رشـد و ارتقاء صنعت استان‬ ‫و شهرسـتان سـمنان باشیم‪.‬‬ ‫اسـتاندار سـمنان در پایان گفـت‪ :‬با صدور‬ ‫کـد گمرکـی منطقـه ویـژه اقتصـادی‬ ‫سـمنان و ارتقـاء سـطح خدمـات ایـن‬ ‫منطقـه‪ ،‬زمینـه اشـتغال‪ ،‬تولیـد بیشـتر‬ ‫و توجـه بـه فعالیـت شـرکت هـای دانـش‬ ‫بنیـان و ایـده هـای انـان و در مجمـوع‬ ‫تحقق شـعار سـال فراهـم و تقویت خواهد‬ ‫شـد کـه امری بسـیار ارزشـمند بـوده و در‬ ‫نهایـت مـی توانـد در ارتقاء شـاخص تولید‬ ‫ناخالـص داخلـی و ارز اوری بـرای کشـور‪،‬‬ ‫اسـتان و شهرسـتان سـمنان نقش موثری‬ ‫ایفـا کند‪.‬‬ صفحه 76 ‫قدردانی رییس جمهور از اقدامات سازمان بنادر و‬ ‫دریانوردی برای احیای خلیج گرگان‬ ‫رئیس جمهـور رشـد ترانزیـت‪،‬‬ ‫راه انـدازی سـامانه هوشـمند‬ ‫پایـش مصوبـات سـفرهای اسـتانی‪،‬‬ ‫اقدامـات سـازمان بنـادر در احیـای‬ ‫خلیـج گـرگان‪ ،‬بسـیج امکانـات برای‬ ‫اعـزام و بازگشـت حجـاج بیـت اهلل‬ ‫الحـرام را از اقدامـات قابـل تقدیـر‬ ‫وزارت راه و شهرسـازی و زمینه سـاز‬ ‫تحقـق برنامه هـای کالن دولت مردمی‬ ‫عنـوان کـرد‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مرز و به نقـل از پایگاه‬ ‫اطالع رسـانی سـازمان بنـادر و دریانـوردی؛‬ ‫ایت اهلل سـید ابراهیم رئیسـی رئیس جمهور‬ ‫کشـورمان بـا حضـور در وزارت راه و‬ ‫شهرسـازی از نزدیـک در جریـان عملکـرد‪،‬‬ ‫طرح هـا و پروژه هـای مهـم ایـن وزارتخانـه‪،‬‬ ‫بـه ویـژه در زمینـه احـداث مسـکن قـرار‬ ‫گرفـت و از اقدامـات انجـام شـده توسـط‬ ‫ایـن مجموعـه در برخـی حوزه هـا تشـکر و‬ ‫قدردانـی کـرد‪.‬‬ ‫رئیس جمهور‪ ،‬وزیر راه وشهرسـازی را فردی‬ ‫عملگـرا و با جدیت در پیگیـری امور مرتبط‬ ‫بـا زیرمجموعـه خود دانسـت و افرود‪ :‬رشـد‬ ‫قابـل توجـه ترانزیـت کشـور و هدفگـذاری‬ ‫بـرای ترانزیـت ‪ ۲۰‬میلیـون تنـی در سـال‬ ‫جـاری که از سـوی وزارت راه و شهرسـازی‬ ‫انجـام شـده‪ ،‬عملکـرد مطلوبی اسـت‪.‬‬ ‫رئیسـی همچنیـن از اقدامـات در حـال‬ ‫انجـام‪ ،‬در حـوزه بنـادر بـه ویـژه در احیـای‬ ‫خلیـج گـرگان قدردانـی کـرد و افـزود‪ :‬بـا‬ ‫توجـه بـه اهمیـت کریدورهـا و مسـیرهای‬ ‫کشـور‪ ،‬پیگیـری و اقدامـات بـرای تکمیل و‬ ‫بهسـازی بایـد بـه صـورت روزانه و سـاعتی‬ ‫باشـد تا اهـداف در نظر گرفته شـده در این‬ ‫حـوزه محقـق شـود‪.‬‬ ‫وی در ادامـه از امادگـی کامـل بـرای تامین‬ ‫اعتبـار کریـدور شـمال‪ -‬جنـوب خبـر داد‬ ‫و گفـت‪ :‬بـا توجـه بـه اهمیـت و ضـرورت‬ ‫تکمیـل ایـن کریـدور‪ ،‬اقدامـات الزم در‬ ‫حـوزه تملـک اراضـی بـدون نگرانی نسـبت‬ ‫بـه اعتبـارات‪ ،‬بـه سـرعت انجـام شـود‪.‬‬ ‫رئیـس کابینـه سـیزدهم‪ ،‬توسـعه مسـیرها‬ ‫و انجـام اقدامـات الزم در زمینـه تامیـن‬ ‫لکوموتیـو و واگـن را نیـز ضـروری دانسـت‬ ‫و بـا اشـاره بـه کارهـای انجـام شـده در این‬ ‫حوزه هـا گفـت‪ :‬تکمیل مسـیرهای ضروری‪،‬‬ ‫انتقـال بـار و مسـافر را تسـهیل می کنـد و‬ ‫جنبـه تجـاری و بازرگانی ان نیـز از اهمیت‬ ‫دوچنـدان برخـوردار اسـت‪.‬‬ ‫تعییـن زمان مشـخص و رعایـت زمان بندی‬ ‫بـرای همـه پروژه هـا در حـوزه راه‪ ،‬مسـکن‬ ‫و ‪ ...‬از تاکیـدات رئیـس جمهـور بـود که در‬ ‫ایـن خصـوص اظهـار کـرد‪ :‬ضمـن تعییـن‬ ‫زمـان بـرای همـه طرح هـا‪ ،‬زمان بنـدی را‬ ‫بـه وسـیله تابلویـی در دیـد همـه از جملـه‬ ‫مـردم‪ ،‬مدیـران و ناظـران طـرح قـرار دهید‬ ‫چـرا کـه کنتـرل زمـان در پیشـبرد طرح ها‬ ‫بسـیار مهم اسـت‪.‬‬ ‫رئیسـی خاطر نشـان کرد‪ :‬بسـیج امکانات و‬ ‫مدیریـت خـوب در اعزام و بازگشـت حجاج‬ ‫بیـت اهلل الحـرام موجـب شـد عملیـات حـج‬ ‫‪ ۱۴۰۱‬بـدون مشـکل انجـام شـود و بایـد از‬ ‫همـه دسـت اندرکاران ایـن حـوزه تقدیـر به‬ ‫عمـل اید‪.‬‬ ‫وی همچنیـن راه انـدازی سـامانه ویـژه برای‬ ‫پایـش مصوبـات سـفرهای اسـتانی را از‬ ‫دیگـر اقدامـات مهم وزارت راه و شهرسـازی‬ ‫دانسـت وگفـت‪ :‬شـرط موفقیـت سـفرهای‬ ‫اسـتانی اجـرای مصوبـات و مطلـع شـدن‬ ‫مـردم از اثـار ان هاسـت کـه ایجـاد ایـن‬ ‫سـامانه در پیگیـری مصوبـات تاثیـر گـذار‬ ‫خواهـد بـود‪.‬‬ ‫رئیس جمهـور در خصوص نقش سـامانه های‬ ‫گوناگونـی کـه در وزارت راه و شهرسـازی‬ ‫فعـال اسـت‪ ،‬اظهـار کـرد‪ :‬ایـن سـامانه ها‬ ‫امـار و ارقـام را پیـش روی مسـئوالن قـرار‬ ‫می دهـد و بـه ایـن ترتیـب بـه ان هـا در‬ ‫شـناخت و وضعیـت‪ ،‬صحنـه و میـدان و‬ ‫در ادامـه‪ ،‬جمع بنـدی‪ ،‬تصمیم سـازی و‬ ‫تصمیم گیـری کمـک می ‍ کنـد تا بـه نظارت‬ ‫و پایـش دقیـق مسـائل بپردازنـد‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫در دیدار با معاونان و مدیران وزارت راه وشهرسازی مطرح شد؛‬ ‫‪77‬‬ صفحه 77 ‫‪78‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫بیانیه پایانی دهمین اجالس رایزنان فرهنگی ایران‬ ‫در خارج از کشور منتشر شد‬ ‫سـازمان فرهنـگ و ارتباطـات‬ ‫اسلامی با انتشـار بیانیـه پایانی‬ ‫دهمیـن اجلاس رایزنـان فرهنگـی‬ ‫ایـران در خـارج از کشـور‪ ،‬تحـول‬ ‫انقالبـی و سـاختاری در امور فرهنگی‬ ‫بین المللـی جمهـوری اسلامی ایران‬ ‫و سـازمان فرهنـگ و ارتباطـات‬ ‫اسلامی را ضرورتی فـوری و اجتناب‬ ‫ناپذیـر جهـت دسـتیابی نظـام بـه‬ ‫اقتـدار فرهنگـی دانسـت‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫روابط عمومی سـازمان فرهنـگ و ارتباطات‬ ‫اسلامی؛ در متـن ایـن بیانیـه امده اسـت‪:‬‬ ‫شـرکت کننـدگان در دهمیـن اجلاس‬ ‫رایزنـان فرهنگـی جمهوری اسلامی ایران‬ ‫در خـارج از کشـور‪ ،‬اعـم از نماینـدگان‬ ‫فرهنگـی و مدیـران سـازمان فرهنـگ و‬ ‫ارتباطـات اسلامی‪ ،‬بـا عنایـت بـه مباحث‬ ‫مطـرح شـده در ایـن اجلاس که بـه لطف‬ ‫الهـی پـس از یک دهـه برگزار شـد‪ ،‬موارد‬ ‫ذیـل را مـورد تاکیـد قـرار می دهنـد‪:‬‬ ‫‪ .1‬رسـالت انقلاب اسلامی‪ ،‬رسـالتی‬ ‫فرهنگـی و جهانـی اسـت و اقتـدار حقیقی‬ ‫نظـام از طریـق اقتـدار فرهنگـی در عرصه‬ ‫بیـن الملـل حاصـل می شـود‪ .‬لذا سـازمان‬ ‫فرهنـگ و ارتباطـات اسلامی و نمایندگان جمهـوری اسلامی ایـران و سـازمان‬ ‫فرهنگـی جمهـوری اسلامی ایـران در فرهنـگ و ارتباطـات اسلامی‪ ،‬ضرورتـی‬ ‫خـارج ازکشـور در جایـگاه حامـل اقتـدار فـوری و اجتنـاب ناپذیـر برای دسـت یابی‬ ‫معنـوی نظـام‪ ،‬بـا ایمـان به صـدق وعده ی نظـام به اقتدار فرهنگی اسـت‪ .‬لذا شـرکت‬ ‫الهـی‪ ،‬بـا روحیه و رفتـار انقالبی و جهادی‪ ،‬کننـدگان در اجلاس‪ ،‬ضمـن تاکیـد بـر‬ ‫تمـام تـوان خـود را بـرای تحقـق منویـات اجـرای برنامـه تحـول سـازمان‪ ،‬طراحـی و‬ ‫مقـام معظـم رهبـری (دام عـزه) در چهـل اجرای سـریع و حکمیانـه تحوالت بنیادین‬ ‫واره ی دوم انقالب اسلامی و شـتابدهی به و سـاختاری در امـور فرهنگی بیـن المللی‬ ‫گسـترش گفتمان انقالب اسلامی و اینده کشـور‪ ،‬بویژه نظام و سـاختارهای فرهنگی‬ ‫ی تمدنـی ان در دوران گـذار تاریخـی و بین المللـی جمهـوری اسلامی ایـران و‬ ‫دسـت یابـی جمهـوری اسلامی ایـران به شـکل گیری حکمرانی شایسـته ایـن امور‬ ‫اقتـدار فرهنگـی‪ ،‬بـکار خواهنـد بسـت و و نیـل بـه دیپلماسـی عمومـی و فرهنگـی‬ ‫در ایـن مسـیر از هیـچ کوششـی فروگـذار هوشـمند‪ ،‬همگـرا‪ ،‬منسـجم و موثـر را‬ ‫نخواهنـد کرد‪.‬‬ ‫خواسـتار هسـتند ‪.‬‬ ‫‪ .3‬بـه اسـتناد فرمایشـات مقـام معظـم‬ ‫رهبری(مدظلـه العالـی)‪ ،‬اساسـنامه‬ ‫مسئله ایرانیان مقیم خارج از‬ ‫کشور از مهمترین مسائل نظام سـازمان‪ ،‬قوانیـن و مقـررات موجـود و‬ ‫تاکیـد و تصریـح مقامـات عالـی نظـام از‬ ‫است که توجه به ان از مطالبات‬ ‫جملـه رییـس جمهـور محتـرم و رییـس‬ ‫مقام معظم رهبری(مدظله العالی) محترم مجلس شـورای اسلامی؛ سـازمان‬ ‫و رییس جمهور محترم است‪.‬‬ ‫فرهنـگ و ارتباطـات اسلامی و نمایندگان‬ ‫فرهنگـی جمهـوری اسلامی ایـران در‬ ‫خـارج از کشـور‪ ،‬قـرار گاه مشـترک و خط‬ ‫‪ .2‬در مقطـع کنونـی‪ ،‬تحـول انقالبـی و مقدم امـور فرهنگی بیـن المللی جمهوری‬ ‫سـاختاری در امـور فرهنگـی بین المللـی اسلامی ایـران هسـتند کـه باید بـا اجرای‬ صفحه 78 ‫رسالت انقالب اسالمی‬ ‫رسالتی فرهنگی و جهانی‬ ‫است و اقتدار حقیقی نظام از‬ ‫طریق اقتدار فرهنگی در عرصه‬ ‫بین الملل حاصل می شود‪.‬‬ ‫‪ .5‬مسـئله ایرانیان مقیم خارج از کشـور از‬ ‫مهمترین مسـائل نظام اسـت کـه توجه به‬ ‫ان از مطالبات مقـام معظم رهبری(مدظله‬ ‫العالـی) و رییـس جمهور محترم اسـت‪ .‬بر‬ ‫ایـن اسـاس سـازمان فرهنـگ و ارتباطات‬ ‫اسلامی و نمایندگی هـای فرهنگـی خارج‬ ‫از کشـور‪ ،‬در دور جدیـد فعالیـت خـود‬ ‫توجـه ویـژه بـه امـور فرهنگـی ایرانـی‬ ‫تبـاران و ایرانیـان مقیـم خـارج کشـور و‬ ‫حفـظ هویـت ایرانـی ‪ -‬اسلامی‪ ،‬تقویـت‬ ‫ارتبـاط انـان بـا وطـن خـود و اسـتفاده از‬ ‫سازمان فرهنگ و ارتباطات‬ ‫اسالمی و نمایندگان فرهنگی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران در خارج‬ ‫از کشور در جایگاه حامل اقتدار‬ ‫معنوی نظام‪ ،‬با ایمان به صدق‬ ‫وعده ی الهی‪ ،‬با روحیه و رفتار‬ ‫انقالبی و جهادی‪ ،‬تمام توان خود‬ ‫را برای تحقق منویات مقام معظم‬ ‫رهبری (دام عزه) در چهل واره ی‬ ‫دوم انقالب اسالمی و شتابدهی‬ ‫به گسترش گفتمان انقالب‬ ‫اسالمی و اینده ی تمدنی ان در‬ ‫دوران گذار تاریخی و دست یابی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران به اقتدار‬ ‫فرهنگی‪ ،‬بکار خواهند بست و‬ ‫در این مسیر از هیچ کوششی‬ ‫فروگذار نخواهند کرد‪.‬‬ ‫جهـان و منطقه شـده اسـت‪ .‬ایـن نبرد که‬ ‫مـی تـوان انـرا نبـرد اراده هـا و تدبیرها در‬ ‫جنـگ ادارکـی و مدیریـت افـکار عمومـی‬ ‫نـام نهـاد‪ ،‬نیازمنـد روایـت گـری موثـر و‬ ‫جریـان سـاز از ایـران و انقلاب اسلامی‬ ‫بـرای توده هـای میلیونـی مـردم و برنـد‬ ‫سـازی ملـی بـرای افـکار عمومـی جهـان‬ ‫و منطقـه اسـت‪ .‬لذا شـرکت کننـدگان در‬ ‫اجلاس توجـه بـه دیپلماسـی عمومـی و‬ ‫اسـتفاده از روش هـا و ابزارهـای نوین برای‬ ‫انتقـال سـریع و موثر پیام بـه جوامع دیگر‬ ‫را ضرورتـی فـوری می داننـد ‪.‬‬ ‫‪ .7‬اقتصاد فرهنگ در عرصه بین المللی‬ ‫و توسـعه صـادرات فرهنگـی می توانـد‬ ‫بـه افـزودن سـهم ایـران در بـازار صنایـع‬ ‫فرهنگـی سـایر جوامـع به ویژه کشـورهای‬ ‫منطقـه منجـر شـود‪ .‬لذا شـرکت کنندگان‬ ‫در اجلاس‪ ،‬ضمـن تاکیـد بـر حمایـت از‬ ‫صـادرات فرهنگـی در دور جدیـد فعالیـت‬ ‫خـود‪ ،‬فراهـم شـدن زیـر سـاخت های‬ ‫قانونـی و زمینه هـا و ضمانت هـای اجرایـی‬ ‫سازمان فرهنگ و ارتباطات‬ ‫اسالمی و نمایندگان فرهنگی‬ ‫ج‪.‬ا‪.‬ایران در خارج از کشور‪،‬‬ ‫قرارگاه مشترک و خط مقدم‬ ‫امور فرهنگی بین المللی‬ ‫ج‪.‬ا‪.‬ایران هستند‬ ‫‪ .11‬اثـار پر خیـر و برکت دهمین اجالس‬ ‫نماینـدگان فرهنگـی جمهـوری اسلامی‬ ‫ایـران در خـارج از کشـور‪ ،‬نشـان داد ایـن‬ ‫اجلاس تاثیـر بسـزایی در دسـت یابی بـه‬ ‫گفتمان مشـترک و ترسـیم مسـیر حرکت‬ ‫اتـی جمهـوری اسلامی ایـران در عرصـه‬ ‫فرهنگـی بین المللـی و شـتاب دهـی بـه‬ ‫ایـن حرکـت دارد‪ .‬لـذا شـرکت کننـدگان‬ ‫در اجلاس برگـزاری منظـم و دوره ای این‬ ‫اجلاس را مـورد تاکیـد قـرار می دهنـد‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫ماموریـت حاکمیتـی و قرارگاهـی خـود‬ ‫بـه اعمـال و اجرایـی سـازی سیاسـت های‬ ‫فرهنگـی بین المللـی نظـام در خـارج از‬ ‫کشـور بپردازنـد‪ .‬لـذا شـرکت کننـدگان‬ ‫در اجلاس‪ ،‬از مقامـات عالـی نظـام‪ ،‬قوای‬ ‫مجریـه و مقننـه و شـورای عالی سـازمان‪،‬‬ ‫خواسـتار پشـتیبانی انقالبـی و موثـر برای‬ ‫تبدیـل سـازمان فرهنـگ و ارتباطـات‬ ‫اسلامی از یـک سـازمان اداری بـه نهادی‬ ‫انقالبـی و از یـک متصـدی امـور فرهنگـی‬ ‫بین المللـی بـه قـرار گاه مقتـدر امـور‬ ‫فرهنگی بین المللی کشـور و فراهم شـدن‬ ‫ضمانـت هـای اجرایـی و زیـر سـاخت های‬ ‫قانونـی مناسـب بـرای اجـرای ماموریـت‬ ‫حاکمیتـی و قرارگاهـی خـود هسـتند‪ .‬در‬ ‫ایـن زمینـه تصویب قوانیـن و مقررات الزم‬ ‫در مجلـس انقالبـی و دولـت مردمـی مورد‬ ‫تاکیـد اسـت ‪.‬‬ ‫‪ .4‬تحقـق ارمان فرهنگـی و جهانی انقالب‬ ‫اسلامی‪ ،‬بدون مشـارکت مردمی در داخل‬ ‫و خارج از کشـور میسـر نیست‪ .‬لذا شرکت‬ ‫کننـدگان در اجلاس محوریت بخشـی به‬ ‫کنشـگران مردمـی و غیـر حاکمیتی جبهه‬ ‫فرهنگـی انقالب اسلامی در داخل و خارج‬ ‫از کشـور را مـورد تاکیـد قـرار مـی دهنـد‬ ‫و خواسـتار ایجـاد سـاز و کارهـا و زمینـه‬ ‫مناسـب بـرای مشـارکت جـدی و موثـر‬ ‫ایـن کنشـگران و توانمنـد سـازی‪ ،‬شـبکه‬ ‫سـازی و گسـترش امتـداد بین المللـی این‬ ‫ظرفیت هـا هسـتند‪.‬‬ ‫ظرفیـت ایرانیـان مقیـم خـارج از کشـور‬ ‫بـرای امـور فرهنگی خـارج کشـور را مورد‬ ‫تاکیـد قـرار می دهنـد‪.‬‬ ‫‪ .6‬جمهـوری اسلامی ایـران در مسـیر‬ ‫گسـترش گفتمـان انقلاب اسلامی‪ ،‬وارد‬ ‫نبـرد فرهنگـی تمـام عیـار‪ ،‬گسـترده و‬ ‫نامتقـارن بـا معارضـان و رقبـای خـود در‬ ‫بـرای تسـهیل گـری و رونـق صـادرات‬ ‫فرهنگـی جمهـوری اسلامی ایـران را بـا‬ ‫تمرکـز بـر کنشـگران غیـر حاکمیتـی این‬ ‫حـوزه‪ ،‬مـورد تاکیـد قـرار می دهنـد ‪.‬‬ ‫‪ .8‬عالقـه ملت هـا بـه شـنیدن حـرف‬ ‫نـو انقلاب اسلامی و اشـنایی انـان بـا‬ ‫الگـوی انقلاب اسلامی‪ ،‬ضـرورت توسـعه‬ ‫حضـور فرهنگـی ج‪.‬ا‪.‬ا را در کشـورهای‬ ‫مختلـف جهـان و حضـور هدفمنـد و موثر‬ ‫در سـازمان های منطقـه ای و جهانـی را‬ ‫نمایان می سـازد‪ .‬لـذا حمایت و پشـتیبانی‬ ‫از سـازمان فرهنـگ و ارتباطـات اسلامی‬ ‫بـرای اسـتقرار نماینـدگان فرهنگـی در‬ ‫سـایر کشـورها و سـازمان های فاقـد‬ ‫نماینـده فرهنگـی و در مـوارد ضـروری‬ ‫ایجـاد نمایندگـی فرهنگـی‪ ،‬مـورد تاکیـد‬ ‫اسـت‪.‬‬ ‫‪ .9‬نـگاه ویـژه گفتمـان انقلاب اسلامی‬ ‫بـه موضـوع خانـواده و زنـان و مطالبـه‬ ‫ی بخـش عظیمـی از مخاطبیـن انقلاب‬ ‫اسلامی بـرای ارائـه الگـوی مطلـوب در‬ ‫حـوزه خانـواده وزنان در کنار به بن بسـت‬ ‫رسـیدن نـگاه غـرب در موضـوع خانـواده‪،‬‬ ‫زمینـه بسـیار مسـاعدی بـرای فعالیـت در‬ ‫ایـن بخـش فراهـم کـرده اسـت‪.‬‬ ‫‪ .10‬فراگیـر سـازی روایـت ایرانـی از‬ ‫فرهنـگ و تمدن اسلامی ایرانـی و صیانت‬ ‫از مواریـث و مفاخر ان‪ ،‬از اقدامات ضروری‬ ‫درحـوزه همسـایگان (کـه از مناطـق‬ ‫الویـت دار در امـور فرهنگـی و بین المللـی‬ ‫کشـور اسـت)‪ ،‬اسـت‪.‬‬ ‫‪79‬‬ صفحه 79 ‫نشست مشترک رئیس و اعضای فراکسیون ایرانیان‬ ‫‪80‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫خارج از کشور مجلس شورای اسالمی با وزیر امورخارجه‬ ‫نشسـت مشـترک رئیـس و‬ ‫اعضـای فراکسـیون ایرانیـان‬ ‫خـارج از کشـور مجلـس شـورای‬ ‫اسلامی با وزیـر امورخارجـه بـا‬ ‫هدف تبـادل نظـر در حـوزه ایرانیان‬ ‫خـارج از کشـور و بهـر ه گرفتـن از‬ ‫ظرفیـت مجلـس شـورای اسلامی‬ ‫در حـل مسـائل اساسـی پیـش روی‬ ‫هم وطنـان خارج از کشـور‪ ،‬در وزارت‬ ‫امورخارجـه برگـزار شـد‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه اطلاع رسـانی وزارت امورخارجـه؛‬ ‫در اغـاز ایـن نشسـت دکتـر حسـین‬ ‫امیرعبداللهیـان‪ ،‬وزیـر امـور خارجـه ضمن‬ ‫خیرمقـدم بـه شـرکت کنندگان در ایـن‬ ‫نشسـت‪ ،‬بـه تشـریح سیاسـت های دولـت‬ ‫سـیزدهم در قبـال ایرانیان خارج از کشـور‬ ‫و اقدامـات مهـم انجـام شـده در سـال اول‬ ‫فعالیـت دولـت در زمینـه تسـهیل تـردد‬ ‫ایرانیـان‪ ،‬تدویـن قانـون جامـع ایرانیـان‬ ‫خـارج از کشـور‪ ،‬تسـهیل نقـل و انتقـال‬ ‫مالـی و بسـیاری از خدمات کنسـولی ارائه‬ ‫شـده بـه انـان پرداخـت‪ .‬وی با برشـمردن‬ ‫بخشـی از اقدامـات دبیرخانه شـورای عالی‬ ‫ایرانیـان در حـوزه شناسـایی و تدویـن‬ ‫نظـام مسـائل ایرانیـان بـه منظـور ارائه به‬ ‫کارگروه هـای تخصصـی شـورای عالـی بـا‬ ‫هـدف چاره اندیشـی و تسـهیل مشـارکت‬ ‫ایرانیـان مقیـم خارج از کشـور در توسـعه‬ ‫شناسایی و تدوین نظام مسائل‬ ‫ایرانیان به منظور ارائه به‬ ‫کارگروه های تخصصی شورای‬ ‫عالی با هدف چاره اندیشی و‬ ‫تسهیل مشارکت ایرانیان مقیم‬ ‫خارج ازکشور در توسعه و‬ ‫شکوفایی کشور‪ ،‬تشکیل شورای‬ ‫مشورتی و بررسی عرصه های‬ ‫جدید مشارکت ایرانیان در‬ ‫امور اجتماعی کشور و ضرورت‬ ‫حمایت های حقوقی همه جانبه از‬ ‫ایرانیان مورد تاکید قرار گرفت‪.‬‬ ‫و شـکوفایی کشـور‪ ،‬تشـکیل شـورای‬ ‫مشـورتی و بررسـی عرصه هـای جدیـد‬ ‫مشـارکت ایرانیان در امور اجتماعی کشـور‬ ‫و ضـرورت حمایت هـای حقوقـی همـه‬ ‫جانبـه از ایرانیـان را مـورد تاکید قـرار داد‬ ‫و بـر عزم دسـتگاه دیپلماسـی جهـت رفع‬ ‫هرگونـه مانـع بر سـر راه خدمت رسـانی به‬ ‫ایرانیـان خـارج از کشـور تاکیـد نمـود‪.‬‬ ‫در ایـن نشسـت علیرضـا سـلیمی رئیـس‬ ‫فراکسـیون ایرانیـان خـارج از کشـور نیـز‬ ‫گزارشـی از پیگیری هـای صـورت گرفتـه‬ ‫توسـط فراکسـیون ارائـه کـرد و تشـکیل‬ ‫شـورای عالـی ایرانیـان خـارج از کشـور‬ ‫پـس از سـال ها بـرای اولیـن بـار در دولت‬ ‫سـیزدهم بـه ریاسـت رئیـس جمهـور را‬ ‫بسـیار مثبـت ارزیابـی کـرد‪ .‬وی ضمـن‬ ‫اشـاره بـه مجموعـه نشسـت های اعضـای‬ ‫فراکسـیون در مجلـس و وزارت خارجه‪ ،‬بر‬ ‫حل مسـائل پیش روی ایرانیان و اسـتفاده‬ ‫حداکثـری از ظرفیـت ایرانیـان خـارج از‬ ‫کشـور تاکیـد نمـود‪.‬‬ ‫در ادامـه جلسـه تعـدادی از اعضـای‬ ‫فراکسـیون‪ ،‬طـی سـخنانی بـه مسـائلی‬ ‫همچـون ضـرورت حضـور ایرانیـان خـارج‬ ‫از کشـور در پروژه هـای اقتصـادی و‬ ‫سـرمایه گذاری‪ ،‬ضـرورت تقویـت مـدارس‬ ‫ایرانی خارج از کشـور بـرای تقویت ارتباط‬ ‫نسـل های سـوم و چهـارم ایرانی خـارج از‬ ‫کشور‪ ،‬فعالیت بیشـتر رایزنی های فرهنگی‬ ‫در ارتبـاط بـا ایرانیـان و دانشـجویان‪ ،‬ارائه‬ ‫تسـهیالت پایدار به بسـیاری از دانشجویان‬ ‫ایرانـی خـارج از کشـور کـه خواهـان ادامه‬ ‫تحصیـل در دانشـگاه های داخـل کشـور‬ ‫هسـتند‪ ،‬اسـتفاده از تجربیـات نماینـدگان‬ ‫مجلـس بـرای رفـع برخـی مشـکالت‬ ‫ایرانیان خارج از کشـور‪ ،‬تقدیر از پیشـنهاد‬ ‫رئیـس جمهـور و رئیس شـورای عالی امور‬ ‫ایرانیـان خـارج از کشـور در تدویـن الیحه‬ ‫قانـون جامع ایرانیان و درخواسـت تسـریع‬ ‫در ارسـال الیحـه پیشـنهادی بـه مجلـس‬ ‫شـورای اسلامی و بیـان برخـی دیدگاه ها‬ ‫در مسـائل منطقـه ای و بین المللـی مرتبط‬ ‫بـا سیاسـت خارجـی پرداختنـد‪.‬‬ صفحه 80 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫وزیر ارتباطات در نشست با رییس قوه قضاییه مطرح کرد‪:‬‬ ‫لزوم همکاری همه دستگاه ها‬ ‫برای تکمیل شبکه ملی اطالعات‬ ‫وزیـر ارتباطـات و فنـاوری ارتباطات در بخش زیرسـاخت این شـبکه‬ ‫اطالعـات در نشسـت رییـس اقدامـات بسـیار خوبـی انجام داده اسـت‪.‬‬ ‫قـوه قضاییـه بـا مدیـران ایـن وزیـر ارتباطـات بـا اشـاره بـه الیه هـای‬ ‫وزارتخانـه بـا اشـاره بـه امنیـت مختلف این شـبکه‪ ،‬گفت‪ :‬بر اسـاس سند‬ ‫و صرفـه اقتصـادی بـه عنـوان دو شـبکه ملـی اطالعـات در حـوزه محتـوا و‬ ‫موضـوع مهم بـرای ترغیب سـرمایه خدمـات دسـتگاه های مختلـف وظایفـی‬ ‫گـذاری در ایـن حـوزه‪ ،‬از رییس قوه دارنـد که نیازمنـد تعامل و همـکاری این‬ ‫قضاییـه خواسـت در زمینـه ایجـاد دسـتگاه ها هسـتیم‪.‬‬ ‫امنیـت قضایـی بـرای پلتفـرم های وی بـه سـرمایه گـذاری در ایـن حـوزه‬ ‫داخلـی و ایجـاد شـعب تخصصـی از طـرف بخـش خصوصـی اشـاره کـرد‬ ‫حـوزه ارتباطات و فنـاوری اطالعات و افـزود‪ :‬بـرای سـرمایه گـذاری در ایـن‬ ‫در جهـت تثبیت و توسـعه سـرمایه حـوزه نیـاز بـه امنیـت و صرفـه اقتصادی‬ ‫گـذاری در این حـوزه کمـک نماید‪ .‬داریـم و در غیـر ایـن صورت این سـرمایه‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل گذاری هـا در سـایر بخـش هـا انجـام‬ ‫از مرکـز روابط عمومـی و اطالع رسـانی مـی شـود و یـا ظرفیت هـای کشـور در‬ ‫وزارت ارتباطـات و فنـاوری اطالعـات؛ ایـن حـوزه بـه خـارج از کشـور مهاجـرت‬ ‫عیسـی زارع پـور وزیر ارتباطـات و فناوری خواهنـد کـرد‪.‬‬ ‫اطالعـات در نشسـت حجت االسلام وی در بخـش دیگـری از سـخنان خـود‬ ‫محسـنی اژه ای رییـس قـوه قضاییـه دربـاره پنجـره ملـی خدمـات دولـت‬ ‫بـا مدیـران وزارت ارتباطـات وفنـاوری هوشـمند نیـز بـا اشـاره بـه اینکـه ایـن‬ ‫اطالعـات بـا تقدیـر از حضـور رییـس قوه اقـدام بـرای تسـهیل در زندگـی مـردم‬ ‫قضاییـه در وزارت ارتباطـات‪ ،‬گزارشـی از اسـت‪ ،‬افـزود‪ :‬تـا پایـان سـال جـاری‬ ‫اقدامـات انجام شـده در ایـن وزارتخانه در انشـاهلل طعم شـیرین حکمرانـی مبتنی بر‬ ‫فنـاوری بـا فراهم کـردن خدمـات متنوع‬ ‫دولـت سـیزدهم ارائـه کـرد‪.‬‬ ‫وی در ایـن نشسـت که با حضـور مدیران دولـت هوشـمند به مردم چشـیده خواهد‬ ‫ارشـد سـازمان هـا و شـرکت های تابعـه و شد ‪.‬‬ ‫معاونیـن وزیـر ارتباطـات برگـزار شـد‪ ،‬با وزیـر ارتباطـات بـا اشـاره بـه اینکـه برای‬ ‫اشـاره بـه اهمیـت شـبکه ملـی اطالعات‪ ،‬تحقـق برخـی از برنامه هـای خـود بـه‬ ‫افـزود‪ :‬شـبکه ملـی اطالعـات موضوعـی کمـک قـوه قضاییـه نیـاز داریـم‪ ،‬گفـت‪:‬‬ ‫بسـیار مهـم و بین بخشـی اسـت و وزارت یکـی از ایـن برنامه هـا دولـت هوشـمند‬ ‫اسـت کـه دسـتگاه هـای مختلـف بـه‬ ‫خصـوص دسـتگاه های خـارج از دولـت‬ ‫بایـد بـرای در اختیـار گذاشـتن داده هـا و‬ ‫اطالعـات خـود همـکاری کنند تـا بتوانیم‬ ‫بـا راه انـدازی سـرویس های برخـط‬ ‫مختلـف‪ ،‬زندگـی مـردم را تسـهیل کنیم‪.‬‬ ‫زارع پـور بـه تفـاوت کسـب و کارهـای‬ ‫فضـای مجـازی و نوع عملکرد انان اشـاره‬ ‫کـرد و بـه ریاسـت قـوه قضاییه پیشـنهاد‬ ‫کـرد کـه شـعبه تخصصی برای رسـیدگی‬ ‫بـه جرائـم کسـب و کارهـای ایـن حـوزه‬ ‫اختصـاص داده شـود‪.‬‬ ‫وی بـا اشـاره بـه تحوالت سـریع در حوزه‬ ‫ارتباطـات و فنـاوری اطالعـات‪ ،‬افـزود‪:‬‬ ‫اصلاح قوانیـن در ایـن حـوزه بایـد بـه‬ ‫صـورت دائم انجام شـود و قضـات محترم‬ ‫دسـتگاه قضایی نسـبت بـه تغییـرات این‬ ‫حـوزه اگاهـی داشـته باشـند‪.‬‬ ‫در ابتـدای ایـن نشسـت نیـز علـی اصغـر‬ ‫انصـاری معـاون برنامـه ریـزی و نظـارت‬ ‫راهبـردی وزیـر ارتباطـات و فنـاوری‬ ‫اطالعـات‪ ،‬امیـر محمـدزاده الجـوردی‬ ‫مدیرعامـل شـرکت ارتباطات زیرسـاخت‪،‬‬ ‫محمـد خوانسـاری‪ ،‬رییـس سـازمان‬ ‫فنـاوری اطالعات ایران‪ ،‬عباسـی شـاهکوه‬ ‫رییـس سـازمان تنظیـم مقـررات و‬ ‫ارتباطـات رادیویـی و حسـن سـاالریه‪،‬‬ ‫رییـس سـازمان فضایـی ایـران گزارشـی‬ ‫از اقدامـات و برنامـه هـای وزارتخانـه در‬ ‫حـوزه مسـئولیت خـود ارائـه کردنـد‪.‬‬ ‫‪81‬‬ صفحه 81 ‫رئیس کمیته مرز مجلس‪:‬‬ ‫‪82‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫بر تقویت دیپلماسی اقتصادی تاکید داریم‬ ‫رئیـس کمیتـه مـرز مجلـس‬ ‫شـورای اسلامی گفـت‪ :‬یکـی‬ ‫از موضوعـات مـورد تاکیـد مجلس و‬ ‫کمیسـیون امنیـت ملـی و سیاسـت‬ ‫خارجـی تقویت دیپلماسـی اقتصادی‬ ‫بـا کشـورهای مـرزی اسـت‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫تسـنیم؛ شـهریار حیـدری در بازدیـد از‬ ‫گـذرگاه زمینـی دوغـارون در خراسـان‬ ‫رضـوی در گفت وگو با خبرنگار تسـنیم در‬ ‫تایبـاد اظهارداشـت‪ :‬بنابـر تصمیـم مجلس‬ ‫شـورای اسلامی‪ ،‬ماموریتی به کمیسـیون‬ ‫امنیت ملی و سیاسـت خارجی داده شـد و‬ ‫جمعـی از نماینـدگان که عضو کمیسـیون‬ ‫هسـتند طـی دو روز گذشـته بازدیدهایـی‬ ‫بـه منظور بررسـی اخرین وضعیت مسـائل‬ ‫امنیتـی و تـوان امنیتـی ونظامـی نیروهای‬ ‫مسـلح از مناطق مرزی مشـترک با کشـور‬ ‫افغانسـتان انجـام دادند‪.‬‬ ‫وی افـزود‪ :‬خوشـبختانه امادگـی بسـیار‬ ‫خوبـی از سـوی نیروهای ارتـش جمهوری‬ ‫اسلامی ایـران‪ ،‬مرزبانـی غیورکشـورمان و‬ ‫نهادهـای اطالعاتـی و امنیتـی بـه صـورت‬ ‫متحـد و هماهنـگ بوجـود امـده اسـت و‬ ‫اشـراف کامـل در بیـن نیروهـای مـرزی‬ ‫وجـود دارد و هرگونـه تحرکـی در منطقـه‬ ‫زیـر نظـر نیروهـای امنیتـی‪ ،‬ارتـش و‬ ‫مرزبانـی اسـت‪.‬‬ ‫حیـدری تصریـح کـرد‪ :‬به مردم کشـورمان‬ ‫اطمینـان می دهیم که فرزندان کشـورمان‬ ‫در نقـاط مـرزی امادگـی مقابله بـا هرگونه‬ ‫پدیـده ای را در مـرز دارنـد و هـم اکنون با‬ ‫اشـراف نظامی‪ ،‬امنیتـی و اطالعاتی امنیت‬ ‫خـوب و پایداری در منطقـه وجود دارد‪.‬‬ ‫رئیـس کمیتـه مـرز مجلـس شـورای‬ ‫اسلامی عنـوان کـرد‪ :‬هـدف دیگـر ایـن‬ ‫بازدیـد بحـث گذرهـای مرزی اسـت و مرز‬ ‫دوغـارون در تمامـی شـرایط ناامنی که در‬ ‫افغانسـتان بوجـود امـد فعـال بـود و یـک‬ ‫مـرز بسـیار مهـم و اسـتراتژیک بـه شـمار‬ ‫می ایـد‪.‬‬ ‫اشراف کامل در بین‬ ‫نیروهای مرزی وجود دارد‬ ‫و هرگونه تحرکی در منطقه‬ ‫زیر نظر نیروهای امنیتی‪،‬‬ ‫ارتش و مرزبانی است‪.‬‬ ‫وی خاطرنشـان کـرد‪ :‬مـرز فرصتـی اسـت‬ ‫بـرای مـردم مرزنشـین‪ ،‬بخشـی از ایـن‬ ‫فرصت هـای مـرزی اسـتفاده شـده بـرای‬ ‫تقویـت معیشـت مرزنشـینان و بازهـم جـا‬ ‫دارد کـه در برخـی از نقـاط در قالـب مرز‬ ‫مجـاز مـورد توجـه قـرار گیـرد‪ ،‬از وزارت‬ ‫کشـور و کارگـروه مرزهـای مجـاز تقاضـا‬ ‫داریـم کـه جلسـه ای مشـترک در ایـن‬ ‫راسـتا برگـزار کنند‪.‬مرزهـا صالـح ابـاد را‬ ‫نیـز باید فعـال و از ظرفیت هـای مرزی ان‬ ‫اسـتفاده کـرد‪.‬‬ ‫حیدری ادامه داد‪ :‬افغانسـتان هم همسـایه‬ ‫ماسـت و هـم تمایـل دارد در حوزه هـای‬ ‫اقتصـادی‪ ،‬سیاسـی و اجتماعـی تبـادل‬ ‫بیشـتری داشـته باشـد و ارتباطات تقویت‬ ‫شـود در دولـت ایـران نیـز ایـن تمایـل‬ ‫وجـود دارد از ایـن جهـت فرصت هـای‬ ‫زیـادی در مـرز داریـم کـه در اینـده بایـد‬ ‫از ان هـا بهتریـن بهـره را ببریـم‪.‬‬ ‫رئیـس کمیتـه مـرز مجلـس شـورای‬ ‫اسلامی افزود‪:‬یکـی از موضوعاتـی کـه‬ ‫مـورد تاکیـد مجلـس و کمیسـیون امنیت‬ ‫ملـی و سیاسـت خارجـی اسـت تقویـت‬ ‫دیپلماسـی اقتصـادی اسـت و در همیـن‬ ‫راسـتا از ‪ 32‬نفـر مسـئول بلندپایـه‬ ‫حوزه هـای دیپلماسـی کشـورهای مختلف‬ ‫بویـژه کشـورهای همسـایه دعـوت کردیم‬ ‫و بیشـترین تاکیدمـان بـر توسـعه روابـط‬ ‫دیپلماسـی و اقتصـادی اسـت‪.‬‬ ‫وی گفـت‪ :‬برنامه هـای مختلفـی بـرای‬ ‫همـکاری بـا کشـورهای همسـایه و‬ ‫کشـورهای منطقـه داریـم و جـزء‬ ‫راهبردهـای نظـام جمهـوری اسلامی‬ ‫ایـران اسـت و در گام دوم انقلاب نیزمقام‬ ‫معظـم رهبـری تاکیـد کردنـد بـر تقویـت‬ ‫روابـط اقتصـادی بـا کشـورهای اسلامی و‬ ‫افغانسـتان یـک کشـور راهبـردی برایمان‬ ‫اسـت و تمایـل داریـم بیش از این توسـعه‬ ‫روابط در حوزه های مختلف داشـته باشـیم‬ ‫و بـزودی ایـن روابـط عملیاتـی می شـود‪.‬‬ صفحه 82 ‫اعتبار احیای دریاچه ارومیه استانی شود‬ ‫رئیـس سـازمان مدیریـت و برنامه ریـزی‬ ‫اذربایجان شـرقی گفـت‪ :‬معتقـدم سـتاد احیـای دریاچه‬ ‫ارومیـه بایـد در اسـتان های اذربایجان شـرقی و غربـی‬ ‫تشـکیل و اعتبـارات احیـا نیز اسـتانی شـود تـا قدرت و‬ ‫دقـت اجـرای پروژه هـا بـاال رود‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بان مـرز و بـه نقـل از مرزنیوز؛محمد فرشـکاران ‬ ‫بـا حضـور در جمع خبرنـگاران با بیـان اینکه دریاچـه ارومیه یک‬ ‫موضـوع اساسـی و حیاتـی اسـت کـه حیـات منطقه و کشـورهای‬ ‫همجـوار تحـت الشـعاع ایـن موضـوع قـرار دارد؛ گفـت‪ :‬احیـای‬ ‫دریاچـه ارومیـه را از درجـه اهمیـت سـاقط نکرده ایـم و نخواهیم‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫فرشـکاران با اشـاره به فعال بودن ‪ ۱۸‬پروژه در اسـتان اذربایجان‬ ‫مرتبـط بـا احیـای دریاچه ارومیـه‪ ،‬گفـت‪ :‬اعتبارات این پـروژه ها‬ ‫در سـفر رئیـس جمهور به اسـتان در حـوزه اب و فاضالب مصوب‬ ‫شـده است‪.‬‬ ‫وی بـه اجـرای پـروژه هایی مثل انتقال اب ارس بـه تبریز‪ ،‬تکمیل‬ ‫تصفیـه خانـه های تبریز‪ ،‬اذرشـهر و ملـکان و انتقال پسـاب های‬ ‫انهـا بـا دبی مشـخص به صـورت مدام بـه دریاچه اشـاره کرد‪.‬‬ ‫رئیـس سـازمان مدیریـت و برنامه ریـزی اذربایجان شـرقی‬ ‫خاطرنشـان کـرد‪ :‬پـروژه مهـم دیگر احـداث تونل انتقـال اب زاب‬ ‫بـه دریاچه اسـت که باید به سـرعت تکمیل شـود و انتقـال اب از‬ ‫طریـق ایـن تونـل بـه صـورت دائمـی اتفـاق افتد‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫محمد فرشکاران‪ ،‬رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی اذربایجان شرقی‪:‬‬ ‫‪83‬‬ صفحه 83 ‫‪84‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫سه نکته درباره امنیت غذایی‬ ‫ایـن روزهـا «امنیـت غذایـی»‬ ‫کلیـدواژه پرتکـراری در فضـای‬ ‫مجـازی و شـبکه های اجتماعی اسـت‪.‬‬ ‫رسـانه های نوشـتاری و تصویـری نیـز‬ ‫روزانـه چندیـن خبر‪ ،‬تحلیـل و گزارش‬ ‫در خصـوص امنیـت غذایـی منتشـر‬ ‫می کننـد ‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بان مـرز و به نقـل از پایگاه‬ ‫اطالع رسـانی مرکـز بررسـی های اسـتراتژیک‬ ‫ریاسـت جمهـوری؛ واقعیـت ایـن اسـت‬ ‫کـه امـروز قیمـت تمـام شـده غـذا در تمـام‬ ‫نقـاط دنیـا گـران اسـت‪ .‬سـازمان خواروبار و‬ ‫کشـاورزی ملـل متحد (فائو) مـاه پیش اعالم‬ ‫کـرد‪« :‬نرخ جهانـی مواد غذایی به بیشـترین‬ ‫میـزان خـود در تاریخ رسـیده اسـت»‪.‬‬ ‫شـاخص قیمت مـواد غذایی این سـازمان که‬ ‫از اوریـل ‪ 1990‬منتشـر می شـود رکـوردی‬ ‫تاریخی را در این زمینه ثبت کرده اسـت‪ .‬در‬ ‫دو سـال اخیـر که جهـان درگیـر همه گیری‬ ‫کرونـا ویـروس بـوده‪ ،‬قیمت هـای جهانـی‬ ‫مـواد غذایـی رونـدی افزایشـی داشـته اند‪،‬‬ ‫رونـدی کـه بـا درگیـری نظامی اوکرایـن و‬ ‫روسـیه بـه اوج خـود رسـیده اسـت‪ .‬بـه طور‬ ‫حتـم قیمت هـا در بـازار داخلـی کشـور نیـز‬ ‫از قیمت هـای جهانـی تاثیـر می پذیرنـد‪.‬‬ ‫بـه خصـوص بـا توجـه بـه ایـن نکته کـه در‬ ‫برخـی کاالهای اساسـی‪ ،‬بخـش قابل توجهی‬ ‫از موجـودی مـواد غذایـی کشـور از طریـق‬ ‫واردات تامیـن می شـود‪.‬‬ ‫از سـوی دیگـر در روزهـای اخیـر دولـت بـا‬ ‫عمـل به تکلیـف قانونـی خـود فرایند حذف‬ ‫ارز ترجیحـی را اغاز کرده و اقدام به پرداخت‬ ‫یارانـه نقـدی بـه دهک های مختلـف مردم بر‬ ‫اسـاس سـازوکار از پیـش تعیین شـده کرده‬ ‫اسـت‪ .‬ایـن اصالح اقتصـادی نیـز در روزهای‬ ‫اغازیـن اجـرا منجـر بـه ایجـاد تغییـر قیمت‬ ‫در بـازار شـده اسـت کـه انتظـار مـی رود در‬ ‫ماه هـای اتـی و بـا اصلاح رویه هـای جـاری‬ ‫ایـن شـوک قیمتـی به مـرور کاهـش یابد‪.‬‬ ‫وضعیـت قیمـت جهانـی مـواد غذایـی و‬ ‫اصالحـات اقتصـادی در دسـت انجـام در‬ ‫کشـور‪ ،‬دو عاملـی هسـتند که شـرایط امروز‬ ‫را از مدت هـا قبـل قابـل پیش بینـی می نمود‬ ‫بـا ایـن همـه توجـه بـه سـه نکتـه در ایـن‬ ‫خصـوص ضـروری اسـت‪:‬‬ ‫نخسـت ان که در روزهای اغازین همه گیری‬ ‫کرونـا ویـروس و بـا اعمـال قرنطینه هـای‬ ‫سراسـری در بیشـتر نقاط جهان‪ ،‬قفسـه های‬ ‫مـواد غذایـی حتـی در کشـورهای بـا درامد‬ ‫بـاال خالـی شـد‪ .‬تصاویـری بسـیاری از ایـن‬ ‫قفسـه ها ثبـت شـده اسـت‪ ،‬تصاویـری کـه‬ ‫مرورشـان امـروز خالـی از لطـف نیسـت‪،‬‬ ‫چـرا کـه واقعیـت ایـن اسـت کـه بـا وجـود‬ ‫شـدیدترین تحریم هـای اقتصـادی و اتفاقاتی‬ ‫کـه در بـاال ذکـر شـد‪ ،‬کمبـود مـواد غذایـی‬ ‫در کشـور وجـود نـدارد‪ .‬مقامـات دولتـی بـه‬ ‫دفعـات از ذخایـر مناسـب راهبـردی کشـور‬ ‫اطمینـان داده انـد‪ .‬بـرای نمونـه معـاون‬ ‫برنامه ریـزی وزیـر جهـاد کشـاورزی اعلام‬ ‫کـرده طـرح اصلاح یارانه هـا بـا ذخیـره ‪70‬‬ ‫درصـدی در کاالهـای اساسـی اغـاز شـده‬ ‫ا ست ‪.‬‬ ‫دوم اینکـه بخشـی از شـرایط به وجـود امـده‬ ‫ناشـی از هیجانـات روانـی بـازار اسـت کـه با‬ ‫مدیریـت دولـت و همراهـی مـردم فروکـش‬ ‫خواهـد کرد‪.‬‬ ‫سـومین نکتـه امـا هشـداری اسـت اینـده‬ ‫پژوهانـه‪ .‬بررسـی پیشـران های تاثیرگـذار بر‬ ‫اینـده امنیـت غذایـی نشـان می دهـد رونـد‬ ‫افزایـش قیمت مـواد غذایی در سـطح جهان‬ ‫در ماه هـای پیـش روی ادامه خواهد داشـت‪.‬‬ ‫در شـرایطی کـه ایـن روزهـا جنـگ اوکراین‬ ‫و روسـیه عرضـه برخـی محصـوالت غذایی و‬ ‫نهاده هـای تولیـد را بـه بـازار جهانـی مختل‬ ‫کـرده اسـت‪ ،‬در ماه هـای پیـش روی با توجه‬ ‫بـه قیمت هـای بـاالی انـرژی‪ ،‬حمـل و نقل و‬ ‫همچنیـن محـدود شـدن صـادرات از سـوی‬ ‫تولیدکننـدگان عمـده و بروز خشکسـالی در‬ ‫برخی کشـورهای تولیدکننـده انتظار می رود‬ ‫میـزان عرضـه جهانـی غـذا با کاهـش مواجه‬ ‫شـود‪ .‬لذا بایـد از امـروز برای چنیـن فردایی‬ ‫امـاده بود‪.‬‬ ‫نکتـه اخـر اما توجه بـه اینکه امنیـت غذایی‬ ‫رکنـی اسـت از ارکان امنیـت ملـی و تحقـق‬ ‫پایـدار ان‪ ،‬نیازمنـد نگاهی اسـت اینده نگرانه‬ ‫بـه حـوزه کشـاورزی و غـذا‪ .‬در شـرایطی‬ ‫کـه مسـئولین اجرایـی کشـور بـرای تامیـن‬ ‫نیازهـای امـروز مـردم تلاش می کننـد‪،‬‬ ‫نـگاه بـه اینـده نباید فرامـوش شـود‪ .‬روندها‬ ‫و چالش هایـی پیـش روی امنیـت غذایـی‬ ‫کشـور اسـت کـه در جهـان پرشـتاب امـروز‬ ‫مـدام در حـال تغییرند‪ .‬سیاسـتگذاری کالن‬ ‫کشـور در این حـوزه باید رصد سـیگنال های‬ ‫تغییـر را بـه طـور مـدام در دسـتور کار خود‬ ‫داشـته باشد‪.‬‬ ‫نویسنده‪ :‬محمد امامی‬ صفحه 84 ‫یکـی از مسـائلی کـه ذهـن‬ ‫مراکـز راهبـردی ترکیـه را بـه‬ ‫خـود مشـغول کـرده اسـت‪ ،‬وضعیت‬ ‫سـوریه بخصـوص بعـد از بحـران‬ ‫اوکراین اسـت‪ .‬ایـن مراکـز معتقدند‬ ‫کـه بـا خـروج نیروهـای روسـیه از‬ ‫سـوریه‪ ،‬ایـران نقـش اصلـی را در‬ ‫تحـوالت اتـی ایـن کشـور برعهـده‬ ‫خواهـد داشـت‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه اطالع رسـانی مرکـز بررسـی های‬ ‫اسـتراتژیک ریاسـت جمهـوری؛ مرکـز‬ ‫تحقیقـات راهبـردی "تـور فکـری"‬ ‫در یادداشـتی بـه بررسـی عملیـات‬ ‫نظامی ترکیـه در سـوریه و معـادالت‬ ‫جدیـد منطقـه ای و اهـداف امریـکا‪ ،‬رژیـم‬ ‫صهیونیسـتی‪ ،‬روسـیه‪ ،‬ایران و حزب اتحاد‬ ‫دموکراتیـک در سـوریه پرداختـه اسـت‪.‬‬ ‫تحوالت سوریه قبل از بحران اوکراین‬ ‫اغـاز عملیـات نظامـی جدیـد در سـوریه‬ ‫در دسـتور کار رئیـس جمهـور و ارتـش‬ ‫ترکیـه قـرار دارد امـا تفـاوت ایـن عملیات‬ ‫احتمالـی جدیـد بـا عملیات هـای قبلـی‬ ‫یعنـی "سـپر فـرات"‪" ،‬شـاخه زیتـون"‬ ‫و "چشـمه صلـح" در شـرق رود فـرات و‬ ‫"سـپر بهار" در منطقه ادلب در این اسـت‬ ‫کـه چارچـوب اصلـی‪ ،‬دامنـه کلـی‪ ،‬اهداف‬ ‫تاکتیکـی و زمـان ان متاثـر از جنـگ‬ ‫روسـیه علیـه اوکرایـن اسـت نـه تحرکات‬ ‫و تحـوالت ناشـی از جنگ داخلی سـوریه‪.‬‬ ‫درواقـع‪ ،‬در دو سـال منتهـی بـه جنـگ‬ ‫روسـیه و اوکرایـن در ‪ 24‬فوریـه ‪،2022‬‬ ‫هیـچ نشـانه ای دال بـر بـن بسـت بحـران‬ ‫سـوریه وجـود نداشـت‪.‬‬ ‫رونـد گسـترش حضور ایـران در سـوریه تا‬ ‫اواسـط سـال ‪ 2021‬میالدی بـرای نزدیک‬ ‫شـدن بـه میادیـن نفتـی در شـمال ایـن‬ ‫کشـور با دیـوار امریکا و در غـرب با قدرت‬ ‫نظامـی و نیروهـای نیابتـی روسـیه روبـرو‬ ‫شـده بـود‪ .‬از سـوی دیگـر‪ ،‬دولـت سـوریه‬ ‫تلاش می کـرد بـرای حفـظ حاکمیتـش‬ ‫در مناطـق تحـت کنتـرل خـود‪ ،‬حمایـت‬ ‫امریکا مناطق تحت کنترل‬ ‫سازمان تروریستی "پ ک ک‬ ‫و حزب اتحاد دموکراتیک" را‬ ‫به صورت قابل توجهی از‬ ‫تحریم ها معاف کرده است‪.‬‬ ‫روسـیه را بدسـت اورد‪ .‬در همیـن حـال‬ ‫سـوریه بـا اعلام پیـروزی در جنـگ‪ ،‬بـه‬ ‫دنبـال فرصتـی بـرای بازگشـت بـه جهان‬ ‫عـرب بـا انجـام مذاکـرات دیپلماتیـک بود‬ ‫و انتظـار داشـت کـه در سـال جـاری بـه‬ ‫ایـن هدف دسـت یابد‪ .‬بشـار اسـد علیرغم‬ ‫اینکـه بـرای نشـان دادن روند اغـاز بهبود‬ ‫اقتصـادی بـا دشـواری هایی روبروشـده‬ ‫بـود‪ ،‬امـا امیدهـای وی بـرای بازگشـت به‬ ‫"اتحادیـه عـرب" بـرای جمـع اوری پـول‬ ‫مورد نیاز بازسـازی کشـور تقویـت گردیده‬ ‫بو د ‪.‬‬ ‫از سـوی دیگـر‪ ،‬همـه توجـه امریـکا در‬ ‫سـوریه در چارچـوب روابط با حـزب اتحاد‬ ‫دموکراتیـک درشـمال شـرق رود فـرات‬ ‫متمرکز شـده بـود‪ .‬یگان هـای مدافع خلق‬ ‫علاوه براینکـه تحت چتر حفاظـت امریکا‬ ‫قـرار گرفتـه بودنـد‪ ،‬حملات کوچـک‬ ‫ایذایـی را علیـه ارتـش ترکیـه و "ارتـش‬ ‫ملـی سـوریه‪ /‬ارتـش ازاد سـوریه متشـکل‬ ‫از گروه هـای سـلفی و تکفیـری وابسـته به‬ ‫ارتـش و میـت ترکیـه" انجـام می دادنـد‪.‬‬ ‫امـا ظرفیت تاثیرگـذاری این نـوع حمالت‬ ‫خیلـی کـم بود‪.‬‬ ‫در ایـن شـرایط‪ ،‬ارتـش ترکیـه عملیـات‬ ‫موضعی را علیه سـازمان تروریسـتی پ ک‬ ‫ک و یگان هـای مدافـع خلـق بـه صـورت‬ ‫روز افـزون افزایـش مـی داد و "ارتـش ملی‬ ‫سـوریه" نیـز بـرای تامیـن امنیـت و ثبات‬ ‫در مناطـق تحـت کنتـرل خـود در شـمال‬ ‫سـوریه تلاش می کـرد‪ .‬باایـن وجـود‪،‬‬ ‫تسـلط تزلـزل ناپذیـر روسـیه بـر تحوالت‬ ‫سـوریه قبـل از حملـه بـه اوکرایـن کاملا ‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫بحران اوکراین و تاثیر ان بر تحوالت سوریه‬ ‫‪85‬‬ صفحه 85 ‫اشـکار بـود بگونـه ای کـه بـا اسـتقرار‬ ‫نیروهـای نظامی روسـیه در بخـش بزرگـی‬ ‫ً‬ ‫کاملا‬ ‫از سـوریه‪ ،‬قـدرت سـایر بازیگـران‬ ‫بـی اثـر و خنثی شـده بود‪ .‬درواقـع‪ ،‬قدرت‬ ‫ارتـش روسـیه‪ ،‬مخالفـان حکومت دمشـق‬ ‫را چـه از نظـر سیاسـی و چه نظامـی وادار‬ ‫کـرده بود کـه در مقابل دولت سـوریه زانو‬ ‫بزننـد و نفـوذ امریـکا در سـوریه و به ویژه‬ ‫در شـمال شـرق این کشـور محدود شـده‬ ‫و در تنگنـا قـرار گرفتـه بـود امـا جنـگ‬ ‫اوکرایـن ایـن تصویـر را تغییـر داد‪.‬‬ ‫تاثیر جنگ اوکراین بر بحران سوریه‬ ‫جنـگ روسـیه و اوکرایـن هنـوز تاثیـر‬ ‫راهبـردی بـر سـوریه نداشـته اسـت و‬ ‫تحوالتـی که امروز در حال رخ دادن اسـت‬ ‫ناشـی از مشـکالت تاکتیکی و لجسـتیکی‬ ‫اسـت کـه روسـیه بـا انهـا روبـرو شـده و‬ ‫‪86‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫حمالت تروریستی‬ ‫که عموما ً تا اواسط اوریل‬ ‫با شتاب کمتری انجام می شد‬ ‫از ‪ 22‬اوریل به بعد‬ ‫افزایش یافت‪.‬‬ ‫تغییـرات جزئـی در موازنـه قـوا در عرصـه‬ ‫بیـن المللـی بوجـود اورده اسـت‪ .‬اما حتی‬ ‫ایـن رونـد نیـز سـوریه را بـه طـور جـدی‬ ‫تحـت تاثیـر قـرار داده اسـت‪.‬‬ ‫اگر روسـیه در نتیجـه وقایع اوکراین قدرت‬ ‫نفـوذ خـود را در سـوریه بـه طـور کامل از‬ ‫دسـت بدهـد‪ ،‬در ایـن صـورت می تـوان‬ ‫از یـک تحـول راهبـردی سـخن گفـت‪.‬‬ ‫نبایـد فرامـوش کـرد کـه مداخلـه نظامـی‬ ‫ روسـیه نقـش بزرگـی در تحـوالت سـوریه‬ ‫داشـت‪ .‬روسـیه مجبور شـده اسـت قدرت‬ ‫نفـوذ نظامـی خـود را در سـوریه محـدود‬ ‫کنـد‪ ،‬امـا ایـن رونـد تحولـی راهبـردی در‬ ‫سـوریه ایجـاد نکـرده و نخواهـد کـرد‪ .‬امـا‬ ‫اگـر درگیـری در اوکرایـن بـرای مـدت‬ ‫طوالنـی ادامـه یابـد و گسـترده شـود و‬ ‫شـاهد تغییـرات بزرگـی در جهان باشـیم‪،‬‬ ‫وضعیـت سـوریه نیـز تغییـر خواهـد کـرد‪.‬‬ ‫داده هـای موجود نشـان می دهـد که از ‪24‬‬ ‫فوریـه ‪ 2020‬میلادی تاکنـون در نتیجـه‬ ‫سـه عامـل اصلـی‪ ،‬تغییـرات قابـل توجهی‬ ‫در سـوریه اغاز شـده اسـت‪ :‬اول؛ قابلیت ها‬ ‫و فعالیت هـای روسـیه در سـوریه‪ .‬دوم؛‬ ‫واکنش هـای امریـکا‪ ،‬ایـران و اسـرائیل‬ ‫در سـوریه و سـوم؛ حملات و اقدامـات‬ ‫تروریسـتی پ ک ک و یگان هـای مدافـع‬ ‫خلـق‪ .‬در واقـع‪ ،‬عملیـات احتمالـی اتـی‬ ‫بـرون مـرزی ترکیـه در شـمال سـوریه به‬ ‫طـور مسـتقیم بـا ایـن سـه عامـل ارتبـاط‬ ‫دارد‪ .‬شـاخص ها نشـان می دهنـد روسـیه‬ ‫بعـد از اغاز جنـگ اوکرایـن نیروهای خود‬ ‫را در مناطـق خاصـی تجمیـع و مسـتقر‬ ‫کـرده و تعـداد سـربازان و مستشـاران‬ ‫نظامی خـود را کاهـش داده و در برخـی از‬ ‫مناطـق‪ ،‬پایگاه هـای نظامـی را تخلیه کرده‬ ‫اسـت و دسـت به عملیات بسـیار گزینشی‬ ‫می زنـد‪ .‬شـویگو وزیـر دفـاع روسـیه ‪9‬‬ ‫روز قبـل از شـروع جنـگ اوکرایـن‪ ،‬بـه‬ ‫سـوریه سـفر مهمـی انجـام داد و سـپس‬ ‫در ‪ 22‬فوریـه ‪ 2022‬میلادی‪ ،‬روسـیه‬ ‫ناوگانـی متشـکل از ‪ 16‬کشـتی را در بندر‬ ‫طرطـوس و حمیمیم سـوریه مسـتقر کرد‪.‬‬ ‫مقامـات پایـگاه اعلام کردنـد کـه روسـیه‬ ‫هواپیماهای ‪ 31 MiG ،23-TU‬و سامانه‬ ‫‪ Kinzal‬در ایـن منطقـه مسـتقر کـرده‬ ‫اسـت‪ .‬افسـران ارتش روسیه‪ ،‬شـرکت های‬ ‫امنیتـی خصوصـی و لشـکر ‪ ،25‬مهمترین‬ ‫نیـروی نیابتـی روسـیه در سـوریه‪ ،‬در این‬ ‫کشـور عملیـات نظامی انجـام می دادنـد اما‬ ‫بعد از طوالنی شـدن درگیـری در اوکراین‪،‬‬ ‫ایـن وضعیـت به شـدت تغییر کرده اسـت‪.‬‬ ‫روسـیه در مـاه فوریـه ‪ 910‬حملـه هوایـی‬ ‫بـه مناطـق مرکزی سـوریه انجـام داد‪ ،‬این‬ ‫تعـداد از حملات در ماه مـارس به ‪ 270‬و‬ ‫در اوریـل بـه ‪ 550‬مـورد رسـید و در مـاه‬ ‫مـه در سـطح ‪ 310‬عملیـات باقـی مانـد‪.‬‬ ‫روسـیه نـه تنهـا تعـداد عملیـات هوایی را‬ ‫کاهـش داده اسـت‪ ،‬بلکـه تعـداد سـربازان‬ ‫روسـی و عناصـر شـبه نظامی شـرکت های‬ ‫امنیتـی خصوصـی روسـیه را از برخـی‬ ‫مناطـق حسـاس شـرق حمـص‪ ،‬برخـی از‬ ‫پایگاه هـای اطـراف طبقـه در رقـه و پایگاه‬ ‫شـرق حلـب کاهـش داده و از بخشـی از‬ ‫منطقـه تدمـر عقـب نشـینی کـرده اسـت‬ ‫و بـه نظـر نمی رسـد ایـن یـک نـوع عقـب‬ ‫نشـینی موقتی باشـد‪.‬‬ ‫از سـوی دیگـر‪ ،‬ترکیـه در ‪ 23‬اوریـل‬ ‫اعلام کرد اجـازه نخواهـد داد هواپیماهای‬ ‫حامـل پرسـنل نظامـی روسـیه از حریـم‬ ‫هوایـی ترکیـه عبـور کننـد و بـه سـوریه‬ ‫برونـد‪ .‬تنگه هـای ترکیه در شـرایط جنگی‬ ‫بـر روی کشـتی های جنگـی کشـورهای‬ ‫سـاحلی بسـته اسـت‪ .‬عواملـی ماننـد‬ ‫دچـار شـدن روسـیه بـه کمبـود نیـروی‬ ‫نظامـی الزم و لـزوم انتقـال پرسـنل بـا‬ ‫تجربـه و ماهـر نظامی روسـیه بـه اوکراین‬ ‫باعـث شـد روسـیه بـه سـازماندهی مجدد‬ ‫قـدرت نظامی خـود در سـوریه بپـردازد‬ ‫و نیروهـای رزمی خـود را از مناطـق غیـر‬ ‫راهبـردی در سـوریه خـارج کنـد‪ .‬البتـه‬ ‫روسـیه در مناطـق راهبـردی سـوریه بـه‬ ‫اسـتقرار نیـروی نظامـی ادامـه می دهـد‪.‬‬ ‫از نظـر روسـیه مناطق حیاتـی و راهبردی‬ ‫شـامل بزرگـراه ‪ M5‬کـه جـاده دمشـق‪-‬‬ ‫حلـب را بـه هـم متصـل می کنـد و خـط‬ ‫شـمالی بزرگـراه ‪ M4‬و منطقـه و شـهر‬ ‫ادلـب هنـوز مناطـق راهبـردی هسـتند‪.‬‬ ‫موضع بازیگران منطقه ای و‬ ‫فرامنطقه ای در سوریه بعد از اغاز‬ ‫جنگ اوکراین‬ ‫بحـران اوکرایـن سـبب تشـدید رقابـت‬ ‫بازیگـران منطقـه ای و فرامنطقـه ای درگیر‬ ‫در بحران سـوریه شـده اسـت‪ .‬این مسـاله‬ ‫از زمـان انتشـار اخبـاری مبنـی بـر اینکـه‬ ‫روسـیه داوطلبانـی را از سـوریه جمع اوری‬ ‫کـرده و بـه جبهـه جنـگ اوکرایـن منتقل‬ ‫نمـوده تقویت شـده اسـت‪.‬‬ ‫رئیس جمهور ترکیه اعالم‬ ‫کرده است که حمالت بعد‬ ‫از امادگی الزم عملیات‬ ‫ارتش ترکیه برای پاکسازی‬ ‫تروریست ها از شمال‬ ‫سوریه اغاز خواهد شد‪.‬‬ ‫درایـن میان‪ ،‬بنظر می رسـد روابـط ایران و‬ ‫سـوریه تحـت تاثیر این روند‪ ،‬تقویت شـده‬ ‫اسـت چنانچـه بر اسـاس اخبار موجـود‪ ،‬از‬ ‫اوایـل اوریـل‪ ،‬نقـل و انتقـاالت نفـرات و‬ ‫تجهیـزات شـتاب گرفته و گسـترش یافته‬ ‫و گروه هـای شـبه نظامی وابسـته بـه ایران‬ ‫در بسـیاری از شـهرک های کوچـک و‬ ‫بزرگ مسـتقر شـده انـد‪ .‬در همیـن مقطع‬ ‫زمانی بشـار اسـد در ‪ 12‬مه به ایران سـفر‬ ‫کـرد‪ .‬بـا توجـه بـه اینکـه اخریـن سـفر‬ ‫اسـد بـه ایران در سـال ‪ 2019‬انجام شـده‬ ‫بـود‪ ،‬تفسـیر و توضیـح ارتبـاط بیـن ایـن‬ ‫رویدادها و سـفر بشـار اسد بسـیار اسان تر‬ ‫می شـود‪.‬‬ ‫از سـوی دیگر‪ ،‬در نتیجه اسـتقرار نیروهای‬ ‫نیابتـی وابسـته ایـران در مناطقـی کـه‬ ‫نیروهـای روسـیه عقـب نشـینی کردنـد‪،‬‬ ‫امریـکا و اسـرائیل تدابیـر امنیتـی و‬ ‫نظامی خـود را بـرای مهار ایران در سـوریه‬ ‫افزایـش دادنـد‪ .‬درایـن میان‪ ،‬اگرچـه البته‬ ‫تحـرکات متقابـل امریـکا و اسـرائیل علیه‬ ‫ایران در سـوریه و منطقه بیشـتر در سـطح‬ ‫تاکتیکـی اسـت بـا ایـن وجـود‪ ،‬امریـکا با‬ ‫توجه به خروج بخشـی از نیروهای روسـیه‬ ‫از سـوریه‪ ،‬اقدامـات جدیدی را اغـاز کرده‬ ‫اسـت و روش های تحریمی علیه سـوریه را‬ ‫تغییـر داده اسـت‪.‬‬ ‫امریـکا مناطـق تحـت کنتـرل سـازمان‬ ‫تروریسـتی "پ ک ک و حـزب اتحـاد‬ ‫دموکراتیـک" را به صـورت قابل توجهی از‬ ‫تحریم هـا معـاف کرده اسـت‪ .‬ایـن اقدام به‬ ‫معنـی ایجـاد "شـبه دولت" اسـت‪ .‬امریکا‬ ‫صبـر کـرد و بعـد از اغـاز جنـگ اوکرایـن‬ صفحه 86 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫و کاهـش نفـوذ روسـیه در سـوریه ‪ ،‬ایـن سـوریه درحال شناسـایی منطقه هسـتند‪.‬‬ ‫سیاسـت را اجرایـی کـرد‪.‬‬ ‫بنـا به گـزارش خبرگـزاری اناتولـی ارتش‬ ‫درایـن میـان‪ ،‬حملات گـروه تروریسـتی ترکیـه تـا تل رفعـت و منبج پیـش خواهد‬ ‫پ ک ک و یگان هـای مدافـع خلـق علیـه ر فت ‪.‬‬ ‫نیروهـا و گروه هـای تحـت حمایـت ترکیه‬ ‫بحران اوکراین سبب‬ ‫در سـوریه و نیروهـای نظامـی و امنیتـی‬ ‫ترکیـه ادامـه دارد و تغییراتـی در ان‬ ‫تشدید رقابت بازیگران‬ ‫بوجـود امـده اسـت‪ .‬سـازمان تروریسـتی‬ ‫منطقه ای و فرامنطقه ای‬ ‫بـه‬ ‫پ ک ک و یگان هـای مدافـع خلـق‬ ‫درگیر در بحران سوریه‬ ‫مناطـق عملیاتی "چشـمه صلح"‪" ،‬شـاخه‬ ‫شده است‬ ‫زیتـون" و "سـپر فـرات" نفـوذ کـرده و با‬ ‫حملات ایذایـی راکتی‪/‬خمپـاره ای و مواد‬ ‫منفجـره دسـت سـاز بـه فعالیت هـای‬ ‫اهداف و سیاست ترکیه در قبال‬ ‫خـود ادامـه می دهنـد‪ .‬ارتـش ترکیـه نیـز‬ ‫سوریه پس از بحران اوکراین‬ ‫بـا اسـتفاده از پهپاد هـای مسـلح اعضـای طـرح عملیـات بـرون مـرزی ترکیـه بـا‬ ‫رده بـاال و میانی سـازمان تروریسـتی را به مواضـع و اقدامـات جدیـد روسـیه در‬ ‫هالکـت می رسـاند‪ .‬امـا بعد از سـازماندهی سـوریه ارتباط مسـتقیمی دارد‪ .‬بـا توجه به‬ ‫جدیـد نیروهـای روسـیه و نقـل و انتقاالت اسـتقرار ایـران در نقاطی که روسـیه عقب‬ ‫و تضعیـف موقعیـت انهـا در سـوریه و نشـینی کـرده اسـت و نیـز تالش هـای‬ ‫همزمـان بـا اغاز عملیـات "پنجـه‪ -‬کلید" امریـکا بـرای تقویـت مواضـع و موقعیـت‬ ‫ارتـش ترکیـه‪ ،‬حملات و تحـرکات گـروه حـزب اتحـاد دموکراتیـک درایـن رونـد‪،‬‬ ‫تروریسـتی پ ک ک و یگان هـای مدافـع نبایـد تحـوالت اتـی را صرفاً یـک عملیات‬ ‫خلـق علیـه نیروهـا و گروه هـای تحـت ضـد تروریسـتی تلقی کـرد‪ .‬البتـه هرگونه‬ ‫حمایـت ترکیـه در سـوریه افزایـش یافتـه عملیاتـی کـه قـرار اسـت علیـه سـازمان‬ ‫ا ست ‪.‬‬ ‫تروریسـتی پ ک ک و یگان هـای مدافـع‬ ‫حملات تروریسـتی کـه عمومـاً تا اواسـط خلـق انجـام شـود‪ ،‬اساسـاً یـک فعالیـت‬ ‫اوریـل بـا شـتاب کمتـری انجـام می شـد‪ ،‬ضـد تروریسـم محسـوب می شـود‪ .‬امـا‬ ‫از ‪ 22‬اوریـل بـه بعد افزایـش یافت‪ .‬رجب عملیـات اخـراج و پاکسـازی "پ ک ک‬ ‫طیـب اردوغـان‪ ،‬رئیـس جمهـور ترکیـه و یگان هـای مدافـع خلـق" از تـل رفعـت‬ ‫اعلام کـرده اسـت کـه حملات بعـد از تنهـا به معنـی جلوگیـری از حملات انها‬ ‫امادگـی الزم عملیـات ارتـش ترکیـه علیـه نیروهـای امنیتـی و نظامی ترکیـه از‬ ‫بـرای پاکسـازی تروریسـت ها از شـمال ایـن منطقـه‪ ،‬نیسـت‪ ،‬بلکـه بایـد ان را در‬ ‫سـوریه اغـاز خواهد شـد‪ .‬اکنـون نیروهای چارچـوب موازنـه قـوا و معـادالت جدیدی‬ ‫اطالعاتـی و عملیاتـی ترکیه جهـت برنامه کـه در سـوریه به وجـود امده اسـت‪ ،‬مورد‬ ‫ریـزی بـرای میـزان پیشـروی نیروهـا در ارزیابـی قـرار داد‪.‬‬ ‫درایـن شـرایط‪ ،‬ترکیـه درصدد مهار سـایر‬ ‫بازیگـران بویـژه نفـوذ ایـران در سـوریه‬ ‫برامـده اسـت‪ .‬ترکیـه بدیـن منظـور بـه‬ ‫دنبـال ایجـاد کریـدور برای اتصـال مناطق‬ ‫امـن بـه یکدیگر تحت تسـلط ارتـش خود‬ ‫اسـت‪ .‬درواقع‪ ،‬یکی از مهمترین مشـکالت‬ ‫مخالفـان نظـام سـوریه در شـمال ایـن‬ ‫کشـور از سـال ‪ 2019‬تاکنـون ناتوانـی‬ ‫انهـا از ایجاد کریـدور برای اتصـال مناطق‬ ‫عملیاتـی سـپر فـرات و چشـمه صلـح بـه‬ ‫یکدیگـر بوده اسـت‪ .‬عملیـات نظامی ترکیه‬ ‫در منبـج‪ ،‬نـه تنهـا زمینـه را بـرای اتبـاع‬ ‫سـوری کـه می خواهنـد از ترکیـه بـه‬ ‫سـوریه بازگردنـد‪ ،‬فراهـم می کنـد‪ ،‬بلکـه‬ ‫ایجـاد ارتبـاط و یکپارچگـی بیـن مناطـق‬ ‫عملیاتـی امـن را تضمیـن می کنـد‪.‬‬ ‫بـه همیـن دلیـل بایـد تحـوالت شـرق‬ ‫سـوریه را تنهـا معطـوف بـه منبـج نکنیم‪،‬‬ ‫بلکـه بایـد تحـوالت حومـه ان را هـم‬ ‫مدنظـر قـرار داد‪ .‬اتصـال دو منطقـه امـن‬ ‫بـا ایجـاد کریدوری کـه می تواند از شـمال‬ ‫منبـج گشـوده شـود و عبـور کند‪ ،‬نـه تنها‬ ‫بـه اتحـاد مناطق تحـت تسـلط پ‪.‬ک‪.‬ک‪/‬‬ ‫یگان هـای مدافـع خلـق پایان خواهـد داد‪،‬‬ ‫بلکـه راه را بـرای حل مسـئله سـوری های‬ ‫سـاکن در ترکیـه همـوار می کنـد‪ .‬البتـه‬ ‫تحقـق همـه اینهـا بـه رونـد اتـی جنـگ‬ ‫اوکرایـن بسـتگی دارد‪ .‬اتفاقـات مختلفـی‬ ‫کـه در اوکرایـن رخ خواهـد داد‪ ،‬بـر میدان‬ ‫سـوریه تاثیـر خواهد گذاشـت‪ .‬بسـیاری از‬ ‫مسـائل و تحوالت از روند پذیرش سـوئد و‬ ‫فنالنـد در ناتـو گرفتـه تا اقدامـات تحریک‬ ‫امیـز پ‪.‬ک‪.‬ک کـه ممکـن اسـت در کوتاه‬ ‫مـدت انجـام شـود‪ ،‬بـر عملیـات ترکیه در‬ ‫شـمال سـوریه تاثیـر می گـذارد‪.‬‬ ‫‪87‬‬ صفحه 87 ‫‪88‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫روابط ترکیه و‬ ‫ایران در پرتو‬ ‫تحوالت جهانی‬ ‫و منطقه ای‬ ‫ایـران و ترکیـه دو همسـایه در‬ ‫منطقـه ای راهبردی هسـتند که‬ ‫روابـط انـان امیـزه‪‎‬ای از دوسـتی و‬ ‫رقابت و همیشـه مـورد توجه مقامات‬ ‫دو کشـور و سـایر قدرت هـای بزرگ‬ ‫منطقـه ای و فرامنطقه ای بوده اسـت‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه اطالع رسـانی مرکـز بررسـی های‬ ‫اسـتراتژیک ریاسـت جمهـوری؛ مرکـز‬ ‫تحقیقـات ایـرام در یادداشـتی بـه بررسـی‬ ‫موقعیت و روابط دو کشـور پرداخته اسـت‪.‬‬ ‫موقعیت ترکیه در منطقه‬ ‫در جریـان جنـگ روسـیه و اوکرایـن‬ ‫کـه از فوریـه اغـاز شـد‪ ،‬ترکیـه بـه دلیـل‬ ‫اعتبـارش نـزد هر دو کشـور‪ ،‬هم توانسـت‬ ‫میانجیگـری کنـد هـم یـک بـار دیگـر‬ ‫موقعیـت مهـم خـود را نـزد ناتـو نشـان‬ ‫دهـد‪ .‬بنابرایـن بهبـود قابل توجهـی در‬ ‫روابـط ترکیـه و غـرب مشـاهده شـده و‬ ‫تعـداد هیئت هـای امریکایـی که بـه انکارا‬ ‫سـفر می کننـد‪ ،‬بـه طـرز قابـل توجهـی‬ ‫افزایـش یافتـه اسـت‪ ،‬باایـن وجـود‪ ،‬توجه‬ ‫بـه موقعیـت مهـم ترکیـه تنهـا بـه دلیـل‬ ‫اهمیـت ژئوپلیتیکـی ان دربرابر روسـیه یا‬ ‫ظرفیـت صنعـت دفاعـی ان نیسـت بلکـه‬ ‫منطقـه خاورمیانـه شـاهد بهبـود سـریع‬ ‫روابـط ترکیـه و امـارات متحـده عربـی و‬ ‫رفـع تنـش ترکیـه با عربسـتان سـعودی و‬ ‫مصـر بـوده اسـت‪.‬‬ ‫بـه همیـن ترتیب‪ ،‬سـفر اسـحاق هرتزوک‬ ‫رئیـس رژیـم صهیونیسـتی بـه ترکیـه در‬ ‫نهـم مـارس ‪ 2022‬میلادی‪ ،‬برقـراری‬ ‫روابـط مراد مرجان سـفیر ترکیه در امریکا‬ ‫بـا افـراد نزدیک بـه رژیم صهیونیسـتی در‬ ‫واشـنگتن و برنامـه سـفر مولـود چـاووش‬ ‫اوغلـو وزیر امـور خارجه ترکیه بـه تل اویو‬ ‫نشـان دهنـده این اسـت کـه تحولی جدی‬ ‫در روابـط ترکیه و رژیم صهیونیسـتی اغاز‬ ‫شـده اسـت‪ .‬در واقـع‪ ،‬بـه برقـراری روابـط‬ ‫نزدیـک ترکیـه بـا کشـورهای منطقـه کـه‬ ‫بـدان «عـادی سـازی» روابـط می گوینـد‪،‬‬ ‫بـه انـدازه حملـه روسـیه بـه اوکرایـن در‬ ‫خاورمیانـه توجه شـده اسـت‪.‬‬ ‫افزایش فعالیت های‬ ‫نظامی ترکیه در شمال سوریه‬ ‫ممکن است روابط ترکیه با‬ ‫ایران را تنش الود کند‪.‬‬ ‫موقعیت ایران در منطقه‬ ‫تهـران کـه پـس از تشـکیل دولـت جـو‬ ‫بایـدن از فشـار شـدید امریـکا خلاص‬ ‫شـده اسـت‪ ،‬تـا همیـن اواخـر بـه نتایـج‬ ‫مطلـوب مذاکـرات هسـته ای در وین کامال‬ ‫خوشـبین بـود‪ ،‬امـا همزمـان بـا بحـران‬ ‫اوکرایـن‪ ،‬مذاکـرات هسـته ای به بن بسـت‬ ‫رسـید‪.‬‬ ‫برخـی از ناظـران سیاسـی‪ ،‬روسـیه را‬ ‫مسـئول توقـف مذاکرات هسـته ای در وین‬ ‫مـی داننـد‪ ،‬امـا امریـکا بـا حـذف نکـردن‬ ‫نـام سـپاه پاسـداران ایـران از فهرسـت‬ ‫سـازمان های تروریسـتی خارجـی باعـث‬ ‫ادامـه تنـش میـان دو کشـور شـده اسـت‪.‬‬ ‫همزمـان بـا چشم پوشـی جو بایـدن‪ ،‬ایران‬ ‫میـزان فـروش نفـت را افزایـش داده و‬ ‫ارامـش نسـبی در بازارهـای انـرژی برقرار‬ ‫شـده اسـت‪ ،‬امـا انچـه موجـب کنـدی‬ ‫رونـد مذاکـرات طرفیـن در وین شـده این‬ ‫اسـت کـه امضـای قـرارداد برای صـادرات‬ ‫گاز طبیعـی ایـران نمی توانـد در کوتـاه‬ ‫مـدت جایگزیـن منابـع گازی روسـیه‬ ‫شـود و نتیجـه انتخابـات کنگـره امریکا در‬ ‫نوامبـر نیـز در مذاکرات و توافق هسـته ای‬ ‫احتمالـی تاثیـر می گـذارد‪.‬‬ ‫مذاکـرات هسـته ای ایـران را کشـورهای‬ ‫منطقـه بـه ویـژه عربسـتان سـعودی و‬ ‫دولـت رژیـم صهیونیسـتی بـا دقـت دنبال‬ ‫می کننـد‪ .‬عربسـتان و رژیـم صهیونیسـتی‬ ‫در دوران ریاسـت جمهـوری ترامـپ روابط‬ ‫نزدیکـی بـا رئیـس جمهور امریکا داشـتند‬ ‫و از حامیان بزرگ اجرای سیاسـت «فشـار‬ ‫حداکثـری» بـر ایـران از جملـه عملیـات‬ ‫تـرور سـردار سـلیمانی بودنـد‪ ،‬امـا اکنـون‬ ‫نگـران اعطای امتیـازات قابـل توجه دولت‬ ‫بایـدن بـه ایـران هسـتند‪ .‬دولـت امریـکا‬ ‫معتقـد اسـت که مذاکـرات هسـته ای تنها‬ ‫برای محـدود کردن فعالیت های هسـته ای‬ ‫ایـران صـورت می گیـرد و کشـورهای‬ ‫منطقـه کـه نگـران فعالیت هـای منطقه ای‬ ‫ایران هسـتند‪ ،‬باید خودشـان ابتـکار عمل‬ ‫را بـه دسـت بگیرند‪.‬‬ ‫ایـن شـرایط سـبب شـده کـه عربسـتان‬ ‫سـعودی بـرای ارزیابـی برقـراری روابـط‬ ‫نزدیـک احتمالـی بـا ایـران‪ ،‬در یـک سـال‬ صفحه 88 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫امامزاده شمس الدین و اسماعیل(ع)‬ ‫در شهرستان گرمسار و حومه شهر و به فاصله حدود سه‬ ‫کیلومتری شمال غربی گرمسار واقع شده است‪ .‬بنا منسوب به دوره‬ ‫قاجار است و متعلق به دو نفر از فرزندان امام موسی کاظم (ع) به‬ ‫نام های شمس الدین و اسماعیل می باشد‪ .‬مردم و اهالی منطقه به‬ ‫این دو تن اعتقاد خاص دارند و همه روزه به خصوص ایام تعطیل‬ ‫برای زیارت به این مکان می روند‪ .‬کل بنا بر پایه مربع مستطیل‬ ‫ساخته شده است که در قسمت شرقی ان رواق و ایوانی وجود دارد‬ ‫که ورودی به بقاع امامزادگان را ممکن می سازد‪.‬‬ ‫این دو بقعه که با دیواری بین انها فاصله افتاده است در کنار هم‬ ‫چسبیده به هم قرار دارند و به صورت متصل ساخته شده اند و برای‬ ‫هر یک از ان ها گنبدی در نظر گرفته شده است‪.‬‬ ‫سطح داخلی گنبدها گچکاری شده است‪ .‬تکنیک ساخت دو‬ ‫گنبد مانند هم است به این صورت که برای تبدیل پالن مربع به‬ ‫دایره جهت استقرار گنبد بر روی جرزها با استفاده از فیلپوش هایی‬ ‫که در چهار کنج به کار رفته اند این عمل انجام پذیرفته و بین این‬ ‫فیلپوشها طاقی همانند طاق فیلپوشها محرابی بلند از کف مقبره تا‬ ‫تیزه طاق قرار گرفته است‪.‬‬ ‫در هر دو بقعه پنجره هایی جهت تامین نور داخل گنبدها در نظر‬ ‫گرفته شده است‪ .‬مصالح اصلی در ساخت بقاع از خشت و گل بوده‬ ‫و اجر نمای فعلی به ان اضافه شده است‪.‬‬ ‫‪49‬‬ صفحه 49 ‫امامزاده سلطان شاه نظر‬ ‫‪50‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫امامزاده سلطان شاه نظر از مقاصد مذهبی و جاهای دیدنی‬ ‫گرمسار در استان سمنان است‪ .‬این بقعه با قدمتی که به دوره‬ ‫قاجار باز می گردد‪ ،‬از نظر معماری جالب توجه است‪ .‬بنای امامزاده‬ ‫دارای طاق های جناقی و گنبدی تقریبا مخروطی است‪ .‬ارتفاع‬ ‫گنبد از داخل صحن حدود ‪ ۱۰‬متر براورد می شود و داخل ان‬ ‫گچبری هایی زیبا به چشم می خورد‪ .‬ورودی صحن از شبستانی‬ ‫می گذرد که ابعادی به طول هشت متر و عرض چهار متر دارد‪.‬‬ ‫با مساحت کلی ‪ ۲۲۰‬متر مربع‪ ،‬بقعه دارای حرم تقریبا مستطیل‬ ‫شکل به ابعاد هشت در پنج متر است که در وسط ان ضریح چوبی‬ ‫به طول ‪ ۲‬و عرض ‪ ۱.۵‬متر وجود دارد‪ .‬با توجه به ارزش تاریخی‬ ‫و فرهنگی‪ ،‬امامزاده سلطان شاه نظر در فهرست اثار ملی ایران نیز‬ ‫به ثبت رسیده است‪.‬‬ صفحه 50 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫اخیـر مذاکراتـی بـا تهـران در بغـداد اغـاز‬ ‫کنـد‪ ،‬اگرچـه پیشـرفتی حاصـل نشـده‬ ‫اسـت‪ ،‬زیـرا بـدون توافـق دربـاره حـل‬ ‫بحـران جنـگ داخلـی یمـن‪ ،‬انتظـار‬ ‫نمـی رود بهبـودی جـدی در روابـط دو‬ ‫کشـور بـه وجـود ایـد‪.‬‬ ‫ریـاض از سـال ‪ 2015‬میلادی تاکنـون‬ ‫بـه عملیـات نظامـی علیـه انصـاراهلل ادامـه‬ ‫می دهـد‪ ،‬امـا موفقیـت محسوسـی بـه‬ ‫دسـت نیـاورده و حتی حملات حوثی ها با‬ ‫موشـک و پهپادهـای مسـلح به تاسیسـات‬ ‫برخی از ناظران سیاسی‬ ‫نفتـی عربسـتان‪ ،‬بـه ویـژه بـه تاسیسـات‬ ‫این‬ ‫ارامکـو مهمترین تاسیسـات راهبردی‬ ‫روسیه را مسئول توقف‬ ‫کشـور افزایـش یافتـه اسـت‪ .‬اگـر پـس از‬ ‫مذاکرات هسته ای در وین‬ ‫اتـش بس دو ماهـه ای کـه در اوایل اوریل‬ ‫می دانند‪ ،‬اما امریکا با حذف‬ ‫با حمایت سـازمان ملل برقرار شـده اسـت‬ ‫نکردن نام سپاه پاسداران‬ ‫دو کشـور بـه توافـق دائـم دسـت نیابنـد‪،‬‬ ‫ایران از فهرست سازمان های‬ ‫احتمـاال درگیری هـای یمـن تشـدید‬ ‫تروریستی خارجی باعث ادامه‬ ‫خواهد شـد‪.‬‬ ‫از سـوی دیگـر‪ ،‬علاوه بـر عربسـتان تنش میان دو کشور شده است‪.‬‬ ‫سـعودی‪ ،‬امـارات متحـده نیـز از طریـق‬ ‫مذاکـره بـا تهـران درپـی ان اسـت کـه‬ ‫دوران جدید روابط ترکیه و ایران‬ ‫تنـش بـا ایـران را کاهـش دهـد و بدیـن ترکیـه کـه در ده سـال اخیـر بـه عنـوان‬ ‫سـبب شـیخ طحنـون بـن زایـد ال نهیان «بـه اصطالح متحـد» امریکا و کشـورهای‬ ‫مشـاور امنیـت ملـی ابوظبـی را در ششـم غربـی تحت فشـار شـدید انها قـرار گرفته‬ ‫دسـامبر ‪ 2021‬میلادی بـه دلیـل نگرانی اسـت‪ ،‬راهبـرد کاهـش تنـش و گسـترش‬ ‫از واکنـش ایـران بـه امضـای «توافقنامـه همکاری با روسـیه و ایـران را در چارچوب‬ ‫ابراهیـم» بـا رژیم صهیونیسـتی بـه تهران توافقنامـه اسـتانه و تعلیـق اختالفـات و‬ ‫اعـزام کـرد‪ .‬بنابرایـن‪ ،‬هـم رونـد اتش بس بحـران در پیـش گرفتـه اسـت‪ .‬در اجـرای‬ ‫در یمـن هـم روند مذاکرات هسـته ای وین ایـن راهبرد‪ ،‬نـوع روابط ترکیه بـا متحدان‬ ‫بـر نحـوه روابـط ایـران و امـارات متحـده سـنتی غربی خـود و وقوع مشـکالت میان‬ ‫تاثیـر خواهـد گذاشـت‪.‬‬ ‫ترکیـه بـا رژیم صهیونیسـتی و کشـورهای‬ ‫از سـوی دیگـر‪ ،‬پـس از تسـلط طالبـان بر عربـی منطقـه بویژه بعـد از کودتـای مصر‬ ‫افغانسـتان‪ ،‬بخـش قابـل توجهـی از مـردم نیز نقـش دارد‪.‬‬ ‫ایـن کشـور تحـت تاثیـر اثـار نامطلـوب انـکارا در مسـائل سـوریه و عـراق بسـیار‬ ‫شـرایط اقتصـادی و اقلیمـی افغانسـتان به محتاطانـه عمـل می کنـد و می دانـد کـه‬ ‫ایـران مهاجـرت کرده انـد و تنش هایـی در‬ ‫روابـط ایـران بـا طالبـان نیز به وجـود امد‬ ‫بنابرایـن اگـر در اینـده نزدیـک تنـش و‬ ‫مشـکالت ایـران و افغانسـتان افزایش یابد‬ ‫و بخشـی از جمعیـت افغانسـتان در ایـران‬ ‫بـه سـوی ترکیـه هدایـت شـوند‪ ،‬تعجبـی‬ ‫نخواهـد داشـت‪ .‬علاوه بـر ایـن‪ ،‬انعـکاس‬ ‫اثـار نامطلـوب احتمالی رونـد تغییر قدرت‬ ‫در پاکسـتان نیـز بـرای تهـران نگـران‬ ‫کننده اسـت‪.‬‬ ‫در صـورت وقـوع تنـش احتمالـی‪ ،‬امریـکا‬ ‫و کشـورهای منطقـه از ترکیـه حمایـت‬ ‫نخواهنـد کـرد‪ .‬بدیـن سـبب انـکارا تا حد‬ ‫زیـادی خطـوط قرمز را در روابط با مسـکو‬ ‫و تهـران رعایـت مـی کنـد‪.‬‬ ‫از سـوی دیگـر‪ ،‬رونـد جنـگ روسـیه و‬ ‫اوکرایـن کـه در فوریـه اغـاز شـد‪ ،‬نشـان‬ ‫داد کـه ایـن جنـگ بـه اسـانی پایـان‬ ‫نخواهـد یافـت‪ .‬منـع عبـور کشـتی های‬ ‫جنگـی روسـیه از تنگه هـا باعـث کاهـش‬ ‫نفـوذ نظامـی روسـیه در سـوریه خواهـد‬ ‫شـد‪ .‬ترکیـه نیـز با خیـال اسـوده عملیات‬ ‫نظامـی خـود را در سـوریه افزایـش خواهد‬ ‫داد‪.‬‬ ‫انـکارا بـدون انکـه روابط حسـاس خود را‬ ‫بـا روسـیه بـه خطـر افکند‪ ،‬فشـار خـود را‬ ‫در امتـداد تغییـر معـادالت در سـوریه بـه‬ ‫نفـع ترکیـه افزایـش خواهـد داد‪ .‬افزایـش‬ ‫فعالیت هـای نظامـی ترکیـه در شـمال‬ ‫سـوریه ممکن اسـت روابط ترکیـه با ایران‬ ‫را تنـش الـود کنـد‪.‬‬ ‫درایـن میـان‪ ،‬تغییـرات اقلیمـی نیـز بـه‬ ‫یکـی دیگـر از چالش های جدیـد در روابط‬ ‫دو کشـور تبدیل شـده اسـت‪ .‬انکارا معتقد‬ ‫اسـت که ایـران ماننـد دوران بـاراک اوباما‬ ‫کـه برجـام را امضـا کـرد‪ ،‬اکنـون نیـز از‬ ‫«برنامـه جامـع اقـدام مشـترک جدیـد»‬ ‫در امتـداد تقویـت نفـوذ و حضـور خـود‬ ‫در عـراق و سـوریه بهـره بـرداری خواهـد‬ ‫کـرد‪ .‬بـه نظـر می رسـد ترکیـه بـا تضعیف‬ ‫نقـش روسـیه در منطقـه احسـاس بهتری‬ ‫در رقابـت بـا ایـران داشـته و اقدامات خود‬ ‫را بـا گسـترش نفـوذ در منطقـه و افزایش‬ ‫ارتبـاط با رقبـای منطقه ای ایـران و تالش‬ ‫بـرای تسـلط بـر کریدورهـای ارتباطی ان‬ ‫افزایـش خواهـد داد‪.‬‬ ‫‪89‬‬ صفحه 89 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫به سبک سنتی و به شکل شش ضلعی با قسمت های تحتانی و‬ ‫امامزاده علی اکبر‬ ‫فوقانی استوانه ای است‪.‬‬ ‫امامزاده علی اکبر گرمسار یکی از اثار ملی ایران و جاهای‬ ‫حرم امامزاده ابعادی معادل ‪ ۸‬در ‪ ۹‬متر دارد و ارتفاع دیوار‬ ‫دیدنی گرمسار است که در سال ‪ ۱۳۷۷‬به ثبت رسید و قدمت ان سنگ کاری شده ان ‪ ۵۰‬سانتیمتر است‪ .‬بخشی از محوطه امامزاده‬ ‫به دوره ایلخانی و قاجار برمی گردد‪.‬‬ ‫نیز به صورت گورستان عمومی درامده است و شهدا و مردگان را‬ ‫با گنبدی دو پوششی و سفیدکاری شده‪ ،‬معماری بنای امامزاده در ان دفن کرده اند‪.‬‬ ‫‪51‬‬ صفحه 51 ‫ایران و اسیای مرکزی؛ فرصت ها و تهدیدها‬ ‫نشـریه «اوراسـیا ریویـو» در‬ ‫تحلیلـی بـا اشـاره بـه فرصت ها‬ ‫و موانع همـکاری ایران با کشـورهای‬ ‫حـوزه اسـیای مرکـزی می نویسـد‪:‬‬ ‫«ایـران می توانـد از خلاء قـدرت‬ ‫در اسـیای مرکـزی اسـتفاده کنـد و‬ ‫اولویت هـای خـود را به اجـرا بگذارد‪.‬‬ ‫ایـن اولویت هـا شـامل مقابلـه بـا‬ ‫تحریم هـا از راه ایجـاد مناسـبات‬ ‫تجـاری جدیـد‪ ،‬اطمینـان از مقابله با‬ ‫تهدیدهـای خارجی و گسـترش نفوذ‬ ‫ا ست ‪» .‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه اطالع رسـانی مرکـز بررسـی های‬ ‫اسـتراتژیک ریاسـت جمهـوری؛ دولـت‬ ‫جدیـد ایـران گسـترش مناسـبات بـا‬ ‫همسـایگان و کشـورهای اسـیایی را در‬ ‫اولویـت سیاسـت خارجـی خود قـرار داده‬ ‫مسئله ایرانیان مقیم خارج‬ ‫اسـت‪ .‬جنـگ اوکرایـن کـه نشـانه تمرکـز‬ ‫از بنادر ایران‪ ،‬از همه بنادر‬ ‫امریکا‬ ‫روسـیه بر شـرق اروپاسـت و تمرکز‬ ‫به کشورهای اسیای مرکزی‬ ‫بـر منطقه اسیا‪-‬اقیانوسـیه‪ ،‬بـه ایران اجازه‬ ‫نزدیکتر هستند و می توانند‬ ‫می دهـد تـا مناسـبات خـود را بـا اسـیای‬ ‫راهی برای دسترسی این‬ ‫مرکـزی افزایـش دهـد‪ .‬خـروج امریـکا از‬ ‫کشورها به دریا باشند‬ ‫افغانسـتان هـم از دالیـل دیگری اسـت که‬ ‫فضـای مانـور ایـران در اسـیای مرکـزی را‬ ‫افزایـش داده اسـت‪ .‬از انجـا کـه اسـیای محوله هـای اسـیای مرکـزی کـه از راه‬ ‫مرکـزی اهمیـت زیـادی بـرای جمهـوری روسـیه ارسـال می شـوند‪ ،‬خـودداری‬ ‫اسلامی ایـران دارد‪ ،‬حضـور و نفـوذ ان می کننـد‪ .‬ایـن موضـوع کشـورهایی چـون‬ ‫در ایـن منطقـه مـورد توجـه بسـیاری از قزاقسـتان را ناچـار می کنـد بـه دنبـال‬ ‫موسسـه های مطالعاتـی جهان قـرار گرفته مسـیری جایگزین برای ارسـال کاال باشـد‪.‬‬ ‫اسـت‪ .‬نشـریه «اوراسـیا ریویـو» بـا توجـه علاوه بـر موضـوع اقتصـاد و امنیـت‪،‬‬ ‫بـه تحـوالت اخیـر در منطقـه و جهـان اظهارنظـر والدیمیـر پوتیـن‪ ،‬رئیـس‬ ‫‪90‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫تحلیل هایـی در ایـن زمینـه منتشـر کرده ‬ ‫کـه محورهـای مهم ان بدین شـرح اسـت‪:‬‬ ‫خال قدرت در اسیای مرکزی‬ ‫روسـیه بـا برگـزاری رزمایش هـای منظـم‬ ‫نظامـی در کشـورهای اسـیای مرکـزی‬ ‫در قالـب سـازمان پیمـان امنیـت جمعـی‬ ‫در قزاقسـتان‪ ،‬قرقیزسـتان و تاجیکسـتان‬ ‫ضامـن امنیـت کشـورهای ایـن منطقـه‬ ‫اسـت‪ ،‬امـا اکنـون بـا توجـه بـه حملـه بـه‬ ‫اوکرایـن و تعلـل برخـی کشـورها چـون‬ ‫قزاقسـتان در حمایـت از روسـیه‪ ،‬نقـش‬ ‫مسـکو در منطقه در ابهام اسـت‪ .‬از سـوی‬ ‫دیگـر‪ ،‬حملـه روسـیه سـبب مشـکالت‬ ‫اقتصادی برای کشـورهای اسـیای مرکزی‬ ‫می شـود‪ .‬از سـوی دیگـر بنادر کشـورهای‬ ‫بلژیـک‪ ،‬المان‪ ،‬اسـتونی و هلنـد از تحویل‬ ‫بـودن‬ ‫جمهـور روسـیه دربـاره افسـانه ای‬ ‫ِ‬ ‫وجـود کشـوری بـه نـام اوکرایـن شـبیه‬ ‫بـه اظهارنظـر او در سـال ‪ 2014‬اسـت که‬ ‫گفـت قزاق هـا هرگـز کشـوری نداشـته اند‪.‬‬ ‫ایـن موضـوع سـبب تـرس کشـورهای‬ ‫اسـیای مرکزی شـده اسـت‪ .‬قزاقستان که‬ ‫چنـد مـاه قبل از حملـه از سـازمان پیمان‬ ‫امنیـت جمعـی خواسـته بـود بـرای مقابله‬ ‫بـا خیـزش داخلی بـه انجا نیرو بفرسـتند‪،‬‬ ‫از بـه رسـمیت شـناختن جمهوری هـای‬ ‫مسـتقل دونتسـک و لوهانسـک خودداری‬ ‫کـرد‪ ،‬هرچنـد ایـن اقـدام را محکـوم هـم‬ ‫نکر د ‪.‬‬ ‫در ایـن وضعیـت‪ ،‬نقـش چیـن بـه عنـوان‬ ‫قدرتـی بـزرگ در اسـیای مرکـزی دسـت‬ ‫نخـورده مانـده اسـت امـا تمایـل ان بـه‬ ‫درگیـر شـدن در نگرانی هـای امنیتـی‬ ‫منطقـه نامشـخص اسـت‪ .‬چیـن مدتـی‬ ‫طوالنـی اسـت کـه سیاسـت عـدم مداخله‬ ‫را اتخـاذ کـرده اسـت‪ .‬بـا وجـود حضـور‬ ‫اقتصـادی پررنـگ چیـن در کشـورهایی‬ ‫چون قزاقسـتان‪ ،‬این کشـور در بحران های‬ ‫امنیتـی همچـون خیـزش مـاه ژانویـه‬ ‫شـرکت نکرده اسـت‪ .‬ایـن نبـود اطمینان‪،‬‬ ‫درهـا را بـرای انتقـال قـدرت شـامل‬ ‫شـکل گیری رقابـت میان بازیگـران منطقه‬ ‫ای بـاز می کنـد‪ .‬درایـن میـان‪ ،‬ایـران بـه‬ ‫ایـن نتیجـه رسـیده کـه فرصت هایـش در‬ ‫اسـیای مرکـزی افزایـش یافته اسـت‪ ،‬زیرا‬ ‫در نبـود روسـیه و امریـکا‪ ،‬یکـی از معدود‬ ‫جایگزیـن ِ‬ ‫ِ ‬ ‫کشـورهایی اسـت کـه می توانـد‬ ‫چیـن باشـد‪.‬‬ صفحه 90 ‫خانه تاریخی باقری ها (موزه اقوام)‬ ‫‪52‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫خانه تاریخی باقری ها از یادگار های به جامانده از دوره قاجار و‬ ‫بناها و مکان های دیدنی گرمسار به شمار می رود و در دو طبقه‪ ،‬با‬ ‫استفاده از خشت خام ساخته شده است‪.‬‬ ‫سقف این بنای با ارزش با تیرهای چوبی پوشیده شده است و‬ ‫استفاده از اجرهای ختایی با بندکشی گچ و خاک بر زیبایی خانه‬ ‫افزوده است‪ .‬هر دو طبقه شبیه به یکدیگر ساخته شده اند‪.‬‬ ‫طبقه اول پس از ورود به سالن اصلی متشکل از دو اتاق در‬ ‫طرفین سالن است و بعد از گذر از سالن اول‪ ،‬برای دسترسی به‬ ‫طبقه دوم بایستی از دو راهرو منتهی به پله عبور کرد‪ .‬در حیاط‬ ‫ساختمان مجموعه حمام ‪ ،‬خزینه و اب انبار زیبایی وجود دارد که‬ ‫هنوز همچون گذشته باقی مانده و قابل بازدید می باشد‪.‬‬ ‫گرمسار به جهت اینکه ‪ 5‬قوم مختلف ترک ها ‪ ،‬لرها ‪،‬کرها‪،‬‬ ‫عرب ها‪ ،‬گیلک ها به دالیل مختلفی اعم از مهاجرت‪ ،‬کوچ اجباری و‬ ‫یا ترک های اذر بایجان که برای دفاع از دره خوار به عنوان جنگجو‬ ‫وارد شده اند این شهرستان را جزیره اقوام نامگذاری نموده اند‪.‬‬ ‫لذا این ساختمان زیبا در ‪ 21‬بهمن ‪ 1389‬تبدیل به موزه و‬ ‫تحت عنوان موزه اقوام بازگشایی شده است که پوشش و زندگی‬ ‫روزمره اقوام مختلف ساکن در شهر گرمسار را معرفی می کند‪.‬‬ ‫خانه تاریخی باقری ها در فهرست اثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده‬ ‫است‪.‬‬ ‫این موزه در دو طبقه دارای ‪ 8‬تاالر نمایش است که در ‪ 2‬اتاق‬ ‫و سالن ورودی طبقه اول ابزار و اشیا روزمره زندگی این اقوام قرار‬ ‫گرفته است و در ‪ 4‬اتاق و سرسرای زیبا طبقه دوم نحوه پوشش و‬ ‫مشاغل اقوام ساکن در شهرستان نشان داده شده است‪.‬‬ صفحه 52 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫فرصت هـای خلاء قـدرت در اسـیای کاالهـای هنـدی از راه زمینـی بـدون‬ ‫مرکـزی بـرای ایـران‬ ‫گـذر از کشـورهای رقیبـش یعنـی چیـن‬ ‫پـر کـردن خلاء قـدرت‪ :‬ایـران می تواند از و پاکسـتان نمی توانـد بـه اسـیای مرکزی‬ ‫خلاء قـدرت در اسـیای مرکزی اسـتفاده برسـد‪ .‬بنابرایـن هنـد بـه اسـتفاده از بندر‬ ‫کنـد و اولویت هـای خـود را بـه اجـرا چابهـا ِر ایـران بـه عنـوان مسـیر جایگزین‬ ‫بگـذارد‪ .‬ایـن اولویت هـا شـامل مقابلـه بـا روی اورده اسـت‪ .‬نخسـتین مرحلـه ایـن‬ ‫تحریم هـا از راه ایجـاد مناسـبات تجـاری همـکاری سـال ‪ 2017‬بـا سـرمایه گذاری‬ ‫جدیـد‪ ،‬اطمینـان از مقابلـه بـا تهدیدهـای ‪ 500‬میلیـون دالری هنـد در ایـن بنـدر‬ ‫خارجـی و گسـترش نفوذ اسـت‪ .‬ایـران در اغـاز شـد‪ .‬هنـد همچنین جاده ای سـاخت‬ ‫اقتصـاد مقاومتی خـود به دنبال گسـترش کـه بنـدر چابهـار را بـه افغانسـتان متصل‬ ‫تجـارت با همسـایگان شـرقی بـرای مقابله و مسـیر تجـاری بـا ازبکسـتان را فعـال‬ ‫بـا فشـارهای کشـورهای غربـی اسـت‪ .‬می کنـد‪.‬‬ ‫افغانسـتان‪ :‬جمهـوری اسلامی ایـران هـم‬ ‫ماننـد بسـیاری از دولت هـای دیگـر جهان‬ ‫کاالهای هندی از راه زمینی‬ ‫از بـه رسـمیت شـناختن دولـت طالبـان بدون گذر از کشورهای رقیبش‬ ‫امتنـاع کرده اسـت‪ .‬بـا این وجـود‪ ،‬تجارت‬ ‫ایـران بـا افغانسـتان کـه دارای چندیـن یعنی چین و پاکستان نمی تواند‬ ‫به اسیای مرکزی برسد‪.‬‬ ‫مسـیر زمینـی بـه سـمت اسـیای مرکزی‬ ‫بنابراین هند به استفاده از‬ ‫اسـت تقریبـا با حجم ‪ 2.9‬میلیـارد دالر در‬ ‫بندر چابهارِ ایران به عنوان‬ ‫سـال همچنان ادامـه دارد‪ .‬از طـرف دیگر‪،‬‬ ‫ایـران در حـال گفتگـو بـا طالبـان بـر سـر مسیر جایگزین روی اورده است‪.‬‬ ‫احیـای یـک طرح ریلی اسـت کـه در اغاز‪،‬‬ ‫نخستین مرحله این همکاری‬ ‫هـرات را بـه خواف در شـمال شـرق ایران‬ ‫سال ‪ 2017‬با سرمایه گذاری‬ ‫وصـل می کنـد‪ ،‬امـا پـس از ان گسـترش ‪ 500‬میلیون دالری هند در این‬ ‫می یابـد تـا پنـج کشـور اسـیای مرکـزی‬ ‫بندر اغاز شد‪ .‬هند همچنین‬ ‫را بـه هـم متصـل کنـد‪ .‬ایـن طـرح از ان‬ ‫جهـت اهمیـت بیشـتری یافتـه اسـت کـه جاده ای ساخت که بندر چابهار‬ ‫تحریم هـای امریـکا و اروپـا ضـد مسـکو‪ ،‬را به افغانستان متصل و مسیر‬ ‫تجاری با ازبکستان را فعال‬ ‫امیدهـای روسـیه‪ ،‬ایـران و هنـد بـرای‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫سـاخت کوریـدور حمـل و نقـل شـمال‪-‬‬ ‫جنـوب کـه هنـد را از طریـق بندرهـای‬ ‫ایران به افغانسـتان‪ ،‬اسـیای میانه‪ ،‬روسـیه‬ ‫و اروپـا متصـل می کنـد‪ ،‬ناامیـد کـرده همـکاری بـا تاجیکسـتان‪ :‬ایـران و‬ ‫اسـت‪ .‬پیـش از حمله روسـیه بـه اوکراین‪ ،‬تاجیکسـتان کـه کشـورهایی هم زبـان‬ ‫ایرانی هـا و هندی هـا از ایـن کوریـدور بـه هسـتند‪ ،‬معمـوال پروژه هـای زیرسـاختی‬ ‫عنـوان جایگزیـن مناسـبی بـرای کانـال مشـترک انجـام می دهـد‪ .‬ایـران در یـک‬ ‫سـوئز مصـر و متممی برای ابتـکار کمربند پـروژه سـاخت و سـازی چنـد میلیـارد‬ ‫و جـاده چیـن یـاد می کردنـد‪.‬‬ ‫دالری‪ ،‬تونـل انـزاب (تونـل اسـتقالل) را‬ ‫مسـیر دسترسـی اسـیای مرکـزی بـه سـاخت کـه طـول مسـیر میـان دوشـنبه‪،‬‬ ‫دریـا‪ :‬رشـد اقتصـادی اسـیای مرکـزی به پایتخـت تاجیکسـتان بـا خجنـد‪ ،‬دومیـن‬ ‫عنـوان منطقـه ای محصـور در خشـکی بـه شـهر بـزرگ ایـن کشـور را بسـیار کاهش‬ ‫دسترسـی ان به بنادر کشـورهای همسایه داده اسـت‪ .‬در همیـن حـال‪ ،‬ایـران‬ ‫بسـتگی دارد‪ .‬بنـادر ایـران‪ ،‬از همـه بنـادر همکاری هـای نظامـی و امنیتـی خـود را‬ ‫بـه کشـورهای اسـیای مرکـزی نزدیکتـر بـا کشـورهای اسـیای میانـه افزایـش داد‪.‬‬ ‫هسـتند و می تواننـد راهی برای دسترسـی سـال گذشـته ایـران و تاجیکسـتان یـک‬ ‫ایـن کشـورها بـه دریـا باشـند‪ .‬ایـران هـم کمیتـه نظامـی مشـترک تشـکیل دادنـد‬ ‫اکنـون تجـارت گسـترده ای بـا افغانسـتان کـه بـر روی مبـارزه بـا تروریسـم تمرکـز‬ ‫دارد‪ .‬در سـال ‪ ،2018‬حجـم صـادرات خواهـد داشـت‪ .‬عالوه بـر این‪ ،‬همسـایگان‬ ‫ایـران بـه افغانسـتان حـدود ‪ 2‬میلیـارد و افغانسـتان یعنی چین‪ ،‬روسـیه‪ ،‬پاکسـتان‪،‬‬ ‫‪ 900‬میلیـون دالر بـود کـه بیـش از دو تاجیکسـتان و ازبکسـتان در مـاه اکتبـر‬ ‫برابـ ِر صـادرات پاکسـتان بـه افغانسـتان در تهـران گردهـم امدنـد تـا دربـاره مهـار‬ ‫بـوده اسـت‪.‬‬ ‫پیامدهـای امنیتی تسـلط طالبـان بر کابل‬ ‫مرکزی‪:‬‬ ‫اسـیای‬ ‫به‬ ‫هنـد‬ ‫دسترسـی‬ ‫مسـیر‬ ‫گفتگـو کننـد‪.‬‬ ‫هنـد نیـز در کنـار ایـران بـه تجـارت بـا همـکاری بـا ازبکسـتان‪ :‬ایران با ازبکسـتان‬ ‫اسـیای مرکـزی ابـراز عالقـه کرده اسـت‪ .‬هـم روابـط تجـاری ایجـاد کـرده اسـت‪ .‬با‬ ‫وجـود اعمـال تحریم هـا از سـوی دولـت‬ ‫ترامـپ‪ ،‬حجـم تجـارت میـان ایـران و‬ ‫ازبکسـتان در ‪ 2018‬چهـل درصـد افزایش‬ ‫یافـت‪ .‬در مـاه ژانویه هم ازبکسـتان و ایران‬ ‫توافـق تجاری درباره دسترسـی ازبکسـتان‬ ‫بـه بنـدر چابهـار امضـا کردند‪.‬‬ ‫در چنیـن فضایـی بـه ویـژه اگـر بـا احیای‬ ‫توافـق هسـته ای ‪ 2015‬تحریم های امریکا‬ ‫ضـد تهـران لغـو شـود‪ ،‬ایـران می توانـد‬ ‫پیشـنهادهای بهتـری بـرای کشـورهای‬ ‫اسـیای مرکـزی کـه در خشـکی محصـور‬ ‫شـده اند‪ ،‬داشـته باشـد‪ .‬در ایـن زمینه باید‬ ‫توجـه داشـت کـه منفعـت ایـران در حفظ‬ ‫ثبـات منطقـه اسـیای مرکزی اسـت‪.‬‬ ‫موانع همکاری ایران و اسیای مرکزی‬ ‫تحریم هـا‪ :‬نخسـتین مانـع بـرای همـکاری‬ ‫اقتصـادی ایران با اسـیای مرکزی و شـرق‬ ‫اسـیا‪ ،‬تحریم های امریکاسـت‪.‬‬ ‫تفـاوت در رویکردهـا‪ :‬مانـع دیگـر بـرای‬ ‫گسـترش همکاری هـا بـه ویـژه در بخـش‬ ‫سیاسـی و امنیتـی در ایـن منطقـه‪ ،‬تفاوت‬ ‫هویتـی نظام هـای حاکـم اسـت‪.‬‬ ‫ثبـات افغانسـتان‪ :‬افغانسـتان بـرای‬ ‫گسـترش نفـوذ ایـران در اسـیای مرکـزی‬ ‫دارای اهمیـت زیـادی اسـت امـا در ایـن‬ ‫راه بـا موانعـی مواجـه اسـت‪ .‬تهـران بایـد‬ ‫نخسـت روابطـی با ثبـات با طالبـان برقرار‬ ‫کنـد کـه بـا توجـه بـه سـاختار طالبـان و‬ ‫شـاخه های مختلـف ان‪ ،‬دشـوار اسـت‪.‬‬ ‫طـرح امریـکا بـرای مقابله با ایـران‪ :‬امریکا‬ ‫هـم ممکـن اسـت بـرای مقابلـه با ایـران و‬ ‫جلوگیـری از بـی تاثیـر شـدن تحریم هـا‬ ‫به دنبال مشـارکت در سـازمان کشـورهای‬ ‫ترکـی شـامل کشـورهای اسـیای مرکـزی‬ ‫بـه جز تاجیکسـتان به همـراه اذربایجان و‬ ‫ترکیـه باشـد تـا از ایـن راه با ایـران مقابله‬ ‫کند ‪.‬‬ ‫بـا وجود انکـه ایران می خواهـد از وضعیت‬ ‫پیـش امـده بـر اثـر جنـگ اوکرایـن بهـره‬ ‫بگیـرد‪ ،‬در عیـن حـال قصـد دارد روابـط‬ ‫خـوب خـود را با مسـکو حفظ کنـد‪ ،‬حتی‬ ‫اگـر توافـق هسـته ای احیـا و تحریم هـای‬ ‫امریـکا لغـو شـود‪ .‬از سـوی دیگـر‪ ،‬اگر جو‬ ‫بایـدن‪ ،‬رئیس جمهور امریـکا‪ ،‬در انتخابات‬ ‫میـان دوره ای امسـال اکثریت کنگـره را از‬ ‫دسـت بدهـد‪ ،‬یـا یـک جمهوری خـواه‪،‬‬ ‫احتمـاال ترامـپ‪ ،‬در انتخابـات ریاسـت‬ ‫جمهـوری سـال ‪ 2024‬بـه پیروزی دسـت‬ ‫یابد‪ ،‬ایـران هیچ تضمینی نـدارد که برجام‬ ‫بـه قـوت خـود باقی بمانـد‪ .‬بنابر ایـن برای‬ ‫ایـران بسـیار منطقی اسـت که در اسـیای‬ ‫میانـه مانـور دهـد‪ .‬بـا ایـن حـال ایـن کار‬ ‫خوشـایند برخـی بازیگـران نیسـت‪ .‬از این‬ ‫رو‪ ،‬ایـران بایـد اطمینان یابد کـه این روند‬ ‫بـه بسـته شـدن هیـچ دری نمی انجامـد‪.‬‬ ‫‪91‬‬ صفحه 91 ‫به دلیل خشکی اب و هوای بخش بزرگی از ایران و بارش‬ ‫کم در بیش از شش ماه از سال در اکثر شهرها و روستاهای ان‬ ‫و در نتیجه فصلی بودن اب بسیاری از رودخانه ها و عدم امکان‬ ‫دسترسی به اب‪ ،‬برای تامین اب شیرین در شهرهای مختلف و‬ ‫فصول خشک سال تدابیر مختلفی اندیشیده اند‪.‬‬ ‫احداث بند‪ ،‬قنات و اب انبار را می توان از این جمله نام برد‪ .‬‬ ‫اب انبار بزرگ گرمسار که یکی از دیدنی های این شهر است نیز در‬ ‫همین دسته از سازه ها قرار می گیرد که بخش اعظم اب مصرفی‬ ‫اهالی را تامین می کرد‪.‬‬ ‫اب انبار گرمسار بزرگ ترین اب انبار منطقه است و از بناهای‬ ‫بسیار جالب این شهر محسوب می شود‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫اب انبار بزرگ گرمسار‬ ‫ساخت ان به دوره قاجار باز می گردد و در ضلع شمالی مسجد‬ ‫جامع گرمسار ساخته شده است‪.‬‬ ‫اب انبار مذکور دارای چهل پله مخزن استوانه ای شکل ‬ ‫ ‬ ‫است‪.‬‬ ‫عمق ابگیر ان حدود ‪ ۱۴‬متر بوده که به مدت ‪ ۵‬ماه از سال‪ ،‬اب‬ ‫ی کرده است‪.‬‬ ‫اشامیدنی اهالی شهر و حومه ان را تامین م ‬ ‫منبع بزرگ و اصلی ان به صورت گنبد پله ای مدور اجری در‬ ‫داخل کوچه قرار دارد که به صورت میدانگاهی درامده است‪ .‬‬ ‫سر در بزرگ و طاق گهواره ای اب انبار مذکور در سمت بازار بود‬ ‫که اینک مسدود شده است‪ .‬‬ ‫در راس گنبد این اب انبار یک هواکش مکعبی شکل کوچک‬ ‫برای تهویه هوای داخل و خنک نگه داشتن اب داخل منبع تعبیه‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫‪53‬‬ صفحه 53 ‫انتصاب معاون فرهنگی و اموزشی بنیاد شهید و امور ایثارگران‬ ‫معـاون رئیـس جمهـور و رئیس‬ ‫بنیـاد شـهید و امـور ایثارگران‬ ‫با صـدور حکمـی «سـیدمحمدصادق‬ ‫هاشـمی» را بـه عنـوان «معـاون‬ ‫فرهنگـی و اموزشـی بنیاد شـهید و‬ ‫امـور ایثارگـران» منصـوب کـرد‪.‬‬ ‫سید محمدصادق هاشمی‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫‪92‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫ایسـنا؛ متـن حکم دکتر سـید امیرحسـین‬ ‫قاضـی زاده هاشـمی بـه شـرح زیـر اسـت‪:‬‬ ‫جناب اقای سیدمحمدصادق هاشمی‬ ‫سالم علیکم‬ ‫نظر بـه تعهد و تجارب ارزشـمند جنابعالی‬ ‫بـه موجـب ایـن حکـم بـه عنـوان «معاون‬ ‫فرهنگـی و اموزشـی بنیـاد شـهید و امـور‬ ‫ایثارگـران» منصـوب می شـوید‪.‬‬ ‫انتظـار مـی رود بـا اسـتعانت از درگاه ایـزد‬ ‫متعـال و بهره منـدی از همـه ظرفیت هـای‬ ‫موجـود در بنیـاد و جامعـه ارزشـمند‬ ‫ایثارگـری و نیـز همراهـی و همدلـی‬ ‫همـکاران خـدوم ان معاونـت‪ ،‬در راسـتای‬ ‫نقش افرینـی موثـر از طریـق رعایـت‬ ‫الزامـات گام دوم انقلاب اسلامی‪ ،‬کار‬ ‫جهـادی و همـراه بـا ابتـکار را سـرلوحه‬ ‫اقدامـات معاونـت قـرار دهیـد و زمینـه‬ ‫تحقـق سیاسـت های کلـی نظـام در امـور‬ ‫ترویـج و تحکیـم فرهنـگ ایثـار و جهـاد و‬ ‫سـاماندهی امور ایثارگران را در چهارچوب‬ ‫اولویت هـای ذیـل فراهـم نماییـد‪:‬‬ ‫• ترویـج و تحکیـم فرهنـگ ایثـار‪ ،‬جهـاد‪،‬‬ ‫شـهادت و تفکـر بسـیجی در جامعـه و‬ ‫نهادینـه سـاختن ان در اندیشـه‪ ،‬بـاور‪،‬‬ ‫منـش و رفتـار مـردم و مسـئوالن بـا‬ ‫مشـارکت دسـتگاه ها و ارکان نظـام و‬ ‫الیه هـای مختلـف اجتماعـی در اجـرای‬ ‫سیاسـت های مرتبـط بـه ایثارگـران؛‬ ‫• تعظیـم و تکریـم ایثارگـران و پاسـداری‬ ‫از منزلـت و حـق عظیـم انـان بـر مـردم و‬ ‫کشـور و تبییـن نقـش برجسـته انـان در‬ ‫انقالب اسلامی و دسـتاوردهای ان و دفاع‬ ‫مقـدس و امنیـت ملی؛‬ ‫• حفـظ و ارتقا جایـگاه و منزلت اجتماعی‪،‬‬ ‫عزتمنـدی‪ ،‬خودبـاوری‪ ،‬مرجعیـت و هویت‬ ‫جامعـه ایثارگـری بـا تبییـن نقـش بـزرگ‬ ‫و برجسـته انـان در انقلاب اسلامی و‬ ‫دسـتاوردهای دفـاع مقدس؛‬ ‫• توسـعه مراکـز علمی و اموزشـی و ارتقاء‬ ‫ظرفیت هـا‪ ،‬توانمندی هـا و فناوری هـا و‬ ‫اهتمـام بـه تامین تجهیـزات و اموزش های‬ ‫مـورد نیـاز بـه منظـور نقش افرینـی فعـال‬ ‫و حضـور موثـر در عرصه هـای فرهنگـی‪،‬‬ ‫اجتماعـی‪ ،‬سیاسـی‪ ،‬اقتصـادی و اداری؛‬ ‫• توسـعه و ترویـج ورزش همگانـی بـه‬ ‫منظـور حفظ‪ ،‬نگهداشـت و ارتقـاء وضعیت‬ ‫سلامت جسـمانی‪ ،‬روحـی و نشـاط‬ ‫ایثارگـران بـا تاکیـد بـر پیگیـری ورزش‬ ‫قهرمانـی جانبـازان؛‬ ‫• مسـتند سـازی و خاطره نگاری ایثارگران‬ ‫بـا اولویـت والدین معظم شـهدا‪ ،‬همسـران‬ ‫معزز شـهدا‪ ،‬جانبـازان و ازادگان معزز؛‬ ‫• حمایـت از تولیـد اثـار ارزنـده فرهنگـی‬ ‫و هنـری در جهـت اشـاعه فرهنـگ ایثـار‪،‬‬ ‫جهـاد و شـهادت در جامعـه؛‬ ‫• مشـارکت فعـال در تدویـن برنامـه‬ ‫عملیاتـی و پایـش مسـتمر ان در معاونت؛‬ ‫• توسـعه کمـی و کیفـی صنایـع فرهنگی‬ ‫حـوزه ایثـار‪ ،‬جهاد و شـهادت؛‬ ‫• ترویـج قبـور شـهدای شـاخص‪ ،‬مناطـق‬ ‫جنگـی‪ ،‬یادمان هـا‪ ،‬نمادهـا‪ ،‬گلزارهـای‬ ‫شـهدا‪ ،‬پارک هـا و موزه هـا بـه عنـوان‬ ‫مناطـق زیارتـی‪ ،‬فرهنگـی و گردشـگری؛‬ ‫• تعریـف نـو و جامـع از ایثـار و ایثارگـر‬ ‫و تلاش در جهـت معرفـی رفتارهـا و‬ ‫کنش هـای سـبک زندگـی ایثارگرانـه در‬ ‫سـطح ملـی‪ ،‬منطقـه ای و بین المللـی؛‬ ‫• شـکل دهی بـه جنبش هـای اجتماعـی‬ ‫نواورانـه و پیشـتازانه در پاسـخ به شـبهات‬ ‫فکـری حـوزه ایثـار‪ ،‬جهاد و شـهادت؛‬ ‫• اسیب شناسـی فرهنگـی قوانیـن مرتبـط‬ ‫بـا حـوزه شـاهد و ایثارگـری‪ ،‬بـه منظـور‬ ‫شـناخت قوانیـن فاقـد پیوسـت فرهنگی و‬ ‫اسـیب زا به جایگاه ایثار‪ ،‬جهاد و شـهادت؛‬ ‫• تبییـن نقـش برجسـته ایثارگـران در‬ ‫انقلاب اسلامی و دسـتاوردها و اثـار دفاع‬ ‫مقـدس‪ ،‬دفـاع از حـرم‪ ،‬مدافعیـن امنیت و‬ ‫سال مت ؛‬ ‫• افزایـش قـدرت نـرم و بسـط جغرافیایی‬ ‫گفتمـان ایثـار‪ ،‬جهاد و شـهادت با توسـعه‬ ‫همکاری هـا بـا سـازمان های منطقـه ای و‬ ‫بین الملـل؛‬ ‫امیـد اسـت بـا اسـتعانت از الطـاف الهی با‬ ‫هماهنگـی و تعاملات الزم بـا واحدهـای‬ ‫سـتادی و اسـتانی و نیز استفاده از ظرفیت‬ ‫تمامـی دسـتگاه های اجرایـی موجبـات‬ ‫تحقـق اهـداف کالن بنیـاد را فراهـم ‬ ‫اورید‪.‬‬ ‫از درگاه ایـزد متعـال توفیقـات شـما‬ ‫را در انجـام وظایـف محولـه مسـئلت ‬ ‫می نمایم‪.‬‬ ‫سید امیرحسین قاضی زاده هاشمی‬ صفحه 92 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫‪54‬‬ ‫اب انبـار مسـیر امامـزاده‬ ‫اسـمعیل و شـمس الدیـن(ع)‬ ‫در حومـه شـهر گرمسـار و در مسـیر راه‬ ‫امامـزاده شـمس الدیـن و اسـماعیل(ع)‬ ‫و بـه فاصلـه حـدود یـک کیلومتـری از‬ ‫شـمال غربی گرمسـار قـرار دارد‪ .‬اب انبـار‬ ‫مذکـور در دوره قاجار سـاخته شـده که به‬ ‫اب انبـار (اب حـوض) اقـا شـهرت دارد‪.‬‬ ‫ایـن اب انبار دارای مخزن و بادگیر‪ ،‬پاشـیر‪،‬‬ ‫پلـکان و سـردر را دارا بـوده و سـقف پلکان‬ ‫پاشـیر بـا اجرهایـی به فـرم حصیـری و به‬ ‫اب بـر پایـه مربـع مسـتطیل بنـا شـده‬ ‫اسـت و مخـزن ان عبـارت اسـت از فـرم ‪4‬‬ ‫مصالح اصلی تشکیل دهنده‬ ‫گوشـی که یک سـتون در وسـط ان تعبیه‬ ‫شـده و بـر روی سـتون بادگیـر ان قـرار ‬ ‫اب انبار از اجر و مالت‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫بوده و کف اصلی پیرامون‬ ‫تویزه هایـی از ‪ 4‬طـرف به صـورت به عالوه‬ ‫اب انبار به دلیل ساخت‬ ‫بـر ایـن پایه سـتون نشسـته اند تـا ‪ 4‬گنبد‬ ‫بـر روی انهـا قـرار گرفته و پوشـش مخزن‬ ‫جاده اسفالته حدود ‪50‬‬ ‫را کامـل کنند‪.‬‬ ‫سانتیمتر باال امده است‪.‬‬ ‫مصالـح اصلـی تشـکیل دهنـده اب انبار از‬ ‫اجـر و ملات بـوده و کـف اصلـی پیرامون‬ ‫صورت ضربی سـاخته شـده اسـت‪.‬‬ ‫اب انبـار بـه دلیـل سـاخت جاده اسـفالته‬ ‫بـر خلاف اکثـر اب انبارهـای منطقه پالن حـدود ‪ 50‬سـانتیمتر بـاال امده اسـت‪.‬‬ صفحه 54 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫منبع اصلی‪ ،‬گنبدی شکل و اجرپوش است که بر طاق اجری و‬ ‫اب انبار ناسار‬ ‫ضربی طرفین استوار بوده و در دو قسمت منبع‪ ،‬دو بادگیر برای‬ ‫اب انبار ناسار یا همان نه حصار در جنوب قلعه ناسار گرمسار و خنک شدن اب زیر منبع در نظر گرفته شده است‪.‬‬ ‫منبع اصلی این اب انبار از نظر فیزیکی با سایر اب انبارها در‬ ‫در مجاورت جاده اصلی به روستا قرار گرفته است‪.‬‬ ‫سازنده این بنا طبق نوشته باالی سردر اب انبار مرحوم سیف اهلل سطح استان متفاوت و در نوع خود بی نظیر است‪ .‬اب انبار مذکور‬ ‫امروزه قابل استفاده و بهره بهرداری نیست‪.‬‬ ‫معماریان سمنانی است‪.‬‬ ‫‪55‬‬ صفحه 55 ‫نشست مسئولین امور فرهنگی شرکت های‬ ‫اب منطقه ای شمالغرب کشور برگزار شد‬ ‫نشسـت مسـئولین امـور‬ ‫فرهنگـی شـرکت های اب‬ ‫منطقه ای شـمالغرب کشـور با حضور‬ ‫رئیـس هیئت مدیـره و مدیرعامـل‬ ‫شـرکت اب منطقـه ای اردبیـل و‬ ‫بـه میزبانـی شـرکت اب منطقـه ای‬ ‫اردبیـل برگـزار شـد‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه اطالع رسـانی شـرکت اب منطقه ای‬ ‫اردبیـل؛ دکتـر علـی حیـدری انـاری در‬ ‫ایـن جلسـه گفـت‪ :‬برنامه های شـرکت اب‬ ‫منطقـه ای اردبیـل بر اسـاس تدوین سـند‬ ‫راهبـردی بـه پیش می رود و برای رسـیدن‬ ‫بـه این سـند اقدامـات محـوری و کالن در‬ ‫‪ 5‬محور ترسـیم شـده اسـت‪.‬‬ ‫وی تصریـح کرد‪ :‬بر اسـاس برنامه عملیاتی‬ ‫تنظیم شـده این شـرکت ‪ 5‬اقـدام محوری‬ ‫خـود را در قالـب دو برنامـه کوتـاه مدت و‬ ‫بلنـد مـدت به پیش می بـرد تـا برنامه های‬ ‫تنظیـم شـده در سـند راهبـردی بـه طـور‬ ‫منظـم و دقیق انجـام گیرد‪.‬‬ ‫مدیرعامـل شـرکت اب منطقـه ای اردبیـل‬ ‫اظهـار داشـت‪ :‬کاهـش هزینه هـا و‬ ‫صرفه جویـی در هزینه هـا جـزو برنامه های‬ ‫اصلـی در شـرکت اسـت و بازنگـری و‬ ‫اسـتفاده از مهندسـی ارزش برای رسـیدن‬ ‫بـه این برنامه هـا در سـرلوحه اقدامات قرار‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫دکتـر حیـدری انـاری عنـوان کـرد‪ :‬توجه‬ ‫بـه بُعـد اموزشـی و فرهنگـی کارکنـان و فرهنگ سـازی در مصرف و الگوی کشـت و‬ ‫خانواده هـا همـوراه مدنظـر قـرار دارد و بـا همچنیـن ترویـج و اشـاعه فرهنگ مصرف‬ ‫توجـه بـه مباحـث مطروحـه در گام دوم در بیـن خانواده هـا اظهـار داشـت‪ :‬بـرای‬ ‫انقلاب برنامه هـای مختلف شـرکت تداوم بـرون رفـت از مشـکالت فعلـی در حـوزه‬ ‫پیـدا می کنـد‪.‬‬ ‫مصـرف اب بایـد بـه صـورت نظام منـد‬ ‫وی بهتریـن الگو و مسـیر برای رسـیدن به حرکـت کنیـم‪.‬‬ ‫اهـداف سـازمانی را توجه به سـیره و روش دکتـر غلام ازاد اظهـار داشـت‪ :‬بایـد از‬ ‫پیامبـر عظیم الشـان(ص) دانسـت و افزود‪ :‬ظرفیت دسـتگاه های فرهنگـی و اجتماعی‬ ‫توجـه بـه سـرمایه انسـانی و اولویت بنـدی بـرای بـرون رفـت از چالش هـای کمبـود‬ ‫مسـایل دینـی و اخالقـی در شـرکت اب منابـع اب و فرهنگ سـازی اسـتفاده‬ ‫منطقـه ای اردبیـل همـوراه مـورد تاکیـد نماییـم‪.‬‬ ‫قـرار گرفته اسـت‪.‬‬ ‫هوشـنگ پیـری مدیـر روابط عمومـی‬ ‫عضـو هیئت مدیره و معاون منابع انسـانی‪ ،‬و مسـئول امـور فرهنگـی شـرکت اب‬ ‫مالـی و پشـتیبانی شـرکت اب منطقـه ای منطقـه ای اردبیـل نیـز در ایـن جلسـه‬ ‫اردبیـل نیـز در ایـن جلسـه گفـت‪ :‬انتظـار بـا ارائـه گزارشـی از اجـرای برنامه هـای‬ ‫از مسـئولین فرهنگـی در شـرکت های فرهنگـی در ایـن شـرکت گفـت‪ :‬برگزاری‬ ‫اب منطقـه ای در کنـار اجـرای مراسـمات فصلـی شـورای اداری شـرکت بـا عنـوان‬ ‫و برنامه هـای فرهنگـی‪ ،‬ورود بـه مباحـث «اخلاق فاطمـی»‪ ،‬برگـزاری برنامه هـای‬ ‫اولویـت دار از جملـه اصلاح روش هـای متنـوع فرهنگـی بـرای کارکنـان و خانواده‬ ‫ابیـاری و رعایـت الگـوی مصـرف اسـت‪ .‬انـان در قالـب دوشـنبه های خلاق‪،‬‬ ‫مهنـدس بهـروز محمـدی بـا تاکیـد بـر برگـزاری برنامـه زیـارت عاشـورا به صورت‬ ‫اسـتفاده از ظرفیت روحانیـون برای ترویج هفتگـی‪ ،‬نصـب پیام هـای مذهبـی در دید‬ ‫فرهنـگ مصـرف تصریـح کـرد‪ :‬اینکـه عمـوم‪ ،‬ترویـج فرهنـگ ایثـار و شـهادت‪،‬‬ ‫چگونـه بایـد اب را به یـک دغدغه عمومی برگـزاری برنامه هـای اموزشـی‪ ،‬فرهنگـی‬ ‫تبدیـل کنیـم بایـد در سیاسـت های کالن و تفریحـی بـرای خانـواده همـکاران و‬ ‫وزارت نیـرو مدنظـر قـرار گیـرد‪.‬‬ ‫برگـزاری نشسـت های هم اندیشـی بـا‬ ‫دبیـر شـورای فرهنگـی شـرکت های اب اسـتفاده از ظرفیـت اسـاتید دانشـگاهی‬ ‫منطقـه ای شـمالغرب کشـور نیز بـا تاکید اسـتان را از جملـه برنامـه هـای فرهنگـی‬ ‫بـر لـزوم تولیـد محتـوا بـرای مباحـث شـرکت مـی باشـد‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫به میزبانی شرکت اب منطقه ای اردبیل؛‬ ‫‪93‬‬ صفحه 93 ‫وزیر دفاع خبر داد؛‬ ‫‪94‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫برپایی نمایشگاه بزرگ دستاورد های دفاعی ایران‬ ‫در اینده نزدیک‬ ‫امیر سرتیپ اشـتیانی از افتتاح‬ ‫نمایشـگاه بزرگ دسـتاورد های‬ ‫دفاعـی در اینده نزدیـک خبر داد‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل‬ ‫از پایـگاه اطالع رسـانی وزارت دفـاع و‬ ‫پشـتیبانی نیروهای مسـلح؛ امیر سـرتیپ‬ ‫«محمدرضـا اشـتیانی» وزیـر دفـاع و‬ ‫پشـتیبانی نیرو هـای مسـلح صبـح امـروز‬ ‫(سه شـنبه) در اییـن افتتـاح نمایشـگاه‬ ‫«قابلیت هـای وزارت دفـاع در تولیـد و‬ ‫اقتصـاد دانش بنیـان» بـا بیـان اینکـه‬ ‫وزارت دفـاع مسـئولیت تولیـد قـدرت و‬ ‫ارتقـاء توانمندی هـای صنعتـی دفاعـی‬ ‫جمهوری اسلامی ایران را بـر عهده دارد‪،‬‬ ‫اظهـار داشـت‪ :‬در ایـن مسـیر از سـرریز‬ ‫تولیـدات در حوزه هـای غیرنظامـی بـرای‬ ‫ارتقـاء سـطح صنعـت کشـور اسـتفاده‬ ‫خواهیـم کـرد‪.‬‬ ‫وی افـزود‪ :‬دسـتاورد هایی کـه در ایـن‬ ‫نمایشـگاه بـه نمایـش گذاشـته شـده‬ ‫اسـت‪ ،‬شـامل هـزار و ‪ ۱۰۰‬محصـول در‬ ‫حوزه هـای مختلـف اسـت کـه در ایـن‬ ‫مسـیر‪ ،‬مـا بـه ارتقـاء توانمندی هـا و‬ ‫قابلیت هـای صنعتـی پرداختیـم‪.‬‬ ‫وزیـر دفـاع ادامـه داد‪ :‬مـا بومی سـازی‬ ‫محصـوالت‪ ،‬عمق بخشـی بـه دانـش و‬ ‫فنـاوری و هم افزایـی بیـن مجموعه هـای‬ ‫امیـر اشـتیانی در پایـان از افتتـاح یـک‬ ‫نمایشـگاه بـزرگ از دسـتاورد های دفاعی‬ ‫نمایشگاه قابلیت های‬ ‫کشـور در اینـده نزدیـک خبـر داد‪.‬‬ ‫معـاون علمـی و فنـاوری رئیـس جمهـور‬ ‫وزارت دفاع و پشتیبانی‬ ‫نیـز در ایـن مراسـم بـا بیـان اینکـه‬ ‫نیرو های مسلح در تولید‬ ‫فناوری هـای بسـیاری در حـوزه دفـاع‬ ‫و اقتصاد دانش بنیان‪ ،‬شامل‬ ‫توسـعه پیـدا کـرده اسـت‪ ،‬گفـت‪ :‬ایـن‬ ‫توسـعه بـه دو قسـم بـوده که یـک بخش‬ ‫بخش های حمل و نقل‬ ‫سـرریز حـوزه دفاعی اسـت و یـک بخش‬ ‫(زمینی‪ ،‬دریایی و هوایی)‪،‬‬ ‫تکنولوژی هایـی کـه در حـوزه غیرنظامـی‬ ‫سالمت‪ ،‬ایمنی و تجهیزات‬ ‫توسـعه یافتـه اسـت‪.‬‬ ‫پزشکی‪ ،‬انرژی (نفت‪ ،‬گاز‪،‬‬ ‫«سـورنا سـتاری» خاطرنشـان کرد‪ :‬ایجاد‬ ‫ظرفیت هایـی ماننـد ایـن نمایشـگاه باعث‬ ‫انرژی های نوین)‪ ،‬فناوری‬ ‫می شـود تـا اشـنایی بـا توانمندی های هر‬ ‫اطالعات و ارتباطات‪ ،‬سایبری‪،‬‬ ‫دو بخـش صـورت بگیرد‪.‬‬ ‫زیرساخت عمران و معدن‪،‬‬ ‫بنابرایـن گـزارش‪ ،‬نمایشـگاه قابلیت هـای‬ ‫مواد‪ ،‬پتروشیمی‪ ،‬امنیت غذایی وزارت دفـاع و پشـتیبانی نیرو هـای‬ ‫مسـلح در تولیـد و اقتصـاد دانش بنیـان‪،‬‬ ‫و کشاورزی و لوازم خانگی‪،‬‬ ‫شـامل بخش هـای حمـل و نقـل (زمینی‪،‬‬ ‫زیرساخت های قطعات‬ ‫دریایـی و هوایـی)‪ ،‬سلامت‪ ،‬ایمنـی و‬ ‫الکترونیک و داده های‬ ‫تجهیـزات پزشـکی‪ ،‬انـرژی (نفـت‪ ،‬گاز‪،‬‬ ‫انرژی هـای نویـن)‪ ،‬فنـاوری اطالعـات و‬ ‫مکان محور است‪.‬‬ ‫ارتباطـات‪ ،‬سـایبری‪ ،‬زیرسـاخت عمـران‬ ‫و معـدن‪ ،‬مـواد‪ ،‬پتروشـیمی‪ ،‬امنیـت‬ ‫مختلـف کشـور را در دسـتور کار قـرار غذایـی و کشـاورزی و لـوازم خانگـی‪،‬‬ ‫دادیـم و هم اکنـون بـا بیـش از پنـج هزار زیرسـاخت های قطعـات الکترونیـک و‬ ‫شـرکت دانش بنیـان همـکاری می کنیـم‪ .‬داده هـای مکان محـور اسـت‪.‬‬ صفحه 94 ‫جاده سنگفرش‬ ‫‪56‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫امروزه راه هایی که به نام «راه شاه عباسی» معروف شده اند‪ ،‬در‬ ‫واقع جانشین عنوان «راه شاهی» میراث داریوش کبیر هستند‪.‬‬ ‫این نوع سنگ فرش راه ها‪ ،‬گویای تجدید خاطره عهد داریوش یا‬ ‫ساسانیان است که سنگ فرش راه امیر انجام شد و بعد رومیان از‬ ‫انها تقلید کردند‪.‬‬ ‫در دوره صفویه و در زمان شاه عباس در چند منطقه ‪ ،‬جاده‬ ‫سنگ فرش احداث شد‪ .‬زیرا در ان دوره احداث راه ها‪ ،‬تنها جنبه‬ ‫تجارتی نداشت‪ ،‬بلکه از نظر جلب سیاحان نیز مورد اعتنا بود به‬ ‫همین منظور‪ ،‬برای استفاده طبقات مرفه جامعه ان روز در سواحل‬ ‫و جنگل های زیبای مازندران‪ ،‬تاسیساتی بنا شد که در حکم پالژها‬ ‫و ویالها و کاخ های امروزی بوده است‪ .‬بنابراین لزوم ایجاد یک راه‬ ‫کوهستانی احساس می شد‪ .‬به دستور شاه عباس راه مازندران را از‬ ‫ابتدای سواد کوه‪ ،‬پل های عالی بر رودهای بزرگ بسته و تماماً را‬ ‫با سنگ‪ ،‬گچ‪ ،‬اهک و اجر پهن کردند‪ .‬سپس شاه‪ ،‬در ناحیه پنج‬ ‫هزار‪ ،‬عمارت عالیه ساخت و باغی چون بهشت بنا کرد و ان به‬ ‫تدریج شهری شد و ان را اشرف البالد نام نهادند‪.‬‬ ‫از کارهای جالب برای عبور شتر که ارزان ترین وسیله حمل و‬ ‫نقل بود‪ ،‬این بود که در بعضی نقاط برای اینکه شترها سرنخورند‪،‬‬ ‫زیر پای انها فرش می انداختند اسکندربیک منشی در کتاب خـود‬ ‫«روضـه الصفـا» از سنگ فرش راه نمک به سیاه کوه نام می برد و‬ ‫می نویسد‪ :‬قریب ده هزار تومان تخمیناً صرف شده چند فرسنگ‬ ‫به سنگ و اهک استحکام یافته‪ ،‬موجب دعای خیر مترددین است‪.‬‬ ‫این سنگ فرش‪ ،‬راه اصفهان ‪ -‬کاشان به مشهد را ده ها فرسنگ‬ ‫کوتاه تر نموده است‪.‬‬ ‫جاده ی دست ساز سنگ فرش که با سنگ های تراش خورده روی‬ ‫بستر کویر گرمسار ساخته شده‪ ،‬به طول ‪ 35‬کیلومتر و عرض ‪5‬‬ ‫متر در مسیر شاهراه تاریخی اصفهان – ساری در دوره صفوی‬ ‫برای سهولت رفت و امد کاروانیان که در این مسیر به باتالق ها و‬ ‫نمک زارهای جنوب گرمسار برخورد می نمودند احداث شده است‬ ‫تا کاروان ها را از گزند سیالب ها و زمین های گل الود و چسبناک‬ ‫در فصول بارش حفظ کند‪.‬‬ ‫روی این جاده بقایای دو پل سنگی هنوز مشاهده می شود که‬ ‫از تعداد دهنه های پل می توان حدس زد که هنگام بارندگی به‬ ‫ویژه در فصول بهار و پاییز چه سیالبی در این دشت وسیع به‬ ‫راه می افتد‪ ،‬این جاده به صورت گرده ماهی و در دو طرف ان‬ ‫کانال های کوچکی ساخته شده که ابریز جاده می باشد‪.‬‬ ‫البته الزم به توضیح است که کانال های مجاور جاده از بین رفته‬ ‫است‪ ،‬شالوده جاده از اهک و ماسه و بعضاً از خاکستر می باشد‪،‬‬ ‫بنا بر شواهد موجود و مطالعات انجام شده عموماً این سنگ ها به‬ ‫وسیله شتر از کوه های سیاه کوه به محل اورده شده است‪.‬‬ صفحه 56 ‫ایران توان دفاع بازدارندگی و قدرت اقدام‬ ‫را توامان دارد‬ ‫جانشـین فرمانـده سـپاه‬ ‫پاسـداران انقلاب اسلامی بـا‬ ‫اشـاره بـه اینکـه جمهوری اسلامی‬ ‫جـزو معـدود کشـورهایی اسـت که‬ ‫بـه هـر سـه مرحلـه قـدرت یعنـی‬ ‫دفـاع‪ ،‬بازدارندگـی و قـدرت اقـدام‬ ‫ابتدایـی دسـت یافتـه اسـت‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫بـه همیـن دلیـل اسـت کـه بعـد از‬ ‫گذشـت ‪ ۳۴‬سـال از جنـگ تحمیلی‬ ‫هنـوز کشـوری جرات شـلیک به این‬ ‫اب و خـاک را نداشـته اسـت‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫ایـران انالیـن؛ سـردار «علـی فـدوی» در‬ ‫مراسـمی که با حضـور فرماندهان نظامی‪،‬‬ ‫مدیـران و اقشـار مختلـف مـردم در تنگه‬ ‫چهـار زبـر شهرسـتان کرمانشـاه برگـزار‬ ‫شـد‪ ،‬افزود‪ :‬در دهه ‪ ۶۰‬به دشـمنان ثابت‬ ‫شـد جمهـوری اسلامی قـدرت دفـاع از‬ ‫خـود را دارد و در دهـه هفتـاد هـم اثبات‬ ‫شـد انقلاب اسلامی قـدرت بازدارندگـی‬ ‫دارد و امـروز دشـمنان فهمیـده انـد کـه‬ ‫اگـر بـر علیـه جمهـوری اسلامی اقـدام‬ ‫نظامـی انجـام بدهنـد خـود انهـا بیشـتر‬ ‫متضـرر خواهند شـد‪.‬‬ ‫وی بـا اشـاره بـه اینکـه در هشـت سـال‬ ‫دفـاع مقـدس عـراق نـوک پیـکان جنگی‬ ‫بود که ‪ ۸۷‬کشـور در ان دخالت داشـتند‪،‬‬ ‫درسـت نباشـد و جمهوری اسلامی برنده‬ ‫ایـن میـدان شـود لـذا از تـرس نتیجـه‬ ‫بر اساس ایات قران‬ ‫جنـگ حاضـر به امضـای قطعنامه شـدند‪.‬‬ ‫اگر مطابق فرمان خداوند‬ ‫ایـن فرمانـده ارشـد سـپاه پاسـداران‬ ‫انقلاب اسلامی‪ ،‬برتری رزمندگان اسلام‬ ‫عمل کنیم پیروزی از ان‬ ‫در عملیـات مرصـاد را یکـی از برکـت‬ ‫ماست و در ‪ ۴۳‬سالی که از‬ ‫هـای روزهـای اخـر جنـگ تحمیلـی‬ ‫انقالب اسالمی می گذرد‬ ‫دانسـت و افـزود‪ :‬منافقیـن کـوردل در ان‬ ‫ایـام جلـودار خیـل عظیمـی از دشـمنان‬ ‫ما به تکالیف خود‬ ‫بودنـد کـه به کشـور خـود خیانـت کردند‬ ‫عمل کرده ایم و امروز‬ ‫امـا بـا کمـک خداونـد متعـال و شـهامت‬ ‫سربلند‪ ،‬محکم‪ ،‬سرافراز‬ ‫رزمنـدگان اسلام در عملیـات مرصـاد‬ ‫و پرافتخار ایستاده ایم‬ ‫ضربـه بزرگـی بـر منافقیـن وارد کردیم و‬ ‫اگـر بـه موقـع وارد عمـل مـی شـدیم در‬ ‫به طوری که دشمن‬ ‫پاتـاق اجـازه نمی دادیـم حتی یـک نفر از‬ ‫مجبور است در برابر‬ ‫انهـا جـان سـالم بـه در ببـرد‪.‬‬ ‫جمهوری اسالمی‬ ‫سـردار فـدوی بـا اشـاره بـه اینکـه وعـده‬ ‫خداونـد متعـال حـق اسـت‪ ،‬گفـت‪ :‬بـر‬ ‫تمام توان خود را‬ ‫اسـاس ایـات قـران اگـر مطابـق فرمـان‬ ‫به کار گیرد تا علیه‬ ‫خداونـد عمل کنیم پیروزی از ان ماسـت‬ ‫او اقدامی نکنیم‪.‬‬ ‫و در ‪ ۴۳‬سـالی کـه از انقلاب اسلامی‬ ‫می گـذرد مـا بـه تکالیف خود عمـل کرده‬ ‫تصریـح کـرد‪ :‬دشـمنان بـرای ادامـه دار ایـم و امـروز سـربلند‪ ،‬محکـم‪ ،‬سـرافراز‬ ‫شـدن جنـگ تحمیلـی زمینه سـازی می و پرافتخـار ایسـتاده ایم بـه طـوری کـه‬ ‫کردنـد و بعد از فراز و نشـیب های فراوان دشـمن مجبـور اسـت در برابـر جمهوری‬ ‫و همچنیـن عملیـات والفجـر ‪ ۸‬و کربالی اسلامی تمـام توان خـود را بـه کار گیرد‬ ‫‪ ۵‬برخـود لرزیدنـد کـه مبـادا تحلیـل انها تـا علیـه او اقدامـی نکنیـم‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫جانشین فرمانده سپاه‪:‬‬ ‫‪95‬‬ صفحه 95 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫قصر عین الرشید‬ ‫این قصر در دو کیلومتری شمال قصر شاه عباسی قصر بهرام‬ ‫و در قسمت میانی فاصله دریاچه نمک و کویر بزرگ قرار گرفته‬ ‫است‪.‬‬ ‫یک چشمه بزرگ که پر از اب شیرین است‪ ،‬بین کاروانسرا‬ ‫و پست نگهبانی شکارگاه واقع شده که اب ان از طریق جوبی‬ ‫که هنوز هم اثار ان باقی است به باغ درون حصار کاخ می رفته‬ ‫تا درختان و گل ها را سیراب کند‪ .‬خرابه های قصر و باغ امروز‬ ‫پوشیده از خارهای بیابانی است که به جای درختان و گیاهان‬ ‫زیبای گذشته روییده اند‪.‬‬ ‫بنای عین الرشید از خارج ‪ 86‬متر طول و حداکثر ‪ 47‬متر عرض‬ ‫دارد و مشتمل بر دو حیاط بزرگ است که حیاط اصلی ‪ 51.5‬متر‬ ‫طول و ‪ 47‬متر عرض دارد‪ .‬معبر ورودی به حیاط اصلی به شکل‬ ‫ایوانی به طول ‪ 9.7‬و عرض ‪ 5.4‬متر در جبهه جنوبی حیاط اصلی‬ ‫بنا شده است‪.‬‬ ‫در دو طرف ایوان ورودی دو تاالر وجود دارد که هر یک پنج در‬ ‫به حیاط قصر دارند‪ .‬ارتفاع هر دو تاالر ‪ 5.20‬متر است‪ .‬در باریکه‬ ‫کناری هر دو تاالر دو اتاق مستطیل شکل قرار دارد که این اتاق‬ ‫به تاالرها راه ندارند و مخصوص خدمه بوده اند‪ .‬نظیر این اتاق ها‬ ‫در جبهه جنوبی حیاط نیز وجود دارد که به تاالرهای جنوبی راه‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫‪57‬‬ صفحه 57 ‫سید مجید سقایی‪ ،‬سرمایه گذار معدن در استان کردستان اذعان داشت‪:‬‬ ‫‪96‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫افزایش بهره وری از معادن‪ ،‬زمینه ساز‬ ‫توسعه و ابادانی کردستان‬ ‫یـک سـرمایه گذار معـدن در‬ ‫استان کردسـتان گفت‪ :‬افزایش‬ ‫بهـره وری از معادن‪ ،‬زمینه سـاز ایجاد‬ ‫عمـران ‪ ،‬ابادانـی و ایجـاد امنیـت و‬ ‫تربیـت نیروهـای متخصص در سـطح‬ ‫اسـتان کردسـتان است‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫ مرزنیوز؛ سـید مجید سـقایی ظهار داشـت‪:‬‬ ‫در حـال حاضـر در دو معدن “قولـه گوره”‬ ‫و “حسـن سـاالران” در شهرسـتان سـقز‬ ‫بـرای حـدود ‪ ٨۰‬نفر از جوانان بومی شـغل‬ ‫ایجاد شـده اسـت‪.‬‬ ‫سـقایی بـا اشـاره بـه اینکـه ‪ ٨۰‬درصـد‬ ‫از پرسـنل معـادن از نیروهـای بومـی‬ ‫شهرسـتان سـقز هسـتند‪ ،‬عنـوان کـرد‪ :‬با‬ ‫توجـه بـه سیاسـت های مجموعـه تـا حـد‬ ‫امـکان از ظرفیـت موجـود در روسـتاهای‬ ‫اطـراف معـادن و از نیروهـای بومـی‬ ‫متخصـص در شهرسـتان سـقز اسـتفاده‬ ‫شـده اسـت‪.‬‬ ‫سـقایی بیـان کـرد‪ :‬در معـادن شهرسـتان‬ ‫سـقز‪ ،‬ابتدا کلوخه را از معادن اسـتخراج و‬ ‫بـه واحدهـای دانه بندی موجـود در منطقه‬ ‫انتقال و سـپس با روش مغناطیسـی تا حد‬ ‫امـکان عیـار سـنگ اهن را افزایـش داده و‬ ‫سـپس محصـول نهایـی واحـد فـراوری‬ ‫بـه واحدهـای کنسـانتره در اسـتان های‬ ‫همجـوار انتقـال داده می شـود‪.‬‬ ‫وی بـه اخـذ مجـوز واحـد کنسـانتره در‬ ‫حوالـی معـدن دیوانـدره اشـاره و افـزود‪:‬‬ ‫بـا بهره بـرداری از ایـن واحـد‪ ،‬می تـوان‬ ‫محصـول نهایـی معـادن سـنگ اهن سـقز‬ ‫را بـه ایـن واحـد انتقـال داد‪.‬‬ ‫افزایش بهره وری از‬ ‫معادن‪ ،‬زمینه ساز ایجاد‬ ‫عمران و ابادانی و‬ ‫ایجاد امنیت و تربیت‬ ‫نیروهای متخصص در‬ ‫استان کردستان است‬ ‫سـقایی در خصوص تاثیر معادن بر توسـعه‬ ‫اقتصـادی اسـتان و کشـور خاطرنشـان‬ ‫کـرد‪ :‬بـا توجـه بـه اینکـه بـا افزایـش عیار‬ ‫محصـول نهایـی قیمـت تمـام شـده ان‬ ‫نیـز بـه صرفه تـر اسـت؛ بنابرایـن ایجـاد‬ ‫و احـداث واحـد کنسـانتره در اسـتان بـه‬ ‫لحـاظ قیمـت تمام شـده‪ ،‬محصـول نهایی‬ ‫و ایجـاد اشـتغال برای جوانـان منطقه یک‬ ‫پـروژه برنـده و مفیـد اسـت‪.‬‬ ‫وی در خصـوص چشـم انداز شـرکت بـرای‬ ‫ایجـاد زنجیره فوالد در اسـتان یاداور شـد‪:‬‬ ‫ایـن مجموعه موفـق به اخذ مجـوز احداث‬ ‫کارخانـه کنسـانتره در حوالـی معـدن‬ ‫دیوانـدره شـده کـه با بـه ثمر رسـیدن ان‬ ‫یـک گام در ایجـاد زنجیـره فوالد برداشـته‬ ‫و در صورت فراهم شـدن شـرایط مناسـب‬ ‫گام دیگری در این راسـتا برداشـته خواهد‬ ‫شد ‪.‬‬ ‫بـه گفته ایـن سـرمایه گذار‪ ،‬با اتمـام پروژه‬ ‫کارخانـه کنسـانتره دیواندره ایـن مجموعه‬ ‫یکـی از مجموعه هایـی اسـت کـه خـوراک‬ ‫کارخانـه ذوب اهن سـقز را تامین می کند‪.‬‬ ‫وی خاطرنشـان کـرد‪ :‬تاکنـون بالـغ بـر‬ ‫‪ ٦۰‬میلیـارد تومـان در ایـن مجموعـه‬ ‫سـرمایه گذاری شـده کـه بـا راه انـدازی‬ ‫معـادن و کارخانـه کنسـانتره در دیوانـدره‬ ‫ایـن رقـم چنـد برابـر خواهـد شـد‪.‬‬ ‫سـقایی با اشـاره به میزان اشـتغالزایی این‬ ‫مجموعـه در منطقـه یـاداور شـد‪ :‬در حال‬ ‫حاضـر در معـادن شهرسـتان سـقز حـدود‬ ‫‪ ٨۰‬نفـر پرسـنل بـه صـورت مسـتقیم‬ ‫مشـغول به کار هسـتند که حـدود ‪ ٦۰‬نفر‬ ‫پرسـنل ان از اهالـی منطقـه و شهرسـتان‬ ‫سقز هسـتند‪.‬‬ ‫وی در خصـوص ارائه خدمات این مجموعه‬ ‫به مـردم محلـی و دغدغه های انـان گفت‪:‬‬ صفحه 96 ‫‪58‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫از یک دره به استخری در بیرون جبهه جنوبی حرمسرا می رسید و‬ ‫قصر حرمسرا‬ ‫پس از پر کردن ان از طریق کانالی دیگر به حوضی در داخل حرمسرا‬ ‫در یک کیلومتری جنوب شرقی قصر شاه عباسی یا قصر بهرام‪ ،‬یک منتقل می شد‪ .‬در نیمه جنوب غربی حرمسرا‪ ،‬یک تاالر بزرگ و در‬ ‫بنای دیگر صفوی به چشم می خورد که حرمسرا نامیده می شود و شمال ان تاالر دو ایوان وجود دارد‪ .‬در شمال ایوان ها دو اتاق بنا‬ ‫ظاهرا در هنگام مسافرت خاندان سلطنتی‪ ،‬حرمسرا و در سایر مواقع شده است‪ ،‬که ابتدا وجود نداشته ولی بعدها به بنا افزوده شده است‪.‬‬ ‫محل سکونت شکارچیان سلطنتی بوده است‪ .‬اب اشامیدنی این بنا از تاالرهای موجود در ضلع شمال کام ً‬ ‫ال منهدم شده اند و چنین به نظر‬ ‫چشمه های واقع در دامنه سیاه کوه‪ ،‬توسط یک کانال و پس از عبور می رسد که زلزله ای شدید باعث انهدام ان ها شده است‪.‬‬ صفحه 58 ‫ایجاد و احداث واحد کنسانتره‬ ‫در استان به لحاظ قیمت‬ ‫تمام شده‪ ،‬محصول نهایی‬ ‫و ایجاد اشتغال برای جوانان‬ ‫منطقه یک پروژه برنده‬ ‫و مفید است‪.‬‬ ‫درصـدی از ان جهـت عمـران و ابادانـی‬ ‫شهرسـتان سـقز بازگردانـده و سـالیانه‬ ‫قریـب بـه ‪ ٤‬تـا ‪ ٥‬میلیـارد تومـان ان نیـز‬ ‫بابـت حـق بیمـه کارکنـان و حـق بیمـه‬ ‫حاصـل از قـرارداد پرداخـت می شـود‪.‬‬ ‫وی بـه موانـع و مشـکالت پیـش روی‬ ‫معـدن داران اشـاره و خاطرنشـان کـرد‪:‬‬ ‫این مجموعه موفق به‬ ‫اخذ مجوز احداث کارخانه‬ ‫کنسانتره در حوالی معدن‬ ‫دیواندره شده که با به ثمر‬ ‫رسیدن ان یک گام در ایجاد‬ ‫زنجیره فوالد برداشته و در‬ ‫صورت فراهم شدن شرایط‬ ‫مناسب گام دیگری در این‬ ‫راستا برداشته خواهد شد‪.‬‬ ‫سـقایی با اشـاره بـه اینکه هزینه بازسـازی‬ ‫اراضـی ملـی از محـل پرداخـت حقـوق‬ ‫دولتـی معـادن‪ ،‬پرداخـت می شـود؛ یاداور‬ ‫شـد‪ :‬ایـن واقعیـت کـه معـادن موجـب‬ ‫تخریـب در منطقـه می شـوند بـر کسـی‬ ‫پوشـیده نیسـت؛ لـذا الزم بـه ذکـر اسـت‬ ‫کـه ایـن شـرکت بـا هزینـه خـود نسـبت‬ ‫بـه بازسـازی اراضـی ملـی اقـدام کـرده‬ ‫و بـه جهـت جلوگیـری از گردوخـاک‪،‬‬ ‫همـواره راه هـای ارتباطی اطـراف معادن را‬ ‫اب پاشـی و درختـکاری می نمایـد‪.‬‬ ‫وی بـه مشـکل معارضیـن محلـی اشـاره‬ ‫و بیـان کـرد‪ :‬کار معـدن شـغلی سـخت‪،‬‬ ‫پراسـترس و دارای مشـکالت فراوانی است‬ ‫کـه حـال اگـر مسـئله معـارض نیز بـه ان‬ ‫اضافـه شـود معـدن کار قـادر بـه انجـام‬ ‫در حال حاضر در دو معدن‬ ‫“قوله گوره” و “حسن ساالران”‬ ‫در شهرستان سقز برای‬ ‫حدود ‪ ٨۰‬نفر از‬ ‫جوانان بومی شغل‬ ‫ایجاد شده است‪.‬‬ ‫سـقایی اسـتان کردسـتان را جـزو‬ ‫اسـتان های محـروم کشـور خوانـد‬ ‫و عنـوان کـرد‪ :‬افزایـش بهـره وری از‬ ‫معـادن‪ ،‬زمینه سـاز ایجـاد عمـران‬ ‫و ابادانـی و ایجـاد امنیـت و تربیـت‬ ‫نیروهـای متخصـص در اسـتان‬ ‫کردسـتان اسـت‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫در ایـن مجموعـه از ماشـین االت معدنـی‬ ‫جهـت تسطیح سـازی راه هـای روسـتایی و‬ ‫راه بیـن مـزارع اسـتفاده شـده و از باطلـه‬ ‫دانه بنـدی سنگ شـکن معـادن‪ ،‬بـرای‬ ‫هموارسـازی کوچه هـا و راه های روسـتایی‬ ‫و بـه صورت محـدود به روسـتاهای اطراف‬ ‫ارسـال شـده و در مواقع حساسی همچون‬ ‫بـارش بـرف ماشـین االت معدنـی جهـت‬ ‫پاکسـازی معابـر شـهری بـه شهرسـتان‬ ‫سـقز گسـیل شـده و کمک هـای مـوردی‬ ‫بـه اهالـی روسـتاها و اختصـاص مبالغی به‬ ‫صورت سـاالنه بـه نزدیک ترین روسـتاهای‬ ‫منطقـه بـه معـدن صـورت گرفته اسـت‪.‬‬ ‫سـقایی بـا اشـاره بـه میـزان درامـد ایـن‬ ‫معـادن و میـزان پرداخـت حقـوق دولتـی‬ ‫معـادن اظهـار کـرد‪ :‬میـزان پرداخـت‬ ‫حقـوق دولتـی معـادن سـقز بالـغ بـر ‪٤‬‬ ‫میلیـارد تومـان اسـت و حـدود ‪ ٦‬میلیـارد‬ ‫تومـان ارزش افـزوده این معادن اسـت که‬ ‫ضمن تشـکر و قدردانی از تالش مسـئوالن‬ ‫و مدیـران در حوزه شهرسـتان های مذکور‪،‬‬ ‫اگـر عنایـت بیشـتری در خصوص تسـریع‬ ‫امـورات اداری و همـکاری قانونی بیشـتری‬ ‫صـورت گیـرد‪ ،‬معـدن دار می توانـد بـدون‬ ‫دغدغـه و بـا اطمینـان خاطـر بیشـتری به‬ ‫فعالیـت خـود ادامـه دهد‪.‬‬ ‫کارهـا طبـق برنامه ریزی هـا نخواهـد بـود‪.‬‬ ‫در برخـی از اوقـات معارضیـن مشـکالتی‬ ‫را بـرای معـدن دار بـه وجـود می اورنـد‬ ‫و خواسـته هایی دارنـد کـه انگیـزه‬ ‫سـرمایه گذار بـرای کار در معـدن کاهـش‬ ‫پیـدا می کنـد‪.‬‬ ‫وی بـر ایجـاد کارگروهـی بـا همـکاری‬ ‫سـازمان صمت در راسـتای حل مشـکالت‬ ‫معارضیـن تاکیـد و تصریـح کـرد‪ :‬ایـن‬ ‫کارگـروه بایـد در رفـع مشـکل معارضیـن‬ ‫بـه معـدن دار کمـک کنـد و یـا بـه صورت‬ ‫اختصاصـی مشـکل معارضیـن را برعهـده‬ ‫گرفتـه تـا سـرمایه گذار بـدون دغدغـه بـه‬ ‫فعالیـت معدنـی خویـش در اسـتان ادامـه‬ ‫د هد ‪.‬‬ ‫وی خطـاب بـه مسـئوالن و متولیـان‬ ‫امـر گفـت‪ :‬در پـاره ای از مـوارد نـه تنهـا‬ ‫معـدن کار در عرصـه تولیـد تنهـا اسـت‬ ‫بلکـه گاهـاً سـنگ اندازی هایی نیـز انجـام‬ ‫می شـو د ‪.‬‬ ‫‪97‬‬ صفحه 97 ‫‪98‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫نقشه تقسیمات کشوری استان اردبیل‪ ،‬نقشه گردشگری استان و شهر‬ ‫اردبیل‪ ،‬نقشه راهنمای شهر اردبیل و کتاب ابعاد کشور معرفی شد‬ ‫نقشـ ه تقسیمات کشـوری استان‬ ‫اردبیل‪ ،‬نقشـه گردشگری استان‬ ‫و شـهر اردبیل‪ ،‬نقشـه راهنمای شـهر‬ ‫اردبیل و کتاب ابعاد کشـور که توسـط‬ ‫مدیریـت نقشـه نگاری و اطلس هـای‬ ‫ملی در سـازمان نقشـه برداری کشـور‬ ‫تهیـه و تولیـد شـده اسـت‪ ،‬معرفـی‬ ‫می شـود‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بان مرز و به نقـل از پایگاه‬ ‫اطالع رسـانی سـازمان نقشـه برداری کشور؛‬ ‫مدیریـت نقشـه نگاری و اطلس هـای ملـی‪،‬‬ ‫نقشـه تقسـیمات کشـوری اسـتان اردبیـل‪،‬‬ ‫نقشـه گردشـگری اسـتان و شـهر اردبیـل‪،‬‬ ‫نقشـه راهنمـای شـهر اردبیل و کتـاب ابعاد‬ ‫کشـور را منتشـر کرد‪.‬‬ ‫در این نقشه ها از اخرین‬ ‫اطالعات تقسیمات کشوری‬ ‫تا پایان تیر ماه ‪1400‬‬ ‫استفاده گردیده و مرزهای‬ ‫بین المللی‪ ،‬حدود استان‪،‬‬ ‫شهرستان‪ ،‬بخش و مراکز‬ ‫ان ­ها به نمایش درامده است‪.‬‬ ‫نقشه تقسیمات کشوری استان اردبیل‪:‬‬ ‫در ایـن نقشـه ها از اخریـن اطالعـات‬ ‫تقسـیمات کشـوری تا پایان تیـر ماه ‪1400‬‬ ‫اسـتفاده گردیـده و مرزهـای بین المللـی‪،‬‬ ‫حـدود اسـتان‪ ،‬شهرسـتان‪ ،‬بخـش و‬ ‫مراکـز ان ­هـا بـه نمایـش درامـده اسـت‪.‬‬ ‫همچنیـن جـداول اطالعـات جغرافیایـی و‬ ‫امـار و شـاخص های جمعیتـی بـر اسـاس‬ ‫سرشـماری سـال ‪ 1395‬بـرای اسـتان‬ ‫و شهرسـتان­ ها‪ ،‬جهـت ارائـه اطالعـات‬ ‫تکمیلی در این نقشـه ها لحاظ شـده اسـت‪.‬‬ ‫اسـتان اردبیـل دارای ‪ 12‬شهرسـتان‪31 ،‬‬ ‫بخـش‪ 75 ،‬دهسـتان و ‪ 31‬نقطـه شـهری‬ ‫می­ باشـد‪ .‬ایـن اسـتان بـا مسـاحتی حـدود‬ ‫‪ 18٫000‬کیلومترمربـع‪ ،‬رتبـه بیسـت و‬ ‫چهـارم و بـا جمعیـت حـدود ‪1٫270٫000‬‬ ‫نفـر‪ .‬رتبـه بیسـت و دوم را در کشـور دارا‬ ‫می­ باشـد‪ .‬نـرخ شهرنشـینی در ایـن اسـتان‬ ‫‪ 17/68‬درصـد و تراکـم جمعیـت ‪57/70‬‬ ‫نفـر در کیلومتـر مربـع می باشـد‪.‬‬ صفحه 98 صفحه 99 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫کارخانه پنبه (باغ موزه علم و صنعت)‬ ‫ظلع غربی میدان معلم شهرستان گرمسار؛ بنایی قدیمی تحت‬ ‫عنوان کارخانه پنبه پاک کنی قرار دارد که این مجموعه بسیار زیبا‬ ‫در ‪ 2‬طبقه و با پالن مستطیل شکل ساخته شده است‪.‬‬ ‫کارخانه پنبه با قدمتی که به دوره پهلوی باز می گردد‪ ،‬از جاهای‬ ‫دیدنی گرمسار در استان سمنان است و در تاریخ ‪ ۲۵‬اسفند ‪۱۳۸۰‬‬ ‫به عنوان یکی از اثار ملی ایران به ثبت رسید‪.‬‬ ‫نمای ساختمان بسیار ساده است و فقط در لبه فوقانی ان‬ ‫کنگره های اجری در یک ردیف دور تا دور ساختمان به غیر از‬ ‫ضلع جنوبی ان وجود دارد‪ .‬بنای کارخانه در دو طبقه و پالنی‬ ‫مستطیل شکل از خشت و گل ساخته شده است که برخی ان را‬ ‫به دلیل معماری ویژه اش‪ ،‬با کاروانسرا اشتباه می گیرند اما از همان‬ ‫ابتدا به عنوان انبار پنبه ساخته شده است و الگوی ساخت ان از‬ ‫پالن کاروانسراهای این منطقه نشات گرفته است‪ .‬در سال ‪،۱۳۹۳‬‬ ‫باغ موزه علم و صنعت در بخشی از کارخانه برپا شد و هم اکنون‬ ‫قسمتی دیگر از بنا به بازارچه صنایع دستی گرمسار اختصاص‬ ‫داده شده است‪.‬‬ ‫‪59‬‬ صفحه 59 ‫دانستنیهای مرزی ‪7‬‬ ‫خطوط‬ ‫مرزی‬ ‫ممنوعیت استفاده از لوگو و عنوان‬ ‫فدراسیون فوتبال و جام جهانى‬ ‫به گزینی‪:‬‬ ‫‪100‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫الناز قنبری‬ ‫با پیدایش «اقتصاد بین المللی» در‬ ‫سده نوزده‪ ،‬که خود ناشی از گسترش‬ ‫امپریالیسم با گرایش جهانی در دوران‬ ‫های جلوتر بود‪ ،‬با خاصیت ذاتی ان‬ ‫که ایجاد نظام اقتصادی بین المللی‬ ‫از راه گسترش سیستم نوین بازرگانی‬ ‫و ارتباطات جهانی است‪ ،‬نیاز به‬ ‫مشخص ساختن خط دقیق برخورد‬ ‫میان حکومت ها از راه نمایندگی های‬ ‫بازرگانی و سیاسی انها باال گرفت‪.‬‬ ‫نخستین نمونه های خطوط مرزی‬ ‫نو در امریکای شمالی‪ ،‬استرالیا‪،‬‬ ‫افریقای جنوبی و شمال خاوری‬ ‫هندوستان (میان دو امپراطوری ایران‬ ‫و بریتانیا) پدید امد‪.‬‬ ‫مرزهای سیاسی مهم ترین عامل‬ ‫تشخیص و جدایی یک واحد مشتکل‬ ‫سیاسی از واحدهای دیگر است‪ .‬در‬ ‫ضمن وجود همین خطوط است که‬ ‫وحدت سیاسی را در یک سرزمین‬ ‫که ممکن است فاقد هرگونه وحدت‬ ‫طبیعی یا انسانی باشد‪ ،‬ممکن‬ ‫می سازد‪.‬‬ ‫خطوط مرزی ضمن تعیین حدود‬ ‫قلمرو حاکمیت حکومت‪ ،‬تعیین‬ ‫کننده حدود اختیارات دولت ان‬ ‫حکومت نیز هستند‪ ،‬مث ً‬ ‫ال هیچ دولتی‬ ‫حق ندارد از مردمی که در خاریج‬ ‫از خط مرزی تثبیت شده ان دولت‬ ‫زندگی می کنند مالیات بگیرد یا از‬ ‫انها بخواهد به خدمت نظام درایند‬ ‫یا در خاک همسایه بدون اجازه به‬ ‫اجرای عملیات نظامی بپردازند‪ .‬گذر‬ ‫از خطوط مرزی بین المللی بدون‬ ‫اجازه ممکن نیست و اخذ اجازه عبور‬ ‫و روادید‪ ،‬الزمه مسافرت به کشورهای‬ ‫دیگر است‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬کتاب جغرافیای مرز‬ ‫اسـتفاده غیـر مجـاز از لوگـو و عنـوان‬ ‫فدراسـیون فوتبال و جـام جهانى ‪٢٠٢٢‬‬ ‫قطـر تبعـات قانونى بـه همراه خواهد داشـت‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از ‬ ‫سـایت رسـمى فدراسـیون فوتبـال؛ بـا توجـه‬ ‫بـه مشـاهده برخـى اسـتفاده های غیرمجـاز‬ ‫از لوگـوى فدراسـیون فوتبـال و جـام جهانـى ‬ ‫‪ ٢٠٢٢‬قطـر در فعالیت هـا و رویدادهـاى ‬ ‫تبلیغاتـى و مـوارد مشـابه‪ ،‬بـه اطلاع عمـوم‬ ‫عالقمنـدان‪ ،‬شـرکت ها و بنگاه هـاى اقتصادی‪،‬‬ ‫تجـاری و تبلیغاتـى مى رسـاند هـر گونـه‬ ‫بهره بـرداری غیرمجـاز و بـدون هماهنگـى ‬ ‫رسـمی بـا فدراسـیون در اسـتفاده از تصاویـر‬ ‫تیـم ملـى فوتبـال جمهـورى اسلامى ایـران‪،‬‬ ‫لوگـو‪ ،‬نشـان و عنـوان فدراسـیون فوتبـال و‬ ‫همچنیـن عنوان و نشـان جـام جهانى ‪٢٠٢٢‬‬ ‫قطـر بـه صـورت مسـتقیم و یـا غیرمسـتقیم‬ ‫کـه تداعـی کننـده محتواهـای مذکور باشـد‪،‬‬ ‫غیرقانونـى بـوده و بـا اقـدام فـورى حقوقـى ‬ ‫وکالی فدراسـیون فوتبـال جمهورى اسلامى ‬ ‫ایـران‪ ،‬فدراسـیون جهانـى فوتبـال و کمیتـه‬ ‫برگـزارى جـام جهانـى ‪ ٢٠٢٢‬قطـر مواجـه‬ ‫خواهـد شـد‪ .‬بـر ایـن اسـاس‪ ،‬از تمامـی‬ ‫شـرکت ها و بنگاه هـاى اقتصـادى‪ ،‬تجـارى و‬ ‫تبلیغاتـى دعـوت مى شـود در صـورت تمایـل‬ ‫بـه اسـتفاده از اینگونـه مـوارد نسـبت بـه‬ ‫هماهنگـى بـا دپارتمـان بازاریابـى فدراسـیون‬ ‫فوتبـال اقـدام نماینـد‪.‬‬ ‫نزدیک ترین زمین فوتبال به مرز یک کشور‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقل از‬ ‫جام جـم انالیـن؛ زمیـن خاکـی فوتبال‬ ‫روسـتای دمیرچلـوی بیله سـوار اردبیـل فقـط‬ ‫یـک متـر با مـرز جمهـوری اذربایجـان فاصله‬ ‫ دارد‪ .‬گفتنـی اسـت قشلاق دمیرچلـوی قـره‬ ‫قشلاق حـاج ابیل و قشلاق دمیرچلـوی قره‬ ‫قشلاق حـاج مجیـد هر کـدام یک روسـتا در‬ ‫ایران هسـتند که در دهسـتان قشلاق جنوبی‬ ‫واقع شـده اند‪ .‬قشلاق دمیرچلوی قره قشلاق‬ ‫حـاج ابیل ‪ ۱۴۵‬نفر جمعیت داشـته و قشلاق‬ ‫دمیرچلـوی قـره قشلاق حـاج مجیـد ‪ ۱۶‬نفر‬ ‫جمعیت دارد‪.‬‬ صفحه 100 ‫‪60‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫ویژه ای بوده است‪ .‬وجود قلعه باستانی «استوناوند»‪« ،‬ریگ تپه» و‬ ‫بنه کوه‬ ‫«قلعه گبری» از جاذبه های این منطقه است‪ .‬به دلیل قرار داشتن‬ ‫منطقه نمونه گردشگری «بنه کوه» در شمال شهر گرمسار واقع بنه کوه در بخش انتهایی رودخانه «حبله رود»‪ ،‬در این منطقه‬ ‫شده است‪ .‬این منطقه به دلیل قرار داشتن بر سر راه باستانی انواع پرندگان و ماهی ها زیست می کند و ان را به منطقه ای برای‬ ‫گرمسار (خوار) به مازندران‪ ،‬از نظر تاریخی و نظامی دارای اهمیت جذب گردشگر تبدیل کرده است‪.‬‬ صفحه 60 ‫مهنـدس محمدنقـی دیده بـان‪،‬‬ ‫صاحب امتیـاز و مدیرمسـئول‬ ‫پایـگاه خبـری تحلیلـی اخبـار مـرز‬ ‫(مرزنیـوز) و فصلنامـه سراسـری‬ ‫اجتماعـی‪ -‬اقتصـادی «دیده بـان‬ ‫مـرز» بـا سـرهنگ رضـا شـیراوژن‪،‬‬ ‫معـاون فرهنگی و اجتماعـی مرزبانی‬ ‫فراجـا در محـل سـتاد فرماندهـی‬ ‫مرزبانـی کشـور دیـدار کـرد‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫مرزنیـوز؛ در ایـن دیدار بررسـی ابعاد نحوه‬ ‫همـکاری رسـانه ای در خصـوص مسـایل و‬ ‫مشـکالت مـرز و مرزبانـی و لـزوم انعکاس‬ ‫تالش هـای مرزبانـان جـان برکـف و غیـور‬ ‫کشـور بـه منظـور اطالع رسـانی موثـر و‬ ‫گسـترده مـورد بحـث و گفـت وگـو قـرار‬ ‫گر فت ‪.‬‬ ‫شـایان ذکـر اسـت در ایـن دیـدار مباحثی‬ ‫همچـون تـداوم تشـکیل جلسـات اندیشـه‬ ‫ورزی و اتـاق فکـر مرزبانـی‪ ،‬برپایی جلسـه‬ ‫هم اندیشـی بـا بهـره گیـری از تجربـه و‬ ‫دانـش اصحـاب رسـانه و صاحب نظـران‬ ‫در امـور مـرز و مرزبانـی‪ ،‬برگـزاری تـور‬ ‫خبرنـگاران بـرای بازدیـد از نقـاط دور‬ ‫افتـاده مـرزی و تهیـه گزارش از مسـایل و‬ ‫مشـکالت مرزنشـینان و لزوم اطالع رسـانی‬ ‫عمومـی در خصـوص اشـنایی مـردم بـا‬ ‫قوانیـن و مقـررات مرزی از سـوی مهندس‬ ‫دیده بـان عنـوان شـد‪.‬‬ ‫گفتنـی اسـت در این جلسـه که سـرهنگ‬ ‫محمدرضـا خسـروی مشـاور رسـانه ای‬ ‫فرماندهـی مرزبانـی فراجـا و سـرهنگ‬ ‫طاهـر فرجـی رییـس اداره اطلاع رسـانی‬ ‫و ارتباطـات مرزبانـی فراجـا حضـور‬ ‫داشـتند‪ ،‬بـر گسـترش همکاری هـای‬ ‫دوسـویه بـه منظـور گسـترش همکاری ها‬ ‫و اسیب شناسـی در موضوعـات مختلـف‬ ‫مـرزی تاکیـد شـد‪.‬‬ ‫الزم بـه توضیـح اسـت پرتـال تحلیلـی‬ ‫خبـری اخبارمـرز (مرزنیـوز) بـه نشـانی‬ ‫‪ Marznews.ir‬بـا مجـوز شـماره‬ ‫‪ ۹۳/۲۷۰۳۲‬به تاریخ ‪ ۹۳/۱۱/۷‬و همچنین‬ ‫فصلنامـه سراسـری دیده بـان مرز بـا مجوز‬ ‫شـماره ‪ ۸۳۱۷۵‬بـه تاریـخ ‪ ۹۷/۷/۱۶‬از‬ ‫وزارت فرهنـگ و ارشـاد اسلامی بـه‬ ‫همـت جمعـی از جوانـان تحصیلکـرده و‬ ‫توانمنـد کشـور راه انـدازی شـده اسـت و‬ ‫تلاش دارد اخبـار تخصصـی مرزهـا بـرای‬ ‫تنویـر افـکار عمومی‪ ،‬تاثیرگـذاری در روند‬ ‫تصمیم گیـری مسـئوالن و انعکاس گزارش‬ ‫عملکـرد و فعالیت هـا و اطالعیه هـای مهـم‬ ‫و زحماتـی کـه در سـتاد مرزبانـی کشـور‬ ‫کشـیده می شـود را منتشـر نمایـد‪.‬‬ ‫خبرنگار‪ :‬فرهاد قنبری‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫دیدار مدیر مرزنیوز و مجله دیده بان مرز‬ ‫با معاون فرهنگی و اجتماعی مرزبانی فراجا‬ ‫‪101‬‬ صفحه 101 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫کوه اژدها‬ ‫کوه اژدها یکی از کوه های جالب با چین خوردگی های عجیب‬ ‫زمین شناسی است که بر اثر فعل و انفعاالت زمین شناسی در طی‬ ‫سالیان دراز به وجود امده است‪ .‬این کوه نوارهای قرمز‪ ،‬قهوه ای‬ ‫و سفید رنگ به شکلی موج وار و درهم تنیده اند که یک ساختار‬ ‫خاص را پدید اورده اند‪.‬‬ ‫این چین ها در ترکیب بین سنگ ماسه‪ ،‬شن و سنگ جوش‬ ‫ایجاد شده است‪ .‬ارتفاع این کوه ‪ ۱,۲۶۵‬متر است‪.‬‬ ‫ادرس‪ ۱۱ :‬کیلومتری غرب مرکز شهرستان گرمسار‬ ‫‪61‬‬ صفحه 61 ‫تجلیل از مهندس محمدنقی دیده بان‪ ،‬صاحب امتیاز و‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫دریافت لوح تقدیر توسط سردبیر مرزنیوز و مجله دیده بان مرز به نمایندگی از مهندس دیده بان‬ ‫مدیرمسئول پایگاه خبری اخبار مرز و مجله دیده بان مرز‬ ‫‪102‬‬ ‫در مراسـم عصر شعر و موسیقی‬ ‫سـنتی و اصیـل اذربایجـان‬ ‫(عاشـیقالر) به مناسـبت بزرگداشت‬ ‫عیـد سـعید غدیـر خـم از خدمات و‬ ‫اثـار مهنـدس محمدنقـی دیده بـان‪،‬‬ ‫صاحب امتیـاز و مدیرمسـئول پایـگاه‬ ‫خبـری اخبـار مـرز و مجلـه دیده بان‬ ‫شـد‪.‬‬ ‫تجلیـل‬ ‫مـرز‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه خبری تحلیلی خبرنگاران و رسـانه؛‬ ‫در مراسـم عصـر شـعر و موسـیقی سـنتی‬ ‫و اصیـل اذربایجـان (عاشـیقالر) بـه‬ ‫مناسـبت بزرگداشـت عیـد سـعید غدیـر‬ ‫خـم از خدمـات و اثار مهنـدس محمدنقی‬ ‫دیده بـان‪ ،‬صاحب امتیـاز و مدیرمسـئول‬ ‫پایـگاه خبری اخبـار مرز و مجلـه دیده بان‬ ‫مـرز تجلیـل شـد‪.‬‬ ‫مدیرعامـل موسسـه فرهنگی هنری اسـتاد‬ ‫شـهریار اذربایجـان ضمـن تبریـک اعیـاد‪،‬‬ ‫گفـت‪ :‬این مراسـم بـا تالوت ایاتـی چند از‬ ‫کالم اهلل مجید توسـط اسـتاد اکبر سـتاری‬ ‫و پخـش سـرود جمهـوری اسلامی ایـران‬ ‫اغاز شـد‪.‬‬ ‫مهنـدس قربانعلـی کریمخانـی‪ ،‬با تشـریح‬ ‫فعالیت هـای ادبـی و فرهنگی این موسسـه‬ ‫در خصـوص زبـان رسـمی کشـور‪ ،‬زبـان‬ ‫مـادری‪ ،‬زبان دینی و زبان علمی سـخنانی‬ ‫بیـان کـرد و اظهـار داشـت‪ :‬اقای حسـین‬ ‫سـیامی رئیـس هیـات مدیـره موسسـه‬ ‫فرهنگی‪ ،‬هنری اسـتاد شـهریار اذربایجان‬ ‫نیـز بـه عنـوان مجـری از اهمیـت عیـد‬ ‫سـعید غدیـر خم در ادبیات سـخن گفت و‬ ‫بیوگرافـی هنرمنـدان تجلیل شـونده را نیز‬ ‫تشـریح کرد‪.‬‬ ‫وی افـزود‪ :‬در ایـن مراسـم از اسـتاد اکبـر‬ ‫سـتاری (قیزیـل قلـم)‪ ،‬اسـتاد عاشـیق‬ ‫نصرت الـه زرگـر‪ ،‬روزنامـه نـگار برجسـته‬ ‫کشـور جنـاب اقـای مهنـدس محمدنقـی‬ ‫دیده بان‪ ،‬مدرس نقاشـی و نقاش برجسـته‬ ‫اسـتان سـرکار خانـم فریده فهیمـی فرد و‬ ‫خواننـده مطرح اسـتان جناب اقای سـعید‬ ‫ابراهیمـی تجلیـل بـه عمـل امد‪.‬‬ ‫مهنـدس کریمخانـی خاطـر نشـان کـرد‪:‬‬ ‫در ایـن مراسـم خانم هـا فریـده رضایـی‪،‬‬ ‫زهـرا اسلامی‪ ،‬دنیـز رحیمـی و اقایـان‬ ‫اکبر سـتاری (قیزیـل قلم)‪ ،‬مهـدی نجفلو‪،‬‬ ‫محمـد گوهـری‪ ،‬دکتـر علی اصغـر یگانـه‪،‬‬ ‫رضـا قاسـمپور (یاشـار زنگانلـی)‪ ،‬محمـد‬ ‫برزگـر‪ ،‬میـر قـادر هاشـمی و حسـین‬ ‫سـیامی شـعرهای خود را در مدح فرزانگی‬ ‫حضـرت علـی (ع)‪ ،‬عید سـعید غدیر خم و‬ ‫موضوعـات ازاد قرائـت کردنـد‪.‬‬ ‫الزم بـه توضیـح اسـت تنـی چنـد از‬ ‫عاشـیقالر همچون اسـتاد نصرت الـه زرگر‪،‬‬ ‫جمشـیدی‪ ،‬صدیـف بایرم نـژاد‪ ،‬بهـروز‬ ‫شـجاعی‪ ،‬رمضـان خدابنده لـو‪ ،‬سـعید‬ ‫ابراهیمـی‪ ،‬رحیـم قـادری و جعفرخـان‬ ‫بهرامـی بـا اجرای برنامه موسـیقی سـنتی‬ ‫و اصیـل اذربایجانی مورد تشـویق حاضران‬ ‫قـرار گرفتنـد و مراسـم نیز سـاعت ‪۱۹:۳۰‬‬ ‫بـا صلوات بـه روح شـهدای گرانقـدر پایان‬ ‫یافـت ‪.‬‬ ‫خبرنگار‪ :‬فرهاد قنبری‬ صفحه 102 ‫‪62‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫و درختچه های گز رویت می شود‪.‬‬ ‫قله کلرز‬ ‫برخی از گونه های جانوری حاضر در محدود نیز شامل گرگ‪،‬‬ ‫قله کلرز با ارتفاع ‪ ۲۲۱۷‬متر‪ ،‬از مقاصد کوهنوردی و جاذبه های روباه‪ ،‬شغال‪ ،‬میش‪ ،‬قوچ و بز هستند‪.‬‬ ‫گردشگری گرمسار است و در شمال غرب ان قرار دارد‪.‬‬ ‫برای صعود از قله کلرز سه مسیر وجود دارد که متداول ترین‬ ‫در این منطقه گیاهانی مانند چشم و سالسوال‪ ،‬خارشتر‪ ،‬اشنان ان ها‪ ،‬مسیر جنوبی است‪.‬‬ صفحه 62 صفحه 103 10 صفحه 104 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫قلعه استوناوند‬ ‫یاقوت حموی در سال ‪ 613‬ه‪.‬ق این قلعه را دیده و عمر ان را‬ ‫تقریباً سه هزار سال می داند‪ ،‬در دوران شاهان قبل از اسالم این‬ ‫قلعه در دست مغان بوده است‪ .‬قلعه استوناوند بر فراز تیغه های‬ ‫بلند دامنه جنوبی کوهستان البرز استوار شده و بقایای برج و‬ ‫باروی پیرامون ان پهنای دره حبله رود و راه قدیمی کناره رود را‬ ‫در میان گرفته است‪ .‬برج های دیده بانی این دژ برتمامی طول‬ ‫دره و کناره های جنوبی رودخانه تا اراضی هموار حاشیه شمالی‬ ‫کویر ناظر است؛ ذکاوت و توانایی سازندگان در ساخت این دژ‬ ‫چنان بوده است که مسیر صعب العبور ان را با طراحی و معماری و‬ ‫کاستن و افزودن بر جسم کوه صد چندان کرده است‪.‬‬ ‫‪63‬‬ صفحه 63 ‫‪64‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫این پارک با وسعت ‪ ۹۰‬هکتار قابلیت جذب توریسم و تبدیل‬ ‫پارک جنگلی پروفسور کردوانی‬ ‫به یک منطقه توریستی را دارد و یکی از دیدنی های شهر گرمسار‬ ‫پروفسورکردوانی پدر کویر شناسی ایران بود و به خاطر خدمات محسوب می شود‪ .‬نهال کاری در این پارک جنگلی از سال ‪۱۳۶۳‬‬ ‫ارزنده ای که به کویرها و بیابان های ایران کرد این پارک جنگلی اغاز شده و در این پارک دو چاه تاسیس شده که وظیفه ابرسانی‬ ‫که در دل کویر احداث شده است به نام او نام گذاری شده است‪ .‬به ‪ ۶۰‬هزار اصله درخت را بر عهده دارند‪.‬‬ صفحه 64 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫رفته در بنا خشت و گل‪ ،‬اجر و سنگ است‪ ،‬دارای دو شاه نشین‬ ‫کاروانسرای شاه عباسی‬ ‫در ظلع شرقی و غربی بر باالی سردر ورودی و دیگر باالی ایوان‬ ‫این کاروانسرا در ‪ 33‬کیلومتری شهر گرمسار و در یک کیلومتری مقابل ورودی تعبیه شده است‪ ،‬این کاروانسرا دارای ‪ 24‬حجره و ‪4‬‬ ‫بخش ایوانکی واقع شده است که یکی از کاروانسراهای زیبا دوره باره بند است‪ ،‬در مقابل حجره ها ایوان های کوچکی است که جهت‬ ‫صفوی در استان محسوب می شود‪ ،‬پالن این کاروانسرا ‪ 4‬ایوانی استفاده مسافرین در فصل تابستان ساخته شده است؛ طاقهای بنا‬ ‫است‪ ،‬که به صورت شمالی – جنوبی بنا شده که ورودی ان از ظلع از نوع جناقی می باشد‪ ،‬همچنین در مقابل این کاروانسرا یک اب‬ ‫جنوبی است و دارای سردر بسیار زیبایی می باشد‪ ،‬مصالح به کار انبار جهت استفاده مسافرین ساخته شده است‪.‬‬ ‫‪65‬‬ صفحه 65 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫‪66‬‬ ‫خاندانش در اینجا شکار می کردند‪ ،‬در‬ ‫کاروانسرای قصر بهرام‬ ‫این منطقه تا همین چند دهه ی پیش‬ ‫در اوایل سال ‪ ۱۳۳۷‬مطلبی در گورخرهای زیادی وجود داشت‪ .‬اما از اوایل‬ ‫روزنامه های ایران تحت عنوان کشف قصر دهه ی ‪ ۱۳۶۰‬هیچ گورخری در این منطقه‬ ‫بهرام گور در نزدیکی دریاچه ی نمک کویر مشاهده نشده است‪.‬‬ ‫مرکزی منتشر شد‪ .‬انتشار این خبر به مانند‬ ‫کشف بنایی ناشناخته و پیدا شدن بنایی‬ ‫دیگر از ساسانیان بازتاب یافت‪ .‬اما راستش‬ ‫از قرائن چنین به نظر می اید‬ ‫بنا تا ان موقع خیلی ناشناخته نبود و تعلق‬ ‫که بنای کنونی بر شالوده یک‬ ‫ان به دوره ی ساسانی نیز قطعی به نظر‬ ‫بنای ویرانه باستانی گذاشته‬ ‫نمی رسید‪.‬‬ ‫اگر از همان سال ‪ ۱۳۳۷‬به عقب برویم‪ ،‬شده است و سفال هایی که از‬ ‫اطراف این بنا به دست امده‬ ‫خواهیم دید که ایران شناسان برجسته به ان‬ ‫توجه نشان داده اند‪ .‬مرحوم منوچهر ستوده به احتمال قوی از دوره تیموری‬ ‫و نشانه ان است که این بنا‬ ‫(‪ )۱۳۹۵ – ۱۲۹۲‬انچنان به منطقه اشراف‬ ‫داشت که راهنمای عالقه مندان می شد‪.‬‬ ‫پیش از صفویه برپا بود‪.‬‬ ‫مرحوم ایرج افشار (‪ )۱۳۸۹ - ۱۳۰۴‬نیز در‬ ‫سال ‪ ۱۳۳۴‬از این بنا عکس هایی برداشته‬ ‫بود‪ .‬در سال ‪ ۱۳۱۲‬الفونس گابریل‬ ‫از طرف دیگر نکته ای که باعث می شود‬ ‫(‪ )Alfons Gabriel‬اتریشی به همراه این بنا را در اغاز کار نه کاروانسرا بلکه قصر‬ ‫همسرش از ان دیدن کرده بود‪ .‬بوهزه (‪ F.‬یا ساختمان شکاری بدانیم فاصله ای است‬ ‫‪ ،)A. Buhse‬گیاه شناس روسی‪ ،‬در سال که بنا از نزدیک ترین چشمه ی اب شیرین‬ ‫‪ ۱۲۲۸( ۱۸۴۹‬خورشیدی) از ان عبور کرد‪ .‬دارد‪ .‬چشمه ی اب شیرین‪ ،‬که به چشمه ی‬ ‫حتی این کاروانسرا در گزارش پیترو دالواله شاهی نامور است‪ ،‬در فاصله ی هفت‬ ‫(‪ )Pietro della Valle‬و توماس هربرت کیلومتری بنا قرار دارد که با کانال های‬ ‫(‪ ،)Thomas Herbert‬که هر دو در قرن سنگی ابش به سمت سازه سرازیر می شده‬ ‫هفدهم میالدی می زیستند‪ ،‬امده است‪.‬‬ ‫است‪ .‬به نظر می رسد علت ساختن‬ ‫به گفته ی ایرج افشار‪ ،‬این بنا از ان رو ساختمان در چنین فاصله ای از چشمه ان‬ ‫قصر بهرام گور نامیده شده که‪ ،‬به گفته ی بوده که هیبت بنا و سر و صدای احتمالی‬ ‫شکارچیان و مسافران‪ ،‬بهرام پنجم ساسانی برخاسته از فعالیت های ان موجب فراری‬ ‫(‪ ۴۳۸ – ۴۲۱‬میالدی) در همین نواحی دادن حیوانات نشود و همچنان گورخر و‬ ‫شکار می کرد‪ .‬روزی بهرام در باتالق های حیوانات دیگر برای نوشیدن به حوالی این‬ ‫نمکین اطراف سفیداب و بیابان مخوف چشمه بیایند‪.‬‬ ‫ریگ جن فرو رفت و دیگر برنگشت‪.‬‬ ‫عالوه بر ان‪ ،‬استفاده از سنگ به جای‬ ‫به گفته ی احمد مستوفی الممالک‪ ،‬که اجر نشانه ی دیگری از قدیمی تر بودن‬ ‫ان نسبت به کاروانسراهای اجری دوره ی‬ ‫صفوی است‪.‬‬ ‫تمام این شواهد نشان می دهند که زمانی‬ ‫اینجا کاربری ای غیر از کاروانسرا داشته و‬ ‫کلنگش پیش از دوره ی صفوی خورده شده‬ ‫اما مدرک و استداللی که ما را مجاب کند‬ ‫که ان را متعلق به دوره ی ساسانی و بهرام‬ ‫گور بدانیم‪ ،‬وجود ندارد‪.‬‬ ‫در نوشته های جغرافی دانان اسالمی نیز‬ ‫هیچ کجا بحثی از سیاه کوه‪ ،‬که بنا در پای‬ ‫کوه های سیاهش قرار دارد‪ ،‬نشده است؛‬ ‫زیرا در اوایل دوره ی اسالمی راه ارتباطی‬ ‫اصفهان به خراسان از سمت نائین‪ ،‬طبس‪،‬‬ ‫ترشیز و نیشابور می گذشته و اص ً‬ ‫ال اینجا در‬ ‫مسیرهای اصلی قرار نداشته است‪.‬‬ ‫به نظر می رسد در زمان صفویه توجه‬ ‫خاصی به راه سیاه کوه به عنوان معبر‬ ‫ارتباطی بین اصفهان و خراسان و ری‬ ‫شده باشد‪ .‬کاروانسرای قصر بهرام در این‬ ‫زمان مهم ترین مرکز ارتباطی بین شرق و‬ ‫غرب حاشیه ی کویر شد؛ پایگاه ارتباطی و‬ ‫محل داد و ستد بازرگانان بود‪ .‬بازرگانان با‬ ‫کاروان های خود از سمت اصفهان و اران و‬ ‫بیدگل می امدند و با گذشتن از کاروانسرای‬ ‫مرنجاب‪ ،‬در قصر بهرام اتراق می کردند‪ .‬در‬ ‫انجا تصمیمات کلی برای مبادله ی کاال یا‬ ‫حمل کاال به شهرهای مورد نظر گرفته‬ ‫می شد‪.‬‬ ‫توجه و احیای این بنا در دوره ی صفوی‬ ‫از دو ماخذ دریافت می شود‪ :‬یکی کتاب‬ ‫تاریخ عالم ارای عباسی نوشته ی اسکندر‬ ‫بیگ ترکمان و دیگری قدیمی ترین‬ ‫یادگاری ای که در بنا نوشته شده است‪.‬‬ ‫در کتاب تاریخ عالم ارای عباسی‪ ،‬نوشته‬ ‫شده که شاه عباس بزرگ (‪۱۰۳۸ – ۹۷۸‬‬ صفحه 66 ‫استفاده از سنگ به جای‬ ‫اجر نشانه ی دیگری از‬ ‫قدیمی تر بودن ان نسبت‬ ‫به کاروانسراهای اجری‬ ‫دوره ی صفوی است‪.‬‬ ‫اگر به موقعیت جغرافیایی و راه ها نگاه‬ ‫کنیم دور نمی نماید که کاروانسرا جایگاه‬ ‫مهمی را اتخاذ کند؛ کاروانسرا در محلی‬ ‫واقع شده که از ان یک مسیر از سمت‬ ‫کویر به گرمسار و فیروزکوه می رفت و‬ ‫از یک مسیر به ورامین و تهران‪ .‬در واقع‬ ‫قبل از اینکه جاده ی تهران‪ -‬قم راه اندازی‬ ‫شود‪ ،‬این مسیر کوتاه ترین راه بین تهران و‬ ‫کاشان بود و حکم شاهراه را داشت‪.‬‬ ‫همان طور که اشاره شد‪ ،‬در دوره های‬ ‫زمانی مختلف اشاراتی از کاروانسرا و راهی‬ ‫که در ان قرار دارد در دست است‪ .‬انچه‬ ‫مسلم است ان است که از دوره ی پهلوی‪،‬‬ ‫و شاید قدری قبل از ان‪ ،‬این مسیر و‬ ‫کاروانسرا از رونق افتاد‪ .‬ایرج افشار در سال‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫قمری ‪ ۱۶۲۹ – ۱۵۷۱ /‬میالدی) با صرف‬ ‫هزینه ی ده هزار تومان رباط سیاه کوه و‬ ‫راه های اطرافش را ساخت‪ .‬منظور از رباط‬ ‫سیاه کوه در واقع همین بنایی است که به‬ ‫قصر بهرام گور معروف شده است‪ .‬بر روی‬ ‫قشر گچی اتاق ها یادگاری هایی نوشته شده‬ ‫که قدیمی ترینشان به سال ‪ ۱۰۰۱‬قمری‬ ‫برمی گردد‪.‬‬ ‫نکته ی جالب انکه بر روی سنگ های‬ ‫تراش نما و تخته سنگ های کانال سنگی‪،‬‬ ‫حروف التین ‪Q, O, D, P, E, Y, W, M,‬‬ ‫‪ S‬حک شده که ظاهرا ً عالئم سنگ تراشان‬ ‫هستند‪ .‬شاید از روی انها بتوان به این‬ ‫نتیجه رسید که احتماالً پیمانکار یا بنا یک‬ ‫فرد خارجی بوده است‪.‬‬ ‫در ساخت بنا از سنگ های روشن‬ ‫استفاده شده است؛ بنابراین می توان تصور‬ ‫کرد زمانی که کاروانسرا زنده بوده‪ ،‬در دل‬ ‫منطقه ای که سنگ کوه هایش همه سیاه‬ ‫بوده اند‪ ،‬چه جلوه ای داشته است‪.‬‬ ‫پالن بنا از نوع متقارن و مربع مستطیل‬ ‫به ابعاد ‪ ۷۴‬در ‪ ۶۵‬است‪ .‬دو در دارد‪ :‬یکی‬ ‫جنوبی و دیگری شمالی‪ .‬دو سکو و دو اتاق‬ ‫هم در دو طرف دروازه ی ورودی وجود دارد‪.‬‬ ‫داخل ان حیاط بزرگی است که دورتادور‬ ‫ان را اتاق های کوچک فراگرفته است‪ .‬در‬ ‫بدنه ی غربی حیاط یک تاالر با شاه نشین‬ ‫و طاقچه هایی در اطراف و ایوانی در جلو‬ ‫ساخته شده و در زیر تاالر زیرزمین بزرگی‬ ‫است‪ .‬در پشت ساختمان های داخل حیاط‬ ‫هم طویله های سراسری با اخورهای متعدد‬ ‫و کنار هر اخور سکویی برای استراحت‬ ‫چهارپادار و اجاقی برای طبخ بوده است‪ .‬در‬ ‫چهار گوشه و میان اضالع شرقی و غربی‬ ‫نیز شش برج دفاعی که دارای تیرکش‬ ‫هستند‪ ،‬تعبیه شده است‪.‬‬ ‫‪ 1337‬می نویسد کاروانسرا چهل سالی است‬ ‫که متروک شده و گابریل نیز در گزارشش‬ ‫که در سال ‪ ۱۳۱۲‬نوشته می گوید زمانی‬ ‫که او از جاده می گذشته‪ ،‬از کاروانسرا‬ ‫استفاده ای نمی شده است‪.‬‬ ‫این ساختمان اکنون به عنوان‬ ‫مهمان سرای پاسگاه شکاربانی در پارک‬ ‫ملی کویر مورد بهره برداری قرار می گیرد‪.‬‬ ‫راه اصلی به منطقه ی پارک ملی کویر از‬ ‫تهران از طریق جاده ی اسفالته ی ورامین‪-‬‬ ‫پیشوا (امامزاده جعفر) است‪ .‬جاده ی‬ ‫شوسه ی کنار راه اهن به مبارکیه می رسد‪.‬‬ ‫جاده از حاشیه ی منطقه ی مبارکیه ادامه‬ ‫پیدا می کند و بعد از ان وارد منطقه‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫از کاشان هم باید به اران و بیدگل رفت‬ ‫و از انجا به مرنجاب‪ .‬سپس از راه کویر‬ ‫کهک شهرستان گرمسار هم می شود وارد‬ ‫پارک ملی کویر شد‪.‬‬ ‫از قرائن چنین به نظر می اید که بنای‬ ‫کنونی بر شالوده یک بنای ویرانه باستانی‬ ‫گذاشته شده است و سفال هایی که از‬ ‫اطراف این بنا به دست امده به احتمال‬ ‫قوی از دوره تیموری و نشانه ان است که‬ ‫این بنا پیش از صفویه برپا بود‪.‬‬ ‫کاروانسرای قصر بهرام‪ ،‬در ‪ ۱۳‬اردیبهشت‬ ‫‪ ۱۳۵۴‬با شماره ‪ ۱۰۵۴‬به جمع اثار ملی‬ ‫پیوست و بهترین نقطه در پارک ملی کویر‬ ‫از منظر گسترش اکوتوریسم شناخته شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪67‬‬ صفحه 67 ‫‪68‬‬ ‫‪68‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫منطقه نمونه گردشگری بهورد‬ ‫منطقه بهورد در ‪ 32‬کیلومتری شمال غربی ایوانکی در شهرستان‬ ‫گرمسار قرار دارد این منطقه به دلیل دارا بودن ویژگی اقلیمی و‬ ‫طبیعی دارای قابلیت ها و جاذبه های طبیعی و تاریخی فراوانی در‬ ‫جهت جذب توریست و توسعه گردشگری می باشد و می تواند مامن‬ ‫و پناگاهی برای مردم ایوانکی در تابستان های گرم و سوزان باشد‪.‬‬ ‫عالوه برچشمه های اب شیرین و سد خاکی منطقه‪ ،‬کوه های‬ ‫سنگی که در اثر باد و باران فرسایش یافته اند به شکل زیبایی‬ ‫درامده اند از جلوه های چشم گیر طبیعت بهورد محسوب می شوند‪،‬‬ ‫نیز انواع پرندگان از جمله کبک و همچنین حیوانات درنده و‬ ‫وحشی شامل گرگ و روباه و‪ ...‬در کوه های منطقه زندگی می کنند‪،‬‬ ‫وجود انواع گونه های گیاهی‪ ،‬دختان‪ ،‬درختچه ها و چشم اندازهای‬ ‫جالبی برای بازدیدکنندگان به وجود اورده است‪.‬‬ ‫این اثر به شماره ‪ 5659‬در تاریخ بیست و پنجم اسفندماه ‪1380‬‬ ‫در فهرست اثار ملی به ثبت رسیده است‪.‬‬ صفحه 68 ‫در جنوب غربی شهرستان گرمسار‬ ‫دریاچه ای مثلث شکل وسیع دیده‬ ‫می شود که اب ان در طول سال‬ ‫نوسان شدیدی دارد به طوری که در‬ ‫تابستان قسمت وسیعی از ان خشک ‬ ‫می گردد‪.‬‬ ‫این دریاچه که به نام های مسیله و‬ ‫قم نیز مشهور است بین استان های‬ ‫سمنان‪ ،‬قم و اصفهان واقع شده‬ ‫است که برای دانشجویان و محققین‬ ‫اهمیت ویژه ای به خصوص از جهت‬ ‫گردشگری دارد‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫دریاچه نمک‬ ‫‪69‬‬ صفحه 69 ‫پارک ملی کویر؛ افریقای کوچک ایران‬ ‫‪70‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫ایران زیبای ما‪ ،‬سرزمین چهار فصل‪ ،‬در گوشه گوشه اش‬ ‫دیدنی های زیادی را در خود جای داده است‪ .‬می خواهیم شما را‬ ‫با یکی از بزرگ ترین و قدیمی ترین پارک ها و منطقه های حفاظت‬ ‫شده به نام پارک ملی کویر اشنا کنیم‪ ،‬جایی که به خاطر تنوع‬ ‫باالیی که در گونه های جانوری و حیات وحشی که دارد‪ ،‬به افریقای‬ ‫کوچک ایران مشهور شده است‪ .‬منطقه ای جذاب که نیمی از ان به‬ ‫عنوان پارک ملی و نیم دیگر ان به عنوان منطقه ی حفاظت شده‬ ‫ثبت شده است و گردشگران زیادی در مواقع مختلف سال به ان‬ ‫سفر می کنند‪.‬‬ ‫پارک ملی کویر به مساحت ‪ ۶۷۰‬هزار هکتار در چند استان‬ ‫سمنان‪ ،‬تهران‪ ،‬قم و اصفهان قرار گرفته است و بزرگ ترین‬ ‫مطنقه ی حفاظت شده ی ایران محسوب می شود‪ .‬بخشی از این‬ ‫پارک به وسعت ‪ ۴۲۰‬هزار هکتار به عنوان پارک ملی و بقیه ی‬ ‫ان به عنوان منطقه ی حفاظت شده ثبت شده است‪ .‬این پارک‬ ‫درست مثل اسمش منطقه ای خشک و بیابانی است که میانگین‬ ‫بارش باران در ان حدود ‪ ۱۵۰‬میلی متر است‪ .‬با این حال این کویر‬ ‫چندین نهر و چشمه دارد که از بین ان ها می توان به چشمه های‬ ‫سفید اب‪ ،‬چشمه ابشار نمکی و چشمه سیاه کوه اشاره کرد‪.‬‬ صفحه 70 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫فصل بارندگی در پارک ملی کویر بین ماه های ابان و ار دیبهشت‬ ‫است و ماه های خرداد تا ماه مهر هم از ماه های گرم و خشک در‬ ‫این پارک هستند‪ .‬یکی از جاذبه های گردشگری این پارک‪ ،‬دریاچه‬ ‫نمک‪ ،‬یکی از بزرگ ترین شوره زارها در ایران است‪ ،‬این دریاچه در‬ ‫مجاورت کویر قرار دارد و مثلثی شکل است‪ .‬اطراف این شوره زار‬ ‫وسیع تعداد زیادی باتالق وجود دارد و گر چه در داخل ان هیچ‬ ‫موجودی زندگی نمی کند اما در فصل زمستان میزبان پرنده های‬ ‫مهاجر زیادی است‪.‬‬ ‫این پارک میزبان گردشگران و حیات وحش دوستان فراوانی‬ ‫است که کوله بار خود را می بندند تا این منطقه ی دیدنی را از‬ ‫نزدیک ببینند‪ ،‬اگر خواستید از این پارک دیدن کنید بهتر است‬ ‫که تمام وسایل و امکانات را همراهتان داشته باشید که اب و کرم‬ ‫ضد افتاب‪ ،‬عینک و کاله از ملزومات ان است‪.‬‬ ‫در صورتی که خواستید سفر شخصی به این پارک داشته باشید‬ ‫از ماشین مخصوص بیابان گردی استفاده کنید در غیر این صورت‬ ‫بهتر است با تورهایی مخصوص به ان جا بروید‪.‬‬ ‫برای رفتن به این پارک چندین مسیر در پیش رو دارید که‬ ‫می توانید از بین ان ها با توجه به موقعیتتان مناسب ترین را انتخاب‬ ‫کنید‪ .‬یک روش این است که مسیر اسفالتی ورامین ‪ -‬پیشوا را به‬ ‫سمت ایستگاه راه اهن ابردژ پیش بگیرید و بعد از عبور از جاده ی‬ ‫شنی قلعه بلند و عسگراباد به پاسگاه محیط بانی مبارکیه برسید و‬ ‫بعد از ان هم وارد پارک ملی کویر می شوید‪.‬‬ ‫‪71‬‬ صفحه 71 ‫‪72‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫راه دیگر این است که اول به شهر گرمسار بروید و به سمت جنوب‬ ‫بروید‪ ،‬با عبور از جاده ی سنگفرش شده به پاسگاه محیط بانی سیاه‬ ‫کوه می رسید‪ .‬اگر دوست دارید تا ترکیبی ناب از حیات وحش‬ ‫و گونه های مختلف گیاهی ببینید باید از پارک ملی کویر دیدن‬ ‫کنید‪ ،‬جایی که از استپ های کم اب ایران و منطقه های بیابانی‬ ‫ایران محسوب می شود‪.‬‬ ‫در این پارک می توان گونه های مختلف جانوری مثل کل‪ ،‬بز‪،‬‬ ‫میش وحشی‪ ،‬یوزپلنگ ایرانی‪ ،‬یوزپلنگ اسیایی‪ ،‬گرگ‪ ،‬کفتار‪،‬‬ ‫‪ ۲‬نوع روباه مختلف‪ ،‬شغال و نوعی گربه ی منحصر بفرد را دید‬ ‫در واقع به اندازه ای تنوع جانوری در این منطقه زیاد است که به‬ ‫افریقای کوچک ایران مشهور شده است‪ .‬البته تعداد حیواناتی که‬ ‫امروزه در این پارک زیست می کنند به نسبت گذشته کمتر شده‬ ‫است با این حال امروزه ‪ ۳۴‬گونه ی مختلف پستاندار‪ ۱۵۵ ،‬گونه‬ ‫پرنده و ‪ ۳۴‬گونه خزنده زیست می کند‪ .‬از جمله حیواناتی که قب ً‬ ‫ال‬ ‫در این پارک زیست می کرده اند اما متاسفانه امروز دیگر وجود‬ ‫ندارد‪ ،‬گورخر ایرانی است و خبر تاسف انگیز و ناراحت کننده ای‬ ‫که تعداد ‪ ۸۰۰‬عدد از این موجودات کمیاب در این پارک زیست‬ ‫می کرده است و در طول ‪ ۵‬سال نسل ان کامال منقرض شده ‪۸۰۰‬‬ ‫راس از بین رفتند‪ .‬اخرین بار این گورخرها ر سال ‪ ۱۳۶۳‬در این‬ ‫پارک دیده شدند و بعد از ان دیگر هرگز اثری از ان ها دیده نشد‪.‬‬ ‫یک نوع حیوان دیگر هم در این پارک به نام اهوی گواتردار وجود‬ ‫دارد که نسل این موجود هم در حال انقراض است و اگر برای ان‬ ‫کاری انجام نشود احتماال تا چند سال دیگر خبری از این اهو‬ ‫هم نخواهد بود و بیشترین جمعیت حیوانی را جبیرها تشکیل‬ ‫می دهند که در واقع نوعی غزال هستند شبیه به اهو با اندازه ی‬ ‫کوچک تر از ان ها‪.‬‬ صفحه 72 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫اما شاید جذاب ترین موجودی که در این پارک زیست می کند‬ ‫را بتوان یوزپلنگ اسیایی دانست متاسفانه نسل این حیوان هم با‬ ‫خطر انقراض روبروست و فقط ‪ ۳‬راس از ان ها دیده شده است که‬ ‫مشخص نیست این ‪ ۳‬راس نر و یا ماده هستند‪ ،‬اگر ماده باشند‬ ‫شاید برای زاد و ولد و جلوگیری از بین رفتن ان ها کاری بتوان‬ ‫انجام داد‪.‬‬ ‫در مورد پوشش گیاهی پارک ملی کویر هم باید گفت که در‬ ‫حال حاضر ‪ ۳۵۵‬گونه گیاه مختلف در ان به ثبت رسیده است‪،‬‬ ‫گیاهانی که از نوع خشک و شور پسند هستند و در واقع متناسب‬ ‫با اب و هوای این پارک هستند و می توانند خود را با ان سازگار‬ ‫کنند و اکثر ان ها دارای خاری در انتهای برگ خود هستند که‬ ‫نشان دهنده و شاخص گیاهان مناطق کویری و گرم و خشک‬ ‫است‪ .‬متاسفانه اسیب های انسانی و طبیعی زیادی این پارک را‬ ‫تهدید می کند‪ ،‬مهم ترین اسیب طبیعی ای که به این پارک رسیده‬ ‫است خشکسالی ای بود که در سال ‪ ۱۳۹۳‬اتفاق افتاد و باعث شد‬ ‫تا جانوران با کمبود اب مواجه شوند و برای به دست اوردن اب‬ ‫موردنیازشان به منطقه ی ازاد استان اصفهان بروند که در ان جا‬ ‫به صورت غیرقانونی شکار شدند و هیچ وقت به پارک برنگشتند‪.‬‬ ‫گرداورنده‪ :‬فاطمه سیدحاتمی‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‬‫‬‫‬‫‪-‬‬ ‫مجله گردشگری الی گشت‬ ‫سایت مهر و ماه‬ ‫سایت کجا رو‬ ‫سایت شبکه بهداشت و درمان شهرستان گرمسار‬ ‫‪73‬‬ صفحه 73 ‫ریل گذاری مسیر توسعه گرمسار‬ ‫شـهردار گرمسـار گفـت‪ :‬مدیریـت‬ ‫شـهری تمـام تلاش خـود را بـرای‬ ‫توسـعه و عمران شـهر می کنـد و در اینده‬ ‫اثربخشـی ایـن برنامه هـا را بیشـتر شـاهد‬ ‫خواهیـم بود‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بان مرز و بـه نقل از ایمنا؛‬ ‫یاسـر عربی در حاشـیه مراسـم نکوداشـت‬ ‫روز گرمسـار اظهـار کـرد‪ :‬برگـزاری ایـن‬ ‫دسـت رویدادهـا بـه منظـور برنامه ریـزی‬ ‫بـرای اینـده شهرسـتان‪ ،‬می توانـد منجـر‬ ‫به توسـعه منطقه شـود و مدیریت شـهری‬ ‫گرمسـار تمام تالش خود را برای توسـعه و‬ ‫عمـران شـهر می کنـد‪ .‬در اینده اثربخشـی‬ ‫ایـن برنامه ها را بیشـتر شـاهد هسـتیم‪.‬‬ ‫وی بـا اشـاره بـه قدمت و پیشـینه تاریخی‬ ‫سـه هزار سـاله گرمسـار با توجه به اشیای‬ ‫بـه دسـت امـده در قلعه اسـتوناوند در این‬ ‫منطقـه گفـت‪ :‬ایـن مـوارد نشـان می دهد‬ ‫کـه درایـن دیـار از دیربـاز زندگـی جـاری‬ ‫بوده اسـت‪.‬‬ ‫شـهردار گرمسار خاطرنشـان کرد‪ :‬امروز در‬ ‫حالی هشـتاد و چهارمین سـالگرد تاسیس‬ ‫‪74‬‬ ‫‪74‬‬ ‫‪74‬‬ ‫‪74‬‬ ‫شـهرداری گرمسـار را جشـن گرفتیـم‬ ‫و ایـن روز را بـه عنـوان روز گرمسـار نـام‬ ‫گذاشـتیم کـه بـرای ریـل گـذاری مسـیر‬ ‫توسـعه گرمسـار با همدلی و با اسـتفاده از‬ ‫نظرات اندیشـمندان و پژوهشـگران اساتید‬ ‫یـا کاردانـان قـدم بـر می داریم‪.‬‬ ‫عربـی ادامـه داد‪ :‬امـروز در تمـام بخش هـا‬ ‫نیازمنـد گفت وگـو هسـتیم‪ ،‬چنانچـه‬ ‫گفت وگـو محـور تعاملات اجتماعـی قـرار‬ ‫گیـرد‪ ،‬قطعـاً تمام مشـکالت از چهـره این‬ ‫شـهر رخـت برخواهـد بسـت‪.‬‬ ‫وی بـا بیـان اینکـه گرمسـار ماننـد مادری‬ ‫مهربـان‪ ،‬اقـوام را از جـای جای این کشـور‬ ‫پهنـاور در اغـوش گـرم خود جـای داده و‬ ‫الزم اسـت کـه بـرای بالندگـی ایـن دیـار‬ ‫بکوشـیم‪ ،‬تصریـح کـرد‪ :‬امـروز بـا همـت‬ ‫شـهرداری و شورای اسلامی شهر گرمسار‬ ‫در ایـن دوره و دوران گذشـته‪ ،‬بـا رفـع‬ ‫نواقـص و مشـکالت زیرسـاختی و انجـام‬ ‫پروژه هـای عمرانـی و برنامه هـای فرهنگی‬ ‫و اجتماعـی گرمسـار و شـهروندان مهربان‬ ‫ان بـا چهـره ای شـاداب پـا به قـرن جدید‬ ‫گذاشـته ایم‪.‬‬ ‫شـهردار گرمسـار با بیان اینکه برنامه ریزی‬ ‫راهبردی شـهر‪ ،‬بهبود عملکـرد و اطمینان‬ ‫از برنامه ریـزی و پاسـخگو بـودن توسـعه‬ ‫اینـده را در پـی دارد‪ ،‬اضافـه کـرد‪ :‬اتـکا‬ ‫بـه چنیـن رویکـردی‪ ،‬رونـد کار را غنی تـر‬ ‫و اجـرای واقعـی ان را تـا حـدی تضمیـن‬ ‫می کنـد‪.‬‬ ‫گرمسـار یکی از شـهرهای استان سمنان و‬ ‫مرکز شهرسـتان گرمسـار اسـت؛ همچنین‬ ‫غربی تریـن شهرسـتان اسـتان و وسـعتی‬ ‫حـدود ‪ ۵۱۸۲‬کیلومترمربع دارد‪ .‬گرمسـار‬ ‫از شـمال بـه دماونـد‪ ،‬از غـرب بـه ایوانکی‪،‬‬ ‫از شـرق بـه ارادان و از جنـوب بـه کویـر‬ ‫مرکـزی محـدود می شـود‪.‬‬ صفحه 74 ‫ظرفیت های مهم صنعتی و گردشگری‬ ‫نقطه طالیی پیشرفت گرمسار است‬ ‫مراسم بزرگداشـت روز گرمسـار با رونمایی از اسنادی‬ ‫تاریخـی و کتب بـا موضوع پیشـینه این شـهر برگزار‬ ‫شد ‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از مرزنیـوز؛ بر اسـاس اسـناد‬ ‫تاریخـی‪ ۲۰‬تیرمـاه سـال ‪ ۱۳۱۷‬نـام شـهر از خـوار بـه نام گرمسـار‬ ‫تغییـر یافت‪.‬‬ ‫مهـدی صفرخانلـو فرمانـدار گرمسـار نامگـذاری روزی بـه نـام‬ ‫شـهر گرمسـار را فرصتـی مناسـب بـرای معرفـی ظرفیت هـا و‬ ‫توانمندی هـای ایـن منطقـه برشـمرد و گفـت‪ :‬ظرفیت هـای مهـم‬ ‫صنعتـی و گردشـگری نقطـه طالیـی پیشـرفت گرمسـار اسـت‪.‬‬ ‫داود عابدینـی رئیـس شـورای اسلامی شـهر گرمسـار نیـز معرفـی‬ ‫نخبـگان و اسـتفاده از ظرفیـت چهره هـای مانـدگار در حوزه هـای‬ ‫علمـی‪ ،‬فرهنگـی‪ ،‬اجتماعـی‪ ،‬هنـری و ورزشـی را از اهـداف مهـم‬ ‫همایـش روز گرمسـار دانسـت‪ .‬یاسـر عربـی شـهردار گرمسـار نیـز‬ ‫تشـکیل اتـاق فکر برای ارائه طرح هایی برای توسـعه شـهر گرمسـار‬ ‫را از اولویت هـای اصلـی ایـن همایـش برشـمرد‪.‬‬ ‫برگـزاری نمایشـگاه معرفـی ظرفیـت هـای گردشـگری‪ ،‬صنعتـی‪،‬‬ ‫صنایع دسـتی و کشـاورزی‪ ،‬نمایش اسـناد تاریخی قدمت گرمسـار‬ ‫از دوران صفویـه‪ ،‬رونمایـی از ‪ ۴‬کتـاب در بخش هـای فرهنگـی‪،‬‬ ‫هنـری‪ ،‬ورزشـی و شـعر و ادب بـا موضـوع گرمسـار و تجلیـل از‬ ‫نخبـگان و چهـره هـای موثـر شـهر گرمسـار از برنامـه هـای ایـن‬ ‫همایـش بود‪.‬‬ ‫گفتنـی اسـت َگرمسـار یکـی از شـهرهای اسـتان سـمنان و مرکـز‬ ‫شهرسـتان گرمسـار اسـت‪ .‬در قدیـم بـه ان خـوار می گفتنـد کـه‬ ‫یکـی از ایـاالت ملـک ری بـوده اسـت‪ .‬جمعیـت این شـهر در سـال‬ ‫‪ ۱۳۹۵‬برابـر بـا ‪ ۴۸٬۶۷۲‬نفـر بـوده اسـت‪ .‬مـردم شـهر گرمسـار‬ ‫فارسـی زبان هسـتند‪ .‬امـا در نقـاط دیگـر شهرسـتان گرمسـار مانند‬ ‫مرکـز و روسـتاهای بخـش ایوانکی‪ ،‬تات ها سـاکنند و بـه زبان تاتی‬ ‫صحبـت می کننـد‪ .‬شـهر ایوانکـی مرکـز تات زبانان اسـتان سـمنان‬ ‫اسـت‪ .‬اقـوام طبـری (مازندرانی هـا‪ ،‬الیکایی ها و شـهمیرزادی ها) نیز‬ ‫بـه گویـش الیکایـی از زبـان طبـری (مازندرانـی) گویـش می کنند‪.‬‬ ‫گرمسـار غربی تریـن شهرسـتان اسـتان و دارای وسـعتی حـدود‬ ‫‪ ۵۱۸۲‬کیلومتـر مربـع می باشـد‪ ،‬کـه از شـمال بـه دماونـد‪ ،‬از غرب‬ ‫بـه ایوانکـی‪ ،‬از شـرق بـه ارادان و از جنوب به کویـر مرکزی محدود‬ ‫می شـود‪ .‬رودخانـه حبلـه رود کـه از رشـته کوه هـای البـرز مرکـزی‬ ‫سرچشـمه می گیـرد مناطـق اطـراف گرمسـار را سـیراب می کند‪ .‬از‬ ‫محصـوالت اصلـی کشـاورزی ایـن منطقه‪ ،‬گنـدم‪ ،‬پنبه‪ ،‬خربـزه‪ ،‬انار‬ ‫و انجیـر را می تـوان نـام بـرد؛ و مهم ترین رشـته صنایع دسـتی این‬ ‫شهرسـتان انـواع گلیـم بـا نقـوش و طرح هـای بومی می باشـد‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫مهدی صفرخانلو فرماندار گرمسار‪:‬‬ ‫‪75‬‬ صفحه 75 ‫سید محمد رضا هاشمی‪ ،‬استاندار سمنان خبر داد‪:‬‬ ‫‪76‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫صدور کد گمرکی منطقه ویژه اقتصادی سمنان‬ ‫اسـتاندار سـمنان گفـت‪ :‬کـد‬ ‫گمرکـی منطقه ویـژه اقتصادی‬ ‫سـمنان بـه عنـوان یکـی از مصوبات‬ ‫سـفر ریاسـت محتـرم جمهـوری‬ ‫حضـرت ایـت اهلل دکتـر رئیسـی به‬ ‫اسـتان‪ ،‬صـادر شـد‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه اطالع رسـانی وزارت کشـور؛ سـید‬ ‫محمـد رضا هاشـمی‪ ،‬اسـتاندار سـمنان با‬ ‫اشـاره بـه مصوبـات سـفر ریاسـت محتـرم‬ ‫جمهـوری بـه اسـتان در ابـان مـاه سـال‬ ‫گذشـته‪ ،‬گفـت‪ :‬از محـل مصوبـات سـفر‪،‬‬ ‫بالـغ بـر ‪ ۱۵‬هـزار میلیارد تومـان اعتبارات‬ ‫عمرانـی و اقتصـادی بـرای اسـتان در نظر‬ ‫گرفتـه شـد که اخـذ کـد گمرکـی منطقه‬ ‫ویـژه اقتصادی سـمنان در راسـتای تقویت‬ ‫تولیـد و اشـتغال افرینی‪ ،‬بـه عنوان یکی از‬ ‫مصوبـات حائـز اهمیـت سـفر‪ ،‬محقق شـد‬ ‫و هـم اکنـون ایـن منطقه اقتصـادی دارای‬ ‫کـد گمرکی اسـت‪.‬‬ ‫وی ادامـه داد‪ :‬منطقـه ویـژه اقتصـادی‬ ‫سـمنان بـا کاربـری تجـاری‪ -‬صنعتـی در‬ ‫زمینـی بـه مسـاحت یـک هـزار هکتـار در‬ ‫مجـاورت شـهرک صنعتـی سـمنان واقـع‬ ‫شـده اسـت که در تقویت شـهرک صنعتی‬ ‫و فعالیـت مسـتمر ایـن منطقـه نقـش‬ ‫بسـزایی دارد‪.‬‬ ‫اسـتاندار سـمنان اضافـه کـرد‪ :‬یکـی از‬ ‫مزیـت هـای بسـیار ویـژه و حائـز اهمیـت‬ ‫منطقـه ویـژه اقتصـادی سـمنان‪ ،‬قـرار‬ ‫با صدور کد گمرکی‬ ‫منطقه ویژه اقتصادی سمنان‬ ‫و ارتقاء سطح خدمات این‬ ‫منطقه‪ ،‬زمینه اشتغال‬ ‫تولید بیشتر و توجه به‬ ‫فعالیت شرکت های دانش بنیان‬ ‫و ایده های انان و در مجموع‬ ‫تحقق شعار سال فراهم و‬ ‫تقویت خواهد شد که امری‬ ‫بسیار ارزشمند بوده و‬ ‫در نهایت می تواند در ارتقاء‬ ‫شاخص تولید ناخالص داخلی‬ ‫و ارز اوری برای کشور‬ ‫استان و شهرستان سمنان‬ ‫نقش موثری ایفا کند‪.‬‬ ‫گیـری در مجـاورت خـط راه اهـن‬ ‫سراسـری تهران‪-‬مشـهد اسـت کـه زمینه‬ ‫را بـرای تسـهیل و تسـریع در امـور مرتبط‬ ‫بـا صادرات تولیدات شـهرک هـای صنعتی‬ ‫اسـتان و بـه طـور ویـژه شـهرک صنعتـی‬ ‫سـمنان‪ ،‬فراهـم مـی سـازد‪.‬‬ ‫هاشـمی تصریـح کرد‪ :‬فـاز عملیاتـی فعلی‬ ‫ایـن منطقـه ویژه اقتصـادی در حال حاضر‬ ‫محصـور شـده و اخـذ کـد گمرکـی ان نیز‬ ‫بـا رعایـت الزامـات گمرکـی‪ ،‬صـادر شـده‬ ‫است‪.‬‬ ‫اسـتاندار سـمنان خاطـر نشـان کـرد‪ :‬بـا‬ ‫تحقـق ایـن مهم و ارتقـاء خدمـات منطقه‬ ‫ویـژه اقتصـادی‪ ،‬اکنـون سـرمایه گـذاران‬ ‫مـی تواننـد از خدمـات ایـن منطقـه ویـژه‬ ‫اقتصـادی دارای کـد گمرکـی همچـون‬ ‫رویـه هـای صـادرات‪ ،‬ترانزیـت‪ ،‬ورود‬ ‫قطعـی‪ ،‬موقـت و مرجوعی بـه گمرک بهره‬ ‫منـد شـوند‪.‬‬ ‫وی همچنیـن گفـت‪ :‬اسـتان سـمنان یک‬ ‫اسـتان صنعتی اسـت که از پتانسـیل های‬ ‫بالقـوه در بخش صنعـت و تولیدات مرغوب‬ ‫برخـوردار اسـت کـه با اجـرای ایـن مهم و‬ ‫دسترسـی بسـیار اسـان بـه خـط راه اهن‬ ‫اصلـی‪ ،‬در اینـده مـی توانیـم در کنـار‬ ‫فعالیـت مطلـوب و حضور سـرمایه گذاران‬ ‫بیشـتر‪ ،‬شـاهد رشـد و ارتقاء صنعت استان‬ ‫و شهرسـتان سـمنان باشیم‪.‬‬ ‫اسـتاندار سـمنان در پایان گفـت‪ :‬با صدور‬ ‫کـد گمرکـی منطقـه ویـژه اقتصـادی‬ ‫سـمنان و ارتقـاء سـطح خدمـات ایـن‬ ‫منطقـه‪ ،‬زمینـه اشـتغال‪ ،‬تولیـد بیشـتر‬ ‫و توجـه بـه فعالیـت شـرکت هـای دانـش‬ ‫بنیـان و ایـده هـای انـان و در مجمـوع‬ ‫تحقق شـعار سـال فراهـم و تقویت خواهد‬ ‫شـد کـه امری بسـیار ارزشـمند بـوده و در‬ ‫نهایـت مـی توانـد در ارتقاء شـاخص تولید‬ ‫ناخالـص داخلـی و ارز اوری بـرای کشـور‪،‬‬ ‫اسـتان و شهرسـتان سـمنان نقش موثری‬ ‫ایفـا کند‪.‬‬ صفحه 76 ‫قدردانی رییس جمهور از اقدامات سازمان بنادر و‬ ‫دریانوردی برای احیای خلیج گرگان‬ ‫رئیس جمهـور رشـد ترانزیـت‪،‬‬ ‫راه انـدازی سـامانه هوشـمند‬ ‫پایـش مصوبـات سـفرهای اسـتانی‪،‬‬ ‫اقدامـات سـازمان بنـادر در احیـای‬ ‫خلیـج گـرگان‪ ،‬بسـیج امکانـات برای‬ ‫اعـزام و بازگشـت حجـاج بیـت اهلل‬ ‫الحـرام را از اقدامـات قابـل تقدیـر‬ ‫وزارت راه و شهرسـازی و زمینه سـاز‬ ‫تحقـق برنامه هـای کالن دولت مردمی‬ ‫عنـوان کـرد‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مرز و به نقـل از پایگاه‬ ‫اطالع رسـانی سـازمان بنـادر و دریانـوردی؛‬ ‫ایت اهلل سـید ابراهیم رئیسـی رئیس جمهور‬ ‫کشـورمان بـا حضـور در وزارت راه و‬ ‫شهرسـازی از نزدیـک در جریـان عملکـرد‪،‬‬ ‫طرح هـا و پروژه هـای مهـم ایـن وزارتخانـه‪،‬‬ ‫بـه ویـژه در زمینـه احـداث مسـکن قـرار‬ ‫گرفـت و از اقدامـات انجـام شـده توسـط‬ ‫ایـن مجموعـه در برخـی حوزه هـا تشـکر و‬ ‫قدردانـی کـرد‪.‬‬ ‫رئیس جمهور‪ ،‬وزیر راه وشهرسـازی را فردی‬ ‫عملگـرا و با جدیت در پیگیـری امور مرتبط‬ ‫بـا زیرمجموعـه خود دانسـت و افرود‪ :‬رشـد‬ ‫قابـل توجـه ترانزیـت کشـور و هدفگـذاری‬ ‫بـرای ترانزیـت ‪ ۲۰‬میلیـون تنـی در سـال‬ ‫جـاری که از سـوی وزارت راه و شهرسـازی‬ ‫انجـام شـده‪ ،‬عملکـرد مطلوبی اسـت‪.‬‬ ‫رئیسـی همچنیـن از اقدامـات در حـال‬ ‫انجـام‪ ،‬در حـوزه بنـادر بـه ویـژه در احیـای‬ ‫خلیـج گـرگان قدردانـی کـرد و افـزود‪ :‬بـا‬ ‫توجـه بـه اهمیـت کریدورهـا و مسـیرهای‬ ‫کشـور‪ ،‬پیگیـری و اقدامـات بـرای تکمیل و‬ ‫بهسـازی بایـد بـه صـورت روزانه و سـاعتی‬ ‫باشـد تا اهـداف در نظر گرفته شـده در این‬ ‫حـوزه محقـق شـود‪.‬‬ ‫وی در ادامـه از امادگـی کامـل بـرای تامین‬ ‫اعتبـار کریـدور شـمال‪ -‬جنـوب خبـر داد‬ ‫و گفـت‪ :‬بـا توجـه بـه اهمیـت و ضـرورت‬ ‫تکمیـل ایـن کریـدور‪ ،‬اقدامـات الزم در‬ ‫حـوزه تملـک اراضـی بـدون نگرانی نسـبت‬ ‫بـه اعتبـارات‪ ،‬بـه سـرعت انجـام شـود‪.‬‬ ‫رئیـس کابینـه سـیزدهم‪ ،‬توسـعه مسـیرها‬ ‫و انجـام اقدامـات الزم در زمینـه تامیـن‬ ‫لکوموتیـو و واگـن را نیـز ضـروری دانسـت‬ ‫و بـا اشـاره بـه کارهـای انجـام شـده در این‬ ‫حوزه هـا گفـت‪ :‬تکمیل مسـیرهای ضروری‪،‬‬ ‫انتقـال بـار و مسـافر را تسـهیل می کنـد و‬ ‫جنبـه تجـاری و بازرگانی ان نیـز از اهمیت‬ ‫دوچنـدان برخـوردار اسـت‪.‬‬ ‫تعییـن زمان مشـخص و رعایـت زمان بندی‬ ‫بـرای همـه پروژه هـا در حـوزه راه‪ ،‬مسـکن‬ ‫و ‪ ...‬از تاکیـدات رئیـس جمهـور بـود که در‬ ‫ایـن خصـوص اظهـار کـرد‪ :‬ضمـن تعییـن‬ ‫زمـان بـرای همـه طرح هـا‪ ،‬زمان بنـدی را‬ ‫بـه وسـیله تابلویـی در دیـد همـه از جملـه‬ ‫مـردم‪ ،‬مدیـران و ناظـران طـرح قـرار دهید‬ ‫چـرا کـه کنتـرل زمـان در پیشـبرد طرح ها‬ ‫بسـیار مهم اسـت‪.‬‬ ‫رئیسـی خاطر نشـان کرد‪ :‬بسـیج امکانات و‬ ‫مدیریـت خـوب در اعزام و بازگشـت حجاج‬ ‫بیـت اهلل الحـرام موجـب شـد عملیـات حـج‬ ‫‪ ۱۴۰۱‬بـدون مشـکل انجـام شـود و بایـد از‬ ‫همـه دسـت اندرکاران ایـن حـوزه تقدیـر به‬ ‫عمـل اید‪.‬‬ ‫وی همچنیـن راه انـدازی سـامانه ویـژه برای‬ ‫پایـش مصوبـات سـفرهای اسـتانی را از‬ ‫دیگـر اقدامـات مهم وزارت راه و شهرسـازی‬ ‫دانسـت وگفـت‪ :‬شـرط موفقیـت سـفرهای‬ ‫اسـتانی اجـرای مصوبـات و مطلـع شـدن‬ ‫مـردم از اثـار ان هاسـت کـه ایجـاد ایـن‬ ‫سـامانه در پیگیـری مصوبـات تاثیـر گـذار‬ ‫خواهـد بـود‪.‬‬ ‫رئیس جمهـور در خصوص نقش سـامانه های‬ ‫گوناگونـی کـه در وزارت راه و شهرسـازی‬ ‫فعـال اسـت‪ ،‬اظهـار کـرد‪ :‬ایـن سـامانه ها‬ ‫امـار و ارقـام را پیـش روی مسـئوالن قـرار‬ ‫می دهـد و بـه ایـن ترتیـب بـه ان هـا در‬ ‫شـناخت و وضعیـت‪ ،‬صحنـه و میـدان و‬ ‫در ادامـه‪ ،‬جمع بنـدی‪ ،‬تصمیم سـازی و‬ ‫تصمیم گیـری کمـک می ‍ کنـد تا بـه نظارت‬ ‫و پایـش دقیـق مسـائل بپردازنـد‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫در دیدار با معاونان و مدیران وزارت راه وشهرسازی مطرح شد؛‬ ‫‪77‬‬ صفحه 77 ‫‪78‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫بیانیه پایانی دهمین اجالس رایزنان فرهنگی ایران‬ ‫در خارج از کشور منتشر شد‬ ‫سـازمان فرهنـگ و ارتباطـات‬ ‫اسلامی با انتشـار بیانیـه پایانی‬ ‫دهمیـن اجلاس رایزنـان فرهنگـی‬ ‫ایـران در خـارج از کشـور‪ ،‬تحـول‬ ‫انقالبـی و سـاختاری در امور فرهنگی‬ ‫بین المللـی جمهـوری اسلامی ایران‬ ‫و سـازمان فرهنـگ و ارتباطـات‬ ‫اسلامی را ضرورتی فـوری و اجتناب‬ ‫ناپذیـر جهـت دسـتیابی نظـام بـه‬ ‫اقتـدار فرهنگـی دانسـت‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫روابط عمومی سـازمان فرهنـگ و ارتباطات‬ ‫اسلامی؛ در متـن ایـن بیانیـه امده اسـت‪:‬‬ ‫شـرکت کننـدگان در دهمیـن اجلاس‬ ‫رایزنـان فرهنگـی جمهوری اسلامی ایران‬ ‫در خـارج از کشـور‪ ،‬اعـم از نماینـدگان‬ ‫فرهنگـی و مدیـران سـازمان فرهنـگ و‬ ‫ارتباطـات اسلامی‪ ،‬بـا عنایـت بـه مباحث‬ ‫مطـرح شـده در ایـن اجلاس که بـه لطف‬ ‫الهـی پـس از یک دهـه برگزار شـد‪ ،‬موارد‬ ‫ذیـل را مـورد تاکیـد قـرار می دهنـد‪:‬‬ ‫‪ .1‬رسـالت انقلاب اسلامی‪ ،‬رسـالتی‬ ‫فرهنگـی و جهانـی اسـت و اقتـدار حقیقی‬ ‫نظـام از طریـق اقتـدار فرهنگـی در عرصه‬ ‫بیـن الملـل حاصـل می شـود‪ .‬لذا سـازمان‬ ‫فرهنـگ و ارتباطـات اسلامی و نمایندگان جمهـوری اسلامی ایـران و سـازمان‬ ‫فرهنگـی جمهـوری اسلامی ایـران در فرهنـگ و ارتباطـات اسلامی‪ ،‬ضرورتـی‬ ‫خـارج ازکشـور در جایـگاه حامـل اقتـدار فـوری و اجتنـاب ناپذیـر برای دسـت یابی‬ ‫معنـوی نظـام‪ ،‬بـا ایمـان به صـدق وعده ی نظـام به اقتدار فرهنگی اسـت‪ .‬لذا شـرکت‬ ‫الهـی‪ ،‬بـا روحیه و رفتـار انقالبی و جهادی‪ ،‬کننـدگان در اجلاس‪ ،‬ضمـن تاکیـد بـر‬ ‫تمـام تـوان خـود را بـرای تحقـق منویـات اجـرای برنامـه تحـول سـازمان‪ ،‬طراحـی و‬ ‫مقـام معظـم رهبـری (دام عـزه) در چهـل اجرای سـریع و حکمیانـه تحوالت بنیادین‬ ‫واره ی دوم انقالب اسلامی و شـتابدهی به و سـاختاری در امـور فرهنگی بیـن المللی‬ ‫گسـترش گفتمان انقالب اسلامی و اینده کشـور‪ ،‬بویژه نظام و سـاختارهای فرهنگی‬ ‫ی تمدنـی ان در دوران گـذار تاریخـی و بین المللـی جمهـوری اسلامی ایـران و‬ ‫دسـت یابـی جمهـوری اسلامی ایـران به شـکل گیری حکمرانی شایسـته ایـن امور‬ ‫اقتـدار فرهنگـی‪ ،‬بـکار خواهنـد بسـت و و نیـل بـه دیپلماسـی عمومـی و فرهنگـی‬ ‫در ایـن مسـیر از هیـچ کوششـی فروگـذار هوشـمند‪ ،‬همگـرا‪ ،‬منسـجم و موثـر را‬ ‫نخواهنـد کرد‪.‬‬ ‫خواسـتار هسـتند ‪.‬‬ ‫‪ .3‬بـه اسـتناد فرمایشـات مقـام معظـم‬ ‫رهبری(مدظلـه العالـی)‪ ،‬اساسـنامه‬ ‫مسئله ایرانیان مقیم خارج از‬ ‫کشور از مهمترین مسائل نظام سـازمان‪ ،‬قوانیـن و مقـررات موجـود و‬ ‫تاکیـد و تصریـح مقامـات عالـی نظـام از‬ ‫است که توجه به ان از مطالبات‬ ‫جملـه رییـس جمهـور محتـرم و رییـس‬ ‫مقام معظم رهبری(مدظله العالی) محترم مجلس شـورای اسلامی؛ سـازمان‬ ‫و رییس جمهور محترم است‪.‬‬ ‫فرهنـگ و ارتباطـات اسلامی و نمایندگان‬ ‫فرهنگـی جمهـوری اسلامی ایـران در‬ ‫خـارج از کشـور‪ ،‬قـرار گاه مشـترک و خط‬ ‫‪ .2‬در مقطـع کنونـی‪ ،‬تحـول انقالبـی و مقدم امـور فرهنگی بیـن المللی جمهوری‬ ‫سـاختاری در امـور فرهنگـی بین المللـی اسلامی ایـران هسـتند کـه باید بـا اجرای‬ صفحه 78 ‫رسالت انقالب اسالمی‬ ‫رسالتی فرهنگی و جهانی‬ ‫است و اقتدار حقیقی نظام از‬ ‫طریق اقتدار فرهنگی در عرصه‬ ‫بین الملل حاصل می شود‪.‬‬ ‫‪ .5‬مسـئله ایرانیان مقیم خارج از کشـور از‬ ‫مهمترین مسـائل نظام اسـت کـه توجه به‬ ‫ان از مطالبات مقـام معظم رهبری(مدظله‬ ‫العالـی) و رییـس جمهور محترم اسـت‪ .‬بر‬ ‫ایـن اسـاس سـازمان فرهنـگ و ارتباطات‬ ‫اسلامی و نمایندگی هـای فرهنگـی خارج‬ ‫از کشـور‪ ،‬در دور جدیـد فعالیـت خـود‬ ‫توجـه ویـژه بـه امـور فرهنگـی ایرانـی‬ ‫تبـاران و ایرانیـان مقیـم خـارج کشـور و‬ ‫حفـظ هویـت ایرانـی ‪ -‬اسلامی‪ ،‬تقویـت‬ ‫ارتبـاط انـان بـا وطـن خـود و اسـتفاده از‬ ‫سازمان فرهنگ و ارتباطات‬ ‫اسالمی و نمایندگان فرهنگی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران در خارج‬ ‫از کشور در جایگاه حامل اقتدار‬ ‫معنوی نظام‪ ،‬با ایمان به صدق‬ ‫وعده ی الهی‪ ،‬با روحیه و رفتار‬ ‫انقالبی و جهادی‪ ،‬تمام توان خود‬ ‫را برای تحقق منویات مقام معظم‬ ‫رهبری (دام عزه) در چهل واره ی‬ ‫دوم انقالب اسالمی و شتابدهی‬ ‫به گسترش گفتمان انقالب‬ ‫اسالمی و اینده ی تمدنی ان در‬ ‫دوران گذار تاریخی و دست یابی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران به اقتدار‬ ‫فرهنگی‪ ،‬بکار خواهند بست و‬ ‫در این مسیر از هیچ کوششی‬ ‫فروگذار نخواهند کرد‪.‬‬ ‫جهـان و منطقه شـده اسـت‪ .‬ایـن نبرد که‬ ‫مـی تـوان انـرا نبـرد اراده هـا و تدبیرها در‬ ‫جنـگ ادارکـی و مدیریـت افـکار عمومـی‬ ‫نـام نهـاد‪ ،‬نیازمنـد روایـت گـری موثـر و‬ ‫جریـان سـاز از ایـران و انقلاب اسلامی‬ ‫بـرای توده هـای میلیونـی مـردم و برنـد‬ ‫سـازی ملـی بـرای افـکار عمومـی جهـان‬ ‫و منطقـه اسـت‪ .‬لذا شـرکت کننـدگان در‬ ‫اجلاس توجـه بـه دیپلماسـی عمومـی و‬ ‫اسـتفاده از روش هـا و ابزارهـای نوین برای‬ ‫انتقـال سـریع و موثر پیام بـه جوامع دیگر‬ ‫را ضرورتـی فـوری می داننـد ‪.‬‬ ‫‪ .7‬اقتصاد فرهنگ در عرصه بین المللی‬ ‫و توسـعه صـادرات فرهنگـی می توانـد‬ ‫بـه افـزودن سـهم ایـران در بـازار صنایـع‬ ‫فرهنگـی سـایر جوامـع به ویژه کشـورهای‬ ‫منطقـه منجـر شـود‪ .‬لذا شـرکت کنندگان‬ ‫در اجلاس‪ ،‬ضمـن تاکیـد بـر حمایـت از‬ ‫صـادرات فرهنگـی در دور جدیـد فعالیـت‬ ‫خـود‪ ،‬فراهـم شـدن زیـر سـاخت های‬ ‫قانونـی و زمینه هـا و ضمانت هـای اجرایـی‬ ‫سازمان فرهنگ و ارتباطات‬ ‫اسالمی و نمایندگان فرهنگی‬ ‫ج‪.‬ا‪.‬ایران در خارج از کشور‪،‬‬ ‫قرارگاه مشترک و خط مقدم‬ ‫امور فرهنگی بین المللی‬ ‫ج‪.‬ا‪.‬ایران هستند‬ ‫‪ .11‬اثـار پر خیـر و برکت دهمین اجالس‬ ‫نماینـدگان فرهنگـی جمهـوری اسلامی‬ ‫ایـران در خـارج از کشـور‪ ،‬نشـان داد ایـن‬ ‫اجلاس تاثیـر بسـزایی در دسـت یابی بـه‬ ‫گفتمان مشـترک و ترسـیم مسـیر حرکت‬ ‫اتـی جمهـوری اسلامی ایـران در عرصـه‬ ‫فرهنگـی بین المللـی و شـتاب دهـی بـه‬ ‫ایـن حرکـت دارد‪ .‬لـذا شـرکت کننـدگان‬ ‫در اجلاس برگـزاری منظـم و دوره ای این‬ ‫اجلاس را مـورد تاکیـد قـرار می دهنـد‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫ماموریـت حاکمیتـی و قرارگاهـی خـود‬ ‫بـه اعمـال و اجرایـی سـازی سیاسـت های‬ ‫فرهنگـی بین المللـی نظـام در خـارج از‬ ‫کشـور بپردازنـد‪ .‬لـذا شـرکت کننـدگان‬ ‫در اجلاس‪ ،‬از مقامـات عالـی نظـام‪ ،‬قوای‬ ‫مجریـه و مقننـه و شـورای عالی سـازمان‪،‬‬ ‫خواسـتار پشـتیبانی انقالبـی و موثـر برای‬ ‫تبدیـل سـازمان فرهنـگ و ارتباطـات‬ ‫اسلامی از یـک سـازمان اداری بـه نهادی‬ ‫انقالبـی و از یـک متصـدی امـور فرهنگـی‬ ‫بین المللـی بـه قـرار گاه مقتـدر امـور‬ ‫فرهنگی بین المللی کشـور و فراهم شـدن‬ ‫ضمانـت هـای اجرایـی و زیـر سـاخت های‬ ‫قانونـی مناسـب بـرای اجـرای ماموریـت‬ ‫حاکمیتـی و قرارگاهـی خـود هسـتند‪ .‬در‬ ‫ایـن زمینـه تصویب قوانیـن و مقررات الزم‬ ‫در مجلـس انقالبـی و دولـت مردمـی مورد‬ ‫تاکیـد اسـت ‪.‬‬ ‫‪ .4‬تحقـق ارمان فرهنگـی و جهانی انقالب‬ ‫اسلامی‪ ،‬بدون مشـارکت مردمی در داخل‬ ‫و خارج از کشـور میسـر نیست‪ .‬لذا شرکت‬ ‫کننـدگان در اجلاس محوریت بخشـی به‬ ‫کنشـگران مردمـی و غیـر حاکمیتی جبهه‬ ‫فرهنگـی انقالب اسلامی در داخل و خارج‬ ‫از کشـور را مـورد تاکیـد قـرار مـی دهنـد‬ ‫و خواسـتار ایجـاد سـاز و کارهـا و زمینـه‬ ‫مناسـب بـرای مشـارکت جـدی و موثـر‬ ‫ایـن کنشـگران و توانمنـد سـازی‪ ،‬شـبکه‬ ‫سـازی و گسـترش امتـداد بین المللـی این‬ ‫ظرفیت هـا هسـتند‪.‬‬ ‫ظرفیـت ایرانیـان مقیـم خـارج از کشـور‬ ‫بـرای امـور فرهنگی خـارج کشـور را مورد‬ ‫تاکیـد قـرار می دهنـد‪.‬‬ ‫‪ .6‬جمهـوری اسلامی ایـران در مسـیر‬ ‫گسـترش گفتمـان انقلاب اسلامی‪ ،‬وارد‬ ‫نبـرد فرهنگـی تمـام عیـار‪ ،‬گسـترده و‬ ‫نامتقـارن بـا معارضـان و رقبـای خـود در‬ ‫بـرای تسـهیل گـری و رونـق صـادرات‬ ‫فرهنگـی جمهـوری اسلامی ایـران را بـا‬ ‫تمرکـز بـر کنشـگران غیـر حاکمیتـی این‬ ‫حـوزه‪ ،‬مـورد تاکیـد قـرار می دهنـد ‪.‬‬ ‫‪ .8‬عالقـه ملت هـا بـه شـنیدن حـرف‬ ‫نـو انقلاب اسلامی و اشـنایی انـان بـا‬ ‫الگـوی انقلاب اسلامی‪ ،‬ضـرورت توسـعه‬ ‫حضـور فرهنگـی ج‪.‬ا‪.‬ا را در کشـورهای‬ ‫مختلـف جهـان و حضـور هدفمنـد و موثر‬ ‫در سـازمان های منطقـه ای و جهانـی را‬ ‫نمایان می سـازد‪ .‬لـذا حمایت و پشـتیبانی‬ ‫از سـازمان فرهنـگ و ارتباطـات اسلامی‬ ‫بـرای اسـتقرار نماینـدگان فرهنگـی در‬ ‫سـایر کشـورها و سـازمان های فاقـد‬ ‫نماینـده فرهنگـی و در مـوارد ضـروری‬ ‫ایجـاد نمایندگـی فرهنگـی‪ ،‬مـورد تاکیـد‬ ‫اسـت‪.‬‬ ‫‪ .9‬نـگاه ویـژه گفتمـان انقلاب اسلامی‬ ‫بـه موضـوع خانـواده و زنـان و مطالبـه‬ ‫ی بخـش عظیمـی از مخاطبیـن انقلاب‬ ‫اسلامی بـرای ارائـه الگـوی مطلـوب در‬ ‫حـوزه خانـواده وزنان در کنار به بن بسـت‬ ‫رسـیدن نـگاه غـرب در موضـوع خانـواده‪،‬‬ ‫زمینـه بسـیار مسـاعدی بـرای فعالیـت در‬ ‫ایـن بخـش فراهـم کـرده اسـت‪.‬‬ ‫‪ .10‬فراگیـر سـازی روایـت ایرانـی از‬ ‫فرهنـگ و تمدن اسلامی ایرانـی و صیانت‬ ‫از مواریـث و مفاخر ان‪ ،‬از اقدامات ضروری‬ ‫درحـوزه همسـایگان (کـه از مناطـق‬ ‫الویـت دار در امـور فرهنگـی و بین المللـی‬ ‫کشـور اسـت)‪ ،‬اسـت‪.‬‬ ‫‪79‬‬ صفحه 79 ‫نشست مشترک رئیس و اعضای فراکسیون ایرانیان‬ ‫‪80‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫خارج از کشور مجلس شورای اسالمی با وزیر امورخارجه‬ ‫نشسـت مشـترک رئیـس و‬ ‫اعضـای فراکسـیون ایرانیـان‬ ‫خـارج از کشـور مجلـس شـورای‬ ‫اسلامی با وزیـر امورخارجـه بـا‬ ‫هدف تبـادل نظـر در حـوزه ایرانیان‬ ‫خـارج از کشـور و بهـر ه گرفتـن از‬ ‫ظرفیـت مجلـس شـورای اسلامی‬ ‫در حـل مسـائل اساسـی پیـش روی‬ ‫هم وطنـان خارج از کشـور‪ ،‬در وزارت‬ ‫امورخارجـه برگـزار شـد‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه اطلاع رسـانی وزارت امورخارجـه؛‬ ‫در اغـاز ایـن نشسـت دکتـر حسـین‬ ‫امیرعبداللهیـان‪ ،‬وزیـر امـور خارجـه ضمن‬ ‫خیرمقـدم بـه شـرکت کنندگان در ایـن‬ ‫نشسـت‪ ،‬بـه تشـریح سیاسـت های دولـت‬ ‫سـیزدهم در قبـال ایرانیان خارج از کشـور‬ ‫و اقدامـات مهـم انجـام شـده در سـال اول‬ ‫فعالیـت دولـت در زمینـه تسـهیل تـردد‬ ‫ایرانیـان‪ ،‬تدویـن قانـون جامـع ایرانیـان‬ ‫خـارج از کشـور‪ ،‬تسـهیل نقـل و انتقـال‬ ‫مالـی و بسـیاری از خدمات کنسـولی ارائه‬ ‫شـده بـه انـان پرداخـت‪ .‬وی با برشـمردن‬ ‫بخشـی از اقدامـات دبیرخانه شـورای عالی‬ ‫ایرانیـان در حـوزه شناسـایی و تدویـن‬ ‫نظـام مسـائل ایرانیـان بـه منظـور ارائه به‬ ‫کارگروه هـای تخصصـی شـورای عالـی بـا‬ ‫هـدف چاره اندیشـی و تسـهیل مشـارکت‬ ‫ایرانیـان مقیـم خارج از کشـور در توسـعه‬ ‫شناسایی و تدوین نظام مسائل‬ ‫ایرانیان به منظور ارائه به‬ ‫کارگروه های تخصصی شورای‬ ‫عالی با هدف چاره اندیشی و‬ ‫تسهیل مشارکت ایرانیان مقیم‬ ‫خارج ازکشور در توسعه و‬ ‫شکوفایی کشور‪ ،‬تشکیل شورای‬ ‫مشورتی و بررسی عرصه های‬ ‫جدید مشارکت ایرانیان در‬ ‫امور اجتماعی کشور و ضرورت‬ ‫حمایت های حقوقی همه جانبه از‬ ‫ایرانیان مورد تاکید قرار گرفت‪.‬‬ ‫و شـکوفایی کشـور‪ ،‬تشـکیل شـورای‬ ‫مشـورتی و بررسـی عرصه هـای جدیـد‬ ‫مشـارکت ایرانیان در امور اجتماعی کشـور‬ ‫و ضـرورت حمایت هـای حقوقـی همـه‬ ‫جانبـه از ایرانیـان را مـورد تاکید قـرار داد‬ ‫و بـر عزم دسـتگاه دیپلماسـی جهـت رفع‬ ‫هرگونـه مانـع بر سـر راه خدمت رسـانی به‬ ‫ایرانیـان خـارج از کشـور تاکیـد نمـود‪.‬‬ ‫در ایـن نشسـت علیرضـا سـلیمی رئیـس‬ ‫فراکسـیون ایرانیـان خـارج از کشـور نیـز‬ ‫گزارشـی از پیگیری هـای صـورت گرفتـه‬ ‫توسـط فراکسـیون ارائـه کـرد و تشـکیل‬ ‫شـورای عالـی ایرانیـان خـارج از کشـور‬ ‫پـس از سـال ها بـرای اولیـن بـار در دولت‬ ‫سـیزدهم بـه ریاسـت رئیـس جمهـور را‬ ‫بسـیار مثبـت ارزیابـی کـرد‪ .‬وی ضمـن‬ ‫اشـاره بـه مجموعـه نشسـت های اعضـای‬ ‫فراکسـیون در مجلـس و وزارت خارجه‪ ،‬بر‬ ‫حل مسـائل پیش روی ایرانیان و اسـتفاده‬ ‫حداکثـری از ظرفیـت ایرانیـان خـارج از‬ ‫کشـور تاکیـد نمـود‪.‬‬ ‫در ادامـه جلسـه تعـدادی از اعضـای‬ ‫فراکسـیون‪ ،‬طـی سـخنانی بـه مسـائلی‬ ‫همچـون ضـرورت حضـور ایرانیـان خـارج‬ ‫از کشـور در پروژه هـای اقتصـادی و‬ ‫سـرمایه گذاری‪ ،‬ضـرورت تقویـت مـدارس‬ ‫ایرانی خارج از کشـور بـرای تقویت ارتباط‬ ‫نسـل های سـوم و چهـارم ایرانی خـارج از‬ ‫کشور‪ ،‬فعالیت بیشـتر رایزنی های فرهنگی‬ ‫در ارتبـاط بـا ایرانیـان و دانشـجویان‪ ،‬ارائه‬ ‫تسـهیالت پایدار به بسـیاری از دانشجویان‬ ‫ایرانـی خـارج از کشـور کـه خواهـان ادامه‬ ‫تحصیـل در دانشـگاه های داخـل کشـور‬ ‫هسـتند‪ ،‬اسـتفاده از تجربیـات نماینـدگان‬ ‫مجلـس بـرای رفـع برخـی مشـکالت‬ ‫ایرانیان خارج از کشـور‪ ،‬تقدیر از پیشـنهاد‬ ‫رئیـس جمهـور و رئیس شـورای عالی امور‬ ‫ایرانیـان خـارج از کشـور در تدویـن الیحه‬ ‫قانـون جامع ایرانیان و درخواسـت تسـریع‬ ‫در ارسـال الیحـه پیشـنهادی بـه مجلـس‬ ‫شـورای اسلامی و بیـان برخـی دیدگاه ها‬ ‫در مسـائل منطقـه ای و بین المللـی مرتبط‬ ‫بـا سیاسـت خارجـی پرداختنـد‪.‬‬ صفحه 80 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫وزیر ارتباطات در نشست با رییس قوه قضاییه مطرح کرد‪:‬‬ ‫لزوم همکاری همه دستگاه ها‬ ‫برای تکمیل شبکه ملی اطالعات‬ ‫وزیـر ارتباطـات و فنـاوری ارتباطات در بخش زیرسـاخت این شـبکه‬ ‫اطالعـات در نشسـت رییـس اقدامـات بسـیار خوبـی انجام داده اسـت‪.‬‬ ‫قـوه قضاییـه بـا مدیـران ایـن وزیـر ارتباطـات بـا اشـاره بـه الیه هـای‬ ‫وزارتخانـه بـا اشـاره بـه امنیـت مختلف این شـبکه‪ ،‬گفت‪ :‬بر اسـاس سند‬ ‫و صرفـه اقتصـادی بـه عنـوان دو شـبکه ملـی اطالعـات در حـوزه محتـوا و‬ ‫موضـوع مهم بـرای ترغیب سـرمایه خدمـات دسـتگاه های مختلـف وظایفـی‬ ‫گـذاری در ایـن حـوزه‪ ،‬از رییس قوه دارنـد که نیازمنـد تعامل و همـکاری این‬ ‫قضاییـه خواسـت در زمینـه ایجـاد دسـتگاه ها هسـتیم‪.‬‬ ‫امنیـت قضایـی بـرای پلتفـرم های وی بـه سـرمایه گـذاری در ایـن حـوزه‬ ‫داخلـی و ایجـاد شـعب تخصصـی از طـرف بخـش خصوصـی اشـاره کـرد‬ ‫حـوزه ارتباطات و فنـاوری اطالعات و افـزود‪ :‬بـرای سـرمایه گـذاری در ایـن‬ ‫در جهـت تثبیت و توسـعه سـرمایه حـوزه نیـاز بـه امنیـت و صرفـه اقتصادی‬ ‫گـذاری در این حـوزه کمـک نماید‪ .‬داریـم و در غیـر ایـن صورت این سـرمایه‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل گذاری هـا در سـایر بخـش هـا انجـام‬ ‫از مرکـز روابط عمومـی و اطالع رسـانی مـی شـود و یـا ظرفیت هـای کشـور در‬ ‫وزارت ارتباطـات و فنـاوری اطالعـات؛ ایـن حـوزه بـه خـارج از کشـور مهاجـرت‬ ‫عیسـی زارع پـور وزیر ارتباطـات و فناوری خواهنـد کـرد‪.‬‬ ‫اطالعـات در نشسـت حجت االسلام وی در بخـش دیگـری از سـخنان خـود‬ ‫محسـنی اژه ای رییـس قـوه قضاییـه دربـاره پنجـره ملـی خدمـات دولـت‬ ‫بـا مدیـران وزارت ارتباطـات وفنـاوری هوشـمند نیـز بـا اشـاره بـه اینکـه ایـن‬ ‫اطالعـات بـا تقدیـر از حضـور رییـس قوه اقـدام بـرای تسـهیل در زندگـی مـردم‬ ‫قضاییـه در وزارت ارتباطـات‪ ،‬گزارشـی از اسـت‪ ،‬افـزود‪ :‬تـا پایـان سـال جـاری‬ ‫اقدامـات انجام شـده در ایـن وزارتخانه در انشـاهلل طعم شـیرین حکمرانـی مبتنی بر‬ ‫فنـاوری بـا فراهم کـردن خدمـات متنوع‬ ‫دولـت سـیزدهم ارائـه کـرد‪.‬‬ ‫وی در ایـن نشسـت که با حضـور مدیران دولـت هوشـمند به مردم چشـیده خواهد‬ ‫ارشـد سـازمان هـا و شـرکت های تابعـه و شد ‪.‬‬ ‫معاونیـن وزیـر ارتباطـات برگـزار شـد‪ ،‬با وزیـر ارتباطـات بـا اشـاره بـه اینکـه برای‬ ‫اشـاره بـه اهمیـت شـبکه ملـی اطالعات‪ ،‬تحقـق برخـی از برنامه هـای خـود بـه‬ ‫افـزود‪ :‬شـبکه ملـی اطالعـات موضوعـی کمـک قـوه قضاییـه نیـاز داریـم‪ ،‬گفـت‪:‬‬ ‫بسـیار مهـم و بین بخشـی اسـت و وزارت یکـی از ایـن برنامه هـا دولـت هوشـمند‬ ‫اسـت کـه دسـتگاه هـای مختلـف بـه‬ ‫خصـوص دسـتگاه های خـارج از دولـت‬ ‫بایـد بـرای در اختیـار گذاشـتن داده هـا و‬ ‫اطالعـات خـود همـکاری کنند تـا بتوانیم‬ ‫بـا راه انـدازی سـرویس های برخـط‬ ‫مختلـف‪ ،‬زندگـی مـردم را تسـهیل کنیم‪.‬‬ ‫زارع پـور بـه تفـاوت کسـب و کارهـای‬ ‫فضـای مجـازی و نوع عملکرد انان اشـاره‬ ‫کـرد و بـه ریاسـت قـوه قضاییه پیشـنهاد‬ ‫کـرد کـه شـعبه تخصصی برای رسـیدگی‬ ‫بـه جرائـم کسـب و کارهـای ایـن حـوزه‬ ‫اختصـاص داده شـود‪.‬‬ ‫وی بـا اشـاره بـه تحوالت سـریع در حوزه‬ ‫ارتباطـات و فنـاوری اطالعـات‪ ،‬افـزود‪:‬‬ ‫اصلاح قوانیـن در ایـن حـوزه بایـد بـه‬ ‫صـورت دائم انجام شـود و قضـات محترم‬ ‫دسـتگاه قضایی نسـبت بـه تغییـرات این‬ ‫حـوزه اگاهـی داشـته باشـند‪.‬‬ ‫در ابتـدای ایـن نشسـت نیـز علـی اصغـر‬ ‫انصـاری معـاون برنامـه ریـزی و نظـارت‬ ‫راهبـردی وزیـر ارتباطـات و فنـاوری‬ ‫اطالعـات‪ ،‬امیـر محمـدزاده الجـوردی‬ ‫مدیرعامـل شـرکت ارتباطات زیرسـاخت‪،‬‬ ‫محمـد خوانسـاری‪ ،‬رییـس سـازمان‬ ‫فنـاوری اطالعات ایران‪ ،‬عباسـی شـاهکوه‬ ‫رییـس سـازمان تنظیـم مقـررات و‬ ‫ارتباطـات رادیویـی و حسـن سـاالریه‪،‬‬ ‫رییـس سـازمان فضایـی ایـران گزارشـی‬ ‫از اقدامـات و برنامـه هـای وزارتخانـه در‬ ‫حـوزه مسـئولیت خـود ارائـه کردنـد‪.‬‬ ‫‪81‬‬ صفحه 81 ‫رئیس کمیته مرز مجلس‪:‬‬ ‫‪82‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫بر تقویت دیپلماسی اقتصادی تاکید داریم‬ ‫رئیـس کمیتـه مـرز مجلـس‬ ‫شـورای اسلامی گفـت‪ :‬یکـی‬ ‫از موضوعـات مـورد تاکیـد مجلس و‬ ‫کمیسـیون امنیـت ملـی و سیاسـت‬ ‫خارجـی تقویت دیپلماسـی اقتصادی‬ ‫بـا کشـورهای مـرزی اسـت‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫تسـنیم؛ شـهریار حیـدری در بازدیـد از‬ ‫گـذرگاه زمینـی دوغـارون در خراسـان‬ ‫رضـوی در گفت وگو با خبرنگار تسـنیم در‬ ‫تایبـاد اظهارداشـت‪ :‬بنابـر تصمیـم مجلس‬ ‫شـورای اسلامی‪ ،‬ماموریتی به کمیسـیون‬ ‫امنیت ملی و سیاسـت خارجی داده شـد و‬ ‫جمعـی از نماینـدگان که عضو کمیسـیون‬ ‫هسـتند طـی دو روز گذشـته بازدیدهایـی‬ ‫بـه منظور بررسـی اخرین وضعیت مسـائل‬ ‫امنیتـی و تـوان امنیتـی ونظامـی نیروهای‬ ‫مسـلح از مناطق مرزی مشـترک با کشـور‬ ‫افغانسـتان انجـام دادند‪.‬‬ ‫وی افـزود‪ :‬خوشـبختانه امادگـی بسـیار‬ ‫خوبـی از سـوی نیروهای ارتـش جمهوری‬ ‫اسلامی ایـران‪ ،‬مرزبانـی غیورکشـورمان و‬ ‫نهادهـای اطالعاتـی و امنیتـی بـه صـورت‬ ‫متحـد و هماهنـگ بوجـود امـده اسـت و‬ ‫اشـراف کامـل در بیـن نیروهـای مـرزی‬ ‫وجـود دارد و هرگونـه تحرکـی در منطقـه‬ ‫زیـر نظـر نیروهـای امنیتـی‪ ،‬ارتـش و‬ ‫مرزبانـی اسـت‪.‬‬ ‫حیـدری تصریـح کـرد‪ :‬به مردم کشـورمان‬ ‫اطمینـان می دهیم که فرزندان کشـورمان‬ ‫در نقـاط مـرزی امادگـی مقابله بـا هرگونه‬ ‫پدیـده ای را در مـرز دارنـد و هـم اکنون با‬ ‫اشـراف نظامی‪ ،‬امنیتـی و اطالعاتی امنیت‬ ‫خـوب و پایداری در منطقـه وجود دارد‪.‬‬ ‫رئیـس کمیتـه مـرز مجلـس شـورای‬ ‫اسلامی عنـوان کـرد‪ :‬هـدف دیگـر ایـن‬ ‫بازدیـد بحـث گذرهـای مرزی اسـت و مرز‬ ‫دوغـارون در تمامـی شـرایط ناامنی که در‬ ‫افغانسـتان بوجـود امـد فعـال بـود و یـک‬ ‫مـرز بسـیار مهـم و اسـتراتژیک بـه شـمار‬ ‫می ایـد‪.‬‬ ‫اشراف کامل در بین‬ ‫نیروهای مرزی وجود دارد‬ ‫و هرگونه تحرکی در منطقه‬ ‫زیر نظر نیروهای امنیتی‪،‬‬ ‫ارتش و مرزبانی است‪.‬‬ ‫وی خاطرنشـان کـرد‪ :‬مـرز فرصتـی اسـت‬ ‫بـرای مـردم مرزنشـین‪ ،‬بخشـی از ایـن‬ ‫فرصت هـای مـرزی اسـتفاده شـده بـرای‬ ‫تقویـت معیشـت مرزنشـینان و بازهـم جـا‬ ‫دارد کـه در برخـی از نقـاط در قالـب مرز‬ ‫مجـاز مـورد توجـه قـرار گیـرد‪ ،‬از وزارت‬ ‫کشـور و کارگـروه مرزهـای مجـاز تقاضـا‬ ‫داریـم کـه جلسـه ای مشـترک در ایـن‬ ‫راسـتا برگـزار کنند‪.‬مرزهـا صالـح ابـاد را‬ ‫نیـز باید فعـال و از ظرفیت هـای مرزی ان‬ ‫اسـتفاده کـرد‪.‬‬ ‫حیدری ادامه داد‪ :‬افغانسـتان هم همسـایه‬ ‫ماسـت و هـم تمایـل دارد در حوزه هـای‬ ‫اقتصـادی‪ ،‬سیاسـی و اجتماعـی تبـادل‬ ‫بیشـتری داشـته باشـد و ارتباطات تقویت‬ ‫شـود در دولـت ایـران نیـز ایـن تمایـل‬ ‫وجـود دارد از ایـن جهـت فرصت هـای‬ ‫زیـادی در مـرز داریـم کـه در اینـده بایـد‬ ‫از ان هـا بهتریـن بهـره را ببریـم‪.‬‬ ‫رئیـس کمیتـه مـرز مجلـس شـورای‬ ‫اسلامی افزود‪:‬یکـی از موضوعاتـی کـه‬ ‫مـورد تاکیـد مجلـس و کمیسـیون امنیت‬ ‫ملـی و سیاسـت خارجـی اسـت تقویـت‬ ‫دیپلماسـی اقتصـادی اسـت و در همیـن‬ ‫راسـتا از ‪ 32‬نفـر مسـئول بلندپایـه‬ ‫حوزه هـای دیپلماسـی کشـورهای مختلف‬ ‫بویـژه کشـورهای همسـایه دعـوت کردیم‬ ‫و بیشـترین تاکیدمـان بـر توسـعه روابـط‬ ‫دیپلماسـی و اقتصـادی اسـت‪.‬‬ ‫وی گفـت‪ :‬برنامه هـای مختلفـی بـرای‬ ‫همـکاری بـا کشـورهای همسـایه و‬ ‫کشـورهای منطقـه داریـم و جـزء‬ ‫راهبردهـای نظـام جمهـوری اسلامی‬ ‫ایـران اسـت و در گام دوم انقلاب نیزمقام‬ ‫معظـم رهبـری تاکیـد کردنـد بـر تقویـت‬ ‫روابـط اقتصـادی بـا کشـورهای اسلامی و‬ ‫افغانسـتان یـک کشـور راهبـردی برایمان‬ ‫اسـت و تمایـل داریـم بیش از این توسـعه‬ ‫روابط در حوزه های مختلف داشـته باشـیم‬ ‫و بـزودی ایـن روابـط عملیاتـی می شـود‪.‬‬ صفحه 82 ‫اعتبار احیای دریاچه ارومیه استانی شود‬ ‫رئیـس سـازمان مدیریـت و برنامه ریـزی‬ ‫اذربایجان شـرقی گفـت‪ :‬معتقـدم سـتاد احیـای دریاچه‬ ‫ارومیـه بایـد در اسـتان های اذربایجان شـرقی و غربـی‬ ‫تشـکیل و اعتبـارات احیـا نیز اسـتانی شـود تـا قدرت و‬ ‫دقـت اجـرای پروژه هـا بـاال رود‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بان مـرز و بـه نقـل از مرزنیوز؛محمد فرشـکاران ‬ ‫بـا حضـور در جمع خبرنـگاران با بیـان اینکه دریاچـه ارومیه یک‬ ‫موضـوع اساسـی و حیاتـی اسـت کـه حیـات منطقه و کشـورهای‬ ‫همجـوار تحـت الشـعاع ایـن موضـوع قـرار دارد؛ گفـت‪ :‬احیـای‬ ‫دریاچـه ارومیـه را از درجـه اهمیـت سـاقط نکرده ایـم و نخواهیم‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫فرشـکاران با اشـاره به فعال بودن ‪ ۱۸‬پروژه در اسـتان اذربایجان‬ ‫مرتبـط بـا احیـای دریاچه ارومیـه‪ ،‬گفـت‪ :‬اعتبارات این پـروژه ها‬ ‫در سـفر رئیـس جمهور به اسـتان در حـوزه اب و فاضالب مصوب‬ ‫شـده است‪.‬‬ ‫وی بـه اجـرای پـروژه هایی مثل انتقال اب ارس بـه تبریز‪ ،‬تکمیل‬ ‫تصفیـه خانـه های تبریز‪ ،‬اذرشـهر و ملـکان و انتقال پسـاب های‬ ‫انهـا بـا دبی مشـخص به صـورت مدام بـه دریاچه اشـاره کرد‪.‬‬ ‫رئیـس سـازمان مدیریـت و برنامه ریـزی اذربایجان شـرقی‬ ‫خاطرنشـان کـرد‪ :‬پـروژه مهـم دیگر احـداث تونل انتقـال اب زاب‬ ‫بـه دریاچه اسـت که باید به سـرعت تکمیل شـود و انتقـال اب از‬ ‫طریـق ایـن تونـل بـه صـورت دائمـی اتفـاق افتد‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫محمد فرشکاران‪ ،‬رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی اذربایجان شرقی‪:‬‬ ‫‪83‬‬ صفحه 83 ‫‪84‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫سه نکته درباره امنیت غذایی‬ ‫ایـن روزهـا «امنیـت غذایـی»‬ ‫کلیـدواژه پرتکـراری در فضـای‬ ‫مجـازی و شـبکه های اجتماعی اسـت‪.‬‬ ‫رسـانه های نوشـتاری و تصویـری نیـز‬ ‫روزانـه چندیـن خبر‪ ،‬تحلیـل و گزارش‬ ‫در خصـوص امنیـت غذایـی منتشـر‬ ‫می کننـد ‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بان مـرز و به نقـل از پایگاه‬ ‫اطالع رسـانی مرکـز بررسـی های اسـتراتژیک‬ ‫ریاسـت جمهـوری؛ واقعیـت ایـن اسـت‬ ‫کـه امـروز قیمـت تمـام شـده غـذا در تمـام‬ ‫نقـاط دنیـا گـران اسـت‪ .‬سـازمان خواروبار و‬ ‫کشـاورزی ملـل متحد (فائو) مـاه پیش اعالم‬ ‫کـرد‪« :‬نرخ جهانـی مواد غذایی به بیشـترین‬ ‫میـزان خـود در تاریخ رسـیده اسـت»‪.‬‬ ‫شـاخص قیمت مـواد غذایی این سـازمان که‬ ‫از اوریـل ‪ 1990‬منتشـر می شـود رکـوردی‬ ‫تاریخی را در این زمینه ثبت کرده اسـت‪ .‬در‬ ‫دو سـال اخیـر که جهـان درگیـر همه گیری‬ ‫کرونـا ویـروس بـوده‪ ،‬قیمت هـای جهانـی‬ ‫مـواد غذایـی رونـدی افزایشـی داشـته اند‪،‬‬ ‫رونـدی کـه بـا درگیـری نظامی اوکرایـن و‬ ‫روسـیه بـه اوج خـود رسـیده اسـت‪ .‬بـه طور‬ ‫حتـم قیمت هـا در بـازار داخلـی کشـور نیـز‬ ‫از قیمت هـای جهانـی تاثیـر می پذیرنـد‪.‬‬ ‫بـه خصـوص بـا توجـه بـه ایـن نکته کـه در‬ ‫برخـی کاالهای اساسـی‪ ،‬بخـش قابل توجهی‬ ‫از موجـودی مـواد غذایـی کشـور از طریـق‬ ‫واردات تامیـن می شـود‪.‬‬ ‫از سـوی دیگـر در روزهـای اخیـر دولـت بـا‬ ‫عمـل به تکلیـف قانونـی خـود فرایند حذف‬ ‫ارز ترجیحـی را اغاز کرده و اقدام به پرداخت‬ ‫یارانـه نقـدی بـه دهک های مختلـف مردم بر‬ ‫اسـاس سـازوکار از پیـش تعیین شـده کرده‬ ‫اسـت‪ .‬ایـن اصالح اقتصـادی نیـز در روزهای‬ ‫اغازیـن اجـرا منجـر بـه ایجـاد تغییـر قیمت‬ ‫در بـازار شـده اسـت کـه انتظـار مـی رود در‬ ‫ماه هـای اتـی و بـا اصلاح رویه هـای جـاری‬ ‫ایـن شـوک قیمتـی به مـرور کاهـش یابد‪.‬‬ ‫وضعیـت قیمـت جهانـی مـواد غذایـی و‬ ‫اصالحـات اقتصـادی در دسـت انجـام در‬ ‫کشـور‪ ،‬دو عاملـی هسـتند که شـرایط امروز‬ ‫را از مدت هـا قبـل قابـل پیش بینـی می نمود‬ ‫بـا ایـن همـه توجـه بـه سـه نکتـه در ایـن‬ ‫خصـوص ضـروری اسـت‪:‬‬ ‫نخسـت ان که در روزهای اغازین همه گیری‬ ‫کرونـا ویـروس و بـا اعمـال قرنطینه هـای‬ ‫سراسـری در بیشـتر نقاط جهان‪ ،‬قفسـه های‬ ‫مـواد غذایـی حتـی در کشـورهای بـا درامد‬ ‫بـاال خالـی شـد‪ .‬تصاویـری بسـیاری از ایـن‬ ‫قفسـه ها ثبـت شـده اسـت‪ ،‬تصاویـری کـه‬ ‫مرورشـان امـروز خالـی از لطـف نیسـت‪،‬‬ ‫چـرا کـه واقعیـت ایـن اسـت کـه بـا وجـود‬ ‫شـدیدترین تحریم هـای اقتصـادی و اتفاقاتی‬ ‫کـه در بـاال ذکـر شـد‪ ،‬کمبـود مـواد غذایـی‬ ‫در کشـور وجـود نـدارد‪ .‬مقامـات دولتـی بـه‬ ‫دفعـات از ذخایـر مناسـب راهبـردی کشـور‬ ‫اطمینـان داده انـد‪ .‬بـرای نمونـه معـاون‬ ‫برنامه ریـزی وزیـر جهـاد کشـاورزی اعلام‬ ‫کـرده طـرح اصلاح یارانه هـا بـا ذخیـره ‪70‬‬ ‫درصـدی در کاالهـای اساسـی اغـاز شـده‬ ‫ا ست ‪.‬‬ ‫دوم اینکـه بخشـی از شـرایط به وجـود امـده‬ ‫ناشـی از هیجانـات روانـی بـازار اسـت کـه با‬ ‫مدیریـت دولـت و همراهـی مـردم فروکـش‬ ‫خواهـد کرد‪.‬‬ ‫سـومین نکتـه امـا هشـداری اسـت اینـده‬ ‫پژوهانـه‪ .‬بررسـی پیشـران های تاثیرگـذار بر‬ ‫اینـده امنیـت غذایـی نشـان می دهـد رونـد‬ ‫افزایـش قیمت مـواد غذایی در سـطح جهان‬ ‫در ماه هـای پیـش روی ادامه خواهد داشـت‪.‬‬ ‫در شـرایطی کـه ایـن روزهـا جنـگ اوکراین‬ ‫و روسـیه عرضـه برخـی محصـوالت غذایی و‬ ‫نهاده هـای تولیـد را بـه بـازار جهانـی مختل‬ ‫کـرده اسـت‪ ،‬در ماه هـای پیـش روی با توجه‬ ‫بـه قیمت هـای بـاالی انـرژی‪ ،‬حمـل و نقل و‬ ‫همچنیـن محـدود شـدن صـادرات از سـوی‬ ‫تولیدکننـدگان عمـده و بروز خشکسـالی در‬ ‫برخی کشـورهای تولیدکننـده انتظار می رود‬ ‫میـزان عرضـه جهانـی غـذا با کاهـش مواجه‬ ‫شـود‪ .‬لذا بایـد از امـروز برای چنیـن فردایی‬ ‫امـاده بود‪.‬‬ ‫نکتـه اخـر اما توجه بـه اینکه امنیـت غذایی‬ ‫رکنـی اسـت از ارکان امنیـت ملـی و تحقـق‬ ‫پایـدار ان‪ ،‬نیازمنـد نگاهی اسـت اینده نگرانه‬ ‫بـه حـوزه کشـاورزی و غـذا‪ .‬در شـرایطی‬ ‫کـه مسـئولین اجرایـی کشـور بـرای تامیـن‬ ‫نیازهـای امـروز مـردم تلاش می کننـد‪،‬‬ ‫نـگاه بـه اینـده نباید فرامـوش شـود‪ .‬روندها‬ ‫و چالش هایـی پیـش روی امنیـت غذایـی‬ ‫کشـور اسـت کـه در جهـان پرشـتاب امـروز‬ ‫مـدام در حـال تغییرند‪ .‬سیاسـتگذاری کالن‬ ‫کشـور در این حـوزه باید رصد سـیگنال های‬ ‫تغییـر را بـه طـور مـدام در دسـتور کار خود‬ ‫داشـته باشد‪.‬‬ ‫نویسنده‪ :‬محمد امامی‬ صفحه 84 ‫یکـی از مسـائلی کـه ذهـن‬ ‫مراکـز راهبـردی ترکیـه را بـه‬ ‫خـود مشـغول کـرده اسـت‪ ،‬وضعیت‬ ‫سـوریه بخصـوص بعـد از بحـران‬ ‫اوکراین اسـت‪ .‬ایـن مراکـز معتقدند‬ ‫کـه بـا خـروج نیروهـای روسـیه از‬ ‫سـوریه‪ ،‬ایـران نقـش اصلـی را در‬ ‫تحـوالت اتـی ایـن کشـور برعهـده‬ ‫خواهـد داشـت‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه اطالع رسـانی مرکـز بررسـی های‬ ‫اسـتراتژیک ریاسـت جمهـوری؛ مرکـز‬ ‫تحقیقـات راهبـردی "تـور فکـری"‬ ‫در یادداشـتی بـه بررسـی عملیـات‬ ‫نظامی ترکیـه در سـوریه و معـادالت‬ ‫جدیـد منطقـه ای و اهـداف امریـکا‪ ،‬رژیـم‬ ‫صهیونیسـتی‪ ،‬روسـیه‪ ،‬ایران و حزب اتحاد‬ ‫دموکراتیـک در سـوریه پرداختـه اسـت‪.‬‬ ‫تحوالت سوریه قبل از بحران اوکراین‬ ‫اغـاز عملیـات نظامـی جدیـد در سـوریه‬ ‫در دسـتور کار رئیـس جمهـور و ارتـش‬ ‫ترکیـه قـرار دارد امـا تفـاوت ایـن عملیات‬ ‫احتمالـی جدیـد بـا عملیات هـای قبلـی‬ ‫یعنـی "سـپر فـرات"‪" ،‬شـاخه زیتـون"‬ ‫و "چشـمه صلـح" در شـرق رود فـرات و‬ ‫"سـپر بهار" در منطقه ادلب در این اسـت‬ ‫کـه چارچـوب اصلـی‪ ،‬دامنـه کلـی‪ ،‬اهداف‬ ‫تاکتیکـی و زمـان ان متاثـر از جنـگ‬ ‫روسـیه علیـه اوکرایـن اسـت نـه تحرکات‬ ‫و تحـوالت ناشـی از جنگ داخلی سـوریه‪.‬‬ ‫درواقـع‪ ،‬در دو سـال منتهـی بـه جنـگ‬ ‫روسـیه و اوکرایـن در ‪ 24‬فوریـه ‪،2022‬‬ ‫هیـچ نشـانه ای دال بـر بـن بسـت بحـران‬ ‫سـوریه وجـود نداشـت‪.‬‬ ‫رونـد گسـترش حضور ایـران در سـوریه تا‬ ‫اواسـط سـال ‪ 2021‬میالدی بـرای نزدیک‬ ‫شـدن بـه میادیـن نفتـی در شـمال ایـن‬ ‫کشـور با دیـوار امریکا و در غـرب با قدرت‬ ‫نظامـی و نیروهـای نیابتـی روسـیه روبـرو‬ ‫شـده بـود‪ .‬از سـوی دیگـر‪ ،‬دولـت سـوریه‬ ‫تلاش می کـرد بـرای حفـظ حاکمیتـش‬ ‫در مناطـق تحـت کنتـرل خـود‪ ،‬حمایـت‬ ‫امریکا مناطق تحت کنترل‬ ‫سازمان تروریستی "پ ک ک‬ ‫و حزب اتحاد دموکراتیک" را‬ ‫به صورت قابل توجهی از‬ ‫تحریم ها معاف کرده است‪.‬‬ ‫روسـیه را بدسـت اورد‪ .‬در همیـن حـال‬ ‫سـوریه بـا اعلام پیـروزی در جنـگ‪ ،‬بـه‬ ‫دنبـال فرصتـی بـرای بازگشـت بـه جهان‬ ‫عـرب بـا انجـام مذاکـرات دیپلماتیـک بود‬ ‫و انتظـار داشـت کـه در سـال جـاری بـه‬ ‫ایـن هدف دسـت یابد‪ .‬بشـار اسـد علیرغم‬ ‫اینکـه بـرای نشـان دادن روند اغـاز بهبود‬ ‫اقتصـادی بـا دشـواری هایی روبروشـده‬ ‫بـود‪ ،‬امـا امیدهـای وی بـرای بازگشـت به‬ ‫"اتحادیـه عـرب" بـرای جمـع اوری پـول‬ ‫مورد نیاز بازسـازی کشـور تقویـت گردیده‬ ‫بو د ‪.‬‬ ‫از سـوی دیگـر‪ ،‬همـه توجـه امریـکا در‬ ‫سـوریه در چارچـوب روابط با حـزب اتحاد‬ ‫دموکراتیـک درشـمال شـرق رود فـرات‬ ‫متمرکز شـده بـود‪ .‬یگان هـای مدافع خلق‬ ‫علاوه براینکـه تحت چتر حفاظـت امریکا‬ ‫قـرار گرفتـه بودنـد‪ ،‬حملات کوچـک‬ ‫ایذایـی را علیـه ارتـش ترکیـه و "ارتـش‬ ‫ملـی سـوریه‪ /‬ارتـش ازاد سـوریه متشـکل‬ ‫از گروه هـای سـلفی و تکفیـری وابسـته به‬ ‫ارتـش و میـت ترکیـه" انجـام می دادنـد‪.‬‬ ‫امـا ظرفیت تاثیرگـذاری این نـوع حمالت‬ ‫خیلـی کـم بود‪.‬‬ ‫در ایـن شـرایط‪ ،‬ارتـش ترکیـه عملیـات‬ ‫موضعی را علیه سـازمان تروریسـتی پ ک‬ ‫ک و یگان هـای مدافـع خلـق بـه صـورت‬ ‫روز افـزون افزایـش مـی داد و "ارتـش ملی‬ ‫سـوریه" نیـز بـرای تامیـن امنیـت و ثبات‬ ‫در مناطـق تحـت کنتـرل خـود در شـمال‬ ‫سـوریه تلاش می کـرد‪ .‬باایـن وجـود‪،‬‬ ‫تسـلط تزلـزل ناپذیـر روسـیه بـر تحوالت‬ ‫سـوریه قبـل از حملـه بـه اوکرایـن کاملا ‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫بحران اوکراین و تاثیر ان بر تحوالت سوریه‬ ‫‪85‬‬ صفحه 85 ‫اشـکار بـود بگونـه ای کـه بـا اسـتقرار‬ ‫نیروهـای نظامی روسـیه در بخـش بزرگـی‬ ‫ً‬ ‫کاملا‬ ‫از سـوریه‪ ،‬قـدرت سـایر بازیگـران‬ ‫بـی اثـر و خنثی شـده بود‪ .‬درواقـع‪ ،‬قدرت‬ ‫ارتـش روسـیه‪ ،‬مخالفـان حکومت دمشـق‬ ‫را چـه از نظـر سیاسـی و چه نظامـی وادار‬ ‫کـرده بود کـه در مقابل دولت سـوریه زانو‬ ‫بزننـد و نفـوذ امریـکا در سـوریه و به ویژه‬ ‫در شـمال شـرق این کشـور محدود شـده‬ ‫و در تنگنـا قـرار گرفتـه بـود امـا جنـگ‬ ‫اوکرایـن ایـن تصویـر را تغییـر داد‪.‬‬ ‫تاثیر جنگ اوکراین بر بحران سوریه‬ ‫جنـگ روسـیه و اوکرایـن هنـوز تاثیـر‬ ‫راهبـردی بـر سـوریه نداشـته اسـت و‬ ‫تحوالتـی که امروز در حال رخ دادن اسـت‬ ‫ناشـی از مشـکالت تاکتیکی و لجسـتیکی‬ ‫اسـت کـه روسـیه بـا انهـا روبـرو شـده و‬ ‫‪86‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫حمالت تروریستی‬ ‫که عموما ً تا اواسط اوریل‬ ‫با شتاب کمتری انجام می شد‬ ‫از ‪ 22‬اوریل به بعد‬ ‫افزایش یافت‪.‬‬ ‫تغییـرات جزئـی در موازنـه قـوا در عرصـه‬ ‫بیـن المللـی بوجـود اورده اسـت‪ .‬اما حتی‬ ‫ایـن رونـد نیـز سـوریه را بـه طـور جـدی‬ ‫تحـت تاثیـر قـرار داده اسـت‪.‬‬ ‫اگر روسـیه در نتیجـه وقایع اوکراین قدرت‬ ‫نفـوذ خـود را در سـوریه بـه طـور کامل از‬ ‫دسـت بدهـد‪ ،‬در ایـن صـورت می تـوان‬ ‫از یـک تحـول راهبـردی سـخن گفـت‪.‬‬ ‫نبایـد فرامـوش کـرد کـه مداخلـه نظامـی‬ ‫ روسـیه نقـش بزرگـی در تحـوالت سـوریه‬ ‫داشـت‪ .‬روسـیه مجبور شـده اسـت قدرت‬ ‫نفـوذ نظامـی خـود را در سـوریه محـدود‬ ‫کنـد‪ ،‬امـا ایـن رونـد تحولـی راهبـردی در‬ ‫سـوریه ایجـاد نکـرده و نخواهـد کـرد‪ .‬امـا‬ ‫اگـر درگیـری در اوکرایـن بـرای مـدت‬ ‫طوالنـی ادامـه یابـد و گسـترده شـود و‬ ‫شـاهد تغییـرات بزرگـی در جهان باشـیم‪،‬‬ ‫وضعیـت سـوریه نیـز تغییـر خواهـد کـرد‪.‬‬ ‫داده هـای موجود نشـان می دهـد که از ‪24‬‬ ‫فوریـه ‪ 2020‬میلادی تاکنـون در نتیجـه‬ ‫سـه عامـل اصلـی‪ ،‬تغییـرات قابـل توجهی‬ ‫در سـوریه اغاز شـده اسـت‪ :‬اول؛ قابلیت ها‬ ‫و فعالیت هـای روسـیه در سـوریه‪ .‬دوم؛‬ ‫واکنش هـای امریـکا‪ ،‬ایـران و اسـرائیل‬ ‫در سـوریه و سـوم؛ حملات و اقدامـات‬ ‫تروریسـتی پ ک ک و یگان هـای مدافـع‬ ‫خلـق‪ .‬در واقـع‪ ،‬عملیـات احتمالـی اتـی‬ ‫بـرون مـرزی ترکیـه در شـمال سـوریه به‬ ‫طـور مسـتقیم بـا ایـن سـه عامـل ارتبـاط‬ ‫دارد‪ .‬شـاخص ها نشـان می دهنـد روسـیه‬ ‫بعـد از اغاز جنـگ اوکرایـن نیروهای خود‬ ‫را در مناطـق خاصـی تجمیـع و مسـتقر‬ ‫کـرده و تعـداد سـربازان و مستشـاران‬ ‫نظامی خـود را کاهـش داده و در برخـی از‬ ‫مناطـق‪ ،‬پایگاه هـای نظامـی را تخلیه کرده‬ ‫اسـت و دسـت به عملیات بسـیار گزینشی‬ ‫می زنـد‪ .‬شـویگو وزیـر دفـاع روسـیه ‪9‬‬ ‫روز قبـل از شـروع جنـگ اوکرایـن‪ ،‬بـه‬ ‫سـوریه سـفر مهمـی انجـام داد و سـپس‬ ‫در ‪ 22‬فوریـه ‪ 2022‬میلادی‪ ،‬روسـیه‬ ‫ناوگانـی متشـکل از ‪ 16‬کشـتی را در بندر‬ ‫طرطـوس و حمیمیم سـوریه مسـتقر کرد‪.‬‬ ‫مقامـات پایـگاه اعلام کردنـد کـه روسـیه‬ ‫هواپیماهای ‪ 31 MiG ،23-TU‬و سامانه‬ ‫‪ Kinzal‬در ایـن منطقـه مسـتقر کـرده‬ ‫اسـت‪ .‬افسـران ارتش روسیه‪ ،‬شـرکت های‬ ‫امنیتـی خصوصـی و لشـکر ‪ ،25‬مهمترین‬ ‫نیـروی نیابتـی روسـیه در سـوریه‪ ،‬در این‬ ‫کشـور عملیـات نظامی انجـام می دادنـد اما‬ ‫بعد از طوالنی شـدن درگیـری در اوکراین‪،‬‬ ‫ایـن وضعیـت به شـدت تغییر کرده اسـت‪.‬‬ ‫روسـیه در مـاه فوریـه ‪ 910‬حملـه هوایـی‬ ‫بـه مناطـق مرکزی سـوریه انجـام داد‪ ،‬این‬ ‫تعـداد از حملات در ماه مـارس به ‪ 270‬و‬ ‫در اوریـل بـه ‪ 550‬مـورد رسـید و در مـاه‬ ‫مـه در سـطح ‪ 310‬عملیـات باقـی مانـد‪.‬‬ ‫روسـیه نـه تنهـا تعـداد عملیـات هوایی را‬ ‫کاهـش داده اسـت‪ ،‬بلکـه تعـداد سـربازان‬ ‫روسـی و عناصـر شـبه نظامی شـرکت های‬ ‫امنیتـی خصوصـی روسـیه را از برخـی‬ ‫مناطـق حسـاس شـرق حمـص‪ ،‬برخـی از‬ ‫پایگاه هـای اطـراف طبقـه در رقـه و پایگاه‬ ‫شـرق حلـب کاهـش داده و از بخشـی از‬ ‫منطقـه تدمـر عقـب نشـینی کـرده اسـت‬ ‫و بـه نظـر نمی رسـد ایـن یـک نـوع عقـب‬ ‫نشـینی موقتی باشـد‪.‬‬ ‫از سـوی دیگـر‪ ،‬ترکیـه در ‪ 23‬اوریـل‬ ‫اعلام کرد اجـازه نخواهـد داد هواپیماهای‬ ‫حامـل پرسـنل نظامـی روسـیه از حریـم‬ ‫هوایـی ترکیـه عبـور کننـد و بـه سـوریه‬ ‫برونـد‪ .‬تنگه هـای ترکیه در شـرایط جنگی‬ ‫بـر روی کشـتی های جنگـی کشـورهای‬ ‫سـاحلی بسـته اسـت‪ .‬عواملـی ماننـد‬ ‫دچـار شـدن روسـیه بـه کمبـود نیـروی‬ ‫نظامـی الزم و لـزوم انتقـال پرسـنل بـا‬ ‫تجربـه و ماهـر نظامی روسـیه بـه اوکراین‬ ‫باعـث شـد روسـیه بـه سـازماندهی مجدد‬ ‫قـدرت نظامی خـود در سـوریه بپـردازد‬ ‫و نیروهـای رزمی خـود را از مناطـق غیـر‬ ‫راهبـردی در سـوریه خـارج کنـد‪ .‬البتـه‬ ‫روسـیه در مناطـق راهبـردی سـوریه بـه‬ ‫اسـتقرار نیـروی نظامـی ادامـه می دهـد‪.‬‬ ‫از نظـر روسـیه مناطق حیاتـی و راهبردی‬ ‫شـامل بزرگـراه ‪ M5‬کـه جـاده دمشـق‪-‬‬ ‫حلـب را بـه هـم متصـل می کنـد و خـط‬ ‫شـمالی بزرگـراه ‪ M4‬و منطقـه و شـهر‬ ‫ادلـب هنـوز مناطـق راهبـردی هسـتند‪.‬‬ ‫موضع بازیگران منطقه ای و‬ ‫فرامنطقه ای در سوریه بعد از اغاز‬ ‫جنگ اوکراین‬ ‫بحـران اوکرایـن سـبب تشـدید رقابـت‬ ‫بازیگـران منطقـه ای و فرامنطقـه ای درگیر‬ ‫در بحران سـوریه شـده اسـت‪ .‬این مسـاله‬ ‫از زمـان انتشـار اخبـاری مبنـی بـر اینکـه‬ ‫روسـیه داوطلبانـی را از سـوریه جمع اوری‬ ‫کـرده و بـه جبهـه جنـگ اوکرایـن منتقل‬ ‫نمـوده تقویت شـده اسـت‪.‬‬ ‫رئیس جمهور ترکیه اعالم‬ ‫کرده است که حمالت بعد‬ ‫از امادگی الزم عملیات‬ ‫ارتش ترکیه برای پاکسازی‬ ‫تروریست ها از شمال‬ ‫سوریه اغاز خواهد شد‪.‬‬ ‫درایـن میان‪ ،‬بنظر می رسـد روابـط ایران و‬ ‫سـوریه تحـت تاثیر این روند‪ ،‬تقویت شـده‬ ‫اسـت چنانچـه بر اسـاس اخبار موجـود‪ ،‬از‬ ‫اوایـل اوریـل‪ ،‬نقـل و انتقـاالت نفـرات و‬ ‫تجهیـزات شـتاب گرفته و گسـترش یافته‬ ‫و گروه هـای شـبه نظامی وابسـته بـه ایران‬ ‫در بسـیاری از شـهرک های کوچـک و‬ ‫بزرگ مسـتقر شـده انـد‪ .‬در همیـن مقطع‬ ‫زمانی بشـار اسـد در ‪ 12‬مه به ایران سـفر‬ ‫کـرد‪ .‬بـا توجـه بـه اینکـه اخریـن سـفر‬ ‫اسـد بـه ایران در سـال ‪ 2019‬انجام شـده‬ ‫بـود‪ ،‬تفسـیر و توضیـح ارتبـاط بیـن ایـن‬ ‫رویدادها و سـفر بشـار اسد بسـیار اسان تر‬ ‫می شـود‪.‬‬ ‫از سـوی دیگر‪ ،‬در نتیجه اسـتقرار نیروهای‬ ‫نیابتـی وابسـته ایـران در مناطقـی کـه‬ ‫نیروهـای روسـیه عقـب نشـینی کردنـد‪،‬‬ ‫امریـکا و اسـرائیل تدابیـر امنیتـی و‬ ‫نظامی خـود را بـرای مهار ایران در سـوریه‬ ‫افزایـش دادنـد‪ .‬درایـن میان‪ ،‬اگرچـه البته‬ ‫تحـرکات متقابـل امریـکا و اسـرائیل علیه‬ ‫ایران در سـوریه و منطقه بیشـتر در سـطح‬ ‫تاکتیکـی اسـت بـا ایـن وجـود‪ ،‬امریـکا با‬ ‫توجه به خروج بخشـی از نیروهای روسـیه‬ ‫از سـوریه‪ ،‬اقدامـات جدیدی را اغـاز کرده‬ ‫اسـت و روش های تحریمی علیه سـوریه را‬ ‫تغییـر داده اسـت‪.‬‬ ‫امریـکا مناطـق تحـت کنتـرل سـازمان‬ ‫تروریسـتی "پ ک ک و حـزب اتحـاد‬ ‫دموکراتیـک" را به صـورت قابل توجهی از‬ ‫تحریم هـا معـاف کرده اسـت‪ .‬ایـن اقدام به‬ ‫معنـی ایجـاد "شـبه دولت" اسـت‪ .‬امریکا‬ ‫صبـر کـرد و بعـد از اغـاز جنـگ اوکرایـن‬ صفحه 86 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫و کاهـش نفـوذ روسـیه در سـوریه ‪ ،‬ایـن سـوریه درحال شناسـایی منطقه هسـتند‪.‬‬ ‫سیاسـت را اجرایـی کـرد‪.‬‬ ‫بنـا به گـزارش خبرگـزاری اناتولـی ارتش‬ ‫درایـن میـان‪ ،‬حملات گـروه تروریسـتی ترکیـه تـا تل رفعـت و منبج پیـش خواهد‬ ‫پ ک ک و یگان هـای مدافـع خلـق علیـه ر فت ‪.‬‬ ‫نیروهـا و گروه هـای تحـت حمایـت ترکیه‬ ‫بحران اوکراین سبب‬ ‫در سـوریه و نیروهـای نظامـی و امنیتـی‬ ‫ترکیـه ادامـه دارد و تغییراتـی در ان‬ ‫تشدید رقابت بازیگران‬ ‫بوجـود امـده اسـت‪ .‬سـازمان تروریسـتی‬ ‫منطقه ای و فرامنطقه ای‬ ‫بـه‬ ‫پ ک ک و یگان هـای مدافـع خلـق‬ ‫درگیر در بحران سوریه‬ ‫مناطـق عملیاتی "چشـمه صلح"‪" ،‬شـاخه‬ ‫شده است‬ ‫زیتـون" و "سـپر فـرات" نفـوذ کـرده و با‬ ‫حملات ایذایـی راکتی‪/‬خمپـاره ای و مواد‬ ‫منفجـره دسـت سـاز بـه فعالیت هـای‬ ‫اهداف و سیاست ترکیه در قبال‬ ‫خـود ادامـه می دهنـد‪ .‬ارتـش ترکیـه نیـز‬ ‫سوریه پس از بحران اوکراین‬ ‫بـا اسـتفاده از پهپاد هـای مسـلح اعضـای طـرح عملیـات بـرون مـرزی ترکیـه بـا‬ ‫رده بـاال و میانی سـازمان تروریسـتی را به مواضـع و اقدامـات جدیـد روسـیه در‬ ‫هالکـت می رسـاند‪ .‬امـا بعد از سـازماندهی سـوریه ارتباط مسـتقیمی دارد‪ .‬بـا توجه به‬ ‫جدیـد نیروهـای روسـیه و نقـل و انتقاالت اسـتقرار ایـران در نقاطی که روسـیه عقب‬ ‫و تضعیـف موقعیـت انهـا در سـوریه و نشـینی کـرده اسـت و نیـز تالش هـای‬ ‫همزمـان بـا اغاز عملیـات "پنجـه‪ -‬کلید" امریـکا بـرای تقویـت مواضـع و موقعیـت‬ ‫ارتـش ترکیـه‪ ،‬حملات و تحـرکات گـروه حـزب اتحـاد دموکراتیـک درایـن رونـد‪،‬‬ ‫تروریسـتی پ ک ک و یگان هـای مدافـع نبایـد تحـوالت اتـی را صرفاً یـک عملیات‬ ‫خلـق علیـه نیروهـا و گروه هـای تحـت ضـد تروریسـتی تلقی کـرد‪ .‬البتـه هرگونه‬ ‫حمایـت ترکیـه در سـوریه افزایـش یافتـه عملیاتـی کـه قـرار اسـت علیـه سـازمان‬ ‫ا ست ‪.‬‬ ‫تروریسـتی پ ک ک و یگان هـای مدافـع‬ ‫حملات تروریسـتی کـه عمومـاً تا اواسـط خلـق انجـام شـود‪ ،‬اساسـاً یـک فعالیـت‬ ‫اوریـل بـا شـتاب کمتـری انجـام می شـد‪ ،‬ضـد تروریسـم محسـوب می شـود‪ .‬امـا‬ ‫از ‪ 22‬اوریـل بـه بعد افزایـش یافت‪ .‬رجب عملیـات اخـراج و پاکسـازی "پ ک ک‬ ‫طیـب اردوغـان‪ ،‬رئیـس جمهـور ترکیـه و یگان هـای مدافـع خلـق" از تـل رفعـت‬ ‫اعلام کـرده اسـت کـه حملات بعـد از تنهـا به معنـی جلوگیـری از حملات انها‬ ‫امادگـی الزم عملیـات ارتـش ترکیـه علیـه نیروهـای امنیتـی و نظامی ترکیـه از‬ ‫بـرای پاکسـازی تروریسـت ها از شـمال ایـن منطقـه‪ ،‬نیسـت‪ ،‬بلکـه بایـد ان را در‬ ‫سـوریه اغـاز خواهد شـد‪ .‬اکنـون نیروهای چارچـوب موازنـه قـوا و معـادالت جدیدی‬ ‫اطالعاتـی و عملیاتـی ترکیه جهـت برنامه کـه در سـوریه به وجـود امده اسـت‪ ،‬مورد‬ ‫ریـزی بـرای میـزان پیشـروی نیروهـا در ارزیابـی قـرار داد‪.‬‬ ‫درایـن شـرایط‪ ،‬ترکیـه درصدد مهار سـایر‬ ‫بازیگـران بویـژه نفـوذ ایـران در سـوریه‬ ‫برامـده اسـت‪ .‬ترکیـه بدیـن منظـور بـه‬ ‫دنبـال ایجـاد کریـدور برای اتصـال مناطق‬ ‫امـن بـه یکدیگر تحت تسـلط ارتـش خود‬ ‫اسـت‪ .‬درواقع‪ ،‬یکی از مهمترین مشـکالت‬ ‫مخالفـان نظـام سـوریه در شـمال ایـن‬ ‫کشـور از سـال ‪ 2019‬تاکنـون ناتوانـی‬ ‫انهـا از ایجاد کریـدور برای اتصـال مناطق‬ ‫عملیاتـی سـپر فـرات و چشـمه صلـح بـه‬ ‫یکدیگـر بوده اسـت‪ .‬عملیـات نظامی ترکیه‬ ‫در منبـج‪ ،‬نـه تنهـا زمینـه را بـرای اتبـاع‬ ‫سـوری کـه می خواهنـد از ترکیـه بـه‬ ‫سـوریه بازگردنـد‪ ،‬فراهـم می کنـد‪ ،‬بلکـه‬ ‫ایجـاد ارتبـاط و یکپارچگـی بیـن مناطـق‬ ‫عملیاتـی امـن را تضمیـن می کنـد‪.‬‬ ‫بـه همیـن دلیـل بایـد تحـوالت شـرق‬ ‫سـوریه را تنهـا معطـوف بـه منبـج نکنیم‪،‬‬ ‫بلکـه بایـد تحـوالت حومـه ان را هـم‬ ‫مدنظـر قـرار داد‪ .‬اتصـال دو منطقـه امـن‬ ‫بـا ایجـاد کریدوری کـه می تواند از شـمال‬ ‫منبـج گشـوده شـود و عبـور کند‪ ،‬نـه تنها‬ ‫بـه اتحـاد مناطق تحـت تسـلط پ‪.‬ک‪.‬ک‪/‬‬ ‫یگان هـای مدافـع خلـق پایان خواهـد داد‪،‬‬ ‫بلکـه راه را بـرای حل مسـئله سـوری های‬ ‫سـاکن در ترکیـه همـوار می کنـد‪ .‬البتـه‬ ‫تحقـق همـه اینهـا بـه رونـد اتـی جنـگ‬ ‫اوکرایـن بسـتگی دارد‪ .‬اتفاقـات مختلفـی‬ ‫کـه در اوکرایـن رخ خواهـد داد‪ ،‬بـر میدان‬ ‫سـوریه تاثیـر خواهد گذاشـت‪ .‬بسـیاری از‬ ‫مسـائل و تحوالت از روند پذیرش سـوئد و‬ ‫فنالنـد در ناتـو گرفتـه تا اقدامـات تحریک‬ ‫امیـز پ‪.‬ک‪.‬ک کـه ممکـن اسـت در کوتاه‬ ‫مـدت انجـام شـود‪ ،‬بـر عملیـات ترکیه در‬ ‫شـمال سـوریه تاثیـر می گـذارد‪.‬‬ ‫‪87‬‬ صفحه 87 ‫‪88‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫روابط ترکیه و‬ ‫ایران در پرتو‬ ‫تحوالت جهانی‬ ‫و منطقه ای‬ ‫ایـران و ترکیـه دو همسـایه در‬ ‫منطقـه ای راهبردی هسـتند که‬ ‫روابـط انـان امیـزه‪‎‬ای از دوسـتی و‬ ‫رقابت و همیشـه مـورد توجه مقامات‬ ‫دو کشـور و سـایر قدرت هـای بزرگ‬ ‫منطقـه ای و فرامنطقه ای بوده اسـت‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه اطالع رسـانی مرکـز بررسـی های‬ ‫اسـتراتژیک ریاسـت جمهـوری؛ مرکـز‬ ‫تحقیقـات ایـرام در یادداشـتی بـه بررسـی‬ ‫موقعیت و روابط دو کشـور پرداخته اسـت‪.‬‬ ‫موقعیت ترکیه در منطقه‬ ‫در جریـان جنـگ روسـیه و اوکرایـن‬ ‫کـه از فوریـه اغـاز شـد‪ ،‬ترکیـه بـه دلیـل‬ ‫اعتبـارش نـزد هر دو کشـور‪ ،‬هم توانسـت‬ ‫میانجیگـری کنـد هـم یـک بـار دیگـر‬ ‫موقعیـت مهـم خـود را نـزد ناتـو نشـان‬ ‫دهـد‪ .‬بنابرایـن بهبـود قابل توجهـی در‬ ‫روابـط ترکیـه و غـرب مشـاهده شـده و‬ ‫تعـداد هیئت هـای امریکایـی که بـه انکارا‬ ‫سـفر می کننـد‪ ،‬بـه طـرز قابـل توجهـی‬ ‫افزایـش یافتـه اسـت‪ ،‬باایـن وجـود‪ ،‬توجه‬ ‫بـه موقعیـت مهـم ترکیـه تنهـا بـه دلیـل‬ ‫اهمیـت ژئوپلیتیکـی ان دربرابر روسـیه یا‬ ‫ظرفیـت صنعـت دفاعـی ان نیسـت بلکـه‬ ‫منطقـه خاورمیانـه شـاهد بهبـود سـریع‬ ‫روابـط ترکیـه و امـارات متحـده عربـی و‬ ‫رفـع تنـش ترکیـه با عربسـتان سـعودی و‬ ‫مصـر بـوده اسـت‪.‬‬ ‫بـه همیـن ترتیب‪ ،‬سـفر اسـحاق هرتزوک‬ ‫رئیـس رژیـم صهیونیسـتی بـه ترکیـه در‬ ‫نهـم مـارس ‪ 2022‬میلادی‪ ،‬برقـراری‬ ‫روابـط مراد مرجان سـفیر ترکیه در امریکا‬ ‫بـا افـراد نزدیک بـه رژیم صهیونیسـتی در‬ ‫واشـنگتن و برنامـه سـفر مولـود چـاووش‬ ‫اوغلـو وزیر امـور خارجه ترکیه بـه تل اویو‬ ‫نشـان دهنـده این اسـت کـه تحولی جدی‬ ‫در روابـط ترکیه و رژیم صهیونیسـتی اغاز‬ ‫شـده اسـت‪ .‬در واقـع‪ ،‬بـه برقـراری روابـط‬ ‫نزدیـک ترکیـه بـا کشـورهای منطقـه کـه‬ ‫بـدان «عـادی سـازی» روابـط می گوینـد‪،‬‬ ‫بـه انـدازه حملـه روسـیه بـه اوکرایـن در‬ ‫خاورمیانـه توجه شـده اسـت‪.‬‬ ‫افزایش فعالیت های‬ ‫نظامی ترکیه در شمال سوریه‬ ‫ممکن است روابط ترکیه با‬ ‫ایران را تنش الود کند‪.‬‬ ‫موقعیت ایران در منطقه‬ ‫تهـران کـه پـس از تشـکیل دولـت جـو‬ ‫بایـدن از فشـار شـدید امریـکا خلاص‬ ‫شـده اسـت‪ ،‬تـا همیـن اواخـر بـه نتایـج‬ ‫مطلـوب مذاکـرات هسـته ای در وین کامال‬ ‫خوشـبین بـود‪ ،‬امـا همزمـان بـا بحـران‬ ‫اوکرایـن‪ ،‬مذاکـرات هسـته ای به بن بسـت‬ ‫رسـید‪.‬‬ ‫برخـی از ناظـران سیاسـی‪ ،‬روسـیه را‬ ‫مسـئول توقـف مذاکرات هسـته ای در وین‬ ‫مـی داننـد‪ ،‬امـا امریـکا بـا حـذف نکـردن‬ ‫نـام سـپاه پاسـداران ایـران از فهرسـت‬ ‫سـازمان های تروریسـتی خارجـی باعـث‬ ‫ادامـه تنـش میـان دو کشـور شـده اسـت‪.‬‬ ‫همزمـان بـا چشم پوشـی جو بایـدن‪ ،‬ایران‬ ‫میـزان فـروش نفـت را افزایـش داده و‬ ‫ارامـش نسـبی در بازارهـای انـرژی برقرار‬ ‫شـده اسـت‪ ،‬امـا انچـه موجـب کنـدی‬ ‫رونـد مذاکـرات طرفیـن در وین شـده این‬ ‫اسـت کـه امضـای قـرارداد برای صـادرات‬ ‫گاز طبیعـی ایـران نمی توانـد در کوتـاه‬ ‫مـدت جایگزیـن منابـع گازی روسـیه‬ ‫شـود و نتیجـه انتخابـات کنگـره امریکا در‬ ‫نوامبـر نیـز در مذاکرات و توافق هسـته ای‬ ‫احتمالـی تاثیـر می گـذارد‪.‬‬ ‫مذاکـرات هسـته ای ایـران را کشـورهای‬ ‫منطقـه بـه ویـژه عربسـتان سـعودی و‬ ‫دولـت رژیـم صهیونیسـتی بـا دقـت دنبال‬ ‫می کننـد‪ .‬عربسـتان و رژیـم صهیونیسـتی‬ ‫در دوران ریاسـت جمهـوری ترامـپ روابط‬ ‫نزدیکـی بـا رئیـس جمهور امریکا داشـتند‬ ‫و از حامیان بزرگ اجرای سیاسـت «فشـار‬ ‫حداکثـری» بـر ایـران از جملـه عملیـات‬ ‫تـرور سـردار سـلیمانی بودنـد‪ ،‬امـا اکنـون‬ ‫نگـران اعطای امتیـازات قابـل توجه دولت‬ ‫بایـدن بـه ایـران هسـتند‪ .‬دولـت امریـکا‬ ‫معتقـد اسـت که مذاکـرات هسـته ای تنها‬ ‫برای محـدود کردن فعالیت های هسـته ای‬ ‫ایـران صـورت می گیـرد و کشـورهای‬ ‫منطقـه کـه نگـران فعالیت هـای منطقه ای‬ ‫ایران هسـتند‪ ،‬باید خودشـان ابتـکار عمل‬ ‫را بـه دسـت بگیرند‪.‬‬ ‫ایـن شـرایط سـبب شـده کـه عربسـتان‬ ‫سـعودی بـرای ارزیابـی برقـراری روابـط‬ ‫نزدیـک احتمالـی بـا ایـران‪ ،‬در یـک سـال‬ صفحه 88 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫اخیـر مذاکراتـی بـا تهـران در بغـداد اغـاز‬ ‫کنـد‪ ،‬اگرچـه پیشـرفتی حاصـل نشـده‬ ‫اسـت‪ ،‬زیـرا بـدون توافـق دربـاره حـل‬ ‫بحـران جنـگ داخلـی یمـن‪ ،‬انتظـار‬ ‫نمـی رود بهبـودی جـدی در روابـط دو‬ ‫کشـور بـه وجـود ایـد‪.‬‬ ‫ریـاض از سـال ‪ 2015‬میلادی تاکنـون‬ ‫بـه عملیـات نظامـی علیـه انصـاراهلل ادامـه‬ ‫می دهـد‪ ،‬امـا موفقیـت محسوسـی بـه‬ ‫دسـت نیـاورده و حتی حملات حوثی ها با‬ ‫موشـک و پهپادهـای مسـلح به تاسیسـات‬ ‫برخی از ناظران سیاسی‬ ‫نفتـی عربسـتان‪ ،‬بـه ویـژه بـه تاسیسـات‬ ‫این‬ ‫ارامکـو مهمترین تاسیسـات راهبردی‬ ‫روسیه را مسئول توقف‬ ‫کشـور افزایـش یافتـه اسـت‪ .‬اگـر پـس از‬ ‫مذاکرات هسته ای در وین‬ ‫اتـش بس دو ماهـه ای کـه در اوایل اوریل‬ ‫می دانند‪ ،‬اما امریکا با حذف‬ ‫با حمایت سـازمان ملل برقرار شـده اسـت‬ ‫نکردن نام سپاه پاسداران‬ ‫دو کشـور بـه توافـق دائـم دسـت نیابنـد‪،‬‬ ‫ایران از فهرست سازمان های‬ ‫احتمـاال درگیری هـای یمـن تشـدید‬ ‫تروریستی خارجی باعث ادامه‬ ‫خواهد شـد‪.‬‬ ‫از سـوی دیگـر‪ ،‬علاوه بـر عربسـتان تنش میان دو کشور شده است‪.‬‬ ‫سـعودی‪ ،‬امـارات متحـده نیـز از طریـق‬ ‫مذاکـره بـا تهـران درپـی ان اسـت کـه‬ ‫دوران جدید روابط ترکیه و ایران‬ ‫تنـش بـا ایـران را کاهـش دهـد و بدیـن ترکیـه کـه در ده سـال اخیـر بـه عنـوان‬ ‫سـبب شـیخ طحنـون بـن زایـد ال نهیان «بـه اصطالح متحـد» امریکا و کشـورهای‬ ‫مشـاور امنیـت ملـی ابوظبـی را در ششـم غربـی تحت فشـار شـدید انها قـرار گرفته‬ ‫دسـامبر ‪ 2021‬میلادی بـه دلیـل نگرانی اسـت‪ ،‬راهبـرد کاهـش تنـش و گسـترش‬ ‫از واکنـش ایـران بـه امضـای «توافقنامـه همکاری با روسـیه و ایـران را در چارچوب‬ ‫ابراهیـم» بـا رژیم صهیونیسـتی بـه تهران توافقنامـه اسـتانه و تعلیـق اختالفـات و‬ ‫اعـزام کـرد‪ .‬بنابرایـن‪ ،‬هـم رونـد اتش بس بحـران در پیـش گرفتـه اسـت‪ .‬در اجـرای‬ ‫در یمـن هـم روند مذاکرات هسـته ای وین ایـن راهبرد‪ ،‬نـوع روابط ترکیه بـا متحدان‬ ‫بـر نحـوه روابـط ایـران و امـارات متحـده سـنتی غربی خـود و وقوع مشـکالت میان‬ ‫تاثیـر خواهـد گذاشـت‪.‬‬ ‫ترکیـه بـا رژیم صهیونیسـتی و کشـورهای‬ ‫از سـوی دیگـر‪ ،‬پـس از تسـلط طالبـان بر عربـی منطقـه بویژه بعـد از کودتـای مصر‬ ‫افغانسـتان‪ ،‬بخـش قابـل توجهـی از مـردم نیز نقـش دارد‪.‬‬ ‫ایـن کشـور تحـت تاثیـر اثـار نامطلـوب انـکارا در مسـائل سـوریه و عـراق بسـیار‬ ‫شـرایط اقتصـادی و اقلیمـی افغانسـتان به محتاطانـه عمـل می کنـد و می دانـد کـه‬ ‫ایـران مهاجـرت کرده انـد و تنش هایـی در‬ ‫روابـط ایـران بـا طالبـان نیز به وجـود امد‬ ‫بنابرایـن اگـر در اینـده نزدیـک تنـش و‬ ‫مشـکالت ایـران و افغانسـتان افزایش یابد‬ ‫و بخشـی از جمعیـت افغانسـتان در ایـران‬ ‫بـه سـوی ترکیـه هدایـت شـوند‪ ،‬تعجبـی‬ ‫نخواهـد داشـت‪ .‬علاوه بـر ایـن‪ ،‬انعـکاس‬ ‫اثـار نامطلـوب احتمالی رونـد تغییر قدرت‬ ‫در پاکسـتان نیـز بـرای تهـران نگـران‬ ‫کننده اسـت‪.‬‬ ‫در صـورت وقـوع تنـش احتمالـی‪ ،‬امریـکا‬ ‫و کشـورهای منطقـه از ترکیـه حمایـت‬ ‫نخواهنـد کـرد‪ .‬بدیـن سـبب انـکارا تا حد‬ ‫زیـادی خطـوط قرمز را در روابط با مسـکو‬ ‫و تهـران رعایـت مـی کنـد‪.‬‬ ‫از سـوی دیگـر‪ ،‬رونـد جنـگ روسـیه و‬ ‫اوکرایـن کـه در فوریـه اغـاز شـد‪ ،‬نشـان‬ ‫داد کـه ایـن جنـگ بـه اسـانی پایـان‬ ‫نخواهـد یافـت‪ .‬منـع عبـور کشـتی های‬ ‫جنگـی روسـیه از تنگه هـا باعـث کاهـش‬ ‫نفـوذ نظامـی روسـیه در سـوریه خواهـد‬ ‫شـد‪ .‬ترکیـه نیـز با خیـال اسـوده عملیات‬ ‫نظامـی خـود را در سـوریه افزایـش خواهد‬ ‫داد‪.‬‬ ‫انـکارا بـدون انکـه روابط حسـاس خود را‬ ‫بـا روسـیه بـه خطـر افکند‪ ،‬فشـار خـود را‬ ‫در امتـداد تغییـر معـادالت در سـوریه بـه‬ ‫نفـع ترکیـه افزایـش خواهـد داد‪ .‬افزایـش‬ ‫فعالیت هـای نظامـی ترکیـه در شـمال‬ ‫سـوریه ممکن اسـت روابط ترکیـه با ایران‬ ‫را تنـش الـود کنـد‪.‬‬ ‫درایـن میـان‪ ،‬تغییـرات اقلیمـی نیـز بـه‬ ‫یکـی دیگـر از چالش های جدیـد در روابط‬ ‫دو کشـور تبدیل شـده اسـت‪ .‬انکارا معتقد‬ ‫اسـت که ایـران ماننـد دوران بـاراک اوباما‬ ‫کـه برجـام را امضـا کـرد‪ ،‬اکنـون نیـز از‬ ‫«برنامـه جامـع اقـدام مشـترک جدیـد»‬ ‫در امتـداد تقویـت نفـوذ و حضـور خـود‬ ‫در عـراق و سـوریه بهـره بـرداری خواهـد‬ ‫کـرد‪ .‬بـه نظـر می رسـد ترکیـه بـا تضعیف‬ ‫نقـش روسـیه در منطقـه احسـاس بهتری‬ ‫در رقابـت بـا ایـران داشـته و اقدامات خود‬ ‫را بـا گسـترش نفـوذ در منطقـه و افزایش‬ ‫ارتبـاط با رقبـای منطقه ای ایـران و تالش‬ ‫بـرای تسـلط بـر کریدورهـای ارتباطی ان‬ ‫افزایـش خواهـد داد‪.‬‬ ‫‪89‬‬ صفحه 89 ‫ایران و اسیای مرکزی؛ فرصت ها و تهدیدها‬ ‫نشـریه «اوراسـیا ریویـو» در‬ ‫تحلیلـی بـا اشـاره بـه فرصت ها‬ ‫و موانع همـکاری ایران با کشـورهای‬ ‫حـوزه اسـیای مرکـزی می نویسـد‪:‬‬ ‫«ایـران می توانـد از خلاء قـدرت‬ ‫در اسـیای مرکـزی اسـتفاده کنـد و‬ ‫اولویت هـای خـود را به اجـرا بگذارد‪.‬‬ ‫ایـن اولویت هـا شـامل مقابلـه بـا‬ ‫تحریم هـا از راه ایجـاد مناسـبات‬ ‫تجـاری جدیـد‪ ،‬اطمینـان از مقابله با‬ ‫تهدیدهـای خارجی و گسـترش نفوذ‬ ‫ا ست ‪» .‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه اطالع رسـانی مرکـز بررسـی های‬ ‫اسـتراتژیک ریاسـت جمهـوری؛ دولـت‬ ‫جدیـد ایـران گسـترش مناسـبات بـا‬ ‫همسـایگان و کشـورهای اسـیایی را در‬ ‫اولویـت سیاسـت خارجـی خود قـرار داده‬ ‫مسئله ایرانیان مقیم خارج‬ ‫اسـت‪ .‬جنـگ اوکرایـن کـه نشـانه تمرکـز‬ ‫از بنادر ایران‪ ،‬از همه بنادر‬ ‫امریکا‬ ‫روسـیه بر شـرق اروپاسـت و تمرکز‬ ‫به کشورهای اسیای مرکزی‬ ‫بـر منطقه اسیا‪-‬اقیانوسـیه‪ ،‬بـه ایران اجازه‬ ‫نزدیکتر هستند و می توانند‬ ‫می دهـد تـا مناسـبات خـود را بـا اسـیای‬ ‫راهی برای دسترسی این‬ ‫مرکـزی افزایـش دهـد‪ .‬خـروج امریـکا از‬ ‫کشورها به دریا باشند‬ ‫افغانسـتان هـم از دالیـل دیگری اسـت که‬ ‫فضـای مانـور ایـران در اسـیای مرکـزی را‬ ‫افزایـش داده اسـت‪ .‬از انجـا کـه اسـیای محوله هـای اسـیای مرکـزی کـه از راه‬ ‫مرکـزی اهمیـت زیـادی بـرای جمهـوری روسـیه ارسـال می شـوند‪ ،‬خـودداری‬ ‫اسلامی ایـران دارد‪ ،‬حضـور و نفـوذ ان می کننـد‪ .‬ایـن موضـوع کشـورهایی چـون‬ ‫در ایـن منطقـه مـورد توجـه بسـیاری از قزاقسـتان را ناچـار می کنـد بـه دنبـال‬ ‫موسسـه های مطالعاتـی جهان قـرار گرفته مسـیری جایگزین برای ارسـال کاال باشـد‪.‬‬ ‫اسـت‪ .‬نشـریه «اوراسـیا ریویـو» بـا توجـه علاوه بـر موضـوع اقتصـاد و امنیـت‪،‬‬ ‫بـه تحـوالت اخیـر در منطقـه و جهـان اظهارنظـر والدیمیـر پوتیـن‪ ،‬رئیـس‬ ‫‪90‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫تحلیل هایـی در ایـن زمینـه منتشـر کرده ‬ ‫کـه محورهـای مهم ان بدین شـرح اسـت‪:‬‬ ‫خال قدرت در اسیای مرکزی‬ ‫روسـیه بـا برگـزاری رزمایش هـای منظـم‬ ‫نظامـی در کشـورهای اسـیای مرکـزی‬ ‫در قالـب سـازمان پیمـان امنیـت جمعـی‬ ‫در قزاقسـتان‪ ،‬قرقیزسـتان و تاجیکسـتان‬ ‫ضامـن امنیـت کشـورهای ایـن منطقـه‬ ‫اسـت‪ ،‬امـا اکنـون بـا توجـه بـه حملـه بـه‬ ‫اوکرایـن و تعلـل برخـی کشـورها چـون‬ ‫قزاقسـتان در حمایـت از روسـیه‪ ،‬نقـش‬ ‫مسـکو در منطقه در ابهام اسـت‪ .‬از سـوی‬ ‫دیگـر‪ ،‬حملـه روسـیه سـبب مشـکالت‬ ‫اقتصادی برای کشـورهای اسـیای مرکزی‬ ‫می شـود‪ .‬از سـوی دیگـر بنادر کشـورهای‬ ‫بلژیـک‪ ،‬المان‪ ،‬اسـتونی و هلنـد از تحویل‬ ‫بـودن‬ ‫جمهـور روسـیه دربـاره افسـانه ای‬ ‫ِ‬ ‫وجـود کشـوری بـه نـام اوکرایـن شـبیه‬ ‫بـه اظهارنظـر او در سـال ‪ 2014‬اسـت که‬ ‫گفـت قزاق هـا هرگـز کشـوری نداشـته اند‪.‬‬ ‫ایـن موضـوع سـبب تـرس کشـورهای‬ ‫اسـیای مرکزی شـده اسـت‪ .‬قزاقستان که‬ ‫چنـد مـاه قبل از حملـه از سـازمان پیمان‬ ‫امنیـت جمعـی خواسـته بـود بـرای مقابله‬ ‫بـا خیـزش داخلی بـه انجا نیرو بفرسـتند‪،‬‬ ‫از بـه رسـمیت شـناختن جمهوری هـای‬ ‫مسـتقل دونتسـک و لوهانسـک خودداری‬ ‫کـرد‪ ،‬هرچنـد ایـن اقـدام را محکـوم هـم‬ ‫نکر د ‪.‬‬ ‫در ایـن وضعیـت‪ ،‬نقـش چیـن بـه عنـوان‬ ‫قدرتـی بـزرگ در اسـیای مرکـزی دسـت‬ ‫نخـورده مانـده اسـت امـا تمایـل ان بـه‬ ‫درگیـر شـدن در نگرانی هـای امنیتـی‬ ‫منطقـه نامشـخص اسـت‪ .‬چیـن مدتـی‬ ‫طوالنـی اسـت کـه سیاسـت عـدم مداخله‬ ‫را اتخـاذ کـرده اسـت‪ .‬بـا وجـود حضـور‬ ‫اقتصـادی پررنـگ چیـن در کشـورهایی‬ ‫چون قزاقسـتان‪ ،‬این کشـور در بحران های‬ ‫امنیتـی همچـون خیـزش مـاه ژانویـه‬ ‫شـرکت نکرده اسـت‪ .‬ایـن نبـود اطمینان‪،‬‬ ‫درهـا را بـرای انتقـال قـدرت شـامل‬ ‫شـکل گیری رقابـت میان بازیگـران منطقه‬ ‫ای بـاز می کنـد‪ .‬درایـن میـان‪ ،‬ایـران بـه‬ ‫ایـن نتیجـه رسـیده کـه فرصت هایـش در‬ ‫اسـیای مرکـزی افزایـش یافته اسـت‪ ،‬زیرا‬ ‫در نبـود روسـیه و امریـکا‪ ،‬یکـی از معدود‬ ‫جایگزیـن ِ‬ ‫ِ ‬ ‫کشـورهایی اسـت کـه می توانـد‬ ‫چیـن باشـد‪.‬‬ صفحه 90 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫فرصت هـای خلاء قـدرت در اسـیای کاالهـای هنـدی از راه زمینـی بـدون‬ ‫مرکـزی بـرای ایـران‬ ‫گـذر از کشـورهای رقیبـش یعنـی چیـن‬ ‫پـر کـردن خلاء قـدرت‪ :‬ایـران می تواند از و پاکسـتان نمی توانـد بـه اسـیای مرکزی‬ ‫خلاء قـدرت در اسـیای مرکزی اسـتفاده برسـد‪ .‬بنابرایـن هنـد بـه اسـتفاده از بندر‬ ‫کنـد و اولویت هـای خـود را بـه اجـرا چابهـا ِر ایـران بـه عنـوان مسـیر جایگزین‬ ‫بگـذارد‪ .‬ایـن اولویت هـا شـامل مقابلـه بـا روی اورده اسـت‪ .‬نخسـتین مرحلـه ایـن‬ ‫تحریم هـا از راه ایجـاد مناسـبات تجـاری همـکاری سـال ‪ 2017‬بـا سـرمایه گذاری‬ ‫جدیـد‪ ،‬اطمینـان از مقابلـه بـا تهدیدهـای ‪ 500‬میلیـون دالری هنـد در ایـن بنـدر‬ ‫خارجـی و گسـترش نفوذ اسـت‪ .‬ایـران در اغـاز شـد‪ .‬هنـد همچنین جاده ای سـاخت‬ ‫اقتصـاد مقاومتی خـود به دنبال گسـترش کـه بنـدر چابهـار را بـه افغانسـتان متصل‬ ‫تجـارت با همسـایگان شـرقی بـرای مقابله و مسـیر تجـاری بـا ازبکسـتان را فعـال‬ ‫بـا فشـارهای کشـورهای غربـی اسـت‪ .‬می کنـد‪.‬‬ ‫افغانسـتان‪ :‬جمهـوری اسلامی ایـران هـم‬ ‫ماننـد بسـیاری از دولت هـای دیگـر جهان‬ ‫کاالهای هندی از راه زمینی‬ ‫از بـه رسـمیت شـناختن دولـت طالبـان بدون گذر از کشورهای رقیبش‬ ‫امتنـاع کرده اسـت‪ .‬بـا این وجـود‪ ،‬تجارت‬ ‫ایـران بـا افغانسـتان کـه دارای چندیـن یعنی چین و پاکستان نمی تواند‬ ‫به اسیای مرکزی برسد‪.‬‬ ‫مسـیر زمینـی بـه سـمت اسـیای مرکزی‬ ‫بنابراین هند به استفاده از‬ ‫اسـت تقریبـا با حجم ‪ 2.9‬میلیـارد دالر در‬ ‫بندر چابهارِ ایران به عنوان‬ ‫سـال همچنان ادامـه دارد‪ .‬از طـرف دیگر‪،‬‬ ‫ایـران در حـال گفتگـو بـا طالبـان بـر سـر مسیر جایگزین روی اورده است‪.‬‬ ‫احیـای یـک طرح ریلی اسـت کـه در اغاز‪،‬‬ ‫نخستین مرحله این همکاری‬ ‫هـرات را بـه خواف در شـمال شـرق ایران‬ ‫سال ‪ 2017‬با سرمایه گذاری‬ ‫وصـل می کنـد‪ ،‬امـا پـس از ان گسـترش ‪ 500‬میلیون دالری هند در این‬ ‫می یابـد تـا پنـج کشـور اسـیای مرکـزی‬ ‫بندر اغاز شد‪ .‬هند همچنین‬ ‫را بـه هـم متصـل کنـد‪ .‬ایـن طـرح از ان‬ ‫جهـت اهمیـت بیشـتری یافتـه اسـت کـه جاده ای ساخت که بندر چابهار‬ ‫تحریم هـای امریـکا و اروپـا ضـد مسـکو‪ ،‬را به افغانستان متصل و مسیر‬ ‫تجاری با ازبکستان را فعال‬ ‫امیدهـای روسـیه‪ ،‬ایـران و هنـد بـرای‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫سـاخت کوریـدور حمـل و نقـل شـمال‪-‬‬ ‫جنـوب کـه هنـد را از طریـق بندرهـای‬ ‫ایران به افغانسـتان‪ ،‬اسـیای میانه‪ ،‬روسـیه‬ ‫و اروپـا متصـل می کنـد‪ ،‬ناامیـد کـرده همـکاری بـا تاجیکسـتان‪ :‬ایـران و‬ ‫اسـت‪ .‬پیـش از حمله روسـیه بـه اوکراین‪ ،‬تاجیکسـتان کـه کشـورهایی هم زبـان‬ ‫ایرانی هـا و هندی هـا از ایـن کوریـدور بـه هسـتند‪ ،‬معمـوال پروژه هـای زیرسـاختی‬ ‫عنـوان جایگزیـن مناسـبی بـرای کانـال مشـترک انجـام می دهـد‪ .‬ایـران در یـک‬ ‫سـوئز مصـر و متممی برای ابتـکار کمربند پـروژه سـاخت و سـازی چنـد میلیـارد‬ ‫و جـاده چیـن یـاد می کردنـد‪.‬‬ ‫دالری‪ ،‬تونـل انـزاب (تونـل اسـتقالل) را‬ ‫مسـیر دسترسـی اسـیای مرکـزی بـه سـاخت کـه طـول مسـیر میـان دوشـنبه‪،‬‬ ‫دریـا‪ :‬رشـد اقتصـادی اسـیای مرکـزی به پایتخـت تاجیکسـتان بـا خجنـد‪ ،‬دومیـن‬ ‫عنـوان منطقـه ای محصـور در خشـکی بـه شـهر بـزرگ ایـن کشـور را بسـیار کاهش‬ ‫دسترسـی ان به بنادر کشـورهای همسایه داده اسـت‪ .‬در همیـن حـال‪ ،‬ایـران‬ ‫بسـتگی دارد‪ .‬بنـادر ایـران‪ ،‬از همـه بنـادر همکاری هـای نظامـی و امنیتـی خـود را‬ ‫بـه کشـورهای اسـیای مرکـزی نزدیکتـر بـا کشـورهای اسـیای میانـه افزایـش داد‪.‬‬ ‫هسـتند و می تواننـد راهی برای دسترسـی سـال گذشـته ایـران و تاجیکسـتان یـک‬ ‫ایـن کشـورها بـه دریـا باشـند‪ .‬ایـران هـم کمیتـه نظامـی مشـترک تشـکیل دادنـد‬ ‫اکنـون تجـارت گسـترده ای بـا افغانسـتان کـه بـر روی مبـارزه بـا تروریسـم تمرکـز‬ ‫دارد‪ .‬در سـال ‪ ،2018‬حجـم صـادرات خواهـد داشـت‪ .‬عالوه بـر این‪ ،‬همسـایگان‬ ‫ایـران بـه افغانسـتان حـدود ‪ 2‬میلیـارد و افغانسـتان یعنی چین‪ ،‬روسـیه‪ ،‬پاکسـتان‪،‬‬ ‫‪ 900‬میلیـون دالر بـود کـه بیـش از دو تاجیکسـتان و ازبکسـتان در مـاه اکتبـر‬ ‫برابـ ِر صـادرات پاکسـتان بـه افغانسـتان در تهـران گردهـم امدنـد تـا دربـاره مهـار‬ ‫بـوده اسـت‪.‬‬ ‫پیامدهـای امنیتی تسـلط طالبـان بر کابل‬ ‫مرکزی‪:‬‬ ‫اسـیای‬ ‫به‬ ‫هنـد‬ ‫دسترسـی‬ ‫مسـیر‬ ‫گفتگـو کننـد‪.‬‬ ‫هنـد نیـز در کنـار ایـران بـه تجـارت بـا همـکاری بـا ازبکسـتان‪ :‬ایران با ازبکسـتان‬ ‫اسـیای مرکـزی ابـراز عالقـه کرده اسـت‪ .‬هـم روابـط تجـاری ایجـاد کـرده اسـت‪ .‬با‬ ‫وجـود اعمـال تحریم هـا از سـوی دولـت‬ ‫ترامـپ‪ ،‬حجـم تجـارت میـان ایـران و‬ ‫ازبکسـتان در ‪ 2018‬چهـل درصـد افزایش‬ ‫یافـت‪ .‬در مـاه ژانویه هم ازبکسـتان و ایران‬ ‫توافـق تجاری درباره دسترسـی ازبکسـتان‬ ‫بـه بنـدر چابهـار امضـا کردند‪.‬‬ ‫در چنیـن فضایـی بـه ویـژه اگـر بـا احیای‬ ‫توافـق هسـته ای ‪ 2015‬تحریم های امریکا‬ ‫ضـد تهـران لغـو شـود‪ ،‬ایـران می توانـد‬ ‫پیشـنهادهای بهتـری بـرای کشـورهای‬ ‫اسـیای مرکـزی کـه در خشـکی محصـور‬ ‫شـده اند‪ ،‬داشـته باشـد‪ .‬در ایـن زمینه باید‬ ‫توجـه داشـت کـه منفعـت ایـران در حفظ‬ ‫ثبـات منطقـه اسـیای مرکزی اسـت‪.‬‬ ‫موانع همکاری ایران و اسیای مرکزی‬ ‫تحریم هـا‪ :‬نخسـتین مانـع بـرای همـکاری‬ ‫اقتصـادی ایران با اسـیای مرکزی و شـرق‬ ‫اسـیا‪ ،‬تحریم های امریکاسـت‪.‬‬ ‫تفـاوت در رویکردهـا‪ :‬مانـع دیگـر بـرای‬ ‫گسـترش همکاری هـا بـه ویـژه در بخـش‬ ‫سیاسـی و امنیتـی در ایـن منطقـه‪ ،‬تفاوت‬ ‫هویتـی نظام هـای حاکـم اسـت‪.‬‬ ‫ثبـات افغانسـتان‪ :‬افغانسـتان بـرای‬ ‫گسـترش نفـوذ ایـران در اسـیای مرکـزی‬ ‫دارای اهمیـت زیـادی اسـت امـا در ایـن‬ ‫راه بـا موانعـی مواجـه اسـت‪ .‬تهـران بایـد‬ ‫نخسـت روابطـی با ثبـات با طالبـان برقرار‬ ‫کنـد کـه بـا توجـه بـه سـاختار طالبـان و‬ ‫شـاخه های مختلـف ان‪ ،‬دشـوار اسـت‪.‬‬ ‫طـرح امریـکا بـرای مقابله با ایـران‪ :‬امریکا‬ ‫هـم ممکـن اسـت بـرای مقابلـه با ایـران و‬ ‫جلوگیـری از بـی تاثیـر شـدن تحریم هـا‬ ‫به دنبال مشـارکت در سـازمان کشـورهای‬ ‫ترکـی شـامل کشـورهای اسـیای مرکـزی‬ ‫بـه جز تاجیکسـتان به همـراه اذربایجان و‬ ‫ترکیـه باشـد تـا از ایـن راه با ایـران مقابله‬ ‫کند ‪.‬‬ ‫بـا وجود انکـه ایران می خواهـد از وضعیت‬ ‫پیـش امـده بـر اثـر جنـگ اوکرایـن بهـره‬ ‫بگیـرد‪ ،‬در عیـن حـال قصـد دارد روابـط‬ ‫خـوب خـود را با مسـکو حفظ کنـد‪ ،‬حتی‬ ‫اگـر توافـق هسـته ای احیـا و تحریم هـای‬ ‫امریـکا لغـو شـود‪ .‬از سـوی دیگـر‪ ،‬اگر جو‬ ‫بایـدن‪ ،‬رئیس جمهور امریـکا‪ ،‬در انتخابات‬ ‫میـان دوره ای امسـال اکثریت کنگـره را از‬ ‫دسـت بدهـد‪ ،‬یـا یـک جمهوری خـواه‪،‬‬ ‫احتمـاال ترامـپ‪ ،‬در انتخابـات ریاسـت‬ ‫جمهـوری سـال ‪ 2024‬بـه پیروزی دسـت‬ ‫یابد‪ ،‬ایـران هیچ تضمینی نـدارد که برجام‬ ‫بـه قـوت خـود باقی بمانـد‪ .‬بنابر ایـن برای‬ ‫ایـران بسـیار منطقی اسـت که در اسـیای‬ ‫میانـه مانـور دهـد‪ .‬بـا ایـن حـال ایـن کار‬ ‫خوشـایند برخـی بازیگـران نیسـت‪ .‬از این‬ ‫رو‪ ،‬ایـران بایـد اطمینان یابد کـه این روند‬ ‫بـه بسـته شـدن هیـچ دری نمی انجامـد‪.‬‬ ‫‪91‬‬ صفحه 91 ‫انتصاب معاون فرهنگی و اموزشی بنیاد شهید و امور ایثارگران‬ ‫معـاون رئیـس جمهـور و رئیس‬ ‫بنیـاد شـهید و امـور ایثارگران‬ ‫با صـدور حکمـی «سـیدمحمدصادق‬ ‫هاشـمی» را بـه عنـوان «معـاون‬ ‫فرهنگـی و اموزشـی بنیاد شـهید و‬ ‫امـور ایثارگـران» منصـوب کـرد‪.‬‬ ‫سید محمدصادق هاشمی‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫‪92‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫ایسـنا؛ متـن حکم دکتر سـید امیرحسـین‬ ‫قاضـی زاده هاشـمی بـه شـرح زیـر اسـت‪:‬‬ ‫جناب اقای سیدمحمدصادق هاشمی‬ ‫سالم علیکم‬ ‫نظر بـه تعهد و تجارب ارزشـمند جنابعالی‬ ‫بـه موجـب ایـن حکـم بـه عنـوان «معاون‬ ‫فرهنگـی و اموزشـی بنیـاد شـهید و امـور‬ ‫ایثارگـران» منصـوب می شـوید‪.‬‬ ‫انتظـار مـی رود بـا اسـتعانت از درگاه ایـزد‬ ‫متعـال و بهره منـدی از همـه ظرفیت هـای‬ ‫موجـود در بنیـاد و جامعـه ارزشـمند‬ ‫ایثارگـری و نیـز همراهـی و همدلـی‬ ‫همـکاران خـدوم ان معاونـت‪ ،‬در راسـتای‬ ‫نقش افرینـی موثـر از طریـق رعایـت‬ ‫الزامـات گام دوم انقلاب اسلامی‪ ،‬کار‬ ‫جهـادی و همـراه بـا ابتـکار را سـرلوحه‬ ‫اقدامـات معاونـت قـرار دهیـد و زمینـه‬ ‫تحقـق سیاسـت های کلـی نظـام در امـور‬ ‫ترویـج و تحکیـم فرهنـگ ایثـار و جهـاد و‬ ‫سـاماندهی امور ایثارگران را در چهارچوب‬ ‫اولویت هـای ذیـل فراهـم نماییـد‪:‬‬ ‫• ترویـج و تحکیـم فرهنـگ ایثـار‪ ،‬جهـاد‪،‬‬ ‫شـهادت و تفکـر بسـیجی در جامعـه و‬ ‫نهادینـه سـاختن ان در اندیشـه‪ ،‬بـاور‪،‬‬ ‫منـش و رفتـار مـردم و مسـئوالن بـا‬ ‫مشـارکت دسـتگاه ها و ارکان نظـام و‬ ‫الیه هـای مختلـف اجتماعـی در اجـرای‬ ‫سیاسـت های مرتبـط بـه ایثارگـران؛‬ ‫• تعظیـم و تکریـم ایثارگـران و پاسـداری‬ ‫از منزلـت و حـق عظیـم انـان بـر مـردم و‬ ‫کشـور و تبییـن نقـش برجسـته انـان در‬ ‫انقالب اسلامی و دسـتاوردهای ان و دفاع‬ ‫مقـدس و امنیـت ملی؛‬ ‫• حفـظ و ارتقا جایـگاه و منزلت اجتماعی‪،‬‬ ‫عزتمنـدی‪ ،‬خودبـاوری‪ ،‬مرجعیـت و هویت‬ ‫جامعـه ایثارگـری بـا تبییـن نقـش بـزرگ‬ ‫و برجسـته انـان در انقلاب اسلامی و‬ ‫دسـتاوردهای دفـاع مقدس؛‬ ‫• توسـعه مراکـز علمی و اموزشـی و ارتقاء‬ ‫ظرفیت هـا‪ ،‬توانمندی هـا و فناوری هـا و‬ ‫اهتمـام بـه تامین تجهیـزات و اموزش های‬ ‫مـورد نیـاز بـه منظـور نقش افرینـی فعـال‬ ‫و حضـور موثـر در عرصه هـای فرهنگـی‪،‬‬ ‫اجتماعـی‪ ،‬سیاسـی‪ ،‬اقتصـادی و اداری؛‬ ‫• توسـعه و ترویـج ورزش همگانـی بـه‬ ‫منظـور حفظ‪ ،‬نگهداشـت و ارتقـاء وضعیت‬ ‫سلامت جسـمانی‪ ،‬روحـی و نشـاط‬ ‫ایثارگـران بـا تاکیـد بـر پیگیـری ورزش‬ ‫قهرمانـی جانبـازان؛‬ ‫• مسـتند سـازی و خاطره نگاری ایثارگران‬ ‫بـا اولویـت والدین معظم شـهدا‪ ،‬همسـران‬ ‫معزز شـهدا‪ ،‬جانبـازان و ازادگان معزز؛‬ ‫• حمایـت از تولیـد اثـار ارزنـده فرهنگـی‬ ‫و هنـری در جهـت اشـاعه فرهنـگ ایثـار‪،‬‬ ‫جهـاد و شـهادت در جامعـه؛‬ ‫• مشـارکت فعـال در تدویـن برنامـه‬ ‫عملیاتـی و پایـش مسـتمر ان در معاونت؛‬ ‫• توسـعه کمـی و کیفـی صنایـع فرهنگی‬ ‫حـوزه ایثـار‪ ،‬جهاد و شـهادت؛‬ ‫• ترویـج قبـور شـهدای شـاخص‪ ،‬مناطـق‬ ‫جنگـی‪ ،‬یادمان هـا‪ ،‬نمادهـا‪ ،‬گلزارهـای‬ ‫شـهدا‪ ،‬پارک هـا و موزه هـا بـه عنـوان‬ ‫مناطـق زیارتـی‪ ،‬فرهنگـی و گردشـگری؛‬ ‫• تعریـف نـو و جامـع از ایثـار و ایثارگـر‬ ‫و تلاش در جهـت معرفـی رفتارهـا و‬ ‫کنش هـای سـبک زندگـی ایثارگرانـه در‬ ‫سـطح ملـی‪ ،‬منطقـه ای و بین المللـی؛‬ ‫• شـکل دهی بـه جنبش هـای اجتماعـی‬ ‫نواورانـه و پیشـتازانه در پاسـخ به شـبهات‬ ‫فکـری حـوزه ایثـار‪ ،‬جهاد و شـهادت؛‬ ‫• اسیب شناسـی فرهنگـی قوانیـن مرتبـط‬ ‫بـا حـوزه شـاهد و ایثارگـری‪ ،‬بـه منظـور‬ ‫شـناخت قوانیـن فاقـد پیوسـت فرهنگی و‬ ‫اسـیب زا به جایگاه ایثار‪ ،‬جهاد و شـهادت؛‬ ‫• تبییـن نقـش برجسـته ایثارگـران در‬ ‫انقلاب اسلامی و دسـتاوردها و اثـار دفاع‬ ‫مقـدس‪ ،‬دفـاع از حـرم‪ ،‬مدافعیـن امنیت و‬ ‫سال مت ؛‬ ‫• افزایـش قـدرت نـرم و بسـط جغرافیایی‬ ‫گفتمـان ایثـار‪ ،‬جهاد و شـهادت با توسـعه‬ ‫همکاری هـا بـا سـازمان های منطقـه ای و‬ ‫بین الملـل؛‬ ‫امیـد اسـت بـا اسـتعانت از الطـاف الهی با‬ ‫هماهنگـی و تعاملات الزم بـا واحدهـای‬ ‫سـتادی و اسـتانی و نیز استفاده از ظرفیت‬ ‫تمامـی دسـتگاه های اجرایـی موجبـات‬ ‫تحقـق اهـداف کالن بنیـاد را فراهـم ‬ ‫اورید‪.‬‬ ‫از درگاه ایـزد متعـال توفیقـات شـما‬ ‫را در انجـام وظایـف محولـه مسـئلت ‬ ‫می نمایم‪.‬‬ ‫سید امیرحسین قاضی زاده هاشمی‬ صفحه 92 ‫نشست مسئولین امور فرهنگی شرکت های‬ ‫اب منطقه ای شمالغرب کشور برگزار شد‬ ‫نشسـت مسـئولین امـور‬ ‫فرهنگـی شـرکت های اب‬ ‫منطقه ای شـمالغرب کشـور با حضور‬ ‫رئیـس هیئت مدیـره و مدیرعامـل‬ ‫شـرکت اب منطقـه ای اردبیـل و‬ ‫بـه میزبانـی شـرکت اب منطقـه ای‬ ‫اردبیـل برگـزار شـد‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه اطالع رسـانی شـرکت اب منطقه ای‬ ‫اردبیـل؛ دکتـر علـی حیـدری انـاری در‬ ‫ایـن جلسـه گفـت‪ :‬برنامه های شـرکت اب‬ ‫منطقـه ای اردبیـل بر اسـاس تدوین سـند‬ ‫راهبـردی بـه پیش می رود و برای رسـیدن‬ ‫بـه این سـند اقدامـات محـوری و کالن در‬ ‫‪ 5‬محور ترسـیم شـده اسـت‪.‬‬ ‫وی تصریـح کرد‪ :‬بر اسـاس برنامه عملیاتی‬ ‫تنظیم شـده این شـرکت ‪ 5‬اقـدام محوری‬ ‫خـود را در قالـب دو برنامـه کوتـاه مدت و‬ ‫بلنـد مـدت به پیش می بـرد تـا برنامه های‬ ‫تنظیـم شـده در سـند راهبـردی بـه طـور‬ ‫منظـم و دقیق انجـام گیرد‪.‬‬ ‫مدیرعامـل شـرکت اب منطقـه ای اردبیـل‬ ‫اظهـار داشـت‪ :‬کاهـش هزینه هـا و‬ ‫صرفه جویـی در هزینه هـا جـزو برنامه های‬ ‫اصلـی در شـرکت اسـت و بازنگـری و‬ ‫اسـتفاده از مهندسـی ارزش برای رسـیدن‬ ‫بـه این برنامه هـا در سـرلوحه اقدامات قرار‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫دکتـر حیـدری انـاری عنـوان کـرد‪ :‬توجه‬ ‫بـه بُعـد اموزشـی و فرهنگـی کارکنـان و فرهنگ سـازی در مصرف و الگوی کشـت و‬ ‫خانواده هـا همـوراه مدنظـر قـرار دارد و بـا همچنیـن ترویـج و اشـاعه فرهنگ مصرف‬ ‫توجـه بـه مباحـث مطروحـه در گام دوم در بیـن خانواده هـا اظهـار داشـت‪ :‬بـرای‬ ‫انقلاب برنامه هـای مختلف شـرکت تداوم بـرون رفـت از مشـکالت فعلـی در حـوزه‬ ‫پیـدا می کنـد‪.‬‬ ‫مصـرف اب بایـد بـه صـورت نظام منـد‬ ‫وی بهتریـن الگو و مسـیر برای رسـیدن به حرکـت کنیـم‪.‬‬ ‫اهـداف سـازمانی را توجه به سـیره و روش دکتـر غلام ازاد اظهـار داشـت‪ :‬بایـد از‬ ‫پیامبـر عظیم الشـان(ص) دانسـت و افزود‪ :‬ظرفیت دسـتگاه های فرهنگـی و اجتماعی‬ ‫توجـه بـه سـرمایه انسـانی و اولویت بنـدی بـرای بـرون رفـت از چالش هـای کمبـود‬ ‫مسـایل دینـی و اخالقـی در شـرکت اب منابـع اب و فرهنگ سـازی اسـتفاده‬ ‫منطقـه ای اردبیـل همـوراه مـورد تاکیـد نماییـم‪.‬‬ ‫قـرار گرفته اسـت‪.‬‬ ‫هوشـنگ پیـری مدیـر روابط عمومـی‬ ‫عضـو هیئت مدیره و معاون منابع انسـانی‪ ،‬و مسـئول امـور فرهنگـی شـرکت اب‬ ‫مالـی و پشـتیبانی شـرکت اب منطقـه ای منطقـه ای اردبیـل نیـز در ایـن جلسـه‬ ‫اردبیـل نیـز در ایـن جلسـه گفـت‪ :‬انتظـار بـا ارائـه گزارشـی از اجـرای برنامه هـای‬ ‫از مسـئولین فرهنگـی در شـرکت های فرهنگـی در ایـن شـرکت گفـت‪ :‬برگزاری‬ ‫اب منطقـه ای در کنـار اجـرای مراسـمات فصلـی شـورای اداری شـرکت بـا عنـوان‬ ‫و برنامه هـای فرهنگـی‪ ،‬ورود بـه مباحـث «اخلاق فاطمـی»‪ ،‬برگـزاری برنامه هـای‬ ‫اولویـت دار از جملـه اصلاح روش هـای متنـوع فرهنگـی بـرای کارکنـان و خانواده‬ ‫ابیـاری و رعایـت الگـوی مصـرف اسـت‪ .‬انـان در قالـب دوشـنبه های خلاق‪،‬‬ ‫مهنـدس بهـروز محمـدی بـا تاکیـد بـر برگـزاری برنامـه زیـارت عاشـورا به صورت‬ ‫اسـتفاده از ظرفیت روحانیـون برای ترویج هفتگـی‪ ،‬نصـب پیام هـای مذهبـی در دید‬ ‫فرهنـگ مصـرف تصریـح کـرد‪ :‬اینکـه عمـوم‪ ،‬ترویـج فرهنـگ ایثـار و شـهادت‪،‬‬ ‫چگونـه بایـد اب را به یـک دغدغه عمومی برگـزاری برنامه هـای اموزشـی‪ ،‬فرهنگـی‬ ‫تبدیـل کنیـم بایـد در سیاسـت های کالن و تفریحـی بـرای خانـواده همـکاران و‬ ‫وزارت نیـرو مدنظـر قـرار گیـرد‪.‬‬ ‫برگـزاری نشسـت های هم اندیشـی بـا‬ ‫دبیـر شـورای فرهنگـی شـرکت های اب اسـتفاده از ظرفیـت اسـاتید دانشـگاهی‬ ‫منطقـه ای شـمالغرب کشـور نیز بـا تاکید اسـتان را از جملـه برنامـه هـای فرهنگـی‬ ‫بـر لـزوم تولیـد محتـوا بـرای مباحـث شـرکت مـی باشـد‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫به میزبانی شرکت اب منطقه ای اردبیل؛‬ ‫‪93‬‬ صفحه 93 ‫وزیر دفاع خبر داد؛‬ ‫‪94‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫برپایی نمایشگاه بزرگ دستاورد های دفاعی ایران‬ ‫در اینده نزدیک‬ ‫امیر سرتیپ اشـتیانی از افتتاح‬ ‫نمایشـگاه بزرگ دسـتاورد های‬ ‫دفاعـی در اینده نزدیـک خبر داد‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل‬ ‫از پایـگاه اطالع رسـانی وزارت دفـاع و‬ ‫پشـتیبانی نیروهای مسـلح؛ امیر سـرتیپ‬ ‫«محمدرضـا اشـتیانی» وزیـر دفـاع و‬ ‫پشـتیبانی نیرو هـای مسـلح صبـح امـروز‬ ‫(سه شـنبه) در اییـن افتتـاح نمایشـگاه‬ ‫«قابلیت هـای وزارت دفـاع در تولیـد و‬ ‫اقتصـاد دانش بنیـان» بـا بیـان اینکـه‬ ‫وزارت دفـاع مسـئولیت تولیـد قـدرت و‬ ‫ارتقـاء توانمندی هـای صنعتـی دفاعـی‬ ‫جمهوری اسلامی ایران را بـر عهده دارد‪،‬‬ ‫اظهـار داشـت‪ :‬در ایـن مسـیر از سـرریز‬ ‫تولیـدات در حوزه هـای غیرنظامـی بـرای‬ ‫ارتقـاء سـطح صنعـت کشـور اسـتفاده‬ ‫خواهیـم کـرد‪.‬‬ ‫وی افـزود‪ :‬دسـتاورد هایی کـه در ایـن‬ ‫نمایشـگاه بـه نمایـش گذاشـته شـده‬ ‫اسـت‪ ،‬شـامل هـزار و ‪ ۱۰۰‬محصـول در‬ ‫حوزه هـای مختلـف اسـت کـه در ایـن‬ ‫مسـیر‪ ،‬مـا بـه ارتقـاء توانمندی هـا و‬ ‫قابلیت هـای صنعتـی پرداختیـم‪.‬‬ ‫وزیـر دفـاع ادامـه داد‪ :‬مـا بومی سـازی‬ ‫محصـوالت‪ ،‬عمق بخشـی بـه دانـش و‬ ‫فنـاوری و هم افزایـی بیـن مجموعه هـای‬ ‫امیـر اشـتیانی در پایـان از افتتـاح یـک‬ ‫نمایشـگاه بـزرگ از دسـتاورد های دفاعی‬ ‫نمایشگاه قابلیت های‬ ‫کشـور در اینـده نزدیـک خبـر داد‪.‬‬ ‫معـاون علمـی و فنـاوری رئیـس جمهـور‬ ‫وزارت دفاع و پشتیبانی‬ ‫نیـز در ایـن مراسـم بـا بیـان اینکـه‬ ‫نیرو های مسلح در تولید‬ ‫فناوری هـای بسـیاری در حـوزه دفـاع‬ ‫و اقتصاد دانش بنیان‪ ،‬شامل‬ ‫توسـعه پیـدا کـرده اسـت‪ ،‬گفـت‪ :‬ایـن‬ ‫توسـعه بـه دو قسـم بـوده که یـک بخش‬ ‫بخش های حمل و نقل‬ ‫سـرریز حـوزه دفاعی اسـت و یـک بخش‬ ‫(زمینی‪ ،‬دریایی و هوایی)‪،‬‬ ‫تکنولوژی هایـی کـه در حـوزه غیرنظامـی‬ ‫سالمت‪ ،‬ایمنی و تجهیزات‬ ‫توسـعه یافتـه اسـت‪.‬‬ ‫پزشکی‪ ،‬انرژی (نفت‪ ،‬گاز‪،‬‬ ‫«سـورنا سـتاری» خاطرنشـان کرد‪ :‬ایجاد‬ ‫ظرفیت هایـی ماننـد ایـن نمایشـگاه باعث‬ ‫انرژی های نوین)‪ ،‬فناوری‬ ‫می شـود تـا اشـنایی بـا توانمندی های هر‬ ‫اطالعات و ارتباطات‪ ،‬سایبری‪،‬‬ ‫دو بخـش صـورت بگیرد‪.‬‬ ‫زیرساخت عمران و معدن‪،‬‬ ‫بنابرایـن گـزارش‪ ،‬نمایشـگاه قابلیت هـای‬ ‫مواد‪ ،‬پتروشیمی‪ ،‬امنیت غذایی وزارت دفـاع و پشـتیبانی نیرو هـای‬ ‫مسـلح در تولیـد و اقتصـاد دانش بنیـان‪،‬‬ ‫و کشاورزی و لوازم خانگی‪،‬‬ ‫شـامل بخش هـای حمـل و نقـل (زمینی‪،‬‬ ‫زیرساخت های قطعات‬ ‫دریایـی و هوایـی)‪ ،‬سلامت‪ ،‬ایمنـی و‬ ‫الکترونیک و داده های‬ ‫تجهیـزات پزشـکی‪ ،‬انـرژی (نفـت‪ ،‬گاز‪،‬‬ ‫انرژی هـای نویـن)‪ ،‬فنـاوری اطالعـات و‬ ‫مکان محور است‪.‬‬ ‫ارتباطـات‪ ،‬سـایبری‪ ،‬زیرسـاخت عمـران‬ ‫و معـدن‪ ،‬مـواد‪ ،‬پتروشـیمی‪ ،‬امنیـت‬ ‫مختلـف کشـور را در دسـتور کار قـرار غذایـی و کشـاورزی و لـوازم خانگـی‪،‬‬ ‫دادیـم و هم اکنـون بـا بیـش از پنـج هزار زیرسـاخت های قطعـات الکترونیـک و‬ ‫شـرکت دانش بنیـان همـکاری می کنیـم‪ .‬داده هـای مکان محـور اسـت‪.‬‬ صفحه 94 ‫ایران توان دفاع بازدارندگی و قدرت اقدام‬ ‫را توامان دارد‬ ‫جانشـین فرمانـده سـپاه‬ ‫پاسـداران انقلاب اسلامی بـا‬ ‫اشـاره بـه اینکـه جمهوری اسلامی‬ ‫جـزو معـدود کشـورهایی اسـت که‬ ‫بـه هـر سـه مرحلـه قـدرت یعنـی‬ ‫دفـاع‪ ،‬بازدارندگـی و قـدرت اقـدام‬ ‫ابتدایـی دسـت یافتـه اسـت‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫بـه همیـن دلیـل اسـت کـه بعـد از‬ ‫گذشـت ‪ ۳۴‬سـال از جنـگ تحمیلی‬ ‫هنـوز کشـوری جرات شـلیک به این‬ ‫اب و خـاک را نداشـته اسـت‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫ایـران انالیـن؛ سـردار «علـی فـدوی» در‬ ‫مراسـمی که با حضـور فرماندهان نظامی‪،‬‬ ‫مدیـران و اقشـار مختلـف مـردم در تنگه‬ ‫چهـار زبـر شهرسـتان کرمانشـاه برگـزار‬ ‫شـد‪ ،‬افزود‪ :‬در دهه ‪ ۶۰‬به دشـمنان ثابت‬ ‫شـد جمهـوری اسلامی قـدرت دفـاع از‬ ‫خـود را دارد و در دهـه هفتـاد هـم اثبات‬ ‫شـد انقلاب اسلامی قـدرت بازدارندگـی‬ ‫دارد و امـروز دشـمنان فهمیـده انـد کـه‬ ‫اگـر بـر علیـه جمهـوری اسلامی اقـدام‬ ‫نظامـی انجـام بدهنـد خـود انهـا بیشـتر‬ ‫متضـرر خواهند شـد‪.‬‬ ‫وی بـا اشـاره بـه اینکـه در هشـت سـال‬ ‫دفـاع مقـدس عـراق نـوک پیـکان جنگی‬ ‫بود که ‪ ۸۷‬کشـور در ان دخالت داشـتند‪،‬‬ ‫درسـت نباشـد و جمهوری اسلامی برنده‬ ‫ایـن میـدان شـود لـذا از تـرس نتیجـه‬ ‫بر اساس ایات قران‬ ‫جنـگ حاضـر به امضـای قطعنامه شـدند‪.‬‬ ‫اگر مطابق فرمان خداوند‬ ‫ایـن فرمانـده ارشـد سـپاه پاسـداران‬ ‫انقلاب اسلامی‪ ،‬برتری رزمندگان اسلام‬ ‫عمل کنیم پیروزی از ان‬ ‫در عملیـات مرصـاد را یکـی از برکـت‬ ‫ماست و در ‪ ۴۳‬سالی که از‬ ‫هـای روزهـای اخـر جنـگ تحمیلـی‬ ‫انقالب اسالمی می گذرد‬ ‫دانسـت و افـزود‪ :‬منافقیـن کـوردل در ان‬ ‫ایـام جلـودار خیـل عظیمـی از دشـمنان‬ ‫ما به تکالیف خود‬ ‫بودنـد کـه به کشـور خـود خیانـت کردند‬ ‫عمل کرده ایم و امروز‬ ‫امـا بـا کمـک خداونـد متعـال و شـهامت‬ ‫سربلند‪ ،‬محکم‪ ،‬سرافراز‬ ‫رزمنـدگان اسلام در عملیـات مرصـاد‬ ‫و پرافتخار ایستاده ایم‬ ‫ضربـه بزرگـی بـر منافقیـن وارد کردیم و‬ ‫اگـر بـه موقـع وارد عمـل مـی شـدیم در‬ ‫به طوری که دشمن‬ ‫پاتـاق اجـازه نمی دادیـم حتی یـک نفر از‬ ‫مجبور است در برابر‬ ‫انهـا جـان سـالم بـه در ببـرد‪.‬‬ ‫جمهوری اسالمی‬ ‫سـردار فـدوی بـا اشـاره بـه اینکـه وعـده‬ ‫خداونـد متعـال حـق اسـت‪ ،‬گفـت‪ :‬بـر‬ ‫تمام توان خود را‬ ‫اسـاس ایـات قـران اگـر مطابـق فرمـان‬ ‫به کار گیرد تا علیه‬ ‫خداونـد عمل کنیم پیروزی از ان ماسـت‬ ‫او اقدامی نکنیم‪.‬‬ ‫و در ‪ ۴۳‬سـالی کـه از انقلاب اسلامی‬ ‫می گـذرد مـا بـه تکالیف خود عمـل کرده‬ ‫تصریـح کـرد‪ :‬دشـمنان بـرای ادامـه دار ایـم و امـروز سـربلند‪ ،‬محکـم‪ ،‬سـرافراز‬ ‫شـدن جنـگ تحمیلـی زمینه سـازی می و پرافتخـار ایسـتاده ایم بـه طـوری کـه‬ ‫کردنـد و بعد از فراز و نشـیب های فراوان دشـمن مجبـور اسـت در برابـر جمهوری‬ ‫و همچنیـن عملیـات والفجـر ‪ ۸‬و کربالی اسلامی تمـام توان خـود را بـه کار گیرد‬ ‫‪ ۵‬برخـود لرزیدنـد کـه مبـادا تحلیـل انها تـا علیـه او اقدامـی نکنیـم‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫جانشین فرمانده سپاه‪:‬‬ ‫‪95‬‬ صفحه 95 ‫سید مجید سقایی‪ ،‬سرمایه گذار معدن در استان کردستان اذعان داشت‪:‬‬ ‫‪96‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫افزایش بهره وری از معادن‪ ،‬زمینه ساز‬ ‫توسعه و ابادانی کردستان‬ ‫یـک سـرمایه گذار معـدن در‬ ‫استان کردسـتان گفت‪ :‬افزایش‬ ‫بهـره وری از معادن‪ ،‬زمینه سـاز ایجاد‬ ‫عمـران ‪ ،‬ابادانـی و ایجـاد امنیـت و‬ ‫تربیـت نیروهـای متخصص در سـطح‬ ‫اسـتان کردسـتان است‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫ مرزنیوز؛ سـید مجید سـقایی ظهار داشـت‪:‬‬ ‫در حـال حاضـر در دو معدن “قولـه گوره”‬ ‫و “حسـن سـاالران” در شهرسـتان سـقز‬ ‫بـرای حـدود ‪ ٨۰‬نفر از جوانان بومی شـغل‬ ‫ایجاد شـده اسـت‪.‬‬ ‫سـقایی بـا اشـاره بـه اینکـه ‪ ٨۰‬درصـد‬ ‫از پرسـنل معـادن از نیروهـای بومـی‬ ‫شهرسـتان سـقز هسـتند‪ ،‬عنـوان کـرد‪ :‬با‬ ‫توجـه بـه سیاسـت های مجموعـه تـا حـد‬ ‫امـکان از ظرفیـت موجـود در روسـتاهای‬ ‫اطـراف معـادن و از نیروهـای بومـی‬ ‫متخصـص در شهرسـتان سـقز اسـتفاده‬ ‫شـده اسـت‪.‬‬ ‫سـقایی بیـان کـرد‪ :‬در معـادن شهرسـتان‬ ‫سـقز‪ ،‬ابتدا کلوخه را از معادن اسـتخراج و‬ ‫بـه واحدهـای دانه بندی موجـود در منطقه‬ ‫انتقال و سـپس با روش مغناطیسـی تا حد‬ ‫امـکان عیـار سـنگ اهن را افزایـش داده و‬ ‫سـپس محصـول نهایـی واحـد فـراوری‬ ‫بـه واحدهـای کنسـانتره در اسـتان های‬ ‫همجـوار انتقـال داده می شـود‪.‬‬ ‫وی بـه اخـذ مجـوز واحـد کنسـانتره در‬ ‫حوالـی معـدن دیوانـدره اشـاره و افـزود‪:‬‬ ‫بـا بهره بـرداری از ایـن واحـد‪ ،‬می تـوان‬ ‫محصـول نهایـی معـادن سـنگ اهن سـقز‬ ‫را بـه ایـن واحـد انتقـال داد‪.‬‬ ‫افزایش بهره وری از‬ ‫معادن‪ ،‬زمینه ساز ایجاد‬ ‫عمران و ابادانی و‬ ‫ایجاد امنیت و تربیت‬ ‫نیروهای متخصص در‬ ‫استان کردستان است‬ ‫سـقایی در خصوص تاثیر معادن بر توسـعه‬ ‫اقتصـادی اسـتان و کشـور خاطرنشـان‬ ‫کـرد‪ :‬بـا توجـه بـه اینکـه بـا افزایـش عیار‬ ‫محصـول نهایـی قیمـت تمـام شـده ان‬ ‫نیـز بـه صرفه تـر اسـت؛ بنابرایـن ایجـاد‬ ‫و احـداث واحـد کنسـانتره در اسـتان بـه‬ ‫لحـاظ قیمـت تمام شـده‪ ،‬محصـول نهایی‬ ‫و ایجـاد اشـتغال برای جوانـان منطقه یک‬ ‫پـروژه برنـده و مفیـد اسـت‪.‬‬ ‫وی در خصـوص چشـم انداز شـرکت بـرای‬ ‫ایجـاد زنجیره فوالد در اسـتان یاداور شـد‪:‬‬ ‫ایـن مجموعه موفـق به اخذ مجـوز احداث‬ ‫کارخانـه کنسـانتره در حوالـی معـدن‬ ‫دیوانـدره شـده کـه با بـه ثمر رسـیدن ان‬ ‫یـک گام در ایجـاد زنجیـره فوالد برداشـته‬ ‫و در صورت فراهم شـدن شـرایط مناسـب‬ ‫گام دیگری در این راسـتا برداشـته خواهد‬ ‫شد ‪.‬‬ ‫بـه گفته ایـن سـرمایه گذار‪ ،‬با اتمـام پروژه‬ ‫کارخانـه کنسـانتره دیواندره ایـن مجموعه‬ ‫یکـی از مجموعه هایـی اسـت کـه خـوراک‬ ‫کارخانـه ذوب اهن سـقز را تامین می کند‪.‬‬ ‫وی خاطرنشـان کـرد‪ :‬تاکنـون بالـغ بـر‬ ‫‪ ٦۰‬میلیـارد تومـان در ایـن مجموعـه‬ ‫سـرمایه گذاری شـده کـه بـا راه انـدازی‬ ‫معـادن و کارخانـه کنسـانتره در دیوانـدره‬ ‫ایـن رقـم چنـد برابـر خواهـد شـد‪.‬‬ ‫سـقایی با اشـاره به میزان اشـتغالزایی این‬ ‫مجموعـه در منطقـه یـاداور شـد‪ :‬در حال‬ ‫حاضـر در معـادن شهرسـتان سـقز حـدود‬ ‫‪ ٨۰‬نفـر پرسـنل بـه صـورت مسـتقیم‬ ‫مشـغول به کار هسـتند که حـدود ‪ ٦۰‬نفر‬ ‫پرسـنل ان از اهالـی منطقـه و شهرسـتان‬ ‫سقز هسـتند‪.‬‬ ‫وی در خصـوص ارائه خدمات این مجموعه‬ ‫به مـردم محلـی و دغدغه های انـان گفت‪:‬‬ صفحه 96 ‫ایجاد و احداث واحد کنسانتره‬ ‫در استان به لحاظ قیمت‬ ‫تمام شده‪ ،‬محصول نهایی‬ ‫و ایجاد اشتغال برای جوانان‬ ‫منطقه یک پروژه برنده‬ ‫و مفید است‪.‬‬ ‫درصـدی از ان جهـت عمـران و ابادانـی‬ ‫شهرسـتان سـقز بازگردانـده و سـالیانه‬ ‫قریـب بـه ‪ ٤‬تـا ‪ ٥‬میلیـارد تومـان ان نیـز‬ ‫بابـت حـق بیمـه کارکنـان و حـق بیمـه‬ ‫حاصـل از قـرارداد پرداخـت می شـود‪.‬‬ ‫وی بـه موانـع و مشـکالت پیـش روی‬ ‫معـدن داران اشـاره و خاطرنشـان کـرد‪:‬‬ ‫این مجموعه موفق به‬ ‫اخذ مجوز احداث کارخانه‬ ‫کنسانتره در حوالی معدن‬ ‫دیواندره شده که با به ثمر‬ ‫رسیدن ان یک گام در ایجاد‬ ‫زنجیره فوالد برداشته و در‬ ‫صورت فراهم شدن شرایط‬ ‫مناسب گام دیگری در این‬ ‫راستا برداشته خواهد شد‪.‬‬ ‫سـقایی با اشـاره بـه اینکه هزینه بازسـازی‬ ‫اراضـی ملـی از محـل پرداخـت حقـوق‬ ‫دولتـی معـادن‪ ،‬پرداخـت می شـود؛ یاداور‬ ‫شـد‪ :‬ایـن واقعیـت کـه معـادن موجـب‬ ‫تخریـب در منطقـه می شـوند بـر کسـی‬ ‫پوشـیده نیسـت؛ لـذا الزم بـه ذکـر اسـت‬ ‫کـه ایـن شـرکت بـا هزینـه خـود نسـبت‬ ‫بـه بازسـازی اراضـی ملـی اقـدام کـرده‬ ‫و بـه جهـت جلوگیـری از گردوخـاک‪،‬‬ ‫همـواره راه هـای ارتباطی اطـراف معادن را‬ ‫اب پاشـی و درختـکاری می نمایـد‪.‬‬ ‫وی بـه مشـکل معارضیـن محلـی اشـاره‬ ‫و بیـان کـرد‪ :‬کار معـدن شـغلی سـخت‪،‬‬ ‫پراسـترس و دارای مشـکالت فراوانی است‬ ‫کـه حـال اگـر مسـئله معـارض نیز بـه ان‬ ‫اضافـه شـود معـدن کار قـادر بـه انجـام‬ ‫در حال حاضر در دو معدن‬ ‫“قوله گوره” و “حسن ساالران”‬ ‫در شهرستان سقز برای‬ ‫حدود ‪ ٨۰‬نفر از‬ ‫جوانان بومی شغل‬ ‫ایجاد شده است‪.‬‬ ‫سـقایی اسـتان کردسـتان را جـزو‬ ‫اسـتان های محـروم کشـور خوانـد‬ ‫و عنـوان کـرد‪ :‬افزایـش بهـره وری از‬ ‫معـادن‪ ،‬زمینه سـاز ایجـاد عمـران‬ ‫و ابادانـی و ایجـاد امنیـت و تربیـت‬ ‫نیروهـای متخصـص در اسـتان‬ ‫کردسـتان اسـت‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫در ایـن مجموعـه از ماشـین االت معدنـی‬ ‫جهـت تسطیح سـازی راه هـای روسـتایی و‬ ‫راه بیـن مـزارع اسـتفاده شـده و از باطلـه‬ ‫دانه بنـدی سنگ شـکن معـادن‪ ،‬بـرای‬ ‫هموارسـازی کوچه هـا و راه های روسـتایی‬ ‫و بـه صورت محـدود به روسـتاهای اطراف‬ ‫ارسـال شـده و در مواقع حساسی همچون‬ ‫بـارش بـرف ماشـین االت معدنـی جهـت‬ ‫پاکسـازی معابـر شـهری بـه شهرسـتان‬ ‫سـقز گسـیل شـده و کمک هـای مـوردی‬ ‫بـه اهالـی روسـتاها و اختصـاص مبالغی به‬ ‫صورت سـاالنه بـه نزدیک ترین روسـتاهای‬ ‫منطقـه بـه معـدن صـورت گرفته اسـت‪.‬‬ ‫سـقایی بـا اشـاره بـه میـزان درامـد ایـن‬ ‫معـادن و میـزان پرداخـت حقـوق دولتـی‬ ‫معـادن اظهـار کـرد‪ :‬میـزان پرداخـت‬ ‫حقـوق دولتـی معـادن سـقز بالـغ بـر ‪٤‬‬ ‫میلیـارد تومـان اسـت و حـدود ‪ ٦‬میلیـارد‬ ‫تومـان ارزش افـزوده این معادن اسـت که‬ ‫ضمن تشـکر و قدردانی از تالش مسـئوالن‬ ‫و مدیـران در حوزه شهرسـتان های مذکور‪،‬‬ ‫اگـر عنایـت بیشـتری در خصوص تسـریع‬ ‫امـورات اداری و همـکاری قانونی بیشـتری‬ ‫صـورت گیـرد‪ ،‬معـدن دار می توانـد بـدون‬ ‫دغدغـه و بـا اطمینـان خاطـر بیشـتری به‬ ‫فعالیـت خـود ادامـه دهد‪.‬‬ ‫کارهـا طبـق برنامه ریزی هـا نخواهـد بـود‪.‬‬ ‫در برخـی از اوقـات معارضیـن مشـکالتی‬ ‫را بـرای معـدن دار بـه وجـود می اورنـد‬ ‫و خواسـته هایی دارنـد کـه انگیـزه‬ ‫سـرمایه گذار بـرای کار در معـدن کاهـش‬ ‫پیـدا می کنـد‪.‬‬ ‫وی بـر ایجـاد کارگروهـی بـا همـکاری‬ ‫سـازمان صمت در راسـتای حل مشـکالت‬ ‫معارضیـن تاکیـد و تصریـح کـرد‪ :‬ایـن‬ ‫کارگـروه بایـد در رفـع مشـکل معارضیـن‬ ‫بـه معـدن دار کمـک کنـد و یـا بـه صورت‬ ‫اختصاصـی مشـکل معارضیـن را برعهـده‬ ‫گرفتـه تـا سـرمایه گذار بـدون دغدغـه بـه‬ ‫فعالیـت معدنـی خویـش در اسـتان ادامـه‬ ‫د هد ‪.‬‬ ‫وی خطـاب بـه مسـئوالن و متولیـان‬ ‫امـر گفـت‪ :‬در پـاره ای از مـوارد نـه تنهـا‬ ‫معـدن کار در عرصـه تولیـد تنهـا اسـت‬ ‫بلکـه گاهـاً سـنگ اندازی هایی نیـز انجـام‬ ‫می شـو د ‪.‬‬ ‫‪97‬‬ صفحه 97 ‫‪98‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫نقشه تقسیمات کشوری استان اردبیل‪ ،‬نقشه گردشگری استان و شهر‬ ‫اردبیل‪ ،‬نقشه راهنمای شهر اردبیل و کتاب ابعاد کشور معرفی شد‬ ‫نقشـ ه تقسیمات کشـوری استان‬ ‫اردبیل‪ ،‬نقشـه گردشگری استان‬ ‫و شـهر اردبیل‪ ،‬نقشـه راهنمای شـهر‬ ‫اردبیل و کتاب ابعاد کشـور که توسـط‬ ‫مدیریـت نقشـه نگاری و اطلس هـای‬ ‫ملی در سـازمان نقشـه برداری کشـور‬ ‫تهیـه و تولیـد شـده اسـت‪ ،‬معرفـی‬ ‫می شـود‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بان مرز و به نقـل از پایگاه‬ ‫اطالع رسـانی سـازمان نقشـه برداری کشور؛‬ ‫مدیریـت نقشـه نگاری و اطلس هـای ملـی‪،‬‬ ‫نقشـه تقسـیمات کشـوری اسـتان اردبیـل‪،‬‬ ‫نقشـه گردشـگری اسـتان و شـهر اردبیـل‪،‬‬ ‫نقشـه راهنمـای شـهر اردبیل و کتـاب ابعاد‬ ‫کشـور را منتشـر کرد‪.‬‬ ‫در این نقشه ها از اخرین‬ ‫اطالعات تقسیمات کشوری‬ ‫تا پایان تیر ماه ‪1400‬‬ ‫استفاده گردیده و مرزهای‬ ‫بین المللی‪ ،‬حدود استان‪،‬‬ ‫شهرستان‪ ،‬بخش و مراکز‬ ‫ان ­ها به نمایش درامده است‪.‬‬ ‫نقشه تقسیمات کشوری استان اردبیل‪:‬‬ ‫در ایـن نقشـه ها از اخریـن اطالعـات‬ ‫تقسـیمات کشـوری تا پایان تیـر ماه ‪1400‬‬ ‫اسـتفاده گردیـده و مرزهـای بین المللـی‪،‬‬ ‫حـدود اسـتان‪ ،‬شهرسـتان‪ ،‬بخـش و‬ ‫مراکـز ان ­هـا بـه نمایـش درامـده اسـت‪.‬‬ ‫همچنیـن جـداول اطالعـات جغرافیایـی و‬ ‫امـار و شـاخص های جمعیتـی بـر اسـاس‬ ‫سرشـماری سـال ‪ 1395‬بـرای اسـتان‬ ‫و شهرسـتان­ ها‪ ،‬جهـت ارائـه اطالعـات‬ ‫تکمیلی در این نقشـه ها لحاظ شـده اسـت‪.‬‬ ‫اسـتان اردبیـل دارای ‪ 12‬شهرسـتان‪31 ،‬‬ ‫بخـش‪ 75 ،‬دهسـتان و ‪ 31‬نقطـه شـهری‬ ‫می­ باشـد‪ .‬ایـن اسـتان بـا مسـاحتی حـدود‬ ‫‪ 18٫000‬کیلومترمربـع‪ ،‬رتبـه بیسـت و‬ ‫چهـارم و بـا جمعیـت حـدود ‪1٫270٫000‬‬ ‫نفـر‪ .‬رتبـه بیسـت و دوم را در کشـور دارا‬ ‫می­ باشـد‪ .‬نـرخ شهرنشـینی در ایـن اسـتان‬ ‫‪ 17/68‬درصـد و تراکـم جمعیـت ‪57/70‬‬ ‫نفـر در کیلومتـر مربـع می باشـد‪.‬‬ صفحه 98 صفحه 99 ‫دانستنیهای مرزی ‪7‬‬ ‫خطوط‬ ‫مرزی‬ ‫ممنوعیت استفاده از لوگو و عنوان‬ ‫فدراسیون فوتبال و جام جهانى‬ ‫به گزینی‪:‬‬ ‫‪100‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫الناز قنبری‬ ‫با پیدایش «اقتصاد بین المللی» در‬ ‫سده نوزده‪ ،‬که خود ناشی از گسترش‬ ‫امپریالیسم با گرایش جهانی در دوران‬ ‫های جلوتر بود‪ ،‬با خاصیت ذاتی ان‬ ‫که ایجاد نظام اقتصادی بین المللی‬ ‫از راه گسترش سیستم نوین بازرگانی‬ ‫و ارتباطات جهانی است‪ ،‬نیاز به‬ ‫مشخص ساختن خط دقیق برخورد‬ ‫میان حکومت ها از راه نمایندگی های‬ ‫بازرگانی و سیاسی انها باال گرفت‪.‬‬ ‫نخستین نمونه های خطوط مرزی‬ ‫نو در امریکای شمالی‪ ،‬استرالیا‪،‬‬ ‫افریقای جنوبی و شمال خاوری‬ ‫هندوستان (میان دو امپراطوری ایران‬ ‫و بریتانیا) پدید امد‪.‬‬ ‫مرزهای سیاسی مهم ترین عامل‬ ‫تشخیص و جدایی یک واحد مشتکل‬ ‫سیاسی از واحدهای دیگر است‪ .‬در‬ ‫ضمن وجود همین خطوط است که‬ ‫وحدت سیاسی را در یک سرزمین‬ ‫که ممکن است فاقد هرگونه وحدت‬ ‫طبیعی یا انسانی باشد‪ ،‬ممکن‬ ‫می سازد‪.‬‬ ‫خطوط مرزی ضمن تعیین حدود‬ ‫قلمرو حاکمیت حکومت‪ ،‬تعیین‬ ‫کننده حدود اختیارات دولت ان‬ ‫حکومت نیز هستند‪ ،‬مث ً‬ ‫ال هیچ دولتی‬ ‫حق ندارد از مردمی که در خاریج‬ ‫از خط مرزی تثبیت شده ان دولت‬ ‫زندگی می کنند مالیات بگیرد یا از‬ ‫انها بخواهد به خدمت نظام درایند‬ ‫یا در خاک همسایه بدون اجازه به‬ ‫اجرای عملیات نظامی بپردازند‪ .‬گذر‬ ‫از خطوط مرزی بین المللی بدون‬ ‫اجازه ممکن نیست و اخذ اجازه عبور‬ ‫و روادید‪ ،‬الزمه مسافرت به کشورهای‬ ‫دیگر است‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬کتاب جغرافیای مرز‬ ‫اسـتفاده غیـر مجـاز از لوگـو و عنـوان‬ ‫فدراسـیون فوتبال و جـام جهانى ‪٢٠٢٢‬‬ ‫قطـر تبعـات قانونى بـه همراه خواهد داشـت‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از ‬ ‫سـایت رسـمى فدراسـیون فوتبـال؛ بـا توجـه‬ ‫بـه مشـاهده برخـى اسـتفاده های غیرمجـاز‬ ‫از لوگـوى فدراسـیون فوتبـال و جـام جهانـى ‬ ‫‪ ٢٠٢٢‬قطـر در فعالیت هـا و رویدادهـاى ‬ ‫تبلیغاتـى و مـوارد مشـابه‪ ،‬بـه اطلاع عمـوم‬ ‫عالقمنـدان‪ ،‬شـرکت ها و بنگاه هـاى اقتصادی‪،‬‬ ‫تجـاری و تبلیغاتـى مى رسـاند هـر گونـه‬ ‫بهره بـرداری غیرمجـاز و بـدون هماهنگـى ‬ ‫رسـمی بـا فدراسـیون در اسـتفاده از تصاویـر‬ ‫تیـم ملـى فوتبـال جمهـورى اسلامى ایـران‪،‬‬ ‫لوگـو‪ ،‬نشـان و عنـوان فدراسـیون فوتبـال و‬ ‫همچنیـن عنوان و نشـان جـام جهانى ‪٢٠٢٢‬‬ ‫قطـر بـه صـورت مسـتقیم و یـا غیرمسـتقیم‬ ‫کـه تداعـی کننـده محتواهـای مذکور باشـد‪،‬‬ ‫غیرقانونـى بـوده و بـا اقـدام فـورى حقوقـى ‬ ‫وکالی فدراسـیون فوتبـال جمهورى اسلامى ‬ ‫ایـران‪ ،‬فدراسـیون جهانـى فوتبـال و کمیتـه‬ ‫برگـزارى جـام جهانـى ‪ ٢٠٢٢‬قطـر مواجـه‬ ‫خواهـد شـد‪ .‬بـر ایـن اسـاس‪ ،‬از تمامـی‬ ‫شـرکت ها و بنگاه هـاى اقتصـادى‪ ،‬تجـارى و‬ ‫تبلیغاتـى دعـوت مى شـود در صـورت تمایـل‬ ‫بـه اسـتفاده از اینگونـه مـوارد نسـبت بـه‬ ‫هماهنگـى بـا دپارتمـان بازاریابـى فدراسـیون‬ ‫فوتبـال اقـدام نماینـد‪.‬‬ ‫نزدیک ترین زمین فوتبال به مرز یک کشور‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقل از‬ ‫جام جـم انالیـن؛ زمیـن خاکـی فوتبال‬ ‫روسـتای دمیرچلـوی بیله سـوار اردبیـل فقـط‬ ‫یـک متـر با مـرز جمهـوری اذربایجـان فاصله‬ ‫ دارد‪ .‬گفتنـی اسـت قشلاق دمیرچلـوی قـره‬ ‫قشلاق حـاج ابیل و قشلاق دمیرچلـوی قره‬ ‫قشلاق حـاج مجیـد هر کـدام یک روسـتا در‬ ‫ایران هسـتند که در دهسـتان قشلاق جنوبی‬ ‫واقع شـده اند‪ .‬قشلاق دمیرچلوی قره قشلاق‬ ‫حـاج ابیل ‪ ۱۴۵‬نفر جمعیت داشـته و قشلاق‬ ‫دمیرچلـوی قـره قشلاق حـاج مجیـد ‪ ۱۶‬نفر‬ ‫جمعیت دارد‪.‬‬ صفحه 100 ‫مهنـدس محمدنقـی دیده بـان‪،‬‬ ‫صاحب امتیـاز و مدیرمسـئول‬ ‫پایـگاه خبـری تحلیلـی اخبـار مـرز‬ ‫(مرزنیـوز) و فصلنامـه سراسـری‬ ‫اجتماعـی‪ -‬اقتصـادی «دیده بـان‬ ‫مـرز» بـا سـرهنگ رضـا شـیراوژن‪،‬‬ ‫معـاون فرهنگی و اجتماعـی مرزبانی‬ ‫فراجـا در محـل سـتاد فرماندهـی‬ ‫مرزبانـی کشـور دیـدار کـرد‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫مرزنیـوز؛ در ایـن دیدار بررسـی ابعاد نحوه‬ ‫همـکاری رسـانه ای در خصـوص مسـایل و‬ ‫مشـکالت مـرز و مرزبانـی و لـزوم انعکاس‬ ‫تالش هـای مرزبانـان جـان برکـف و غیـور‬ ‫کشـور بـه منظـور اطالع رسـانی موثـر و‬ ‫گسـترده مـورد بحـث و گفـت وگـو قـرار‬ ‫گر فت ‪.‬‬ ‫شـایان ذکـر اسـت در ایـن دیـدار مباحثی‬ ‫همچـون تـداوم تشـکیل جلسـات اندیشـه‬ ‫ورزی و اتـاق فکـر مرزبانـی‪ ،‬برپایی جلسـه‬ ‫هم اندیشـی بـا بهـره گیـری از تجربـه و‬ ‫دانـش اصحـاب رسـانه و صاحب نظـران‬ ‫در امـور مـرز و مرزبانـی‪ ،‬برگـزاری تـور‬ ‫خبرنـگاران بـرای بازدیـد از نقـاط دور‬ ‫افتـاده مـرزی و تهیـه گزارش از مسـایل و‬ ‫مشـکالت مرزنشـینان و لزوم اطالع رسـانی‬ ‫عمومـی در خصـوص اشـنایی مـردم بـا‬ ‫قوانیـن و مقـررات مرزی از سـوی مهندس‬ ‫دیده بـان عنـوان شـد‪.‬‬ ‫گفتنـی اسـت در این جلسـه که سـرهنگ‬ ‫محمدرضـا خسـروی مشـاور رسـانه ای‬ ‫فرماندهـی مرزبانـی فراجـا و سـرهنگ‬ ‫طاهـر فرجـی رییـس اداره اطلاع رسـانی‬ ‫و ارتباطـات مرزبانـی فراجـا حضـور‬ ‫داشـتند‪ ،‬بـر گسـترش همکاری هـای‬ ‫دوسـویه بـه منظـور گسـترش همکاری ها‬ ‫و اسیب شناسـی در موضوعـات مختلـف‬ ‫مـرزی تاکیـد شـد‪.‬‬ ‫الزم بـه توضیـح اسـت پرتـال تحلیلـی‬ ‫خبـری اخبارمـرز (مرزنیـوز) بـه نشـانی‬ ‫‪ Marznews.ir‬بـا مجـوز شـماره‬ ‫‪ ۹۳/۲۷۰۳۲‬به تاریخ ‪ ۹۳/۱۱/۷‬و همچنین‬ ‫فصلنامـه سراسـری دیده بـان مرز بـا مجوز‬ ‫شـماره ‪ ۸۳۱۷۵‬بـه تاریـخ ‪ ۹۷/۷/۱۶‬از‬ ‫وزارت فرهنـگ و ارشـاد اسلامی بـه‬ ‫همـت جمعـی از جوانـان تحصیلکـرده و‬ ‫توانمنـد کشـور راه انـدازی شـده اسـت و‬ ‫تلاش دارد اخبـار تخصصـی مرزهـا بـرای‬ ‫تنویـر افـکار عمومی‪ ،‬تاثیرگـذاری در روند‬ ‫تصمیم گیـری مسـئوالن و انعکاس گزارش‬ ‫عملکـرد و فعالیت هـا و اطالعیه هـای مهـم‬ ‫و زحماتـی کـه در سـتاد مرزبانـی کشـور‬ ‫کشـیده می شـود را منتشـر نمایـد‪.‬‬ ‫خبرنگار‪ :‬فرهاد قنبری‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫دیدار مدیر مرزنیوز و مجله دیده بان مرز‬ ‫با معاون فرهنگی و اجتماعی مرزبانی فراجا‬ ‫‪101‬‬ صفحه 101 ‫تجلیل از مهندس محمدنقی دیده بان‪ ،‬صاحب امتیاز و‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫دریافت لوح تقدیر توسط سردبیر مرزنیوز و مجله دیده بان مرز به نمایندگی از مهندس دیده بان‬ ‫مدیرمسئول پایگاه خبری اخبار مرز و مجله دیده بان مرز‬ ‫‪102‬‬ ‫در مراسـم عصر شعر و موسیقی‬ ‫سـنتی و اصیـل اذربایجـان‬ ‫(عاشـیقالر) به مناسـبت بزرگداشت‬ ‫عیـد سـعید غدیـر خـم از خدمات و‬ ‫اثـار مهنـدس محمدنقـی دیده بـان‪،‬‬ ‫صاحب امتیـاز و مدیرمسـئول پایـگاه‬ ‫خبـری اخبـار مـرز و مجلـه دیده بان‬ ‫شـد‪.‬‬ ‫تجلیـل‬ ‫مـرز‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه خبری تحلیلی خبرنگاران و رسـانه؛‬ ‫در مراسـم عصـر شـعر و موسـیقی سـنتی‬ ‫و اصیـل اذربایجـان (عاشـیقالر) بـه‬ ‫مناسـبت بزرگداشـت عیـد سـعید غدیـر‬ ‫خـم از خدمـات و اثار مهنـدس محمدنقی‬ ‫دیده بـان‪ ،‬صاحب امتیـاز و مدیرمسـئول‬ ‫پایـگاه خبری اخبـار مرز و مجلـه دیده بان‬ ‫مـرز تجلیـل شـد‪.‬‬ ‫مدیرعامـل موسسـه فرهنگی هنری اسـتاد‬ ‫شـهریار اذربایجـان ضمـن تبریـک اعیـاد‪،‬‬ ‫گفـت‪ :‬این مراسـم بـا تالوت ایاتـی چند از‬ ‫کالم اهلل مجید توسـط اسـتاد اکبر سـتاری‬ ‫و پخـش سـرود جمهـوری اسلامی ایـران‬ ‫اغاز شـد‪.‬‬ ‫مهنـدس قربانعلـی کریمخانـی‪ ،‬با تشـریح‬ ‫فعالیت هـای ادبـی و فرهنگی این موسسـه‬ ‫در خصـوص زبـان رسـمی کشـور‪ ،‬زبـان‬ ‫مـادری‪ ،‬زبان دینی و زبان علمی سـخنانی‬ ‫بیـان کـرد و اظهـار داشـت‪ :‬اقای حسـین‬ ‫سـیامی رئیـس هیـات مدیـره موسسـه‬ ‫فرهنگی‪ ،‬هنری اسـتاد شـهریار اذربایجان‬ ‫نیـز بـه عنـوان مجـری از اهمیـت عیـد‬ ‫سـعید غدیـر خم در ادبیات سـخن گفت و‬ ‫بیوگرافـی هنرمنـدان تجلیل شـونده را نیز‬ ‫تشـریح کرد‪.‬‬ ‫وی افـزود‪ :‬در ایـن مراسـم از اسـتاد اکبـر‬ ‫سـتاری (قیزیـل قلـم)‪ ،‬اسـتاد عاشـیق‬ ‫نصرت الـه زرگـر‪ ،‬روزنامـه نـگار برجسـته‬ ‫کشـور جنـاب اقـای مهنـدس محمدنقـی‬ ‫دیده بان‪ ،‬مدرس نقاشـی و نقاش برجسـته‬ ‫اسـتان سـرکار خانـم فریده فهیمـی فرد و‬ ‫خواننـده مطرح اسـتان جناب اقای سـعید‬ ‫ابراهیمـی تجلیـل بـه عمـل امد‪.‬‬ ‫مهنـدس کریمخانـی خاطـر نشـان کـرد‪:‬‬ ‫در ایـن مراسـم خانم هـا فریـده رضایـی‪،‬‬ ‫زهـرا اسلامی‪ ،‬دنیـز رحیمـی و اقایـان‬ ‫اکبر سـتاری (قیزیـل قلم)‪ ،‬مهـدی نجفلو‪،‬‬ ‫محمـد گوهـری‪ ،‬دکتـر علی اصغـر یگانـه‪،‬‬ ‫رضـا قاسـمپور (یاشـار زنگانلـی)‪ ،‬محمـد‬ ‫برزگـر‪ ،‬میـر قـادر هاشـمی و حسـین‬ ‫سـیامی شـعرهای خود را در مدح فرزانگی‬ ‫حضـرت علـی (ع)‪ ،‬عید سـعید غدیر خم و‬ ‫موضوعـات ازاد قرائـت کردنـد‪.‬‬ ‫الزم بـه توضیـح اسـت تنـی چنـد از‬ ‫عاشـیقالر همچون اسـتاد نصرت الـه زرگر‪،‬‬ ‫جمشـیدی‪ ،‬صدیـف بایرم نـژاد‪ ،‬بهـروز‬ ‫شـجاعی‪ ،‬رمضـان خدابنده لـو‪ ،‬سـعید‬ ‫ابراهیمـی‪ ،‬رحیـم قـادری و جعفرخـان‬ ‫بهرامـی بـا اجرای برنامه موسـیقی سـنتی‬ ‫و اصیـل اذربایجانی مورد تشـویق حاضران‬ ‫قـرار گرفتنـد و مراسـم نیز سـاعت ‪۱۹:۳۰‬‬ ‫بـا صلوات بـه روح شـهدای گرانقـدر پایان‬ ‫یافـت ‪.‬‬ ‫خبرنگار‪ :‬فرهاد قنبری‬ صفحه 102 صفحه 103 10 صفحه 104 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫اخیـر مذاکراتـی بـا تهـران در بغـداد اغـاز‬ ‫کنـد‪ ،‬اگرچـه پیشـرفتی حاصـل نشـده‬ ‫اسـت‪ ،‬زیـرا بـدون توافـق دربـاره حـل‬ ‫بحـران جنـگ داخلـی یمـن‪ ،‬انتظـار‬ ‫نمـی رود بهبـودی جـدی در روابـط دو‬ ‫کشـور بـه وجـود ایـد‪.‬‬ ‫ریـاض از سـال ‪ 2015‬میلادی تاکنـون‬ ‫بـه عملیـات نظامـی علیـه انصـاراهلل ادامـه‬ ‫می دهـد‪ ،‬امـا موفقیـت محسوسـی بـه‬ ‫دسـت نیـاورده و حتی حملات حوثی ها با‬ ‫موشـک و پهپادهـای مسـلح به تاسیسـات‬ ‫برخی از ناظران سیاسی‬ ‫نفتـی عربسـتان‪ ،‬بـه ویـژه بـه تاسیسـات‬ ‫این‬ ‫ارامکـو مهمترین تاسیسـات راهبردی‬ ‫روسیه را مسئول توقف‬ ‫کشـور افزایـش یافتـه اسـت‪ .‬اگـر پـس از‬ ‫مذاکرات هسته ای در وین‬ ‫اتـش بس دو ماهـه ای کـه در اوایل اوریل‬ ‫می دانند‪ ،‬اما امریکا با حذف‬ ‫با حمایت سـازمان ملل برقرار شـده اسـت‬ ‫نکردن نام سپاه پاسداران‬ ‫دو کشـور بـه توافـق دائـم دسـت نیابنـد‪،‬‬ ‫ایران از فهرست سازمان های‬ ‫احتمـاال درگیری هـای یمـن تشـدید‬ ‫تروریستی خارجی باعث ادامه‬ ‫خواهد شـد‪.‬‬ ‫از سـوی دیگـر‪ ،‬علاوه بـر عربسـتان تنش میان دو کشور شده است‪.‬‬ ‫سـعودی‪ ،‬امـارات متحـده نیـز از طریـق‬ ‫مذاکـره بـا تهـران درپـی ان اسـت کـه‬ ‫دوران جدید روابط ترکیه و ایران‬ ‫تنـش بـا ایـران را کاهـش دهـد و بدیـن ترکیـه کـه در ده سـال اخیـر بـه عنـوان‬ ‫سـبب شـیخ طحنـون بـن زایـد ال نهیان «بـه اصطالح متحـد» امریکا و کشـورهای‬ ‫مشـاور امنیـت ملـی ابوظبـی را در ششـم غربـی تحت فشـار شـدید انها قـرار گرفته‬ ‫دسـامبر ‪ 2021‬میلادی بـه دلیـل نگرانی اسـت‪ ،‬راهبـرد کاهـش تنـش و گسـترش‬ ‫از واکنـش ایـران بـه امضـای «توافقنامـه همکاری با روسـیه و ایـران را در چارچوب‬ ‫ابراهیـم» بـا رژیم صهیونیسـتی بـه تهران توافقنامـه اسـتانه و تعلیـق اختالفـات و‬ ‫اعـزام کـرد‪ .‬بنابرایـن‪ ،‬هـم رونـد اتش بس بحـران در پیـش گرفتـه اسـت‪ .‬در اجـرای‬ ‫در یمـن هـم روند مذاکرات هسـته ای وین ایـن راهبرد‪ ،‬نـوع روابط ترکیه بـا متحدان‬ ‫بـر نحـوه روابـط ایـران و امـارات متحـده سـنتی غربی خـود و وقوع مشـکالت میان‬ ‫تاثیـر خواهـد گذاشـت‪.‬‬ ‫ترکیـه بـا رژیم صهیونیسـتی و کشـورهای‬ ‫از سـوی دیگـر‪ ،‬پـس از تسـلط طالبـان بر عربـی منطقـه بویژه بعـد از کودتـای مصر‬ ‫افغانسـتان‪ ،‬بخـش قابـل توجهـی از مـردم نیز نقـش دارد‪.‬‬ ‫ایـن کشـور تحـت تاثیـر اثـار نامطلـوب انـکارا در مسـائل سـوریه و عـراق بسـیار‬ ‫شـرایط اقتصـادی و اقلیمـی افغانسـتان به محتاطانـه عمـل می کنـد و می دانـد کـه‬ ‫ایـران مهاجـرت کرده انـد و تنش هایـی در‬ ‫روابـط ایـران بـا طالبـان نیز به وجـود امد‬ ‫بنابرایـن اگـر در اینـده نزدیـک تنـش و‬ ‫مشـکالت ایـران و افغانسـتان افزایش یابد‬ ‫و بخشـی از جمعیـت افغانسـتان در ایـران‬ ‫بـه سـوی ترکیـه هدایـت شـوند‪ ،‬تعجبـی‬ ‫نخواهـد داشـت‪ .‬علاوه بـر ایـن‪ ،‬انعـکاس‬ ‫اثـار نامطلـوب احتمالی رونـد تغییر قدرت‬ ‫در پاکسـتان نیـز بـرای تهـران نگـران‬ ‫کننده اسـت‪.‬‬ ‫در صـورت وقـوع تنـش احتمالـی‪ ،‬امریـکا‬ ‫و کشـورهای منطقـه از ترکیـه حمایـت‬ ‫نخواهنـد کـرد‪ .‬بدیـن سـبب انـکارا تا حد‬ ‫زیـادی خطـوط قرمز را در روابط با مسـکو‬ ‫و تهـران رعایـت مـی کنـد‪.‬‬ ‫از سـوی دیگـر‪ ،‬رونـد جنـگ روسـیه و‬ ‫اوکرایـن کـه در فوریـه اغـاز شـد‪ ،‬نشـان‬ ‫داد کـه ایـن جنـگ بـه اسـانی پایـان‬ ‫نخواهـد یافـت‪ .‬منـع عبـور کشـتی های‬ ‫جنگـی روسـیه از تنگه هـا باعـث کاهـش‬ ‫نفـوذ نظامـی روسـیه در سـوریه خواهـد‬ ‫شـد‪ .‬ترکیـه نیـز با خیـال اسـوده عملیات‬ ‫نظامـی خـود را در سـوریه افزایـش خواهد‬ ‫داد‪.‬‬ ‫انـکارا بـدون انکـه روابط حسـاس خود را‬ ‫بـا روسـیه بـه خطـر افکند‪ ،‬فشـار خـود را‬ ‫در امتـداد تغییـر معـادالت در سـوریه بـه‬ ‫نفـع ترکیـه افزایـش خواهـد داد‪ .‬افزایـش‬ ‫فعالیت هـای نظامـی ترکیـه در شـمال‬ ‫سـوریه ممکن اسـت روابط ترکیـه با ایران‬ ‫را تنـش الـود کنـد‪.‬‬ ‫درایـن میـان‪ ،‬تغییـرات اقلیمـی نیـز بـه‬ ‫یکـی دیگـر از چالش های جدیـد در روابط‬ ‫دو کشـور تبدیل شـده اسـت‪ .‬انکارا معتقد‬ ‫اسـت که ایـران ماننـد دوران بـاراک اوباما‬ ‫کـه برجـام را امضـا کـرد‪ ،‬اکنـون نیـز از‬ ‫«برنامـه جامـع اقـدام مشـترک جدیـد»‬ ‫در امتـداد تقویـت نفـوذ و حضـور خـود‬ ‫در عـراق و سـوریه بهـره بـرداری خواهـد‬ ‫کـرد‪ .‬بـه نظـر می رسـد ترکیـه بـا تضعیف‬ ‫نقـش روسـیه در منطقـه احسـاس بهتری‬ ‫در رقابـت بـا ایـران داشـته و اقدامات خود‬ ‫را بـا گسـترش نفـوذ در منطقـه و افزایش‬ ‫ارتبـاط با رقبـای منطقه ای ایـران و تالش‬ ‫بـرای تسـلط بـر کریدورهـای ارتباطی ان‬ ‫افزایـش خواهـد داد‪.‬‬ ‫‪89‬‬ صفحه 89 ‫ایران و اسیای مرکزی؛ فرصت ها و تهدیدها‬ ‫نشـریه «اوراسـیا ریویـو» در‬ ‫تحلیلـی بـا اشـاره بـه فرصت ها‬ ‫و موانع همـکاری ایران با کشـورهای‬ ‫حـوزه اسـیای مرکـزی می نویسـد‪:‬‬ ‫«ایـران می توانـد از خلاء قـدرت‬ ‫در اسـیای مرکـزی اسـتفاده کنـد و‬ ‫اولویت هـای خـود را به اجـرا بگذارد‪.‬‬ ‫ایـن اولویت هـا شـامل مقابلـه بـا‬ ‫تحریم هـا از راه ایجـاد مناسـبات‬ ‫تجـاری جدیـد‪ ،‬اطمینـان از مقابله با‬ ‫تهدیدهـای خارجی و گسـترش نفوذ‬ ‫ا ست ‪» .‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه اطالع رسـانی مرکـز بررسـی های‬ ‫اسـتراتژیک ریاسـت جمهـوری؛ دولـت‬ ‫جدیـد ایـران گسـترش مناسـبات بـا‬ ‫همسـایگان و کشـورهای اسـیایی را در‬ ‫اولویـت سیاسـت خارجـی خود قـرار داده‬ ‫مسئله ایرانیان مقیم خارج‬ ‫اسـت‪ .‬جنـگ اوکرایـن کـه نشـانه تمرکـز‬ ‫از بنادر ایران‪ ،‬از همه بنادر‬ ‫امریکا‬ ‫روسـیه بر شـرق اروپاسـت و تمرکز‬ ‫به کشورهای اسیای مرکزی‬ ‫بـر منطقه اسیا‪-‬اقیانوسـیه‪ ،‬بـه ایران اجازه‬ ‫نزدیکتر هستند و می توانند‬ ‫می دهـد تـا مناسـبات خـود را بـا اسـیای‬ ‫راهی برای دسترسی این‬ ‫مرکـزی افزایـش دهـد‪ .‬خـروج امریـکا از‬ ‫کشورها به دریا باشند‬ ‫افغانسـتان هـم از دالیـل دیگری اسـت که‬ ‫فضـای مانـور ایـران در اسـیای مرکـزی را‬ ‫افزایـش داده اسـت‪ .‬از انجـا کـه اسـیای محوله هـای اسـیای مرکـزی کـه از راه‬ ‫مرکـزی اهمیـت زیـادی بـرای جمهـوری روسـیه ارسـال می شـوند‪ ،‬خـودداری‬ ‫اسلامی ایـران دارد‪ ،‬حضـور و نفـوذ ان می کننـد‪ .‬ایـن موضـوع کشـورهایی چـون‬ ‫در ایـن منطقـه مـورد توجـه بسـیاری از قزاقسـتان را ناچـار می کنـد بـه دنبـال‬ ‫موسسـه های مطالعاتـی جهان قـرار گرفته مسـیری جایگزین برای ارسـال کاال باشـد‪.‬‬ ‫اسـت‪ .‬نشـریه «اوراسـیا ریویـو» بـا توجـه علاوه بـر موضـوع اقتصـاد و امنیـت‪،‬‬ ‫بـه تحـوالت اخیـر در منطقـه و جهـان اظهارنظـر والدیمیـر پوتیـن‪ ،‬رئیـس‬ ‫‪90‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫تحلیل هایـی در ایـن زمینـه منتشـر کرده ‬ ‫کـه محورهـای مهم ان بدین شـرح اسـت‪:‬‬ ‫خال قدرت در اسیای مرکزی‬ ‫روسـیه بـا برگـزاری رزمایش هـای منظـم‬ ‫نظامـی در کشـورهای اسـیای مرکـزی‬ ‫در قالـب سـازمان پیمـان امنیـت جمعـی‬ ‫در قزاقسـتان‪ ،‬قرقیزسـتان و تاجیکسـتان‬ ‫ضامـن امنیـت کشـورهای ایـن منطقـه‬ ‫اسـت‪ ،‬امـا اکنـون بـا توجـه بـه حملـه بـه‬ ‫اوکرایـن و تعلـل برخـی کشـورها چـون‬ ‫قزاقسـتان در حمایـت از روسـیه‪ ،‬نقـش‬ ‫مسـکو در منطقه در ابهام اسـت‪ .‬از سـوی‬ ‫دیگـر‪ ،‬حملـه روسـیه سـبب مشـکالت‬ ‫اقتصادی برای کشـورهای اسـیای مرکزی‬ ‫می شـود‪ .‬از سـوی دیگـر بنادر کشـورهای‬ ‫بلژیـک‪ ،‬المان‪ ،‬اسـتونی و هلنـد از تحویل‬ ‫بـودن‬ ‫جمهـور روسـیه دربـاره افسـانه ای‬ ‫ِ‬ ‫وجـود کشـوری بـه نـام اوکرایـن شـبیه‬ ‫بـه اظهارنظـر او در سـال ‪ 2014‬اسـت که‬ ‫گفـت قزاق هـا هرگـز کشـوری نداشـته اند‪.‬‬ ‫ایـن موضـوع سـبب تـرس کشـورهای‬ ‫اسـیای مرکزی شـده اسـت‪ .‬قزاقستان که‬ ‫چنـد مـاه قبل از حملـه از سـازمان پیمان‬ ‫امنیـت جمعـی خواسـته بـود بـرای مقابله‬ ‫بـا خیـزش داخلی بـه انجا نیرو بفرسـتند‪،‬‬ ‫از بـه رسـمیت شـناختن جمهوری هـای‬ ‫مسـتقل دونتسـک و لوهانسـک خودداری‬ ‫کـرد‪ ،‬هرچنـد ایـن اقـدام را محکـوم هـم‬ ‫نکر د ‪.‬‬ ‫در ایـن وضعیـت‪ ،‬نقـش چیـن بـه عنـوان‬ ‫قدرتـی بـزرگ در اسـیای مرکـزی دسـت‬ ‫نخـورده مانـده اسـت امـا تمایـل ان بـه‬ ‫درگیـر شـدن در نگرانی هـای امنیتـی‬ ‫منطقـه نامشـخص اسـت‪ .‬چیـن مدتـی‬ ‫طوالنـی اسـت کـه سیاسـت عـدم مداخله‬ ‫را اتخـاذ کـرده اسـت‪ .‬بـا وجـود حضـور‬ ‫اقتصـادی پررنـگ چیـن در کشـورهایی‬ ‫چون قزاقسـتان‪ ،‬این کشـور در بحران های‬ ‫امنیتـی همچـون خیـزش مـاه ژانویـه‬ ‫شـرکت نکرده اسـت‪ .‬ایـن نبـود اطمینان‪،‬‬ ‫درهـا را بـرای انتقـال قـدرت شـامل‬ ‫شـکل گیری رقابـت میان بازیگـران منطقه‬ ‫ای بـاز می کنـد‪ .‬درایـن میـان‪ ،‬ایـران بـه‬ ‫ایـن نتیجـه رسـیده کـه فرصت هایـش در‬ ‫اسـیای مرکـزی افزایـش یافته اسـت‪ ،‬زیرا‬ ‫در نبـود روسـیه و امریـکا‪ ،‬یکـی از معدود‬ ‫جایگزیـن ِ‬ ‫ِ ‬ ‫کشـورهایی اسـت کـه می توانـد‬ ‫چیـن باشـد‪.‬‬ صفحه 90 ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫فرصت هـای خلاء قـدرت در اسـیای کاالهـای هنـدی از راه زمینـی بـدون‬ ‫مرکـزی بـرای ایـران‬ ‫گـذر از کشـورهای رقیبـش یعنـی چیـن‬ ‫پـر کـردن خلاء قـدرت‪ :‬ایـران می تواند از و پاکسـتان نمی توانـد بـه اسـیای مرکزی‬ ‫خلاء قـدرت در اسـیای مرکزی اسـتفاده برسـد‪ .‬بنابرایـن هنـد بـه اسـتفاده از بندر‬ ‫کنـد و اولویت هـای خـود را بـه اجـرا چابهـا ِر ایـران بـه عنـوان مسـیر جایگزین‬ ‫بگـذارد‪ .‬ایـن اولویت هـا شـامل مقابلـه بـا روی اورده اسـت‪ .‬نخسـتین مرحلـه ایـن‬ ‫تحریم هـا از راه ایجـاد مناسـبات تجـاری همـکاری سـال ‪ 2017‬بـا سـرمایه گذاری‬ ‫جدیـد‪ ،‬اطمینـان از مقابلـه بـا تهدیدهـای ‪ 500‬میلیـون دالری هنـد در ایـن بنـدر‬ ‫خارجـی و گسـترش نفوذ اسـت‪ .‬ایـران در اغـاز شـد‪ .‬هنـد همچنین جاده ای سـاخت‬ ‫اقتصـاد مقاومتی خـود به دنبال گسـترش کـه بنـدر چابهـار را بـه افغانسـتان متصل‬ ‫تجـارت با همسـایگان شـرقی بـرای مقابله و مسـیر تجـاری بـا ازبکسـتان را فعـال‬ ‫بـا فشـارهای کشـورهای غربـی اسـت‪ .‬می کنـد‪.‬‬ ‫افغانسـتان‪ :‬جمهـوری اسلامی ایـران هـم‬ ‫ماننـد بسـیاری از دولت هـای دیگـر جهان‬ ‫کاالهای هندی از راه زمینی‬ ‫از بـه رسـمیت شـناختن دولـت طالبـان بدون گذر از کشورهای رقیبش‬ ‫امتنـاع کرده اسـت‪ .‬بـا این وجـود‪ ،‬تجارت‬ ‫ایـران بـا افغانسـتان کـه دارای چندیـن یعنی چین و پاکستان نمی تواند‬ ‫به اسیای مرکزی برسد‪.‬‬ ‫مسـیر زمینـی بـه سـمت اسـیای مرکزی‬ ‫بنابراین هند به استفاده از‬ ‫اسـت تقریبـا با حجم ‪ 2.9‬میلیـارد دالر در‬ ‫بندر چابهارِ ایران به عنوان‬ ‫سـال همچنان ادامـه دارد‪ .‬از طـرف دیگر‪،‬‬ ‫ایـران در حـال گفتگـو بـا طالبـان بـر سـر مسیر جایگزین روی اورده است‪.‬‬ ‫احیـای یـک طرح ریلی اسـت کـه در اغاز‪،‬‬ ‫نخستین مرحله این همکاری‬ ‫هـرات را بـه خواف در شـمال شـرق ایران‬ ‫سال ‪ 2017‬با سرمایه گذاری‬ ‫وصـل می کنـد‪ ،‬امـا پـس از ان گسـترش ‪ 500‬میلیون دالری هند در این‬ ‫می یابـد تـا پنـج کشـور اسـیای مرکـزی‬ ‫بندر اغاز شد‪ .‬هند همچنین‬ ‫را بـه هـم متصـل کنـد‪ .‬ایـن طـرح از ان‬ ‫جهـت اهمیـت بیشـتری یافتـه اسـت کـه جاده ای ساخت که بندر چابهار‬ ‫تحریم هـای امریـکا و اروپـا ضـد مسـکو‪ ،‬را به افغانستان متصل و مسیر‬ ‫تجاری با ازبکستان را فعال‬ ‫امیدهـای روسـیه‪ ،‬ایـران و هنـد بـرای‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫سـاخت کوریـدور حمـل و نقـل شـمال‪-‬‬ ‫جنـوب کـه هنـد را از طریـق بندرهـای‬ ‫ایران به افغانسـتان‪ ،‬اسـیای میانه‪ ،‬روسـیه‬ ‫و اروپـا متصـل می کنـد‪ ،‬ناامیـد کـرده همـکاری بـا تاجیکسـتان‪ :‬ایـران و‬ ‫اسـت‪ .‬پیـش از حمله روسـیه بـه اوکراین‪ ،‬تاجیکسـتان کـه کشـورهایی هم زبـان‬ ‫ایرانی هـا و هندی هـا از ایـن کوریـدور بـه هسـتند‪ ،‬معمـوال پروژه هـای زیرسـاختی‬ ‫عنـوان جایگزیـن مناسـبی بـرای کانـال مشـترک انجـام می دهـد‪ .‬ایـران در یـک‬ ‫سـوئز مصـر و متممی برای ابتـکار کمربند پـروژه سـاخت و سـازی چنـد میلیـارد‬ ‫و جـاده چیـن یـاد می کردنـد‪.‬‬ ‫دالری‪ ،‬تونـل انـزاب (تونـل اسـتقالل) را‬ ‫مسـیر دسترسـی اسـیای مرکـزی بـه سـاخت کـه طـول مسـیر میـان دوشـنبه‪،‬‬ ‫دریـا‪ :‬رشـد اقتصـادی اسـیای مرکـزی به پایتخـت تاجیکسـتان بـا خجنـد‪ ،‬دومیـن‬ ‫عنـوان منطقـه ای محصـور در خشـکی بـه شـهر بـزرگ ایـن کشـور را بسـیار کاهش‬ ‫دسترسـی ان به بنادر کشـورهای همسایه داده اسـت‪ .‬در همیـن حـال‪ ،‬ایـران‬ ‫بسـتگی دارد‪ .‬بنـادر ایـران‪ ،‬از همـه بنـادر همکاری هـای نظامـی و امنیتـی خـود را‬ ‫بـه کشـورهای اسـیای مرکـزی نزدیکتـر بـا کشـورهای اسـیای میانـه افزایـش داد‪.‬‬ ‫هسـتند و می تواننـد راهی برای دسترسـی سـال گذشـته ایـران و تاجیکسـتان یـک‬ ‫ایـن کشـورها بـه دریـا باشـند‪ .‬ایـران هـم کمیتـه نظامـی مشـترک تشـکیل دادنـد‬ ‫اکنـون تجـارت گسـترده ای بـا افغانسـتان کـه بـر روی مبـارزه بـا تروریسـم تمرکـز‬ ‫دارد‪ .‬در سـال ‪ ،2018‬حجـم صـادرات خواهـد داشـت‪ .‬عالوه بـر این‪ ،‬همسـایگان‬ ‫ایـران بـه افغانسـتان حـدود ‪ 2‬میلیـارد و افغانسـتان یعنی چین‪ ،‬روسـیه‪ ،‬پاکسـتان‪،‬‬ ‫‪ 900‬میلیـون دالر بـود کـه بیـش از دو تاجیکسـتان و ازبکسـتان در مـاه اکتبـر‬ ‫برابـ ِر صـادرات پاکسـتان بـه افغانسـتان در تهـران گردهـم امدنـد تـا دربـاره مهـار‬ ‫بـوده اسـت‪.‬‬ ‫پیامدهـای امنیتی تسـلط طالبـان بر کابل‬ ‫مرکزی‪:‬‬ ‫اسـیای‬ ‫به‬ ‫هنـد‬ ‫دسترسـی‬ ‫مسـیر‬ ‫گفتگـو کننـد‪.‬‬ ‫هنـد نیـز در کنـار ایـران بـه تجـارت بـا همـکاری بـا ازبکسـتان‪ :‬ایران با ازبکسـتان‬ ‫اسـیای مرکـزی ابـراز عالقـه کرده اسـت‪ .‬هـم روابـط تجـاری ایجـاد کـرده اسـت‪ .‬با‬ ‫وجـود اعمـال تحریم هـا از سـوی دولـت‬ ‫ترامـپ‪ ،‬حجـم تجـارت میـان ایـران و‬ ‫ازبکسـتان در ‪ 2018‬چهـل درصـد افزایش‬ ‫یافـت‪ .‬در مـاه ژانویه هم ازبکسـتان و ایران‬ ‫توافـق تجاری درباره دسترسـی ازبکسـتان‬ ‫بـه بنـدر چابهـار امضـا کردند‪.‬‬ ‫در چنیـن فضایـی بـه ویـژه اگـر بـا احیای‬ ‫توافـق هسـته ای ‪ 2015‬تحریم های امریکا‬ ‫ضـد تهـران لغـو شـود‪ ،‬ایـران می توانـد‬ ‫پیشـنهادهای بهتـری بـرای کشـورهای‬ ‫اسـیای مرکـزی کـه در خشـکی محصـور‬ ‫شـده اند‪ ،‬داشـته باشـد‪ .‬در ایـن زمینه باید‬ ‫توجـه داشـت کـه منفعـت ایـران در حفظ‬ ‫ثبـات منطقـه اسـیای مرکزی اسـت‪.‬‬ ‫موانع همکاری ایران و اسیای مرکزی‬ ‫تحریم هـا‪ :‬نخسـتین مانـع بـرای همـکاری‬ ‫اقتصـادی ایران با اسـیای مرکزی و شـرق‬ ‫اسـیا‪ ،‬تحریم های امریکاسـت‪.‬‬ ‫تفـاوت در رویکردهـا‪ :‬مانـع دیگـر بـرای‬ ‫گسـترش همکاری هـا بـه ویـژه در بخـش‬ ‫سیاسـی و امنیتـی در ایـن منطقـه‪ ،‬تفاوت‬ ‫هویتـی نظام هـای حاکـم اسـت‪.‬‬ ‫ثبـات افغانسـتان‪ :‬افغانسـتان بـرای‬ ‫گسـترش نفـوذ ایـران در اسـیای مرکـزی‬ ‫دارای اهمیـت زیـادی اسـت امـا در ایـن‬ ‫راه بـا موانعـی مواجـه اسـت‪ .‬تهـران بایـد‬ ‫نخسـت روابطـی با ثبـات با طالبـان برقرار‬ ‫کنـد کـه بـا توجـه بـه سـاختار طالبـان و‬ ‫شـاخه های مختلـف ان‪ ،‬دشـوار اسـت‪.‬‬ ‫طـرح امریـکا بـرای مقابله با ایـران‪ :‬امریکا‬ ‫هـم ممکـن اسـت بـرای مقابلـه با ایـران و‬ ‫جلوگیـری از بـی تاثیـر شـدن تحریم هـا‬ ‫به دنبال مشـارکت در سـازمان کشـورهای‬ ‫ترکـی شـامل کشـورهای اسـیای مرکـزی‬ ‫بـه جز تاجیکسـتان به همـراه اذربایجان و‬ ‫ترکیـه باشـد تـا از ایـن راه با ایـران مقابله‬ ‫کند ‪.‬‬ ‫بـا وجود انکـه ایران می خواهـد از وضعیت‬ ‫پیـش امـده بـر اثـر جنـگ اوکرایـن بهـره‬ ‫بگیـرد‪ ،‬در عیـن حـال قصـد دارد روابـط‬ ‫خـوب خـود را با مسـکو حفظ کنـد‪ ،‬حتی‬ ‫اگـر توافـق هسـته ای احیـا و تحریم هـای‬ ‫امریـکا لغـو شـود‪ .‬از سـوی دیگـر‪ ،‬اگر جو‬ ‫بایـدن‪ ،‬رئیس جمهور امریـکا‪ ،‬در انتخابات‬ ‫میـان دوره ای امسـال اکثریت کنگـره را از‬ ‫دسـت بدهـد‪ ،‬یـا یـک جمهوری خـواه‪،‬‬ ‫احتمـاال ترامـپ‪ ،‬در انتخابـات ریاسـت‬ ‫جمهـوری سـال ‪ 2024‬بـه پیروزی دسـت‬ ‫یابد‪ ،‬ایـران هیچ تضمینی نـدارد که برجام‬ ‫بـه قـوت خـود باقی بمانـد‪ .‬بنابر ایـن برای‬ ‫ایـران بسـیار منطقی اسـت که در اسـیای‬ ‫میانـه مانـور دهـد‪ .‬بـا ایـن حـال ایـن کار‬ ‫خوشـایند برخـی بازیگـران نیسـت‪ .‬از این‬ ‫رو‪ ،‬ایـران بایـد اطمینان یابد کـه این روند‬ ‫بـه بسـته شـدن هیـچ دری نمی انجامـد‪.‬‬ ‫‪91‬‬ صفحه 91 ‫انتصاب معاون فرهنگی و اموزشی بنیاد شهید و امور ایثارگران‬ ‫معـاون رئیـس جمهـور و رئیس‬ ‫بنیـاد شـهید و امـور ایثارگران‬ ‫با صـدور حکمـی «سـیدمحمدصادق‬ ‫هاشـمی» را بـه عنـوان «معـاون‬ ‫فرهنگـی و اموزشـی بنیاد شـهید و‬ ‫امـور ایثارگـران» منصـوب کـرد‪.‬‬ ‫سید محمدصادق هاشمی‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫‪92‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫ایسـنا؛ متـن حکم دکتر سـید امیرحسـین‬ ‫قاضـی زاده هاشـمی بـه شـرح زیـر اسـت‪:‬‬ ‫جناب اقای سیدمحمدصادق هاشمی‬ ‫سالم علیکم‬ ‫نظر بـه تعهد و تجارب ارزشـمند جنابعالی‬ ‫بـه موجـب ایـن حکـم بـه عنـوان «معاون‬ ‫فرهنگـی و اموزشـی بنیـاد شـهید و امـور‬ ‫ایثارگـران» منصـوب می شـوید‪.‬‬ ‫انتظـار مـی رود بـا اسـتعانت از درگاه ایـزد‬ ‫متعـال و بهره منـدی از همـه ظرفیت هـای‬ ‫موجـود در بنیـاد و جامعـه ارزشـمند‬ ‫ایثارگـری و نیـز همراهـی و همدلـی‬ ‫همـکاران خـدوم ان معاونـت‪ ،‬در راسـتای‬ ‫نقش افرینـی موثـر از طریـق رعایـت‬ ‫الزامـات گام دوم انقلاب اسلامی‪ ،‬کار‬ ‫جهـادی و همـراه بـا ابتـکار را سـرلوحه‬ ‫اقدامـات معاونـت قـرار دهیـد و زمینـه‬ ‫تحقـق سیاسـت های کلـی نظـام در امـور‬ ‫ترویـج و تحکیـم فرهنـگ ایثـار و جهـاد و‬ ‫سـاماندهی امور ایثارگران را در چهارچوب‬ ‫اولویت هـای ذیـل فراهـم نماییـد‪:‬‬ ‫• ترویـج و تحکیـم فرهنـگ ایثـار‪ ،‬جهـاد‪،‬‬ ‫شـهادت و تفکـر بسـیجی در جامعـه و‬ ‫نهادینـه سـاختن ان در اندیشـه‪ ،‬بـاور‪،‬‬ ‫منـش و رفتـار مـردم و مسـئوالن بـا‬ ‫مشـارکت دسـتگاه ها و ارکان نظـام و‬ ‫الیه هـای مختلـف اجتماعـی در اجـرای‬ ‫سیاسـت های مرتبـط بـه ایثارگـران؛‬ ‫• تعظیـم و تکریـم ایثارگـران و پاسـداری‬ ‫از منزلـت و حـق عظیـم انـان بـر مـردم و‬ ‫کشـور و تبییـن نقـش برجسـته انـان در‬ ‫انقالب اسلامی و دسـتاوردهای ان و دفاع‬ ‫مقـدس و امنیـت ملی؛‬ ‫• حفـظ و ارتقا جایـگاه و منزلت اجتماعی‪،‬‬ ‫عزتمنـدی‪ ،‬خودبـاوری‪ ،‬مرجعیـت و هویت‬ ‫جامعـه ایثارگـری بـا تبییـن نقـش بـزرگ‬ ‫و برجسـته انـان در انقلاب اسلامی و‬ ‫دسـتاوردهای دفـاع مقدس؛‬ ‫• توسـعه مراکـز علمی و اموزشـی و ارتقاء‬ ‫ظرفیت هـا‪ ،‬توانمندی هـا و فناوری هـا و‬ ‫اهتمـام بـه تامین تجهیـزات و اموزش های‬ ‫مـورد نیـاز بـه منظـور نقش افرینـی فعـال‬ ‫و حضـور موثـر در عرصه هـای فرهنگـی‪،‬‬ ‫اجتماعـی‪ ،‬سیاسـی‪ ،‬اقتصـادی و اداری؛‬ ‫• توسـعه و ترویـج ورزش همگانـی بـه‬ ‫منظـور حفظ‪ ،‬نگهداشـت و ارتقـاء وضعیت‬ ‫سلامت جسـمانی‪ ،‬روحـی و نشـاط‬ ‫ایثارگـران بـا تاکیـد بـر پیگیـری ورزش‬ ‫قهرمانـی جانبـازان؛‬ ‫• مسـتند سـازی و خاطره نگاری ایثارگران‬ ‫بـا اولویـت والدین معظم شـهدا‪ ،‬همسـران‬ ‫معزز شـهدا‪ ،‬جانبـازان و ازادگان معزز؛‬ ‫• حمایـت از تولیـد اثـار ارزنـده فرهنگـی‬ ‫و هنـری در جهـت اشـاعه فرهنـگ ایثـار‪،‬‬ ‫جهـاد و شـهادت در جامعـه؛‬ ‫• مشـارکت فعـال در تدویـن برنامـه‬ ‫عملیاتـی و پایـش مسـتمر ان در معاونت؛‬ ‫• توسـعه کمـی و کیفـی صنایـع فرهنگی‬ ‫حـوزه ایثـار‪ ،‬جهاد و شـهادت؛‬ ‫• ترویـج قبـور شـهدای شـاخص‪ ،‬مناطـق‬ ‫جنگـی‪ ،‬یادمان هـا‪ ،‬نمادهـا‪ ،‬گلزارهـای‬ ‫شـهدا‪ ،‬پارک هـا و موزه هـا بـه عنـوان‬ ‫مناطـق زیارتـی‪ ،‬فرهنگـی و گردشـگری؛‬ ‫• تعریـف نـو و جامـع از ایثـار و ایثارگـر‬ ‫و تلاش در جهـت معرفـی رفتارهـا و‬ ‫کنش هـای سـبک زندگـی ایثارگرانـه در‬ ‫سـطح ملـی‪ ،‬منطقـه ای و بین المللـی؛‬ ‫• شـکل دهی بـه جنبش هـای اجتماعـی‬ ‫نواورانـه و پیشـتازانه در پاسـخ به شـبهات‬ ‫فکـری حـوزه ایثـار‪ ،‬جهاد و شـهادت؛‬ ‫• اسیب شناسـی فرهنگـی قوانیـن مرتبـط‬ ‫بـا حـوزه شـاهد و ایثارگـری‪ ،‬بـه منظـور‬ ‫شـناخت قوانیـن فاقـد پیوسـت فرهنگی و‬ ‫اسـیب زا به جایگاه ایثار‪ ،‬جهاد و شـهادت؛‬ ‫• تبییـن نقـش برجسـته ایثارگـران در‬ ‫انقلاب اسلامی و دسـتاوردها و اثـار دفاع‬ ‫مقـدس‪ ،‬دفـاع از حـرم‪ ،‬مدافعیـن امنیت و‬ ‫سال مت ؛‬ ‫• افزایـش قـدرت نـرم و بسـط جغرافیایی‬ ‫گفتمـان ایثـار‪ ،‬جهاد و شـهادت با توسـعه‬ ‫همکاری هـا بـا سـازمان های منطقـه ای و‬ ‫بین الملـل؛‬ ‫امیـد اسـت بـا اسـتعانت از الطـاف الهی با‬ ‫هماهنگـی و تعاملات الزم بـا واحدهـای‬ ‫سـتادی و اسـتانی و نیز استفاده از ظرفیت‬ ‫تمامـی دسـتگاه های اجرایـی موجبـات‬ ‫تحقـق اهـداف کالن بنیـاد را فراهـم ‬ ‫اورید‪.‬‬ ‫از درگاه ایـزد متعـال توفیقـات شـما‬ ‫را در انجـام وظایـف محولـه مسـئلت ‬ ‫می نمایم‪.‬‬ ‫سید امیرحسین قاضی زاده هاشمی‬ صفحه 92 ‫نشست مسئولین امور فرهنگی شرکت های‬ ‫اب منطقه ای شمالغرب کشور برگزار شد‬ ‫نشسـت مسـئولین امـور‬ ‫فرهنگـی شـرکت های اب‬ ‫منطقه ای شـمالغرب کشـور با حضور‬ ‫رئیـس هیئت مدیـره و مدیرعامـل‬ ‫شـرکت اب منطقـه ای اردبیـل و‬ ‫بـه میزبانـی شـرکت اب منطقـه ای‬ ‫اردبیـل برگـزار شـد‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه اطالع رسـانی شـرکت اب منطقه ای‬ ‫اردبیـل؛ دکتـر علـی حیـدری انـاری در‬ ‫ایـن جلسـه گفـت‪ :‬برنامه های شـرکت اب‬ ‫منطقـه ای اردبیـل بر اسـاس تدوین سـند‬ ‫راهبـردی بـه پیش می رود و برای رسـیدن‬ ‫بـه این سـند اقدامـات محـوری و کالن در‬ ‫‪ 5‬محور ترسـیم شـده اسـت‪.‬‬ ‫وی تصریـح کرد‪ :‬بر اسـاس برنامه عملیاتی‬ ‫تنظیم شـده این شـرکت ‪ 5‬اقـدام محوری‬ ‫خـود را در قالـب دو برنامـه کوتـاه مدت و‬ ‫بلنـد مـدت به پیش می بـرد تـا برنامه های‬ ‫تنظیـم شـده در سـند راهبـردی بـه طـور‬ ‫منظـم و دقیق انجـام گیرد‪.‬‬ ‫مدیرعامـل شـرکت اب منطقـه ای اردبیـل‬ ‫اظهـار داشـت‪ :‬کاهـش هزینه هـا و‬ ‫صرفه جویـی در هزینه هـا جـزو برنامه های‬ ‫اصلـی در شـرکت اسـت و بازنگـری و‬ ‫اسـتفاده از مهندسـی ارزش برای رسـیدن‬ ‫بـه این برنامه هـا در سـرلوحه اقدامات قرار‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫دکتـر حیـدری انـاری عنـوان کـرد‪ :‬توجه‬ ‫بـه بُعـد اموزشـی و فرهنگـی کارکنـان و فرهنگ سـازی در مصرف و الگوی کشـت و‬ ‫خانواده هـا همـوراه مدنظـر قـرار دارد و بـا همچنیـن ترویـج و اشـاعه فرهنگ مصرف‬ ‫توجـه بـه مباحـث مطروحـه در گام دوم در بیـن خانواده هـا اظهـار داشـت‪ :‬بـرای‬ ‫انقلاب برنامه هـای مختلف شـرکت تداوم بـرون رفـت از مشـکالت فعلـی در حـوزه‬ ‫پیـدا می کنـد‪.‬‬ ‫مصـرف اب بایـد بـه صـورت نظام منـد‬ ‫وی بهتریـن الگو و مسـیر برای رسـیدن به حرکـت کنیـم‪.‬‬ ‫اهـداف سـازمانی را توجه به سـیره و روش دکتـر غلام ازاد اظهـار داشـت‪ :‬بایـد از‬ ‫پیامبـر عظیم الشـان(ص) دانسـت و افزود‪ :‬ظرفیت دسـتگاه های فرهنگـی و اجتماعی‬ ‫توجـه بـه سـرمایه انسـانی و اولویت بنـدی بـرای بـرون رفـت از چالش هـای کمبـود‬ ‫مسـایل دینـی و اخالقـی در شـرکت اب منابـع اب و فرهنگ سـازی اسـتفاده‬ ‫منطقـه ای اردبیـل همـوراه مـورد تاکیـد نماییـم‪.‬‬ ‫قـرار گرفته اسـت‪.‬‬ ‫هوشـنگ پیـری مدیـر روابط عمومـی‬ ‫عضـو هیئت مدیره و معاون منابع انسـانی‪ ،‬و مسـئول امـور فرهنگـی شـرکت اب‬ ‫مالـی و پشـتیبانی شـرکت اب منطقـه ای منطقـه ای اردبیـل نیـز در ایـن جلسـه‬ ‫اردبیـل نیـز در ایـن جلسـه گفـت‪ :‬انتظـار بـا ارائـه گزارشـی از اجـرای برنامه هـای‬ ‫از مسـئولین فرهنگـی در شـرکت های فرهنگـی در ایـن شـرکت گفـت‪ :‬برگزاری‬ ‫اب منطقـه ای در کنـار اجـرای مراسـمات فصلـی شـورای اداری شـرکت بـا عنـوان‬ ‫و برنامه هـای فرهنگـی‪ ،‬ورود بـه مباحـث «اخلاق فاطمـی»‪ ،‬برگـزاری برنامه هـای‬ ‫اولویـت دار از جملـه اصلاح روش هـای متنـوع فرهنگـی بـرای کارکنـان و خانواده‬ ‫ابیـاری و رعایـت الگـوی مصـرف اسـت‪ .‬انـان در قالـب دوشـنبه های خلاق‪،‬‬ ‫مهنـدس بهـروز محمـدی بـا تاکیـد بـر برگـزاری برنامـه زیـارت عاشـورا به صورت‬ ‫اسـتفاده از ظرفیت روحانیـون برای ترویج هفتگـی‪ ،‬نصـب پیام هـای مذهبـی در دید‬ ‫فرهنـگ مصـرف تصریـح کـرد‪ :‬اینکـه عمـوم‪ ،‬ترویـج فرهنـگ ایثـار و شـهادت‪،‬‬ ‫چگونـه بایـد اب را به یـک دغدغه عمومی برگـزاری برنامه هـای اموزشـی‪ ،‬فرهنگـی‬ ‫تبدیـل کنیـم بایـد در سیاسـت های کالن و تفریحـی بـرای خانـواده همـکاران و‬ ‫وزارت نیـرو مدنظـر قـرار گیـرد‪.‬‬ ‫برگـزاری نشسـت های هم اندیشـی بـا‬ ‫دبیـر شـورای فرهنگـی شـرکت های اب اسـتفاده از ظرفیـت اسـاتید دانشـگاهی‬ ‫منطقـه ای شـمالغرب کشـور نیز بـا تاکید اسـتان را از جملـه برنامـه هـای فرهنگـی‬ ‫بـر لـزوم تولیـد محتـوا بـرای مباحـث شـرکت مـی باشـد‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫به میزبانی شرکت اب منطقه ای اردبیل؛‬ ‫‪93‬‬ صفحه 93 ‫وزیر دفاع خبر داد؛‬ ‫‪94‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫برپایی نمایشگاه بزرگ دستاورد های دفاعی ایران‬ ‫در اینده نزدیک‬ ‫امیر سرتیپ اشـتیانی از افتتاح‬ ‫نمایشـگاه بزرگ دسـتاورد های‬ ‫دفاعـی در اینده نزدیـک خبر داد‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل‬ ‫از پایـگاه اطالع رسـانی وزارت دفـاع و‬ ‫پشـتیبانی نیروهای مسـلح؛ امیر سـرتیپ‬ ‫«محمدرضـا اشـتیانی» وزیـر دفـاع و‬ ‫پشـتیبانی نیرو هـای مسـلح صبـح امـروز‬ ‫(سه شـنبه) در اییـن افتتـاح نمایشـگاه‬ ‫«قابلیت هـای وزارت دفـاع در تولیـد و‬ ‫اقتصـاد دانش بنیـان» بـا بیـان اینکـه‬ ‫وزارت دفـاع مسـئولیت تولیـد قـدرت و‬ ‫ارتقـاء توانمندی هـای صنعتـی دفاعـی‬ ‫جمهوری اسلامی ایران را بـر عهده دارد‪،‬‬ ‫اظهـار داشـت‪ :‬در ایـن مسـیر از سـرریز‬ ‫تولیـدات در حوزه هـای غیرنظامـی بـرای‬ ‫ارتقـاء سـطح صنعـت کشـور اسـتفاده‬ ‫خواهیـم کـرد‪.‬‬ ‫وی افـزود‪ :‬دسـتاورد هایی کـه در ایـن‬ ‫نمایشـگاه بـه نمایـش گذاشـته شـده‬ ‫اسـت‪ ،‬شـامل هـزار و ‪ ۱۰۰‬محصـول در‬ ‫حوزه هـای مختلـف اسـت کـه در ایـن‬ ‫مسـیر‪ ،‬مـا بـه ارتقـاء توانمندی هـا و‬ ‫قابلیت هـای صنعتـی پرداختیـم‪.‬‬ ‫وزیـر دفـاع ادامـه داد‪ :‬مـا بومی سـازی‬ ‫محصـوالت‪ ،‬عمق بخشـی بـه دانـش و‬ ‫فنـاوری و هم افزایـی بیـن مجموعه هـای‬ ‫امیـر اشـتیانی در پایـان از افتتـاح یـک‬ ‫نمایشـگاه بـزرگ از دسـتاورد های دفاعی‬ ‫نمایشگاه قابلیت های‬ ‫کشـور در اینـده نزدیـک خبـر داد‪.‬‬ ‫معـاون علمـی و فنـاوری رئیـس جمهـور‬ ‫وزارت دفاع و پشتیبانی‬ ‫نیـز در ایـن مراسـم بـا بیـان اینکـه‬ ‫نیرو های مسلح در تولید‬ ‫فناوری هـای بسـیاری در حـوزه دفـاع‬ ‫و اقتصاد دانش بنیان‪ ،‬شامل‬ ‫توسـعه پیـدا کـرده اسـت‪ ،‬گفـت‪ :‬ایـن‬ ‫توسـعه بـه دو قسـم بـوده که یـک بخش‬ ‫بخش های حمل و نقل‬ ‫سـرریز حـوزه دفاعی اسـت و یـک بخش‬ ‫(زمینی‪ ،‬دریایی و هوایی)‪،‬‬ ‫تکنولوژی هایـی کـه در حـوزه غیرنظامـی‬ ‫سالمت‪ ،‬ایمنی و تجهیزات‬ ‫توسـعه یافتـه اسـت‪.‬‬ ‫پزشکی‪ ،‬انرژی (نفت‪ ،‬گاز‪،‬‬ ‫«سـورنا سـتاری» خاطرنشـان کرد‪ :‬ایجاد‬ ‫ظرفیت هایـی ماننـد ایـن نمایشـگاه باعث‬ ‫انرژی های نوین)‪ ،‬فناوری‬ ‫می شـود تـا اشـنایی بـا توانمندی های هر‬ ‫اطالعات و ارتباطات‪ ،‬سایبری‪،‬‬ ‫دو بخـش صـورت بگیرد‪.‬‬ ‫زیرساخت عمران و معدن‪،‬‬ ‫بنابرایـن گـزارش‪ ،‬نمایشـگاه قابلیت هـای‬ ‫مواد‪ ،‬پتروشیمی‪ ،‬امنیت غذایی وزارت دفـاع و پشـتیبانی نیرو هـای‬ ‫مسـلح در تولیـد و اقتصـاد دانش بنیـان‪،‬‬ ‫و کشاورزی و لوازم خانگی‪،‬‬ ‫شـامل بخش هـای حمـل و نقـل (زمینی‪،‬‬ ‫زیرساخت های قطعات‬ ‫دریایـی و هوایـی)‪ ،‬سلامت‪ ،‬ایمنـی و‬ ‫الکترونیک و داده های‬ ‫تجهیـزات پزشـکی‪ ،‬انـرژی (نفـت‪ ،‬گاز‪،‬‬ ‫انرژی هـای نویـن)‪ ،‬فنـاوری اطالعـات و‬ ‫مکان محور است‪.‬‬ ‫ارتباطـات‪ ،‬سـایبری‪ ،‬زیرسـاخت عمـران‬ ‫و معـدن‪ ،‬مـواد‪ ،‬پتروشـیمی‪ ،‬امنیـت‬ ‫مختلـف کشـور را در دسـتور کار قـرار غذایـی و کشـاورزی و لـوازم خانگـی‪،‬‬ ‫دادیـم و هم اکنـون بـا بیـش از پنـج هزار زیرسـاخت های قطعـات الکترونیـک و‬ ‫شـرکت دانش بنیـان همـکاری می کنیـم‪ .‬داده هـای مکان محـور اسـت‪.‬‬ صفحه 94 ‫ایران توان دفاع بازدارندگی و قدرت اقدام‬ ‫را توامان دارد‬ ‫جانشـین فرمانـده سـپاه‬ ‫پاسـداران انقلاب اسلامی بـا‬ ‫اشـاره بـه اینکـه جمهوری اسلامی‬ ‫جـزو معـدود کشـورهایی اسـت که‬ ‫بـه هـر سـه مرحلـه قـدرت یعنـی‬ ‫دفـاع‪ ،‬بازدارندگـی و قـدرت اقـدام‬ ‫ابتدایـی دسـت یافتـه اسـت‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫بـه همیـن دلیـل اسـت کـه بعـد از‬ ‫گذشـت ‪ ۳۴‬سـال از جنـگ تحمیلی‬ ‫هنـوز کشـوری جرات شـلیک به این‬ ‫اب و خـاک را نداشـته اسـت‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫ایـران انالیـن؛ سـردار «علـی فـدوی» در‬ ‫مراسـمی که با حضـور فرماندهان نظامی‪،‬‬ ‫مدیـران و اقشـار مختلـف مـردم در تنگه‬ ‫چهـار زبـر شهرسـتان کرمانشـاه برگـزار‬ ‫شـد‪ ،‬افزود‪ :‬در دهه ‪ ۶۰‬به دشـمنان ثابت‬ ‫شـد جمهـوری اسلامی قـدرت دفـاع از‬ ‫خـود را دارد و در دهـه هفتـاد هـم اثبات‬ ‫شـد انقلاب اسلامی قـدرت بازدارندگـی‬ ‫دارد و امـروز دشـمنان فهمیـده انـد کـه‬ ‫اگـر بـر علیـه جمهـوری اسلامی اقـدام‬ ‫نظامـی انجـام بدهنـد خـود انهـا بیشـتر‬ ‫متضـرر خواهند شـد‪.‬‬ ‫وی بـا اشـاره بـه اینکـه در هشـت سـال‬ ‫دفـاع مقـدس عـراق نـوک پیـکان جنگی‬ ‫بود که ‪ ۸۷‬کشـور در ان دخالت داشـتند‪،‬‬ ‫درسـت نباشـد و جمهوری اسلامی برنده‬ ‫ایـن میـدان شـود لـذا از تـرس نتیجـه‬ ‫بر اساس ایات قران‬ ‫جنـگ حاضـر به امضـای قطعنامه شـدند‪.‬‬ ‫اگر مطابق فرمان خداوند‬ ‫ایـن فرمانـده ارشـد سـپاه پاسـداران‬ ‫انقلاب اسلامی‪ ،‬برتری رزمندگان اسلام‬ ‫عمل کنیم پیروزی از ان‬ ‫در عملیـات مرصـاد را یکـی از برکـت‬ ‫ماست و در ‪ ۴۳‬سالی که از‬ ‫هـای روزهـای اخـر جنـگ تحمیلـی‬ ‫انقالب اسالمی می گذرد‬ ‫دانسـت و افـزود‪ :‬منافقیـن کـوردل در ان‬ ‫ایـام جلـودار خیـل عظیمـی از دشـمنان‬ ‫ما به تکالیف خود‬ ‫بودنـد کـه به کشـور خـود خیانـت کردند‬ ‫عمل کرده ایم و امروز‬ ‫امـا بـا کمـک خداونـد متعـال و شـهامت‬ ‫سربلند‪ ،‬محکم‪ ،‬سرافراز‬ ‫رزمنـدگان اسلام در عملیـات مرصـاد‬ ‫و پرافتخار ایستاده ایم‬ ‫ضربـه بزرگـی بـر منافقیـن وارد کردیم و‬ ‫اگـر بـه موقـع وارد عمـل مـی شـدیم در‬ ‫به طوری که دشمن‬ ‫پاتـاق اجـازه نمی دادیـم حتی یـک نفر از‬ ‫مجبور است در برابر‬ ‫انهـا جـان سـالم بـه در ببـرد‪.‬‬ ‫جمهوری اسالمی‬ ‫سـردار فـدوی بـا اشـاره بـه اینکـه وعـده‬ ‫خداونـد متعـال حـق اسـت‪ ،‬گفـت‪ :‬بـر‬ ‫تمام توان خود را‬ ‫اسـاس ایـات قـران اگـر مطابـق فرمـان‬ ‫به کار گیرد تا علیه‬ ‫خداونـد عمل کنیم پیروزی از ان ماسـت‬ ‫او اقدامی نکنیم‪.‬‬ ‫و در ‪ ۴۳‬سـالی کـه از انقلاب اسلامی‬ ‫می گـذرد مـا بـه تکالیف خود عمـل کرده‬ ‫تصریـح کـرد‪ :‬دشـمنان بـرای ادامـه دار ایـم و امـروز سـربلند‪ ،‬محکـم‪ ،‬سـرافراز‬ ‫شـدن جنـگ تحمیلـی زمینه سـازی می و پرافتخـار ایسـتاده ایم بـه طـوری کـه‬ ‫کردنـد و بعد از فراز و نشـیب های فراوان دشـمن مجبـور اسـت در برابـر جمهوری‬ ‫و همچنیـن عملیـات والفجـر ‪ ۸‬و کربالی اسلامی تمـام توان خـود را بـه کار گیرد‬ ‫‪ ۵‬برخـود لرزیدنـد کـه مبـادا تحلیـل انها تـا علیـه او اقدامـی نکنیـم‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫جانشین فرمانده سپاه‪:‬‬ ‫‪95‬‬ صفحه 95 ‫سید مجید سقایی‪ ،‬سرمایه گذار معدن در استان کردستان اذعان داشت‪:‬‬ ‫‪96‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫افزایش بهره وری از معادن‪ ،‬زمینه ساز‬ ‫توسعه و ابادانی کردستان‬ ‫یـک سـرمایه گذار معـدن در‬ ‫استان کردسـتان گفت‪ :‬افزایش‬ ‫بهـره وری از معادن‪ ،‬زمینه سـاز ایجاد‬ ‫عمـران ‪ ،‬ابادانـی و ایجـاد امنیـت و‬ ‫تربیـت نیروهـای متخصص در سـطح‬ ‫اسـتان کردسـتان است‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫ مرزنیوز؛ سـید مجید سـقایی ظهار داشـت‪:‬‬ ‫در حـال حاضـر در دو معدن “قولـه گوره”‬ ‫و “حسـن سـاالران” در شهرسـتان سـقز‬ ‫بـرای حـدود ‪ ٨۰‬نفر از جوانان بومی شـغل‬ ‫ایجاد شـده اسـت‪.‬‬ ‫سـقایی بـا اشـاره بـه اینکـه ‪ ٨۰‬درصـد‬ ‫از پرسـنل معـادن از نیروهـای بومـی‬ ‫شهرسـتان سـقز هسـتند‪ ،‬عنـوان کـرد‪ :‬با‬ ‫توجـه بـه سیاسـت های مجموعـه تـا حـد‬ ‫امـکان از ظرفیـت موجـود در روسـتاهای‬ ‫اطـراف معـادن و از نیروهـای بومـی‬ ‫متخصـص در شهرسـتان سـقز اسـتفاده‬ ‫شـده اسـت‪.‬‬ ‫سـقایی بیـان کـرد‪ :‬در معـادن شهرسـتان‬ ‫سـقز‪ ،‬ابتدا کلوخه را از معادن اسـتخراج و‬ ‫بـه واحدهـای دانه بندی موجـود در منطقه‬ ‫انتقال و سـپس با روش مغناطیسـی تا حد‬ ‫امـکان عیـار سـنگ اهن را افزایـش داده و‬ ‫سـپس محصـول نهایـی واحـد فـراوری‬ ‫بـه واحدهـای کنسـانتره در اسـتان های‬ ‫همجـوار انتقـال داده می شـود‪.‬‬ ‫وی بـه اخـذ مجـوز واحـد کنسـانتره در‬ ‫حوالـی معـدن دیوانـدره اشـاره و افـزود‪:‬‬ ‫بـا بهره بـرداری از ایـن واحـد‪ ،‬می تـوان‬ ‫محصـول نهایـی معـادن سـنگ اهن سـقز‬ ‫را بـه ایـن واحـد انتقـال داد‪.‬‬ ‫افزایش بهره وری از‬ ‫معادن‪ ،‬زمینه ساز ایجاد‬ ‫عمران و ابادانی و‬ ‫ایجاد امنیت و تربیت‬ ‫نیروهای متخصص در‬ ‫استان کردستان است‬ ‫سـقایی در خصوص تاثیر معادن بر توسـعه‬ ‫اقتصـادی اسـتان و کشـور خاطرنشـان‬ ‫کـرد‪ :‬بـا توجـه بـه اینکـه بـا افزایـش عیار‬ ‫محصـول نهایـی قیمـت تمـام شـده ان‬ ‫نیـز بـه صرفه تـر اسـت؛ بنابرایـن ایجـاد‬ ‫و احـداث واحـد کنسـانتره در اسـتان بـه‬ ‫لحـاظ قیمـت تمام شـده‪ ،‬محصـول نهایی‬ ‫و ایجـاد اشـتغال برای جوانـان منطقه یک‬ ‫پـروژه برنـده و مفیـد اسـت‪.‬‬ ‫وی در خصـوص چشـم انداز شـرکت بـرای‬ ‫ایجـاد زنجیره فوالد در اسـتان یاداور شـد‪:‬‬ ‫ایـن مجموعه موفـق به اخذ مجـوز احداث‬ ‫کارخانـه کنسـانتره در حوالـی معـدن‬ ‫دیوانـدره شـده کـه با بـه ثمر رسـیدن ان‬ ‫یـک گام در ایجـاد زنجیـره فوالد برداشـته‬ ‫و در صورت فراهم شـدن شـرایط مناسـب‬ ‫گام دیگری در این راسـتا برداشـته خواهد‬ ‫شد ‪.‬‬ ‫بـه گفته ایـن سـرمایه گذار‪ ،‬با اتمـام پروژه‬ ‫کارخانـه کنسـانتره دیواندره ایـن مجموعه‬ ‫یکـی از مجموعه هایـی اسـت کـه خـوراک‬ ‫کارخانـه ذوب اهن سـقز را تامین می کند‪.‬‬ ‫وی خاطرنشـان کـرد‪ :‬تاکنـون بالـغ بـر‬ ‫‪ ٦۰‬میلیـارد تومـان در ایـن مجموعـه‬ ‫سـرمایه گذاری شـده کـه بـا راه انـدازی‬ ‫معـادن و کارخانـه کنسـانتره در دیوانـدره‬ ‫ایـن رقـم چنـد برابـر خواهـد شـد‪.‬‬ ‫سـقایی با اشـاره به میزان اشـتغالزایی این‬ ‫مجموعـه در منطقـه یـاداور شـد‪ :‬در حال‬ ‫حاضـر در معـادن شهرسـتان سـقز حـدود‬ ‫‪ ٨۰‬نفـر پرسـنل بـه صـورت مسـتقیم‬ ‫مشـغول به کار هسـتند که حـدود ‪ ٦۰‬نفر‬ ‫پرسـنل ان از اهالـی منطقـه و شهرسـتان‬ ‫سقز هسـتند‪.‬‬ ‫وی در خصـوص ارائه خدمات این مجموعه‬ ‫به مـردم محلـی و دغدغه های انـان گفت‪:‬‬ صفحه 96 ‫ایجاد و احداث واحد کنسانتره‬ ‫در استان به لحاظ قیمت‬ ‫تمام شده‪ ،‬محصول نهایی‬ ‫و ایجاد اشتغال برای جوانان‬ ‫منطقه یک پروژه برنده‬ ‫و مفید است‪.‬‬ ‫درصـدی از ان جهـت عمـران و ابادانـی‬ ‫شهرسـتان سـقز بازگردانـده و سـالیانه‬ ‫قریـب بـه ‪ ٤‬تـا ‪ ٥‬میلیـارد تومـان ان نیـز‬ ‫بابـت حـق بیمـه کارکنـان و حـق بیمـه‬ ‫حاصـل از قـرارداد پرداخـت می شـود‪.‬‬ ‫وی بـه موانـع و مشـکالت پیـش روی‬ ‫معـدن داران اشـاره و خاطرنشـان کـرد‪:‬‬ ‫این مجموعه موفق به‬ ‫اخذ مجوز احداث کارخانه‬ ‫کنسانتره در حوالی معدن‬ ‫دیواندره شده که با به ثمر‬ ‫رسیدن ان یک گام در ایجاد‬ ‫زنجیره فوالد برداشته و در‬ ‫صورت فراهم شدن شرایط‬ ‫مناسب گام دیگری در این‬ ‫راستا برداشته خواهد شد‪.‬‬ ‫سـقایی با اشـاره بـه اینکه هزینه بازسـازی‬ ‫اراضـی ملـی از محـل پرداخـت حقـوق‬ ‫دولتـی معـادن‪ ،‬پرداخـت می شـود؛ یاداور‬ ‫شـد‪ :‬ایـن واقعیـت کـه معـادن موجـب‬ ‫تخریـب در منطقـه می شـوند بـر کسـی‬ ‫پوشـیده نیسـت؛ لـذا الزم بـه ذکـر اسـت‬ ‫کـه ایـن شـرکت بـا هزینـه خـود نسـبت‬ ‫بـه بازسـازی اراضـی ملـی اقـدام کـرده‬ ‫و بـه جهـت جلوگیـری از گردوخـاک‪،‬‬ ‫همـواره راه هـای ارتباطی اطـراف معادن را‬ ‫اب پاشـی و درختـکاری می نمایـد‪.‬‬ ‫وی بـه مشـکل معارضیـن محلـی اشـاره‬ ‫و بیـان کـرد‪ :‬کار معـدن شـغلی سـخت‪،‬‬ ‫پراسـترس و دارای مشـکالت فراوانی است‬ ‫کـه حـال اگـر مسـئله معـارض نیز بـه ان‬ ‫اضافـه شـود معـدن کار قـادر بـه انجـام‬ ‫در حال حاضر در دو معدن‬ ‫“قوله گوره” و “حسن ساالران”‬ ‫در شهرستان سقز برای‬ ‫حدود ‪ ٨۰‬نفر از‬ ‫جوانان بومی شغل‬ ‫ایجاد شده است‪.‬‬ ‫سـقایی اسـتان کردسـتان را جـزو‬ ‫اسـتان های محـروم کشـور خوانـد‬ ‫و عنـوان کـرد‪ :‬افزایـش بهـره وری از‬ ‫معـادن‪ ،‬زمینه سـاز ایجـاد عمـران‬ ‫و ابادانـی و ایجـاد امنیـت و تربیـت‬ ‫نیروهـای متخصـص در اسـتان‬ ‫کردسـتان اسـت‪.‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫در ایـن مجموعـه از ماشـین االت معدنـی‬ ‫جهـت تسطیح سـازی راه هـای روسـتایی و‬ ‫راه بیـن مـزارع اسـتفاده شـده و از باطلـه‬ ‫دانه بنـدی سنگ شـکن معـادن‪ ،‬بـرای‬ ‫هموارسـازی کوچه هـا و راه های روسـتایی‬ ‫و بـه صورت محـدود به روسـتاهای اطراف‬ ‫ارسـال شـده و در مواقع حساسی همچون‬ ‫بـارش بـرف ماشـین االت معدنـی جهـت‬ ‫پاکسـازی معابـر شـهری بـه شهرسـتان‬ ‫سـقز گسـیل شـده و کمک هـای مـوردی‬ ‫بـه اهالـی روسـتاها و اختصـاص مبالغی به‬ ‫صورت سـاالنه بـه نزدیک ترین روسـتاهای‬ ‫منطقـه بـه معـدن صـورت گرفته اسـت‪.‬‬ ‫سـقایی بـا اشـاره بـه میـزان درامـد ایـن‬ ‫معـادن و میـزان پرداخـت حقـوق دولتـی‬ ‫معـادن اظهـار کـرد‪ :‬میـزان پرداخـت‬ ‫حقـوق دولتـی معـادن سـقز بالـغ بـر ‪٤‬‬ ‫میلیـارد تومـان اسـت و حـدود ‪ ٦‬میلیـارد‬ ‫تومـان ارزش افـزوده این معادن اسـت که‬ ‫ضمن تشـکر و قدردانی از تالش مسـئوالن‬ ‫و مدیـران در حوزه شهرسـتان های مذکور‪،‬‬ ‫اگـر عنایـت بیشـتری در خصوص تسـریع‬ ‫امـورات اداری و همـکاری قانونی بیشـتری‬ ‫صـورت گیـرد‪ ،‬معـدن دار می توانـد بـدون‬ ‫دغدغـه و بـا اطمینـان خاطـر بیشـتری به‬ ‫فعالیـت خـود ادامـه دهد‪.‬‬ ‫کارهـا طبـق برنامه ریزی هـا نخواهـد بـود‪.‬‬ ‫در برخـی از اوقـات معارضیـن مشـکالتی‬ ‫را بـرای معـدن دار بـه وجـود می اورنـد‬ ‫و خواسـته هایی دارنـد کـه انگیـزه‬ ‫سـرمایه گذار بـرای کار در معـدن کاهـش‬ ‫پیـدا می کنـد‪.‬‬ ‫وی بـر ایجـاد کارگروهـی بـا همـکاری‬ ‫سـازمان صمت در راسـتای حل مشـکالت‬ ‫معارضیـن تاکیـد و تصریـح کـرد‪ :‬ایـن‬ ‫کارگـروه بایـد در رفـع مشـکل معارضیـن‬ ‫بـه معـدن دار کمـک کنـد و یـا بـه صورت‬ ‫اختصاصـی مشـکل معارضیـن را برعهـده‬ ‫گرفتـه تـا سـرمایه گذار بـدون دغدغـه بـه‬ ‫فعالیـت معدنـی خویـش در اسـتان ادامـه‬ ‫د هد ‪.‬‬ ‫وی خطـاب بـه مسـئوالن و متولیـان‬ ‫امـر گفـت‪ :‬در پـاره ای از مـوارد نـه تنهـا‬ ‫معـدن کار در عرصـه تولیـد تنهـا اسـت‬ ‫بلکـه گاهـاً سـنگ اندازی هایی نیـز انجـام‬ ‫می شـو د ‪.‬‬ ‫‪97‬‬ صفحه 97 ‫‪98‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫نقشه تقسیمات کشوری استان اردبیل‪ ،‬نقشه گردشگری استان و شهر‬ ‫اردبیل‪ ،‬نقشه راهنمای شهر اردبیل و کتاب ابعاد کشور معرفی شد‬ ‫نقشـ ه تقسیمات کشـوری استان‬ ‫اردبیل‪ ،‬نقشـه گردشگری استان‬ ‫و شـهر اردبیل‪ ،‬نقشـه راهنمای شـهر‬ ‫اردبیل و کتاب ابعاد کشـور که توسـط‬ ‫مدیریـت نقشـه نگاری و اطلس هـای‬ ‫ملی در سـازمان نقشـه برداری کشـور‬ ‫تهیـه و تولیـد شـده اسـت‪ ،‬معرفـی‬ ‫می شـود‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بان مرز و به نقـل از پایگاه‬ ‫اطالع رسـانی سـازمان نقشـه برداری کشور؛‬ ‫مدیریـت نقشـه نگاری و اطلس هـای ملـی‪،‬‬ ‫نقشـه تقسـیمات کشـوری اسـتان اردبیـل‪،‬‬ ‫نقشـه گردشـگری اسـتان و شـهر اردبیـل‪،‬‬ ‫نقشـه راهنمـای شـهر اردبیل و کتـاب ابعاد‬ ‫کشـور را منتشـر کرد‪.‬‬ ‫در این نقشه ها از اخرین‬ ‫اطالعات تقسیمات کشوری‬ ‫تا پایان تیر ماه ‪1400‬‬ ‫استفاده گردیده و مرزهای‬ ‫بین المللی‪ ،‬حدود استان‪،‬‬ ‫شهرستان‪ ،‬بخش و مراکز‬ ‫ان ­ها به نمایش درامده است‪.‬‬ ‫نقشه تقسیمات کشوری استان اردبیل‪:‬‬ ‫در ایـن نقشـه ها از اخریـن اطالعـات‬ ‫تقسـیمات کشـوری تا پایان تیـر ماه ‪1400‬‬ ‫اسـتفاده گردیـده و مرزهـای بین المللـی‪،‬‬ ‫حـدود اسـتان‪ ،‬شهرسـتان‪ ،‬بخـش و‬ ‫مراکـز ان ­هـا بـه نمایـش درامـده اسـت‪.‬‬ ‫همچنیـن جـداول اطالعـات جغرافیایـی و‬ ‫امـار و شـاخص های جمعیتـی بـر اسـاس‬ ‫سرشـماری سـال ‪ 1395‬بـرای اسـتان‬ ‫و شهرسـتان­ ها‪ ،‬جهـت ارائـه اطالعـات‬ ‫تکمیلی در این نقشـه ها لحاظ شـده اسـت‪.‬‬ ‫اسـتان اردبیـل دارای ‪ 12‬شهرسـتان‪31 ،‬‬ ‫بخـش‪ 75 ،‬دهسـتان و ‪ 31‬نقطـه شـهری‬ ‫می­ باشـد‪ .‬ایـن اسـتان بـا مسـاحتی حـدود‬ ‫‪ 18٫000‬کیلومترمربـع‪ ،‬رتبـه بیسـت و‬ ‫چهـارم و بـا جمعیـت حـدود ‪1٫270٫000‬‬ ‫نفـر‪ .‬رتبـه بیسـت و دوم را در کشـور دارا‬ ‫می­ باشـد‪ .‬نـرخ شهرنشـینی در ایـن اسـتان‬ ‫‪ 17/68‬درصـد و تراکـم جمعیـت ‪57/70‬‬ ‫نفـر در کیلومتـر مربـع می باشـد‪.‬‬ صفحه 98 صفحه 99 ‫دانستنیهای مرزی ‪7‬‬ ‫خطوط‬ ‫مرزی‬ ‫ممنوعیت استفاده از لوگو و عنوان‬ ‫فدراسیون فوتبال و جام جهانى‬ ‫به گزینی‪:‬‬ ‫‪100‬‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫الناز قنبری‬ ‫با پیدایش «اقتصاد بین المللی» در‬ ‫سده نوزده‪ ،‬که خود ناشی از گسترش‬ ‫امپریالیسم با گرایش جهانی در دوران‬ ‫های جلوتر بود‪ ،‬با خاصیت ذاتی ان‬ ‫که ایجاد نظام اقتصادی بین المللی‬ ‫از راه گسترش سیستم نوین بازرگانی‬ ‫و ارتباطات جهانی است‪ ،‬نیاز به‬ ‫مشخص ساختن خط دقیق برخورد‬ ‫میان حکومت ها از راه نمایندگی های‬ ‫بازرگانی و سیاسی انها باال گرفت‪.‬‬ ‫نخستین نمونه های خطوط مرزی‬ ‫نو در امریکای شمالی‪ ،‬استرالیا‪،‬‬ ‫افریقای جنوبی و شمال خاوری‬ ‫هندوستان (میان دو امپراطوری ایران‬ ‫و بریتانیا) پدید امد‪.‬‬ ‫مرزهای سیاسی مهم ترین عامل‬ ‫تشخیص و جدایی یک واحد مشتکل‬ ‫سیاسی از واحدهای دیگر است‪ .‬در‬ ‫ضمن وجود همین خطوط است که‬ ‫وحدت سیاسی را در یک سرزمین‬ ‫که ممکن است فاقد هرگونه وحدت‬ ‫طبیعی یا انسانی باشد‪ ،‬ممکن‬ ‫می سازد‪.‬‬ ‫خطوط مرزی ضمن تعیین حدود‬ ‫قلمرو حاکمیت حکومت‪ ،‬تعیین‬ ‫کننده حدود اختیارات دولت ان‬ ‫حکومت نیز هستند‪ ،‬مث ً‬ ‫ال هیچ دولتی‬ ‫حق ندارد از مردمی که در خاریج‬ ‫از خط مرزی تثبیت شده ان دولت‬ ‫زندگی می کنند مالیات بگیرد یا از‬ ‫انها بخواهد به خدمت نظام درایند‬ ‫یا در خاک همسایه بدون اجازه به‬ ‫اجرای عملیات نظامی بپردازند‪ .‬گذر‬ ‫از خطوط مرزی بین المللی بدون‬ ‫اجازه ممکن نیست و اخذ اجازه عبور‬ ‫و روادید‪ ،‬الزمه مسافرت به کشورهای‬ ‫دیگر است‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬کتاب جغرافیای مرز‬ ‫اسـتفاده غیـر مجـاز از لوگـو و عنـوان‬ ‫فدراسـیون فوتبال و جـام جهانى ‪٢٠٢٢‬‬ ‫قطـر تبعـات قانونى بـه همراه خواهد داشـت‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از ‬ ‫سـایت رسـمى فدراسـیون فوتبـال؛ بـا توجـه‬ ‫بـه مشـاهده برخـى اسـتفاده های غیرمجـاز‬ ‫از لوگـوى فدراسـیون فوتبـال و جـام جهانـى ‬ ‫‪ ٢٠٢٢‬قطـر در فعالیت هـا و رویدادهـاى ‬ ‫تبلیغاتـى و مـوارد مشـابه‪ ،‬بـه اطلاع عمـوم‬ ‫عالقمنـدان‪ ،‬شـرکت ها و بنگاه هـاى اقتصادی‪،‬‬ ‫تجـاری و تبلیغاتـى مى رسـاند هـر گونـه‬ ‫بهره بـرداری غیرمجـاز و بـدون هماهنگـى ‬ ‫رسـمی بـا فدراسـیون در اسـتفاده از تصاویـر‬ ‫تیـم ملـى فوتبـال جمهـورى اسلامى ایـران‪،‬‬ ‫لوگـو‪ ،‬نشـان و عنـوان فدراسـیون فوتبـال و‬ ‫همچنیـن عنوان و نشـان جـام جهانى ‪٢٠٢٢‬‬ ‫قطـر بـه صـورت مسـتقیم و یـا غیرمسـتقیم‬ ‫کـه تداعـی کننـده محتواهـای مذکور باشـد‪،‬‬ ‫غیرقانونـى بـوده و بـا اقـدام فـورى حقوقـى ‬ ‫وکالی فدراسـیون فوتبـال جمهورى اسلامى ‬ ‫ایـران‪ ،‬فدراسـیون جهانـى فوتبـال و کمیتـه‬ ‫برگـزارى جـام جهانـى ‪ ٢٠٢٢‬قطـر مواجـه‬ ‫خواهـد شـد‪ .‬بـر ایـن اسـاس‪ ،‬از تمامـی‬ ‫شـرکت ها و بنگاه هـاى اقتصـادى‪ ،‬تجـارى و‬ ‫تبلیغاتـى دعـوت مى شـود در صـورت تمایـل‬ ‫بـه اسـتفاده از اینگونـه مـوارد نسـبت بـه‬ ‫هماهنگـى بـا دپارتمـان بازاریابـى فدراسـیون‬ ‫فوتبـال اقـدام نماینـد‪.‬‬ ‫نزدیک ترین زمین فوتبال به مرز یک کشور‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقل از‬ ‫جام جـم انالیـن؛ زمیـن خاکـی فوتبال‬ ‫روسـتای دمیرچلـوی بیله سـوار اردبیـل فقـط‬ ‫یـک متـر با مـرز جمهـوری اذربایجـان فاصله‬ ‫ دارد‪ .‬گفتنـی اسـت قشلاق دمیرچلـوی قـره‬ ‫قشلاق حـاج ابیل و قشلاق دمیرچلـوی قره‬ ‫قشلاق حـاج مجیـد هر کـدام یک روسـتا در‬ ‫ایران هسـتند که در دهسـتان قشلاق جنوبی‬ ‫واقع شـده اند‪ .‬قشلاق دمیرچلوی قره قشلاق‬ ‫حـاج ابیل ‪ ۱۴۵‬نفر جمعیت داشـته و قشلاق‬ ‫دمیرچلـوی قـره قشلاق حـاج مجیـد ‪ ۱۶‬نفر‬ ‫جمعیت دارد‪.‬‬ صفحه 100 ‫مهنـدس محمدنقـی دیده بـان‪،‬‬ ‫صاحب امتیـاز و مدیرمسـئول‬ ‫پایـگاه خبـری تحلیلـی اخبـار مـرز‬ ‫(مرزنیـوز) و فصلنامـه سراسـری‬ ‫اجتماعـی‪ -‬اقتصـادی «دیده بـان‬ ‫مـرز» بـا سـرهنگ رضـا شـیراوژن‪،‬‬ ‫معـاون فرهنگی و اجتماعـی مرزبانی‬ ‫فراجـا در محـل سـتاد فرماندهـی‬ ‫مرزبانـی کشـور دیـدار کـرد‪.‬‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫مرزنیـوز؛ در ایـن دیدار بررسـی ابعاد نحوه‬ ‫همـکاری رسـانه ای در خصـوص مسـایل و‬ ‫مشـکالت مـرز و مرزبانـی و لـزوم انعکاس‬ ‫تالش هـای مرزبانـان جـان برکـف و غیـور‬ ‫کشـور بـه منظـور اطالع رسـانی موثـر و‬ ‫گسـترده مـورد بحـث و گفـت وگـو قـرار‬ ‫گر فت ‪.‬‬ ‫شـایان ذکـر اسـت در ایـن دیـدار مباحثی‬ ‫همچـون تـداوم تشـکیل جلسـات اندیشـه‬ ‫ورزی و اتـاق فکـر مرزبانـی‪ ،‬برپایی جلسـه‬ ‫هم اندیشـی بـا بهـره گیـری از تجربـه و‬ ‫دانـش اصحـاب رسـانه و صاحب نظـران‬ ‫در امـور مـرز و مرزبانـی‪ ،‬برگـزاری تـور‬ ‫خبرنـگاران بـرای بازدیـد از نقـاط دور‬ ‫افتـاده مـرزی و تهیـه گزارش از مسـایل و‬ ‫مشـکالت مرزنشـینان و لزوم اطالع رسـانی‬ ‫عمومـی در خصـوص اشـنایی مـردم بـا‬ ‫قوانیـن و مقـررات مرزی از سـوی مهندس‬ ‫دیده بـان عنـوان شـد‪.‬‬ ‫گفتنـی اسـت در این جلسـه که سـرهنگ‬ ‫محمدرضـا خسـروی مشـاور رسـانه ای‬ ‫فرماندهـی مرزبانـی فراجـا و سـرهنگ‬ ‫طاهـر فرجـی رییـس اداره اطلاع رسـانی‬ ‫و ارتباطـات مرزبانـی فراجـا حضـور‬ ‫داشـتند‪ ،‬بـر گسـترش همکاری هـای‬ ‫دوسـویه بـه منظـور گسـترش همکاری ها‬ ‫و اسیب شناسـی در موضوعـات مختلـف‬ ‫مـرزی تاکیـد شـد‪.‬‬ ‫الزم بـه توضیـح اسـت پرتـال تحلیلـی‬ ‫خبـری اخبارمـرز (مرزنیـوز) بـه نشـانی‬ ‫‪ Marznews.ir‬بـا مجـوز شـماره‬ ‫‪ ۹۳/۲۷۰۳۲‬به تاریخ ‪ ۹۳/۱۱/۷‬و همچنین‬ ‫فصلنامـه سراسـری دیده بـان مرز بـا مجوز‬ ‫شـماره ‪ ۸۳۱۷۵‬بـه تاریـخ ‪ ۹۷/۷/۱۶‬از‬ ‫وزارت فرهنـگ و ارشـاد اسلامی بـه‬ ‫همـت جمعـی از جوانـان تحصیلکـرده و‬ ‫توانمنـد کشـور راه انـدازی شـده اسـت و‬ ‫تلاش دارد اخبـار تخصصـی مرزهـا بـرای‬ ‫تنویـر افـکار عمومی‪ ،‬تاثیرگـذاری در روند‬ ‫تصمیم گیـری مسـئوالن و انعکاس گزارش‬ ‫عملکـرد و فعالیت هـا و اطالعیه هـای مهـم‬ ‫و زحماتـی کـه در سـتاد مرزبانـی کشـور‬ ‫کشـیده می شـود را منتشـر نمایـد‪.‬‬ ‫خبرنگار‪ :‬فرهاد قنبری‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫دیدار مدیر مرزنیوز و مجله دیده بان مرز‬ ‫با معاون فرهنگی و اجتماعی مرزبانی فراجا‬ ‫‪101‬‬ صفحه 101 ‫تجلیل از مهندس محمدنقی دیده بان‪ ،‬صاحب امتیاز و‬ ‫فصلنامه سراسری اجتماعی‪-‬اقتصادی دیده بان مرز ‪ -‬فصل بهار ‪ - 1401‬سال چهارم ‪ -‬شماره ‪12‬‬ ‫دریافت لوح تقدیر توسط سردبیر مرزنیوز و مجله دیده بان مرز به نمایندگی از مهندس دیده بان‬ ‫مدیرمسئول پایگاه خبری اخبار مرز و مجله دیده بان مرز‬ ‫‪102‬‬ ‫در مراسـم عصر شعر و موسیقی‬ ‫سـنتی و اصیـل اذربایجـان‬ ‫(عاشـیقالر) به مناسـبت بزرگداشت‬ ‫عیـد سـعید غدیـر خـم از خدمات و‬ ‫اثـار مهنـدس محمدنقـی دیده بـان‪،‬‬ ‫صاحب امتیـاز و مدیرمسـئول پایـگاه‬ ‫خبـری اخبـار مـرز و مجلـه دیده بان‬ ‫شـد‪.‬‬ ‫تجلیـل‬ ‫مـرز‬ ‫بـه گـزارش دیده بـان مـرز و بـه نقـل از‬ ‫پایـگاه خبری تحلیلی خبرنگاران و رسـانه؛‬ ‫در مراسـم عصـر شـعر و موسـیقی سـنتی‬ ‫و اصیـل اذربایجـان (عاشـیقالر) بـه‬ ‫مناسـبت بزرگداشـت عیـد سـعید غدیـر‬ ‫خـم از خدمـات و اثار مهنـدس محمدنقی‬ ‫دیده بـان‪ ،‬صاحب امتیـاز و مدیرمسـئول‬ ‫پایـگاه خبری اخبـار مرز و مجلـه دیده بان‬ ‫مـرز تجلیـل شـد‪.‬‬ ‫مدیرعامـل موسسـه فرهنگی هنری اسـتاد‬ ‫شـهریار اذربایجـان ضمـن تبریـک اعیـاد‪،‬‬ ‫گفـت‪ :‬این مراسـم بـا تالوت ایاتـی چند از‬ ‫کالم اهلل مجید توسـط اسـتاد اکبر سـتاری‬ ‫و پخـش سـرود جمهـوری اسلامی ایـران‬ ‫اغاز شـد‪.‬‬ ‫مهنـدس قربانعلـی کریمخانـی‪ ،‬با تشـریح‬ ‫فعالیت هـای ادبـی و فرهنگی این موسسـه‬ ‫در خصـوص زبـان رسـمی کشـور‪ ،‬زبـان‬ ‫مـادری‪ ،‬زبان دینی و زبان علمی سـخنانی‬ ‫بیـان کـرد و اظهـار داشـت‪ :‬اقای حسـین‬ ‫سـیامی رئیـس هیـات مدیـره موسسـه‬ ‫فرهنگی‪ ،‬هنری اسـتاد شـهریار اذربایجان‬ ‫نیـز بـه عنـوان مجـری از اهمیـت عیـد‬ ‫سـعید غدیـر خم در ادبیات سـخن گفت و‬ ‫بیوگرافـی هنرمنـدان تجلیل شـونده را نیز‬ ‫تشـریح کرد‪.‬‬ ‫وی افـزود‪ :‬در ایـن مراسـم از اسـتاد اکبـر‬ ‫سـتاری (قیزیـل قلـم)‪ ،‬اسـتاد عاشـیق‬ ‫نصرت الـه زرگـر‪ ،‬روزنامـه نـگار برجسـته‬ ‫کشـور جنـاب اقـای مهنـدس محمدنقـی‬ ‫دیده بان‪ ،‬مدرس نقاشـی و نقاش برجسـته‬ ‫اسـتان سـرکار خانـم فریده فهیمـی فرد و‬ ‫خواننـده مطرح اسـتان جناب اقای سـعید‬ ‫ابراهیمـی تجلیـل بـه عمـل امد‪.‬‬ ‫مهنـدس کریمخانـی خاطـر نشـان کـرد‪:‬‬ ‫در ایـن مراسـم خانم هـا فریـده رضایـی‪،‬‬ ‫زهـرا اسلامی‪ ،‬دنیـز رحیمـی و اقایـان‬ ‫اکبر سـتاری (قیزیـل قلم)‪ ،‬مهـدی نجفلو‪،‬‬ ‫محمـد گوهـری‪ ،‬دکتـر علی اصغـر یگانـه‪،‬‬ ‫رضـا قاسـمپور (یاشـار زنگانلـی)‪ ،‬محمـد‬ ‫برزگـر‪ ،‬میـر قـادر هاشـمی و حسـین‬ ‫سـیامی شـعرهای خود را در مدح فرزانگی‬ ‫حضـرت علـی (ع)‪ ،‬عید سـعید غدیر خم و‬ ‫موضوعـات ازاد قرائـت کردنـد‪.‬‬ ‫الزم بـه توضیـح اسـت تنـی چنـد از‬ ‫عاشـیقالر همچون اسـتاد نصرت الـه زرگر‪،‬‬ ‫جمشـیدی‪ ،‬صدیـف بایرم نـژاد‪ ،‬بهـروز‬ ‫شـجاعی‪ ،‬رمضـان خدابنده لـو‪ ،‬سـعید‬ ‫ابراهیمـی‪ ،‬رحیـم قـادری و جعفرخـان‬ ‫بهرامـی بـا اجرای برنامه موسـیقی سـنتی‬ ‫و اصیـل اذربایجانی مورد تشـویق حاضران‬ ‫قـرار گرفتنـد و مراسـم نیز سـاعت ‪۱۹:۳۰‬‬ ‫بـا صلوات بـه روح شـهدای گرانقـدر پایان‬ ‫یافـت ‪.‬‬ ‫خبرنگار‪ :‬فرهاد قنبری‬ صفحه 102 صفحه 103 10 صفحه 104